бяцхан-ном-1

Жишиг даалгавар ЭГШИГ АВИАНЫ АНГИЛАЛ 1. Эхийг чээжээр бичээрэй. Эгшиг үсгийг зөв бичих зүйн үүргээр нь эр эгшиг, эм эгшиг, саармаг Аймхай Ваня эгшиг гэж ангилдаг. Ванягийн ээж торхонд гурил зуурч эсгэхээр пийшин дээрээ тавиад, • Эр эгшиг: а, о, у, я, ё, ы • Эм эгшиг: э, ө, ү,е өөрөө айлд оржээ. Бүрэнхийгээр Ваня гэртээ ирэхэд, гэр эзэнгүй байв. Тэр • Саармаг эгшиг: и, й, ю гал асаах гэтэл пийшин дээр нэг юм амьсгалах мэт сонстов. Ваня энэ лав • ЭР БА ЭМ ҮГ буг чөтгөр гэгч нь байх хэмээн ёйн сандарч барьж явсан зомголоо алдаад • а, о, у, я, ё эгшиг орж бүтсэн үгийг эр үг гэнэ. зугатаажээ. Харанхуйд урт шилээврийн үзүүр дээр гишгэж, духан • Жишээ нь: найз, Болор, гутал, дундуураа нэг сайн татуулаад “ёо-ёо, ааваа ээжээ” гэж чарласаар гэрээс ямаа,ёс гарахаар гүйлээ. Тэгэхэд нь түүний шаахайны аддуурсан оосор Ваняг • э, ө, ү,е эгшиг орж бүтсэн үгийг хаалга хаахад, хаалганд хавчуулчихав. Ваня үүдний пинд ойчоод байдаг • эм үг гэнэ. Мөн зөвхөн “и” эгшгээс бүтсэн үгийг эм үг гэнэ. хоолойгоороо “Авраарай! Туслаарай! Ааваа! Ээжээ! гэж хашхирав. Айлын • Жишээ нь: хэрэм, өглөө, түүх, хүмүүс ирж, амьд үхсэн хоёрын хооронд байгаа арчаагүй Ваняг ерөөл,ишиг, их өндийлгөж, яаж хөглөснийг нь мэдээд даажигнан инээлджээ. Дараа нь Ваня торхтой гурил, байшингийн буланд байсан шилээвэр, өөрийнхөө шаахайнаас айсан тухай нь удаан шоолон ярилцах болжээ. 2. Ваня юунаас айсан бэ? Зөв хариуг дугуйлаарай. A. Буг чөтгөрөөс айсан Б. Байшингийн буланд байсан шилээврээс айсан B. Шаахайныхаа үдээснээс айсан Г.Торхтой гурилаас айсан 3. Ертөнцийн гурван бэрхийг тайлбарлаж бичнэ үү? Чулуун дээр ногоо ургуулахад нэг бэрх Усан дээр гал түлэхэд нэг бэрх Үхрийн эвэр дээр цас тогтох нэг бэрх 4. Сургаал үгийн утгыг тайлбарлаж бичээрэй. Энэ бие чөлөөтэй болохыг хүлээж Эрдэм ном суръя хэмээвээс Эрдэм сурах цаг огт үгүй болой 5. Тодруулсан үгсийг тохирох хэлц үгээр сольж бичээрэй. /өрөмний өт шиг, нүд алдам, алтан аяганаас ус уух, борви бохисхийхгүй, хэл ам сугалчих шахах / 1.Уудам цэлгэр талаар давхисаар хот айлын бараа харлаа. 2. Намар бид амран суух завгүй ажиллаж байж тариагаа хурааж авдаг. 3. Дүү минь их сониуч болохоор үргэяж олон юм асууж шалгаадаг.4. Амьд мэнд явахад сайн сайхан юм их үзнэ дээ. 5. Хичээл дээрээ тогтворгүй байвал юу ч сурахгүй шүү. 6. Дараах өгүүлбэрүүдээс захирах өгүүлбэрийг олж бичээрэй. A. Ээжийн хүү битгий оройтоорой! Б.Хаврын урь орж байна. B. Энэ хэний ном бэ? Г. Хашааны цасыг түргэн цэвэрлэ.

