สระสนธิ

สระสนธิ (ตอ่ )สระท้ังสองเป็นรสั สะ มรี ปู เสมอกนั ลบสระหนา้ แล้ว ทฆี ะสระหลัง ตตฺร-อายํ เป็น ตตรฺ ายํ ครุ-อปุ กาโร เป็น ครปู กาโร

สระสนธิ (ต่อ)สระทัง้ สองเป็นรัสสะ มรี ปู ไมเ่ สมอกัน ลบสระหนา้ แลว้ อยา่ ทฆี ะสระหลงั จตูห-ิ อปาเยหิ เปน็ จตหู ปาเยหิ ยสฺส-อิมานิ เป็น ยสสฺ ิมานิ

สระสนธิ (ตอ่ )สระหน้าเปน็ ทีฆะ สระหลังเป็นรสั สะ ลบสระหน้าแล้ว ทฆี ะสระหลัง สทธฺ า-อธิ เปน็ สทฺธีธ สระทั้งสองมรี ูปไมเ่ สมอกนั ลบสระหลงั จตฺตาโร-อเิ ม เปน็ จตฺตาโรเม กินนฺ -ุ อมิ า เปน็ กนิ นฺ ุมา

สระสนธิ (ต่อ)ถา้ มีนคิ คหติ อยู่หน้า ลบสระหลงั อภินนทฺ -ํ อติ ิ เป็น อภินนฺทนตฺ ิ

สระสนธิ (ตอ่ ) อาเทโส มี ๒ คือ -แปลงสระหน้า -แปลงสระหลงัถ้า อิ เอ และ อุ โอ อย่หู นา้ มสี ระอย่หู ลัง แปลง ติ ตวั หน้าเปน็ ยถา้ พยญั ชนะซอ้ นกัน ๓ ตัว ลบพยัญชนะทม่ี รี ปู เสมอกัน เสียตัวหนง่ึ

สระสนธิ (ตอ่ )ปฏสิ ณฐฺ ารวุตตฺ -ิ อสสฺ เป็น ปฏสิ ณฐฺ านวตุ ฺยสสฺ อคฺคิ-อาคารํ เป็น อคฺยาคารํ เอา เอ เปน็ ย เต-อสฺส เป็น ตยฺ สสฺ เม-มยํ เป็น มฺยายํ เต-อหํ เปน็ ตฺยาหํ

สระสนธิ (ต่อ)เอา โอ เปน็ ว อถโข-อสสฺ เปน็ อถขวฺ สสฺ พหุ-อาพาโธ เปน็ พหฺวาพาโธ จกขฺ ุ-อาปาถํ เปน็ จกฺขฺวาปาถํ

สระสนธิ (ตอ่ )ถา้ มสี ระอยขู่ า้ งหน้า แปลง เอ ตวั หนา้ แหง่ เอว ศัพท์เป็น รวิ แล้วรัสสะสระหน้าให้สั้น ยถา-อิว เป็น ยถารวิ ตถา-เอว เปน็ ตถารวิ

สระสนธิ (ต่อ) อาคมสระสนธิถา้ สระ โอ อยู่หน้า พยัญชนะอยหู่ ลัง ลบ โอ แลว้ ลง อ อาคมได้บา้ ง โส-สีลวา เป็น สสลี วา โส-ปญญฺ วา เป็น สปญญฺ วา เอโส-ธมฺโม เป็น เอสธมโม

สระสนธิ (ตอ่ )พยญั ชนะอยูเ่ บื้องปลาย ลบ อ ทีส่ ุดแหง่ สระ เบือ้ งหลงั เสีย แลว้ ลง โอ อาคมไดบ้ า้ ง ปร-สหสสฺ ํ เปน็ ปโรสหสสฺ ํ สรท-สตํ เปน็ สรโทสตํ

สระสนธิ (ต่อ) วกิ ารสระสนธิ วิกาโร มี ๒ คอื -วกิ ารในเบอ้ื งต้น-วิการในเบอ้ื งปลาย

สระสนธิ (ตอ่ )เม่อื ลบสระเบ้ืองปลายแลว้ เอาสระเบื้องหนา้ คอื อิ เปน็ เอ เอา อุ เป็น โอ มุน-ิ อาลโย เปน็ มุเนลโย สุ-อตถฺ ี เปน็ โสตฺถี

สระสนธิ (ตอ่ ) -วิการในเบ้ืองปลาย อยา่ งน้ี ลบสระหน้า วกิ ารสระหลงั มาลุต-อิริตํ เปน็ มาลุเตรติ ํ พนฺธสุ สฺ -อิว เปน็ พนฺธุสฺเสว น-อเุ ปติ เปน็ โนเปติอทุ กํ-อุมกิ ชาตํ เป็น อทุ โกมกิ ชาตํ

สระสนธิ (ต่อ)ปกตสิ ระสนธิต่อตามปกติ ดงั น้ีโก-อมิ ํ เป็น โกอิมํโส-มยํ เป็น โสมยํเต-อยํ เปน็ เตอยํ

