นโยบายและแผนระดับชาติว่าด้วยการพัฒนาดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม

  ภาคผนวก

๔๙ อภธิ านศัพท์ Corruption ดัชนีช้ีวัดภาพลักษณ์ปัญหาคอร์รัปชันของประเทศต่างๆ ทั่วโลก จัดทำ�โดยองค์กร Perception Index เพอ่ื ความโปรง่ ใสนานาชาติ (Transparency International) ซง่ึ เปน็ องคก์ รอสิ ระนานาชาติ (CPI) ทก่ี อ่ ตง้ั ขน้ึ เพอ่ื รณรงคแ์ กไ้ ขปญั หาคอรร์ ปั ชนั และมเี ครอื ขา่ ยใน ๑๒๐ ประเทศทว่ั โลก Networked และได้จัดทำ�ดัชนีช้ีวัดภาพลักษณ์คอร์รัปชันของประเทศต่างๆ เป็นประจำ�ทุกปี Readiness Index มาตัง้ แต่ พ.ศ. ๒๕๓๘ ดัชนีบ่งช้ีระดับความพร้อมของการพัฒนาเทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร และโอกาสในการใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ในการพัฒนาประเทศ ท่ีครอบคลุมท้ังภาคประชาชน ภาคธุรกิจ และภาครัฐ ซึ่งจัดทำ�ข้ึนโดย World Economic Forum และมีการรายงานใน Global Information Technology Report เปน็ ประจำ�ทกุ ปดี ชั นี NRI ประกอบดว้ ยดชั นยี อ่ ย (Sub-Index) ๓ กลมุ่ กลา่ วคอื   ๑. สภาพแวดลอ้ ม/ปจั จยั พน้ื ฐานทส่ี ง่ ผลตอ่ การพฒั นาไอซที ี ประกอบดว้ ย    ๑.๑ สภาพแวดลอ้ มทางด้านการทำ�ธรุ กิจ/ตลาด เช่น การมีนกั วิทยาศาสตร์ และวิศวกรท่ีเพียงพอ กฎระเบียบของภาครัฐ และผลของมาตรการทางภาษีต่างๆ เป็นต้น    ๑.๒ สภาพแวดล้อมทางด้านการเมืองการปกครอง และกฎเกณฑ์ การกำ�กับดูแลต่างๆ อาทิ การมีกฎหมายท่ีเก่ียวข้องกับไอซีที ประสิทธิภาพ ของการบงั คับใชก้ ฎหมาย การคุ้มครองทรัพย์สินทางปญั ญา และ    ๑.๓ สภาพแวดลอ้ มทางดา้ นโครงสรา้ งพน้ื ฐาน เชน่ ไฟฟา้ โทรศพั ท์ เปน็ ตน้   ๒. ความพร้อมทางด้านเครือข่ายซ่ึงรวมถึงความพร้อมของบุคลากรที่จะเป็น ผู้ใช้ประโยชน์จากเครือข่าย โดยในการวัดยังแบ่งเป็นความพร้อมของประชาชน ทั่วไป (Individual) ภาคธุรกิจ (Business) และภาครัฐ (Government) โดยตวั อยา่ งตัวชีว้ ัด (Indicators) ทีน่ ำ�มาพจิ ารณา คือ    ๒.๑ การเช่ือมต่อและการลงทุนในเครือข่าย เช่น การเข้าถึงอินเทอร์เน็ต ของโรงเรียน การเช่ือมต่อคู่สายโทรศัพท์ของครัวเรือน/สถานประกอบการ การจัดซ้ือจัดหาเทคโนโลยีของภาครัฐ    ๒.๒ ปัจจัยที่ส่งผลต่อการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ เช่น คุณภาพ ของระบบการศึกษาในประเทศ การลงทุนด้านการฝึกอบรมของบุคลากร ในสถานประกอบการ และการให้ความสำ�คัญกับการสร้างและพัฒนาความรู้ ด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

๕๐    ๒.๓ การใชด้ ัชนยี ่อยอ่ืนๆ มาประเมนิ วดั เช่น e-Government Readiness   ๓. ความสามารถในการใช้ประโยชน์จากไอซีทีของภาคประชาชน ภาคธุรกิจ และภาครัฐ โดยอาจจัดกลุ่มช้ีวัดที่ส�ำคัญได้ดังนี้ คือ    ๓.๑ การแพร่กระจายโครงสร้างพ้ืนฐานเพื่อให้คน/องค์กรกลุ่มต่างๆ สามารถใช้ประโยชน์ เช่น การแพร่กระจายของคอมพิวเตอร์ โทรศัพท์ (ประจ�ำที่และเคลื่อนที่) และอินเทอร์เน็ต ระดับการมีการใช้ไอซีทีของภาครัฐ เป็นต้น    ๓.๒ ความสามารถในการใช้ประโยชน์จากไอซีที เช่น ความสามารถ ในการดูดซับเทคโนโลยีของภาคธุรกิจ ประสิทธิผลของการใช้ไอซีทีในภาครัฐ เป็นต้น    ๓.๓ ระดับของการใช้ประโยชน์จากไอซีที เช่น จ�ำนวนบริการภาครัฐ ออนไลน์ การใช้ประโยชน์จากอินเทอร์เน็ตของภาคธุรกิจ และจ�ำนวนข้อมูล ท่ีไหลเวียนบนอินเทอร์เน็ต (Internet Traffic) เป็นต้น การกระท�ำความผดิ การกระท�ำด้วยประการใดๆ ให้ระบบคอมพิวเตอร์ไม่สามารถท�ำงาน เก่ยี วกับคอมพวิ เตอร์ ตามค�ำส่ังที่ก�ำหนดหรือท�ำงานผิดพลาดจากค�ำส่ังท่ีก�ำหนดไว้ หรือใช้ (Computer Crime) วิธีการใดๆ เพ่ือให้ล่วงรู้ข้อมูล แก้ไข หรือท�ำลายข้อมูลของบุคคลอ่ืนในระบบ คอมพิวเตอร์โดยมิชอบ หรือใช้ระบบคอมพิวเตอร์เพ่ือเผยแพร่ข้อมูลอันเป็นเท็จ หรือมีลักษณะลามกอนาจาร ท�ำให้เกิดความเสียหาย (พ.ร.บ. ว่าด้วย การกระทำ� ความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. ๒๕๕๐) การเกษตรอัจฉริยะ การน�ำเทคโนโลยีดิจิทัล และวิทยาศาสตร์ในสาขาที่เก่ียวข้อง (เช่น เทคโนโลยี (Smart Farm) ชีวภาพ และเทคโนโลยีนาโน) มาใช้เพ่ือพัฒนาการเกษตร ที่ในเบ้ืองต้น ครอบคลุมถึงการจัดท�ำทะเบียนเกษตรกรรายแปลง การท�ำระบบจัดการ และแลกเปลี่ยนความรู้ทางการเกษตร การบริหารจัดการพื้นที่เพาะปลูก และฟาร์ม การบริหารจัดการระบบน�้ำและการใช้น้�ำ การวางแผนการผลิต การท�ำระบบบัญชี การปรับปรุงประสิทธิภาพระบบขนส่งและโลจิสติกส์ ไปจนถึงการพัฒนาผลิตภัณฑ์ที่ได้มาตรฐาน การท�ำการตลาด และการตรวจสอบ ย้อนกลับของผลิตภัณฑ์เกษตร เป็นต้น การเขา้ ถึงโครงข่าย เป็นรูปแบบการเข้าถึงและเช่ือมต่อโครงข่ายท่ีมีการวางรูปแบบสถาปัตยกรรม เชอ่ื มตอ่ แบบเปดิ โครงข่ายให้สามารถเชื่อมต่อเข้าถึงกันได้แบบเท่าเทียมและเป็นกลางระหว่าง (Open Access/ โครงข่ายท่ีเป็นของผู้ให้บริการมากกว่าหน่ึงรายให้เสมือนเป็นโครงข่ายเดียว Open Network) ในการใหบ้ ริการอยา่ งมีคณุ ภาพ

๕๑ การคุ้มครองข้อมลู มาตรการท่ีก�ำหนดให้ผู้ครอบครอง ควบคุม หรือดูแลข้อมูลส่วนบุคคลต้องปฏิบัติ สว่ นบคุ คล โดยต้องได้รับความยินยอมในการใช้ เปิดเผย หรือเผยแพร่ข้อมูลของบุคคลอื่น (Data Protection) เว้นแต่เขา้ ขอ้ ยกเว้นบางประการ ตัวอย่างเชน่ ข้อมูลสุขภาพ ขอ้ มูลการเงนิ ข้อมูล เก่ียวกับความเช่ือทางศาสนา เป็นต้น ให้มีการน�ำไปใช้อย่างเหมาะสมโดยได้รับ ความยินยอมจากเจ้าของข้อมูล เพื่อหลีกเลี่ยงการละเมิดสิทธิในข้อมูลส่วนบุคคล ของผู้อ่ืนท่ีตนเองครอบครองหรือดูแลอยู่อันจะท�ำให้เกิดความเสียหายแก่เจ้าของ ข้อมูล การคมุ้ ครองสทิ ธิ เป็นหนึง่ ในสิทธิข้ันพ้ืนฐานทป่ี ระชาชนพงึ มีและได้รับ โดยภาครฐั มิสามารถก้าวล่วง สว่ นบคุ คล หากไม่มีเหตผุ ลจำ� เปน็ การเช่ือมโยง แนวทางทจี่ ะทำ� ใหข้ อ้ มลู ในระบบ หรอื เนอื้ หา องคป์ ระกอบตา่ งๆ ของแตล่ ะหนว่ ยงาน การท�ำงานเขา้ ดว้ ยกัน สามารถทำ� งานรว่ มกนั ได้ โดยมมี าตรฐานกลางเพอื่ กำ� หนดรปู แบบและการบนั ทกึ จดั เกบ็ (Interoperability) ดังน้ัน ระบบจงึ ไมจ่ �ำเป็นต้องมาจากทีเ่ ดยี วกนั หรือหนว่ ยงานเดียวกัน แต่สามารถ ตดิ ตอ่ สอื่ สารและแลกเปล่ยี นข้อมลู กนั ได้ การบรกิ ารสาธารณะ การที่หน่วยงานท่ีมีอ�ำนาจหน้าที่ที่เกี่ยวข้องซ่ึงอาจจะเป็นของรัฐหรือเอกชน (Public Service) ดาํ เนนิ การสง่ ตอ่ บรกิ ารใหแ้ กป่ ระชาชน โดยมจี ดุ มงุ่ หมายเพอื่ ตอบสนองตอ่ ความตอ้ งการ ของประชาชนโดยส่วนรวม การบรหิ ารจัดการ การบริหารจัดการและการก�ำกับดูแลการใช้ความถ่ีวิทยุซ่ึงเป็นทรัพยากรที่มีจ�ำกัด คลนื่ ความถ่ี เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อประเทศ โดยต้องให้มีความสมดุลของการก�ำกับดูแล (Spectrum การแข่งขนั โดยเสรี และการแปรรูปจากกิจการของรฐั ไปเปน็ เอกชน Management) การเปิดเผยขอ้ มลู ข้อมูลท่ีสามารถน�ำมาใช้ได้โดยอิสระ สามารถน�ำกลับมาใช้ใหม่ได้และแจกจ่ายได้ ท่เี ป็นประโยชน์ โดยใครก็ตาม แต่ต้องระบุแหล่งท่ีมาหรือเจ้าของงานและต้องใช้สัญญา (Open Data) หรือเง่ือนไขเดียวกันกับที่มาหรือตามเจ้าของงานก�ำหนด ความหมายท่ีสมบูรณ์ ของการเปดิ เผยข้อมลู สรุปสาระส�ำคญั ไดด้ งั นี้   ๑. Availability and Access ข้อมูลท้ังหมดต้องมีความพร้อมใช้งาน และค่าใช้จ่ายต้องไม่มากกว่าค่าใช้จ่ายในการท�ำส�ำเนา โดยเฉพาะการดาวน์โหลด ผ่านอนิ เทอรเ์ นต็ ขอ้ มูลจะตอ้ งมีอยใู่ นรูปแบบที่สะดวกต่อการใช้งาน และสามารถ ปรับปรุงแก้ไขได ้   ๒. Reuse and Redistribution ขอ้ มลู ตอ้ งถกู จดั เตรยี มใหภ้ ายใตเ้ งอ่ื นไขทอ่ี นญุ าต ใหน้ ำ� มาใชใ้ หมแ่ ละแจกจา่ ยได้ รวมทง้ั การผสมผสานระหวา่ งชดุ ขอ้ มลู อน่ื ๆ ได้

