วงจรรวมตั้งเวลา

หน่วยที่ 4 วงจรรวมตั้งเวลา อิเล็กทรอนิกส์ วิทยาลัยเทคนิคชุมพร

แผนการจดั การเรียนรู้ม้งุ เน้นสมรรถนะ หน่วยที่ 4 สอนคร้งั ที่ 7 ชอ่ื หน่วย ชวั่ โมงรวม 5 ชั่วโมง วงจรรวมตง้ั เวลา 1. หัวขอ้ เรอ่ื ง 4.1 วงจรรวมต้ังเวลา 4.2 รูปรา่ งและขาต่อใช้งานของไอซี 555 4.3 คณุ สมบัติแต่ละขาของไอซี 555 4.4 วงจรโครงสร้างและการทำงานของไอซี 555 4.5 วงจรกำเนดิ สัญญาณใช้ไอซี 555 4.6 การเลอื กใชต้ วั ต้านทานและตวั เกบ็ ประจุในวงจรต้งั เวลา 2. สาระสำคัญ IC ตั้งเวลาเป็น IC ผลิตขึ้นมาเพื่อใช้งานในการกำหนดเวลาในการทำงาน หรือหยุดทำงาน การ ทำงานตอ้ งอาศยั ตัวเก็บประจแุ ละตวั ต้านทานเข้ารว่ มทำงาน IC ตั้งเวลาทนี่ ิยมใชง้ าน ได้แก่ IC 555 การทำงาน ของ IC 555 ต้งั เวลาอาศยั หลกั การทำงานของตวั ประจุ ทำการประจแุ ละคายประจุรว่ มกับตวั ต้านทานแรงดันท่ี ป้อนเลี้ยง IC 555 อยู่ระหว่าง 4.5 ถึง 15 V มีกระแสไหลใน IC ประมาณ 2-3 mA แรงดันที่ป้อนเลี้ยง IC 555 เมื่อเปลี่ยนแปลงจะมีผลต่อเวลาที่ตั้งให้ทำงานเปลี่ยนไป สามารถนำ IC 555 ไปใช้เป็นวงจรตั้งเวลา วงจรกำเนดิ สญั ญาณ และวงจรอืน่ ๆ ได้ 3. สมรรถนะหลกั (สมรรถนะประจำหน่วย) แสดงความร้เู กี่ยวกับวงจรรวมตง้ั เวลา 4. สมรรถนะย่อย (สมรรถนะการเรยี นรู้) สมรรถนะท่ัวไป (ทฤษฎ)ี 1. แสดงความรู้เกย่ี วกับวงจรรวมตั้งเวลา 2. แสดงความรเู้ ก่ียวกับรปู รา่ งและขาต่อใชง้ านของไอซี 555 3. แสดงความรู้เกยี่ วกบั คุณสมบัตแิ ต่ละขาของไอซี 555 4. แสดงความรเู้ กย่ี วกบั วงจรโครงสร้างและการทำงานของไอซี 555 5. แสดงความร้เู กีย่ วกับวงจรกำเนิดสญั ญาณใช้ไอซี 555 6. แสดงความรู้เก่ยี วกับการเลอื กใช้ตัวตา้ นทานและตวั เก็บประจใุ นวงจรต้ังเวลา สมรรถนะที่พงึ ประสงค์ (ทฤษฎ)ี เมือ่ ผู้เรียนไดศ้ ึกษาเนื้อหาในบทนีแ้ ล้ว ผู้เรยี นสามารถ 1. อธบิ ายวงจรรวมตั้งเวลาได้ถกู ต้อง 2. อธบิ ายรูปรา่ งและขาต่อใช้งานของไอซี 555 ไดถ้ ูกต้อง 3. อธิบายคุณสมบัติแตล่ ะขาของไอซี 555 ไดถ้ ูกตอ้ ง 4. อธบิ ายวงจรโครงสรา้ งและการทำงานของไอซี 555 ได้ถูกต้อง 5. อธิบายวงจรกำเนดิ สัญญาณใช้ไอซี 555 ไดถ้ ูกตอ้ ง

แผนการจัดการเรยี นร้มู งุ้ เน้นสมรรถนะ หน่วยท่ี 4 สอนครัง้ ท่ี 7 ชือ่ หน่วย ชวั่ โมงรวม 5 ชัว่ โมง วงจรรวมต้งั เวลา 6. อธิบายการเลือกใชต้ วั ตา้ นทานและตัวเกบ็ ประจใุ นวงจรตงั้ เวลาได้ถกู ต้อง สมรรถนะท่วั ไป (ปฏบิ ตั )ิ 1. แสดงทักษะการต่อและทดสอบวงจรรวมตง้ั เวลา สมรรถนะทพ่ี ึงประสงค์ (ปฏบิ ตั )ิ เม่ือผ้เู รียนไดศ้ ึกษาเนื้อหาในบทนี้แล้ว ผู้เรียนสามารถ 1. ต่อและทดสอบวงจรรวมต้ังเวลาได้ถูกตอ้ ง 5. กิจกรรมการเรยี นการสอน ในการจดั การเรียนการสอนรายวิชาอปุ กรณ์อเิ ลก็ ทรอนิกส์และวงจร (20105-2005) ได้กำหนด กจิ กรรมการเรยี นการสอนให้ผู้เรยี นได้เกดิ การเรยี นรโู้ ดยใชก้ ระบวนการจัดการเรยี นการสอนแบบ MIAP และ ใชเ้ ทคนคิ การจัดการเรยี นรู้แบบ Active Learning แบบการเรยี นรูแ้ บบร่วมมือ (Collaborative learning group) โดยมีข้นั ตอนการจดั กจิ กรรมการเรยี นการสอน ดงั น้ี กจิ กรรมการเรยี นการสอน (สอนคร้ังที่ 7 ) เวลา 5 ชวั่ โมง/สัปดาห์ 1. ครูผู้สอนช้แี จงรายละเอยี ดเกยี่ วกบั สมรรถนะการเรียนรู้ประจำหน่วย และสมรถถนะท่พี ึงประสงค์ การวัดและประเมินผลการเรยี น คุณลักษณะอันพึงประสงค์ และข้อตกลงในการจดั การเรยี นการสอน 2. ครูผูส้ อนแสดงตัวอย่างเก่ยี วกบั วงจรรวมตัง้ เวลา 3. ครูผสู้ อนถา่ ยทอดความรู้ ในหนว่ ยท่ี 4 เรอื่ งวงจรรวมตั้งเวลา 4. ครผู สู้ อนแสดงใบงานการสาธิตการหาวงจรรวมตัง้ เวลา พร้อมอธิบายข้นั ตอนการปฏิบตั ิตามใบงาน 5. ครูผู้สอนใหผ้ ู้เรยี นแบ่งกลมุ่ และปฏบิ ัตติ ามข้ันตอนใบงานวงจรรวมต้งั เวลา 6. ครูผสู้ อนประเมนิ ผลการปฏิบตั ิงานของผเู้ รียน และใหผ้ ูเ้ รียนชว่ ยกนั สรปุ สาระสำคญั ของเรื่องท่เี รียนประจำ สัปดาห์ ครเู น้นย้ำใหผ้ เู้ รยี นตระหนกั ถึงหลักปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี งในส่วนของความรับผดิ ชอบในด้าน การเรยี น ตระหนักถึงความมวี นิ ัย ตรงตอ่ เวลา และมจี ิตอาสาในการปฏบิ ัตงิ านร่วมกันในการทำงาน ในเรื่องวงจรรวมตั้งเวลา

