MODUL KIMIA KSSM T4

# jpnmelakajenamakerajaanno1 PROJEK KM2 @ KEMENJADIAN MURID MELAKA MODUL FASA 1 KIMIA TINGKATAN 4 NAMA MURID : .............................................................. NAMA KELAS :............................................................... NAMA GURU :............................................................... “PENDIDIKAN BERKUALITI, INSAN TERDIDIK, NEGARA SEJAHTERA”







# jpnmelakajenamakerajaanno1 SENARAI NAMA AHLI PANEL PEMBINA MODUL KSSM @ KM2 MATA PELAJARAN KIMIA KSSM TINGKATAN 4 NAMA GURU PANEL NAMA SEKOLAH FADILAWATI BINTI OTHMAN (Guru Sumber) SM SAINS MUZAFFAR SHAH SALWATI BINTI OTHMAN (Guru Sumber) SMK SERI MAHKOTA NUR MASNIZA BINTI MOHD MUSTAZA SM SAINS MUZAFFAR SYAH NORADILAH BINTI KAMAL SMK LUBOK CHINA NOOR BAITI BINTI MOLIYONO SMK TELOK MAS AKMAL HISHAM BIN MASRI SMK TEBONG SITI NUR AIN BINTI MASLIN SMK TINGGI PEREMPUAN NOR SYAHIDAH BINTI IBRAHIM SMK TUN TIJAH NORLAILA BINTI ARIS SMK DURIAN TUNGGAL NOR RADZIAH BINTI SALIM SMK AYER KEROH MUHAMMAD FARIS RIZAL BIN JENAL SMK AGAMA SHARIFAH RODZIAH THOR SHARINA SMK INFANT JESUS CONVENT EDISI PERTAMA 2021 CETAKAN JABATAN PENDIDIKAN MELAKA “PENDIDIKAN BERKUALITI, INSAN TERDIDIK, NEGARA SEJAHTERA”

I MODUL KSSM KIMIA TINGKATAN 4 MODUL PEMBELAJARAN KIMIA 2021 ARAHAN PERKATAAN YANG BIASA DIGUNAKAN DALAM KERTAS KIMIA Pelajar mesti mengetahuai maksud dan arahan perkataan untuk memastikan supaya jawapan yang diberikan mengikut arahan soalan. 1. Namakan: menyatakan nama, bukannya formula Contoh: namakan unsur yang ujud sebagai gas monoatom Jawapan salah: Ne Jawapan betul: Neon 2. Nyatakan: Memberi jawapan secara umum sahaja, penjelasan tidak diperlukan. Contoh: Nyatakan satu bahan yang boleh mengkonduksikan arus elektrik dalam keadaan pepejal. Jawapan: Kuprum atau Cu 3. Nyatakan pemerhatian: Menulis tentang apa yang diperhatikan secara fizikal Contoh 1: Nyatakan satu pemerhatian apabila zink ditambah kepada asid hidroklorik Jawapan salah: Gas Hidrogen hadir Jawapan Betul: gelembong gas dibebaskan. Contoh 2: Nyatakan perubahan warna apabila takat akhir dicapai semasa pentitratan. Jawapan salah : larutan menjadi tanpa warna Jawapan betul: warna merah jambu bertukar menjadi tanpa warna. 4. Jelaskan: Memberi jawapan dengan sebab untuk menjelaskan sesuatu kenyataan/ fakta/pemerhatian/prinsip Contoh: Jelaskan mengapa Loyang lebih keras berbanding kuprum tulen. Jawapan betul: 1. Atom kuprum didalam kuprum tulen mempunyai saiz yang sama 2. Boleh menggelongsor dengan mudah apabila diberikan tekanan 1