ы, ий залгаврыг зөв залган Жишиг даалгаөар бичих 1. Эхийг чээжээр бичээрэй. а, о, у, я, ё- эгшгүүдээс бүтсэн эр үгэнд -ын, -ыг, ы залгаврыг Бургер буюу хавчуургатай талхны түүх залган бичнэ. Жишээ нь: найзын, Болорын, Бургер нь Дундад Азид амьдарч байсан Татар Туркүүдээс гаралтай гутлын, ямааны,ёсыг гэнэ. Татар Туркууд түүхий махыг сонгино, төрөл бүрийн амтлагчуудтай э, ө, ү,е эгшгүүдээс бүтсэн эм үгэнд -ийн, ийг, ий залгаврыг хольж шарвал илүү амттай болохыг мэджээ. Тэгээд Дундад Татарт залган бичнэ. Жишээ нь: хэрэмний, өглөөний, “Бифштекс” нэртэй түргэн хоолны газар байгуулагджээ.Германаас Дундад түүхийг, ерөөлийг, ишгийг, ихийн Азид наймаа хийхээр очсон худалдаачин “Бифштекс” -ийг хараад, нутагтаа авчирч Германы Хамбург хотноо “Хамбург” нэртэй гаргажээ. Германчууд Америкт очиж, “Хамбург” нэртэй хавчуургатай талхны газруудыг олноор нээсэн байна. Тэр цагаас хойш нэр нь өөрчлөгдөөгүй “Хамбург” нэрээрээ хаа сайгүй тархсан ажээ. 2. Сурагчид цуглав гэсэн өгүүлбэрийг A. Орон байр заасан утгаар дэлгэрүүлж бичээрэй. Б. Цаг хугацаа заасан утгаар дэлгэрүүлж бичээрэй. B. Тоо хэмжээ заасан утгаар дэлгэрүүлж бичээрэй. Г. Учир шалтгаан заасан утгаар дэлгэрүүлж бичээрэй. Д. Шинж чанар, өнгө зүс заасан утгаар дэлгэрүүлж бичээрэй. 3. Дараах үгсийг эсрэг утгатай үг, ойролцоо утгатай үг, хэлц үг гэж 3 ангилан бичээрэй. гар цайлгах, нүд булаах, ядарч зүдрэн, урт богино, халуун хүйтэн, итгэл найдвар, магнай тэнийх, орой үдэш, хөл дарах, айлчин гийчин, чанга сул 4. Зүйр үг бүтээж бичээрэй. сурдаг, оролдвол, нэгийг; түрүүлдэг, нэг нь, уралдвал 5. Шүлгийг уншаад үйл үгийг түүж бичээрэй. Жигмэд Тогмид хоёр Том савтай Тогмид нь Жимсэнд хамт явжээ. Сүүлдэнэ гэж сүрджээ. Уулын модонд очоод Түүсээр байгаад Тогмидын Уралдаж түүхээр болжээ. Сав нь дүүрээд иржээ. Жижиг савтай Жигмэд нц Идсээр байгаад Жигмэдийн Түрүүлнэ гэж барджээ. * Гэдэс нь цадаад иржээ. 6.Найзынхаа төрсөн өдөрт зориулан мэндчилгээ бичнэ үү?

Жишиг даалгавар ы, ий залгаврыг зөв залган 1. Эхийг уншаад даалгаврыг гүйцэтгээрэй. бичих Салхи үлээхэд хэзээ ч бүү ай Харин (ж, ч, ш, ь, и хэлний г ) эдгээр үсгээр төгссөн эр үгэнд –ийг, -ийн, ий залгаврыг Нэг залуу фермерийн ажилд оржээ. Эзэн түүнээс ер нь ямар хүн залган бичнэ. болохыг өөрөөс нь сонирхвол залуу, ‘Би салхи үлээх үед унтаж чаддаг” гэж хариуллаа. Фермер тун гайхсан боловч залуу хүү түүнд маш их Жишээ нь: таалагдсан учир ажилд авчээ. цоож- цоожийг засах багш- багшийг Хэд хоногийн дараа нэг шөнө аянга цахилгаан цахиж, ширүүн шуурга сонсох дэгдэхэд эзэн эхнэр хоёр сандарч сэрэв. Тэд шууд л гарч гүйлдэн мал ахуй нь бүрэн бүтэн аюулгүй байгаа эсэхэд санаа зовж шалгахаар явлаа. хайч-хайчийг ирлэх анги- ангийн булан Фермерийн өвсийг сайтар бэхэлж бүтээсэн байлаа. Зуухны хажууд бүх модыг хагалж хөрөөдөөд бэлэн болгоод тавьжээ. Залуу энэ үед маш баг- багийн гишүүн