สำนวนชวนคิด ภาษิตชวนจำ

45 • หนามแหลมบม่ ีคนเส้ียม สาํ นวนสุภาษิตนี้ มีคำนำสร้อยตามหลังคือ “หนามแหลม บ่มีคนเสีย้ ม มะนาวกลมเกลยี้ ง บ่มคี นกลงึ ” หมายถึงคนทม่ี สี ตปิ ญั ญาปฏิภาณไหวพรบิ เป็นเลิศหรือมีความสามารถสงู อาจจะเช่ียวชาญด้านใดดา้ นหน่ึงโดย ไม่มีผสู้ อนเลยกเ็ ปน็ ได้ หรอื เปรียบถงึ คนที่มีชาติตะกลู ท่ดี ี ตวั บคุ คลนน้ั กจ็ ะมีแนวโนม้ ท่ีดไี ปดว้ ย ที่มาของสาํ นวน เปรียบเปรยถงึ มะนาวน้ันเมื่ออกผลออกมา ก็จะมีความกลมเกลยี้ งตามสายพนั ธุต์ ัวเองเป็น ปกติ หมวด อ • อดเปร้ยี วกินหวาน สาํ นวนสภุ าษิตนี้ หมายถงึ การอดทนรอไมค่ ว้าส่งิ ท่ีล่อใจอยตู่ รงหนา้ เพื่อตอ่ ไปส่งิ น้ันๆจะใหผ้ ลลพั ธก์ ลบั มาท่ีมี คา่ มากย่ิงข้ึน สำนวนนม้ี กั ใชใ้ นการใหห้ น่มุ สาวอดทนอยา่ เพิ่งรบี มีความสัมพนั ธ์กันเร็วไป ใหร้ อจนสำเรจ็ การศึกษาเสยี ก่อน ท่มี าของสาํ นวน เปรียบเปรยถงึ ผลไม้บางชนิดท่ีเพ่งิ ออกผลจะมีรสเปรี้ยว เช่น มะม่วง หากเด็ดผลมากนิ ตอน เพ่ิงออกผลจะมรี สเปรยี้ ว แต่หากอดทนรอจนมะม่วงสุก แล้วค่อยสอยมากินกจ็ ะไดม้ ะม่วงท่มี รี สหวานหอม อรอ่ ย

46 • เอาจมูกคนอืน่ มาหายใจ สํานวนสุภาษติ นี้ บางคร้ังกเ็ รียกวา่ “ยืมจมกู คนอ่ืนหายใจ” หมายถึงการต้องอาศยั ความช่วยเหลอื จากผู้อนื่ เพื่อให้ตนเองนนั้ อยู่รอดต่อไปได้ แตห่ ากผู้ทีช่ ่วยนัน้ หยุดการชว่ ยเหลือ จะทำใหค้ นนน้ั ต้องประสบปญั ญาเขา้ ข้ันวิกฤติได้ ท่ีมาของสาํ นวน เปรยี บเปรยถงึ คนเราต้องใชจ้ มูกในการหายใจ หากไม่มจี มูกเพ่ือหายใจกจ็ ะตายได้ (เป็นการ เปรยี บเปรย) โดยถา้ หากเราต้องยมื จมูกคนอน่ื เพอื่ หายใจและใหต้ วั เองอยู่รอด เมือ่ ใดทเ่ี คา้ ไม่ช่วยเหลือเราอีก ตอ่ ไป เราก็จะอยตู่ ่อไปไม่ได้ • เอาใจเขามาใส่ใจเรา สํานวนสุภาษิตน้ี หมายถึงการท่ีมคี วามเหน็ อกเห็นใจผอู้ ่ืน หากคิดท่ีจะทำอะไรสักอย่างกับผ้อู ื่น ให้นึกถึง ความรสู้ ึกของเขา โดยสมมตวิ ่าหากตนเองถูกกระทำเชน่ นั้นจะรสู้ ึกอยา่ งไร หากเรารสู้ กึ อย่างไร ผทู้ ่ีโดนกระทำ กจ็ ะรสู้ กึ เหมอื นกัน • อย่าเอาไมส้ ั้นไปรนั ข้ี สาํ นวนสุภาษิตน้ี หมายถงึ เรื่องท่มี ีความเสี่ยงสงู ถา้ ไม่ใชห่ นา้ ทีเ่ ราก็อยา่ ไปคลกุ คลหี รือไปจัดการเพราะอาจจะ ทำใหต้ นเองเดือดรอ้ นได้