แผนการจดั การเรยี นรู้มงุ้ เนน้ สมรรถนะ หนว่ ยที่ 4 สอนคร้ังท่ี 7 ชือ่ หน่วย ชว่ั โมงรวม 5 ช่วั โมง วงจรรวมตั้งเวลา 6. สอื่ การสอน 1. เอกสารประกอบการสอน 2. เอกสารประกอบการเรียน 3. สอื่ นำเสนอ Power Point 7. งานทม่ี อบหมาย /กจิ กรรม ใหน้ ักเรยี นทำแบบฝึกหัดเสริมทกั ษะ ทา้ ยหนว่ ยการเรยี นที่ 4 8. การวัดและประเมนิ ผล วิธกี าร เครื่องมอื เกณฑ์ วดั ผล/ประเมนิ ผล -ทำแบบฝึกหัดเสริม -ผ่านเกณฑร์ ้อยละ 60 ทกั ษะทา้ ยหนว่ ย -แบบฝึกหัดเสริมทักษะ 1.สมรรถนะท่ีพึงประสงค์ -ปฏบิ ตั ิตามใบงาน ท้ายหนว่ ย -ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 80 -แบบประเมนิ ผลการ 2.คุณลกั ษณะอันพึง -ประเมินคุณลักษณะอนั ปฏบิ ตั งิ าน ประสงค์ พึงประสงค์ -แบบประเมนิ คณุ ลกั ษณะอันพึง ประสงค์

อปุ กรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์และวงจร หน่วยที่ 4 วงจรรวมต้ังเวลา หัวข้อเรื่อง 4.1 วงจรรวมต้งั เวลา 4.2 รูปร่างและขาตอ่ ใชง้ านของไอซี 555 4.3 คณุ สมบตั ิแต่ละขาของไอซี 555 4.4 วงจรโครงสร้างและการทางานของไอซี 555 4.5 วงจรกาเนิดสญั ญาณใชไ้ อซี 555 4.6 การเลือกใชต้ วั ตา้ นทานและตวั เก็บประจุในวงจรต้งั เวลา แนวคิดสาคัญ ไอซีต้งั เวลาเป็ นไอซีผลิตข้ึนมาเพ่ือใช้งานในการกาหนดเวลาในการทางาน หรือหยุด ทางาน การทางานตอ้ งอาศยั ตวั เก็บประจุและตวั ตา้ นทานเขา้ ร่วมทางาน ไอซีต้งั เวลาที่นิยมใชง้ าน ไดแ้ ก่ ไอซี 555 การทางานของ ไอซี 555 ต้งั เวลาอาศยั หลกั การทางานของตวั ประจุ ทาการประจุ และคายประจุร่วมกบั ตวั ตา้ นทานแรงดนั ที่ป้อนเล้ียง ไอซี 555 อยรู่ ะหว่าง 4.5 โวลต์ ถึง 15 โวลต์ มี กระแสไหลในตวั ไอซี ประมาณ 2-3 มิลลิแอมป์ แรงดนั ท่ีป้อนไฟเล้ียง ไอซี 555 เมื่อเปลี่ยนแปลงจะ มีผลต่อเวลาที่ต้งั ให้ทางานเปล่ียนไป สามารถนาไอซี 555 ไปใช้เป็ นวงจรต้งั เวลา วงจรกาเนิด สัญญาณ และวงจรอ่ืนๆ ได้ จดุ ประสงค์การเรียนรู้ จดุ ประสงค์ทัว่ ไป เพือ่ ใหม้ ีความรู้ ความเขา้ ใจ เก่ียวกบั วงจรรวมต้งั เวลา มีคณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ คณุ ธรรม จริยธรรม และกิจนิสัยในงานอาชีพท่ีดี

อุปกรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์และวงจร จดุ ประสงค์เชิงพฤติกรรม 1. บอกลกั ษณะของวงจรรวมต้งั เวลาไดถ้ กู ตอ้ ง 2. บอกรูปร่างของไอซี 555 ไดถ้ ูกตอ้ ง 3. บอกขาต่อใชง้ านของไอซี 555 ไดถ้ ูกตอ้ ง 4. อธิบายคณุ สมบตั ิแต่ละขาของไอซี 555 ไดถ้ กู ตอ้ ง 5. อธิบายโครงสร้างของไอซี 555 ไดถ้ ูกตอ้ ง 6. อธิบายการทางานของไอซี 555 ไดถ้ ูกตอ้ ง 7. อธิบายการทางานวงจรกาเนิดสัญญาณใชไ้ อซี 555 ไดถ้ ูกตอ้ ง 8. บอกการเลือกใชต้ วั ตา้ นทานและตวั เกบ็ ประจุในวงจรต้งั เวลาไดถ้ ูกตอ้ ง 9. แสดงพฤติกรรมลกั ษณะนิสัยท่ีดีในการปฏิบตั ิงาน ดว้ ยความรับผดิ ชอบ ความมีวินยั ความสะอาด และความซื่อสตั ยส์ ุจริต

อุปกรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์และวงจร เนื้อหาสาระ บทนา ไอซีต้งั เวลาเป็ นไอซีผลิตข้ึนมาเพื่อใชง้ านในการกาหนดเวลาในการทางานหรือหยุดทางาน การทางานอาศยั ตวั เก็บประจุและตวั ตา้ นทานต่อร่วมในการทางาน ท่ีนิยมใชง้ าน ไดแ้ ก่ ไอซี 555 4.1 วงจรรวมต้ังเวลา วงจรรวม (Integrated Circuit ; IC) เป็นการนาอุปกรณ์ประเภทไดโอด ทรานซิสเตอร์ ตวั ตา้ นทาน ตวั เก็บประจุ และองคป์ ระกอบของวงจรมาประกอบรวมกนั บนแผ่นวงจรขนาดเล็ก ซ่ึง วงจรรวมต้งั เวลาหรือเรียกว่า ไอซีต้งั เวลา เป็นไอซีท่ีผลิตข้ึนเพ่ือใชง้ านในการกาหนดเวลาในการ ทางานหรือเวลาในการหยุดทางาน การทางานตอ้ งอาศยั ตวั เก็บประจุ และตวั ตา้ นทานเขา้ มาร่วม ทางานกบั ตวั ไอซี การกาหนดเวลาคงที่ของ RC (RC Time Constant) 4.2 รูปร่างและขาต่อใช้งานของไอซี 555 ไอซี ประเภทต้งั เวลาต่อมาถูกนาไปใช้อย่างแพร่หลายทว่ั ไป เพราะการจดั วงจรต่อร่วมกับ อุปกรณ์ภายนอกอีกเลก็ นอ้ ย วงจรไม่ยงุ่ ยากและตวั ไอซี มีราคาถูก การทางานของ ไอซี 555 ต้งั เวลา อาศยั หลกั การทางานของตวั เกบ็ ประจุทาการประจุและคายประจุแรงดนั ร่วมกบั ตวั ตา้ นทานและตวั ไอซี นอกจากน้นั ไอซี 555 ยงั สามารถนาไปประยกุ ตใ์ ชง้ านไดก้ บั วงจรต่างๆ มากมาย รูปร่างของ ไอซี 555 และขาตอ่ ใชง้ าน แสดงดงั รูปท่ี 4.1 8 17 2 555 6 35 4 (ก) รูปร่างแบบตวั ถงั กลม

อุปกรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์และวงจร 18 2 555 7 3 6 45 (ข) รูปร่างแบบตีนตะขาบ รูปที่ 4.1 รูปร่างและขาต่อใชง้ านของไอซี 555 จากรูปที่ 4.1 แสดงรูปร่างและขาต่อใชง้ านของไอซี 555 รูปท่ี 4.1 (ก) รูปร่างแบบตวั ถงั กลม และรูปที่ 4.1 (ข) รูปร่างแบบตีนตะขาบ แต่ละขาบอกหนา้ ท่ีใชง้ านไว้ ดงั น้ี ขา 1 ต่อลงกราวด์ ขา 2 เป็นขาป้อนสัญญาณกระตุน้ ควบคุมการทางานเขา้ มา ขา 3 เป็นขาป้อนสัญญาณออก ขา 4 เป็นขา ปรับสภาพการทางานของไอซี ขา 5 เป็ นขาป้อนแรงดนั ควบคุมเขา้ ไอซี เมื่อแรงดันถึงระดบั ที่ กาหนด ไอซีจะเปล่ียนสภาวะการทางาน ขา 6 เป็นขาท่ีแสดงระดบั แรงดนั เปล่ียนจากต่าไปสูง ขา 7 เป็นขาใชค้ ายประจุของตวั เก็บประจุที่ต่อร่วมในวงจรเพื่อปรับสภาพการทางานใหค้ ืนสู่ปกติ ขา 8 เป็นขาใชป้ ้อนแรงดนั เล้ียงตวั ไอซี 4.3 คุณสมบตั แิ ต่ละขาของไอซี 555 ขา 1 กราวด์ (Groud) ขาไฟเล้ียงที่มีศกั ยเ์ ป็นลบ ขา 2 ทริกเกอร์ (Trigger) เป็นขาที่มีความไวหรือตรวจสอบแรงดนั ที่มีค่า 1/3 ของแหล่งจ่าย + Vcc และจะเกิดการจุดชนวนของอินพุต (Input) ทาใหเ้ อาตพ์ ุต (Output) เปล่ียนจากระดบั ต่าเป็น ระดับสูง โดยทวั่ ไปความกวา้ งของพลั ส์ท่ีจะมาจุดชนวนอินพุตได้น้ัน ต้องมีค่าเวลามากกว่า 1 ไมโครวินาที ข้ึนไป หลงั จากจุดชนวนอินพุตแลว้ ทาให้เกิดการหน่วงของสัญญาณหลายไมโครวินาที ซ่ึงจะทาให้ ไดค้ วามกวา้ งของเอาต์พุตพลั ส์ต่าสุดมีค่า 10 ไมโครวินาที ขนาดของแรงดันที่เหมาะสมในการ จุดชนวนน้ี มีคา่ ระหวา่ ง + VCC และกราวด์ กระแสจุดชนวนท่ีตอ้ งการน้นั มีคา่ 500 มิลลิแอมป์ ขา 3 เอาตพ์ ุต (Output) แรงดนั เอาตพ์ ุตที่เกิดข้ึนสาหรับเอาตพ์ ตุ ระดบั สูงหรือ “1” มีศกั ยไ์ ฟฟ้า ต่ากว่า + VCC ประมาณ 1.7 โวลต์ สาหรับเอาตพ์ ุตระดบั ต่าหรือ “0” น้นั จะข้ึนอยู่กบั แหล่งจ่ายไฟ ที่ป้อน เช่น ที่ + VCC = 5 โวลต์ เอาตพ์ ตุ ระดบั ต่าจะมีค่าประมาณ 0.25 โวลต์ ที่ 5 มิลลิแอมป์ และท่ี + VCC = 15 โวลต์ เอาตพ์ ตุ ระดบั ต่าจะมีค่าประมาณ 2 โวลต์ ท่ี 100 มิลลิแอมป

อุปกรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์และวงจร ขา 4 รีเซต (Reset) เม่ือตอ้ งการใหเ้ อาตพ์ ตุ อยใู่ นระดบั ต่า ตอ้ งป้อนศกั ยไ์ ฟฟ้าที่ขาน้ี ประมาณ 0.7 โวลต์ โดยกระแสซิงกม์ ีค่า 0.1 มิลลิแอมป์ ค่าของเวลาประวิงในการทาใหเ้ อาตพ์ ุตเปล่ียนเป็ น ระดบั ต่ามีค่า 0.5 ไมโครวินาที ซ่ึงค่าน้ีเป็นค่าต่าสุดของความกวา้ งของพลั ซท์ ี่จะมาควบคุมขาน้ี ใน กรณีที่ไมต่ อ้ งการใชข้ าน้ีกค็ วรตอ่ เขา้ กบั + VCC ขา 5 แรงดนั ควบคุม กระแสซิงก์ท่ีเขา้ มาขาน้ีสามารถรับได้ใกลเ้ คียงกับขาเอาต์พุต ดังน้ัน ค่าแรงดนั ท่ีมีคา่ 2/3 + VCC ซ่ึงเป็นแรงดนั ระดบั สูงท่ีใชใ้ นการเปรียบเทียบ ปกติในการทางานขาน้ี จะไม่ถูกใช้แต่ควรใช้ตวั เก็บประจุค่า 0.01 ไมโครฟารัด ต่อลงกราวด์ เพื่อไม่ให้ถูกรบกวนจาก สัญญาณรบกวนขณะทางาน ขา 6 เทรสโฮลต์ (Threshold) ถา้ ศกั ยไ์ ฟฟ้าที่ขาน้ีมีค่าสูงถึง 2/3 ของ + VCC จะเป็นระดบั ที่มี ความไวต่อการเปล่ียนแปลง คือจะทาใหส้ ภาวะเอาตพ์ ุตเปล่ียนแปลงจากระดบั สูงเป็นระดบั ต่า ขา 7 ดิสชาร์จ(Dicharge) ขาน้ีต่อกับขาคอลเล็กเตอร์(Collector) ของทรานซิสเตอร์ (Transistor)ซ่ึงอยภู่ ายในตวั ไอซี โดยขาอิมิตเตอร์ตอ่ ลงกราวด์ (Ground) ทรานซิสเตอร์ (Transistor) น้ีจะทาหนา้ ท่ีกาหนดเวลาของระดบั เอาตพ์ ุต ถา้ เอาต์พุตอยู่ในระดบั ต่า ทรานซิสเตอร์น้ีจะมีความ ตา้ นทานต่า ในขณะท่ีทรานซิสเตอร์มีความตา้ นทานต่า ตวั เก็บประจุจะสามารถคายประจุผ่าน ทรานซิสเตอร์น้ีได้ ขา 8 ไฟเล้ียง (+VCC) ตอ้ งการแหล่งจ่ายไฟตรงท่ีมีศกั ยเ์ ป็นบวก มีค่าอยู่ระหวา่ ง 5 โวลต์ ถึง 15 โวลต์ แมว้ ่าจะทางานในช่วงแรงดนั ท่ีต่างกนั แต่ละช่วงของเวลาทางานที่เปลี่ยนไปยงั คงมีค่าน้อย มาก คือ ร้อยละ 0.1 ต่อการเปล่ียนแรงดนั 1โวลต์ 4.4 วงจรโครงสร้างและการทางานของไอซี 555 วงจรต้งั เวลาใชไ้ อซี 555 หรือวงจรโมโนสเตเบิลมลั ติไวเบรเตอร์ (Monostable Multivibrator) การทางานของวงจรจะตอ้ งใช้ตวั ตา้ นทาน R และตวั เกบ็ ประจุ C มาตอ่ ร่วมกบั ไอซี 555 จดั วงจรให้ ถูกตอ้ ง เร่ิมทางานตอ้ งมีสัญญาณอินพุตป้อนกระตุน้ ขาทริกเกอร์ วงจรต้งั เวลาจะเร่ิมทางานจนถึง ช่วงเวลาที่กาหนดไวห้ มดลงวงจรกลบั เขา้ สู่สภาวะหยุดทางานและตอ้ งเร่ิมทางานใหม่ก็ต่อเม่ือมี สญั ญาณอินพตุ กระตุน้ ใหม่อีกคร้ัง โครงสร้างภายในไอซี 555 แสดงดงั รูปที่ 4.2

อปุ กรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์และวงจร VCC (+ 5 + 15 V) 8 1 5 R1 R 2 C2 6 2 R 0 R 4 7 Q1 1 C1 3 (ก) วงจรรูปโครงสร้าง VCC (+ 5 + 15 V) R1 6 8 4 253 0 C1 7 555 C0.201 µF 1 (ข) วงจรรูปสัญลกั ษณ์ รูปท่ี 4.2 วงจรรูปโครงสร้างและรูปสญั ลกั ษณ์ของไอซี 555

อุปกรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์และวงจร จากรูปที่ 4.2 แสดงวงจรรูปโครงสร้างและรูปสัญลกั ษณ์ของ ไอซี555 รูปที่ 4.2 (ก) เป็ น วงจรรูปโครงสร้างภายใน และรูปท่ี 4.2 (ข) เป็นวงจรรูปสญั ลกั ษณ์ ประกอบดว้ ย ออปแอมป์ ทา หนา้ ที่เป็ นตวั เปรียบเทียบแรงดนั 2 ตวั คือตวั เปรียบเทียบ 1 และตวั เปรียบเทียบ 2 มีฟลิปฟลอป 1 ตวั มีบฟั เฟอร์ 1 ตวั และทรานซิสเตอร์ชนิด NPN 1 ตวั ท้งั หมดจะทางานร่วมกนั และสัมพนั ธ์กนั การต่อ ไอซี 555 ไปใชง้ านตอ้ งตอ่ ตวั ตา้ นทาน R และตวั เก็บประจุ C ร่วมในวงจรอีกเลก็ นอ้ ย การทางานของ ไอซี 555 ตอ้ งป้อนสัญญาณกระตนุ้ เขา้ ท่ีขา 2 หรือขาทริกเกอร์ของไอซี เพอื่ ทาการกระตุน้ ให้ไอซีเร่ิมทางาน แรงดนั ที่ข้วั บวกอินพุตของตวั เปรียบเทียบ 2 มีค่าคงที่ประมาณ 1/3 VCC เกิดจากแรงดนั ตกคร่อมตวั ตา้ นทาน R หน่ึงตวั ในสามตวั ดงั น้นั ขนาดของสัญญาณกระตุน้ ลบตอ้ งมีคา่ ต่ากวา่ แรงดนั ที่ข้วั บวกอินพตุ ของตวั เปรียบเทียบ 2 หรือนอ้ ยกวา่ 1/3 VCC ขณะยงั ไม่มีสัญญาณกระตุน้ ลบป้อนเขา้ มา ทรานซิสเตอร์ Q1 ทางานนากระแสในวงจร แรงดนั + VCC ท่ีจ่ายผา่ นตวั ตา้ นทาน R1 จ่ายไปยงั ทรานซิสเตอร์ Q1 ลงกราวด์ ตวั เกบ็ ประจุ C1 ท่ีตอ่ อยู่ยงั ไม่ประจุแรงดัน เม่ือป้อนสัญญาณกระตุ้นเข้าท่ีขา 2 ของไอซี มีผลให้เอาต์พุตของตัว เปรี ยบเทียบ 2 มีสัญญาณออกเอาต์พุตไปกระตุ้นฟลิปฟลอปให้มีไฟลบจ่ายให้ขาเบสของ ทรานซิสเตอร์ Q1 ทาใหท้ รานซิสเตอร์ Q1 หยดุ ทางานไมน่ ากระแส ขณะที่ทรานซิสเตอร์ Q1 หยุดทางาน กระแสที่ไหลจากแรงดนั +VCC ผ่านตวั ตา้ นทาน R1 ไม่สามารถไหลผา่ นลงกราวดท์ ่ีทรานซิสเตอร์ Q1 ได้ จึงไหลไปประจุในตวั เก็บประจุ C1 แรงดนั ที่ ถูกประจุในตวั เก็บประจุ C1ค่อยๆ เพ่ิมข้ึน จนเม่ือแรงดนั ถึงประมาณ 2/3 VCC แรงดนั ค่าน้ีจะส่งผล ไปใหข้ ้วั บวกของตวั เปรียบเทียบ 1 มีศกั ยเ์ ป็นบวก ตวั เปรียบเทียบ 1 ทางานมีสญั ญาณออกเอาตพ์ ุต ไปกระตนุ้ ฟลิปฟลอปใหม้ ีสถานะกลบั มาอยา่ งเดิม มีศกั ยบ์ วกป้อนใหข้ าเบสของทรานซิสเตอร์ Q1 ทางานนากระแสอีกคร้ัง 4.5 วงจรกาเนิดสัญญาณใช้ไอซี 555 วงจรกาเนิดสญั ญาณใช้ ไอซี555 หรือวงจรอะสเตเบิลมลั ติไวเบรเตอร์ (Astable Multivibrator) การทางานของวงจรตอ้ งใช้ตวั ตา้ นทาน R และตวั เก็บประจุ C ต่อร่วมกบั ไอซี 555 เช่นกนั ลกั ษณะ การต่อวงจรตวั ตา้ นทาน R และตวั เก็บประจุ C แตกต่างไปจากวงจรต้งั เวลา เพราะวงจรทาหน้าท่ี คลา้ ยวงจรกาเนิดความถี่ โดยตวั วงจรเองสามารถทางานและหยดุ ทางานไดด้ ว้ ยตวั เอง การทางานจะ สลบั กันไปมาตลอดเวลา วงจรทางานไม่จาเป็ นตอ้ งมีสัญญาณป้อนเข้ามากระตุ้น วงจรกาเนิด สัญญาณใช้ ไอซี 555 แสดงดงั รูปท่ี 4.3

อปุ กรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์และวงจร VCC (+ 5 + 15 V) R1 78 4 2 555 3 R2 615 C0.201 µF C1 รูปที่ 4.3 วงจรกาเนิดสัญญาณใชไ้ อซี 555 จากรูปที่ 4.3 เป็ นวงจรกาเนิดสัญญาณใช้ไอซี 555 การทางานของวงจรอธิบายไดด้ งั น้ี ขา 2 และขา 6 ของ ไอซี ถูกต่อร่วมกนั และต่อร่วมกบั ตวั เกบ็ ประจุ C1 เพื่อรับแรงดนั ของตวั เก็บประจุ C1 ซ่ึงตวั เกบ็ ประจุ C1 จะประจุแรงดนั ผา่ นตวั ตา้ นทานท้งั R1และ R2 จนมีแรงดนั ตกคร่อมตวั เก็บประจุ C1 ถึงประมาณ 2/3 VCC เป็ นจุดกาเนิดการทางานของตวั เปรียบเทียบ 1 มีสัญญาณออกเอาต์พุตไป กระตุน้ ฟลิปฟลอปในตวั ไอซี ป้อนศกั ยบ์ วกให้ขาเบส B ของทรานซิสเตอร์ Q1 ตวั ทรานซิสเตอร์ Q1 ทางาน ทาใหต้ วั เก็บประจุ C1 เร่ิมค่ายประจุผา่ นตวั ตา้ นทาน R2 ไปขา 7 ของไอซี ผา่ นลงกราวด์ ที่ทรานซิสเตอร์ Q1 ภายในตวั ไอซี จนกระทงั่ เหลือแรงดนั ตกคร่อมตวั เก็บประจุ C1 ประมาณ 1/3 VCC เป็นจุดกาหนดการทางานของตวั เปรียบเทียบ 2 มีสัญญาณออกเอาตพ์ ุตไปกระตุน้ ฟลิปฟลอป ในตวั ไอซีป้อนศกั ยล์ บให้ขาเบสของทรานซิสเตอร์ Q1 ตวั ทรานซิสเตอร์ Q1 หยุดทางาน ตวั เก็บ ประจุ C1เร่ิมประจุแรงดนั ใหม่อีกคร้ัง แรงดนั ตกคร่อมตวั เก็บประจุ C1 เปลี่ยนแปลงอยรู่ ะหวา่ ง 1/3 VCC ถึง 2/3 VCC เขยี นรูปร่างสัญญาณแสดงดงั รูปที่ 4.4 รูปท่ี 4.4 รูปร่างสัญญาณท่ีจุดตา่ ง ๆ ของวงจรกาเนิดสัญญาณใช้ ไอซี 555

