นิทานภาพจากวรรณกรรมคร่าวซอล้านนาเรื่อง จั๋นต๊ะฆาปู๋จี่ โดยครูอุเทน คำเครื่อง

คำนำ นิทำนภำพจำกวรรณกรรมคร่ำวซอล้ำนนำ เร่ือง จนั ต๊ะฆำป๋ ูจเ่ี ล่มนี้ จัดทำขึน้ เพ่ือให้นักเรียนได้ฝึ กทักษะกำรอ่ำน เพื่อจับใจควำม ซ่ึงผู้เขียนได้เขียนขึน้ จำก วรรณกรรมท้องถิ่นล้ำนนำ เป็ นผลงำนของบรรพบุรุษ ท่ีเขียนโดยใช้คำประพันธ์ล้ำนนำ เรียกว่ำ คร่ำวซอ มีเนื้อหำที่สนุกสนำน มีกำรดำเนินเร่ืองจำกจินตนำกำร กำรผจญภัย สอดคล้องกบั วยั ของผ้เู รียน มกี ำรสอดแทรกคุณธรรม จริยธรรม โดยผ้เู ขยี นได้นำเนื้อเร่ือง มำเรียบเรียงเป็ นควำมเรียงร้อยแก้ว วำดภำพประกอบเพ่ือให้ผู้เรียนเกิดควำมสนใจ เหมำะสมกบั ผู้เรียน ผู้เขยี นหวงั เป็ นอย่ำงยิ่งว่ำ หนังสือนิทำนภำพจำกวรรณคร่ำวซอเร่ือง จันต๊ะฆำป๋ ูจี่ เล่มนี้จะเป็ นประโยชน์ แก่ผู้เรียน ผู้ท่ีสนใจ ตลอดจนเป็ นกำรเผยแพร่ วรรณกรรมล้ำนนำ ให้เป็ นท่ีรู้จกั สืบสำน อนุรักษ์ให้คงอยู่ต่อไป อุเทน คำเคร่ือง

๑ กาลคร้ังหน่ึงนานมาแลว้ ยงั มีเมืองเมืองหน่ึงช่ือวา่ เมืองจาปานคร ณ หมู่บา้ นนวคาม ยงั มีสองสามีภรรยา และบุตรชายสองคน คนแรกเกิดใน วนั ที่มีสุริยคราส จึงต้งั ช่ือวา่ สุริยา ส่วนนอ้ งชายเกิดในวนั ท่ีมีจนั ทรคราส จึง ต้งั ชื่อวา่ จนั๋ ตะ๊ ฆา

๒ เมื่อสุริยา อายไุ ด้ ๑๑ ปี และจนั๋ ตะ๊ ฆา อายไุ ด้ ๖ ปี หมู่บา้ นนวคาม เกิดเหตุทุพภิกขภยั ขา้ วยากหมากแพง พืชผลในไร่นาเสียหาย แหง้ แลง้ ผคู้ น อดอยาก สองสามีภรรยาและบุตรชายท้งั สองตอ้ งอดม้ือกินม้ือ หาอาหาร มาเล้ียงลูกท้งั สองคนไม่ไหว เมื่อหาอาหารมาไดจ้ ึงเกบ็ ไวก้ ินเอง

๓ วนั หน่ึงสุริยาหาปูมาได้ ๔ ตวั จึงนามาจี่กินจน๋ั ต๊ะฆากอ็ อ้ นวอนขอกิน จนหมดท้งั ๔ ตวั เม่ือบิดามารดากลบั มารู้วา่ ลูกกินปูหมดไม่เหลือไวใ้ หต้ น จึงโกรธและขบั ไล่บุตรท้งั สองออกจากบา้ น

๔ สุริยา และจนั๋ ต๊ะฆา สองคนพีน่ อ้ งตอ้ งออกจากบา้ นร่อนเร่ เท่ียว ขอทานขา้ วกินไปเป็นวนั ๆจนกระทง่ั วนั หน่ึงไดพ้ บงูเห่ากบั พงั พอนที่ พระอินทร์แปลงกายมากาลงั ต่อสูก้ นั “เมื่องูเห่าถูกพงั พอนกดั ตาย พงั พอน กค็ าบเอาเปลือกไมว้ เิ ศษมารักษางูจนฟ้ื น ถา้ พงั พอนถูกงูเห่ากดั ตาย งูเห่า กเ็ อาเปลือกไมย้ าวเิ ศษมารักษาพงั พอนจนฟ้ื น” สุริยาเห็นดงั น้นั กเ็ กบ็ เอา เปลือกไมว้ เิ ศษน้นั ไว้

