หน่วยที่ 17 รายการปรับปรุง กระดาษทำการ ปิดบัญชีและงบการเงิน

ความหมายและประโยชน์ของกระดาษทาการ ความหมายของกระดาษทาการ กระดาษทาการ (Worksheet /Working Papers) หมายถงึ แบบฟอร์มหรือกระดาษร่างที่ กิจการจดั ทาข้นึ เพือ่ เป็นเครือ่ งมอื ช่วยให้การจดั ทางบการเงนิ ของกจิ การเปน็ ไปอยา่ งสะดวกและรวดเรว็

ประโยชน์ของ 1. ทาให้ทราบต้นทุนสินคา้ ท่ีผลติ เสรจ็ หรือต้นทนุ สินคา้ สาเร็จรูป ในกรณเี ป็น กระดาษทาการ กจิ การอตุ สาหกรรม 2. ทาใหท้ ราบผลการดาเนินงานของกิจการ 3. ทาใหท้ ราบฐานะการเงินของกิจการ 4. สะดวกและประหยดั เวลาในการจดั ทารายงานและงบการเงิน เช่น งบตน้ ทนุ ผลติ งบกาไรขาดทนุ และงบแสดงฐานะการเงนิ 5. ช่วยตรวจสอบความถูกตอ้ งของการจัดทางบการเงิน

รปู แบบ กระดาษทาการมหี ลายรปู แบบ กจิ การสามารถเลอื กใชไ้ ดต้ ามความเหมาะสม กระดาษ และความต้องการ เช่น ทาการ 1. กระดาษทาการชนดิ 6 ช่อง (Six- column worksheet) ประกอบด้วย คอลมั น์ 6 คอลมั น์ ดงั น้ี 1.1 คอลัมนง์ บทดลอง (เดบิตและเครดติ ) 1.2 คอลัมน์งบกาไรขาดทุน (เดบิตและเครดิต) 1.3 คอลัมน์งบแสดงฐานะการเงนิ (เดบติ และเครดิต)

กระดาษทาการชนิด 6 ช่อง เหมาะสาหรับกิจการที่ไม่มีรายการปรับปรุง แต่มี ปริมาณบัญชีมากหากมีปริมาณบัญชีไม่มาก กิจการไม่จาเป็นต้องจัดทากระดาษทาการ จาก งบทดลองสามารถจัดทางบการเงนิ ไดท้ ันที

2. กระดาษทาการชนดิ 8 ชอ่ ง (Eight- column worksheet) ประกอบด้วยคอลมั น์ 8 คอลัมน์ ดงั นี้ 2.1 คอลัมน์งบทดลอง (เดบิตและเครดติ ) 2.2 คอลมั นร์ ายการปรบั ปรุง (เดบติ และเครดติ ) 2.3 คอลัมน์งบกาไรขาดทุน (เดบิตและเครดิต) 2.4 คอลัมนง์ บแสดงฐานะการเงิน (เดบติ และเครดติ )

กระดาษทาการชนิด 8 ช่อง เหมาะสาหรับกิจการที่มีรายการปรับปรุง และมีปริมาณ บัญชีมากแต่ถึงแม้ว่ากิจการจะมีปริมาณบัญชีไม่มาก ก็ควรจะจัดทากระดาษทาการ เพราะจะ ชว่ ยให้การจัดทางบการเงินงา่ ย สะดวกและรวดเรว็

3. กระดาษทาการชนิด 10 ช่อง (Ten- column worksheet) ประกอบด้วยคอลัมน์ 10 คอลมั น์ ดังน้ี 3.1 คอลมั น์งบทดลอง (เดบิตและเครดิต) 3.2 คอลัมน์รายการปรับปรุง (เดบติ และเครดิต) 3.3 คอลมั น์งบทดลองหลังปรับปรงุ (เดบิตและเครดิต) 3.4 คอลัมน์งบกาไรขาดทุน (เดบิตและเครดิต) 3.5 คอลมั น์งบแสดงฐานะการเงนิ (เดบติ และเครดิต)