สระสนธิ (ต่อ)ทีฆะสระสนธิ มี ๒ คือ -ทีฆะสระหน้า -ทีฆะสระหลงั

สระสนธิ (ตอ่ ) ทีฆะสระหน้าเมอ่ื ลบสระหนา้ แลว้ ใหท้ ีฆะสระหนา้ กสึ ุ-อธิ เปน็ กสึ ูธ สาธุ-อิติ เป็น สาธูติถา้ พยญั ชนะอยขู่ า้ งหนา้ ใหท้ ฆี ะสระหนา้ มนุ -ิ จเร เปน็ มนุ ีจเร

สระสนธิ (ตอ่ ) ทีฆะสระเบือ้ งปลาย ดงั นี้ลบสระหน้าแลว้ ทีฆะสระหลงั สทฺธา-อิธ เป็น สทธฺ ีธ จ-อุภยํ เป็น จภู ยํ

สระสนธิ (ตอ่ ) รสั สะสระสนธิถา้ พยัญชนะกด็ ี เอ แห่ง เอว ศัพทก์ ด็ ี อยู่เบื้องหลัง รัสสะสระหน้าใหเ้ สียงสนั้ ไดบ้ า้ ง โภวาที-นาม เป็น โภวาทนิ าม ยถา-เอว เป็น ยถริว

พยัญชนะสนธิได้สนธิกริ โิ ยปกรณ์ ๕ คอื -โลโป ลบ -อาเทโส เปล่ยี นแปลง-อาคโม ลงอกั ษรตวั ใหม่ -ปกติ ปกติ (คงเดมิ )-สญโฺ ญโค ซ้อนตัวอกั ษร

พยญั ชนะสนธิ (ตอ่ ) เม่อื ลบสระหลงั ทม่ี นี ิคคหติ อย่หู นา้ แลว้ มีพยญั ชนะซ้อนเรยี งกัน ๒ ตวั ลบเสียวตวั หน่งึ เอวํ-อสสฺ เป็น เอวํส ปุปผฺ -อสสฺ า เป็น ปปุ ผฺ ํสา

พยัญชนะสนธิ (ตอ่ ) อาเทสพยญั ชนะสนธิถา้ สระอยู่หลงั แปลง ติ ที่ทําเป็น ตฺย ใหเ้ ป็น จจฺ อิติ-เอวํ เป็น อจิ ฺเจวํ ปต-ิ อตุ ตฺ รติ วฺ า เปน็ ปจจฺ ตุ ฺตรติ วฺ า มี เอก อยู่หนา้ ให้แปล ธ เปน็ ท เอกํ-อิธ-อหํ เปน็ เอกมทิ าหํ

พยัญชนะสนธิ (ต่อ) การแปลงท่ีไมน่ ิยมสระหรือพยญั ชนะเบือ้ งหลงัธ เปน็ ท สาธุ-ทสสฺ นํ เปน็ สาหุทสฺสนํท เปน็ ต สุคโท เป็น สคุ โตต เปน็ ฏ ทุกกฺ ตํ เปน็ ทุกฺกฏํต เปน็ ธ คนตฺ พโฺ พ เป็น คนธฺ พโฺ พ

พยญั ชนะสนธิ (ต่อ)ต เป็น ตรฺ อตตฺ โช เป็น อตรฺ โชค เป็น ก กลุ ุปโก เปน็ กลุ ุปโคร เปน็ ล มหาสาโร เปน็ มหาสาโลย เปน็ ช คฺวโย เป็น ควฺ โชว เปน็ พ กวุ โต เปน็ กพุ โต

พยัญชนะสนธิ (ต่อ)ย เป็น ก สยํ เปน็ สกํช เปน็ ย นชิ ํ เปน็ นยิ ํต เป็น ก นิยโต เป็น นยิ โกต เปน็ จ ภโต เปน็ ภจโฺ จป เปน็ ผ นิปฺปตฺติ เปน็ นปิ ผฺ ตตฺ ิ

พยัญชนะสนธิ (ตอ่ ) -แปลง อภิ เป็น อพฺภอภิ-อุคฺคจฺฉติ เปน็ อพภฺ คุ ฺคจฉฺ นตฺ ิ -แปลง อธิ เป็น อชฌฺ อธิ-โอกาโส เป็น อชฺโฌกาโส อธิ-อคมา เป็น อชฺฌาคมา -แปลง อว เปน็ โอ อว-นทฺธา เป็น โอนทฺธา

พยญั ชนะสนธิ (ตอ่ ) อาคมพยญั ชนะสนธิ ลงอาคม ๘ ตวั คอื ย, ว, ม, ท, น, ต, ร, ฬ,ถ้าสระอยหู่ ลัง ลงพยัญชนะอาคมได้บา้ ง