I MODUL KSSM KIMIA TINGKATAN 4 3. Kehadiran atom timah menggangu susunan atom yang teratur dalam Loyang. 4. Mengurangkan lapisan atom daripada menggelongsor 5. Apakah yang dimaksukan dengan….(definasi): member maksud yang tepat Contoh: Apakah yang dimaksukan dengan hidrkarbon? Jawapan salah: Suatu sebatian yang mengandungi karbon dan hidrogen Jawapan betul: Suatu sebatian yang mengandungi karbon dan hidrogen sahaja. 6. Menghuraikan ujian kimia: Menyatakan kaedah untuk mengendalikan ujian, pemerhatian dan kesimpulan. Contoh: Huraikan bagaimana mengenalpasti kehadiran ion Fe 2+ dalam larutan tersebut. Jawapan: 1. Masukkan larutan kedalam tabung uji 2. Masukkan larutan natrium hidroksida (P1 dan P2 – kaedah) 3. Mendakan perang terbentuk (P3 – pemerhatian) 4. Ion Fe 3+ hadir (P4 – kesimpulan) 7. Menghuraikan ujian kimia (gas): Nyatakan kaedah mengenadalikan ujian, pemerhatian dan kesimpulan Contoh: Huraikan ujian kimia bagi gas yang terhasil di anod (oksigen) Jawapan salah: uji dengan menggunakan kayu uji berbara. Jawapan betul: 1. Kumpulkan gas dengan menggunakan tabung uji (P1 dan P2 – kaedah) 2. Masukkan kayu uji berbara kedalam tabung uji (P3 – pemerhatian) 3. Kayu uji berbara menyala (P4 – kesimpulan) 4. Oksigen gas hadir 8. Huraian suatu eksperimen: Markah tidak diberikan pada gambar rajah tetapi gambar rajah dapat menolong untuk menentukan langkah yang perlu diambil prosedur. 1. Senarai bahan dan senarai alat radas boleh diambil dari gambar rajah (1-2 markah) 2. Prosedur. (5-8 markah) 3. Pemerhatian/taburan data/ pengiraan/ melakar graf/ persamaan kimia/ setengah persamaan/ kesimpulan. (1-2 markah) 9. Perbandingan: memberikan kesamaan dan perbezaan antara dua bahan/situasi 2

I MODUL KSSM KIMIA TINGKATAN 4 TINGKATAN 4 BAB 2 : JIRIM DAN STRUKTUR ATOM KONSEP ASAS JIRIM ISOTOP DAN JIRIM DAN PERKEMBANGAN PENGGUNAAN STRUKTUR MODEL ATOM NYA ATOM STRUKTUR ATOM 1. Penekanan jenis-jenis zarah yang hadir dalam sesuatu bahan (unsur dan sebatian) 2. Melukis rajah susunan zarah pepejal, cecair dan gas 3. Melukis dan mentafsir graf pemanasan dan penyejukan  Kriteria graf pemanasan/penyejukan  Label paksi-y dengan suhu/0C, paksi-x dengan masa/s  Skala konsisten bagi kedua-dua paksi  Tanda setiap titik dengan tepat  Melukis graf yang licin 4. Membincangkan perkembangan model atom 5. Membanding dan membezakan zarah subatom 3

I MODUL KSSM KIMIA TINGKATAN 4 6. Menekankan perwakilan atom bagi unsur AZX 7. Melukis rajah susunan elektron atom dan melukis rajah struktur atom 8. Membanding bezakan isotop dan membincangkan kegunaan 2.1 KONSEP ASAS JIRIM Standard pembelajaran :  Memerihal jirim  Menerangkan perubahan keadaan jirim  Menentukan takat lebur dan takat beku naftalena  Jirim ialah sebarang bahan yang memenuhi ruang dan mempunyai jisim.  Tiga keadaan jirim : Pepejal, Cecair dan Gas  Tiga jenis zarah : Atom, Molekul, Ion 4

I MODUL KSSM KIMIA TINGKATAN 4 LATIHAN PENGUKUHAN Soalan objektif 1. Bahan manakah yang merupakan suatu unsur? A Air C Karbon B Stim D Naftalena 2. Pasangan manakah dipadankan dengan betul? 3. Bahan yang manakah terdiri daripada ion? A Karbon dioksida C Kalsium klorida B Sulfur dioksida D Hidrogen klorida 4. Antara yang berikut, yang manakah menunjukkan proses pemejalwapan? A Wap bromin tersebar ke seluruh balang gas B Air bertukar menjadi ais dalam peti sejuk C Bebola naftalena dalam almari menjadi lebih kecil D Isi padu minyak wangi berkurang dalam botol yang terbuka 5. Kabus akan terbentuk pada cermin apabila kita mandi dengan pancuran air panas. Pandangan yang berkabus terhasil apabila kita melihat pada cermin. Pernyataan yang manakah betul untuk menerangkan situasi ini? A Titisan air daripada pancuran terpercik ke cermin B Wap air membebaskan haba untuk membentuk titisan air yang kecil di permukaan cermin C Titisan air daripada pancuran menyerap haba dan membentuk wap air di permukaan cermin D zarah-zarah wap air tersebar dan memenuhi ruang kosong antara zarah udara di permukaan cermin. 6. Pernyataan berikut menghuraikan sifat-sifat zarah suatu bahan pada suhu bilik.  Zarah-zarah tersusun rapat tetapi tidak teratur  Zarah-zarah bergetar, berputar ke seluruh Kawasan  Zarah-zarah berlanggar antara satu sama lain Bahan manakah yang mempunyai sifat seperti di atas pada suhu bilik? 5