๕๒   ๓. Universal Participation ทุกคนต้องสามารถที่จะใช้ น�ำมาใช้ และแจกจ่ายได้ ไม่มีการเลือกปฏิบัติต่อบุคคลหรือกลุ่มคน ตัวอย่างเช่น ข้อจ�ำกัด ของ Non-Commercial ที่ป้องกันการใช้ในเชิงพาณิชย์ หรือข้อจ�ำกัดในการใช้ เพอื่ วตั ถปุ ระสงคเ์ ฉพาะบางอยา่ ง (เชน่ ในการศกึ ษาเทา่ นนั้ ) กจ็ ะไมถ่ อื วา่ ขอ้ มลู ดงั กลา่ ว เป็นแบบ Open Data การมีส่วนรว่ ม การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีดิจิทัล เพื่อตอบสนองความต้องการของพลเมือง ทางอเิ ล็กทรอนกิ ส์ ที่ปรารถนาจะเข้าร่วมกระบวนการกําหนดนโยบายสาธารณะผ่านระบบ (e-Participation) อิเล็กทรอนิกส์ และใช้ช่องทางใหม่ๆ ในการเข้าถึงบริการสาธารณะ หรือขอคําปรึกษาต่างๆ จากภาครัฐผ่านโลกดิจิทัล ซ่ึงบริหารจัดการบนฐาน ของความโปร่งใส ตรวจสอบได้ กระจายอาํ นาจสู่ชุมชน และรับผดิ ชอบตอ่ สงั คม การยืนยนั ตวั ตน เป็นข้ันตอนการยืนยันว่าเป็นบุคคลท่ีแท้จริงในการท�ำธุรกรรมออนไลน์ (Authentication) เช่น การตรวจสอบข้อมูลวัน เดือน ปีเกิด เลขท่ีบัตรประชาชน เลขท่ีบัตรเครดิต วนั ทบ่ี ตั รเครดิตหมดอายุ รหัสดา้ นหลงั บัตรเครดติ หรือเบอรโ์ ทรศัพท์ เพ่ือให้มนั่ ใจ ว่าไม่มผี ู้ใดมาแอบอา้ งตนเปน็ บคุ คลอ่นื การรู้เท่าทนั สื่อ ความสามารถของแตล่ ะบคุ คลในการเขา้ ถงึ เขา้ ใจ ตคี วาม ประเมนิ และสรา้ งขอ้ มลู (Media and และสื่อในรูปแบบที่หลากหลายด้วยความตระหนักถึงผลกระทบของข้อมูล Information Literacy) และส่ือต่างๆ ดังกล่าว โดยไม่ถูกครอบง�ำ และสามารถใช้ส่ือเป็นประโยชน์ ต่อการเรียนรู้ และการด�ำรงชีวิตของทั้งตนเอง ครอบครัว ชุมชน และสังคม โดยแนวคดิ Media and Information Literacy โดยองค์กร UNESCO จะรวมถงึ ทั้งมติ ิของสารสนเทศ (Information) และสื่อสารมวลชน (Media) ด้วย การเรียนรู้ในระบบเปิด บริการการเรียนรู้ผ่านระบบออนไลน์ท่ีผู้เรียนจ�ำนวนมากสามารถเรียนได้แบบทุกท่ี ส�ำหรับมหาชน ทุกเวลา (และส่วนใหญไ่ ม่มีค่าใชจ้ า่ ย) โดยมีทัง้ ส่ือวดี โิ อ หนงั สือ แบบฝกึ หัด พ้ืนที่ (Massive Open แลกเปล่ียนเรียนรู้ ถือเป็นการปฏิวัติการศึกษาของโลก โดยต่อยอดจากระบบ Online Course: e-Learning ทม่ี กั เปน็ การเรยี นแบบกลมุ่ จำ� กดั ไปสกู่ ารเรยี นรขู้ องมหาชนไมจ่ ำ� กดั อายุ MOOC) หรือขอบเขตทางกายภาพ หลักสูตรของ MOOC น้ี อาจเน้นการเรียนในระบบ หรือนอกระบบ หรือตามความสนใจของผเู้ รียนได้ทง้ั สน้ิ การเรียนรู้ การเรียนรู้ต้ังแต่เกิดจนตายโดยคนทุกกลุ่มในสังคม เพื่อให้เกิดการพัฒนาตนเอง ตลอดชีวิต ไม่ว่าจะเป็นเด็กก่อนวัยเรียน เด็กและเยาวชนวัยเรียนที่อยู่ท้ังในและนอกระบบ (Life Long Learning) การศึกษาสามญั ผู้ใหญ่ในวัยทำ� งาน ผู้สงู อายแุ ละผู้ด้อยโอกาสทุกประเภท

๕๓ การหลอมรวม การหลอมรวมกันของข้อมูล ส่ือ อุปกรณ์ เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร เทคโนโลยี รวมท้ังบริการที่มีอยู่เดิม พัฒนาไปเป็นเทคโนโลยีและบริการรูปแบบใหม่ (Convergence) ตามความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีที่เกิดข้ึน เช่น การดูหนัง ฟังเพลง และติดต่อ ส่ือสารในรูปแบบต่างๆ ท้ังกับคน และส่ิงของทุกสรรพส่ิง สามารถท�ำได้ด้วย อปุ กรณโ์ ทรศัพทเ์ คลือ่ นทผ่ี า่ นเครอื ขา่ ยอินเทอรเ์ นต็ การใหบ้ รกิ ารเบด็ เสร็จ เปน็ แนวคดิ ทตี่ อ้ งการอำ� นวยความสะดวกแกผ่ มู้ าตดิ ตอ่ ใหส้ ามารถรบั บรกิ ารตา่ งๆ ได้ ณ จดุ เดยี ว ณ ทแ่ี หง่ เดยี ว แทนการตดิ ตอ่ หลายแหง่ ทำ� ใหไ้ ดร้ บั ความสะดวกสบาย ประหยดั เวลา (One Stop Service) และคา่ ใช้จา่ ย ทง้ั ยงั ลดภาระค่าใชจ้ า่ ยของหนว่ ยงาน สามารถใช้รว่ มกันท้ังสถานท่ี บุคลากร ตลอดจนเครื่องมือเคร่ืองใช้ต่างๆ นอกจากนี้ การให้บริการแบบจุดเดียว เบ็ดเสร็จ One Stop Service ยังอาจหมายถึง การน�ำงานที่ให้บริการทั้งหมด ท่ีเก่ียวข้องมารวมให้บริการอยู่ในที่เดียวกันในลักษณะที่ส่งต่องานระหว่างกันทันที หรือเสร็จในข้ันตอนหรือเสร็จในจุดให้บริการเดียว โดยมีจุดประสงค์เพื่อให้ การใหบ้ รกิ ารมคี วามรวดเรว็ ขน้ึ รูปแบบของการให้บริการแบบจุดเดียวเบ็ดเสร็จ มไี ด้หลายรูปแบบท่สี ำ� คญั คอื   ๑. การนำ� หลายหนว่ ยงานมารวมใหบ้ รกิ ารอยใู่ นสถานทเี่ ดยี วกนั เปน็ การนำ� งาน หลายขนั้ ตอนทตี่ อ้ งผา่ นหลายหนว่ ยงานมารวมกนั ไว้ ใหบ้ รกิ ารอยใู่ นสถานทเ่ี ดยี วกนั   ๒. กระจายอ�ำนาจมาให้หน่วยงานใดหน่วยงานหนึ่งท�ำหน้าท่ีให้บริการ แบบเบด็ เสรจ็ เปน็ การกระจายอำ� นาจไปใหเ้ จา้ หนา้ ทข่ี องหนว่ ยงานใดหนว่ ยงานหนงึ่ เป็นผู้ท่ีท�ำหน้าที่ให้บริการแทนท้ังหมด โดยมีเจ้าหน้าที่เพียงคนเดียวท�ำหน้าท่ี ให้บรกิ ารเบด็ เสร็จทงั้ หมด   ๓. การปรับปรุงและออกแบบใหม่ในการให้บริการ รูปแบบน้ีอาจใช้วิธีการ ปรบั ลดหรอื ยุบรวมขน้ั ตอน (Reprocess) หรอื การสรา้ งใหม่ (Redesign) และ   ๔. การให้บรกิ ารผ่านทางอินเทอรเ์ นต็ ไดเ้ สร็จทนั ที ข้อมูลขนาดใหญ่ ปริมาณข้อมูลที่มีขนาดใหญ่มาก (ระดับ Terabyte หรือ Petabyte) (Big Data) เกินกว่าขีดความสามารถในการประมวลผลของระบบฐานข้อมูลธรรมดา จะรองรับ (Volume) และข้อมูลมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว (Velocity) เชน่ ข้อมูลจาก Social Media ข้อมูลการซ้ือขาย ข้อมูล Transaction การเงิน หรือการใช้โทรศัพท์ หรือข้อมูลจาก Sensor จึงท�ำให้ข้อมูลมีหลากหลายรูปแบบ (Variety) ท้ังที่มีรูปแบบและไม่มีรูปแบบ ซึ่งอาจจะอยู่ในรูปทั้ง RDBMS, Text, XML, JSON หรือ Image ส�ำหรับ Big Data Technology คือ เทคโนโลยี ในการน�ำข้อมูลจ�ำนวนมหาศาลมาวิเคราะห์ ประมวลผล และแสดงผลด้วยวิธี ทเี่ หมาะสม สว่ นการวเิ คราะหข์ อ้ มลู ขนาดใหญ่ เพอื่ ใหส้ ามารถนำ� ขอ้ มลู มาใชไ้ ดง้ า่ ยข้ึน เพือ่ ประโยชนใ์ นการวางแผน หรือการตดั สินใจ เรยี กวา่ Big Data Analytics

๕๔ คนไรท้ ่พี ่ึง บุคคลท่ีไร้ที่อยู่อาศัยและไม่มีรายได้เพียงพอแก่การยังชีพ และให้รวมถึงบุคคล ทอ่ี ยูใ่ นสภาวะยากลำ� บากและไม่อาจพงึ่ พาบุคคลอื่นได้ ทงั้ นี้ ตามทคี่ ณะกรรมการ คมุ้ ครองคนไร้ท่พี ึ่งกำ� หนด คลังข้อมลู /ความรู้ การแปลงข้อมูลประเภทต่างๆ เพื่อจัดเข้าคลังข้อมูล/ความรู้ และทยอยแปลงข้อมูล ดจิ ทิ ัล เข้าระบบ เช่น แปลงข้อมูลองค์ความรู้ด้านวัฒนธรรมเป็นดิจิทัลเพ่ืออนุรักษ์ และสง่ เสรมิ อตั ลกั ษณค์ วามเปน็ ไทย หรอื ขอ้ มลู เกา่ ของหนว่ ยงานภาครฐั ใหอ้ ยใู่ นรปู แบบ ดจิ ทิ ลั เพอื่ ประโยชนใ์ นการจดั เกบ็ ปอ้ งกนั ขอ้ มลู สญู หาย ความสะดวกในการใชง้ าน และการเชอ่ื มโยงขอ้ มูลระหวา่ งหนว่ ยงาน ความเชื่อมนั่ การสรา้ งความเชอ่ื มน่ั ในการใชง้ านดจิ ทิ ลั ทสี่ บื เนอื่ งจากการวางรากฐานโครงสรา้ งพน้ื ฐาน (Trust) และระบบรองรบั การดำ� เนนิ การตา่ งๆ ใหม้ คี วามเสถยี รและเกดิ ความมนั่ คงปลอดภยั สำ� หรับผู้ใช้งานเทคโนโลยีดจิ ทิ ลั ความมั่นคง ความมั่นคงปลอดภัยท่ีเกี่ยวข้องกับการท�ำธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ รวมถึง ปลอดภัยไซเบอร์ การรักษาความมั่นคงปลอดภัยทางโลกดิจิทัล ซ่ึงมีความเกี่ยวข้องกับเทคโนโลยี (Cybersecurity) สารสนเทศ เพ่ือการส่ือสาร การรักษาความลับของข้อมูล ที่ต้องค�ำนึงถึง การปอ้ งกนั ภยั และควบคมุ การทำ� รายการผา่ นระบบออนไลน์ การปอ้ งกนั การละเมดิ ขอ้ มลู มาตรฐานทเี่ กยี่ วขอ้ ง และวธิ กี ารจดั การความปลอดภยั ความเชอื่ มนั่ ของผใู้ ช้ ความรว่ มมอื ระหว่าง แนวคิดท่ีส่งเสริมบทบาทของภาคเอกชนในการขับเคล่ือนการพัฒนาประเทศ ภาครฐั และเอกชน โดยสง่ เสรมิ ความรว่ มมอื ระหวา่ งภาครฐั ภาคเอกชน ในรปู แบบตา่ งๆ เชน่ การระดมทนุ (Public Private ในการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานทางเศรษฐกิจและสังคมของภาครัฐ โดยให้เอกชน Partnership: PPP) ร่วมดําเนินการบริหารจัดการโครงการและจัดหาแหล่งเงินลงทุนเองทั้งหมด ปัจจุบันหลายประเทศได้ให้ความส�ำคัญกับการน�ำหลักการดังกล่าวมาใช้ในการ พฒั นาประเทศ สว่ นประเทศไทยไดม้ กี ารจดั ตงั้ คณะกรรมการนโยบายความรว่ มมอื ในการลงทุนระหวา่ งภาครฐั และภาคเอกชน (PPP: Public Private Partnership Committee) เพ่อื ทำ� หน้าทส่ี �ำคญั ในการ   ๑. พิจารณาคัดกรองโครงการส�ำคัญภาครัฐท่ีมีศักยภาพและมีความเหมาะสม ทีจ่ ะด�ำเนนิ โครงการในลกั ษณะความรว่ มมือระหวา่ งภาครัฐและภาคเอกชน   ๒. พิจารณาความพร้อมในการระดมทุนของโครงการลงทุนส�ำคัญในภาครัฐ โดยใหม้ ีความสอดคลอ้ งกบั นโยบายของรฐั บาลอย่างตอ่ เนือ่ ง   ๓. ขับเคล่ือนการจัดท�ำความร่วมมือในการลงทุนในโครงการส�ำคัญระหว่าง ภาครฐั และภาคเอกชน (PPP)