พยัญชนะสนธิ (ตอ่ )ย อาคม เช่น ยถา-อิทํ เปน็ ยถายทิ ํว อาคม เชน่ อุ-ทิกขฺ ติ เปน็ วุทกิ ขฺ ติม อาคม เชน่ ครุ-เอสฺสติ เปน็ ครเุ มสฺสติท อาคม เชน่ อตฺต-อตฺโถ เปน็ อตฺตทตฺโถน อาคม เชน่ อโิ ต-อายติ เปน็ อโิ ตนายติ

พยญั ชนะสนธิ (ตอ่ )ปกติพยัญชนะสนธิ ต่อปกติสาธุ-ทสฺสนํ เป็น สาธุทสฺสนํทเู ร-นิทานํ เปน็ ทเู รนิทานํ

พยญั ชนะสนธิ (ตอ่ )สญั โญโคพยญั ชนะสนธิ มี ๒ คอื-ซอ้ นพยัญชนะท่ีมรี ปู เสมอกัน อธิ -ปโมทติ เปน็ อิธปโมทติ จาตุ-ทสี เปน็ จาตุทฺทสี

พยญั ชนะสนธิ (ตอ่ )-ซอ้ นพยญั ชนะทมี่ รี ูปไมเ่ สมอกัน จตฺตาริ-ฐานานิ เป็น จตตฺ ารฏิ ฐฺ านานิ เอโสวจ-ฌานผโล เปน็ เอสวจชฺฌานผโล

นคิ คหิตสนธิ (ต่อ) สนธกิ ริ ิโยปกรณ์ ๔ คอื -โลโป ลบ-อาเทโส การเปลี่ยนแปลง-อาคโม การลงอักษรตวั ใหม่ -ปกติ ปกติ

นคิ คหิตสนธิ (ตอ่ ) โลปะนคิ คหิตสนธิเมื่อมสี ระหรอื พยญั ชนะอยู่เบอ้ื งหลัง ลบนิคคหติ ซึง่ อยู่ เบือ้ งหลัง ตาสํ-อหํ เป็น ตาสาหํ วิทูน-ํ อคคฺ ํ เป็น วิทูนคฺคํ อรยิ สจจฺ านํ-ทสสฺ นํ เป็น อรยิ สจฺจานทสฺสนํ

นิคคหิตสนธิ (ตอ่ ) อาเทสนคิ คหติ สนธิ เมื่อมีพยญั ชนะอยู่หลงั นิคคหิตอยหู่ น้า แปลงนิคคหิตเปน็ พยญั ชนะท่สี ุดวรรคไดท้ ง้ั ๕ ตวั ตาม สมควรแก่พยัญชนะทอ่ี ยู่เบอื้ งหลัง

นคิ คหิตสนธิ (ตอ่ )เป็น ง เอวํ-โข เป็น เอวงโฺ ขเปน็ ญ ธมฺม-ํ จเร เปน็ ธมฺมญฺจเรเปน็ ณ สํ-ฐติ ิ เปน็ สณฐฺ ติ ิเปน็ น ต-ํ นพิ พฺ ุตํ เป็น ตนนฺ ิพฺพุตํเปน็ ม จิรํ-ปวาสี เป็น จิรมฺปวาสี

นคิ คหิตสนธิ (ตอ่ ) ถ้า เอ และ ห อยหู่ ลัง แปลงนคิ คหติ เปน็ ญปจจฺ ตตฺ ํ-เอว เปน็ ปจฺจตตฺ ญเฺ ญวต-ํ เอว เปน็ ตญฺเญวเอวํ-หิ เป็น เอวญหฺ ิต-ํ หิ เปน็ ตญหฺ ิ

นิคคหติ สนธิ (ตอ่ ) ถ้า ย อยูเ่ บอื้ งหลัง แปลงนคิ คหติ กบั ย เป็น ญญฺ สํ-โยโค เปน็ สญโฺ ญโคในสัททนีติวา่ ถา้ ล อย่เู บื้องหลงั แปลงนคิ คหิต เป็น ล ปุ-ลงิ ฺคํ เป็น ปุลลฺ ิงคฺ ํ สํ-ลกขฺ ณา เป็น สลฺลกฺขณา

นคิ คหติ สนธิ (ต่อ)ถา้ สระอยู่เบ้ืองหลัง แปลนคิ คหิตเป็น ม และ ท ต-ํ อหํ เป็น ตมหํ เอตํ-อโวจ เปน็ เอตทโวจ

นคิ คหติ สนธิ (ตอ่ ) อาคมนคิ คหติ สนธิเม่อื สระก็ดี พยญั ชนะกด็ ี ลงนิคคหติ ได้บา้ ง จกขฺ ุ-อทุ ปาทิ เปน็ จกฺขุอุทปาทิ อว-สิโร เป็น อวํสโิ ร

นิคคหติ สนธิ (ต่อ) ปกตนิ ิคคหิตสนธิ ตอ่ แบบปกติ ธมฺม-ํ จเร เปน็ ธมฺมจํ เรพุทธฺ ํ-เทสโก เปน็ พุทธฺ เํ ทสโก