กฎหมายแรงงาน-04 (1)

วันหยุด คือ วันที่กำหนดให้ลูกจ้ำงหยุดทำงำนตำมปกติ ได้แก่ วันหยุดประจำสัปดำห์ วันหยุด ตำมประเพณี และวนั หยดุ พกั ผ่อนประจำปี นำยจ้ำงต้องให้ลูกจ้ำงมีวนั หยดุ ประจำสปั ดำห์ไม่น้อยกว่ำ 1 วนั วนั หยดุ ตำมประเพณี ปี หน่ึงต้องให้ลูกจ้ำงหยดุ ไม่น้อยกว่ำ 13 วนั และลูกจ้ำงที่ทำงำนติดต่อกนั ครบหน่ึงปี มีสิทธิหยดุ พกั ผอ่ นประจำปี ได้ ปี หนึ่งไม่น้อยกว่ำ 6 วนั วนั ลำของลกู จ้ำง ได้แก่ กำรลำป่ วย ลำเพื่อทำหมนั ลำเพ่ือกิจธุระอนั จำเป็ น ลำเพื่อรบั รำชกำรทหำรใน กำรเรียกพล และกำรลำคลอดบุตรของลกู จ้ำงหญิงมีครรภ์

วนั หยดุ หมายความวา่ วนั ทก่ี าหนดใหล้ ูกจ้างหยดุ ประจาสปั ดาห์ หยดุ ตามประเพณี หรอื หยุดพกั ผ่อนประจาปี วนั หยดุ ทก่ี าหนดไวใ้ นพระราชบญั ญตั คิ มุ้ ครองแรงงาน พ.ศ. 2541 มี 3 ประเภท ไดแ้ ก่ วนั หยดุ ประจาสปั ดาห์ วนั หยดุ ตามประเพณี และวนั หยดุ พกั ผอ่ นประจาปี ทงั้ น้ีเพอ่ื ใหล้ ูกจา้ งไดม้ โี อกาสพกั ผอ่ นหลงั จากทางานตดิ ต่อกนั มาเป็นเวลา พอสมควร รวมทงั้ ใหม้ โี อกาสปฏบิ ตั กิ จิ ตามประเพณขี องทอ้ งถน่ิ และพกั ผอ่ นหลงั ทางานมาครบปีดว้ ย

กฎหมายกาหนดใหน้ ายจา้ งจดั ใหล้ กู จา้ งมวี นั หยดุ ประจาสปั ดาห์ สปั ดำหห์ น่ึงไม่น้อยกว่ำหนึ่งวนั โดยวนั หยดุ ประจาสปั ดาหต์ อ้ งมรี ะยะหา่ งกนั ไมเ่ กนิ หกวนั นายจา้ งและลกู จา้ งอาจตกลงกนั ล่วงหน้า กาหนดใหม้ วี นั หยดุ วนั ใดวนั หน่ึงของสปั ดาหก์ ไ็ ด้ และไมจ่ าเป็นตอ้ งเป็นวนั เสาร์-อาทติ ย์ มขี อ้ ยกเวน้ เกย่ี วกบั ลกั ษณะของงานทท่ี าอนั เป็นงานบรกิ ารประชาชนโดยทวั่ ไป หากหยดุ อาจทาใหธ้ รุ กจิ เสยี หาย งำนบริกำรประชำชน น้ีไดแ้ ก่ งานบรกิ ารในโรงแรม งานทอ่ี ยหู่ า่ งไกลทรุ กนั ดารไป-กลบั ไมส่ ะดวก เชน่ งานทาป่าไม้ งานลกั ษณะน้ีนายจ้างและลูกจ้างอาจตกลงสะสมวนั หยุดประจาสปั ดาห์เล่อื นไปพกั คราวเดยี วกนั หลายวันกท็ าได้ แต่กฎหมายหา้ มไวว้ ่า มใิ ห้สะสมไว้เกิน 4 สปั ดำห์ คอื ยนิ ยอมใหส้ ะสมตดิ ต่อกนั ได้ 4 ครงั้ เท่านัน้ จะเล่อื นไปนาน เกนิ 4 สปั ดาหไ์ มไ่ ด้ เพราะอาจเป็นผลรา้ ยต่อลูกจา้ งทต่ี อ้ งทางานหนักตดิ ตอ่ กนั นานเกนิ ควร

