คำคล้องจอง

คำคล้องจอง รายวิชาภาษาไทย ผู้จัดทำ : นางสาวปิยะดา เนาว์โนนทอง



คำนำ E-Book เรื่อง “คำคล้องจอง”ฉบับนี้จัดขึ้นเพื่อเป็นส่วนหนึ่งของรายวิชานวัตกรรม และเทคโนโลยี เพื่อใช้เป็นสื่อการเรียนรู้ประกอบการเรียนการสอนในรายวิชาภาษาไทย โดยศึกษาผ่านแหล่งข้อมูลเว็บไซต์ อินเทอร์เน็ต โดย E-Book ฉบับนี้มีเนื้อหาเกี่ยวกับ คำคล้องจอง ความหมายของคำคล้องจอง ลักษณะและตัวอย่างคำคล้องจอง ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่า E-Book ฉบับนี้ จะเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่สนใจศึกษา เรื่อง “คำคล้องจอง” เป็นอย่างดี นางสาวปิยะดา เนาว์โนนทอง



สารบัญ หน้า ความหมายของคำคล้องจอง 1 ลักษณะของคำคล้องจอง 2 2 คำคล้องจอง 1 พยางค์ คำคล้องจอง 2 พยางค์ 3 คำคล้องจอง 3 พยางค์ คำคล้องจอง 4 พยางค์ 4 แบบฝึกหัด 5 เฉลย 6 อ้างอิง ประวัติผู้เขียน 9 12 13

1 ความหมายของคำคล้องจอง คำคล้องจอง คือ คำที่มีเสียงสระเดียวกัน และถ้ามีตัวสะกดจะต้องอยู่ใน มาตราเดียวกัน มีเสียงวรรณยุกต์ต่างกันได้ คำคล้องจองในบทประพันธ์ร้อยกรอง เรียกว่า สัมผัส ตัวอย่างคำคล้องจองที่มีสระเดียวกัน สระอา ขา ลา นา สา จ่า ล่า หล้า ป้า สระอี กี สี ศรี ขี่ ผี พี่ ปี่ จี้ สระอู หมู ขู่ สู้ รู้ ผู้ ปู่ งู อู่ สระเอา เกา เขา เรา เผ่า เหล่า เจ้า เหง้า เศร้า สระเอือ เกลือ เขือ เจือ เผื่อ เสื้อ เพื่อ เยื่อ เอื้อ ตัวอย่างคำคล้องจองที่มีสระเดียวกัน และมีมาตราตัวสะกดเดียวกัน สระอา มาตราแม่กด กาด ปาด พลาด ญาติ ทาส สระออ มาตราแม่กน กลอน ขอน ผ่อน ป้อน มอญ สระโอะ มาตราแม่กบ กบ ขบ จบ หลบ พบ อบ สระเอีย มาตราแม่เกอว เกี๊ยว เจียว เปรี้ยว เสียว เหี่ยว สระเอือ มาตราแม่เกย เลื้อย เปื่อย เมื่อย เดือย เอื้อย

2 ลักษณะของคำคล้องจอง คำคล้องจอง 1 พยางค์ คือ คำที่ออกเสียงเพียงครั้งเดียว มีสระเสียงเดียวกัน ตัวสะกดมาตราเดียวกัน ส่วนรูปและเสียงวรรณยุกต์ต่างกันได้คำคล้องจอง 1 พยางค์ มี 2 ลักษณะ ดังนี้ 1. คำคล้องจอง 1 พยางค์ ไม่มีตัวสะกด เช่น กา ตา มา พา ปลา ยา แม่ แน่ แล แปร แพร่ ดู หู ปู่ หมู รู้ ขี่ สี มี หมี พี่ แกะ แคะ แวะ แพะ และ 2. คำคล้องจอง 1 พยางค์ มีตัวสะกด เช่น กิน ดิน ปิ่น หิน สิ้นนิล กุ้ง ปรุง พุง นุ่ง รุ้ง ยุ่ง เกี๊ยว เขียว เพียว เรียว เจียว เหมียว กลาด ขาด ชาติ ราด ปราชญ์ สาด กก นก ครก ปก พก

3 ลักษณะของคำคล้องจอง คำคล้องจอง 2 พยางค์ คือ กลุ่มคำที่มี 2 พยางค์ พยางค์สุดท้ายของกลุ่มคำ แรก มีเสียงคล้องจองกับพยางค์แรกหรือพยางค์ที่สองของกลุ่มคำหลังที่อยู่ถัดไปคำ คล้องจอง 2 พยางค์ มี 2 ลักษณะ ดังนี้ 1. คำคล้องจอง 2 พยางค์ ที่พยางค์สุดท้ายของกลุ่มคำแรก มีเสียงคล้องจองกับ พยางค์แรกของกลุ่มคำหลัง เช่น ความดี มีอยู่ คู่กัน ฝันหวาน เวลา นาที ยินดี ปรีดา เอื้อเฟื้อ เผื่อแผ่ แก่เด็ก เล็กน้อย คุณค่า ราตรี สีขาว วาววับ พรุ่งนี้ มีงาน อ่านเขียน เรียนรู้ 2. คำคล้องจอง 2 พยางค์ ที่พยางค์สุดท้ายของกลุ่มคำแรก มีเสียงคล้องจองกับ พยางค์ที่สองของกลุ่มคำหลัง เช่น นักเรียน หมั่นเพียร อ่านเขียน วนเวียน โรงเรียน คุณครู ความรู้ เนื้อคู่ หมอดู พรั่งพรู แม่ค้า ไปมา ขายผ้า ท้องฟ้า รักษา สีเหลือง ลือเลื่อง ทำเหมือง อุ่นเครื่อง ย่างเยื้อง นกบิน ผกผิน ทรัพย์สิน รวยริน เสียงพิณ