сургууль-сургуулийн чангаар хурхиран гүн нойрсож байх юм гэнэ. Эхнэр нөхөр хоёр бүх хаяг хөрөнгөө дахин нэг шалгав. Тракторыг нь гарашт оруулсан байна/Малын хашаа саравчийг цоожилж эмхэлжээ. Бүр мал нь хүртэл тайван чимээгүй Гэхдээ эдгээр (ж, ч, ш, ь, и хэлний г) байж гэнэ. Бүх зүйл хэвийн байгааг хараад эзэн эхнэр хоёр сэтгэл нь төгсгөлтэй үгсийг харьяалахын тийн амарчээ. ялгалаар хувилгахаар бол тогтворгүй “н” гийгүүлэгч нэмэгдэж ы нөхцөл залгана. Ингээд фермер залууг ажилд орохдоо хэлсэн “Би салхи үлээх үед Жишээ нь: цоож-цоожны түлхүүр, хайч- сайн унтаж чадна” гэсэн үгийн утгыг ойлгожээ. Үүргээ өчүүхэн ч гэлтгүй хайчны ам, хуш-хушны самар гэх мэт. сайн гүйцэтгэх нь ямар их амар амгалан авчирдгийг энэ өгүүллэгт өгүүлжээ. 2. Залуу ажилд орохдоо юу гэж хэлснийг бичээрэй. 3. Энэ өгүүллэг ямар сургамжтай байгааг бичнэ үү? 4. Фермерийн эздэд залуу хүүгийн ямар зан чанар таалагдсанг дугуйлаарай. A. Чанга хурхиран, гүн нойрсож байгаа нь Б. Үүргээ өчүүхэн ч гэлтгүй сайн гүйцэтгэдэг нь B. Би салхи үлээх үед унтаж чаддаг гэсэн нь Г. Бүхэл өдөржин ажилладаг нь 5. Хэлц үгийг энгийн үгээр нь сольж бичээрэй. Эгч маань сүү шиг сэтгэлтэй, нүдэнд дулаахан хүн. Од ах тэмцээнд түрүүлээд хөлнь газар хүрэхгүй явна.Хүний хэлснийг нэг чихээрээ оруулаад нөгөө чихээрээ гаргаад байвал эрдэм яаж сурах билээ. Аав ээж минь намайг алган дээрээ бөмбөрүүлж өсгөсөн. 6. Асуултын оронд тохирох үгийг нөхөж бичээрэй. (Хэзээ?) бороо орсон. (Хаана?) тоглолт болсон. (Хэдэн?) шагай орхисон. (Ямар учраас?) баяр хүргэв.( Ямар учраас?) шагнал өгөв. (Ямар?) амттай чихэр идлээ.

Жишиг даалгавар Ухаантай эцэг Дараах дасгалыг дэвтэртээ Нэгэн өвгөн хүүтэйгээ хамт амьдардаг байжээ. Хүү нь ажил хийх ажиллаарай дургүй, амар хялбарыг хайж суудаг гэнэ. Нэгэн өдөр хүү нугад бэлчиж 1. Эр, эм, саармаг эгшгээ ангилж бичээрэй. явсан үхрийг хараад: “Хоёулаа энэ үхрийг хулгайлаад идчихье. Гэдэс 2. Дараах үгсийг эр, эм үгээр нь бүлэглэж бичээрэй. цатгалан саихан шүү дээ” гэжээ. Аав нь хариуд нь: Бололгүй яахав. өөрийн, цүнхний, бөжингийн, туулайны, Номингийн, амьтны, Чи үхрээ аваад яв. Би араас чинь очъё” гээд яваад өгчээ. үнэгний, бичгийн , хичээлийн, эрдмийн, гаврыг, ёлын, ерөөлийн, Хүү нь үхрээ хөтлөн гэр өөдөө явахдаа үргэлж айн ийш тийш угжийг, хонийг, хавчны, багшийн, гархийг, нутгийн, ихрийн эргэж харсаар л байв.Гэртээ ирж үхрийг нядлан, махыг нь чанаж 3. “ыг, ийг, ийн, ын, ий, ы” залгавраас идэхийн өмнө аав нь: “Энэ махыг идээд хэн нь илүү таргалахаа үзье тохирохыг нь залган бичээрэй. гээд хоёулангийнхаа хүзүүний тойргийг хэмжив. Тэгээд хоёр сарын аав, ээж, овор, уул, үхэр, өвс, морь, дараа аав нь дахин өөрсдийн хүзүүгээ хэмжиж гэнэ. Аав нь угж, хонь, зураач, бийр, тамхи өмнөхөөсөө хоёр дахин бүдүүрсэн байхад хүү нь бүр турж эцсэн байлаа. Хүү нь гайхаж “Та таргалсан байхад би яагаад турсан байдаг билээ” гэв. Аав нь инээн: “Хулгайн юм хоол болдоггүй юм. Тэгээд н чи айж тайван бус байсан болохоор турсан. Харин би энэ үхрийг эзнээс нь худалдаад авчихсан байсан юм” гэжээ. 