วนั หยดุ ตำมประเพณี คอื วนั หยดุ ของทางราชการประจาปี วนั หยดุ ของทางศาสนาหรอื ขนบธรรมเนียมประเพณี แหง่ ทอ้ งถน่ิ โดยจะมปี ระกาศของคณะรฐั มนตรกี าหนดให้มวี นั ใดบา้ งเป็นวนั หยดุ ประจาปี เพ่อื ใหเ้ วลาแก่ประชาชน ทวั่ ไปมโี อกาสหยดุ รว่ มกระทากจิ กรรมสาคญั ของทางราชการ เชน่ วนั จกั รี วนั เฉลมิ พระชนมพรรษา วนั รฐั ธรรมนูญ หรอื วนั ตามขนบธรรมเนียมประเพณี เช่น วนั ขน้ึ ปีใหม่ วนั สงกรานต์ หรอื วนั สาคญั ของทางศาสนา เพ่ือใหป้ ระชาชน ลูกจ้างทวั่ ไปไดป้ ฏบิ ตั พิ ธิ กี รรมทางศาสนา เช่น วนั มาฆบชู า วนั วิสาขบูชา วนั เขา้ พรรษา เป็นต้น โดยวนั หยุดตาม ประเพณีน้ีต้องให้นายจ้างประกาศกาหนดวนั หยุดตามประเพณีให้ลูกจ้างทราบเป็นการล่วงหน้าไม่น้อยกว่ำสิบสำมวัน และรวมวนั แรงงานแหง่ ชาตไิ วด้ ว้ ย ให้นายจ้างพิจารณากาหนดวันหยุดตามประเพณี จากวันหยุดราชการประจาปี วันหยุดทางศาสนา หรอื ขนบธรรมเนียมประเพณีแห่งทอ้ งถน่ิ ปิดประกาศใหล้ ูกจ้างทราบล่วงหน้า ถา้ วนั หยดุ ตามประเพณีวนั ใดตรงกบั วนั หยดุ ประจาสปั ดาหข์ องลกู จา้ ง ใหล้ กู จา้ งหยดุ ชดเชยเพม่ิ ในวนั ทางานถดั ไปอกี 1 วนั

ในกรณีทน่ี ายจา้ งไมอ่ าจใหล้ ูกจา้ งหยุดตามประเพณีได้ เน่ืองจากลูกจา้ งทางานทม่ี ลี กั ษณะหรอื สภาพของงานท่ี กาหนดไวใ้ นกฎกระทรวง ได้แก่ งานในกิจการโรงแรม สถานมหรสพ ร้านขายอาหาร ร้านขายเคร่อื งด่มื สโมสร สมาคม สถานพยาบาล สถานบริการท่องเท่ยี ว งานในป่ า งานในท่ที ุรกนั ดาร งานขนส่ง หรอื งานท่มี ีลกั ษณะทา ตดิ ต่อกนั ไป ถา้ หยดุ จะเสยี หายแกง่ าน ใหน้ ายจา้ งตกลงกบั ลกู จา้ งวา่ จะหยดุ งานในวนั อ่นื ชดเชยวนั หยดุ ตามประเพณี หรอื นายจา้ งจะจ่ายคา่ ทางานในวนั หยดุ ใหก้ ไ็ ด้

วนั หยดุ พกั ผอ่ นประจาปี เป็นวนั หยดุ ของลูกจา้ ง นอกเหนือจากวนั หยุดประจาสปั ดาหแ์ ละวนั หยุดตามประเพณี กลา่ วคอื เป็นวนั หยดุ พกั ผอ่ นหลงั จากทางานมาครบ 1 ปีแลว้ หลกั กฎหมายกาหนดไว้ว่าลูกจ้างซ่งึ ทางานตดิ ต่อกนั มาแล้วครบหน่ึงปี มสี ทิ ธหิ ยุดพกั ผ่อนประจาปีได้ปีหน่ึง ไม่น้อยกว่ำหกวนั ทำงำน โดยใหน้ ายจา้ งเป็นผกู้ าหนดวนั หยดุ ดงั กล่าวใหแ้ ก่ลูกจา้ งล่วงหน้า หรอื กาหนดใหต้ ามท่ี นายจ้างและลูกจ้างตกลงกนั และในปีต่อมานายจา้ งอาจกาหนดวนั หยุดพกั ผอ่ นประจาปีใหแ้ ก่ลูกจา้ งมากกว่าหกวนั ทางานก็ได้ สาหรับลูกจ้างยงั ทางานไม่ครบหน่ึงปี นายจ้างอาจกาหนดวนั หยุดพักผ่อนประจาปี ให้แก่ลูกจ้าง โดยคานวณใหต้ ามสว่ นกไ็ ด้ เชน่ ทางานมาได้ 6 เดอื น กม็ สี ทิ ธหิ ยดุ พกั ผอ่ นประจาปีได้ 3 วนั วนั หยดุ พกั ผอ่ นประจาปีน้ี นายจ้างและลูกจ้างอาจตกลงกนั ล่วงหน้าใหส้ ะสม และเล่อื นวนั หยุดพกั ผ่อนประจาปี ทย่ี งั มไิ ดห้ ยดุ ในปีนัน้ รวมเขา้ กบั ปีต่อๆ ไปได้