I MODUL KSSM KIMIA TINGKATAN 4 Bahan Takat lebur (0C) Takat didih (0C) 110 340 AP -35 25 10 150 BQ -78 -2 CR DS 7. Apakah yang dimaksudkan dengan takat lebur? A Suhu di mana ais bertukar kepada air B Suhu di mana air bertukar kepada ais C Suhu di mana air bertukar kepada stim D Suhu di mana stim bertukar kepada air 8. Rajah 1 menunjukkan perubahan keadaan jirim bagi suatu bahan. Perubahan keadaan manakah yang melibatkan pembebasan tenaga? A Stim → Ais C Ais → Air B Air → Stim D Ais → Stim 9. Rajah 2 adalah graf suhu-masa bagi pemanasan bahan Q. Pernyataan manakah yang betul mengenai sifat bahan Q berdasarkan graf itu? A Adalah gas pada suhu bilik B Mengalami perubahan keadaan fizik pada suhu 75 0C C Membebaskan haba pada sela masa t1 dan t2 D Berada dalam keadaan cecair sahaja pada sela masa t1 dan t2 10. Pepejal X dipanaskan dalam sebuah tabung didih dan suhu direkodkan pada sela masa yang sekata. Jika takat lebur X ialah 780C, graf manakah yang mewakili lengkung pemanasan bagi X? 6

I MODUL KSSM KIMIA TINGKATAN 4 Soalan struktur 1. Rajah 1.1 menunjukkan susunan radas bagi suatu eksperimen untuk menentukan takat lebur naftalena dan rajah 1.2 menunjukkan lengkung pemanasan bagi pepejal naftalena. (i) Berdasarkan rajah 1.1, mengapakah naftalena dipanaskan dengan menggunakan kukus air? …………………………………………………………………………………………. [1markah] (ii) Tunjukkan di atas rajah 1.2, bagaimana untuk menentukan takat lebur bagi naftalena. [1 markah] (iii) Mengapakah suhu tidak berubah dari Q ke R? …………………………………………………………………………………………. [1 markah] 7

I MODUL KSSM KIMIA TINGKATAN 4 (iv) Nyatakan perubahan pergerakan zarah-zarah daripada R ke S …………………………………………………………………………………………. [1 markah] (v) Lukis susunan zarah bagi naftalena pada RS 2. (a) Jadual menunjukkan empat bahan dan formula kimianya. Berdasarkan jadual 1 : (i) Nyatakan satu bahan yang wujud sebagai atom ………………………………………………………………………………………… [1 markah] (ii) Apakah keadaan fizik bromin pada keadaan bilik? …………………………………………………………………………………………. [1 markah] (b) Rajah menunjukkan graf suhu melawan masa apabila cecair naftalena disejukkan. Berdasarkan rajah, : (i) Nyatakan takat beku bagi naftalena ……………………………………………………………………………………………… 8

I MODUL KSSM KIMIA TINGKATAN 4 [1 markah] (ii) Mengapakah tidak terdapat perubahan suhu dari R ke Q? ……………………………………………………………………………………………… [2 markah] (iii) Apakah keadaan jirim dari R ke Q? ……………………………………………………………………………………………… [1 markah] 2.2 PERKEMBANGAN MODEL ATOM Standard pembelajaran :  Menyatakan zarah subatom dalam pelbagai atom unsur  Membanding dan membezakan jisim relatif dan cas relatif proton, elektron dan neutron  Membuat urutan model struktur atom berdasarkan model atom Dalton, Thomson, Rutherford, Bohr dan Chadwick ZARAH SUBATOM Perkembangan Model Struktur Atom JOHN DALTON J.J Thomson Ernest Elektron James Rutherford bergerak di Chadwick •Jirim terdiri daripada •Menjumpai dalam peta zarah yang dipanggil elektron •Menjumpai * kewujudan atom proton yang neutron yang •Atom ialah sfera dalam mengelilingi merupakan • Atom tidak boleh bercas positif nukleus zarah neutral dicipta, yang nukleus dimusnahkan atau mengandungi dibahagi zarah bercas negatif 9

I MODUL KSSM KIMIA TINGKATAN 4 2.3 STRUKTUR ATOM Standard pembelajaran :  Mendefinisi nombor proton dan nombor nukleon  Menentukan nombor nukleon, nombor proton dan bilangan elektron dalam sesuatu atom  Menulis perwakilan piawai bagi atom  Membina rajah struktur atom dan susunan elektron 10