4 ลักษณะของคำคล้องจอง คำคล้องจอง 3 พยางค์ คือ กลุ่มคำที่มี 3 พยางค์ พยางค์สุดท้ายของกลุ่มคำแรก มีเสียง คล้องจองกับพยางค์แรกหรือพยางค์ที่สองหรือพยางค์ที่สามของกลุ่มคำหลังที่อยู่ถัดไป คำ คล้องจอง 3 พยางค์ มี 3 ลักษณะ ดังนี้ 1. คำคล้องจอง 3 พยางค์ ที่พยางค์สุดท้ายของกลุ่มคำแรก มีเสียงคล้องจองกับพยางค์ แรกของกลุ่มคำหลัง เช่น ตั้งใจเรียน เพียรศึกษา หาความรู้ ดอกดาวเรือง เหลืองอร่าม งดงามจริง สีสดใส ใบไม้เขียว เรียวสู่ปลาย คล้ายขนนก คำว่าเพื่อน เตือนความคิด มิตรสหาย ร้ายกลับดี ทุกนาที มีคุณค่า พาสุขใจ ห่วงใยจริง 2. คำคล้องจอง 3 พยางค์ ที่พยางค์สุดท้ายของกลุ่มคำแรก มีเสียงคล้องจองกับพยางค์ที่ สองของกลุ่มคำหลัง เช่น เราทุกคน ฝึกฝนงาน ประสานใจ ความใฝ่รู้ ครูรักศิษย์ ผูกมิตรกัน สร้างฝันไกล แสงไฟส่อง ซื้อรถยนต์ มาขนส่ง วาดวงกลม สวยสมใจ เดินคนเดียว แสนเปลี่ยวใจ ลองใคร่ครวญ ดอกชวนชม เปลือกสีขาว วับวาวแสง ช่วยแต่งแต้ม ยิ้มแจ่มใส 3. คำคล้องจอง 3 พยางค์ ที่พยางค์สุดท้ายของกลุ่มคำแรก มีเสียงคล้องจองกับพยางค์ที่ สามของกลุ่มคำหลัง เช่น รักแผ่นดิน ไม่โกงกิน เก็บทรัพย์สิน นกโบยบิน อารมณ์ขัน สร้างสีสัน ร่วมแบ่งปัน เดินคู่กัน รักวัยเรียน เหมือนจุดเทียน ย่อมแปรเปลี่ยน ใจวนเวียน ช่อดอกไม้ เก็บมาไว้ สายน้ำไหล ขั้นบันได รอยยิ้มหวาน กลีบแย้มบาน สิ่งใดปาน สีดอกจาน

5 ลักษณะของคำคล้องจอง คำคล้องจองที่มี 4 พยางค์ คือ กลุ่มคำที่มี 4 พยางค์ คำสุดท้ายของกลุ่มคำแรกมี เสียงคล้องจองกับพยางค์แรกหรือพยางค์ที่สองหรือพยางค์ที่สามหรือพยางค์ที่สี่ของกลุ่ม คำหลังที่อยู่ถัดไป คำคล้องจอง 4 พยางค์ มี 4 ลักษณะ ดังนี้ 1. คำคล้องจอง 4 พยางค์ ที่พยางค์สุดท้ายของกลุ่มคำแรก มีเสียงคล้องจองกับ พยางค์แรกของกลุ่มคำหลัง เช่น ทรัพย์สินเงินทอง ของใช้ในบ้าน ร้านขายหนังสือ ถือของมากมาย ผ้านี้สีสวย ช่วยให้โดดเด่น เย็นค่ำจันทร์พราว ดาวเดือนเลื่อนลอย ตักข้าวใส่จาน งานบ้านมากมาย ยายเล่านิทาน สานสายสัมพันธ์ 2. คำคล้องจอง 4 พยางค์ ที่พยางค์สุดท้ายของกลุ่มคำแรก มีเสียงคล้องจองกับ พยางค์สองของกลุ่มคำหลัง เช่น เด็กไทยวันนี้ ต้องดีต้องเก่ง รีบเร่งค้นคว้า สืบหาความรู้ เจ้าปลาตัวน้อย ล่องลอยในน้ำ แสนสำราญใจ อยู่ในสายธาร ออกกำลังกาย มากมายประโยชน์ ไร้โทษเพิ่มสุข หมดทุกข์แข็งแรง 3. คำคล้องจอง 4 พยางค์ ที่พยางค์สุดท้ายของกลุ่มคำแรก มีเสียงคล้องจองกับ พยางค์สามของกลุ่มคำหลัง เช่น เดินทางท่องเที่ยว ลัดเลาะเลี้ยวไป ธารน้ำไหลหลั่ง งดงามฝังใจ นั่งมองท้องฟ้า แสงจันทราส่อง สีเหลืองทองนวล พาให้ชวนฝัน ยุคสินค้าแพง กินข้าวแกงอิ่ม ซื้อของริมทาง ค้าขายกลางเมือง 4. คำคล้องจอง 4 พยางค์ ที่พยางค์สุดท้ายของกลุ่มคำแรก มีเสียงคล้องจองกับพยางค์สี่ ของกลุ่มคำหลัง เช่น หมอเพลงลำแคน แห่งเมืองขอนแก่น อีสานดินแดน มีค่านับแสน ชีวิตย่ำแย่ จงอย่าท้อแท้ ตั้งใจแน่วแน่ รีบเร่งคิดแก้ พ่อแม่สั่งสอน ไหว้พระก่อนนอน มือไม้หัดอ่อน ผู้ใหญ่อวยพร

