แบบฝึกทักษะ ประวัติศาสตร์ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3

ประวตั ิศาสตร์ ม.3 แบบฝกึ ทกั ษะ เรือ่ ง พัฒนาการดา้ นความสมั พนั ธ์ระหว่างประเทศ สมัยปรบั ปรุงและปฏิรปู ประเทศ กลุ่มสาระการเรยี นร้สู งั คมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม โดย นางสาวฐิตพิ ร แสงรีย์

ก คานา แบบฝกึ ทกั ษะ เรื่อง พัฒนาการดา้ นความสมั พันธ์ระหว่างประเทศสมัยปรับปรุงและปฏิรูป ประเทศ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ระดับช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 3 จัดทาขึ้นเพ่ือพัฒนาความรู้ความเข้าใจของนักเรียนให้สามารถเข้าใจเหตุการณ์ และผลท่ีเกิดข้ึน จากเหตุการณ์สาคัญต่าง ๆ ด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศสมัยปรับปรุงและปฏิรูปประเทศ โดยแบบฝึกทักษะนเี้ น้นใหน้ กั เรยี นลงมือปฏิบตั ิ และกระตุ้นให้นักเรียนมีความสนใจในการเรียนมาก ข้นึ เพือ่ ให้นกั เรยี นได้ฝึกฝนและทบทวนความรู้ แบบฝกึ ทกั ษะ เรอ่ื ง พฒั นาการด้านความสัมพนั ธร์ ะหวา่ งประเทศสมัยปรับปรุงและปฏิรูป ประเทศนี้ จัดทาขึ้นให้สอดคล้องกับหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพ้ืนฐานกลุ่มสาระการเรียนรู้ สงั คมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ปีพทุ ธศกั ราช 2551 ซ่ึงประกอบไปด้วย คาแนะนาการใช้แบบ ฝึกทักษะการเรียนรู้สาหรับครู และนักเรียน จุดประสงค์การเรียนรู้ แบบทดสอบก่อนเรียน แบบฝึกหัด แบบทดสอบหลังเรียน เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน เฉลยแบบฝึกหัด และเฉลย แบบทดสอบหลังเรยี น ผู้วิจัยหวังอย่างยิ่งว่าแบบฝึกทักษะ เร่ือง พัฒนาการด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ สมัยปรับปรุงและปฏิรูปประเทศ จะช่วยเสริมสร้างความรู้ความเข้าใจในเหตุการณ์สาคัญต่าง ๆ ดา้ นความสัมพันธร์ ะหว่างประเทศสมัยปรับปรุงและปฏิรูปประเทศท่ีจะส่งผลให้ผลสัมฤทธิ์ทางการ เรียนสูงข้ึนต่อไป ขอขอบคุณทุกท่านท่ีให้คาแนะนา และให้ความอนุเคราะห์ในการจัดทาแบบฝึก ทักษะเล่มนี้จนสาเรจ็ ลลุ ว่ งดว้ ยดี หากผดิ พลาดประการใด ผู้วจิ ยั ต้องขออภัยมา ณ ทีน่ ้ีดว้ ย ฐติ ิพร แสงรยี ์

ข สารบัญ เร่อื ง หนา้ คาแนะนาสาหรับครูผู้สอน........................................................................................................1 คาแนะนาสาหรับนกั เรยี น..........................................................................................................2 มาตรฐานการเรยี นร/ู้ ตวั ช้ีวดั .................................................................................................3 จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้...............................................................................................................4 แบบทดสอบก่อนเรียน...............................................................................................................5 ใบความรู้ท่ี 1 เร่ือง พฒั นาการดา้ นความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ..............................9 แบบฝกึ ทกั ษะที่ 1........................................................................................................................17 แบบทดสอบหลังเรยี น...............................................................................................................18 เฉลยแบบฝึกทกั ษะที่ 1.............................................................................................................21 เฉลยแบบทดสอบก่อน/หลังเรียน.........................................................................................22 บรรณานุกรม............................................................................................................................23

1 คาแนะนาสาหรบั ครูผ้สู อน การนาแบบฝึกทักษะไปใช้ให้เกิดการพัฒนาขึ้นควรใช้เวลาในการฝึกให้สอดคล้องกับ เวลาท่ีการจัดการเรียนการสอน ในกรณีท่ีผู้เรียนมีความสมารถทาได้เสร็จก่อนคนอ่ืน ๆ ครูผู้สอนควรส่งเสริมให้ผู้เรียนได้ฝึกมากยิ่งข้ึน และในกรณีท่ีผู้เรียนทาได้ช้าครูผู้สอนควร เสริมแรงด้วยการให้กาลังใจ ท้ังน้ีในเวลาที่เท่ากันผู้เรียนแต่ละคนอาจทาแบบฝึกได้ไม่เท่ากัน สาหรับการใช้แบบฝึกผสู้ อนควรเตรียมการฝกึ ผเู้ รยี นดังน้ี ศกึ ษารายละเอียดของแบบทักษะให้ก่อนนาไปใช้ ใหผ้ ู้เรยี นได้เรียนรูเ้ นือ้ หาจากแผนการสอนที่ครูเตรยี มไว้ก่อนทาแบบฝึก อธบิ าย ชี้แจง และทาความเขา้ ใจเก่ียวกบั การทาแบบฝึกทักษะ เวลาและข้อกาหนดต่าง ๆ ของแบบฝึกให้ผู้เรียนทราบ ครูตอ้ งกากบั ตมิ ตามการทาแบบฝกึ หดั ของนักเรียนในแต่ละเรื่ออยา่ งใกล้ชิด เมื่อพบปญั หา หรืออปุ สรรคในระหวา่ งปฏิบัติกจิ กรรมให้นักเรียนปรึกษาครูผู้สอนได้ ตรวจคาตอบตามเฉลยของแบบฝกึ หลังจากผู้เรียนทาแบบฝกึ ทกั ษะ เสรจ็ เรียบร้อยแล้ว