๕๕   ๔. ก�ำกับและติดตามความก้าวหน้าในการด�ำเนินโครงการลงทุนท่ีส�ำคัญ ในภาครัฐ ท้ังนี้ รวมถึงมีการจัดต้ังส�ำนักงานว่าด้วยความร่วมมือในการร่วมลงทุน ระหว่างภาครฐั และภาคเอกชน ภายใต้ส�ำนักงบประมาณ ความสะดวก การลดขั้นตอนกระบวนการท�ำงาน ขจัดอุปสรรค เพื่อเพ่ิมประสิทธิภาพ ในการทำ� งาน อำ� นวยความสะดวก และตอบสนองความตอ้ งการของผเู้ กย่ี วขอ้ ง (Frictionless) ความเหลอื่ มล้ำ� ดิจิทลั ความเหล่อื มลำ้� ของสังคมท่ีเกิดจากโอกาสทีไ่ มเ่ ท่าเทยี มกนั ในการเข้าถึงเทคโนโลยี (Digital Divide) ไอซีที ทหี่ มายรวมถึงขอ้ มลู ขา่ วสารท่อี ยบู่ นระบบดิจทิ ัล ซ่ึงความเหล่ือมลำ�้ อาจเกดิ จากความยากจน การอาศัยอยู่ในพื้นท่ีห่างไกล การขาดการศึกษา การขาดทักษะ ด้านดิจิทลั ขอ้ จ�ำกดั ความพิการทางร่างกาย ฯลฯ โครงสรา้ งพนื้ ฐาน โครงสร้างพ้ืนฐานที่มีความส�ำคัญและจ�ำเป็นต่อประเทศ ในเรื่องท่ีเกี่ยวกับ ท่ีสำ� คัญยิ่งยวด เศรษฐกิจ ความม่ันคง ชีวิต และทรัพย์สิน หากเกิดความเสียหายต่อโครงสร้าง (Critical Infrastructure) พ้ืนฐานเหล่าน้ีอาจกระทบกับความมั่นคงของประเทศ ท้ังน้ีหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง กบั โครงสรา้ งพนื้ ฐานดงั กลา่ วสามารถแบง่ ออกไดเ้ ปน็ หลายกลมุ่ เชน่ ไฟฟา้ และพลงั งาน การเงนิ การธนาคารและการประกนั ภยั สอื่ สารโทรคมนาคมและขนสง่ หรอื ความสงบสขุ ของสังคม เชื่อมโยงการทำ� งาน แนวคิดการพัฒนาในอนาคต ที่รัฐบาลมีกระบวนการท�ำงาน และการให้บริการ ภาครฐั เสมือน เปน็ ระบบดจิ ทิ ลั โดยสมบรู ณ์ เชอ่ื มโยง และบรู ณาการการทำ� งานระหวา่ งหนว่ ยงาน เป็นองคก์ รเดียว ภาครัฐอย่างไร้รอยต่อ จนผู้รับบริการรู้สึกเสมือนเป็นการรับบริการจากองค์กร (One Government) เดยี วกัน ซเู ปอรค์ ลสั เตอร์ คลัสเตอร์ส�ำหรับกิจการท่ีใช้เทคโนโลยีข้ันสูง และอุตสาหกรรมแห่งอนาคต (Super Cluster) ตัวอยา่ งเชน่ คลสั เตอรย์ านยนตแ์ ละชน้ิ สว่ น คลสั เตอรเ์ ครอื่ งใชไ้ ฟฟา้ อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ และอุปกรณ์โทรคมนาคม คลัสเตอร์ปิโตรเคมี และเคมีภัณฑ์ท่ีเป็นมิตร ตอ่ สง่ิ แวดลอ้ ม คลสั เตอรด์ จิ ทิ ลั Food Innopolis และ Medical Hub สว่ นคลสั เตอร์ คือ การรวมกลุ่มของธุรกิจและสถาบันที่เก่ียวข้องท่ีด�ำเนินกิจกรรมอยู่ในพื้นท่ี ใกล้เคียงกัน โดยมีความร่วมมือ เก้ือหนุน เชื่อมโยงซ่ึงกันและกันอย่างครบวงจร ทงั้ ในแนวตง้ั และแนวนอน เพอื่ พฒั นาความเขม้ แขง็ ของหว่ งโซม่ ลู คา่ (Value Chain) เสริมสร้างศักยภาพด้านการลงทุนของประเทศไทย และช่วยกระจายความเจริญ ไปสู่ภูมิภาคและท้องถ่ิน

๕๖ ดชั นกี ารประเมนิ วัด เป็นดัชนีการประเมินวัดสถานะการเปิดเผยข้อมูลภาครัฐทั่วโลก ที่จัดท�ำโดย สถานะการเปดิ เผย มูลนิธิ Open Knowledge โดยประเมินการเปิดเผยข้อมูลของรัฐ ในชุดข้อมูล ขอ้ มลู ภาครฐั ท่วั โลก (Data Set) ส�ำคัญท่ีภาครัฐเปิดเผย ในด้านต่างๆ อาทิ ด้านการจัดซื้อจัดจ้าง (Global Open ด้านกฎหมาย ด้านการถือครองที่ดิน ด้านงบประมาณภาครัฐ ด้านคุณภาพน�้ำ Data Index) ด้านการจดทะเบียนบริษัท เป็นต้น โดยใช้วิธีการส�ำรวจในลักษณะที่เปิดโอกาส ใหป้ ระชาชนมสี ว่ นรว่ มในการประเมนิ ทงั้ น้ี เพอื่ เปน็ การตรวจสอบจากภาคประชาสงั คม ดชั นีบ่งช้ี ดัชนีบ่งช้ีขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศที่เป็นท่ียอมรับกันทั่วไป ขดี ความสามารถ ซึ่งจัดท�ำขึ้นโดย International Institute for Management Development ในการแข่งขัน และมีการเผยแพร่เป็นประจ�ำทุกปี ดัชนีนี้เน้นวัดและเปรียบเทียบความสามารถ (World ของประเทศต่างๆ ในการสร้างสภาพแวดล้อมต่างๆ ท่ีอ�ำนวยต่อการด�ำเนินธุรกิจ Competitiveness ของภาคเอกชนและส่งผลต่อศักยภาพในการแข่งขันทางด้านเศรษฐกิจ Scoreboard) ของประเทศ โดยพิจารณาจากปัจจัยหลักอันประกอบด้วย ปัจจัยทางด้าน สมรรถนะทางเศรษฐกิจ (Economic Performance) ด้านประสิทธิภาพภาครัฐ (Government Proficiency) ดา้ นประสทิ ธภิ าพของภาคธรุ กจิ (Business Proficiency) ดา้ นโครงสรา้ งพน้ื ฐาน (Infrastructure) ทงั้ นกี้ ารพฒั นาทางดา้ นไอซที เี ปน็ ปจั จยั ยอ่ ย ของการพฒั นาทางด้านโครงสร้างพ้นื ฐาน ดชั นวี ดั การมสี ว่ นร่วม จัดท�ำข้ึนโดยองค์การสหประชาชาติ โดยเป็นการประเมินการมีส่วนร่วมท่ีมี ทางอิเล็กทรอนกิ ส์ คณุ ภาพและเปน็ ขอ้ มลู ทเ่ี ปน็ ประโยชนใ์ นการใหบ้ รกิ ารแกป่ ระชาชน โดยแบง่ ระดบั (e-Participation ของการมีส่วนร่วมทางอิเล็กทรอนิกส์ของประชาชน (e-Participation Index) Index) ออกเป็น ๓ ระดบั ได้แก่   ๑. ความสะดวกในการแบ่งปันข้อมลู (e-Information Sharing)   ๒. การใหค้ ําปรึกษาและสรา้ งปฏิสัมพนั ธ์แกภ่ าคประชาชน (e-Consultation)   ๓. การมีส่วนรว่ มในกระบวนการตดั สินใจของรฐั (e-Decision Making) ทรพั ย์สินทางปญั ญา ผลงานท่ีเกิดจากการคิดค้น ประดิษฐ์ สร้างสรรค์ และได้รับการคุ้มครอง (Intellectual ตามกฎหมายในรปู แบบตา่ งๆ เมือ่ มคี ุณลักษณะทคี่ รบถ้วนตามเง่อื นไข Property) ท�ำงานทมี่ ีคุณค่าสูง งานท่ีอาศัยองค์ความรู้และทักษะทางด้านเทคโนโลยีที่สามารถสร้างคุณค่า (High Value Job) ใหก้ บั ระบบเศรษฐกจิ และสงั คมโดยรวมของประเทศ ซง่ึ สว่ นใหญแ่ ลว้ High Value Job จะมุ่งเน้นการน�ำทักษะทางด้านดิจิทัล (Digital Skills) มาประยุกต์ใช้กับ การท�ำงานประเภทต่างๆ เพื่อก่อให้เกิดมูลค่าเพิ่ม (Value added) กับผลลัพธ์ ของงานต่อระบบเศรษฐกิจของประเทศ โดยสหภาพยุโรปได้ให้ค�ำจ�ำกัดความ

๕๗ ของคำ� ว่าการจา้ งงานท่มี ีคุณค่าสูง (High Value Job) ประกอบดว้ ย ๑. งานท่ีสรา้ งมลู ค่าเพิ่มสงู ใหก้ ับประเทศ (High Value Added Contributed to Economy) ๒. งานทีม่ ีค่าจ้างสูง (Well Paid Employment) ทนุ มนษุ ย์ คุณค่าของทรัพยากรมนุษย์ที่เป็นประโยชน์ต่อองค์กรหรือประเทศโดยพิจารณา ในส่วนของความรู้ ความสามารถตลอดจนทักษะ หรือความช�ำนาญ รวมถึง ประสบการณ์ของแต่ละบุคคล ซ่ึงส่ังสมอยู่ในตัวบุคคลและสามารถน�ำทรัพยากร เหลา่ นัน้ มาใช้ประโยชน์ให้เกดิ ศกั ยภาพแกอ่ งคก์ รและประเทศ เทคโนโลยีการเช่ือมตอ่ Internet of Things หรือ IoT คือ สภาพแวดล้อมอันประกอบด้วยสรรพสิ่ง ของสรรพส่ิง ที่สามารถส่ือสารและเช่ือมต่อกันได้ผ่านโพรโทคอลการส่ือสารทั้งแบบใช้สาย (Internet of Things) และไรส้ าย โดยสรรพสง่ิ ตา่ งๆ มวี ธิ กี ารระบตุ วั ตนได้ รบั รบู้ รบิ ทของสภาพแวดลอ้ มได้ และมีปฏิสัมพันธ์โต้ตอบและท�ำงานร่วมกันได้ IoT จะเปลี่ยนรูปแบบ และกระบวนการผลติ ในภาคอตุ สาหกรรมไปสยู่ คุ ใหม่ หรอื ทเ่ี รยี กวา่ Industry 4.0 ท่ีจะอาศัยการเช่ือมต่อส่ือสารและท�ำงานร่วมกันระหว่างเครื่องจักร มนุษย์ และข้อมูล เพ่ือเพิ่มอ�ำนาจในการตัดสินใจท่ีรวดเร็วและมีความถูกต้องแม่นย�ำสูง โดยเทคโนโลยีท่ีท�ำให้ IoT เกิดขึ้นได้จริงและสร้างผลกระทบในวงกว้างได้ แบ่งออกเป็น ๓ กลุ่ม ไดแ้ ก่ ๑. เทคโนโลยที ีช่ ่วยให้สรรพส่งิ รบั รู้ขอ้ มลู ในบริบทท่เี กย่ี วขอ้ ง เช่น เซน็ เซอร์ ๒. เทคโนโลยที ชี่ ว่ ยใหส้ รรพสงิ่ มคี วามสามารถในการสอ่ื สาร เชน่ ระบบสมองกล ฝังตัว รวมถึงการสื่อสารแบบไร้สายท่ีใช้พลังงานต่�ำ อาทิ Zigbee, 6LoWPAN, Bluetooth Low Energy ๓. เทคโนโลยีท่ีช่วยให้สรรพส่ิงประมวลผลข้อมูลในบริบทของตน เช่น เทคโนโลยกี ารประมวลผลแบบคลาวด์ และเทคโนโลยกี ารวเิ คราะหข์ อ้ มลู ขนาดใหญ่ หรือ Big Data Analytics เทคโนโลยีการประมวล การให้บริการประมวลผลแบบคลาวด์ เกิดจากแนวคิดการให้บริการโดยใช้ ผลแบบคลาวด์ ประโยชน์จากโครงสร้างพ้ืนฐานไอซีทีที่ท�ำงานเชื่อมโยงกัน โดยมีเซิร์ฟเวอร์ (Cloud Computing) มากมายท�ำงานสอดประสานเป็นหนึ่งเดียวกัน เพ่ือให้บริการแอปพลิเคชันต่างๆ มีข้อดีคือลดความซับซ้อนยุ่งยากของผู้ต้องการใช้บริการ อีกทั้งยังช่วยประหยัด พลังงานและลดค่าใช้จ่าย เพราะเทคโนโลยีการประมวลผลแบบคลาวด์ ท�ำงาน ผ่านเทคโนโลยีเสมือน (Virtualization) ระบบจึงไม่ได้ถูกจ�ำกัดในเรื่องของ สมรรถนะและขีดความสามารถของการใช้ระบบประมวลผลจากระบบต่างๆ ทำ� ใหเ้ กดิ การบรกิ ารหลายๆ อยา่ ง เชน่ การประชมุ ผา่ นอนิ เทอรเ์ นต็ Web Conferencing,