กระดาษทาการชนิด 10 ช่องคลา้ ยกับกระดาษทาการชนิด 8 ช่อง เพยี งแตก่ จิ การตอ้ งการแสดง งบทดลองหลงั ปรับปรุง ซงึ่ ช่วยให้การจัดทางบการเงินสะดวกมากข้ึน



กระดาษทาการสาหรบั กิจการอุตสาหกรรม การจดั ทากระดาษทาการของกิจการอตุ สาหกรรม มีหลักเกณฑ์ เหมอื นกบั กิจการให้บรกิ ารหรอื กิจการซ้อื ขายสนิ ค้า เพียงแต่เพิม่ คอลมั น์ งบต้นทุนผลิต เพ่ือความสะดวกในการคานวณต้นทุนสินค้าท่ีผลิตเสร็จ หรือต้นทุนสินค้าสาเร็จรูป กิจการอาจใช้กระดาษทาการชนิด 10 ช่อง หรือ 12 ช่องก็ได้ แล้วแต่ความต้องการถ้าใช้กระดาษทาการชนิด 10 ชอ่ ง ให้เปล่ียนคอลัมน์งบทดลองหลังปรับปรุงเป็นคอลัมน์งบต้นทุนผลิต ถ้าใช้กระดาษทาการชนิด 12 ช่อง ใหแ้ ทรกคอลมั นง์ บตน้ ทุนผลิตตอ่ จาก คอลัมน์งบทดลองหลงั ปรับปรงุ ในทนี่ ี้จะใช้กระดาษทาการชนิด 10 ช่อง

ขั้นตอนในการจดั ทากระดาษทาการของกิจการอุตสาหกรรมมีดังน้ี 1. นาขอ้ มลู จากงบทดลองก่อนรายการปรับปรงุ กรอกลงในคอลมั นง์ บทดลอง 2. นารายการปรับปรุงท่ีบันทึกไว้ในสมุดรายวันทั่วไป ไปบันทึกลงในคอลัมน์รายการปรับปรุง โดยบันทึก เหมือนในสมุดรายวันทั่วไป กล่าวคือ บัญชีใดเดบิต ก็ให้บันทึกช่องเดบิต โดยบันทึกให้ตรงกับบัญชีที่เกี่ยวข้อง หาก บัญชีใดไม่ปรากฏในงบทดลอง ให้เพ่ิมบัญชีนั้น ๆ ต่อท้าย ปฏิบัติ เช่นเดียวกันจนครบทุกรายการและรวมยอด คอลัมน์รายการปรับปรุง หากการบันทึกรายการถูกต้อง ยอดท้ังด้านเดบิตและเครดิตต้องเท่ากันหากไม่เท่ากันให้ ทบทวนอีกครั้ง 3. พิจารณารายการในคอลมั น์งบทดลองและในคอลมั น์รายการปรับปรุง โดยใหป้ ฏิบตั ดิ ังนี้ 3.1 รายการในคอลมั นง์ บทดลอง ถา้ ไม่มีรายการปรับปรุง ให้นายอดเดิมไปแสดงในคอลัมน์งบต้นทุน ผลิต หรือคอลมั นง์ บกาไรขาดทนุ หรอื คอลัมน์งบแสดงฐานะการเงิน ตามลักษณะของรายกา 3.2 รายการในคอลัมน์งบทดลอง ถ้ามีรายการปรับปรุง และอยู่ด้านเดียวกัน (เดบิตกับเดบิตหรือ เครดิตกับเครดิต) ให้นายอดมาบวกกัน และนาไปแสดงในคอลัมน์งบต้นทุนผลิต หรือคอลัมน์งบกาไรขาดทุน หรือ คอลัมนง์ บแสดงฐานะการเงนิ

