หน่วยที่ 9 การบันทึกบัญชีสำหรับกิจการซื้อขายสินค้า

หน่วยท่ี 9 การบัญชีสาหรับกจิ การซื้อขายสินค้า โดย ครูกรรณิการ์ ผวิ สะอาด วิชา 30201 – 9006 การบัญชีการเงิน

สินคา้ (Goods or Merchandise) สินค้า หมายถึง ส่ิงของท่ีกิจการซ้ือมารอไวเ้ พื่อขาย ตามลกั ษณะการประกอบธุรกิจโดยปกติ โดยมี วตั ถุประสงคเ์ พื่อแสวงหาผลกาไรจากการขายสินคา้

ธุรกจิ ซื้อขายสินค้า (Merchandising Firm) ธุรกิจซ้ือขายสินคา้ หมายถึง ธุรกิจการท่ีซ้ือสินคา้ มาแลว้ นามาขายต่อ มกั เรียกวา่ ธุรกิจซ้ือมาขายไป แบ่งเป็น 2 ประเภท 1 ผคู้ า้ ปลีก (Retailers) หมายถึง กิจการที่ซ้ือสินคา้ มาขาย ใหก้ บั ผบู้ ริโภคโดยตรง 2 ผคู้ า้ ส่ง (Wholesalers) หมายถึง กิจการที่ซ้ือสินคา้ มาขายใหก้ บั ผคู้ า้ ปลีก

เอกสารท่ีเก่ียวขอ้ งกบั การซ้ือขายสินคา้ ใบสง่ั ซ้ือสินคา้ ใบกากบั สินคา้ ใบกากบั ภาษี ใบขอลดหน้ีหรือใบส่งคืน ใบหกั หน้ีหรือใบรับคืน ใบเสร็จรับเงิน

การบันทึกบัญชีเกี่ยวกับสินค้าคงเหลือ การบนั ทึกเกี่ยวกบั บญั ชีสินคา้ คงเหลือ มี 2 วธิ ี คือ 1. วธิ ีการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือต่อเน่ือง (Perpetual Inventory System) 2. วธิ ีการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือเม่ือสิ้นงวด (Periodic Inventory System) การบันทกึ บัญชีเกย่ี วกบั การซื้อขายสินค้า วธิ ีการบันทึกบญั ชีสินค้าคงเหลือต่อเน่ืองและวธิ ีการบนั ทึกบัญชีสินค้าคงเหลือเม่ือสิ้นงวด รายการ การบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือต่อเน่ือง การบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือเมื่อสิ้นงวด 1. การบนั ทึกรายการซ้ือสินคา้ (Perpetual Inventory System) (Periodic Inventory System) เดบิต สินคา้ คงเหลือ xx เดบิต ซ้ือสินคา้ xx เครดิต เงินสด/เจา้ หน้ีการคา้ xx เครดิต เงินสด/เจา้ หน้ีการคา้ xx

รายการ การบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือตอ่ เนื่อง การบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือเม่ือสิ้นงวด 2. การบนั ทึกรายการส่งคืนสินคา้ (Perpetual Inventory System) (Periodic Inventory System) เดบิต เงินสด/เจา้ หน้ีการคา้ xx xx เดบิต เงินสด/เจา้ หน้ีการคา้ xx เครดิต สินคา้ คงเหลือ เครดิต ส่งคืนสินคา้ xx เดบิต เจา้ หน้ีการคา้ xx เดบิต เจา้ หน้ีการคา้ xx xx เครดิต เงินสด xx 3. การบนั ทึกรายการจ่ายชาระหน้ีใหเ้ จา้ หน้ี เครดิต เงินสด

รายการ การบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือต่อเน่ือง การบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือเมื่อสิ้นงวด 4. การบนั ทึกรายการขายสินคา้ (Perpetual Inventory System) (Periodic Inventory System) เดบิต เงินสด/ลกู หน้ีการคา้ xx เดบิต เงินสด/ลกู หน้ีการคา้ xx เครดิต ขายสินคา้ xx เครดิต ขายสินคา้ xx เดบิต ตน้ ทุนขาย xx ไม่บนั ทึกบญั ชี เครดิต สินคา้ คงเหลือ xx