1. Үгийн утгыг тайлбарлаж бичээрэй. амар хялбарыг хайх - хулгай хийх - хүзүүний тойрог - 2. Цэгийн оронд үйлийн эзнийг оноож бичээрэй. А ........... амар хялбарыг хайж суудаг. Б............ хүзүүний тойргийг хэмжив. В ........ хоёр дахин бүдүүрсэн. Г. ....... турж эцсэн. 3. Эхийн далд утга аль нь вэ? Зөв хариултыг дугуйлаарай. А. Хулгай юм хоол болдоггүй. Б. Үнэнч, шударга хөдөлмөрлөж амьдар. В. Мах идвэл таргална. Г. Айж, тайван бус байвал турна. 4. Яагаад “Ухаантай эцэг” гэж нэрлэсэн бэ? Зөв хариултыг дугуйлаарай. А. Хүүдээ хулгай хийхийг зөвшөөрсөн. Б. Хоёулангийнхаа хүзүүний тойргийг хэмжсэн. В. Аав нь таргалж хүү нь турсан. Г. Хулгай хийхийн хорыг уран аргаар ухааруулсан. 5. хийж, болдог, хүн, ажил; хүлэг, ар, болдог, давж - эдгээр үгсийг зүйр үг болгож бичээрэй. 6. Хэлц үгийг өгүүлбэрт оролцуулан үндсэн утгыг нь гаргаж бичээрэй хорголоо тоолох - нар нь гарах - 6. Эмэгтэйчүүдийн баяраар ээждээ зориулан мэндчилгээ бичнэ үү? 7. Гадаадад сурч байгаа ах эгчдээ 50-60 үгтэй захидал бичээрэй.

Жишиг даалгавар Жишиг даалгавар Арвай хээр 1.Эхийг чээжээр бичээрэй Арвай хээр хэмээх хурдан хүлгийн тухай хэд хэдэн домог Цагаан тэмээний хүүхэд байдаг. Баян тайжийн ганц хүү, ядуу айлын ганц охиныг авчээ. Нэг Тэнгэр хангай тэр өдөр тогтуухан байлаа. Цагаан уулын арын өглөө бэр нь тээр тэнд буусан аянчны гадаа уяатай нохой шиг хар дэнжийн зуслан газар манайхны хэсэг айл хаяа дэрлэн буув. Найз юмыг тойроод энд тэнд нь гараад байхыг хадам эх нь харжээ. хүүхдүүд Идэрийн голын нэгэн тохойд цагаан тэмээ болж тоглоно. Тэгээд буцаж ирээд аянчны хар даагыг ямар ч үнээр хамаагүй Бахимбор гэж нэрэндээ тохирсон хүү чоно болов. Төгсөө гэдэг бондгор худалдаж авахыг нөхөртөө хэлжээ. бор охинд ингийг төлөөлөн ботгонуудыг хамгаалах үүрэг ногджээ. Чоно арга заль хэрэглэн ботгонуудыг барихыг хүснэ. Төгсөө охин Хүү хар даагыг дөрвөн унагатай гүүгээр шалж байж авчээ. Тэр мөчөөгөө өгөлгүй нэг ч ботгоны гарзгүй байлаа. Энэ бүхнийг харж суусан жил хар даагаа хошуу наадамд уралдуулахад аравгар хээр даага нь Амар хүү: - Төгсөө охин, Бахимбороос хүч тэнхээний хувьд өчнөөн их ганцаар дэгдэж иржээ. Хожим нь зөнөсөн хойноо наадамд сул дутмаг хэрнээ ботгонуудаа яаж хамгаална вэ? гэвэл ээж нь ээрүүл уралдаж түрүүлээд, одоогийн арвайн толгойн өвөрт зогсоогоороо эргүүлэх зуур: үхсэн гэдэг. - Үртэй амьтны сэтгэлээс их тэнхээ гардаг юм.Тэр агуу хүчийг дийлэх чадалтан энэ хорвоод байхгүй билээ. Энэ хүүхдүүдийн тоглоом ч гэсэн Хорь гаруй жил түрүүлж ирж байсан энэ газрыг нь Арвай үүнийг гэрчилж байна шүү дээ гэв. хээрийн хөндий гэж нэрлэсэн ажээ. чГ,- 1. Үгийн утгыг тайлбарлаарай. 1. Эхийн гол санааг 2-3 өгүүлбэрээр илэрхийлээрэй. 