๕ เม่ือเดินทางมาถึงยงั ป่ าแห่งหน่ึงกพ็ บอีกานอนตายอยู่ สุริยา และจน๋ั ต๊ะฆาจึงนาเปลือกไมว้ เิ ศษน้นั มารักษา อีกากฟ็ ้ื นข้ึน และอยเู่ ป็นทาส คอยรับใชห้ าอาหารและผลไมต้ ่าง ๆ มาให้

๖ สุริยา และจนั๋ ต๊ะฆา ออกเดินทางต่อไปจนเขา้ เขตเมืองยกั ษ์ ท้งั สองจึง ถูกยกั ษจ์ บั ตวั ไป เม่ือไปถึงเมืองยกั ษ์ กไ็ ดน้ าเปลือกไมว้ เิ ศษช่วยชีวติ ของ บุตรยกั ษจ์ นฟ้ื นคืนชีพ ยกั ษส์ องผวั เมียจึงพาสุริยาและจนั๋ ตะ๊ ฆาหนีออกจาก เมืองยกั ษ์

๗ สุริยาและจนั๋ ต๊ะฆา เมื่อหนีออกจากเมืองยกั ษไ์ ดแ้ ลว้ กเ็ ดินทางมาถึง เมืองกาสี ท่ีเมืองแห่งน้ีทา้ วกาสีและชาวเมืองต่างโศกเศร้าเสียใจเน่ืองจาก วา่ ธิดาทา้ วกาสีคือ นางสุจาติ๋งสา ถูกงูเห่ากดั ถึงแก่ความตาย ทา้ วกาสีไดฟ้ ัง คาล้าลือวา่ สองพน่ี อ้ งสุริยาและจน๋ั ต๊ะฆา สามารถรักษาคนใหฟ้ ้ื นคืนชีพได้ จึงใหเ้ สนาอามาตยน์ าท้งั สองมารักษาธิดา สุริยาและจนั๋ ตะ๊ ฆากน็ าเปลือกไม้ วเิ ศษช่วยรักษาจนธิดาฟ้ื น ทา้ วกาสีจึงยกนางสุจาต๋ิงสาอภิเษกกบั สุริยา แต่สุริยากบั จนั๋ ตะ๊ ฆาขอลา ไปเยยี่ มบิดามารดาของตนที่เมืองจาปานคร นางสุจาต๋ิงสาจึงนาเงินทองพร้อมขา้ วของใส่กระบอกไมต้ ิดตวั ไปดว้ ย

๘ สุริยาและจนั๋ ต๊ะฆา ออกเดินทางมาถึงเมืองจาปานคร ถึงหมู่บา้ น นวคาม กต็ ามหาบิดามารดาจนพบ แต่บิดาและมารดาจาท้งั สองไม่ได้ สุริยาจึงเล่าเหตุการณ์ท้งั หมดใหฟ้ ัง จึงจาได้ จนั๋ ตะ๊ ฆาและสุริยาจึงยกเงิน และทองท่ีอยใู่ นกระบอกไมท้ ้งั หมดใหบ้ ิดามารดาและออกเดินทางกลบั เมืองกาสี

๙ เม่ือท้งั สุริยาและจน๋ั ต๊ะฆาเดินทางมาถึงเมืองกาสี เจา้ สุริยาจึงได้ อภิเษกสมรสกบั นางสุจาติ๋งสา และไดค้ รองเมืองกาสีต่อไป

๑๐ ต่อมาไดม้ ีพอ่ คา้ เรือสาเภามาคา้ ขายท่ีเมืองกาสี ท่ีพอ่ คา้ มีบุตรชายถูก เสือกดั ตาย ซ่ึงไดข้ ่าวล่าลือวา่ ที่เมืองกาสี เจา้ สุริยาและนอ้ งชายจนั๋ ต๊ะฆา มียาวเิ ศษสามารถรักษาคนตายใหฟ้ ้ื นคืนชีพได้ จึงออ้ นวอนขอให้ เจา้ จนั๋ ต๊ะฆามารักษาบุตรชายของตน เจา้ จนั๋ ต๊ะฆานาเปลือกไมว้ เิ ศษรักษา บุตรชายพอ่ คา้ จนฟ้ื นคืนชีพข้ึนมา เศรษฐีพอ่ คา้ กร็ ับเจา้ จน๋ั ตะ๊ ฆาเป็นบุตร บุญธรรมจึง เจา้ จน๋ั ตะ๊ ฆา ขอเดินทางติดตามพอ่ คา้ ไปคา้ ขายยงั เมืองอินตะ๊ ปะถะ(อินขถั )

