นิทานภาพจากวรรณกรรมคร่าวซอล้านนาเรื่อง อ้ายร้อยขอด โดยครูอุเทน คำเครื่อง

คำนำ นิทำนภำพจำกวรรณกรรมคร่ำวซอล้ำนนำ เรื่อง อ้ำยร้อยขอด เล่มนี้ จัดทำขึน้ เพ่ือให้นักเรียนได้ฝึ กทักษะกำรอ่ำน เพ่ือจับใจควำม ซ่ึงผู้เขียนได้เขียนขึน้ จำก วรรณกรรมท้องถ่ินล้ำนนำ เป็ นผลงำนของบรรพบุรุษ ที่เขียนโดยใช้คำประพันธ์ล้ำนนำ เรียกว่ำ คร่ำวซอ มีเนื้อหำที่สนุกสนำน มีกำรดำเนินเรื่องจำกจินตนำกำร กำรผจญภัย สอดคล้องกบั วยั ของผู้เรียน มีกำรสอดแทรกคุณธรรม จริยธรรม โดยผ้เู ขยี นได้นำเนื้อเรื่อง มำเรียบเรียงเป็ นควำมเรียงร้อยแก้ว วำดภำพประกอบเพ่ือให้ผู้เรียนเกิดควำมสนใจ เหมำะสมกบั ผ้เู รียน ผู้เขยี นหวงั เป็ นอย่ำงยง่ิ ว่ำ หนังสือนิทำนภำพจำกวรรณคร่ำวซอเรื่อง อ้ำยร้อยขอด เล่มนี้จะเป็ นประโยชน์ แก่ผู้เรียน ผู้ที่สนใจ ตลอดจนเป็ นกำรเผยแพร่ วรรณกรรมล้ำนนำ ให้เป็ นที่รู้จกั สืบสำน อนุรักษ์ให้คงอยู่ต่อไป อเุ ทน คำเครื่อง

๑ กาลคร้ังหน่ึงนานมาแลว้ มีเมืองเมืองหน่ึงชื่อวา่ นครอินต๊ะ มีพระราชานามวา่ ศิริมติ มีมเหสีชื่อวา่ กนั ธรา ปกครองบา้ นเมือง ดว้ ยความสงบสุข

๒ พระราชาศิริมติและพระมเหสีกนั ธรา มีพระธิดาดว้ ยกนั เจด็ นาง พระธิดาองคท์ ี่เจด็ นามวา่ นางรัตนาพิมพา

๓ พระราชาศิริมติ พระมเหสีกนั ธรา และพระธิดาท้งั เจด็ เป็นผใู้ จบุญ รักษาศีล และใหท้ านแก่ยาจกขอทานผยู้ ากไร้อยเู่ ป็นประจา

๔ ในเมืองอินตะ๊ ยงั มีครอบครัวพราหมณ์อยคู่ รอบครัวหน่ึง มีบิดาช่ือ “จุดตง๋ั พราหมณ์” มีภรรยาช่ือ “ทะมะณี” และมีบุตรชายชื่อหน่ึงคน มีฐานะยากจน

๕ ในเวลาต่อมา “จุดตงั๋ พราหมณ์” กบั นางทะมะณี”ไดล้ ม้ ป่ วยและ เสียชีวติ ลง บุตรชายจึงตอ้ งเท่ียวขอทานเล้ียงชีพ เส้ือผา้ ท่ีใส่กเ็ ก่า ถา้ ขาด ตรงไหนกข็ อดเป็นปมไวเ้ ท่ากบั จานวน หน่ึงร้อยขอดพอดี ผคู้ นท้งั หลายจึง เรียกวา่ “ทุกคตะร้อยขอด” (ตุ๊กะตะร้อยขอด)

๖ ต่อมาในเมืองอินต๊ะไดจ้ ดั งานกฐิน ชาวเมืองต่างมาช่วยกนั ตกแต่ง ของถวายพระภิกษุสงฆ์ และไดจ้ ดั เตรียมของใชใ้ นงาน จดั ใหม้ ีการละเล่น ต่าง ๆ เป็นที่สนุกสนานแก่ชาวเมือง

๗ กล่าวถึง “ทุกคตะร้อยขอด” หรือ “อา้ ยร้อยขอด” พอรู้วา่ มีการจดั งาน กฐินถวายทานทาบญุ กไ็ ปรอรับของเหลือที่ผคู้ นนามาทาบุญถวายแด่ พระภิกษุสงฆ์