2. Үгсийг найруулан өгүүлбэр бүтээгээрэй. шалж байж - сул уралдаж - баян тайж - хаяа дэрлэн, газар, буув, арын, зуслан, дэнжийн, айл, манайхны, 2. Энэ домгийн гол санаа юу вэ? хэсэг, цагаан уулын А.Ажигч, ухаалаг бэрийн тухай 3. Дараах хэлц үгийн утгыг тайлбарлаж бичээрэй. Б. Арвай хээрийн хөндийн тухай мөчөөгөө өгөхгүй - хаяа дэрлэн - В.Хурдан хээр морины тухай Г. Морь түрүүлсэн тухай 4. Үг тус бүрт ойролцоо ба эсрэг үгийг нь олж бичээрэй. 3. Дараах үгсээс ялгах эгшигтэй үгийг нь түүж бичээрэй. арвин - хэтрэх - бичиг,хүндэт,нарны,хоргол,гөлөм, анги, эмнэг, мөнгө, нуур 4. Дараах үгсээр зүйр үг бүтээж бичээрэй. 5. Хүүрнэх өгүүлбэрийг асуух , анхааруулах, захирах өгүүлбэр болгож /хортой, архи, тамхи, балгавал, аминд хортой, тархинд, татвал/ бичээрэй. 5. Хэлц үгийг үндсэн утгатай нь холбож зураарай. Ээжийгээ би эгнэгт хайрлан дээдэлж явна. 1. өрөмний өт шиг а. онгирох 2. гар татах б. олон ааштай 3. нүдний гэм в. харамлах 4. хаврын тэнгэр шиг г. маш ховор 5. хамраа сөхөх д.тогтворгүй 6. Сургуулийн орчимд нийтийн цэвэрлэгээ хийх тухай зарлал бичнэ үү?

Жишиг даалгавар ' Жишиг даалгавар 1. Үгсээр өгүүлбэр бүтээгээд, эх болгон бичээрэй. Эхэд гарчиг өгөөрэй. Хэргийн учир 1. цэлмэг, байлаа, өдөр, сайхан, Эрт цагттахиа, нохой, муур гурав нэгэн айлд амьдардаг байжээ. Нэг удаа 2. оготно, унажээ, нүхэнд, хашаан, дотор, ухсан муур тахиа хоёр : ”Үдэш болохоор пинд орж мах хулгайлан идье. Ингэхдээ 3. чадсангүй, нүхнээс, гарч, оготно, оролдоод, яажч нохойг дуудна. Гэхдээ түүнд өгөхгүй. Өглөө эзэн пингийн дэргэдүүр нохойн 4. оготны, нүхэн дээр, час час, ирэв, дуугаар, муур мөр байхыг хараад махыг хэн идсэн болохыг төвөггүй мэднэ. Бас ясыг нь нохойн үүрний дэргэд хаяна” гэлцжээ. 5. мяу мяу, унжуулна, сүүлээ, би, үзүүрээс нь, гараад, зүүгдээд, ир, Өглөө нь хэрэг мандаж эзэн нохойг хөөн явуулав. Тэр үед уулын орой гэж, хэлэв дээр зальт улаан, аргат шар хоёр ийн ярилцаж байв. Өглөө үдэшгүй 6. би, айж байна,таниас боргож хуцах нь сонсогдохоо болилоо. Нохой үнэхээр байхгүй бол орилоо тахиа ч бидний хүнс болох нь тэр дээ гэсээр удалгүй өнөөх тахиаг шүүрэн 7. Нүхний, үхсэнээс, азаа, ёроолд , үзье,гэж, бодоод, сүүлнээс нь, авч одов. Өвгөн эмгэн хоёр хоточ сайн нохойгүй, өдөр бүр гарав, зүүгдэн өндөглөдөг тахиа ч үгуй боллоо. 8. Муур, савлаа, хэд дахин, сүүлээ, газарт, годгонуулан Тэгээд эмгэн: - Хоточ сайн нохойгоо хөөж явуулахаар энэ муу 9. Оготно, гүйгээд, нүхнийхээ, орчихжээ, аман дээр, унаж, цааш хулгайч муурыг хөөж явуулсан бол юунд тахиагаа үнэгэнд алдаж байхав /Д.Базаррагчаа/ гэж үглэв. 2. Хэлц үгийг шууд утгатай нь холбож зураарай. 1. Үгийн утгыг тайлбарлаж бичээрэй. пин - хэрэг мандаж - хоточ нохой- 1. ам халах а.мэхлэХ 2. Эхийн гол санаа аль болохыг олж дугуйлаарай. 