I MODUL KSSM KIMIA TINGKATAN 4 2.4 ISOTOP DAN PENGGUNAANNYA Standard pembelajaran :  Mendeduksi maksud isotop  Menghitung jisim atom relatif bagi isotop  Mewajarkan penggunaan isotop dalam pelbagai bidang  1. Isotop ialah atom-atom bagi suatu unsur yang sama yang  mempunyai bilangan proton yang sama tetapi bilangan  neutron yang berbeza.  2. Ciri isotop :  - Nombor proton adalah sama tetapi nombor nukleon adalah  berbeza  -Sifat kimia sama tetapi sifat fizik berbeza  Jisim Atom Relatif Bagi Isotop Bidang Isotop Kegunaan Perubatan Kobalt-60  Digunakan dalam radioterapi untuk membunuh sel kanser tanpa Pertanian Iodin-131 melakukan pembedahan Nuklear Fosforus-32  Mensterilkan alat perubatan Arkeologi Uranium-235 Karbon-14 Digunakan dalam rawatan penyakit tiroid, seperti Industri Plumbum-210 hipertiroidisme dan kanser tiroid Kejuruteraan Hidrogen-3 Mengkaji metabolisme tumbuhan Natrium-24 Digunakan dalam penjana kuasa nuklear untuk menjana kuasa elektrik Menganggar umur bahan artifak atau fosil Digunakan untuk menetapkan umur lapisan pasir dan tanah sehingga 80 tahun Digunakan sebagai pengesan untuk mengkaji kumbahan dan bahan buangan cecair Mengesan kebocoran paip bawah tanah Kegunaan isotop dalam kehidupan 11

I MODUL KSSM KIMIA TINGKATAN 4 LATIHAN PENGUKUHAN Soalan objektif 1. Antara berikut, yang manakah kegunaan isotop fosforus-32? A Membunuh mikroorganisma dalam bahan makanan B Sinar-X untuk pemeriksaan badan C Mengkaji metabolisma tumbuhan D Pentarikhan usia fosil dan artifak 2. Siapakah yang menjumpai neutron? A Neils Bohr C James Chadwick B J.J. Thomson D Ernest Rutherford 3. Pernyataan berikut merujuk kepada sumbangan seorang ahli sains dalam perkembangan idea tentang struktur atom  Menemui proton  Kebanyakan jisim atom bertumpu di nukleus  Elektron bergerak dalam ruang kosong Siapakah ahli sains itu? A Neils Bohr C J.J. Thomson B John Dalton D Ernest Rutherford 4. Rajah 6 menunjukkan susunan elektron bagi ion J3+ . Atom bagi unsur J mengandungi 12 neutron. Apakah nombor nukleon bagi unsur J? A 10 C 22 B 12 D 25 5. Rajah 2 menunjukkan simbol bagi unsur X. X bukan simbol sebenar bagi unsur itu. 12

I MODUL KSSM KIMIA TINGKATAN 4 Antara yang berikut, yang manakah menunjukkan susunan elektron dan bilangan neutron dalam suatu atom bagi X? 6. Maklumat berikut adalah mengenai atom T.  Bilangan proton ialah 3  Nombor nukleon ialah 7 Rajah yang manakah menunjukkan struktur bagi atom T? 7. Maklumat berikut adalah mengenai suatu atom.  Bilangan neutron ialah 10  Nombor nukleon ialah 20 Antara rajah berikut, yang manakah menunjukkan atom itu? 13

I MODUL KSSM KIMIA TINGKATAN 4 8. Rajah 5 menunjukkan susunan elektron bagi unsur L. Simbol manakah yang mewakili atom bagi unsur L? 9. Antara yang berikut, yang manakah adalah perbezaan isotop bagi unsur? I Bilangan proton III Sifat fizik II Bilangan neutron IV Sifat kimia A I dan III C II dan III B I dan IV D II dan IV 10.Apakah maksud isotop? A atom-atom unsur yang sama dengan nombor nukleon yang sama B atom-atom unsur yang sama dengan bilangan neutron yang berbeza C atom-atom unsur yang berbeza dengan nombor proton yang berbeza D atom-atom unsur yang berbeza dengan nombor nukleon yang sama 11.Berapakah bilangan neutron dalam isotop uranium A 92 C 235 B 143 D 327 12.Antara yang berikut, yang manakah kegunaan karbon-14? A Untuk merawat pesakit kanser B Untuk menganggar usia fosil dan artifak C Menjana tenaga elektrik D Membunuh sel-sel kanser 13.Antara yang berikut, yang manakah kegunaan isotop kobalt-60? A Rawatan kanser B Pensterilan serangga C Sinar-X untuk pemeriksaan badan D Pentarikhan usia fosil dan artifak 14