๕๘ Online Meetings ผใู้ ชง้ านอาจอยใู่ นหอ้ งเดยี วกนั หรอื หา่ งไกลกนั คนละซกี โลกกไ็ ด้ การประมวลผลแบบคลาวด์ สามารถแบง่ ออกเปน็ ๒ แบบใหญๆ่ คอื Private Cloud Computing เปน็ การใชง้ านภายในองคก์ ร โดยเปน็ การใชส้ มรรถนะของดาตา้ เซน็ เตอร์ ภายในองคก์ รน้นั ๆ และ Public Cloud Computing เปน็ รูปแบบทม่ี ีผใู้ ห้บริการ สาธารณะจัดสรรการใหบ้ ริการการเข้าถึงขอ้ มูลรปู แบบตา่ งๆ ผ่านทางอนิ เทอรเ์ นต็ เป็นส่วนมาก โดยผู้ใช้บริการไม่จ�ำเป็นต้องรับทราบว่ามีเซิร์ฟเวอร์ติดต้ังอยู่ที่ไหน และมากเท่าใด สนใจเพยี งแต่บริการที่ได้รบั เทา่ นนั้ เทคโนโลยกี ารพมิ พ์ เป็นการสร้างโมเดลเสมือนจริงหรือการขึ้นรูปชิ้นงาน ด้วยการเติมเน้ือวัสดุ แบบสามมิติ (เช่น โพลีเมอร์พลาสติก เหล็กและไทเทเนียม เซรามิก กระดาษ ซิลิโคน ซีเมนต์ (3D Printing) หมึกชีวภาพ เป็นต้น) เป็นกระบวนการผลิตวัตถุแบบสามมิติในระบบการพิมพ์ ดจิ ติ อล โดยพมิ พเ์ นอ้ื วสั ดทุ ลี ะชน้ั โดยแตล่ ะชน้ั ของวสั ดซุ อ้ นกนั จนกวา่ จะสำ� เรจ็ ออกมา เป็นช้ินงานวัตถุสามมิติ โดยจะสามารถมองเห็นแต่ละช้ันเป็นแนวนอนบางๆ ตลอดช้ินของวตั ถุ เทคโนโลยสี งิ่ อ�ำนวย เทคโนโลยีสิ่งอ�ำนวยความสะดวกเป็นเทคโนโลยีท่ีมุ่งพัฒนาคุณภาพชีวิต ความสะดวก คนพิการให้พ้นจากอุปสรรคท่ีท�ำให้คนพิการมีสมรรถนะด้อยกว่าคนปกติ (Assistive Technology) ทั้งในดา้ นการดำ� เนนิ ชีวติ ประจำ� วัน การศกึ ษา การประกอบอาชพี ฯลฯ ธุรกรรมอเิ ล็กทรอนิกส์ ธุรกรรมท่ีกระท�ำข้ึนโดยใช้วิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์ทั้งหมดหรือแต่บางส่วน (e-Commerce) (พ.ร.บ.ว่าด้วยธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. ๒๕๔๔) การท�ำธุรกรรม ผ่านส่ืออิเล็กทรอนิกส์ ได้แก่ ระบบเครือข่ายคอมพิวเตอร์ ระบบอินเทอร์เน็ต และระบบโทรศัพท์เคลื่อนที่ ครอบคลุมการท�ำธุรกรรมต้ังแต่การช�ำระเงิน ทางอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ (e-Payment) การซอื้ ขายสนิ คา้ และบรกิ ารทางอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ (e-Trading and Service) การรับรองสิทธิทางอิเล็กทรอนิกส์ (e-Certificate) การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสารท่ีเก่ียวข้องกับสุขภาพ (e-Health) การย่ืนค�ำร้องขอหนังสือ/เอกสารทางอิเล็กทรอนิกส์ และการจัดท�ำรายงาน และเผยแพร่ในรปู แบบอิเล็กทรอนิกส์ (e-Filing and e-Reporting) ธุรกิจเทคโนโลยดี จิ ิทัล ธุรกิจท่ีมีการสร้างสรรค์สินค้าหรือบริการใหม่ด้วยการประยุกต์ใช้เทคโนโลยี และนวัตกรรมดิจิทัล ก่อให้เกิดคุณค่าและรูปแบบการท�ำธุรกิจใหม่ที่แตกต่าง จากการท�ำธุรกิจแบบเดิม (Disruptive Business) โดยธุรกิจเทคโนโลยีดิจิทัล ครอบคลุมท้ังธุรกิจใหม่และธุรกิจเดิมท่ีมีการคิดค้นนวัตกรรมหรือมีการปรับเปลยี่ น รปู แบบการทำ� ธรุ กจิ (Business Model) และกระบวนการทางธรุ กจิ แบบใหม่ ซ่งึ อาศยั เทคโนโลยีดิจิทัลเป็นพ้ืนฐานส�ำคัญในการสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับสินค้าหรือบริการ

๕๙ นวตั กรรมดจิ ทิ ลั และตอบสนองความต้องการของผู้ใช้งานทั้งในระดับการใช้งานในอุตสาหกรรม นวัตกรรมบรกิ าร และผู้ใชง้ านทั่วไป ผลติ ภณั ฑแ์ ละบรกิ ารใหมๆ่ ทเี่ กดิ จากการประยกุ ตใ์ ชเ้ ทคโนโลยดี จิ ทิ ลั ทตี่ อบสนอง เน้ือหาดจิ ิทลั ความตอ้ งการและพฤตกิ รรมของผบู้ รโิ ภคทป่ี รบั เปลย่ี นไปตามบรบิ ทของเทคโนโลยี (Digital Content) ทมี่ กี ารเปลย่ี นแปลงอยา่ งรวดเรว็ กอ่ ใหเ้ กดิ การสรา้ งสรรคธ์ รุ กจิ ใหมท่ ไ่ี มเ่ คยมมี ากอ่ น บรกิ ารดิจทิ ัล บนพื้นฐานของการหลอมรวมเทคโนโลยี Digital Supply Chain ทีข่ บั เคล่อื น การคิดค้นบริการใหม่ๆ ที่ผ่านกระบวนการคิดอย่างเป็นระบบในการสร้างข้อเสนอ โดยประชาชน (Offering) ที่มีคุณค่า เพ่ือมุ่งตอบสนองผู้รับบริการและการสร้างประโยชน์ให้กับ (Citizen Driven ผู้รับบริการให้ได้รับความพึงพอใจสูงสุด ผ่านแนวทางการให้บริการรูปแบบใหม่ Service) ท่ีเป็นการแก้ไขปัญหา และ/หรือสร้างคุณค่าให้กับผู้รับบริการ นวัตกรรมบริการ บรกิ ารปลายทาง ไม่จ�ำกัดเพียงสินค้าและบริการ แต่ยังรวมถึงนวัตกรรมที่เกี่ยวกับกระบวนการ (Last Mile Access) ใหบ้ ริการ (Service Process) รปู แบบการท�ำธุรกจิ (Business Model) โครงสร้าง พน้ื ฐานทเี่ กย่ี วกบั การใหบ้ รกิ าร (Service Infrastructure) รวมทงั้ นวตั กรรมอนื่ ๆ ท่ีเกี่ยวกับการท�ำธุรกิจ เช่น แนวทางการขายและการจัดจ�ำหน่าย การตลาด การส่งมอบ และการบรกิ ารหลงั การขาย สารสนเทศท่ีมีรูปแบบดิจิทัล โดยอาศัยการสื่อ หรือการแสดงเน้ือหาผ่านทาง อปุ กรณด์ จิ ทิ ลั ตา่ งๆ เชน่ คอมพวิ เตอร์ สมารท์ โฟน โทรทศั นด์ จิ ทิ ลั รวมถงึ ปา้ ยโฆษณา ระบบดจิ ทิ ัล และโรงภาพยนตรร์ ะบบดิจทิ ัล ระบบบริการดิจิทัลของภาครัฐที่พัฒนาข้ึน โดยประชาชนหรือผู้ใช้บริการ เป็นผู้ขับเคลื่อนหรือท�ำให้เกิดบริการดังกล่าวเพื่อตอบสนองความต้องการของตน โดยภาครฐั เปน็ ผอู้ ำ� นวยความสะดวก ซงึ่ ตา่ งจาก Citizen Centric Service ทภี่ าครฐั เปน็ ผู้จัดทำ� บริการดิจทิ ลั ทค่ี าดวา่ จะตอบสนองความตอ้ งการของประชาชน การเข้าถึงโครงข่ายในช่วงปลายที่เป็นระยะสุดท้าย หรือ ช่วง “หน่ึงไมล์สุดท้าย” เพ่ือเช่ือมต่อโครงข่ายหลักกับผู้ใช้ปลายทาง ซ่ึงสามารถใช้เทคโนโลยีส่ือสาร หลายประเภทท้ังท่ีเป็นส่ือแบบใช้สาย หรือสื่อไร้สาย การเช่ือมต่อโครงข่ายหลัก กับผู้ใช้ปลายทางถือเป็นส่วนที่ยากท่ีสุด โดยเฉพาะในเร่ืองความคุ้มค่า ในการลงทนุ โครงขา่ ยเนอื่ งจากตอ้ งกระจายออกจากโครงขา่ ยหลกั ไปสผู่ ใู้ ชจ้ ำ� นวนมาก

๖๐ บริการอจั ฉรยิ ะ บริการดิจิทัลในลักษณะอัตโนมัติ ท่ีผู้รับบริการสามารถได้รับบริการดิจิทัล (Smart Service) ที่เก่ียวข้องกับการอ�ำนวยความสะดวกในชีวิตประจ�ำวันได้โดยไม่ต้องร้องขอ หรอื ยื่นเร่อื งตอ่ รัฐผ่านอปุ กรณ์ดจิ ทิ ลั ทีห่ ลากหลาย บรกิ ารอเิ ลก็ ทรอนิกส์ การน�ำระบบเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้ในการให้บริการภาครัฐกับประชาชน ภาครัฐแบบเบด็ เสร็จ แบบเบด็ เสรจ็ ทเี่ ดยี ว สำ� หรบั ใหป้ ระชาชนสามารถเขา้ ถงึ บรกิ ารภาครฐั จากหลายหนว่ ยงาน จากช่องทางเดียว ได้จากเว็บท่าเว็บเดียว โดยแนวทางการจัดท�ำเว็บไซต์ต้ังอยู่บนพื้นฐาน (Single Window) ของความต้องการในการท�ำธุรกรรมกับภาครัฐของประชาชน (Citizen Centric) มากกวา่ จดั ทำ� เว็บไซต์ตามโครงสรา้ งองคก์ รของภาครฐั บุคลากรทมี่ ี บุคลากรที่อยู่ในอุตสาหกรรมดิจิทัล (Digital Industry) ท่ีใช้เทคโนโลยีเข้มข้น ความเชีย่ วชาญ (High-Tech Sector) และบุคลากรท่ีใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรม ทางด้านดิจทิ ัล เพื่อเปลี่ยนแปลงรูปแบบและกระบวนการท�ำธุรกิจ (Disruptive Business) (Digital Specialist) นอกเหนือจากอุตสาหกรรมดิจิทัลแล้ว ธนาคารโลกยังได้ให้ความส�ำคัญกับ High-Tech Sector และ Disruptive Business ในฐานะของการเปน็ พนื้ ฐานของการ พฒั นาบคุ ลากรใหส้ ามารถแขง่ ขนั ไดใ้ นเศรษฐกจิ ของโลกทม่ี กี ารเชอื่ มตอ่ ระหวา่ งกนั (Interconnected World) ขณะทสี่ หภาพยโุ รปไดใ้ หค้ ำ� จำ� กดั ความของ High-Tech Sector ว่าเป็นอุตสาหกรรมหลักที่จะขับเคล่ือนการเติบโตของระบบเศรษฐกิจ สรา้ งผลติ ภาพใหก้ ับประเทศ และเปน็ ฐานของการจา้ งงานที่มคี ณุ ค่าสูง บุคลากร บุคลากรท่ีประยุกต์ใช้เทคโนโลยีดิจิทัล เพ่ือก่อให้เกิดมูลค่าเพิ่มต่อระบบเศรษฐกิจ ที่มคี วามเชีย่ วชาญ และสงั คมของประเทศ ซง่ึ ภายใตบ้ รบิ ทของเศรษฐกจิ ดจิ ทิ ลั บคุ ลากรในกลมุ่ นจี้ ะหมายถงึ ในการประยุกต์ใช้ บคุ ลากรทีม่ คี วามเชีย่ วชาญในสาขาวชิ าชพี อนื่ ทกุ สาขา ทม่ี ีความสามารถในการใช้ เทคโนโลยดี จิ ิทัล เทคโนโลยดี จิ ทิ ลั เพอื่ สรา้ งคณุ คา่ ใหก้ บั งาน หรอื สรา้ งสนิ คา้ และบรกิ ารใหมท่ ่ีส่งผล (Digital Competence) ต่อการพัฒนาประเทศในภาพรวม ผลติ ภณั ฑม์ วลรวม ผลรวมของมูลค่าสินค้าและบริการข้ันสุดท้ายท่ีผลิตได้ภายในประเทศ ในประเทศ ในรอบระยะเวลาหนึ่ง โดยท่ัวไปจะวัดในรอบ ๑ ปี หรือ ๑ ไตรมาส ที่เรียกว่า (Gross Domestic QGDP (Quarterly Gross Domestic Product) หรือผลิตภัณฑ์มวลรวม Product: GDP) ในประเทศรายไตรมาส ผู้บริโภค ผู้ซ้ือหรือผู้ได้รับบริการจากผู้ประกอบธุรกิจหรือผู้ซ่ึงได้รับการเสนอหรือได้รับ การชกั ชวนจากผปู้ ระกอบธรุ กจิ เพอื่ ใหซ้ อื้ สนิ คา้ หรอื รบั บรกิ าร และหมายความรวมถงึ ผใู้ ชส้ นิ คา้ หรอื ผไู้ ดร้ บั บรกิ ารจากผปู้ ระกอบธรุ กจิ โดยชอบ แมม้ ไิ ดเ้ ปน็ ผเู้ สยี คา่ ตอบแทน ก็ตาม