3.3 รายการในคอลัมน์งบทดลอง ถ้ามีรายการปรับปรุง แต่อยู่คนละด้าน (เดบิตกับเครดิต)ให้นา ยอดมาหักกัน แล้วนาผลต่างไปแสดงในคอลัมน์งบต้นทุนผลิต หรือคอลัมน์งบกาไรขาดทุนหรือคอลัมน์งบแสดง ฐานtการเงนิ 3.4 สาหรับการแสดงรายการสนิ คา้ คงเหลอื ต้นงวด ให้แสดงดงั น้ี 1) วตั ถุดิบและงานระหวา่ งทา ใหแ้ สดงในคอลมั น์งบตน้ ทุนการผลติ ดา้ นเดบิต 2) สนิ คา้ สาเรจ็ รูปให้แสดงในคอลัมน์งบกาไรขาดทุนดา้ นเดบติ 4. บันทกึ สนิ ค้าคงเหลอื ปลายงวด โดยเติมชอ่ื บญั ชีต่อท้ายและแสดงรายการในคอลมั นต์ ่างๆ ดังน้ี 4.1 สินคา้ สาเร็จรูป แสดงในคอลัมน์งบกาไรขาดทุนด้านเครดิต และคอลัมน์งบแสดงฐานะการเงิน ด้านเดบติ 4.2 งานระหว่างทา และวัตถุดิบ แสดงในคอลัมน์งบต้นทุนผลิตด้านเครดิต และคอลัมน์งบแสดง ฐานะการเงนิ ด้านเดบติ

5. รวมยอดคอลัมน์งบต้นทุนผลิต ท้ังด้านเดบิตและเครดิต เพ่ือคานวณหาต้นทุนสินค้าท่ีผลิตเสร็จหรือ ต้นทุนสินค้าสาเรจ็ รปู โดย 5.1 หาผลต่างระหว่างดา้ นเดบิตและเครดิต 5.2 นาผลต่างทไี่ ดไ้ ปแสดงในคอลัมนง์ บตน้ ทุนผลติ ดา้ นเครดิตและคอลมั นง์ บกาไรขาดทุนด้านเดบิต 5.3 อธบิ ายรายการในชอ่ งชอื่ บญั ชวี า่ “ต้นทุนสินค้าทผี่ ลิตเสรจ็ หรอื ต้นทุนสนิ คา้ สาเร็จรปู ” 5.4 รวมยอดคอลัมนง์ บตน้ ทุนผลิตอีกครง้ั หนง่ึ 6. รวมยอดคอลัมน์งบกาไรขาดทุนและคอลัมน์งบแสดงฐานะการเงินด้านเดบติ และเครดิต 7. หาผลต่างด้านเดบติ และเครดติ ทัง้ สองคอลัมน์ โดย 7.1 ถ้าผลต่างคอลัมน์งบกาไรขาดทุนด้านเดบิตมากกว่าด้านเครดิต และผลต่างคอลัมน์งบแสดง ฐานะการเงนิ ด้านเดบิตน้อยกว่าด้านเครดติ แสดงว่าขาดทุนสุทธิ (ผลตา่ งตอ้ งเท่ากนั ) 7.2 ถา้ ผลต่างคอลัมนง์ บกาไรขาดทุนด้านเดบิตน้อยกว่าด้านเครดิต และผลตา่ งคอลัมน์ งบแสดงฐานะการเงินด้านเดบติ มากกว่าดา้ นเครดติ แสดงวา่ กาไรสุทธิ (ผลต่างต้องเท่ากนั )

7.3 นาผลตา่ งทไ่ี ดไ้ ปแสดงในคอลมั น์งบกาไรขาดทนุ และคอลมั นง์ บแสดงฐานะการเงนิ - ถ้ากาไรสทุ ธิ ให้แสดงท่ีคอลมั น์งบกาไรขาดทนุ ด้านเดบติ และคอลมั น์งบแสดงฐานะการเงิน ดา้ นเครดิต - ถ้าขาดทุนสุทธิ ให้แสดงท่ีคอลัมน์งบกาไรขาดทุนด้านเครดิตและคอลัมน์งบแสดงฐานะ การเงินดา้ นเดบิต 7.4 อธิบายรายการในช่องชอื่ บญั ชวี ่า “กาไรสุทธิหรือขาดทุนสทุ ธ”ิ 7.5 รวมยอดคอลมั นง์ บกาไรขาดทุนและคอลัมน์งบแสดงฐานะการเงนิ อีกครงั้ หน่งึ