2 คาแนะนาสาหรับนกั เรยี น การใชแ้ บบฝึกทกั ษะ เรื่อง พัฒนาการด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศสมัย ปรับปรุงและปฏิรปู ประเทศ ใหน้ กั เรยี นปฏบิ ตั ิตามข้นั ตอน ดงั น้ี นักเรียนศกึ ษาจุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ เร่ือง พฒั นาการด้านความสมั พันธ์ระหว่างประเทศสมัยปรบั ปรุงและปฏิรปู ประเทศ ทาแบบทดสอบกอ่ นเรียน 10 ขอ้ เมอื่ พบปญั หาให้ ศกึ ษาใบกจิ กรรมและทาแบบฝกึ หัดให้ครบ ตรวจคาตอบ จากเฉลย ขอคาปรึกษา เรยี งตามลาดับจากแบบฝกึ หดั ที่ 1 แบบฝึกหัด จากครผู สู้ อน จนถงึ แบบฝกึ หดั สุดท้าย หลงั เรยี นร้จู บใหน้ กั เรียนทา ตรวจคาตอบจาก เฉลยแบบทดสอบ แบบทดสอบหลังเรยี น 10 ขอ้ เพ่อื ประเมินผลการพัฒนาการ หลังเรียน หนู ๆ ควรซ่ือสัตย์ต่อตนเอง ไม่แอบดูเฉลยกอ่ นนะจะ๊

3 มาตรฐานการเรียนรู้/ตวั ชว้ี ดั มาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐาน ส 4.3 เขา้ ใจความเป็นมาของชาตไิ ทย วฒั นธรรม ภูมปิ ัญญาไทย มคี วามรกั ความภมู ใิ จ และธารงความเปน็ ไทย ตวั ชี้วดั ส 4.3 ม.3/1 วิเคราะห์พฒั นาการของไทยสมยั รัตนโกสินทรใ์ น ด้านตา่ ง ๆ ท่มี าภาพ : https://www.pinterest.com/pin/800585271231764206/

4 จุดประสงค์การเรยี นรู้ นกั เรยี นสามารถอธบิ ายเหตุการณ์ท่ีเกี่ยวกับความสัมพนั ธ์ระหว่างไทยกบั ชาติ ตะวนั ตกในด้านต่าง ๆ ได้ นักเรยี นสามารถอธิบายผลของเหตุการณส์ าคัญทเี่ กดิ จากการความสัมพันธ์กับ ชาตติ า่ ง ๆ ได้ นักเรยี นสามารถวิเคราะห์เหตกุ ารณส์ าคญั ดา้ นความสมั พันธ์ระหวา่ งประเทศใน สมยั ปรับปรงุ และปฏิรปู ได้ นกั เรียนเหน็ ความสาคญั ดา้ นความความสัมพนั ธร์ ะหวา่ งประเทศท่ีมีส่วนใน การรักษาเอกราชชองชาติ ทม่ี าภาพ : https://tuemaster.com/blog

5 ทาแบบทดสอบก่อนเรียน ลองดูหนูทาได้ สู้ ๆ จะ้ ท่มี าภาพ : https://th.lovepik.com/image611495477/%E9%81%A8%E6%B8%B8%E4%

6 แบบทดสอบกอ่ นเรียน คาสัง่ : ให้นกั เรียนเลอื กคาตอบที่ถูกทสี่ ดุ เพยี งคาตอบเดยี ว 1. การถกู คุกคามจากลัทธจิ ักรวรรดนิ ยิ มของสยามมสี าเหตุสาคญั มากจากอะไร ก. ตอ้ งการเผยแผ่ศาสนาครสิ ต์ในสยาม ข. ความเปน็ บ้านป่าเมอื งเถอื่ นไร้อารยธรรม ค. ความตอ้ งการแทรกแซงการเมืองในสยาม ง. ชาติตะวนั ตกต้องการแขง่ ขนั อานาจระหว่างกัน 2. ข้อใดกล่าวถงึ ผลกระทบของการทาสนธิสัญญาเบาว์ริงไดถ้ กู ต้องทีส่ ดุ ก. การเสียเมอื งทา่ ท่สี าคัญให้แกอ่ ังกฤษ ข. การเสยี สทิ ธสิ ภาพนอกอาณาเขตให้แกอ่ ังกฤษ ค. การเสียดินแดนฝ่ังซา้ ยของแม่น้าโขงใหฝ้ รั่งเศส ง. เปน็ หลักในการทาสนธสิ ญั ญากบั ชาตติ ะวนั ตกอน่ื 3. ข้อใดมใิ ชผ่ ลของสนธิสัญญาเบาว์ร่ิง ก. ความรุ่งเรอื งของการคา้ สาเภา ข. ผ่อนคลายแรงกดดนั จากชาตมิ หาอานาจ ค. สง่ ออกขา้ ว ยางพาราเปน็ สนิ ค้าสาคญั ง. เกดิ การขยายตวั ของระบบเงินตรา 4. ระบบเศรษฐกจิ แบบเสรีของไทยเกิดขึ้นภายหลงั เหตกุ ารณใ์ ด ก. การทาสนธสิ ัญญาเบาวร์ ่งิ ข. วกิ ฤตการณ์ ร.ศ. 112 ค. การดาเนินนโยบายผลติ เพอ่ื การคา้ ง. ความต้องการของนายทุนในประเทศ