วนั หยดุ ประจาสปั ดำห์ วนั หยดุ ตามประเพณี และวนั หยดุ พกั ผ่อนประจำปี ทงั้ 3 กรณี นายจา้ งตอ้ งจ่ายคา่ จ้าง ใหก้ บั ลูกจ้างเสมอื นว่าทางานตามปกติ จะหกั ค่าจา้ งจากการหยุดงานในวนั ดงั กล่าวขา้ งต้นไมไ่ ด้ ทงั้ น้ีลูกจ้างมสี ทิ ธิ หยุดพักผ่อนประจาปี หรือไม่ก็ได้ หากนายจ้างไม่กาหนดให้หยุดหรือให้หยุดน้อย กว่าท่ีกฎหมายกาหนด นายจา้ งจะตอ้ งจา่ ยคา่ ทางานวนั หยดุ ใหแ้ กล่ ูกจา้ ง คาพพิ ากษาศาลฎีกาท่ี 11182/2553 การทน่ี ายจ้างประกาศกาหนดวนั หยุดอ่นื เป็นวนั หยุดตามประเพณีแทน วนั หยดุ ราชการประจาปี วนั หยดุ ทางศาสนาหรอื ขนบธรรมเนียมประเพณีแหง่ ทอ้ งถน่ิ แมไ้ ม่มกี ฎหมายกาหนดใหก้ าร ประกาศกาหนดวนั หยุดตามประเพณีของนายจ้างเป็นโมฆะ แต่ก็ถือได้ว่าประกาศไม่เป็นการยกเว้นวนั หยุดตาม ประเพณีตามพระราชบญั ญตั คิ มุ้ ครองแรงงาน พ.ศ. 2541 นายจ้างจงึ ยงั คงตอ้ งประกาศกาหนดวนั หยุดตามประเพณี จากวนั หยุดราชการประจาปี วนั หยุดทางศาสนาหรือขนบธรรมเนียมประเพณีแห่งท้องถิน่ ใหล้ ูกจ้างทราบ และให้ ลกู จา้ งหยดุ งานในวนั ดงั กล่าวดว้ ย หากใหล้ ูกจ้างมาทางานกต็ ้องจ่ายค่าทางานในวนั หยดุ และค่าล่วงเวลาในวนั หยดุ ตามกฎหมาย

การทางานโดยทวั่ ไป สถานทท่ี างานนัน้ จะมขี ้อบงั คบั เก่ยี วกบั การลาไว้ในองค์กรนัน้ ๆ ว่าพนักงาน เจ้าหน้าท่ี และลกู จา้ งในองคก์ รนัน้ ปีหน่ึงมสี ทิ ธลิ าป่วย ลากจิ ไดก้ ว่ี นั วนั ลาในกฎหมายคมุ้ ครองแรงงานฉบบั น้ีมงุ่ คมุ้ ครองใหก้ บั ลูกจา้ งผใู้ ชแ้ รงงานโดยเฉพาะ ประกอบดว้ ย 1. ลาป่วย 2. ลาเพ่อื ทาหมนั 3. ลาเพ่อื กจิ ธุระอนั จาเป็น 4. ลาเพอ่ื รบั ราชการทหารในการเรยี กพล 5. ลาเพอ่ื ฝึกอบรมหรอื พฒั นาความรคู้ วามสามารถ 6. ลาคลอดบตุ รของหญงิ มคี รรภ์

