E-BOOK Nee

พระเจา้ ตากสนิ มหาราช โดยนางสาวภาวนิ ี เจยี รสถาวงศ์ พระราชประวตั ิ

สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช หรือ พระเจา้ กรงุ ธนบุรี มพี ระนามเดมิ วา่ สิน ( ช่ือจีนเรยี กว่า เซิน้ เซนิ้ ซนิ ) เป็นบตุ รของขุนพัฒน์ ( นายหยง หรอื ไหฮอง แซ่อ๋อง บางตำรากว็ ่า แซแ่ ต้ ) และ นางนกเอย้ี ง ( กรมพระ เทพามาตย์ ) เกิดเม่ือวันอาทิตย์ มนี าคม พ.ศ. 2277 ในแผน่ ดิน สมเดจ็ พระเจ้าอย่หู ัวบรมโกศแหง่ กรุงศรี อยุธยา ต่อมา เจ้าพระยาจักรีผู้มตี ำแหนง่ สมหุ นายกเห็นบคุ ลกิ ลกั ษณะ จึงขอไปเลีย้ งไวเ้ หมอื นบตุ รบุญธรรม ตัง้ แต่ครง้ั ยงั เยาว์วยั ได้รบั การศกึ ษาขั้นตน้ จากสำนักวัดโกษาวาส (วัดคลงั ) และ บรรพชาเปน็ สามเณร เม่ืออายุ 13 ขวบ ทวี่ ดั สามพิหาร หลงั จากสกึ ออกมาแล้ว ได้เขา้ รับราชการเป็นมหาดเลก็ และ อปุ สมบทเป็นพระภิกษุ เมื่ออายุครบ 21 ปีตามขนบประเพณี ของไทยบวชอยู่ 3 พรรษา หลังจากสึกออกมาได้เขา้ รับราชการ ตอ่ ณ. กรมมหาดไทยท่ีศาลหลวงในกรมวัง ต่อมาในแผน่ ดนิ พระเจา้ อยหู่ วั พระทน่ี ่ังสรุ ิยาศน์อมรินทร์ (พระเจา้ เอก ทัศน)์ จงึ ได้รับบรรดาศักดิ์เป็นหลวงยกกระบัตรเมอื งตากจนได้เป็นพระยาตาก ในเวลาต่อมา หลงั จากน้ันได้ถกู เรยี กตัวเข้ามาในกรุงศรีอยธุ ยา เพอ่ื แต่งตง้ั ไปเป็น พระยาวชริ ปราการ เจ้าเมอื งกำแพงเพชรแทนเจา้ เมืองคนเก่า ทถ่ี งึ แกอ่ นิจกรรมลงใน พ.ศ. 2310 คร้ันเจริญวยั วฒั นา ก็ได้ไปถวายตัวทำราชการกบั สมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว มี ความดคี วามชอบจนได้รับเล่ือนหน้าทีร่ าชการไปเป็นผ้ปู กครองหวั หนา้ ฝ่ายเหนือคือ เมืองตาก และเรียกตดิ ปากมาว่า พระยาตากสิน สมเด็จพระเจา้ ตากสนิ มหาราชครองราชยส์ มบัติกรุงธนบรุ ีได้ 15 ปเี ศษ กส็ ิ้นพระชนม์ มีชนมายุ 48 พรรษา กรุงธนบุรีมีกำหนดอายกุ าลได้ 15 ปี ผลงานอนั สรา้ งชื่อของพระเจ้าตากสิน สมเด็จพระเจ้าตากสนิ มหาราช พระองค์มีความสำคัญท่ีชาวไทยไม่สามารถจะลมื ในพระคุณงามความดีที่ ทรงกอบก้เู อกราชเรมิ่ แตใ่ นวันที่ 3 มกราคม พ.ศ.2309 ซงึ่ ตรงกบั วันเสาร์ ขึ้น 4 ค่ำ เดือนยี่ จุลศักราช 1128 ปี จอ อฐั ศก พระยาวชริ ปราการ (ยศในขณะน้นั ) เหน็ ว่ากรุงศรอี ยุธยาคงต้องเสยี ทีแก่พมา่ จงึ ตัดสินใจรวบรวม ทหารกล้าราว 500 คน ตฝี า่ วงล้อมทหารพม่า โดยต้ังใจว่าจะกลับมากูก้ รุงศรีอยธุ ยากลับคืนให้ได้โดยเร็ว ทรง เข้ายดึ เมืองจนั ทบุรี เร่ิมสะสมเสบียงอาหาร อาวธุ กำลงั ทหาร เพื่อเขา้ ทำการกอบกู้กรุงศรอี ยุธยา กรงุ ศรีอยุธยา แตกเมื่อวนั อังคาร ข้ึน 9 ค่ำ เดือน 8 ปีกุน นพศก จุลศกั ราช 1129 ตรงกบั พ.ศ.2310 และสมเดจ็ พระเจา้ ตาก สนิ สามารถกู้กลบั คืนมาได้ เมื่อวันศกุ ร์ ขนึ้ 15 คำ่ เดอื น 12 จลุ ศักราช 1129 ปีกนุ นพศก ซ่ึงตรงกบั วนั ที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ.2310 รวมใช้เวลารวบรวมผคู้ นจนเป็นทพั ใหญ่กลบั มากชู้ าติดว้ ยระยะเวลาเพียง 7 เดือน เท่านน้ั เมื่อทรงจัดการบ้านเมอื งเรียบร้อยพอสมควร บรรดาแม่ทัพ นายกอง ขนุ นาง ข้าราชการท้ังฝ่ายทหาร และพลเรือน ตลอดทัง้ สมณะพราหมณาจารยแ์ ละอาณาประชาราษฎร์ทงั้ หลาย จงึ พร้อมกันกราบบังคมทูล อญั เชิญข้นึ ทรงปราบดาภเิ ษก เปน็ พระมหากษัตริย์ ณ วนั พุธ เดือนอ้าย แรก 4 คำ่ จลุ ศกั ราช 1130 ปชี วด สัมฤทธิศก ตรงกับวนั ท่ี 28 ธันวาคม พ.ศ.2310 ทรงพระนามวา่ พระศรีสรรเพชญ์ หรือสมเดจ็ พระบรมราชาที่ 4 แต่เรยี กขานพระนามของพระองคต์ ดิ ปากว่า สมเด็จพระเจ้าตากสนิ หรือสมเดจ็ พระเจ้ากรงุ ธนบรุ ี