7 5. ปจั จัยใดท่สี ่งผลให้ข้าวเปน็ สนิ คา้ สง่ ออกที่สาคญั หลงั ทาสนธิสัญญาเบาว์รงิ ก. ปจั จยั ทางภมู ิศาสตร์ ข. ปจั จยั ความม่นั คงด้านการทหาร ค. ปจั จยั ทางด้านสังคมและวฒั นธรรม ง. ปัจจัยการส่งเสริมการคา้ ระหวา่ งประเทศ 6. ขอ้ ใดคอื นโยบายทางการทูตทีร่ ชั กาลท่ี 5 ดาเนนิ การเพ่อื ปอ้ งกันการคกุ คาม จากชาติตะวันตก ก. จัดงานเลี้ยงต้อนรบั ราชทูตของชาติตะวนั ตก ข. ยนิ ยอมให้ชาวตา่ งชาตติ ้งั ถนิ่ ฐานในไทยโดยเสรี ค. สง่ เครือ่ งบรรณาการใหก้ ับประมุขของคริสตจกั ร ง. เสดจ็ ประพาสยโุ รปเพ่อื เจรจาและหาพันธมิตรสนับสนุนไทย 7. เหตุการณ์ใดสง่ ผลใหก้ ารคกุ คามของชาตินยิ มตะวันตกในสมยั รชั กาลที่ 6 มี สถานการณผ์ ่อนคลายลง ก. การเสด็จประพาสยโุ รป ข. การเขา้ ร่วมสงครามโลกครั้งที่ 1 ค. การเจรญิ สัมพันธไมตรกี บั รัสเซยี ง. ประกาศตวั เปน็ กลางระหว่างมหาอานาจ 8. ชาติตะวันตกชาตใิ ดทีเ่ ขา้ มาทาสัญญาเบาวร์ ิงรว่ มกบั ไทยในสมยั ร.4 ก. องั กฤษ ข. ฝรัง่ เศส ค. โปรตุเกส ง. สหรัฐอเมรกิ า

8 9. การทาสนธิสัญญาระหวา่ งองั กฤษกบั ฝร่ังเศสให้ไทยเป็นรฐั กันชน สง่ ผลดี ต่อชาตไิ ทยอย่างไร ก. อังกฤษกบั ฝรงั่ เศสสามารถเดนิ ทางในไทยไดโ้ ดยเสรี ข. ไทยไดร้ บั การช่วยเหลอื ทางการทหารจากทั้งสองประเทศ ค. องั กฤษกบั ฝร่งั เศสไมก่ ลา้ รุกรานไทยเพราะเกรงจะขดั แย้งกัน ง. ไทยไดร้ บั สทิ ธิพิเศษในการส่งสินค้าไปขายในอาณานิคมของทง้ั สองประเทศ ทาแบบทดสอบกอ่ นเรยี น เสร็จแลว้ ใชไ่ หมเอ่ย? งั้นเรามาศึกษาใบกจิ กรรม แลว้ ทาแบบฝึกหัดกันเลยนะคะ ทมี่ าภาพ : http://th.gofreedownload.net/free-vector/vector-cartoon/cute-

9 ใบความรู้ เรอื่ ง พัฒนาการดา้ นความสัมพนั ธร์ ะหวา่ งประเทศ พฒั นาการดา้ นความสมั พันธ์ ระหวา่ งประเทศ ด้านการทูตและ ดา้ นการปอ้ งกัน ด้านการแก้ไข การทาสนธสิ ญั ญา การคุกคามของ สทิ ธสิ ภาพนอก ระหว่างประเทศ ชาติตะวนั ตก อาณาเขต การทาสนธสิ ญั ญา เบาว์ริ่ง นโยบายตา่ งประเทศ เข้ารว่ มสงครามโลก ครั้งที่ 1 นโยบายโอน ออ่ นผ่อนปรน นโยบายผูกมิตร นโยบายถ่วงดลุ อานาจ