รายการ การบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือต่อเน่ือง การบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือเมื่อสิ้นงวด (Perpetual Inventory System) (Periodic Inventory System) เดบิต รับคืนสินคา้ xx เดบิต รับคืนสินคา้ xx เครดิต เงินสด/ลกู หน้ีการคา้ xx เครดิต เงินสด/ลูกหน้ีการคา้ xx 5. การบนั ทึกรายการรับคืนสินคา้ เดบิต สินคา้ คงเหลือ xx ไมบ่ นั ทึกบญั ชี เครดิต ตน้ ทุนขาย xx 6. การบนั ทึกรายการรับชาระหน้ีจากลกู หน้ี เดบิต เงินสด xx เดบิต เงินสด xx เครดิต ลูกหน้ีการคา้ xx เครดิต ลูกหน้ีการคา้ xx

เง่ือนไขเก่ียวกบั การซ้ือขายสินคา้



เง่ือนไขเก่ียวกบั การซ้ือขายสินคา้ เง่ือนไขเกี่ยวกบั ส่วนลด เง่ือนไขในการชาระเงิน เง่ือนไขในการขนส่งสินคา้

เงื่อนไขเกย่ี วกับส่วนลด 1 ส่วนลดการค้า (Trade Discount ) หมายถึง จานวนเงินที่ผขู้ ายลดใหผ้ ซู้ ้ือจากราคาท่ี กาหนด (List Price) ทนั ที ไมว่ า่ จะซ้ือสินคา้ เป็นเงินสดหรือเงินเชื่อ ในทางบญั ชี ส่วนลดการคา้ จะ ไม่มีการบนั ทึกบญั ชี ท้งั ทางดา้ นผซู้ ้ือและทางดา้ นผขู้ าย กลา่ วคือ ผซู้ ้ือและผขู้ ายจะบนั ทึกยอดซ้ือและ ยอดขายดว้ ยราคาสุทธิหลงั หกั ส่วนลดการคา้ แลว้ 2 ส่วนลดเงนิ สด (Cash Discount ) หมายถึง จานวนเงินท่ีผขู้ ายยอมลดหน้ีใหแ้ ก่ลกู หน้ี (ผซู้ ้ือสินคา้ ) เม่ือลกู หน้ีนาเงินสดมาชาระหน้ีคา่ สินคา้ ภายในระยะเวลาที่ไดร้ ับส่วนลด แบ่งเป็น 2 ลกั ษณะ - ส่วนลดรับ ( Purchase Discount ) - ส่วนลดจ่าย ( Sale Discount )

ส่วนลดรับ เป็นส่วนลดเงินสดท่ีผซู้ ้ือไดร้ ับจากเจา้ หน้ี เม่ือผซู้ ้ือจ่ายชาระหน้ีค่าสินคา้ ใหเ้ จา้ หน้ี ภายในระยะเวลาที่กาหนด กิจการที่ใชว้ ิธีการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือเม่ือสิ้นงวด จะเปิ ด บัญชีส่วนลดรับ และบนั ทึกบญั ชีทางดา้ นเครดิต โดยกาหนดเลขที่บญั ชีหมวดเดียวกบั บญั ชีซ้ือสินคา้ กิจการท่ีใชว้ ิธีการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือต่อเนื่อง ส่วนลดท่ีไดร้ ับจะทาใหต้ น้ ทุน สินคา้ ที่ซ้ือมาลดลง จึงนาไปเครดิต บัญชีสินค้าคงเหลือ ส่วนลดจ่าย เป็นส่วนลดเงินสดท่ีผขู้ ายลดใหก้ บั ผซู้ ้ือ เมื่อมีการรับชาระหน้ีภายในระยะเวลาที่ กาหนด ผขู้ ายจะเปิ ด บัญชีส่วนลดจ่าย และบนั ทึกบญั ชีทางดา้ นเดบิต โดยกาหนดเลขที่บญั ชี หมวดเดียวกบั บญั ชีขายสินคา้ การบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั ส่วนลดจ่าย จะบนั ทึกบญั ชีเหมือนกนั ไม่วา่ กิจการจะบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือวิธีใด



เงื่อนไขในการชาระเงิน เง่ือนไขในการชาระเงิน (Term of Payment ) หมายถึง ขอ้ ตกลงเก่ียวกบั ระยะเวลาในการจ่ายชาระเงิน ค่าสินคา้ ที่ผขู้ ายยอมผอ่ นผนั ใหล้ ูกหน้ี เง่ือนไขในการชาระเงินน้ีจะแจง้ ไวใ้ นใบกากบั สินคา้ เช่น n/30 หมายถึง ระยะเวลาใหส้ ินเชื่อเท่ากบั 30 วนั 2/10, n/30 หมายถึง ระยะเวลาใหส้ ินเช่ือเท่ากบั 30 วนั แต่หากชาระหน้ีภายใน 10 วนั นบั จาก วนั ท่ีท่ีระบุไวใ้ นใบกากบั สินคา้ จะไดร้ ับส่วนลดเงินสด 2 % ของจานวนเงินที่ตอ้ งชาระ 2/EOM, n/60 หมายถึง ระยะเวลาใหส้ ินเชื่อเท่ากบั 60 วนั แต่หากชาระหน้ีภายในสิ้นเดือนที่มี การซ้ือสินคา้ น้นั จะไดร้ ับส่วนลดเงินสด 2 % ของจานวนเงินท่ีตอ้ งชาระ ( EOM = End of Month ) 3/10 EOM, n/45 หมายถึง ระยะเวลาใหส้ ินเชื่อเท่ากบั 45 วนั แต่หากชาระหน้ีไม่เกินวนั ที่ 10 ของเดือนถดั ไปที่มีการซ้ือสินคา้ จะไดร้ ับส่วนลดเงินสด 3 % ของจานวนเงินท่ีตอ้ งชาระ

เง่ือนไขในการขนส่ งสินค้า ค่าขนส่งสินค้า (Transportation) หมายถึง ค่าใชจ้ ่ายเกี่ยวกบั การขนส่งสินคา้ จากผขู้ ายไปยงั กิจการ ผซู้ ้ือ ค่าใชจ้ ่ายเกี่ยวกบั การขนส่งสินคา้ แบ่งออกเป็น 2 ประเภท 1 F.O.B Shipping Point (F.O.B ยอ่ มาจาก Free on Board ) หมายถึง ขอ้ ตกลงที่ผซู้ ้ือ เป็นผรู้ ับภาระค่าขนส่งท้งั หมดจนถึงจุดหมายปลายทาง กิจการท่ีใชว้ ธิ ีการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือเมื่อสิ้นงวด จะเปิ ด บัญชีค่าขนส่งเข้า และบนั ทึกบญั ชีทางดา้ นเดบิต โดยกาหนดเลขท่ีบญั ชีหมวดเดียวกบั บญั ชีซ้ือสินคา้ กิจการใชว้ ธิ ีการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือต่อเน่ือง ค่าขนส่งเขา้ จะนาไปบนั ทึกไวใ้ นบญั ชีสินค้า คงเหลือ ทางดา้ นเดบิต 2 F.O.B Destination หมายถึง ขอ้ ตกลงท่ีผขู้ ายเป็นผรู้ ับภาระค่าขนส่งท้งั หมดจนถึง จุดหมายปลายทางผขู้ ายจะบนั ทึกค่าขนส่งใน บญั ชีค่าขนส่งออก ทางดา้ นเดบิต ถือเป็น ค่าใชจ้ ่ายในการขาย



การบญั ชีภาษีมูลค่าเพ่มิ



ภาษีมูลค่าเพม่ิ ภาษมี ูลค่าเพมิ่ (Value Added Tax ยอ่ VAT) หมายถึง ภาษที ี่จดั เกบ็ จากมูลค่า ของสินคา้ หรือบริการที่เพม่ิ ข้ึนในแต่ละข้นั ตอนของการผลิต และการจาหน่ายสินคา้ หรือ บริการ โดยผปู้ ระกอบการท่ีจดทะเบียนในระบบภาษมี ูลค่าเพม่ิ เป็นผมู้ ีหนา้ ท่ีเกบ็ ภาษมี ูลค่าเพมิ่ จากผบู้ ริโภคซ่ึงเป็นลูกคา้ และนาภาษีมูลค่าเพม่ิ ที่จดั เกบ็ เฉพาะส่วนท่ีเพมิ่ ข้ึน เท่าน้นั ไปชาระใหร้ ัฐบาลในทุก ๆ เดือน ภาษมี ูลค่าเพม่ิ ผขู้ ายเรียกวา่ ภาษขี าย ผซู้ ้ือเรียกวา่ ภาษซี ื้อ