๖๑ ผบู้ ริหารระดบั สูงของรฐั ผู้บริหารเทคโนโลยีสารสนเทศระดับสูง (Chief Information Officer: CIO) (CIO/CEO) เป็นต�ำแหน่งที่มีอ�ำนาจหน้าที่ดูแลรับผิดชอบด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ และการส่ือสารในองค์กร ซึ่งหมายรวมถึงการดูแลเกี่ยวกับมาตรฐาน กฎเกณฑ์ โครงสรา้ ง งบประมาณ กระบวนการให้ความรู้ บุคลากรของหน่วยงานสารสนเทศ โดย CIO เปน็ ผใู้ หค้ ำ� แนะนำ� แกผ่ บู้ รหิ ารสงู สดุ ขององคก์ ร (Chief Executive Officer: CEO) เกย่ี วกบั การพัฒนาและน�ำเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสื่อสารมาใชใ้ นการบรหิ าร องค์กรให้ประสบความส�ำเร็จตามวิสัยทัศน์ และเป้าหมายรวมของหน่วยงาน ทกี่ ำ� หนดไว้ ผู้ประกอบการดจิ ทิ ัล เจ้าของธุรกิจท่ีมีการใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีดิจิทัลอย่างเข้มข้นเพ่ือพัฒนา (Digital ทักษะและศักยภาพในการบริหารจัดการ การวางกลยุทธ์ทางธุรกิจ ตลอดจน Entrepreneurship) การสร้างขีดความสามารถในการแข่งขัน ด้วยการประยุกต์ใช้องค์ความรู้ ทางเทคโนโลยมี าปรบั ปรงุ กระบวนการทางธุรกจิ แบบเดมิ ผู้สงู อายุ บคุ คลทม่ี ีอายเุ กินหกสบิ ปีบริบรู ณ์ขึน้ ไปและมีสญั ชาติไทย พาณิชย์อิเลก็ ทรอนกิ ส์ การประกอบธุรกจิ ดังต่อไปน้ี ๑. การเสนอซื้อหรือขายสินค้าหรือบริการ โดยวิธีการใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ ผ่านระบบเครือขา่ ยอินเทอร์เนต็ ๒. การบริการอินเทอร์เน็ต ๓. การใหเ้ ชา่ พน้ื ทขี่ องเครื่องคอมพิวเตอรแ์ ม่ข่าย ๔. การบริการเป็นตลาดกลางในการซื้อขายสินค้าหรือบริการ โดยวิธีใช้ สอื่ อิเล็กทรอนิกสผ์ า่ นระบบเครอื ขา่ ยอนิ เทอร์เนต็ ๕. การท�ำธุรกรรมโดยวิธีใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์อื่นตามท่ีกรมพัฒนาธุรกิจการค้า ประกาศกำ� หนด พื้นทห่ี ่างไกลชายขอบ สำ� หรบั พ้ืนทห่ี ่างไกลชายขอบ นิยามจากลกั ษณะต่างๆ เช่น (Marginalized ๑. ในเชงิ กายภาพจะอยูพ่ ืน้ ท่ีห่างไกล เชน่ ตามตะเข็บชายแดน เดินทางเขา้ ถงึ Communities) ยากลำ� บากโดยเฉพาะหนา้ ฝน ๒. ในเรอื่ งไฟฟา้ การไฟฟา้ สว่ นภมู ภิ าคเขา้ ไมถ่ งึ หรอื มรี ะบบไฟฟา้ แตไ่ มเ่ สถยี ร หรือใช้ระบบไฟฟ้าพลังงานแสงอาทติ ย์ ๓. ในเร่ืองเทคโนโลยี จะขาดแคลนอินเทอร์เน็ตและระบบไอซีที และไม่มี สัญญาณโทรศพั ทม์ อื ถอื หรอื มเี พียงบางบริเวณเท่าน้ัน ๔. ในด้านการศึกษา จะขาดแคลนครู ครูหนึ่งคนสอนหลายวิชา ส่วนนักเรียน เป็นชาวเขา ชนกลุ่มนอ้ ย หรอื คนไทยท่อี ยูใ่ นพ้นื ท่ีห่างไกล เป็นตน้

๖๒ แพลตฟอร์ม ระบบโปรแกรมคอมพิวเตอร์ท่ีสามารถขยายขีดความสามารถอย่างไม่จ�ำกัด (Platform) มกี ารพฒั นาฟงั กช์ นั่ หรอื โมดลู ใหมๆ่ มาตอ่ ยอดอยตู่ ลอดเวลา เกดิ นวตั กรรมใหมๆ่ เสมอ และสามารถนำ� ไปต่อเชื่อมกับระบบอื่นได้ แพลตฟอร์มไม่ได้จ�ำกัดอยู่แคซ่ อฟต์แวร์ แต่ยังรวมไปถึงเว็บไซต์ หรือบริการที่คนอื่นสามารถเขียนโปรแกรมมาต่อเชื่อม หรอื ดงึ ข้อมูลไดโ้ ดยอตั โนมัติ แพลตฟอรม์ การบริหาร แพลตฟอร์มการบริหารจัดการภายในองค์กร เพื่อสนับสนุนงานตามภารกิจ จัดการภายในองค์กร ของหน่วยงาน เช่น ระบบบัญชี ระบบบริหารงานบุคคล ระบบงบประมาณ (Back Office Platform) ระบบยุทธศาสตร์ แผนงาน โครงการ เป็นต้น ปัจจุบันส�ำนักงานรัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) ได้พัฒนาและเปิดให้บริการแพลตฟอร์มกลางส�ำหรับภาครัฐ เช่น ระบบติดต่อส่ือสารแบบออนไลน์ส�ำหรับหน่วยงานภาครัฐผ่านอุปกรณ์ส่ือสาร แบบเคลื่อนที่ (G-Chat) และระบบจดหมายอิเล็กทรอนิกส์กลางเพ่ือการส่ือสาร ของหน่วยงานภาครฐั (MailGoThai) เปน็ ตน้ แพลตฟอรม์ ระบบบริการท่ีสร้างขึ้นจากซอฟต์แวร์และแอปพลิเคชันท่ีใช้เป็นพื้นฐานส�ำหรับ บริการพื้นฐาน การใหบ้ รกิ ารอน่ื ๆ ไปยงั ผรู้ บั ปลายทาง หรอื เชอื่ มโยงบรกิ ารระหวา่ งหนว่ ยงาน/องคก์ ร (Service Platform) ทตี่ อ้ งอาศยั ความสามารถหรอื ฟงั กช์ น่ั การทำ� งานทอี่ ยใู่ นระบบบรกิ ารฐาน เช่น บริการ ระบบซอฟต์แวร์ฐานส�ำหรับเนื้อหาดิจิทัล (Content Delivery Platform) หรือระบบซอฟต์แวรฐ์ านสำ� หรับเชื่อมโยงอปุ กรณ์อจั ฉรยิ ะ เปน็ ตน้ มาตรฐาน ขอ้ กำ� หนดอย่างใดอย่างหนึง่ หรือหลายอยา่ งซ่ึงเกยี่ วกับสิ่งตา่ งๆ ดังตอ่ ไปนี้   ๑. ผลติ ภณั ฑ์ วธิ กี าร กระบวนการผลติ สว่ นประกอบ โครงสรา้ ง มติ ิ ขนาด แบบ รปู รา่ ง นำ้� หนกั ประสทิ ธภิ าพ สมรรถนะ ความทนทาน หรอื ความบรสิ ทุ ธข์ิ องผลติ ภณั ฑ์   ๒. หบี หอ่ การบรรจุหีบหอ่ การท�ำเคร่ืองหมาย หรือฉลาก   ๓. วธิ ีการ กระบวนการ คุณลักษณะ ประสิทธิภาพ หรือสมรรถนะท่ีเกี่ยวขอ้ ง กับการบรกิ าร   ๔. ระบบการบริหารหรือการจดั การเกี่ยวกับคุณภาพ สขุ อนามยั อาชีวอนามัย ส่ิงแวดลอ้ ม ความปลอดภยั หรอื ระบบอ่ืนใด   ๕. นยิ าม แนวทาง ข้อแนะนำ� หนว่ ยวัด การทดสอบ การสอบเทียบ การทดลอง การวิเคราะห์ การวิจัย การตรวจ การรับรอง การตรวจประเมิน ที่เก่ียวข้องกับ ๑., ๒., ๓. และ ๔. หรอื อื่นๆ ทเ่ี ก่ียวกับการมาตรฐาน มูลคา่ เพม่ิ มูลค่าของสินค้าและบริการที่เพ่ิมขึ้นมาในแต่ละขั้นตอนการผลิต ค�ำนวณได้จาก (Value Added) ส่วนต่างระหว่างมูลค่าการผลิต และค่าใช้จ่ายข้ันกลางที่ใช้ไปในกระบวนการผลิต หรือคำ� นวณจากผลรวมของผลตอบแทนปจั จัยการผลิตข้นั ปฐม