I MODUL KSSM KIMIA TINGKATAN 4 Soalan struktur 1. Jadual 1 menunjukkan bilangan neutron bagi tiga karbon atom yang berlainan. Atom Bilangan neutron Karbon-12 6 Karbon-13 7 Karbon-14 8 (i) Semua atom karbon-12, karbon-13 dan karbon-14 mempunyai nombor proton yang sama. Apakah bilangan proton dalam atom-atom karbon tersebut? …………………………………………………………………………………………. [1 markah] (ii) Berdasarkan bilangan proton di (i), dan bilangan neutron yang diberikan pada jadual 1, nyatakan istilah yang digunakan bagi menghuraikan tiga jenis karbon atom di atas. …………………………………………………………………………………………. [1 markah] (iii) Wakilkan karbon-13 dalam bentuk AZX. …………………………………………………………………………………………. [1 markah] (iv) Professor Faridah adalah seorang ahli arkeologi. Beliau menemukan fosil di gua Cenderiang. Atom karbon yang manakah boleh digunakan untuk menganggarkan usia fosil tersebut? …………………………………………………………………………………………. [1 markah] 2. Rajah 1 menunjukkan perwakilan piawai bagi dua isotop atom karbon. (a) Nyatakan maksud isotop ……………………………………………………………………………………………… [1 markah] (b) Berdasarkan rajah 1: (i) Tentukan bilangan elektron dan neutron dalam jadual di bawah. 15

I MODUL KSSM KIMIA TINGKATAN 4 Zarah Bilangan elektron Bilangan neutron (ii) Nyatakan satu kegunaan dalam kehidupan seharian. …………………………………………………………………………………….. [1 markah] (c) P adalah satu bahan yang mempunyai takat lebur 51°C dan takat didh 305°C. (i) Lakar graf suhu melawan masa apabila bahan P dipanaskan daripada 30°C ke 90°C. [2 markah] (ii) Apabila bahan P disejukkan, suhu berkurangan dan menjadi malar pada satu peringkat dan kemudian berkurang semula. Ramalkan suhu yang malar itu. ………………………………………………………………………………… [1 markah] (iii) Terangkan mengapa suhu malar pada peringkat itu. …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………….. [2 markah] 16

I MODUL KSSM KIMIA TINGKATAN 4 3. Jadual 1.1 menunjukkan bilangan proton dan bilangan neutron bagi atom- atom R, S dan T. Atom Bilangan proton Bilangan neutron R 12 12 S 17 18 T 17 20 Jadual 1.1 (a) Apakah yang dimaksudkan dengan elektron valens? ............................................................................................................................. ... [1M] (b) (i) Tuliskan susunan elektron bagi atom R. ............................................................................................................................. ... [1M] (ii) Nyatakan elektron valens bagi atom R. ................................................................................................................................ [1M] (iii) Lukiskan susunan elektron bagi ion R. [1M] (c) (i) Apakah yang dimaksudkan dengan isotop? ................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ... [1M] (ii) Nyatakan atom-atom yang merupakan isotop. ................................................................................................................................ [1M] (iii) Nyatakan sebab bagi jawapan anda di (c)(ii). ................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ... [1M] 17

I MODUL KSSM KIMIA TINGKATAN 4 (d) Jadual 1.2 menunjukkan takat lebur dan takat didih bagi bahan P dan Q. Bahan Takat lebur (C) Takat didih (C) P - 101 - 64 Q 720 1035 Jadual 1.2 (i) Apakah keadaan fizikal bahan Q pada suhu bilik? ............................................................................................................................. ... [1M] (ii) Lukiskan susunan zarah bagi bahan P pada suhu 30C. [1M] Soalan esei 1. Rajah 8 menunjukkan satu atom bagi unsur itu. Huruf yang digunakan bukan simbol sebenar bagi unsur itu. (a) Huraikan atom yang ditunjukkan dalam rajah 8. ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… [4 markah] 18

I MODUL KSSM KIMIA TINGKATAN 4 (b) Satu atom lain bagi unsur X mempunyai dua neutron. (i) Bandingkan atom ini dengan atom dalam rajah 8. …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… [4 markah] (ii) Tulis simbol bagi atom ini dalam bentuk [1 markah] 19