ภาษีมูลค่าเพมิ่ ภาษขี าย (Output Tax) หมายถึง ภาษที ี่เกิดจากการท่ีกิจการขายสินคา้ หรือ ใหบ้ ริการที่เป็นผปู้ ระกอบการจดทะเบียนภาษีมูลค่าเพมิ่ เรียกเกบ็ จากลูกคา้ ภาษีขายที่เรียกเกบ็ มาน้นั ไม่ถือเป็นรายไดข้ องกิจการ เพราะตอ้ งนาส่งกรมสรรพากร กิจการจึงตอ้ งบนั ทึกภาษี ขายแยกต่างหากไวใ้ น “ บัญชีภาษขี าย ” ซ่ึงถือเป็นหน้ีสินหมุนเวยี น ภาษซี ื้อ (Input Tax) หมายถึง ภาษที ี่เกิดจากการท่ีกิจการซ้ือสินคา้ หรือรับบริการ จากผปู้ ระกอบการจดทะเบียนภาษมี ูลค่าเพม่ิ ซ่ึงรวมสินคา้ ประเภทเครื่องจกั ร อุปกรณ์ และ อ่ืนๆ ท่ีซ้ือมาใชใ้ นกิจการ ภาษีซ้ือที่จ่ายไปน้นั ไม่ถือเป็นค่าใชจ้ ่าย เพราะสามารถขอคืนจาก กรมสรรพากรได้ กิจการจึงตอ้ งบนั ทึกภาษีซ้ือแยกต่างหากไวใ้ น “บญั ชีภาษซี ื้อ” ซ่ึงถือเป็น สินทรัพยห์ มุนเวยี น

เอกสารเก่ียวกบั ภาษีมูลค่าเพมิ่ 1 ใบกากบั ภาษี (Tax Invoice) มี 2 ประเภท ดงั น้ี - ใบกากบั ภาษีเตม็ รูป - ใบกากบั ภาษีอยา่ งยอ่ 2 รายงานเก่ียวกบั ภาษีมูลค่าเพิ่ม - รายงานภาษีขาย (Output Tax Book) - รายงานภาษีซ้ือ (Input Tax Book) - รายงานสินคา้ และวตั ถุดิบ 3 แบบแสดงรายการภาษีมูลคา่ เพมิ่ (ภ.พ. 30) 4 เอกสารท่ีถือเป็นใบกากบั ภาษี ไดแ้ ก่ ใบเพมิ่ หน้ี และ ใบลดหน้ี

การกาหนดราคาสินค้า ผปู้ ระกอบการจดทะเบียนภาษีมูลคา่ เพมิ่ สามารถจะกาหนดราคาสินคา้ ได้ 2 วธิ ี 1 ราคาสินคา้ ไม่รวมภาษีมูลคา่ เพิ่ม 2 ราคาสินคา้ รวมภาษีมูลคา่ เพ่ิม การคานวณภาษมี ูลค่าเพมิ่ ภาษีมูลค่าเพมิ่ = ภาษีขาย - ภาษีซ้ือ

การบนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั ภาษีมูลคา่ เพ่มิ





การบันทึกการปิ ดบัญชีภาษีซื้อและภาษีขาย 1. กรณีภาษีขายมากกว่าภาษีซื้อ กรณีที่ภาษีขายมากกวา่ ภาษีซ้ือ ผลตา่ งจะบนั ทึกเขา้ บญั ชีเจา้ หน้ี - กรมสรรพากร เดบิต ภาษีขาย XX เครดิต ภาษีซ้ือ XX เจา้ หน้ี-กรมสรรพากร(ผลตา่ ง) XX 2. กรณภี าษซี ื้อมากกว่าภาษขี าย กรณีที่ภาษีซ้ือมากกวา่ ภาษีขาย ผลต่างจะบนั ทึกเขา้ บญั ชีลูกหน้ี-กรมสรรพากร เดบิต ภาษีขาย XX ลูกหน้ี- กรมสรรพากร XX เครดิต ภาษีซ้ือ XX