๘ พระราชาศิริมติไดใ้ ห้ พระธิดาท้งั เจด็ จดั แจงแต่งตวั ไปร่วมงาน โดยใหน้ างรัตนาพิมพาไปก่อนแลว้ ตามดว้ ยพี่สาวอีกหกนางตามกนั ไป

๙ เม่ือนางรัตนาพมิ พาไปถึงงานกฐินก่อนจึงไดพ้ บกบั “อา้ ยร้อยขอด” มีใจเวทนา ไดย้ น่ื พานดอกไมใ้ ห้ อา้ ยร้อยขอดจึงไดอ้ นุโมทนาทาน กบั นาง

๑๐ ความล่วงรู้ถึง พระราชาศิริมติ จึงกริ้วโกรธ เป็นอยา่ งมากท่ี นางรัตนาพิมพา พระธิดาที่มีใจเสน่หา แก่ อา้ ยร้อยขอด ท่ียากไร้เป็นยาจก ขอทาน จึงขบั ไล่นางรัตนาพิมพาไปอยดู่ ว้ ย อา้ ยร้อยขอด

๑๑ อา้ ยร้อยขอดจึงพานางรัตนาพมิ พาไปปลูกกระท่อม อาศยั อยดู่ ว้ ยกนั ในป่ า ตามประสาคนยากไร้

๑๒ กล่าวถึงพส่ี าวของนางรัตนาพมิ พาท้งั หกนาง ไดอ้ ภิเษกกบั บุตรเศรษฐี ฐานะร่ารวย ดว้ ยทรัพยส์ ินเงินทองท้งั หกนาง

๑๓ เมื่อถึงฤดูกาลทานา ราชบุตรเขยท้งั หกต่างกเ็ กณฑไ์ พร่พลทานา ส่วนอา้ ยร้อยขอดมาขอทานาดว้ ย กถ็ ูกราชบุตรเขยท้งั หก ขบั ไล่อีกท้งั เหยยี ดหยาม

๑๔ นางรัตนาพมิ พาเกิดความสงสารสามี จึงไปขอท่ีดิน และเครื่องมือทา นา จากพระราชบิดา พระราชาศิริมติมีใจสงสารเอน็ ดูพระธิดารัตนาพิมพา จึงมอบท่ีดินและเคร่ืองมือทานา ไปให้ อา้ ยร้อยขอดทานา

๑๕ เมื่อไดท้ ี่ดินและเคร่ืองมือทานาแลว้ อา้ ยร้อยขอดกอ็ อกไปไถนาทานา ทุกวนั มีอยวู่ นั หน่ึงในขณะท่ีไถนาคนั ไถไปงดั กบั กอ้ นหินจนหกั อา้ ยร้อยขอดจึงเกบ็ กอ้ นหินน้นั ไว้ แลว้ ใหน้ างรัตนาพิมพานาเครื่องมือทา นาไปคืน พร้อมกบั ขอ ส่ิว คอ้ น จากพระราชาศิริมติ แทน

๑๖ เมื่อนางรัตนาพิมพา นาเคร่ืองมือทานาไปคืน และไดข้ อ สิ่ว คอ้ น แทน พระราชาศิริมติกใ็ หต้ ามท่ีพระธิดาขอทุกประการ เมื่ออา้ ยร้อยขอด ไดส้ ิ่ว กบั คอ้ นแลว้ กไ็ ดส้ กดั ผา่ กอ้ นหินน้นั ออกกพ็ บวา่ เป็นแกว้ วเิ ศษ มีแสงแวววาว งดงามยง่ิ กวา่ แกว้ ใด ๆ

๑๗ เมื่อสิ้นสุดฤดูกาลทานา พระราชาศิริมติ จึงใหร้ าชบุตรเขยท้งั หกไป ติดต่อคา้ ขายท่ีเมืองจาปา อา้ ยร้อยขอดจึงติดตามไปดว้ ยในฐานะคนรับใช้ โดยไดน้ าแกว้ วเิ ศษติดตวั ไปดว้ ย

๑๘ เม่ือเดินทางถึงเมืองจาปา อา้ ยร้อยขอดไดน้ าเอาแกว้ วเิ ศษไปขายใหแ้ ก่ เจา้ เมืองจาปาในราคา ทรัพยส์ ินคร่ึงหน่ึงของเมือง เจา้ เมืองจาปาตกลงตามที่ อา้ ยร้อยขอดเสนอ