10 ดา้ นการทูตและการทาสนธิสัญญา 1. การทาสนธิสัญญา สนธิสัญญาเบาว์ร่ิง หรือ หนังสือสัญญาทางพระราชไมตรี ประเทศอังกฤษและประเทศสยาม (ช่ือทางการ) เป็นสนธิสัญญาที่ไม่เท่า เทียม หรือ สนธิสัญญาเสียเปรียบ คือ ชาติคู่สัญญาได้เปรียบไทย แต่ไทย จาต้องยินยอมเพราะอานาจทางทหารด้อยกวา่ เพื่อปอ้ งกันความขัดแย้งและรักษา เอกราชของชาติไว้ โดยทาสัญญาเมื่อ พ.ศ. 2398 ตามด้วยชาติอื่น ๆ หลาย ชาตใิ นลักษณะเดียวกนั สนธิสัญญานี้เป็นผลเสียในระยะยาวต่อไทย เพราะไม่มีการระบุวันสิ้นสุด ของสนธสิ ัญญา รวมท้ังเปลย่ี นแปลงเงื่อนไขไดย้ าก ❑ ทีม่ าของสนธสิ ญั ญา 1. เกดิ จากความพยายามของชาติตะวนั ตกทตี่ ้องการใหย้ กเลกิ การค้า แบบผูกขาดของทางราชการ 2. ต้องการใหม้ ีการค้าเสรที ีพ่ ่อค้าต่างชาติสามารถค้าขายกับเอกชนได้ อย่างอิสระ

11 สนธิสญั ญา หนังสอื สญั ญาทางพระราชไมตรี ประเทศอังกฤษและประเทศสยาม เบาวร์ งิ่ สาเหตุ 1. การคกุ คามของจักรวรรดินิยมตะวันตก 2. นโยบายของรัชการท่ี 4 ด้านการ ต่างประเทศที่ยอมทาสนธสิ ัญญาตาม ความต้องการของชาตติ ะวนั ตก เพ่อื ลด ผลดี ความตึงเครียดทางการเมอื ง 1. ผอ่ นคลายแรงกดดันจากมหาอานาจ ตะวนั ตก ผลเสีย 2. เปล่ยี นระบบเศรษฐกจิ จากผกู ขาดเปน็ การคา้ แบบเสรี ใชเ้ งินตรามากขน้ึ เกดิ การ 1. ไทยเสียสิทธิสภาพนอกอาณาเขต ขยายตวั ของเศรษฐกจิ ทัง้ การคา้ คือ ชาวต่างชาตไิ ด้รบั การพิจารณาคดี ภายในประเทศ และการคา้ กับตะวันตก ในศาลกงสลุ ของประเทศตนเอง 3. ส่งออกสินค้าสาคญั คือ ดีบุก ไมส้ ัก เมือ่ กระทาความผิดในไทย ยางพารา 2. ไม่มีสทิ ธ์ิในการควบคุมการค้า และ 4. การเปลีย่ นแปลงวิถชี วี ติ ที่ได้รบั อทิ ธิพล ไม่สามารถเพ่ิมรายได้ของประเทศจาก จากตะวันตก และวิทยาการที่ทนั สมยั การเพม่ิ อตั ราภาษีขาเข้า สาระสาคัญของสนธสิ ัญญา 1. คนในบงั คับอังกฤษได้สิทธิสภาพนอกอาณาเขต และเสรีภาพในการนบั ถอื ศาสนา 2. ไทยเกบ็ ภาษขี าเข้ารอ้ ยละ 3 เทา่ นัน้ 3. มกี ารค้าเสรี ส่งออกขา้ ว ปลา เกลือ ไปยงั ตา่ งประเทศ ยกเวน้ ปที ่ีขาดแคลน 4. ถ้าชาติอ่ืนไดร้ ับสทิ ธพิ ิเศษเพ่ิมเติม องั กฤษจะไดส้ ิทธิน์ นั้ ด้วย 5. สามารถนาฝิน่ มาขายในไทยได้ 6. สนิ ค้าขาออก ใหเ้ ก็บภาษีคร้ังเดียวจนนาสนิ ค้าลงเรอื ไปขายต่างประเทศ 7. สนธสิ ญั ญาจะแก้ไขหรอื ยกเลิกไม่ได้ ภายใน 10 ปี หากแกไ้ ขต้องบอกลว่ งหน้า 1 ปี และได้รับความยินยอมจากท้งั 2 ฝา่ ย

12 การปอ้ งกนั การคุกคามของชาตติ ะวันตก พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยู่หัวจงึ ทรงดาเนินนโยบายทุกอย่าง โดยใชว้ ธิ ิ ทางการทูต เพ่อื รักษาเอกราชและอธิปไตยของชาติไว้ ดงั นี้ 1. นโยบายโอนออ่ นผอ่ นปรน (ผอ่ นหนักเป็นเบา) ได้แก่ การทาสนธิสญั ญา การจายอมยอมเสยี ดนิ แดนบางสว่ น เพ่อื ผ่อนปรนการคกุ คามจากชาตติ ะวันตก แผนทก่ี ารเสียดนิ แดนไทยในสมัยรัชกาลที่ 5 ทมี่ า : ณรงค์ พว่ งพิศ และคณะ. (2560). กรุงเทพมหานครฯ: อกั ษรเจรญิ ทศั น์ อจท. จากัด.