พระราชกรณยี กจิ ทสี่ ำคญั ๆ นอกจากพระราชกรณียกิจในดา้ นก้ชู าติแลว้ สมเดจ็ พระเจา้ ตากสิน ยังได้ปราบอริราชศัตรูที่มักจะลว่ งลำ้ เขนแดนเข้ามาซำ้ เตมิ ไทยยามศกึ สงครามอยเู่ สมอ จนในสมัยของพระองค์ไดข้ ยายอาณาเขตออกไปอย่าง ไพศาล กลา่ วคือ ทิศเหนอื ไดด้ นิ แดนหลวงพระบาง และเวยี งจันทน์ ทศิ ใต้ ได้ดินแดนกะลนั ตัน ตรังกานู และไทรบรุ ี ทศิ ตะวันออก ไดด้ นิ แดนลาว เขมร ทางฝงั่ แมน่ ้ำโขงจดอาณาเขตญวน ทิศตะวนั ตก จรดดนิ แดนเมาะตะมะ ได้ดนิ แดน เมืองทวาย มะริด ตะนาวศรี พระองค์ยังโปรดเกล้าฯ ให้มีการฟืน้ ฟูและสร้างวรรณกรรม นาฏศลิ ป์ และการละครขนึ้ ใหม่ แม้วา่ จะมีศกึ สงครามตลอดรชั กาล กระนนั้ ก็ยงั ทรงพระราชนิพนธ์เร่ืองรามเกียรติ์ถึง 4 เล่ม สมดุ ไทย ในปี พ.ศ.2312 นบั ว่า ทรงมอี ัจฉริยภาพสูงส่งเป็นอย่างมาก และในรัชสมยั ของพระองคม์ ีกวีท่ีสมควรได้รับการยกยอ่ ง 2 ท่าน คือ 1. นายสวน มหาดเลก็ ซึง่ แต่งโคลงส่สี ุภาพ แตง่ ขึ้นเพื่อยกพระเกยี รตแิ ละสรรเสรญิ สมเดจ็ พระเจ้ากรงุ ธนบรุ ี 85 บท เป็นสำนวนที่เรียบงา่ ย แต่ทรงคณุ ค่าดว้ ยเป็นหลักฐานท่ีคนรนุ่ ต่อมาไดท้ ราบถงึ สภาพ บา้ นเมอื งและความเป็นไปในยคุ น้ัน 2. หลวงสรวชิ ติ (หน) ซงึ่ ต่อมาในสมยั กรุงรัตนโกสนิ ทร์ มีบรรดาศักด์ิเปน็ เจ้าพระยาพระคลัง (หน) งาน ประพนั ธข์ องท่านเปน็ ทรี่ ู้จกั และแพรห่ ลาย จนถงึ ปัจจบุ ัน เชน่ สามกก๊ เป็นต้น พระเจ้าตากสิน ยงั โปรดให้มีการทำนบุ ำรงุ พระพุทธศาสนา การตดิ ต่อการค้ากบั ต่างประเทศ ในด้านการ ปกครอง หลังจากสถาปนาเมืองธนบุรเี ป็นราชธานแี ลว้ ทรงจัดวางตำแหนง่ หน้าที่ขา้ ราชการท้ังฝา่ ยทหารและ พลเรอื น ทรงสอดสอ่ งทกุ ข์สุขของราษฎร และหลงั จากกอบกูแ้ ผ่นดินไดแ้ ลว้ พระองค์ไดท้ รงอัญเชิญพระบรม ศพสมเด็จพระเจ้าเอกทัศมาจัดถวายพระเพลิงอย่างสมพระเกียรติและยังทรงรบั อปุ การะบรรดา เจา้ ฟ้า พระองค์ฟา้ พระราชโอรส ตลอดทั้งพระเจ้าหลานเธอของพระมหากษัตรยิ ก์ รุงศรอี ยธุ ยาทุกพระองค์ ด้วยความ กตัญญูกตเวที ถวายพระนามมหาราช และการสรา้ งพระราชอนุสาวรยี ์ ดว้ ยพระปรชี าสามารถของพระองคต์ ามทีก่ ล่าวมาแล้ว ประชาชนทุกหมู่เหล่าจงึ พร้อมใจกนั ถวายพระ นาม “มหาราช” แด่ “สมเดจ็ พระเจ้าตากสินมหาราช” และรัฐบาลอนั มี ฯพณฯ จอมพล ป. พิบลู สงคราม เป็น นายกรฐั มนตรี พรอ้ มทง้ั เหลา่ พสกนิกรชาวไทย ได้พร้อมใจกันสร้างพระราชอนสุ าวรีย์ประดิษฐาน ณ วงเวียน ใหญ่ ฝัง่ ธนบรุ ี ซง่ึ ศาสตราจารย์ศลิ ป์ พรี ะศรี คณบดีประตมิ ากรรม มหาวทิ ยาลัยศิลปากรขณะนน้ั เป็น ผู้ออกแบบ ทางราชการได้ประกอบพระราชพธิ เี ปิดและถวายบังคมพระบรมราชอนสุ าวรยี ์ครั้งแรกเม่ือวนั ท่ี 17