6. จา่ ยชาระหน้ใี ห้เจา้ หนกี้ ารค้า จานวน 10,000 บาทเป็นเงนิ สด ไดส้ ว่ นลด 5% ไมไ่ ด้บันทึก รายการเก่ยี วกับสว่ นลด 7. คดิ ค่าเสอ่ื มราคาท่ีดิน อาคารและอุปกรณ์ โดยคาดว่าจะมีอายกุ ารใช้ประโยชน์ 5 ปีเทา่ กนั 8. ใหป้ ันส่วนคา่ ใช้จา่ ยดังนี้

1. สินค้าคงเหลอื ณ วันที่ 31 ธนั วาคม 25X1 ประกอบดว้ ย 1.1 สินค้าสาเร็จรูป 79,900 บาท 1.2 งานระหว่างทา 39,700 บาท 1.3 วตั ถดุ ิบ 18,800 บาท 1.4 วัสดโุ รงงาน 2,200 บาท 2. วสั ดุสานกั งานคงเหลือ 1,500 บาท 3. ประมาณหน้สี งสยั จะสูญในอตั รา 10% ของลกู หนกี้ ารคา้ 4. กิจการยังไม่ได้จ่ายค่าแรงประจาเดือนธันวาคมให้นายสมบัติ ซึ่งเป็นหัวหน้าแผนกประกอบจานวน 19,000 บาท และค่าพาหนะพนกั งานขายจานวน 1,050 บาท (นายสมบัตมิ คี ู่สมรสถูกต้องตามกฎหมาย ไม่มีเงินได้ มีบุตร 2 คน อายุ 7 ขวบ และ 9 ขวบ กาลงั ศึกษาในประเทศ) 5. คา่ โฆษณาท่ปี รากฏในบัญชี เป็นการโฆษณาทางนติ ยสารสขุ ภาพรายเดือน สาหรับระยะเวลา 12 เดือน โดยเร่มิ ตัง้ แตฉ่ บบั ที่ 7501 ประจาเดือนกนั ยายน 25X1

ใหท้ า 1. บนั ทึกรายการปรับปรุงในสมดุ รายวันท่ัวไป 2. กระดาษทาการชนิด 10 ช่อง 3. งบต้นทนุ การผลิต 1. บนั ทึกรายการปรับปรงุ ในสมดุ รายวนั ทัว่ ไป



* เงินสมทบ คอื เงินทน่ี ายจ้าง ลูกจา้ งจะตอ้ งนาสง่ เขา้ กองทุนประกันสงั คมทกุ เดือน โดยคานวณจากคา่ จ้างที่ลกู จ้างไดร้ บั ซึ่งกาหนดจากฐานค่าจา้ งเป็นรายเดือนต่าสดุ เดอื นละ 1,650 บาท สงู สุดเดือนละ 15,000 บาท ทง้ั นร้ี ฐั บาลจะออกเงินสมทบเข้ากองทุนอกี ส่วนหนึง่ หมายเหตุ : นายสมบตั ิถูกหกั เฉพาะเงนิ สมทบกองทนุ ประกันสังคม สว่ นภาษเี งนิ ไดบ้ ุคคล ธรรมดาไมต่ ้องเสยี เนอ่ื งจากเงนิ ได้สุทธิมจี านวนไม่เกิน 150,000 บาท