13 วิกฤตการณ์ เปน็ การคุกคามของจักรวรรดินยิ มทร่ี ุนแรงที่สุดในสมยั รัชกาลที่ 5 จนเกอื บสูญเสีย ร.ศ. 112 เอกราช นาไปส่กู ารเสีย ดนิ แดนของไทยในเวลาต่อมา พุทธศักราช 2436 สาเหตุ ฝรั่งเศสต้องการขยายอิทธพิ ลเขา้ ไปในลาว ซึ่งเป็นประเทศราชของไทย ผล ชนวนเหตุ ▪ ไทยจาต้องยอมยกดินแดนฝั่งซ้ายของ ปญั หาพิพาทท่ีเมอื งคามว่ น แม่น้าโขง (ลาว) ให้กับฝร่ังเศส เพราะไม่ ดินแดนลาว ติดเขตแดนเวียดนาม ทาใหม้ ีการปะทะกนั โดยพระยอดเมือง ตอ้ งการทาสงคราม ขวาง เจ้าเมอื งคาม่วนนาทหารต่อสู้ ▪ จ่ายเงินสด 3 ล้านฟรังก์เป็นค่าปรับท่ี ทาให้ผู้บังคับบญั ชาทหารฝร่ังเศส เสยี ชีวิต สง่ ผลให้ฝร่ังเศสนาเรอื รบ ไทยยงิ เรือฝร่ังเศส 2 ลา เขา้ มาที่ปากนา้ สมุทรปราการ ▪ นาไปสู่การสูญเสียดินแดนประเทศราช ของไทยในเขมรและลาวทเี่ หลอื อยใู่ นเวลา ตอ่ มา จากการคุกคามของฝรงั่ เศสในระยะแรก ๆ ทาใหอ้ ังกฤษซง่ึ มีผลประโยชนอ์ ยใู่ นไทยเกรงจะเกิด ความเสยี หาย จึงไดท้ าความตกลงกับฝรั่งเศสและทาสนธิสัญญาเม่ือ พ.ศ. 2439 ให้ประเทศไทย เปน็ รัฐกันชนระหว่างอาณานิคมของทัง้ 2 ซึ่งฝรงั่ เศสครอบครองอยู่ทางด้านตะวันออก อังกฤษ ครอบครองดา้ นตะวนั ตก โดยให้คาม่นั สัญญาวา่ จะไม่แสวงหาผลประโยชนผ์ ูกขาดในไทย ***สนธสิ ญั ญาฉบบั นี้ใหป้ ระโยชนก์ ับประเทศไทยอยา่ งยิ่ง เพราะเป็นการประกันเอกราชและ อธิปไตยของชาติไทย ท่ีจะไมถ่ กู มหาอานาจฝ่ายใดฝา่ ยหนง่ึ เขา้ ยดึ ครอง

14 2. นโยบายผกู มิตร เพอ่ื ให้ไทยไดร้ ับการยอมรับว่าเป็นชาติที่ศิวไิ ลซ์ มเี อกราชซ่งึ มี สถานะทดั เทยี มกับอารยะประเทศ 3. นโยบายถว่ งดลุ อานาจ ไดแ้ ก่ การเสดจ็ ประพาสยุโรปในพระบาทสมเด็จพระ จุลจอมเกลา้ เจา้ อย่หู วั เพ่ือเจรจาและหาพนั ธมติ รทจ่ี ะชว่ ยสนับสนุนไทยถึง 2 คร้งั ด้วยกัน ▪ เสดจ็ ประพาสยโุ รปครัง้ แรก พ.ศ. 2540 เพอ่ื เจรจากบั ผนู้ าของ ฝร่ังเศส เพื่อแกไ้ ขปัญหาความขัดแย้งท่ีสบื เนือ่ งจากวิกฤตการณ์ ร.ศ. 112 เพอ่ื ใหย้ โุ รปได้ความรู้จักกับสยามโดยตรง และรู้ว่าสยามมใิ ชป่ ระเทศป่า เถอื่ นแต่มีความศิวไิ ลซ์ ▪ เสดจ็ ประพาสยุโรปครง้ั ท่สี อง พ.ศ. 2550 เพ่ือเจรจากับชาติ ตะวนั ตกตา่ ง ๆ ในเรื่องสิทธสิ ภาพนอกอาณาเขต *** นอกจากนีย้ งั ทรงมีพระราชหตั ถเลขาที่มีต่อเหตกุ ารณต์ ่าง ๆ ในการเสดจ็ ประพาสยุโรป ต่อมาตพี มิ พเ์ ปน็ หนังสอื “ไกลบ้าน” พระบรมฉายาลกั ษณ์ จักรพรรดินโิ คลัสที่ 2 แหง่ รัสเซีย กบั พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ - เจา้ อย่หู วั ในปี 2440 ที่มาภาพ : https://www.matichon.co.th

15 พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยหู่ ัวทรงฉายรว่ มกบั พระเจา้ ซารน์ ิโคลัสท่ี ๒ และพระราชวงศ์โรมานอฟ ในคราวเสดจ็ ประพาสยุโรป พ.ศ. 2440 ทมี่ าภาพ : https://www.silpa-mag.com พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกล้าเจ้าอยหู่ ัว ทรงประทบั บนรถม้าพระทน่ี ั่งทกี่ รุงเบอร์ลนิ ประเทศเยอรมนี ที่มาภาพ : https://www.silpa-mag.com