47 ท่ีมาของสํานวน “รัน” ในท่ีนห้ี มายถึง การจ้ิม แหย่ สำนวนน้ีเปรียบเปรยถึง การนำไม้สน้ั ๆไปรนั ข้ี นอกจาก จะไม่มีประโยชน์แล้วยังจะมีความเส่ยี งเรือ่ งที่ตนเองต้องเลอะเปรอะเป้อื นอกี ด้วย • เออออห่อหมก สาํ นวนสภุ าษิตนี้ หมายถงึ การเห็นด้วยตามๆ กันไปกับคนอ่ืนๆ ใชใ้ นเหตกุ ารณ์ที่คนส่วนใหญม่ คี วามเห็นไปใน ทศิ ทางเดียวกัน ทำให้คนท่ีเหลอื กต็ ้องตดั สินใจไปเหมือนๆกนั ที่มาของสํานวน มาจากประเพณกี ารแห่ขนั หมากสมัยกอ่ น เวลาเจ้าบา่ วจะแหข่ ันหมากไปสู่ขอเจ้าสาว จะมี “หอ่ หมก” เป็นของประกอบในพธิ ีทีส่ ำคญั ดว้ ย • เอาหูไปนา เอาตาไปไร่ สาํ นวนสุภาษิตนี้ หมายถงึ แกล้งทำเป็นไมเ่ หน็ เหตุการณท์ ี่เกดิ ข้ึน เพ่ือทีจ่ ะไมต่ ้องรบั ผดิ ชอบหรอื รู้เหน็ กบั เหตกุ ารณน์ ้ันๆ ท่ีมาของสาํ นวน เปรียบเปรยี ถงึ การท่ีบุคคลเอาหไู ปนาท่ีหนง่ึ และเอาตาไปท่ไี ร่ท่หี นึง นนั้ ย่อมเหลแื ต่ร่างกาย ท่ไี มส่ ามารถรับร้เู ร่ืองราวอะไรได้

48 • เอาก้งุ ฝอยไปตกปลากะพง สาํ นวนสภุ าษิตนี้ หมายถงึ การลงทุนเพียงเล็กน้อย แตห่ วังท่ีจะไดผ้ ลประโยชนก์ ลบั มาจำนวนมาก ซงึ่ ลงทนุ น้อยแต่หวงั กำไรมาก ทมี่ าของสํานวน เปรียบเปรยถงึ การนำก้งุ ฝอยไปเปน็ เหยื่อลอ่ เพอ่ื ท่ีจะได้ปลากะพงท่ีมมี ูลค่าสงู กว่ามากกลับมา

49 บรรณนานกุ รม กษิน เบญญาทพิ ย.์ สำนวนไทย. พมิ พค์ รั้งที่ 9. กรงุ เทพฯ : สำนักพมิ พ์ภมู ปิ ัญญา, 2561 จนั ทร์จริ า คุณเลิศ. “สำนวนไทย.” [ออนไลน์]. เขา้ ถึงได้จาก : http://nkw05160.circlecamp.com /index.php?page=Home 2564. ทมี วิชาการ Life Balance. สอนเดก็ เก่ง สภุ าษติ คำพังเพย และสำนวนไทย. กรุงเทพฯ : สำนักพมิ พ์ Life Balance, 2562 รัชนี ซอโสตถกิ ุล. สุภาษิตองั กฤษ-คำสอนใจของไทยท่ีมคี วามหมายคล้ายคลึงกนั . พิมพ์ครัง้ ท่ี 9. กรุงเทพฯ : โรงพมิ พ์แหง่ จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั , 2560 Webmaster. “สภุ าษิตไทย.” [ออนไลน์]. เข้าถึงไดจ้ าก : https://www.suphasitthai.com/ 2564. Yuwadee. “สำนวน สุภาษติ คำพงั เพย พร้อมความหมาย.” [ออนไลน์]. เขา้ ถึงได้จาก : https://teen.mthai.com/education/176913.html 2564.