๑๑ เมื่อเรือสาเภาเศรษฐีพอ่ คา้ เดินทางมาถึงเมืองอินทะปะถะ มีข่าวเล่าลือ วา่ ธิดา พระเจา้ พรมจกั ร คือ นางเทวธิลงั กา ลม้ ป่ วยหนกั มาก พอ่ คา้ จึงอาสา พาเจา้ จน๋ั ต๊ะฆาไปรกั ษา เจา้ จน๋ั ต๊ะฆานาเปลือกไมว้ เิ ศษรักษาจน นางเทวธิลงั กาฟ้ื นจากอาการป่ วยไข้ พระเจา้ พรหมจกั รจึงยกนางเทวธิลงั กา อภิเษกเป็นชายาของเจา้ จนั๋ ตะ๊ ฆา

๑๒ ต่อมาเจา้ จนั๋ ต๊ะฆาคิดถึงเจา้ สุริยา จึงไดช้ วนนางเทวธิลงั กา ล่องเรือ สาเภาไม่เท่ียวหาเจา้ สุริยาและเศรษฐีพอ่ เล้ียงที่เมืองกาสี แต่ในระหวา่ ง เดินทางเกิดพายฝุ นวาตภยั ใหญก่ ลางมหาสมุทร จึงทาใหเ้ รือแตก เจา้ จน๋ั ต๊ะฆาและนางเทวธิลงั กาไดพ้ ลดั พรากจากกนั

๑๓ นางเทวธิลงั กาไดพ้ ลดั หลงไปยงั เมืองอินทะปัถ ไดไ้ ปขออาศยั อยกู่ บั แม่เฒ่าปะริสุธิ พระเจา้ สุทศั นเ์ จา้ เมืองไดย้ นิ คาล่าลือความงาม ของนางเทวธิลงั กา จึงส่งคนมาสู่ขอ แต่นางเทวธิลงั กาไม่ยอม

๑๔ พระเจา้ สุทศั นไ์ ดไ้ ปขออภิเษกกบั นางพรมจารี แต่พระเจา้ สุทศั น์ ยงั มีใจสิเน่หา ต่อนางเทวธิลงั กา เมื่อนางพรมจารีไดข้ ่าวจึงเป็นเหตุให้ ทะเลาะกบั พระเจา้ สุทศั นไ์ ดล้ งโทษใหน้ างพรมจารีลอยแพ คร้ังนางเทวธิลงั กาทราบดงั น้นั กห็ นีไปบวชชี

๑๕ เจา้ จนั๋ ตะ๊ ฆาระหวา่ งท่ีพลดั พรากจากนางเทวธิลงั กากโ็ ศกเศร้าเสียใจ ออกเดินทางเที่ยวตามหานาง จนมาพบลูกสาวเศรษฐีท้งั สามหลงทางกลาง ป่ าจึงไดช้ ่วยส่งกลบั บา้ น เศรษฐีจึงยกลูกสาวท้งั สามใหเ้ ป็นภรรยา เจา้ จน๋ั ตะ๊ ฆา แต่เจา้ จน๋ั ตะ๊ ฆาขอออกเดินทางตามหาชายา คือนางเทวธิลงั กา

๑๖ เจา้ จนั๋ ต๊ะฆา ไดอ้ อกเดินทางตามหานางเทวธิลงั กา และไดช้ ่วย นางพรมจารีที่ถูกลงโทษลอยแพมา นางพรมจารีจึงไดพ้ าเจา้ จนั๋ ต๊ะฆา กลบั บา้ นเมืองของตน

๑๗ ต่อมาเจา้ กาวนิ ทะ เจา้ เมืองกาวนิ ทะไดส้ ่งคนมาสู่ขอนางพรมจารี แต่นางไม่ยอ่ มจึงเกิดการต่อสู้กนั เจา้ จนั๋ ต๊ะฆาช่วยนางพรมจารีรบจนมีชยั ชนะเหนือเจา้ กาวนิ ทะ เจา้ กาวนิ ทะจึงยกบา้ นเมืองใหน้ างพรมจารี