16 การแก้ไขสทิ ธิสภาพนอกอาณาเขต พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจ้าอยู่หวั ทรงพยายามแก้ไขสนธสิ ัญญาในเร่อื ง สทิ ธิสภาพนอกอาณาเขต ดงั น้ี ➢ ปฏริ ปู กฎหมายและการศาลให้ได้มาตรฐานตามแบบประเทศตะวนั ตก ▪ จา้ งนกั กฎหมายชาวต่างชาตมิ าเปน็ ทีป่ รึกษา ▪ การร่างประมวลกฎหมายลักษณะต่าง ๆ ▪ การต้งั โรงเรยี นสอนกฎหมาย ส่งผลให้สามารถยกเลิกการมีสทิ ธิสภาพนอกอาณาเขตของคนในบังคับต่างชาติ** ท่เี ปน็ คนเอเชียได้บางส่วน ** คนในบังคับตา่ งชาติ คือ คนชาติเดยี วกันกับประเทศคู่สญั ญาหรือคนชาตอิ ืน่ ทีเ่ ป็น อาณานิคม หรือไปจดทะเบียนเป็นคนในบังคับประเทศคสู่ ญั ญากับไทย ในรชั สมยั พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ กล้าเจ้าอยหู่ วั ไทยเขา้ ร่วมสงครามโลก คร้ังที่ 1 ฝ่ายสมั พันธมติ ร ➢ ทาให้สามารถยกเลกิ สญั ญาทไ่ี ม่เป็นธรรมกบั เยอรมนี และออสเตรยี - ฮงั การี ➢ ดร.ฟรานซิส บี แชร์ (Dr.Ftancis B. Sayre ต่อมาคือ พระยากัลยาณไมตรี) ทป่ี รึกษากระทรวงการต่างประเทศของไทย ทาให้ทุกประเทศยนิ ยอมจะแกไ้ ขสนธิสญั ญากบั ไทย ▪ โดยมเี ง่ือนไข คือ ตอ้ งประกาศใชป้ ระมวลกฎหมาย ครบถว้ นแลว้ 5 ปี ไทยจึงสามารถทาสญั ญาใหม่ทยี่ กเลกิ ขอ้ ความที่ไมเ่ ท่าเทียมกนั หรือเสียเปรยี บได้หมดใน พ.ศ. 2480 - 2481 กาให้ไทยมสี ิทธติ ่าง ๆ เท่าเทยี มกบั ทุกชาติ พระยากัลยาณไมตรี ทีม่ าภาพ : http://volenteersnewborn.blogspot.com

17 แบบฝกึ ทักษะท่ี 1 คาช้ีแจง : ให้นกั เรียนตอบคาถามต่อไปนี้ 1. ความสมั พนั ธ์กบั ชาติตะวันตกในสมยั ปรับปรงุ และปฏิรูปประเทศมีรปู แบบใดบา้ ง ....................................................................................................................................... 2. ขอ้ เสยี เปรียบของไทยในสนธสิ ญั ญาเบาว์ริง่ คืออะไร .................................................................................................................................... 3. การทาสนธิสญั ญาเบาว์ริง่ ส่งผลใหร้ ะบบเศรษฐกิจของไทยเปลี่ยนแปลงไปอยา่ งไร ...................................................................................................................................... 4. การคกุ คามของจกั รวรรดินยิ มที่รนุ แรงท่สี ุดในสมัยรชั กาลท่ี 5 จนเกือบ สญู เสียเอกราช คือเหตกุ ารณ์ใด ........................................................................................................................................ 5. เหตใุ ดไทยจึงจายอมยอมเสยี ดินแดนใหก้ ับชาตจิ ักรวรรดนิ ิยมตะวนั ตก .......................................................................................................................................... 6. เหตผุ ลที่รัชกาลท่ี 5 เสด็จประพาสยโุ รปคอื อะไร ....................................................................................................................................... 7. การดาเนินนโยบายการต่างประเทศด้านความสัมพนั ธร์ ะหว่างประเทศของไทย ในสมยั ปรับปรงุ และปฏริ ูปประเทศสง่ ผลดีตอ่ ประเทศไทย ................................................................................................................................. ชื่อ-สกลุ ..........................................................................เลขที่.........