อปุ กรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์และวงจร จากรูปที่ 4.4 แสดงรูปร่างสญั ญาณท่ีจุดต่างๆ ของวงจรกาเนิดสัญญาณใช้ไอซี 555 แรงดนั ของ สญั ญาณที่ออกเอาตพ์ ตุ ขา 3 มี 2 ช่วง คือช่วงแรงดนั เป็นบวกและช่วงแรงดนั เป็น 0 โวลต์ 4.6 การเลือกใช้ตัวต้านทานและตวั เกบ็ ประจุในวงจรต้งั เวลา 1. กาหนดตวั ตา้ นทาน Rt ไม่ใหต้ ่ากวา่ 10 กิโลโอหม์ เพราะตอ้ งการประหยดั พลงั งานและไม่ ตอ้ งการให้ความกวา้ งของพลั ส์แคบจนเกินไป 2. ค่าต่าสุดของตวั เก็บประจุมีค่า 100 พิโคฟารัด กาหนดข้ึนมาเพื่อป้องกันผลที่อาจจะเกิด ความจุคา้ ง 3. ค่าสูงสุดของ Rt กาหนดจากกระแสเทรสโฮล (Treshold) รวมกับกระแสรั่วไหลที่ขา ดิสชาร์จ (Discharge) และกระแสร่ัวไหลของตวั เก็บประจุ ดงั น้นั การกาหนดคา่ ของ Rt ตอ้ งทาให้ กระแสไหลผ่านมีค่ามากกว่ากระแสเทรสโฮล (Treshold) รวมกับกระแสรั่วไหลที่ขาดิสชาร์จ (Discharge) และกระแสรั่วไหลท่ีตวั เก็บประจุอย่างน้อย 10 เท่า (สาหรับวงจรท่ีต้องการความ เท่ียงตรงสูงควรมีคา่ มากกวา่ 100 เท่า) 4. ค่าสูงสุดของตวั เก็บประจุถูกจากดั อยูท่ ี่ค่ากระแสร่ัวไหลไม่ใช่ค่าความจุ แต่ค่าของกระแส รั่วไหลน้ันข้ึนอยู่กบั ชนิดของตวั เก็บประจุและการใชง้ านด้วย โดยทวั่ ไปตวั เก็บประจุที่มีค่าของ กระแสรั่วไหลต่าสามารถมีคา่ ไดส้ ูงถึง 1000 ไมโครฟารัด 5. สาหรับงานโดยทวั่ ไป สัมประสิทธ์ิต่ออุณหภูมิของตวั ตา้ นทานที่ใชค้ วรใชอ้ ยใู่ นช่วง 200 ถึง 500 ppm/ C ท้งั ชนิดคาร์บอน (Carbon) และคาร์บอนฟิ ลม์ (Carbon Film) ใชค้ ่าผิดพลาด ± 5 % ถึง ± 10 % 6. สาหรับงานที่ตอ้ งการความเที่ยงตรงสูง ตวั ตา้ นทานควรใช้ชนิดฟิ ล์มโลหะ ท่ีมีค่าความ ผิดพลาด ± 0.1% ถึง ± 5 % สมั ประสิทธ์ิตอ่ อณุ หภมู ิมีค่า 25 ถึง 100 ppm/C 7. โดยทวั่ ไปตวั ตา้ นทานที่ใชม้ กั มีคา่ อยรู่ ะหวา่ ง 100 โอห์ม ถึง 1 เมกกะโอหม์ แต่ถา้ ตอ้ งการใช้ ค่าความตา้ นทานสูงมากกวา่ น้นั ควรใชต้ วั ตา้ นทานท่ีมีความแน่นอนและเสถียรภาพต่ออณุ หภูมิดี ซ่ึงหาไดย้ ากและราคาแพง 8. ตวั ตา้ นทานที่ใช้กาหนดค่าเวลา ควรหลีกเลี่ยงการใช้ตวั ตา้ นทานชนิดปรับค่าได้ (VR : Variable Resistor) โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ แบบคาร์บอน (Carbon) ถา้ จาเป็นตอ้ งใชใ้ หอ้ ยใู่ นช่วงที่แคบ เพราะวา่ มีค่าสัมประสิทธ์ิต่ออุณหภูมิสูง ในกรณีท่ีตอ้ งการใหป้ รับไดช้ ่วงกวา้ ง ควรใชต้ วั ตา้ นทาน ชนิดปรับค่าได้ (VR) แบบเซอร์เมต แต่ถา้ ใช้ความตา้ นทานชนิดน้ีจะมีค่าความตา้ นทานต่า ใน กรณีแหลง่ จ่ายไฟมีค่ามาก ไม่ควรใหต้ วั ตา้ นทานชนิดน้ีรับพลงั งานเกิน 1 ใน 5 ของอตั รากาลงั งาน ที่จะทนได้

อุปกรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์และวงจร 9. ตวั เก็บประจุไมค่ วรใชข้ นาดใหญ่ และควรใชค้ ่าผดิ พลาดไม่เกิน 5% มีกระแสรั่วไหลต่า มี สัมประสิทธ์ิต่ออุณหภูมิต่า และไดอิเล็กตริก (Dielectric) มีการดูดกลืนดี ตวั เก็บประจุท่ีมีกระแส ร่ัวไหลต่าน้นั สามารถประจุไฟฟ้าจากแหลง่ จ่ายกระแสคงท่ีท่ีมีค่า 1 ไมโครแอมป์ ได้ 10. ตวั เก็บประจุจะตอ้ งสามารถประจุและคายประจุได้ เมื่อปลายข้วั ท้งั สองต่อถึงกนั ไดอิเลก็ ตริก (Dielectric) ต้องไม่เก็บพลังงานค้างขณะทาการประจุ ซ่ึงถ้ามีการเก็บพลังงานไว้หลาย เปอร์เซ็นตแ์ ลว้ จะเป็นผลเสียในการต้งั เวลา คือเวลาที่ต้งั จะไม่เริ่มจากศูนย์ ควรหลีกเล่ียงการใชต้ วั เกบ็ ประจุที่มีไดอิเลก็ ตริก (Dielectric) ดูดกลืนสูง ในวงจรต้งั เวลา ซ่ึงรวมท้งั ตวั เก็บประจุชนิดกระดาษ, เซรามิค และไมกา้ บางชนิด มีการดูดกลืนของไดอิเล็กตริก (Dielectric)สูงถึง 3 % ถึง 5 % ตัวเก็บประจุท่ีควรใช้ ได้แก่ พลาสติกฟิ ล์ม, โพลี่สไตรี น (Polystyrene),โพลี่ คาบอเนต ( Polycabonate)สาหรั บตัวเก็บปร ะ จุ ชนิ ดโพลี่ คาบอเนต (Polycabonate) มีการดูดกลืนของไดอิเล็กตริก (Dielectric) น้อยกว่า 1% และตวั เก็บประจุชนิด ไพล่ีสไตรีน (Polystyrene Capacitor) หรือพาล่ีรีน (Palyrene) จะมีการดูดกลืนของไดอิเล็กตริก (Dielectric) นอ้ ยกวา่ 0.1 % สาหรับตวั เก็บประจุท่ีมีไดอิเลก็ ตริกแบบเทฟลอนยงิ่ เหมาะสมกบั วงจร ต้งั เวลาแตร่ าคาคอ่ นขา้ งแพงมาก 10.1 โพล่ีสไตรีน (Polystyrene) ถือวา่ เป็นไดอิเล็กตริก (Dielectric) ดีที่สุด เม่ือเทียบกบั ความเชื่อถือและราคา แต่มีขอ้ จากดั คือ สามารถใชก้ บั อุณหภูมิท่ีไม่เกินกวา่ 85 C และค่าความจุ ของตวั เก็บประจุไม่เกิน 1 ไมโครฟารัด ค่าความผิดพลาดไม่เกิน 1% ค่าสัมประสิทธ์ิต่ออุณหภูมิ เป็นเชิงเสน้ ซ่ึงทาใหส้ ามารถทาการชดเชยโดยใชเ้ ทอร์มิสเตอร์ (Termistor) ไดถ้ า้ จาเป็น 10.2 พาล่ีรีน (Palyrene) เป็นตวั ประจุที่มีไดอิเลก็ ตริก (Dielectric) เหมือนยเู นียนคาร์ไบด์ มีคา่ ต้งั แต่ 0.001 ไมโครฟารัด ค่าผดิ พลาด 0.5 % ค่าสัมประสิทธ์ิต่ออณุ หภมู ิเป็นเชิงเส้นมีคา่ 200 ถึง 300 ppm/C ใชง้ านท่ีอณุ หภูมิ -55 C ถึง 125 C 10.3 โพล่ีคาร์บอเนต (Polycabonate) เป็นตวั เก็บประจุที่ใหค้ ่าความจุ 10 μF ค่า สัมประสิทธ์ิต่ออุณหภมู ิไม่เป็นเชิงเส้นเท่ากบั ตวั เกบ็ ประจุชนิดโพลี่สไตรีน (Polystyrene) หรือพา ล่ีรีน (Palyerne) ซ่ึงไม่สามารถชดเชยได้ง่าย การทางานในช่วงอุณหภูมิ 0 °C ถึง 70 °C ไม่ จาเป็นตอ้ งทาการชดเชย ค่าผดิ พลาดของตวั เกบ็ ประจุชนิดน้ี 1% 11. ตวั เก็บประจุชนิดอิเลก็ โตรไลติก (Electrolytic Capacitor) ไม่ควรใช้ เนื่องจากมีค่าความ ผดิ พลาดมาก เสถียรภาพไม่ดี ยกเวน้ ใชใ้ นวงจรท่ีไมต่ อ้ งการความแน่นอน แทนทาอิเลก็ โทรไลติก (Tanta Electrolytic capacitor) สามารถใชง้ านในวงจรต้งั เวลาไดด้ ี แต่ตอ้ งอย่ใู นช่วงอุณหภูมิ 0 C ถึง 50 C การทางานโดยอาศยั แรงดนั จะช่วยควบคมุ กระแสร่ัวไหล

อุปกรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์และวงจร บทสรุป วงจรรวม (Integrated Circuit ; IC) เป็ นการนาอุปกรณ์ประเภทไดโอด ทรานซิสเตอร์ ตวั ตา้ นทาน ตวั เก็บประจุ และองคป์ ระกอบของวงจรมาประกอบรวมกนั บนแผน่ วงจรขนาดเลก็ ซ่ึง วงจรรวมต้ังเวลาหรือเรียกว่า ไอซีต้ังเวลา ไอซีต้ังเวลาเป็ นไอซีที่ผลิตข้ึนเพ่ือใช้งานในการ กาหนดเวลาในการทางานหรือเวลาในการหยุดทางาน การทางานตอ้ งอาศยั ตวั เก็บประจุ และตวั ตา้ นทานเขา้ มาร่วมทางานกบั ตวั ไอซี การกาหนดเวลาคงที่ของ RC (RC Time Constant) วงจรต้งั เวลาใช้ ไอซี 555 วงจรโมโนสเตเบิลมลั ติไวเบรเตอร์ (Monostable Multivibrator) การทางานของวงจรจะตอ้ งใช้ตวั ตา้ นทาน R และตวั เก็บประจุ C มาต่อร่วมกบั ไอซี 555 จดั วงจรให้ถูกตอ้ ง เร่ิมทางานตอ้ งมีสัญญาณอินพุตป้อนกระตุน้ ขาทริกเกอร์ วงจรต้งั เวลาจะเริ่ม ทางานจนถึงช่วงเวลาที่กาหนดไวห้ มดลงวงจรกลบั เขา้ สู่สภาวะหยุดทางานและตอ้ งเร่ิมทางานใหม่ กต็ ่อเมื่อมีสัญญาณอินพุตกระตนุ้ ใหมอ่ ีกคร้ัง วงจรกาเนิดสญั ญาณใช้ ไอซี 555 วงจรอะสเตเบิลมลั ติไวเบรเตอร์ (Astable Multivibrator) การทางานของวงจรตอ้ งใช้ตวั ตา้ นทาน R และตวั เก็บประจุ C ต่อร่วมกบั ไอซี 555 เช่นกนั ลกั ษณะ การต่อวงจรตวั ตา้ นทาน R และตวั เก็บประจุ C แตกตา่ งไปจากวงจรต้งั เวลา เพราะวงจรทาหนา้ ที่ คลา้ ยวงจรกาเนิดความถี่

อุปกรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์และวงจร แบบฝึ กหัด คาชีแ้ จง 1. แบบฝึกหดั หน่วยท่ี 4 วงจรรวมต้งั เวลา มีท้งั หมด 3 ตอน คะแนนเตม็ 15 คะแนน ดงั น้ี 1.1 ตอนที่ 1 แบบฝึกหดั ชนิดเลือกตอบแบบเติมคา จานวน 5 ขอ้ ๆ ละ 1 คะแนน 1.2 ตอนท่ี 2 แบบฝึกหดั ชนิดเลือกตอบจานวน 5 ขอ้ ๆ ละ 1 คะแนน 1.3 ตอนท่ี 3 แบบฝึกหดั ชนิดตอบคาถาม จานวน 5 ขอ้ ๆ ละ 1 คะแนน 2. เวลาที่ใชใ้ นการทาแบบฝึกหดั ท้งั หมด จานวน 15 นาที .......................................... ตอนที่ 1 เลือกขอ้ ความเติมในช่องวา่ งใหถ้ กู ตอ้ ง คะแนนเตม็ 5 คะแนน 1. IC ต้งั เวลาเป็น IC ผลิตข้ึนมาเพ่ือใชใ้ นการ ........................................... (บอกเวลา , กาหนดเวลา) ในการทางานหรือหยดุ งาน 2. ไอซี 555 จดั เป็น IC ต้งั เวลา การเปลี่ยนแปลงเวลาท่ีต้งั ทาไดโ้ ดย ……....................................... (เปล่ียนแรงดนั ไฟเล้ียง , เปลี่ยนความถ่ีของสญั ญาณทริกเกอร์) 3. วงจรต้งั เวลามีช่ือเรียกอีกชื่อหน่ึงวา่ ............................................................................................... (อะสเตเบิลมลั ติไวเบรเตอร์ , โมโนสเตเบิลมลั ติไวเบรเตอร์) 4. การเริ่มตน้ ทางานของวงจรต้งั เวลาใช้ ไอซี 555 ตอ้ ง ..................................................................... (มีสญั ญาณอินพุตป้อนกระตุน้ ขาทริกเกอร์ , ป้อนแรงดนั ค่าสูงใหข้ าแรงดนั ควบคมุ ) 5. โครงสร้างภายในตวั ไอซี 555 ส่วนท่ีทาหนา้ ที่ตรวจสอบการต้งั เวลา คอื ..................................... (ทรานซิสเตอร์ Q1 , ตวั เปรียบเทียบ) ตอนที่ 2 จงทาเครื่องหมาย () ลงหนา้ ขอ้ ที่ถกู ท่ีสุดเพยี งขอ้ เดียว คะแนนเตม็ 5 คะแนน 1. ไอซีเบอร์ 555 ที่นิยมใชก้ นั โดยทว่ั ไป จะทางานในช่วงอณุ หภูมิท่ีเทา่ ใด ก. 0 – 70 C ข. 0 – 80 C ค. 20 – 70 C ง. 20 – 80 C

อุปกรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์และวงจร 2. ตวั เก็บประจุชนิดใดที่ไม่ควรใชใ้ นวงจรต้งั เวลา ก. พลาสติกฟิ ลม์ ข. โพลีสไตรีน ค. โพลี่คาบอเนต ง. เซรามิก 3. ไอซีเบอร์ 555 จะทางานท่ีแรงดนั ไฟก่ีโวลต์ ก. 3 V – 9 V ข. 5 V – 10 V ค. 5 V – 15 V ง. 10 V – 15 V 4. ไอซีเบอร์ 555 ขาเอาตพ์ ุต คือขาใด ก. ขา 5 ข. ขา 6 ค. ขา 3 ง. ขา 1 5. เพราะเหตุใดไอซี 555 จึงนิยมนามาสร้างเป็นวงจรต้งั เวลา ก. ใชไ้ ดก้ บั ทกุ วงจร ข. ทางานไดท้ ุกเวลา ค. ต้งั เวลาไดง้ ่าย ง. ราคาถกู กินไฟนอ้ ยกวา่

อุปกรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์และวงจร ตอนท่ี 3 จงอธิบายใหไ้ ดใ้ จความสมบรู ณ์ คะแนนเตม็ 5 คะแนน 1. Integrated Circuit ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 2. Timer ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 3. Trigger ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 4. Reset ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 5. Turn off ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

อุปกรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์และวงจร เอกสารอ้างองิ ชาญวทิ ย์ หาญรินทร์. วงจรอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์: สานกั พมิ พศ์ นู ยส์ ่งเสริมอาชีวะ, กรุงเทพฯ. พนั ธ์ศกั ด์ิ พุฒิมานิตพงศ.์ งานไฟฟ้าและอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์เบื้องต้น : สานกั พิมพศ์ ูนยส์ ่งเสริมวชิ าการ, กรุงเทพฯ. 2555. พนั ธศ์ กั ด์ิ พฒุ ิมานิตพงศ.์ วงจรอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์: สานกั พมิ พศ์ นู ยส์ ่งเสริมวิชาการ, กรุงเทพฯ. 2549. พนั ธ์ศกั ด์ิ พุฒิมานิตพงศ.์ อุปกรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์และวงจร: สานกั พิมพศ์ นู ยส์ ่งเสริมวิชาการ, กรุงเทพฯ.2557 พทุ ธารักษ์ แสงก่ิง. อุปกรณ์อเิ ลก็ ทรอนิกส์: สานกั พมิ พศ์ นู ยส์ ่งเสริมอาชีวะ, กรุงเทพฯ. ยนื ภวู่ รวรรณ. ทฤษฏแี ละการใช้งานอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ เล่ม 1: บริษทั ซีเอ็ดยเู คชนั่ , กรุงเทพฯ.2540. ไวพจน์ ศรีธญั . อุปกรณ์อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์และวงจร : สานกั พิมพว์ งั อกั ษร, กรุงเทพฯ.2552. สุจารี พงษก์ ลุ สิริ. วงจรอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์: บริษทั ศูนยห์ นงั สือเมืองไทย จากดั , กรุงเทพฯ. 2553. อดุลย์ กลั ยาแกว้ . อปุ กรณ์อเิ ลก็ ทรอนิกส์และวงจร: สานกั พิมพศ์ นู ยส์ ่งเสริมอาชีวะ, กรุงเทพฯ. 2556. David A.Bell. Electronic Devices & Circuits :Virginia,Reston Publishing Compamy, Inc.,1980. Robert Boylestad. Electronic Devices And Circuit Theory . USA : Prentice – Hall Inc,1978.

อิเล็กทรอนิกส์ วิทยาลัยเทคนิคชุมพร