เมษายน พ.ศ.2497 และในวันที่ 28 ธนั วาคม พ.ศ.2497 จงึ มีรัฐพิธีเปดิ เปน็ ทางการอีกครั้งหนง่ึ โดย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยหู่ วั ภูมิพลอดุลยเดช เสดจ็ พระราชดำเนินทรงวางพวงมาลา ถวายราชสกั การะ ตอ่ มา ทางราชการจึงกำหนดใหว้ นั ท่ี 28 ธนั วาคม ซึง่ เป็นวนั คลา้ ยวนั เสวยราชยป์ ราบดาภิเษกเป็นพระมหากษัตริย์ ไทย เป็นวันถวายบงั คมพระบรมราชอนุสาวรยี ส์ มเด็จพระเจา้ ตากสินมหาราช ใบงานที 1 เรื่อง การเมือง การปกครองสมัยอาณาจกั รอยธุ ยา ************************************************************************************* คำช้ีแจง ให้นกั เรยี นเขียนตารางและเตมิ คำในตอ่ ไปนีใ้ ห้ถูกตอ้ งและสมบรณู ์ (ใชส้ ำหรับ ม.2/1,2/2,2/3) 1. พระมหากษตั รยิ ท์ ที่ รงสถาปนากรงุ ศรีอยุธยาเป็นราชธานขี องไทยคอื ใคร 2. ครองราชยถ์ งึ 2 คร้งั ครง้ั แรก พ.ศ. 1912-1913 และครง้ั ท่ี 2 พ.ศ. 1931-1938 ข้อความนี้กล่าวถึงพระมหากษัตรยิ ์พระองคใ์ ด 3. เจา้ สามพระยาหรอื สมเดจ็ พระบรมราชาธริ าชที่ 2 เป็นพระโอรสของใคร 4. สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถมพี ระนามเดิมว่าอะไร 5. ไทยเสยี กรุงศรอี ยุธยาให้แกพ่ มา่ คร้ังท่ี 1 เม่ือ พ.ศ. 2112 ตรงกับรัชสมัยของพระมหากษตั ริย์พระองคใ์ ด 6. พระมหากษตั รยิ อ์ งค์ใดเป็นพระราชโอรสของสมเดจ็ พระมหาธรรมราชาธิราชแห่งราชวงศ์สโุ ขทยั และทรงสถาปนาประกาศ อิสรภาพจากพมา่ 7. สมเดจ็ พระนารายณม์ หาราชทรงเป็นกษตั รยิ ใ์ นราชวงศ์ใด 8. ปฐมกษัตริยแ์ ห่งราชวงศบ์ ้านพลหู ลวง คอื ใคร 9. พระนามอกี อยา่ งหนง่ึ ของสมเดจ็ พระสรรเพชญ์ที่ 8 คอื อะไร

10. พระมหากษตั ริยอ์ งคส์ ดุ ทา้ ยแหง่ ราชวงศ์บา้ นพลหู ลวงและแหง่ กรงุ ศรอี ยุธยา คอื ใคร