18 แบบทดสอบหลังเรยี น คาส่งั : ให้นักเรยี นเลือกคาตอบที่ถกู ท่ีสดุ เพียงคาตอบเดยี ว 1. การถูกคกุ คามจากลัทธจิ ักรวรรดนิ ิยมของสยามมสี าเหตุสาคญั มากจากอะไร ก. ต้องการเผยแผศ่ าสนาคริสต์ในสยาม ข. ความเป็นบ้านปา่ เมอื งเถือ่ นไรอ้ ารยธรรม ค. ความตอ้ งการแทรกแซงการเมอื งในสยาม ง. ชาติตะวนั ตกต้องการแขง่ ขันอานาจระหว่างกัน 2. ข้อใดกล่าวถึงผลกระทบของการทาสนธิสัญญาเบาว์รงิ ระหวา่ งสยามกับ อังกฤษได้ถกู ตอ้ งทส่ี ุด ก. การเสยี เมืองทา่ ที่สาคัญให้แก่องั กฤษ ข. การเสยี สทิ ธิสภาพนอกอาณาเขตให้แกอ่ งั กฤษ ค. การเสยี ดนิ แดนฝ่ังซ้ายของแม่นา้ โขงใหฝ้ รั่งเศส ง. เปน็ หลักในการทาสนธสิ ญั ญากบั ชาตติ ะวันตกอน่ื 3. ข้อใดมิใช่ผลของสนธิสัญญาเบาว์ริง่ ก. ความรงุ่ เรืองของการค้าสาเภา ข. ผ่อนคลายแรงกดดนั จากชาติมหาอานาจ ค. ส่งออกขา้ ว ยางพาราเป็นสนิ คา้ สาคัญ ง. เกิดการขยายตัวของระบบเงินตรา 4. ระบบเศรษฐกิจแบบเสรีของไทยเกิดขึ้นภายหลังเหตกุ ารณ์ใด ก. การทาสนธิสญั ญาเบาว์รงิ่ ข. วกิ ฤตการณ์ ร.ศ. 112 ค. การดาเนนิ นโยบายผลิตเพ่ือการค้า ง. ความตอ้ งการของนายทุนในประเทศ

19 5. ปัจจยั ใดท่สี ่งผลให้ข้าวเปน็ สนิ ค้าส่งออกท่ีสาคัญหลังทาสนธสิ ัญญาเบาว์รงิ ก. ปัจจัยทางภูมศิ าสตร์ ข. ปัจจยั ความมนั่ คงด้านการทหาร ค. ปจั จัยทางดา้ นสังคมและวัฒนธรรม ง. ปัจจัยการส่งเสรมิ การค้าระหว่างประเทศ 6. ข้อใดคือนโยบายทางการทตู ทีร่ ัชกาลท่ี 5 ดาเนินการเพอ่ื ป้องกันการคุกคาม จากชาตติ ะวันตก ก. จดั งานเล้ยี งต้อนรับราชทตู ของชาติตะวันตก ข. ยินยอมให้ชาวตา่ งชาตติ ั้งถิน่ ฐานในไทยโดยเสรี ค. ส่งเคร่อื งบรรณาการใหก้ ับประมุขของครสิ ตจักร ง. เสด็จประพาสยุโรปเพ่อื เจรจาและหาพนั ธมิตรสนับสนนุ ไทย 7. เหตกุ ารณ์ใดส่งผลใหก้ ารคกุ คามของชาตนิ ยิ มตะวันตกในสมยั รัชกาลที่ 6 มี สถานการณ์ผอ่ นคลายลง ก. การเสด็จประพาสยุโรป ข. การเข้ารว่ มสงครามโลกคร้ังท่ี 1 ค. การเจรญิ สมั พนั ธไมตรกี บั รัสเซยี ง. ประกาศตวั เปน็ กลางระหว่างมหาอานาจ 8. ชาตติ ะวนั ตกชาตใิ ดทเ่ี ขา้ มาทาสญั ญาเบาว์รงิ ร่วมกบั ไทยในสมัย ร.4 ก. อังกฤษ ข. ฝรั่งเศส ค. โปรตเุ กส ง. สหรัฐอเมรกิ า

20 9. การทาสนธิสญั ญาระหว่างอังกฤษกบั ฝรั่งเศสให้ไทยเป็นรฐั กนั ชน สง่ ผลดี ตอ่ ชาติไทยอย่างไร ก. องั กฤษกับฝร่งั เศสสามารถเดินทางในไทยได้โดยเสรี ข. ไทยไดร้ บั การชว่ ยเหลอื ทางการทหารจากทงั้ สองประเทศ ค. อังกฤษกับฝรั่งเศสไม่กล้ารุกรานไทยเพราะเกรงจะขัดแยง้ กัน ง. ไทยได้รบั สทิ ธิพิเศษในการส่งสินคา้ ไปขายในอาณานิคมของทั้งสองประเทศ 10. ข้อใดคือบทบาทสาคญั ของพระยากลั ยาณไมตรี ก. เปน็ ทปี่ รึกษากระทรวงกลาโหมในสมยั รัชกาลที่ 6 ข. เปน็ ราชทตู ของอังกฤษทีเ่ ข้าเจรญิ สมั พนั ธไมตรีกับไทย ค. เป็นผู้แทนของไทยในการลงนามเขา้ ร่วมสงครามโลกครง้ั ที่ 1 ง. เปน็ ผ้แู ทนของไทยในการแกไ้ ขสนธสิ ญั ญาทีไ่ มเ่ ป็นธรรมต่อไทย ทาแบบทดสอบหลังเรยี น เสร็จแลว้ ใช่ไหมเอย่ ? ง้ันเรามาตรวจดู เฉลยกันคะ่ ทมี่ าภาพ : http://th.gofreedownload.net/free-vector/vector-cartoon/cute-