2. กระดาษทาการชนดิ 10 ชอ่ ง







3. งบตน้ ทุนการผลติ

งบการเงินสาหรบั กจิ การอุตสาหกรรมตาม ประกาศกรมพฒั นาธรุ กิจการค้า การจัดทางบการเงินสาหรับกิจการอุตสาหกรรมน้ันอาจจะจัดทาหลังจากกิจการ บันทึกรายการปรบั ปรุง แต่หากกิจการจัดทากระดาษทาการขึ้นจะช่วยให้การจัดทางบการเงิน ง่ายและสะดวกข้ึนไม่ว่ากิจการจะจัดต้ังในรูปแบบกิจการเจ้าของคนเดียว กิจการห้างหุ้นส่วน หรอื กิจการบรษิ ัทจากดั ในการจัดทางบการเงิน ไม่ว่าจะเป็นกิจการในรูปแบบใด ควรมีหลักในการจัดทา เพื่อให้งบการเงนิ สมบูรณ์ เปน็ มาตรฐาน และสามารถนาไปใชป้ ระโยชน์ได้ การจัดทางบการเงินต้องยึดมาตรฐานการบัญชี เช่น มาตรฐานการบัญชีฉบับที่ 1 (ปรับปรุง 2561)เรื่อง การนาเสนองบการเงิน หรือมาตรฐานการรายงานทางการเงิน เช่น มาตรฐานการรายงานทางการเงินสาหรับกิจการท่ีไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะ และต้องมีรายการ ยอ่ ที่ต้องมีในงบการเงนิ ตามประกาศกรมพัฒนาธรุ กิจการคา้

ส่วนการจัดทางบกาไรขาดทุนและงบแสดงฐานะการเงนิ นน้ั หากเปน็ กจิ การเจา้ ของคนเดยี ว ไมม่ รี ปู แบบกาหนดไว้ การจัดทาสามารถทาแบบงา่ ย ๆ แต่ตอ้ งครบองค์ประกอบของงบการเงิน ตามท่ี ระบไุ ว้ในกรอบแนวคดิ สาหรบั การรายงานทางการเงิน คอื 1. องค์ประกอบที่เกีย่ วข้องโดยตรงกับผลการดาเนินงาน(งบกาไรขาดทุน) ได้แก่ รายไดแ้ ละ คา่ ใช้จา่ ย 2. องคป์ ระกอบทเ่ี กี่ยวข้องโดยตรงกับฐานะการเงนิ (งบแสดงฐานะการเงิน) ได้แก่ สินทรัพย์ หนีส้ นิ และส่วนของเจ้าของ ตัวอยา่ งท่ี 2 จากตัวอย่างที่ 1 ให้ทา 1. งบกาไรขาดทุน 2. งบแสดงฐานะการเงิน









ในกรณีที่กิจการจดทะเบียนจัดต้ังในรูปแบบของห้างหุ้นส่วน บริษัทจากัด หรือบริษัท มหาชน จากัด กรมพัฒนาธุรกิจการค้าได้มีประกาศ เร่ือง กาหนดรายการย่อที่ต้องมีในงบการเงิน พ.ศ. 2554 ซึ่ง กาหนดรปู แบบของงบการเงนิ ไว้ 5 แบบ (แบบ 1-แบบ 5) และ (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2559 ซึ่งเป็นรายละเอียด เฉพาะ แบบ 3 (บริษัทมหาชนจากดั ) ในท่ีน้ีจะนาเสนอเฉพาะรูปแบบท่ี 1 คือ ห้างหุ้นส่วน ส่วนรูปแบบอ่ืน สามารถดาวน์โหลดได้ท่ี https://www.dbd.go.th/download/PDF_law/acc_shortlist_2554.pdf และ https://www.dbd.go.th/download/PDF_law/dbd_law_account_explain_2_591011.pdf





