6 แบบฝึ กหั ด คำสั่ง : ให้นักเรียนนำคำที่กำหนดให้เขียนลงในช่องว่างให้เป็นคำคล้องจอง วาววับ ตามหา เรียนรู้ บาดตาย ฝันหวาน เรียวสวย ยากนาน วานซืน คอขาด รู้มาก คู่กัน สีขาว อ่านเขียน ไข่เจียว ทำงาน ลามปาม

แบบฝึ กหั ด 7 คำสั่ง : ให้นักเรียนจับคู่คำคล้องจอง 2 พยางค์ให้ถูกต้อง ทางเดิน คนรวย รถยนต์ ตำรวจ มังคุด หยุดก่อน บ้านช่อง บาดใจ เห็ดฟาง สองมือ ขนของ ห้องหอ มดดำ คอขาด

แบบฝึ กหั ด 8 คำสั่ง : ให้นักเรียนเติมคำคล้องจอง 3 พยางค์ให้ถูกต้อง ขมเป็นยา ข่าก็แรง ตำให้รั่ว บ่าวสองนาย สาวความยืด ถากด้วยตา เตือความคิด ปลาสั่งหนอง เหลืองอร่าม เพียรศึกษา 1. ต่อความยาว 2. ขิงก็รา 3. ยิ้มด้วยปาก 4. ยุให้รำ 5. ฝนสังฟ้า 6. คำว่าเพื่อน 7. หวานเป็นลม 8. ดอกดาวเรือง 9. ตั้งใจเรียน 10. ข้าสองเจ้า

9 เฉลย คำสั่ง : ให้นักเรียนนำคำที่กำหนดให้เขียนลงในช่องว่างให้เป็นคำคล้องจอง วาววับ ตามหา เรียนรู้ บาดตาย ฝันหวาน เรียวสวย ยากนาน วานซืน คอขาด บาดตาย รู้มาก ยากนาน คู่กัน ฝันหวาน สีขาว วาววับ อ่านเขียน เรียนรู้ ไข่เจียว เรียวสวย ทำงาน วานซืน ลามปาม ตามหา

เฉลย 10 คำสั่ง : ให้นักเรียนจับคู่คำคล้องจอง 2 พยางค์ให้ถูกต้อง ทางเดิน คนรวย รถยนต์ ตำรวจ มังคุด หยุดก่อน บ้านช่อง บาดใจ เห็ดฟาง สองมือ ขนของ ห้องหอ มดดำ คอขาด

เฉลย 11 คำสั่ง : ให้นักเรียนเติมคำคล้องจอง 3 พยางค์ให้ถูกต้อง ขมเป็นยา ข่าก็แรง ตำให้รั่ว บ่าวสองนาย สาวความยืด ถากด้วยตา เตือนความคิด ปลาสั่งหนอง เหลืองอร่าม เพียรศึกษา 1. ต่อความยาว สาวความยืด 2. ขิงก็รา ข่าก็แรง 3. ยิ้มด้วยปาก ถากด้วยตา 4. ยุให้รำ ตำให้รั่ว 5. ฝนสังฟ้า ปลาสั่งหนอง 6. คำว่าเพื่อน 7. หวานเป็นลม เตือนความคิด 8. ดอกดาวเรือง ขมเป็นยา 9. ตั้งใจเรียน เหลืองอร่าม 10. ข้าสองเจ้า เพียรศึกษา บ่าวสองนาย

12 อ้างอิง เพ็ญนภา เพ็งสิสาภาพพงษ์. (2023). คำคล้องจอง, สืบค้นเมื่อ 17 มกราคม 2566.จากhttps://www.gotoknow.org/posts/600440.

13