ลูกจ้างมสี ทิ ธลิ าป่วยไดเ้ ทา่ ทป่ี ่ วยจรงิ เม่อื ลาป่วยถูกตอ้ งตามระเบยี บกม็ สี ทิ ธไิ ดร้ บั ค่าจ้างแต่รวมกนั แล้วปีหน่ึง จะไดร้ บั ไมเ่ กนิ 30 วนั ทางาน กำรลำป่ วยตงั้ แต่สำมวนั ทำงำนขึน้ ไปนายจ้างอาจใหล้ ูกจ้างแสดงใบรบั รองแพทย์ แผนปัจจุบันชนั้ หน่ึง หรือของสถานพยาบาลของทางราชการ ในกรณีท่ีลูกจ้างไม่อาจแสดงใบรับรองแพทย์ แผนปัจจุบนั ชนั้ หน่ึง หรอื ของทางราชการได้ ใหล้ กู จา้ งชแ้ี จงใหน้ ายจา้ งทราบ การลาป่วยน้ีหมายถึงการลาป่วยเพราะ โรคภยั ไขเ้ จ็บทวั่ ๆ ไป แต่ถ้าป่ วยบาดเจ็บจากการทางานให้นายจ้าง เช่น เป็นลูกจ้างทาหน้าท่คี วบคุมเล่อื ยยนต์ แต่พลาดมอื ถูกใบเล่อื ย เป็นแผลต้องลาป่วยทางานไม่ได้ 45 วนั กรณีเชน่ น้ีมใิ หน้ ับวนั ลาว่าเป็นลาป่วยคงใหไ้ ดร้ บั คา่ จา้ งเสมอื นมาทางานแมจ้ ะเกนิ 30 วนั คาพพิ ากษาฎกี าท่ี 2598/2541 ประกาศกระทรวงมหาดไทย เร่อื ง การคมุ้ ครองแรงงาน ขอ้ 12 มไิ ดม้ บี ทบญั ญตั ิ วา่ ลูกจ้างจะต้องมอี าการป่วยจนไม่สามารถทางานได้จงึ มสี ทิ ธลิ าป่วยได้ การทโ่ี จทก์ซ่งึ เป็นลูกจา้ งป่ วยจรงิ และย่นื ใบลาป่วย จงึ มใิ ชก่ ารลาป่วยเทจ็

ลำทำหมนั หมายถงึ การดาเนินการรกั ษาและป้องกนั ของแพทยต์ ่อคนไขม้ ใิ หม้ บี ตุ รตอ่ ไปได้ ซง่ึ กฎหมายให้ ลูกจา้ งมสี ทิ ธลิ าเพอ่ื ทาหมนั ได้ ตามระยะเวลาทแ่ี พทยแ์ ผนปัจจุบนั ชนั้ หน่ึงกาหนดและออกใบรบั รองให้ กำรลำเพื่อกิจธุระอันจำเป็ น หมายถึง การลาเม่ือลูกจ้างมีกิจธุระนัน่ เอง แต่ต้องมีความจา เป็ นจริงๆ พระราชบญั ญตั คิ มุ้ ครองแรงงาน (ฉบบั ท่ี 7) พ.ศ. 2562 กาหนดใหล้ กู จา้ งมสี ทิ ธลิ ากจิ ธุระอนั จาเป็นไดป้ ีละไมน่ ้อยกวา่ 3 วนั ทางาน โดยไดร้ บั คา่ จา้ งตามปกติ คาพพิ ากษาฎกี าท่ี 2236/2533 มารดาโจทกเ์ ป็นโรคความดนั โลหติ สงู ซง่ึ ไดร้ บั การรกั ษาตามปกติไม่ปรากฏว่า มอี าการรุนแรงเฉียบพลนั และไม่ได้ป่ วยหนักเป็นเหตุให้โจทก์ต้องรบี เดนิ ทางไปทนั ทกี ารท่โี จทก์ขาดงานโดยไม่มี การลากจิ ใหถ้ กู ตอ้ ง จงึ เป็นการละทง้ิ หน้าทโ่ี ดยไมม่ เี หตุอนั สมควร