๑๘ กล่าวถึงพระเจา้ สุทศั น์ เจา้ เมืองอินทะปัถ เมื่อขบั ไล่นางพรมจารี แลว้ กใ็ หเ้ สนาไปสู่ขอนางอุตมธานีมาเป็นมเหสี ในระหวา่ งที่นางอุตมธานี เดินทางมาอภิเษกน้นั นางพรมจารีไดย้ กกองทพั มาแกแ้ คน้ พระเจา้ สุทศั น์ กองทพั ของนางพรมจารีกบั เจา้ จนั๋ ต๊ะฆา สามารถรบชนะกองทพั ของเมือง อินทะปัถ และไดป้ ระหารชีวติ ของพระเจา้ สุทศั น์ นางพรมจารีได้ ยกทพั กลบั เมืองกาวนิ ทะและใหเ้ จา้ จนั๋ ตะ๊ ฆาครองเมืองอินทะปัถ ต่อไป

๑๙ เมื่อเจา้ จน๋ั ต๊ะฆาไดค้ รองเมืองอินทะปัถ กไ็ ดป้ ระกาศตามหา นางเทวธิลงั กาจนท้งั สองไดพ้ บกนั และระหวา่ งน้นั เมื่อนางอุตมธานีเดินทาง มาถึงเมืองอินทะปัถ กไ็ ดอ้ ภิเษกกบั เจา้ จนั๋ ตะ๊ ฆาแทนพระเจา้ สุทศั นท์ ่ีถูก ประหารชีวติ

๒๐ คร้ันต่อมานางอุตมธานีไดใ้ หก้ าเนิดโอรสช่ือวา่ ตุก๊ กะขนั ติ

๒๑ เม่ือเจา้ ตุก๊ กะขนั ติไดเ้ จริญวยั ข้ึน กไ็ ดข้ ออนุญาตเจา้ จน๋ั ตะ๊ ฆาไป ประลองปัญญากบั เจา้ มหาปะละวชิ า เจา้ ตุ๊กกะขนั ติ ชนะเจา้ มหาปะละวชิ า และไดย้ กธิดาคือนางสุวรรณาใหอ้ ภิเษกเป็นชายา ซ่ึงในกาลต่อมา เจา้ ตุ๊กกะขนั ติไดไ้ ดค้ รองเมืองอินทะปัถเหล่าอาณาประชาราษฎร์ ต่างอยอู่ ยา่ งมีความสุขตลอดไป

๒๒ ประวตั ผิ ู้จดั ทำ ช่ือ – นำมสกุล นายอุเทน คาเครื่อง วนั /เดือน/ปี เกดิ ๓๑ สิงหาคม ๒๕๒๔ สถำนทีเ่ กดิ อาเภอแม่เมาะ จงั หวดั ลาปาง สถำนทอ่ี ยู่ปัจจุบนั ๑๐๑ ชุมชนประตูเชียงใหมส่ ามคั คี ต.เวยี ง อ. เมือง จ.เชียงราย ๕๗๐๐๐ ได้รับกำรบรรจุแต่งต้ัง เมื่อวนั ที่ ๑ กนั ยายน ๒๕๔๘ ตำแหน่งปัจจุบนั ครู วทิ ยฐานะ ครูชานาญการพิเศษ สถำนทท่ี ำงำนปัจจุบนั โรงเรียนเทศบาล ๑ ศรีเกิด ตาบลรอบเวยี ง อาเภอเมือง จงั หวดั เชียงราย ประวตั ิกำรศึกษำ พ.ศ. ๒๕๔๒ มธั ยมศึกษาปี ที่ ๖ จากโรงเรียนแมเ่ มาะวิทยา จงั หวดั ลาปาง พ.ศ. ๒๕๔๖ ครุศาสตรบณั ฑิต (วิชาเอกภาษาไทย) จากสถาบนั ราชภฏั ลาปาง พ.ศ. ๒๕๔๙ รัฐศาสตบณั ฑิต (เทคนิคและทฤษฎีทางการเมือง) จากมหาวทิ ยาลยั สุโขทยั ธรรมาธิราช ผลงำนหรือรำงวลั ทไี่ ด้รับ พ.ศ. ๒๕๕๓ รางวลั ครูดีเด่น สงั กดั องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่ิน พ.ศ. ๒๕๕๔ รางวลั ครูผสู้ อนกิจกรรมลูกเสือ เนตรนารี ดีเด่น จงั หวดั เชียงราย พ.ศ. ๒๕๕๗ รางวลั ครูผสู้ อนดีเด่น กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย จากคุรุสภา พ.ศ. ๒๕๕๗ รางวลั หน่ึงแสนครูดี จากคุรุสภา พ.ศ. ๒๕๖๒ รางวลั ครูดีเด่น สังกดั องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่ิน พ.ศ. ๒๕๖๕ รางวลั คุรุสดุดี