2. чулуу хөөлгөх б. маш дотно A. Хулгайг жигших хэрэгтэй 3. зүү орох зайгүй в. мөнгөөр цэгнэх Б. Нөхөрлөлийн үнэ цэнэ 4. зоосны нүхээр харах г. их ярих B. Өөдөө хаясанчулуу өөрийн толгойд 3. Дараах үгсийг зүйр үг болгон бичээрэй. Г. Үнэн мөнийг олох нь чухал тэнхлүүн тусалснаас явахад тэмээгээр 3. Цэгийн оронд үйлийн эзнийг олж бичээрэй. тусалсан нь явахад дээр тэвдэж тэвнээр А..... нэгэн айлд хамт,амьдардаг байжээ. 4. Дараах зүйр үгийн утгыг тайлбарлан бичээрэй. Б..... мах хулгайлан идэв. Аргамж сур урт нь сайн В..... нохойг хөөн явуулав. Ам хэл богино нь сайн Г. ... тахиа ч үгүй болсон. 5. Оньсогыг таагаад тайлбарлаж бичээрэй. 4. Хэлц үгийг үндсэн утгатай нь холбож зураарай. Алтан хаалгаа хаагаад 1. дээсэн дөрөөн дээр а. жаахан унтах Мөнгөн хаалгаа нээгээд 2. дугхийхбхаашаачболжмэдэх Мянган зул асаав. /нар,сар, од/ 3. долоон голтой в. амь бөх]гэй 6. Цэгийн оронд тохирох залгаврыг бичээрэй. 4. дээлээ даахгүй г. арай чүү*г?ж 5. дөнгөн данган д. доожоогүй Тэд хаан... санаа... тохир... худлаа хэл... чадаагүй учир.. хоосон буц ' 6. идье, өндөглө - үгсийн зөв бичих дүрмийг тайлбарлаарай. .7. Унадаг дупуйныхаа тухай зар сурталчилгаа бичнэ үү?

Жишиг даалгавар 5. Дараах үгсийг дөрвөн мөрт мэргэн үг болгон бичээрэй. (хэлхээ, эрдэм, төрийн; эцэг 1. Эхийг уншаад дараах даалгаварыг гүйцэтгээрэй. эх , хэлхээ.төрлийн; гэрийн, тооно, хэлхээ; хэлхээ, хоол, гэдэсний) Тусч алагтуу Жишиг даалгавар Олон зуун алагтуу аргал ховхпон алхах нь үнэхээр сонин байдаг. Аргал доор өт хорхой байдаг бололтой Аргал ховхпохдоо тун ч сурамгай. 1. Эхийганхааралтайсонсоод,цэгийнорондтохирох зөв хариултыг сонгон Ямар ч том аргалыг хошуугаараа өргөөд хол гэгч шидчихнэ. Тэгэхдээ тэмдэглээрэй. нойтон талыг нь заавал нар уруу харж унахаар шиддэг нь нэг л мэдэхэд дэнжийн бүх аргалыг хатаачихна. . Шаазгайн дуулгасан хэл Шаазгай айлын гадаа яаран ирж шон дээр суугаад: Гурван гүвээний Алагтуу ингэж аргалчинд туслаад нэг л өглөө алсын аянд явчихсан цаана танай бор гүүг чоно, баавгай хоёр элбэж унагаад идэж байгааг сайн байдаг сан. Замдаа бас нэгэнд тус хүргэж явдаг байх даа. санаат үнэг таарч хэл хүргүүллээ гэж шагшрав. Адуучин мориндоо мордож давхив. Үнэг холоос харж суулаа. Баавгай 2. Эхийн агуулгыг тунгаан бодоод зөв хагриултыг сонгон тэмдэглээрэй. чоныг хэмх алгадаж алаад, адууны махнаас зооглож байхад нь хүн ирж буудан унагаж арьсыг нь өвчиж аваад явав. Түүнийг далд ороход үнэг: • Одоо ч минийх болсон доо гээд хар хурдаараа гүйсээр очиж идэв. Адууны мах зөөлөн, тарган, бас амттай байв. Үнэг улам шунаж өвчүү 1. Алагтуу шувууны юу нь сонин байдаг вэ? хавьд нь очиж зулгаатал хавханд орчхов. Адуучин эр тэнд хавх тавиад явчихсан юм байжээ. А. Алхах нь сонин Б. Аргалчинд туслах нь сонин Б. Олон зуугаар байх нь сонин Г. Аргал ховхлох нь сонин 2:.Алагтуу шувуу яагаад аргал сөхдөг вэ? А. Сурамгай учраас Б. Аргалыг хатаах гэж В. Тусч учраас * Г. Доорх өтийг идэх гэж 3.