สทิ ธกิ ารลาในขอ้ น้ี ปัจจบุ นั มเี ฉพาะลูกจา้ งทเ่ี ป็นชาย ซง่ึ เป็นทหารกองหนุน คอื เคยถูกเรยี กเกณฑเ์ ป็นทหารกอง ประจาการมาแล้ว ต่อมาได้ปลดจากกองประจาการเป็นทหารกองหนุนพร้อมท่จี ะถูกทางราชการทหารเรยี กเข้า ประจาการไดต้ ามพระราชบญั ญตั ิรบั ราชการทหาร เม่อื มาทางานกบั นายจ้าง ลูกจ้างอาจถูกทำงรำชกำรทหำร กระทรวงกลำโหมมีคำสงั่ เรียกพล คอื เรยี กเขา้ กองทพั เพ่อื ทบทวนและตรวจสอบความพรอ้ มในฐานะเป็นทหาร กองหนุน ด้วยการฝึกวชิ าทหารเพม่ิ เตมิ ให้เกดิ ความพรอ้ ม เม่อื มศี กึ สงครามเกดิ ขน้ึ จรงิ สามารถทาการรบตามแบบ ทหารได้ ระยะเวลาการเรยี กพลเพ่อื ฝึกวชิ าทหารมรี ะยะเวลาประมาณ 6-8 สปั ดาห์ ซ่งึ นายจา้ งตอ้ งใหล้ ูกจ้างลาและ ระหวา่ งทล่ี าเพ่อื รบั ราชการทหารในการเรยี กพลน้ี นายจ้างตอ้ งจ่ายค่าจ้างใหล้ ูกจ้างตลอดระยะเวลาในการเรยี กพล เพ่อื ฝึกวชิ าทหาร แต่ปีหน่ึงการจา่ ยคา่ จา้ งตอ้ งไมเ่ กนิ 60 วนั

ลูกจ้างมสี ทิ ธลิ าเพ่อื ฝึกอบรมหรอื พฒั นาความรู้ความสามารถเพ่อื ประโยชน์ต่อการแรงงานและสวสั ดกิ ารสงั คม หรอื เพ่อื เพม่ิ ทกั ษะความชานาญ เพ่อื เพมิ่ ประสทิ ธิภาพในการทางานของลูกจ้างเพ่อื ประโยชน์ในการสอบวดั ผล ทางการศกึ ษา ทท่ี างราชการจดั หรอื อนุญาตใหจ้ ดั ขน้ึ โดยทก่ี ารลาเพ่อื การศกึ ษาอบรมและพฒั นาความรูน้ ้ี ลกู จา้ งตอ้ ง แจง้ ถงึ เหตุทล่ี าโดยชดั แจง้ พรอ้ มแสดงหลกั ฐานโครงการของหลกั สตู ร ช่วงเวลาการฝึกอบรมของโครงการท่ีแน่นอน และชดั เจนใหน้ ายจ้างทราบล่วงหน้า ไม่น้อยกว่าเจด็ วนั ก่อนวนั ลา และนายจ้างต้องอนุญาตใหล้ า เว้นแต่ในปีนัน้ ลกู จา้ งเคยไดร้ บั อนุญาตใหล้ ากรณีแบบน้ีมาแลว้ ไม่น้อยกว่า 30 วนั หรอื ลามาแลว้ 3 ครงั้ หรอื การลาของลูกจา้ งอาจ ก่อใหเ้ กดิ ความเสยี หาย หรอื กระทบตอ่ การประกอบธุรกจิ ของนายจา้ ง นายจา้ งอาจไมอ่ นุญาตใหล้ าได้

ไดอ้ ธบิ ายไวแ้ ลว้ ในหน่วยท่ี 3 เร่อื งการคมุ้ ครองแรงงานหญิงและแรงงานเดก็ ข้อ 2.3 3)ให้ลูกจ้างหญงิ มคี รรภ์ มสี ทิ ธลิ าเพ่อื คลอดบุตรไดไ้ ม่เกนิ 98 วนั ระหว่างลาเพ่อื คลอดบตุ รใหไ้ ดร้ บั คา่ จา้ งจากนายจ้าง ตลอดระยะเวลาท่ลี า แต่ไมเ่ กนิ 45 วนั สาหรบั กรณีท่กี าหนดใหฝ้ ่ายชายสามารถใช้สทิ ธิลาเพ่อื ช่วยเหลอื ภรรยาทค่ี ลอดบุตรโดยมสี ิทธลิ าได้15 วนั นัน้ บงั คบั ใชส้ าหรบั ขา้ ราชการและลูกจา้ งราชการเทา่ นนั้ สาหรบั เอกชนยงั คงมกี ารผลกั ดนั สทิ ธดิ า้ นน้ีอยู่