รายการเพิม่ เตมิ 1. สนิ ค้าคงเหลอื ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 25X1 ประกอบด้วย 1.1 สนิ คา้ สาเร็จรปู 64,150 บาท 1.2 งานระหว่างทา 45,360 บาท 1.3 วตั ถดุ ิบ 37,790 บาท 1.4 วสั ดโุ รงงาน 7,130 บาท 2. วัสดุสานักงานคงเหลอื 6,300 บาท 3. ประมาณหนี้สงสยั จะสูญในอัตรา 1% ของยอดขายสุทธิ 4. เม่ือวันที่ 1 พฤศจิกายน 25X1 กิจการซ้ือเครื่องจักรเพิ่มอีก 1 เครื่องราคา 67,000 บาทและเสียค่า ตดิ ตง้ั เพือ่ ให้เคร่ืองจักรใชง้ านได้จานวน 5,000 บาท พนกั งานบญั ชบี ันทกึ ค่าติดตัง้ เป็นค่าใช้จา่ ย 5. เมื่อวันท่ี 25 ธันวาคม 25X1 กิจการจ่ายเงินสดค่าผ้าเพ่ือแจกให้กับคนงานจานวน 20 คนเพื่อนาไปตัด เคร่อื งแบบคนละ 1 ชดุ มูลคา่ ชดุ ละ 300 บาท หลงั จากท่ีแจกใหแ้ ล้วเมือ่ ตอนต้นปี 1 ชุด กิจการกาหนดให้ คนงานนาไปตัดเย็บเองและนาใบเสร็จรับเงินมาเบิกกับกิจการในราคาไม่เกินชุดละ700 บาท กิจการยัง ไม่ได้บันทึกรายการนี้

รายการเพม่ิ เติม 6. รับชาระหน้ีจากลูกหนี้การค้า จานวน 6,000 บาท เป็นเงินสด ให้ส่วนลด 5% ไมได้บันทึกรายการเกี่ยวกับ สว่ นลด 7. ค่าเช่าแผงรับล่วงหน้า เป็นค่าเช่าแผงจาหน่ายสินค้าด้านหน้าโรงงานทุกวันศุกร์โดยเหมาจ่ายเป็นรายเดือน โดยต้องจา่ ยชาระล่วงหน้า ยอดที่ปรากฏในบญั ชเี ปน็ ค่าเช่าแผงสาหรับเดอื นธันวาคม 25X1-กุมภาพันธ์ 25X2 8. คดิ ค่าเสือ่ มราคาท่ีดิน อาคารและอุปกรณ์ โดยคาดว่าอาคารมีอายุการใช้ประโยชน์ 20 ปีท่ีเหลือมีอายุการใช้ ประโยชน์ 5 ปี 9. ใหป้ ันส่วนคา่ ใชจ้ ่ายดงั นี้

รายการเพม่ิ เติม 10. ผู้เปน็ หนุ้ ส่วนตกลงจัดสรรกาไร (ขาดทนุ ) สุทธเิ ข้าบญั ชกี าไรสะสมยงั ไม่ไดแ้ บ่ง 50% ที่เหลอื ใหแ้ บ่งเทา่ กนั 11. ห้างหุ้นสว่ นเสียภาษเี งนิ ได้ในอตั รา 20% ให้ทา 1. บนั ทึกรายการปรับปรงุ ในสมุดรายวนั ทั่วไป 2. กระดาษทาการชนดิ 10 ช่อง 3. งบต้นทนุ การผลิต 4. งบกาไรขาดทนุ วิธี 4.1 จาแนกค่าใชจ้ ่ายตามลกั ษณะของค่าใช้จา่ ย 4.2 จาแนกค่าใชจ้ ่ายตามหนา้ ที่ 4.2.1 ขั้นเดยี ว 4.2.2 หลายขั้น 5. งบแสดงฐานะการเงนิ 6. หมายเหตปุ ระกอบงบการเงนิ

1. บนั ทกึ รายการปรบั ปรุงในสมุดรายวนั ท่วั ไป

* เคร่ืองแบบพนกั งาน ที่นายจา้ งให้แก่พนกั งานไมถ่ ือเป็นเงนิ ได้ของพนักงานและถือเป็นค่าใชจ้ ่ายของกิจการได้ ตอ้ ง เปน็ ไปตามขอ้ กาหนดตามประกาศอธิบดกี รมสรรพากร ดังนี้



• Infographic Style 2. กระดาษทาการ ชนดิ 10 ชอ่ ง