๖๓ ระบบการให้บรกิ าร การใช้เทคโนโลยีดิจิทัลเพื่อการให้บริการด้านการแพทย์ เป็นการให้ค�ำปรึกษา แพทย์ทางไกล เบื้องต้นทางไกลผ่านระบบดิจิทัล เช่น การประชุมทางไกล และมีการส่ง (Telemedicine) ข้อมูลทางการแพทย์ เช่น ข้อมูลผู้ป่วย (ประวัติการเจ็บป่วย การแพ้ยา ฯลฯ) ภาพเอกซเรย์ ข้อมูลการเตน้ ของหวั ใจ ฯลฯ ไปยงั บุคลากรทางการแพทย์ได้ ระบบเช่อื มโยงการทำ� กระบวนการทางธุรกิจท่ีเร่ิมจากเม่ือได้รับการสั่งซ้ือสินค้าจนถึงการส่งสินค้า ธรุ กจิ ครบวงจร กระบวนการนี้มีรายละเอียดแตกต่างกันขึ้นอยู่กับชนิดของธุรกิจ ส่วนใหญ่ จะประกอบด้วยระบบการจัดการสินค้าจากคลังสินค้า ระบบการบรรจุหีบห่อ ไปจนถึงระบบการจัดส่งสินค้า นอกจากนี้ยังมีระบบการแจ้งให้ลูกค้าได้รับรู้ เกย่ี วกบั สถานภาพในระหวา่ งการขนสง่ สนิ คา้ การตดิ ตามรบั ชำ� ระเงนิ การแกไ้ ขปญั หา รวมถึงขั้นตอนการคืนสินค้าถ้ามีเหตุจ�ำเป็น ระบบ End to End จึงครอบคลุม กจิ กรรมทงั้ หมดทธ่ี รุ กจิ หนง่ึ ๆ กำ� หนดขน้ึ เพอื่ บรกิ ารใหล้ กู คา้ ตามขนั้ ตอนทกี่ ลา่ วขา้ งตน้ ในกรณีที่ใช้เทคโนโลยีดิจิทัลเพื่อท�ำงานตามข้ันตอนดังกล่าว จะหมายถึงการใช้ ระบบออนไลน์ตลอดกระบวนการต้ังแต่การรับใบสั่งซื้อจนถึงข้ันจัดส่งสินค้า ข้ันช�ำระเงิน และสุดท้ายการคืนสินค้า ตลอดจนการบริการหลังการขายอ่ืน ตลอดห่วงโซ่คุณคา่ ของสินคา้ และบริการ ระบบนิเวศ พื้นท่ีทางกายภาพและ/หรือพ้ืนที่เสมือนส�ำหรับการท�ำงานท่ีเชื่อมโยงและติดต่อ ของการท�ำงาน ส่ือสารกันด้วยเครือข่ายอินเทอร์เน็ตความเร็วสูง ครอบคลุมการท�ำงานส่วนบุคคล รปู แบบใหมท่ ่อี าศยั และการท�ำงานร่วมกับบุคคลอ่ืน รวมถึงมีการปฏิสัมพันธ์ระหว่างบุคคลกับบุคคล เทคโนโลยีดจิ ทิ ลั (Man to Man) ระหว่างบุคคลกับเครื่องจักร (Man to Machine) และระหว่าง เครื่องจักรกับเครื่องจักร (Machine to Machine) เป็นพ้ืนท่ีท่ีมีความยืดหยุ่น ในการท�ำงานสงู และเขา้ ถงึ ไดห้ ลากหลายช่องทางทกุ ท่ที กุ เวลา ระบบนเิ วศดจิ ิทัล ส่ิงแวดล้อมและบริบทแวดล้อมของการด�ำเนินงานทางด้านเทคโนโลยีดิจิทัล การเชอื่ มโยงกิจกรรม และการประยุกตใ์ ช้เทคโนโลยีดจิ ทิ ัลในภาคธุรกจิ ภาคสงั คม ภาครัฐ ครอบคลุมกิจกรรมตั้งแต่ต้นน้�ำไปจนถึงปลายน�้ำและผู้ใช้ปลายทางท้ังรัฐ เอกชน และผบู้ รโิ ภครายบคุ คล ระบบบริการ ระบบของหน่วยงานภาครัฐซึ่งให้บริการอิเล็กทรอนิกส์ส�ำหรับประชาชน อเิ ลก็ ทรอนิกส์ภาครฐั ผู้ประกอบการ หรือชาวต่างชาติ โดยบริการดังกล่าวอาจจะเป็นในลักษณะ (e-Service) ของการให้ข้อมูล (Information) มีการปฏิสัมพันธ์กับประชาชน (Interaction) รองรับการด�ำเนินธุรกรรมภาครัฐ (Interchange Transaction) หรืออยู่ในระดับ ของการบูรณาการ (Integration) ก็ได้

๖๔ ระบบบริหารจัดการ ระบบท่ีใช้ในการจัดการและวางแผนการใช้ทรัพยากรต่างๆ ขององค์กร โดยเป็น ทรัพยากรภายในองคก์ ร ระบบทเี่ ชอ่ื มโยงระบบงานตา่ งๆ ขององคก์ รเขา้ ดว้ ยกนั ตง้ั แตร่ ะบบงานทางดา้ นบญั ชี (Enterprise และการเงิน ระบบงานทรัพยากรบุคคล ระบบบริหารการผลิต รวมถึงระบบ Resource Planning: การกระจายสินค้า เพื่อช่วยให้การวางแผนและบริหารทรัพยากรขององค์กร ERP) เปน็ ไปอยา่ งมปี ระสทิ ธิภาพ ทงั้ ยังช่วยลดเวลาและขั้นตอนการทำ� งานได้อกี ด้วย ระบบบริหารจดั การ กระบวนการของการบรหิ ารทกุ ขน้ั ตอน นบั ตง้ั แตก่ ารนำ� เขา้ วตั ถดุ บิ สกู่ ระบวนการผลติ หว่ งโซอ่ ุปทาน กระบวนการส่ังซื้อ จนกระท่ังส่งสินค้าถึงมือลูกค้าให้มีความต่อเนื่อง (Supply Chain และมีประสิทธิภาพสูงสุด พร้อมกับสร้างระบบให้เกิดการไหลเวียนของข้อมูล Management: SCM) ที่ท�ำให้เกิดกระบวนการท�ำงานของแต่ละหน่วยงานส่งผ่านไปท่ัวท้ังองค์การ การไหลเวยี นของขอ้ มูล ยังรวมไปถึงลูกคา้ และผจู้ ัดสง่ วตั ถุดิบด้วย ระบบประวัตสิ ุขภาพ ระบบข้อมูลด้านสุขภาพของประชาชน (ผู้ป่วย) ท่ีจัดเก็บในรูปแบบดิจิทัล ผู้ปว่ ยอเิ ลก็ ทรอนิกส์ ตามมาตรฐานกลางที่สามารถเช่ือมโยงกันท่ัวประเทศ เพื่อให้ผู้ป่วยสามารถเข้าถึง (e-Health Records และตรวจเชค็ ขอ้ มลู ดา้ นสขุ ภาพของตนไดต้ ลอดเวลา สามารถใหบ้ คุ ลากรทางการแพทย์ System) ดึงออกมาใช้ประโยชนไ์ ดไ้ มว่ า่ จะรับบรกิ ารสขุ ภาพ ณ ศนู ย์บริการ/ โรงพยาบาลใด โดยเฉพาะอยา่ งย่ิงในกรณฉี กุ เฉนิ ระบบลขิ สิทธิ์ ระบบที่ก�ำหนดสิทธิที่เจ้าของงานอนุญาตให้ผู้อื่นน�ำงานของตนเองไปใช้ แบบเปดิ โดยไมต่ อ้ งเสยี คา่ ใชจ้ า่ ยหากใชต้ ามเงอื่ นไขทกี่ ำ� หนด ตวั อยา่ งเชน่ สทิ ธใิ นการทำ� ซำ�้ (Creative Commons) สง่ ตอ่ จัดแสดง ดัดแปลง โดยไมต่ อ้ งขออนญุ าตเจา้ ของงานกอ่ น แตใ่ นขณะเดยี วกนั ก็อาจมีการสงวนสิทธิบางประการ เช่น สิทธิในการอ้างอิงว่าเป็นเจ้าของงาน ต้นฉบับ การห้ามดัดแปลงผลงาน การห้ามน�ำไปใช้เพื่อการค้า หรือการก�ำหนดว่า ผู้ที่น�ำผลงานไปใช้ท�ำงานต่อยอดจะต้องเผยแพร่ผลงานที่มีการต่อยอดดัดแปลง ในรูปแบบเดียวกนั กับงานต้นฉบับเทา่ นน้ั ระบบโลจิสติกส์ เป็นกระบวนการทํางานที่เกี่ยวข้องกับการวางแผน การดําเนินการ หรือการบรหิ ารจดั การ และการควบคมุ การทาํ งานขององคก์ ร รวมทง้ั การบรหิ ารจดั การขอ้ มลู และธรุ กรรม โลจิสตกิ ส์ ทางการเงนิ ทเี่ กย่ี วขอ้ ง ใหเ้ กดิ การเคลอื่ นยา้ ย การจดั เกบ็ การรวบรวม การกระจาย (Logistics สนิ คา้ วตั ถดุ บิ ชนิ้ สว่ นประกอบ และการบรกิ ารใหม้ ปี ระสทิ ธภิ าพ และประสทิ ธผิ ลสงู สดุ & e-Logistics) โดยคํานึงถึงความต้องการและความพึงพอใจของลูกค้าเป็นสําคัญ และระบบ โลจิสติกส์ก็เป็นกระบวนการหน่ึงของการจัดการสินค้าและบริการตลอดห่วงโซ่ อปุ ทาน ดังน้นั e-Logistics มักจะหมายถึงการน�ำไอซที ีเข้ามาชว่ ยในกระบวนการ ดงั กลา่ ว เชน่ นำ� ไอซที เี ขา้ มาชว่ ยในกระบวนการแลกเปลยี่ นขอ้ มลู ขา่ วสารระหวา่ ง หนว่ ยงาน

๖๕ ระบบโลจสิ ติกส์ ระบบดิจิทัลที่เกี่ยวกับกระบวนการ และการวางแผน การด�ำเนินงาน การบริหาร สู่ชุมชน จัดการข้อมูลและธุรกรรมทางการเงิน ให้เกิดการจัดเก็บ รวมรวม เคลื่อนย้าย (Village Logistics กระจายของวตั ถดุ บิ สนิ คา้ และบรกิ ารของชมุ ชนใหม้ ปี ระสทิ ธภิ าพประสทิ ธผิ ลสงู สดุ System) รัฐบาลดิจิทัล การน�ำเทคโนโลยีดิจิทัลมาใช้ในการปรับปรุงประสิทธิภาพกระบวนการท�ำงาน (Digital Government) และการให้บริการสาธารณะ โดยลักษณะของบริการภาครัฐหรือบริการสาธารณะ จะอยู่ในรูปแบบดิจิทัลท่ีขับเคล่ือนโดยความต้องการของประชาชนหรือผู้ใช้บริการ (Citizen Driven) ซ่ึงประชาชนทุกคนสามารถเข้าถึงบริการได้โดยไม่มีข้อจ�ำกัด ทางกายภาพ พ้ืนท่ี และภาษา บริการรัฐบาลดิจิทัล มีลักษณะส�ำคัญ ๓ ประการ ไดแ้ ก่ ๑. Reintegration: การบูรณาการการท�ำงานของหน่วยงานภาครัฐต่างๆ เข้าด้วยกนั เพื่อให้เกดิ การก�ำกบั ควบคมุ การบริหารภาครัฐท่มี ีประสิทธภิ าพ ๒. Needs-Based Holism: การปรบั ปรงุ องคก์ รภาครฐั เพอื่ ใหเ้ กดิ การใหบ้ รกิ าร สาธารณะท่ใี หค้ วามส�ำคัญต่อการนำ� ความต้องการของพลเมอื งมาเป็นศนู ย์กลาง ๓. Digitalization: การใช้ศักยภาพอย่างเต็มท่ีในการน�ำระบบบริหาร สารสนเทศมาใช้ รวมถึงการให้ความส�ำคัญต่อการสื่อสารผ่านทางอินเทอร์เน็ต ซ่ึงจะเข้ามาแทนทวี่ ิธกี ารท�ำงานแบบเดมิ รัฐบาลเปิด รัฐบาลที่มีการบริหารงานอย่างเปิดเผย หรือเรียกส้ันๆ ว่ารัฐบาลเปิด มีนัยของ (Open Government) การบรหิ ารราชการทเ่ี นน้ ความโปรง่ ใส เปดิ เผย และเปดิ โอกาสใหป้ ระชาชนมสี ว่ นรว่ ม และสรา้ งความร่วมมอื กับทกุ ภาคสว่ น ซงึ่ รัฐบาลเปิดมีจดุ เนน้ ๓ ประการ คอื ๑. รฐั บาลตอ้ งโปรง่ ใส เพอ่ื เสรมิ สรา้ งความนา่ เชอ่ื ถอื และชว่ ยใหป้ ระชาชนไดร้ บั ทราบวา่ รฐั บาลกำ� ลงั ทำ� อะไร ขอ้ มลู ขา่ วสารของรฐั บาลกลางถอื เปน็ ทรพั ยส์ นิ ของชาติ รฐั บาลจะเปดิ เผยขอ้ มลู อยา่ งรวดเรว็ ในรปู แบบทปี่ ระชาชนจะเขา้ ถงึ และนำ� ไปใชไ้ ดง้ า่ ย ทั้งน้ีต้องอยู่ภายใต้กรอบของกฎหมายและนโยบายของประเทศ ภาครัฐจะต้อง จดั หาเทคโนโลยใี หมๆ่ เพอื่ นำ� เสนอขอ้ มลู เกยี่ วกบั การด�ำเนนิ งาน และการตดั สนิ ใจ ผ่านระบบออนไลน์ ให้สาธารณชนเข้าถึงได้อย่างทันท่วงที พร้อมกันน้ีต้องจัดหา ขอ้ มลู ยอ้ นกลบั จากประชาชน เพอื่ ระบขุ อ้ มลู ทจี่ ะเปน็ ประโยชนต์ อ่ ประชาชนอยา่ งแทจ้ รงิ ๒. รัฐบาลจะต้องเปิดให้มีส่วนร่วม เพื่อช่วยเพ่ิมประสิทธิภาพการบริหาร จัดการภาครัฐ และเพ่ิมคุณภาพการตัดสินใจ เน่ืองจากองค์ความรู้ใหม่ๆ เกิดข้ึน ตลอดเวลา และกระจายอยทู่ ว่ั ไปในสงั คม หากเจา้ หนา้ ทข่ี องรฐั เขา้ ถงึ องคค์ วามรทู้ ่ีมอี ยู่ ก็จะเกิดประโยชน์มาก ดังนั้น หน่วยงานภาครัฐจะต้องเพ่ิมโอกาส และแนวทาง ให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการก�ำหนดนโยบาย การออกกฎหมาย กฎกระทรวง และกฎระเบียบอ่ืนๆ ที่มีผลต่อประชาชนโดยตรง รัฐบาลต้องหามาตรการ