๑๙ อา้ ยร้อยขอดจึงไดน้ าทรัพยส์ มบตั ิ แกว้ แหวน เงินทอง อีกท้งั ชา้ ง มา้ ววั ควาย และผคู้ นมากมาย จากเมืองจาปา เม่ือพร้อมแลว้ จึงเดินทางกลบั เมืองอินต๊ะ

๒๐ เมื่อมาถึงเมืองอินตะ๊ ชาวเมืองเขา้ ใจผดิ คิดวา่ ศตั รูไดย้ กกองทพั มาสูร้ บ แต่นางรัตนาพมิ พาเชื่อวา่ เป็นอา้ ยร้อยขอด สามีของตน จึงออกไปหา พบวา่ เป็นอา้ ยร้อยขอดตามท่ีตนคิดไว้

๒๑ พระราชาศิริมติเมื่อรู้วา่ ไม่ใช่ศตั รูยกกองทพั มา แต่เป็นคณะของ อา้ ยร้อยขอดกม็ ีความ ยนิ ดี สงั่ ใหเ้ สนาอามาตยอ์ อกมารับเชิญเขา้ เมืองอินตะ๊ แต่อา้ ยร้อยขอดไม่รับคาเชิญ โดยขอใหพ้ ระราชาศิริมติ มารับดว้ ยตนเอง พระราชาศิริมติกย็ อมออกมารับอา้ ยร้อยขอดดว้ ยตนเอง

๒๒ อา้ ยร้อยขอดต่อมาไดอ้ ภิเษกกบั นางรัตนาพิมพา และไดเ้ ปลี่ยนชื่อใหม่ เป็น “พนั ธุมติ” และไดค้ รองเมืองอินตะ๊ สืบต่อไป

๒๓ ประวตั ผิ ู้จดั ทำ ช่ือ – นำมสกุล นายอุเทน คาเคร่ือง วนั /เดือน/ปี เกดิ ๓๑ สิงหาคม ๒๕๒๔ สถำนทีเ่ กดิ อาเภอแม่เมาะ จงั หวดั ลาปาง สถำนทอ่ี ยู่ปัจจุบนั ๑๐๑ ชุมชนประตูเชียงใหมส่ ามคั คี ต.เวยี ง อ. เมือง จ.เชียงราย ๕๗๐๐๐ ได้รับกำรบรรจุแต่งต้ัง เมื่อวนั ที่ ๑ กนั ยายน ๒๕๔๘ ตำแหน่งปัจจุบนั ครู วทิ ยฐานะ ครูชานาญการพเิ ศษ สถำนทท่ี ำงำนปัจจุบนั โรงเรียนเทศบาล ๑ ศรีเกิด ตาบลรอบเวยี ง อาเภอเมือง จงั หวดั เชียงราย ประวตั ิกำรศึกษำ พ.ศ. ๒๕๔๒ มธั ยมศึกษาปี ท่ี ๖ จากโรงเรียนแมเ่ มาะวิทยา จงั หวดั ลาปาง พ.ศ. ๒๕๔๖ ครุศาสตรบณั ฑิต (วชิ าเอกภาษาไทย) จากสถาบนั ราชภฏั ลาปาง พ.ศ. ๒๕๔๙ รัฐศาสตบณั ฑิต (เทคนิคและทฤษฎีทางการเมือง) จากมหาวทิ ยาลยั สุโขทยั ธรรมาธิราช ผลงำนหรือรำงวลั ทไี่ ด้รับ พ.ศ. ๒๕๕๓ รางวลั ครูดีเด่น สังกดั องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่ิน พ.ศ. ๒๕๕๔ รางวลั ครูผสู้ อนกิจกรรมลูกเสือ เนตรนารี ดีเด่น จงั หวดั เชียงราย พ.ศ. ๒๕๕๗ รางวลั ครูผสู้ อนดีเด่น กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย จากคุรุสภา พ.ศ. ๒๕๕๗ รางวลั หน่ึงแสนครูดี จากคุรุสภา พ.ศ. ๒๕๖๒ รางวลั ครูดีเด่น สงั กดั องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถิ่น พ.ศ. ๒๕๖๕ รางวลั คุรุสดุดี