หน่วยที่ 1 องค์การและการจัดการ

หน่วยท่ี 1องค์การและการจัดการ วชิ าการบริหารงานคุณภาพในองค์การ รหัสวชิ า 3001-1001 ดวงสมร ราโอบแผนกวชิ าการจดั การธุรกจิ ค้าปลกี

1.1 ความหมายขององค์การ• หมายถงึ ศูนย์รวมของกจิ กรรมทบ่ี ุคคลได้ รวมกนั ขนึ้ เพอื่ ประกอบกจิ กรรมอย่างใด อย่างหนึ่ง โดยมกี ารจัดระเบียบ มขี ้อบงั คบั มวี ธิ ีการทางาน เพอ่ื ให้การดาเนินงานบรรลุ ตามวตั ถุประสงค์

1.2 ลกั ษณะขององค์การ• องคก์ ารทางสงั คม• องคก์ ารทางราชการ• องคก์ ารเอกชน

1.3 โครงสร้างขององค์การ• โครงสร้างขององค์การ เป็ นการมอง ลกั ษณะองค์การในลกั ษณะทคี่ งที่ ที่เกยี่ วกบั ความสัมพนั ธ์และบทบาทหน้าท่ที ีเ่ ป็ น ระบบ ประกอบด้วยส่วนสาคญั ดงั นี้• มเี ป้ าหมายและวตั ถุประสงค์• มภี ารกจิ หน้าที่• มสี ายการบังคบั บัญชา• มชี ่องการควบคุม• มคี วามเอกภาพ หรือความเป็นอนั หน่ึงอนั เดียวกนั ในการบงั คบั บญั ชา

1.4 ประเภทขององค์การสามารถแบบออกได้เป็ น 2 ประเภท• 1.4.1 องค์การแบบปฐมและมัธยม• 1.4.2 องค์การรูปนัยและอรูปนัย

1.4.1 องค์การแบบปฐมและมัธยม• องคก์ ารแบบปฐม เป็นองคก์ ารท่ีเกิดข้ึน ตามธรรมชาติ โดยสมาชิกองคก์ ารมีความ สนิทสนมคุน้ เคยกนั ดี และรูปแบบ ความสมั พนั ธเ์ ป็นไปตามลกั ษณะส่วนตวั ไม่มีพิธีรีตองและเป้ าหมาย เช่น ครอบครัว เพื่อนบา้ น• องคก์ ารแบบมธั ยม เป็นองคก์ ารที่สมาชิกมี ความสมั พนั ธก์ นั อยา่ งมีเหตุผล ไม่เป็น ส่วนตวั และมีวตั ถุประสงคใ์ นการจดั ต้งั อยา่ งชดั เจน เช่น หน่วยงานทางราชการ หน่วยงานเอกชน เป็นตน้

1.4.2 องค์การรูปนัยและอรูปนัย• องค์การรูปนัย หรือองค์การทเ่ี ป็ นทางการ เป็ นองค์การทมี่ รี ูปแบบ มรี ะเบียบแบบแผน ทช่ี ัดเจน เป็ นองค์การท่ีจดั ต้งั ขึน้ ตาม กฎหมาย มีสายการบังคบั บญั ชา มกี ารแบ่ง งานกนั ทาตามความสามารถของแต่ละ บุคคล เพอ่ื ดาเนินงานให้บรรลตุ าม วตั ถุประสงค์ทก่ี าหนดไว้• องค์การอรูปนัย คอื องค์การทไี่ ม่เป็ น ทางการ มลี กั ษณะเป็ นส่วนตัว ไม่มี โครงสร้าง โดยต้งั อยู่บนพนื้ ฐานความพอใจ ความสมคั รใจ และความศรัทธาตาม ธรรมชาตขิ องมนุษย์ เช่น สมาคม ชมรม สโมสร

1.7 เป้ าหมายขององค์การ• เป้ าหมายทางเศรษฐกจิ หรือกาไร• เป้ าหมายเกยี่ วกบั การให้บริการ• เป้ าหมายด้านสังคม

1.6 การจดั องค์การ• การจัดองค์การ หมายถึง การกาหนด โครงสร้างขององค์การอย่างเป็ นทางการ โดยการจดั แบ่งออกเป็ นหน่วยงานย่อยต่าง ๆ กาหนดอานาจหน้าทคี่ วามรับผดิ ชอบของ แต่หน่วยงานไว้ให้ชัดเจน รวมท้งั ความสัมพนั ธ์ของหน่วยงานย่อย ท้งั นี้ เพอื่ ให้เออื้ ต่อการดาเนินงานให้บรรลุ วตั ถุประสงค์ขององค์การอย่างมี ประสิทธิภาพ

1.7 ความสาคญั ของการจัดองค์การ• 1.7.1ประโยชน์ต่อองค์การ • การจดั โครงสร้างองค์การทด่ี แี ละเหมาะสม จะทาให้องค์การบรรลุวตั ถุประสงค์ และ เจริญก้าวหน้า • ทาให้งานไม่ซ้าซ้อน • องค์การสามารถปรับตวั ให้เข้ากบั สภาพแวดล้อมทเ่ี ปลยี่ นไปได้ง่ายตามความ จาเป็ น

1.7 ความสาคญั ของการจัดองค์การ (ต่อ) • 1.7.2 ประโยชน์ต่อผู้บริหาร • การบริหารงานง่าย แก้ปัญหาการทางาน ซ้าซ้อนได้ง่าย สะดวก รู้ว่าใครรับผดิ ชอบ อะไร มีหน้าทที่ าอะไร • ทาให้งานไม่คงั่ ค้าง ณ จุดใด สามารถตดิ ตาม แก้ไขได้ง่าย • การมอบอานาจทาได้ง่าย ขจดั ปัญหาการ เกย่ี งกนั ทางาน หรือความรับผดิ ชอบงาน

1.7 ความสาคญั ของการจดั องค์การ (ต่อ) • 1.7.3 ประโยชน์ต่อผู้ปฏบิ ัตงิ าน • ทาให้รู้หน้าทแี่ ละขอบข่ายการทางานของ ตนเอง • การแบ่งงานให้พนักงานอย่างเหมาะสม ช่วย ให้พนักงานมคี วามพอใจ ไม่เกดิ ความรู้สึกว่า งานมากเกนิ ไปหรือน้อยเกนิ ไป • พนักงานเข้าใจความสัมพนั ธ์ของตนต่อฝ่ าย อนื่ ๆ ทาให้สามารถตดิ ต่อกนั ได้ดยี ิ่งขนึ้ รู้ ขอบเขตของตนเอง ย่อมก่อให้เกดิ ความคดิ ริเริ่มในการทางาน

1.8 หลกั การจัดองค์การ• กาหนดหนา้ ที่การทางาน• การแบ่งงาน• สายการบงั คบั บญั ชา• อานาจการบงั คบั บญั ชา • การรวมอานาจ • การกระจายอานาจ• ช่องการควบคุม• แผนภูมิองคก์ าร • แผนภูมิโครงสร้างหลกั เป็นแผนภูมิแสดงการ จดั โครงสร้างท้งั หมดขององคก์ าร • แผนภูมิแสดงตวั บุคคล

1.9 ข้นั ตอนการจดั องค์การ• การกาหนดรายละเอยี ดของงาน• การแบ่งงานให้แต่ละคนในองค์การได้ รับผดิ ชอบตามความเหมาะสม• การประสานงาน