๖๖ ชักชวนให้ประชาชนออกความคิดเห็นเก่ียวกับการมีส่วนร่วมเพื่อบังเกิดผล อยา่ งเป็นรูปธรรม ๓. รัฐบาลต้องร่วมมือท�ำงานกับทุกภาคส่วน ท้ังภายในหน่วยงานของภาครัฐ และร่วมมือกับหน่วยงานภายนอก เช่น องค์กรอิสระ และธุรกิจ ความร่วมมือ ร่วมใจจะท�ำให้ประชาชนมีส่วนร่วมในกิจการของรัฐ รัฐบาลต้องรู้จักใช้ประโยชน์ จากเทคโนโลยีเพื่อให้เกิดความร่วมมือกับภาคประชาชนอย่างจริงจัง และฟังเสียง สะทอ้ นจากประชาชนเกีย่ วกับการร่วมมอื ท�ำงานอย่างมีประสทิ ธภิ าพ รฐั บาลแหง่ การเชอื่ มโยง การท่ีประเทศมีหน่วยงานภาครัฐต่างๆ ท่ีสามารถเชื่อมโยงการท�ำงานและข้อมูล (Connected ข้ามหน่วยงาน ไม่ยึดติดกับขอบเขตของหน้าท่ีความรับผิดชอบตามพันธกิจ Government) ของหน่วยงาน แต่คํานึงถึงประโยชน์ของประชาชนเป็นที่ต้ัง และมีเป้าหมาย ในการส่งมอบบริการท่มี คี ณุ ภาพแก่ประชาชน วิสาหกิจขนาดกลาง วิสาหกิจขนาดย่อม ได้แก่ กจิ การที่มีลกั ษณะดงั ต่อไปน ี้ และขนาดยอ่ ม • กจิ การผลติ สนิ คา้ ทม่ี จี ำ� นวนการจา้ งงานไมเ่ กนิ ๕๐ คน หรอื มมี ลู คา่ สนิ ทรพั ยถ์ าวร (SMEs) ไมเ่ กนิ ๕๐ ล้านบาท • กจิ การใหบ้ รกิ ารทมี่ จี ำ� นวนการจา้ งงานไมเ่ กนิ ๕๐ คน หรอื มมี ลู คา่ สนิ ทรพั ยถ์ าวร ไม่เกนิ ๕๐ ล้านบาท • กจิ การค้าสง่ ท่ีมีจำ� นวนการจา้ งงานไม่เกิน ๒๕ คน หรอื มีมูลคา่ สนิ ทรพั ยถ์ าวร ไม่เกนิ ๕๐ ลา้ นบาท • กจิ การคา้ ปลกี ทม่ี จี ำ� นวนการจา้ งงานไมเ่ กนิ ๑๕ คน หรอื มมี ลู คา่ สนิ ทรพั ยถ์ าวร ไมเ่ กิน ๓๐ ล้านบาท วิสาหกิจขนาดกลาง ได้แก่ กิจการทม่ี ีลกั ษณะดังต่อไปนี้ • กจิ การผลติ สนิ คา้ ท่ีมีจ�ำนวนการจา้ งงานเกนิ กว่า ๕๐ คน แต่ไม่เกิน ๒๐๐ คน หรือมีมูลคา่ สินทรัพย์ถาวรเกินกว่า ๕๐ ล้านบาท แตไ่ มเ่ กิน ๒๐๐ ล้านบาท • กจิ การใหบ้ รกิ าร ที่มจี ำ� นวนการจ้างงานเกินกว่า ๕๐ คน แตไ่ ม่เกิน ๒๐๐ คน หรือมมี ลู คา่ สินทรัพย์ถาวรเกินกว่า ๕๐ ลา้ นบาท แตไ่ ม่เกิน ๒๐๐ ลา้ นบาท • กิจการค้าส่ง ทมี่ จี �ำนวนการจ้างงานเกนิ กว่า ๒๕ คน แต่ไมเ่ กิน ๕๐ คน หรอื มี มูลคา่ สินทรพั ย์ถาวรเกนิ กว่า ๕๐ ลา้ นบาท แต่ไมเ่ กิน ๑๐๐ ลา้ นบาท • กิจการค้าปลกี ท่มี ีจ�ำนวนการจ้างงานเกนิ กว่า ๑๕ คน แต่ไมเ่ กนิ ๓๐ คน หรอื มีมลู ค่าสนิ ทรัพยถ์ าวรเกินกว่า ๓๐ ลา้ นบาท แตไ่ ม่เกนิ ๖๐ ล้านบาท

๖๗ วิสาหกิจชมุ ชน กจิ การของชมุ ชนเกย่ี วกบั การผลติ สนิ คา้ การใหบ้ รกิ าร หรอื การอน่ื ๆ ทด่ี ำ� เนนิ การ โดยคณะบคุ คลทม่ี คี วามผกู ผนั มวี ถิ ชี วี ติ รว่ มกนั และรวมตวั กนั ประกอบกจิ การดงั กลา่ ว ไม่ว่าจะเป็นนิติบุคคลในรูปแบบใดหรือไม่เป็นนิติบุคคล เพื่อสร้างรายได้ และเพ่ือการพ่ึงพาตัวเองของครอบครัว ชุมชน และระหว่างชุมชน โดยใช้ ทรพั ยากร ผลผลติ ความรู้ ภมู ิปัญญา วฒั นธรรม วถิ ตี นเอง ยดึ โยงเป็นโครงสรา้ ง เศรษฐกจิ ฐานรากเพอ่ื ใหช้ มุ ชนเขม้ แขง็ เพอื่ เปน็ สว่ นตอ่ ยอดใหร้ ะบบเศรษฐกจิ ขา้ งบน แขง็ แรง เพราะมีรากฐานทแี่ ข็งแรง ศนู ย์กลางดา้ นดิจทิ ัล การเปน็ ศนู ยร์ วมในการตดิ ตอ่ สอ่ื สาร แลกเปลย่ี นขอ้ มลู สารสนเทศ การดำ� เนนิ ธรุ กจิ (Digital Hub) รวมถึงการด�ำเนินกิจกรรมท่ีเกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีดิจิทัล เพื่อให้เกิด การเช่ือมโยงถงึ กันทส่ี ะดวก รวดเร็ว และมปี ระสิทธภิ าพ ศนู ย์ขอ้ มูล ศูนย์ข้อมูลที่มีพ้ืนที่ส�ำหรับใช้จัดวางระบบประมวลผลกลาง ระบบเครือข่าย (Data Center) คอมพิวเตอร์และอุปกรณ์การสื่อสารต่างๆ การออกแบบศูนย์ข้อมูลต้องค�ำนึงถึง ปัจจัยส�ำคัญต่างๆ เช่น ความมีเสถียรภาพ ความพร้อมใช้งาน การบ�ำรุงรักษา ความเหมาะสมในการลงทุน ความปลอดภัย การรองรับการขยายตัวในอนาคต ศูนย์ข้อมูลจึงเป็นส่ิงท่ีต้องออกแบบและก่อสร้างอย่างถูกต้องและได้มาตรฐาน เพอ่ื ให้บรกิ ารท่มี คี ณุ ภาพได้อย่างต่อเนือ่ งรวมทั้งในสถานการณฉ์ กุ เฉนิ ศูนยด์ จิ ิทัลชุมชน ศูนย์บริการของชุมชนท่ีมีการบูรณาการการท�ำงานร่วมกับหน่วยงานภาครัฐ (Digital Community ท้ังสว่ นกลางและพน้ื ท่ี สามารถใหบ้ รกิ ารประชาชนแบบเบด็ เสรจ็ เปน็ จดุ ใหบ้ รกิ าร Center) อุปกรณ์ (ในกรณียังไม่มีใช้) และเช่ือมต่ออินเทอร์เน็ต เป็นจุดรับบริการภาครัฐ ให้ความรู้ด้านการท�ำธุรกิจและประกอบอาชีพผ่านระบบออนไลน์ของชุมชน และพ้ืนที่ของชุมชนในการท�ำกิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคมโดยเน้นบริการ ด้านการศึกษา การเกษตร การดูแลสุขภาพ การค้าขาย การบริการท่องเท่ียว สทิ ธแิ ละสวสั ดกิ ารสงั คม ศูนยใ์ ห้บรกิ ารระบบ เป็นการวิเคราะห์ข้อมูลท่ีมีอยู่เพ่ือให้เห็นสถานภาพปัจจุบัน อาจท�ำโดยนักสถิติ วิเคราะห์เชงิ ธุรกิจ ในการวเิ คราะห์ขอ้ มูล จัดท�ำกราฟในมติ ติ า่ งๆ เพอื่ ท�ำให้เขา้ ใจข้อมลู ได้งา่ ยขึ้น (Business Insight) เศรษฐกิจฐานนวัตกรรม ระบบเศรษฐกิจและสังคมที่อยู่บนพ้ืนฐานการใช้ความรู้ ทักษะการบริหาร (Innovation จั ด ก า ร แ ล ะ ป ร ะ ส บ ก า ร ณ ์ ท า ง ด ้ า น วิ ท ย า ศ า ส ต ร ์ แ ล ะ ด ้ า น เ ท ค โ น โ ล ยี Economy) เพอื่ การคิดคน้ การประดษิ ฐ์การพัฒนาการผลติ สินค้าการบรกิ ารกระบวนการผลติ และการจดั การองค์กรในรูปแบบใหม่

๖๘ เศรษฐกิจและสังคม เศรษฐกิจและสังคมที่ใช้เทคโนโลยีไอซีที (หรือเรียกว่าเทคโนโลยีดิจิทัล ดิจทิ ลั เพ่ือให้ทันยุคสมัย) เป็นกลไกส�ำคัญในการขับเคล่ือนการปฏิรูปกระบวนการผลิต (Digital Economy) การด�ำเนินธุรกิจ การค้า การบริการ การศึกษา การสาธารณสุข การบริหาร ราชการแผ่นดิน รวมทงั้ กจิ กรรมทางเศรษฐกจิ และสงั คมอน่ื ๆ ทีส่ ่งผลตอ่ การพัฒนา ทางเศรษฐกิจ การพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนในสังคม และการจ้างงานท่ีเพิ่มข้ึน เศรษฐกิจและสังคมท่ีรูปแบบ และกระบวนการด�ำเนินกิจกรรมใดๆ ถูกขับเคลื่อน และเปลี่ยนแปลงด้วยเทคโนโลยีดิจิทัล กล่าวคือ เทคโนโลยีดิจิทัลเป็นกลไกหลัก ที่ปฏิรูปกระบวนการผลิต การด�ำเนินธุรกิจ การค้า การบริการ รวมท้ังการด�ำเนิน ชีวิตประจ�ำวันของประชาชน ท�ำให้มีความยืดหยุ่นสูง สามารถรองรับและปรับตัว ต่อการเปล่ียนแปลงที่เกิดขึ้นอยู่ตลอดเวลา ส่งผลต่อการพัฒนาทางเศรษฐกิจ การพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนในสังคม การจ้างงานท่ีดีขึ้น การด�ำเนินกิจกรรม ทางสังคมของปัจเจกชน องค์กร และชุมชน การให้บริการของภาครัฐ ตลอดจน การเรียนรู้ เขา้ ถงึ และการใชป้ ระโยชนจ์ าก “ขอ้ มูล/สารสนเทศ” ของทกุ ภาคส่วน เศรษฐกิจและสงั คม เศรษฐกิจและสงั คมแหง่ การแบง่ ปนั หมายถงึ ระบบเศรษฐกิจและสงั คมทีเ่ ออื้ อาทร แหง่ การแบ่งปนั ทีใ่ ช้เทคโนโลยีดิจิทัลเปน็ แพลตฟอร์มกลางในการแบง่ ปันทรัพยากร ข้อมูลข่าวสาร (Sharing Economy) และองค์ความรู้ในสังคม โดยเน้นการเช่ือมโยงแลกเปลี่ยนระหว่างชุมชนสู่ชุมชน และระหว่างร่นุ สู่รนุ่ สถาปัตยกรรมองค์กร เป็นแนวความคิดใหม่ท่ีบูรณาการระบบเทคโนโลยีสารสนเทศเข้ากับธุรกิจ (Enterprise อย่างเป็นระบบ ต้ังแต่การก�ำหนดโจทย์ธุรกิจ การมองสถาปัตยกรรมธุรกิจ Architecture: EA) (Business Architecture) ให้แตกฉาน เพ่ือออกแบบการประยุกต์ใช้เทคโนโลยี สารสนเทศให้เช่ือมโยงกับการด�ำเนินงานได้อย่างสอดคล้องและมีประสิทธิภาพ ทงั้ ในระดบั Architecture ไปจนถงึ Roadmap ขององค์กร เพื่อผลักดันให้องคก์ ร สามารถด�ำเนินการตามนโยบาย และวิสัยทัศนข์ ององคก์ รทีก่ ำ� หนดไว้ สหวทิ ยาการ การบูรณาการศาสตร์หลายสาขาเข้าด้วยกัน เป็นการเช่ือมโยงศาสตร์ต่างๆ (Interdisciplinary) เข้าหากันจนกลายเป็นเนื้อเดียวกัน ก่อให้เกิดองค์ความรู้ใหม่ที่มีลักษณะ ของการผสมผสานศาสตร์หลากหลายสาขาวิชาเข้าด้วยกัน เช่น เศรษฐศาสตร์ วทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี อกั ษรศาสตร์ รฐั ศาสตร์ ฯลฯ สังคมสงู วยั การเปล่ียนแปลงทางด้านเศรษฐกิจ สังคม และความก้าวหน้าทางด้านการแพทย์ (Ageing Society) ส่งผลท�ำให้ประชากรท่ัวโลกมีอายุยืนข้ึน โดยสังคมท่ีมีผู้สูงอายุเป็นจ�ำนวนมาก ซ่ึงจะท�ำให้เกิดการเปล่ียนแปลงโครงสร้างแรงงานคร้ังใหญ่ของระบบเศรษฐกิจ และสังคม และองค์การสหประชาชาตไิ ดแ้ บ่งการเขา้ สู่สังคมผู้สงู อายุเปน็ ๓ ระดับ