21 แบบฝึกทักษะท่ี 1 คาชี้แจง : ใหน้ ักเรียนตอบคาถามต่อไปน้ี 1. ความสัมพนั ธ์กบั ชาตติ ะวันตกในสมยั ปรับปรงุ และปฏิรปู ประเทศมีรปู แบบใดบ้าง ยอมทาสัญญา ยอมเสยี ดนิ แดนประเทศไทย และใช้วธิ ีการทางการทตู 2. ขอ้ เสียเปรยี บของไทยในสนธสิ ัญญาเบาวร์ ิง่ คืออะไร จากัดการเก็บภาษี เอกราชทางการศาล และไม่ระบรุ ะยะเวลาของการยกเลกิ สัญญา 3. การทาสนธิสัญญาเบาวร์ ิ่งส่งผลให้ระบบเศรษฐกิจของไทยเปล่ียนแปลงไปอย่างไร เปล่ยี นระบบเศรษฐกิจจากผูกขาดเปน็ การคา้ แบบเสรี ใช้เงินตรามากขึน้ เกิดการขยายตัวของ เศรษฐกิจ 4. การคุกคามของจกั รวรรดนิ ยิ มที่รนุ แรงท่ีสุดในสมยั รชั กาลท่ี 5 จนเกอื บ สญู เสียเอกราช คือเหตุการณใ์ ด วิกฤตการณ์ ร.ศ. 112 5. เหตใุ ดไทยจึงจายอมยอมเสียดินแดนใหก้ ับชาติจกั รวรรดนิ ิยมตะวันตก เพื่อผ่อนปรนการคกุ คามจากชาติตะวันตก โดยดาเนนิ นโยบายโอนออ่ นผ่อนปรนตามความ ต้องการของชาติตะวันตก ดว้ ยการยอมเสยี ดินแดนส่วนน้อย เพอื่ รกั ษาดินแดนสว่ นใหญ่ 6. เหตุผลที่รชั กาลท่ี 5 เสดจ็ ประพาสยโุ รปคืออะไร เกดิ ปญั หาการคุกคามจากชาติตะวนั ตก จงึ ตอ้ งการหาพันธมิตรเพอ่ื ช่วยสนับสนนุ และ ถว่ งดลุ อานาจของชาตติ ะวนั ตก 7. การดาเนนิ นโยบายการตา่ งประเทศดา้ นความสัมพนั ธร์ ะหว่างประเทศของไทย ในสมัยปรับปรงุ และปฏริ ปู ประเทศส่งผลดีตอ่ ประเทศไทยอย่างไรบ้าง รักษาความมั่นคงชาติและเอกราชไทย (พจิ ารณาตามคาตอบของนักเรียน) ชื่อ-สกลุ ..........................................................................เลขท่ี.........

22 เฉลยแบบทดสอบกอ่ น/หลังเรียน เร่อื ง พัฒนาการด้านความสมั พันธร์ ะหว่างประเทศสมัยปรับปรงุ และปฏริ ปู ประเทศ ขอ้ เฉลยคาตอบ 1 ข. 2 ข. 3 ก. 4 ก. 5 ก. 6 ง. 7 ข. 8 ก. 9 ค. 10 ง. ทม่ี าภาพ : https://th.pngtree.com/freepng/hand-painted-cartoon-lovely-stud2.html

23 บรรณานุกรม ชยั ลาภเพ่ิมทวี. (2563). FIGHT for TRIAM หัวใจสงั คม มธั ยมตน้ . กรงุ เทพฯ: กรีน ไลฟ์ พริ้นดง้ิ เฮาส์ จากัด. ณรงค์ พว่ งพศิ และคณะ. (2560). หนงั สอื เรียนรายวิชาพืน้ ฐาน ประวตั ศิ าสตร์ ม.3. กรงุ เทพมหานครฯ: อักษรเจริญทศั น์ อจท. จากัด. วงเดอื น นาราสจั จ์ และชมพนู ุท นาครี ักษ์. (2555) หนงั สือเรียนรายวชิ าพ้นื ฐาน ประวตั ศิ าสตร์ ม.3 . กรุงเทพมหานครฯ: พฒั นาคณุ ภาพวชิ าการ (พว) จากดั . วฒั น สทุ ธสิ ริ มิ งคล และคณะ. (2562). สรปุ สังคม มธั ยมปลาย. พิมพ์ครงั้ ท่ี 3. กรุงเทพฯ: กรีน ไลฟ์ พริน้ ดิ้ง เฮาส์ จากดั . อภวิ ัจ สุปรชี าวุฒพิ งศ์. (2556). 120 ปี ร.ศ.112 ความปราชยั ท่ที าให้แข็งแกร่ง. [ออนไลน์] สืบคน้ เมื่อวนั ที่ 6 กนั ยายน 2563. จาก https://www.posttoday.com/politic/report/234118 ศิลปวฒั นธรรม. (2563). 13 กรกฎาคม 1893: วกิ ฤตการณ์ ร.ศ. 112, เรอื รบ ฝร่งั เศสบกุ “ปากนา้ ”. [ออนไลน์] สืบคน้ เมื่อวนั ที่ 7 กนั ยายน 2563. จาก https://www.silpa-mag.com/this-day-in-history/article_871.

ท่มี าภาพ : https://th.pngtree.com/freepng/hand-painted-cartoon-lovely-student_3942537.html