17 การเปลี่ยนระบบไม่สมบูรณ์มาเป็นระบบบัญชีคู่

หน่วยท่ี 17

ระบบบัญชีคู่ (Double – entry bookkeeping or double – entry system) เป็นวิธีการบนั ทึกรายการบญั ชีต่าง ๆ หลกั ๆประกอบดว้ ยไปดว้ ย • สมุดรายวนั ทวั่ ไป • สมุดบญั ชีแยกประเภท • เอกสารที่เก่ียวขอ้ ง

การบันทึกบัญชีคู่ • การบนั ทึกเหลา่ น้ีมีระบบการและประเพณีปฏิบตั ิต่าง ๆ ใชไ้ ดก้ บั จการขนาดเลก็ และขนาดใหญ่ เพื่อวตั ถุประสงคใ์ นการเสนอรายงานทางการเงินไดถ้ ูกตอ้ งตามท่ีควร และทนั ต่อเหตุการณ์ • การบนั ทึกบญั ชีตามระบบบญั ชีคู่แต่ละรายการจะเก่ียวขอ้ งกบั บญั ชีสองดา้ น คือ บนั ทึกดา้ นเดบิตบญั ชีหน่ึง และ บนั ทึกดา้ นเครดิตในอีกบญั ชีหน่ึงดว้ ยจานวนเงิน ท่ีเท่ากนั ทาใหเ้ กิดการดุลข้ึนในตวั เอง การจดั ทารายละเอียดของยอดบญั ชีต่าง ๆ ประกอบกนั เป็นยอดรวมท้งั สิ้น จึงออกมาเป็น “งบทดลอง”

ข้นั ตอนดังนี้ 1. กาหนดวนั เริ่มตน้ การทาบญั ชีคู่ 2. งบแสดงฐานะการเงิน ณ วนั เริ่มตน้ ของการใชร้ ะบบบญั ชีคู่ 3. ทาผงั บญั ชี 4. เปิ ดบญั ชีต่าง ๆ ในบญั ชีแยกประเภททว่ั ไป 5. บนั ทึกรายการสินทรัพย์ และหน้ีสินเมื่อเร่ิมตน้ ทาบญั ชีในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป เป็นรายการ เปิ ดบญั ชี แลว้ ผา่ นรายการจากสมดุ รายวนั ทว่ั ไปไปบญั ชีแยกประเภททวั่ ไปที่เก่ียวขอ้ ง ทุกบญั ชี 6. บนั ทึกรายการคา้ ท่ีเกิดข้ึนตามหลกั บญั ชีคู่

6. บนั ทึกรายการคา้ ที่เกิดข้ึนตามระบบบญั ชีคู่ ตามข้นั ตอนดงั น้ี 6.1 บนั ทึกในสมุดลงรายการข้นั ตน้ 6.2 ผา่ นรายการไปบญั ชีแยกประเภท 6.3 งบทดลอง 6.4 กระดาษทาการ 6.5 งบการเงิน

หลกั การบนั ทึกบญั ชีตามระบบบญั ชีคู่ การบันทกึ บัญชีตามระบบบัญชีคู่ของแต่ละหมวดบัญชี มหี ลกั ดงั นี้ 1.หมวดบัญชีสินทรัพย์ - รายการคา้ ใดที่วเิ คราะห์แลว้ มีผลทาใหส้ ินทรัพยเ์ พิ่มข้ึนจะบนั ทึกไวท้ างดา้ นเดบิต ส่วน-3 - - รายการคา้ ใดท่ีวิเคราะห์แลว้ มีผลทาให้สินทรัพยล์ ดลงจะบนั ทึกไวท้ างดา้ นเครดิต 2.หมวดบัญชีหนีส้ ิน - รายการคา้ ใดที่วิเคราะห์แลว้ มีผลทาใหห้ น้ีสินเพม่ิ ข้ึนจะบนั ทึกไวท้ างดา้ นเครดิตส่วน - รายการคา้ ใดที่วิเคราะห์แลว้ มีผลทาใหห้ น้ีสินลดลงจะบนั ทึกไวท้ างดา้ นเดบิต

3. หมวดบัญชีทุน - รายการคา้ ใดท่ีวเิ คราะห์แลว้ มีผลทาใหท้ ุนเพ่ิมข้ึนจะบนั ทึกบญั ชีไวท้ างดา้ นเครดิต ส่วน - รายการคา้ ใดท่ีวเิ คราะห์แลว้ มีผลทาใหท้ ุนลดลงจะบนั ทึกไวท้ างดา้ นเดบิต 4. หมวดบัญชีรายได้ จากการวิเคราะห์สมการบญั ชี ถา้ บญั ชีรายไดเ้ พม่ิ ข้ึนมีผลทาใหบ้ ญั ชีทุนเพิ่ม ดงั น้นั การวเิ คราะห์ยดึ ตามหลกั หมวดบญั ชีทุน กลา่ วคือ ถา้ รายไดเ้ พิ่มข้ึนจะบนั ทกึ บญั ชีดา้ นเครดิต ถา้ รายไดล้ ดลงจะบนั ทึกบญั ชีทางดา้ นเดบิต 5. หมวดบัญชีค่าใช้จ่าย จากการวิเคราะห์สมการบญั ชี ถา้ บญั ชีค่าใชจ้ ่ายเพม่ิ ข้ึนมีผลทาใหบ้ ญั ชีทุนลดลง ดงั น้นั หลกั การวเิ คราะห์ยดึ ตามหลกั หมวดบญั ชีทุนเช่นกนั กลา่ วคือ ถา้ ค่าใชจ้ ่ายเพมิ่ ข้ึนจะบนั ทึก ทางดา้ นเดบิตถา้ ค่าใชจ้ ่ายลดลงจะบนั ทึกทางดา้ นเครดิต