๖๙ คอื ระดบั ทหี่ นงึ่ การกา้ วสสู่ งั คมสงู อายุ (มปี ระชากรอายุ ๖๐ ปขี น้ึ ไป มากกวา่ รอ้ ยละ ๑๐ และ ๖๕ ปีขึ้นไป มากกว่าร้อยละ ๗) ระดับท่ีสอง สังคมสูงอายุโดยสมบูรณ์ (มีประชากรอายุ ๖๐ ปีขึ้นไป มากกว่าร้อยละ ๒๐ และ ๖๕ ปีขึ้นไป มากกว่า รอ้ ยละ ๑๔) และระดบั ทส่ี าม สงั คมสงู อายอุ ยา่ งรนุ แรง (มปี ระชากรอายุ ๖๕ ปขี นึ้ ไป มากกว่าร้อยละ ๒๐) ซึ่งส�ำหรับประเทศไทย ส�ำนักงานสถิติแห่งชาติ รายงานว่า ประเทศไทยก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ ตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๔๘ และคาดว่าจะเข้าสู่ สังคมผ้สู ูงอายุระดับท่ีสอง ในชว่ งปี พ.ศ. ๒๕๖๘ สังคมออนไลน์ สังคมออนไลน์ที่มีผู้ใช้เป็นผู้ส่ือสาร หรือเขียนเล่าเนื้อหา เรื่องราว ประสบการณ์ (Social Media) บทความ รูปภาพ และวีดิทัศน์ ท่ีผู้ใช้เขียนขึ้นเอง ท�ำขึ้นเอง หรือพบเจอ จากสอ่ื อ่นื ๆ แลว้ นำ� มาแบง่ ปันใหก้ บั ผอู้ ่นื ทอี่ ยูใ่ นเครือขา่ ยของตน ผ่านทางเว็บไซต์ Social Network ทใี่ ห้บริการบนอินเทอรเ์ น็ต สาขา/อุตสาหกรรมทีม่ ี ครอบคลุมสาขา/อุตสาหกรรมการผลิตที่ใช้เทคโนโลยีขั้นสูง (High-Tech การใชเ้ ทคโนโลยเี ขม้ ขน้ Manufacturing Sector) สาขา/อุตสาหกรรมการผลิตที่ใช้เทคโนโลยีข้ันกลาง (High–Tech Sector) (Medium High-Tech Manufacturing Sector) และสาขา/อุตสาหกรรม การบริการท่ีใช้องค์ความรู้เข้มข้นในการให้บริการ (Knowledge-Intensive Service Sector) สทิ ธิแห่งทาง สิทธิในการขอใช้ทางบนพื้นท่ีหรือทรัพย์สินของผู้อ่ืนอย่างถูกต้องตามกฎหมาย (Right of Way) เพื่อใช้ในการวางโครงข่ายสอ่ื สารโทรคมนาคมส�ำหรบั ให้บริการแกป่ ระชาชน สื่อ สิ่งที่ท�ำให้ปรากฏด้วยตัวอักษร เคร่ืองหมาย ภาพ หรือเสียง ไม่ว่าจะได้จัดท�ำ ในรูปของเอกสาร สง่ิ พิมพ์ ภาพเขียน ภาพพิมพ์ ภาพระบายสี รูปภาพ ภาพโฆษณา เครื่องหมาย รูปถ่าย ภาพยนตร์ วีดิทัศน์ การแสดง ข้อมูลคอมพิวเตอร์ในระบบ คอมพวิ เตอร์ หรอื จดั ทำ� ในรปู แบบอ่ืนใดตามท่กี ำ� หนดในกฎกระทรวง สอ่ื ปลอดภยั ส่อื ที่มเี น้อื หาสง่ เสรมิ ศลี ธรรมจริยธรรม วฒั นธรรม ความม่นั คง ความคดิ สร้างสรรค์ และสร้างสรรค์ การเรียนรู้ทักษะการใช้ชวี ิตของประชาชนโดยเฉพาะเด็กและเยาวชน และส่งเสริม ความสัมพันธ์ท่ีดีในครอบครัวและสังคม รวมถึงการส่งเสริมให้ประชาชน มีความสามคั คีและสามารถใช้ชวี ิตในสงั คมทีม่ ีความหลากหลายไดอ้ ยา่ งเป็นสขุ

๗๐ หลักการออกแบบ การออกแบบด้านส่ิงแวดล้อม สถานที่ สิ่งของเคร่ืองใช้ รวมถึงระบบดิจิทัล ทเี่ ป็นสากล (เชน่ อปุ กรณ์ เวบ็ ไซต์ แอปพลเิ คชนั เนอ้ื หา ฯลฯ) ทเี่ ปน็ สากล และใชไ้ ดเ้ ทา่ เทยี มกนั (Universal Design) ส�ำหรับทุกคนในสังคม รวมถึงผู้สูงอายุ และคนพิการประเภทต่างๆ โดยไม่ต้อง มีการออกแบบดัดแปลงพิเศษ หรือเฉพาะเจาะจงเพื่อบุคคลกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง โดยมีหลักการเบื้องต้น เช่น การใช้งานได้กับทุกกลุ่มอย่างเสมอภาคเท่าเทียมกัน มีความยืดหยุ่นสูง มีความเรียบง่าย เข้าใจได้ง่าย มีข้อมูลประกอบการใช้งาน ทีพ่ อเพยี ง ทนทานตอ่ การใชง้ านผดิ พลาด สะดวกไม่ต้องออกแรงมาก และมีขนาด และสถานที่เหมาะสมกบั การใชง้ านจริง หว่ งโซ่คณุ คา่ โลก กิ จ ก ร ร ม เ พ่ื อ ส ร ้ า ง มู ล ค ่ า เ พิ่ ม ท้ั ง ห ม ด ท่ี เ กิ ด ข้ึ น กั บ ผ ลิ ต ภั ณ ฑ ์ แ ล ะ บ ริ ก า ร (Global Value Chain) ซ่ึงกระจายอยู่ในหลายประเทศ/หลายภูมิภาค เชื่อมโยงกับกระบวนการผลิต บนระบบการผลิตบนห่วงโซ่อุปทานเดียวกัน (Single Supply Chain) นับแต่ ขั้นตอนการออกแบบผลิตภัณฑ์ จนกระทั่งสินค้าน้ันถึงมือผู้บริโภคขั้นสุดท้าย รวมทัง้ บรกิ ารหลงั จากน้นั (After-Sales Services) อาทิ เร่มิ ตัง้ แต่ขน้ั ตอนการวจิ ัย (R&D) การออกแบบ การผลิต การขนส่ง การโฆษณา การขาย และการบริการ หลังการขาย โดยแต่ละกิจกรรมจะสร้างมูลคา่ เพ่มิ ใหก้ บั สินคา้ ห้องสมุดดจิ ทิ ัล สถานที่รวบรวมความรู้ทุกประเภทและท�ำการเชื่อมโยงห้องสมุดอิเล็กทรอนิกส์ กบั ห้องสมดุ แบบเดมิ ของท้งั ภาครัฐ สถานศึกษา และเอกชน แหล่งความรู้ดจิ ทิ ลั พื้นท่ีในการแลกเปล่ียนเรียนรู้ของสังคมไทยผ่านรูปแบบดิจิทัล ซ่ึงรวมถึง (Digital Knowledge แพลตฟอร์มและคลังความรู้ดิจิทัลประเภทต่างๆ เช่น ระบบวิกิส�ำหรับความรู้ไทย Platform) (Wiki) คลังข้อมูลและสื่อ (Digital Archives) ห้องสมุดดิจิทัล (Digital Library) หรอื พิพิธภณั ฑด์ ิจิทลั (Digital Museum) เปน็ ต้น อนิ เทอรเ์ นต็ ความสามารถของการเช่ือมต่อเครือข่าย โดย Bandwidth จะบ่งบอกถึง แบนดว์ ิดท์ จ�ำนวนของข้อมูลท่ีสามารถส่งไปตามเครือข่ายได้ ยิ่งมีจ�ำนวน Bandwidth (Internet Bandwidth) มากเท่าไหร่ หมายถึงว่าจะสามารถดาวน์โหลดข้อมูล (ผ่านเครือข่าย) ได้เร็วขึ้น เทา่ น้นั โดยมากจะใช้กลา่ วถงึ ในการเชือ่ มตอ่ อนิ เทอร์เนต็ การเชอ่ื มต่อในเครือข่าย ของมอื ถอื เป็นตน้

๗๑ อนิ เทอรเ์ น็ตความเรว็ สงู การสอ่ื สารขอ้ มลู ผา่ นเครอื ขา่ ยอนิ เทอรเ์ นต็ ความเรว็ สงู สามารถรบั สง่ ขอ้ มลู จำ� นวน (Broadband Internet) มากด้วยเทคโนโลยีการสื่อสารที่ไม่จ�ำกัดรูปแบบท้ังท่ีเป็นสื่อใช้สาย หรือสื่อไร้สาย ซง่ึ ความเรว็ ของการรบั สง่ ขอ้ มลู ตามท่ี Federal Communications Commission (FCC) แหง่ ประเทศสหรฐั อเมรกิ า (ปี ค.ศ. ๒๐๑๐) ไดก้ ำ� หนดให้ มคี วามเรว็ สงู อยา่ งนอ้ ย ๔ Mbps ในการรับข้อมลู และความเรว็ ๑ Mbps ในการสง่ ข้อมูล ในปี ค.ศ. ๒๐๑๕ FCC ไดก้ ำ� หนดความเร็วในการเข้าถงึ อนิ เทอรเ์ นต็ ใหม่ ใหม้ ีความเร็วสงู อยา่ งน้อย ๒๕ Mbps ในการรบั ข้อมูล และความเรว็ ๓ Mbps ในการส่งข้อมูล สำ� หรบั ความเร็ว ของการเข้าถึงบริการอินเทอร์เน็ตในท่ีนี้ก�ำหนดให้มีความเร็วอย่างน้อย ๔ Mbps ในระยะแรก (๒ ป)ี และตง้ั เปา้ หมายใหม้ คี วามเรว็ อยา่ งนอ้ ย ๒๕ Mbps ในระยะตอ่ ไป อุตสาหกรรมในยุคที่ ๔ การปรับเปล่ียนกระบวนการผลิตและการบริการให้มีความทันสมัยมากข้ึน (Industry 4.0) (Modernization) เพิ่มประสิทธิภาพ (Optimization) และลดต้นทุน (Cost Reduction) ให้กับระบบการผลิตและการบริหารจัดการห่วงโซ่อุปทาน ให้มีข้ันตอนการด�ำเนินงานด้วยระบบอัตโนมัติ เพ่ือเปล่ียนกระบวนการผลิต แบบเดิมจากการผลิตสินค้าและบริการจ�ำนวนมาก (Mass Production) เปน็ การผลติ ไดห้ ลากหลายในปรมิ าณมากไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ (Mass Customization) โดยใชก้ ระบวนการผลติ ทปี่ ระหยดั และมปี ระสทิ ธภิ าพดว้ ยเทคโนโลยดี จิ ทิ ลั อุตสาหกรรม อุตสาหกรรมเทคโนโลยีดิจิทัลที่มีการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีดิจิทัลเข้มข้น (Digital เทคโนโลยีดิจทิ ัล Technology Intensive Industry) และเป็นอุตสาหกรรมแห่งอนาคตที่เป็น พ้ืนฐานที่จ�ำเป็นของการพัฒนาภาคการผลิตและบริการอ่ืนๆ ด้วยการประยุกต์ ใช้เทคโนโลยีดิจิทัล ประกอบด้วย ๕ อุตสาหกรรม ได้แก่ อุตสาหกรรมซอฟต์แวร์ (Autonomous Agent Software และ Service Architecture) อุตสาหกรรม ฮาร์ดแวร์ (Embedded System และ Smart Device) อุตสาหกรรมบริการ ทางดา้ นดิจิทลั (Data Center, Cloud Service และ Data Analytics) อตุ สาหกรรม บริการส่ือสารโทรคมนาคม (Over The Top และ Security) และอุตสาหกรรม ดจิ ิทลั คอนเทนต์ (Digital Content และ Multimedia & Broadcast)