Дэнжийн аргал хатчихсан байдгийн учир нь Б. Үнэгийг ирэхээр 1. Шаазгай ................... ............ирж шагширсан А. Хошуугаараа өргөдгөөс Г. Хавх тавиад Б.Ховхлохдоо сурамгай учраас A. Бор гүүг идэж байгааг хараад Б. Гурван гүвээний цаанаас В. Нар уруу шиддэгээс В. В. Үнэг таарахаар С. Хэл дуулгахаар Нойтон талыг нар уруу харуулдгаас 4.Алагтуу шувууны тус нь юу вэ? 2. Адуучин........................явчихсан А. Өт хорхой түүдэг A. Баавгай чоно хоёрыг алаад нь Б.Аргалыг хол шиддэг Б. Мэхт мэхэндээ гэдэг болов B. Бор гүүгээ үхсэнийг үзээд нь Г. Адуучинд хэл дуулгаж тусалсан 3. Үнэг.................................................... В. Аргалыг ховхолж хатаадаг нь Г. Аргалыг ховхолдог нь. А . Сайн санаатай тул хэл өгсөн 3. Цэгийн оронд тохирох үгийг нөхөөрэй. /харъя, харья, зорьё, зоръё, В. Бор гүүнд туслах гэсэн уръя, урья/ _ 4. Зүйр цэцэн үгийн утгыг тайлбарлаарй Гэртээ ............. Мод ...................................... .. Алсыг 11111И1щ- Сайн хүн нэрээ хайрладаг ’......................................................................................................................................................................................................................^\"» Холыг .............. Найранд ................................... Цаас .......... 4. Дараах эхэд байгаа том үсэг, цэг тэмдгийн алдааг засаж бичээрэй. Сайхан шувуу өдөө хайрладаг бөртэ чонын угсаа гэгдэх арван нэгдэх үеийн ач есүхэй баатрын 5. Дараах үгсээр зүйр цэцэн үг бүтээж бичээрэй. ууган хүү тэмүүжин 1186 онд онон мөрний дэлүүн болдог гэдэг газар төржээ тэрээр 1206 онд нэгдсэн монгол улсыг байгуулан чингэс /өглөөний, бүү бод, дулааныг, дулаанд; жаргалд, өсөхийн, бүү бод, хаан цол өргөмжлөгджээ Түүний байгуулсан улс жаргалыг/ нь цагаан хэрмээс байгаль далайн өмнүүр, алтайгаас хянган хүртэл 6. Дараах үгсэд “-ийг, -ыг “ залгаврын тохирохыг бичээрэй. өргөн уудам нутагтай байжээ авдар, Хөвсгөл, туурга, эмнэг, төрөх, ажилчид, танил

Жишиг даалгавар 1. Шүлгийг гүйцээж бичээд уран тод уншаарай. Товч шилбэ нийлэн байж .................. энгэр задгай Жишиг даалгавар Тооно унь нийлэн байж ......................... орчин задгай 1. Эхийгуншааддаалгаврыггүйцэтгээрэй. Дээвэр туурга нийлэн байж .............. бүтэн болно Алтан овоо босгосон хулгана Дэвтэр үзэг нийлэн байж .................. бичиг өрнө Дэлхийн хүүхэд багачуудын ертөнцийг бүхпээр нь 'эзэгнэж чадсан Товч шилбэ нийлэхгүй бол ............... гэр бүрнэ Уолт Дисней уран бүтээлийнхээ ажил үйлсийн гарааг эхэлснээс хойш 75 жил болж байна. Тэрээр 50 гаруй жилийн хугацаанд хулгана, зараа, хэрэм, Тооно унь нийлэхгүй бол .................. тэнгэр задгай муур, нохойн амьдралаас сэдэвлэсэн хүүхэлдэйн кинотой ханилж тэдгээрээр ертөнцийг танин мэддэг боллоо. Дээвэр туурга нийлэхгүй бол ............ бүрэн болно Эдийн засгийн хямралын он жилүүдэд олон түмнийг зугаацуулан Дэвтэр үзэг нийлэхгүй бол ................ оюун задгай цэнгүүлэх явдал хэрэгтэй байсныг овжноор сэтгэж, баяжих арга 2. Тохирох залгаврыг залгаж бичээрэй. сүвэгчилжээ. Ер нь Америкчууд ямар ч хүнд үед гутардаггүй, ямагт өөдрөг сэтгэлтэй байдаг үндэсний онцлогтой улс юм аа. Дисней ч үүнийг ухаарч Манай нутаг+/ын,ийн/ардууд их зохиолч+/ын, ийн/ намтар+/ыг, Микки Маузаа бүтээсэн ажээ. Том толгой, бяцхан хамар, гар хөлтэй, бүлтийсэн нүдтэй хүүхэлдэйг бий болгосон бөгөөд цасан охин, молтогчин ийг/Орхон+/ы, ий/ музейд шилжүүлэв. туулай зэрэг өдий төдий баатруудыг бүтээжээ. 3. Холбоо үгсийг ашиглан эх зохиож бичээрэй. Хүүхэлдэйн киноны эзэн маань ч хөрөнгөжиж түүний хулгана эзэндээ цэнгэг агаар, агаарт гарах, цасан өвгөн, цасан бөмбөлөг, хөвөн доллараар алтан овоо босгож өгчээ. цас,уулын уруу буух, салхи зүсүүлэх, шинэхэн мөр, бие чийрэгжих, хөгжилтэй инээд, өвлийн нар,гялтаганан харагдах 4. Дараах үгсээр хэлц үг бүтээж бичээрэй. модоо нүүр ам гар хөл хэл нүд толгой 2. Дараах холбоо үгсийн утгыг тайлбарлаж бичээрэй. халтирах булаах өгөх даах алдах барих муруйх овжноор сэтгэх - арга сүвэгчлэх - алтан овоо босгох - сунгах 3. Уолт Диснейг баяжуулсан хүүхэлдэйн киноны баатрыг нэрлээрэй. 5. Үйл үг үүсгэх‘‘л” дагаврыг олж доогуур нь зураарай. A. Цасан охин Б. Молтогчин туулай Эвлэвэл бүтдэг Тоолбол нас чацуу B. Нохой, муур Г. Микки Мауз хулгана Ховловол гутдаг . Төөлбөл бие чацуу г*; 6. Дараах шүлгийг уншаад үргэлжлүүлэн нэг бадаг нэмж зохиогоорой. ^ Эхийн ач Намрын нар салхинд 4. Дараах үгсэд “-ийг, -ыг “ залгаврын тохирохыг бичээрэй. ч Наана цаанаа авч сурагчид, янзага, жаргал, Булган, борлог, сонин, Орхон Хаврын хавсарга салхинд Нарийн бүдүүн үгийг Хажуу нөмөртөө авч Хэлжсургасан 5. “толгой ” гэдэг үгийн үндсэн ба салаа утгыг холбоо үгээр бичээрэй.. Хатуу ширүүн үгийг Ачит ээж минь Хэлж сургасан 6. Дараах нэрсийг товчилж бичээрэй. Ачит ээж минь Өвлийн хүйтэнд Зуны нар салхинд Өвөртөлж унтаад 1. Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага - Суга сүүдэртээ авч Өлсөж зовж байхад Ангаж цангахын цагт 2. Улсын Их Хурал - Өндийн босож хөхүүлсэн Ариун сүүгээрээ ундаалсан Ачит ээж минь 3. Засаг Даргын Тамгын Газар - Ачит ээж минь 4. Боловсрол Соёл Шинжпэх Ухааны Яам -

Жишиг даалгавар 1. Эхийг уншаад дараах даалгаврыг гүйцэтгээрэй. Жишиг даалгавар 1. Үйл явдлыг зөв дараалалд оруулан эх зохиогоорой. Зохиосон Жижиг зүйл гэж байдаггүй эхдээ гарчиг Нэг өдөр хүний амьдралд таслал үгүй боллоо. Тэрнээс болж хүмүүс 1.Чоно согоог барихад бэлэн болжээ. 2.Гэлээ ч хөл дээрээ тэнцэн ядан байгаа янзагатай согоо хаашаа явах билээ. З.Хөл дээрээ тэнцэн хэцүү, урт өгүүлбэр хэрэглэхээс эмээж богинохон, энгийн өгүүлбэр ядаж байгаа янзагандаа согоо хөхөө хөхүүлэв. 4.Чоно тэр рүү дайрах мөчид согоо янзагаа даран урд хоёр хөл дээрээ сөхрөн хэвтэхэд, чоно хэрэглэдэг боллоо. Өгүүлбэр нь энгийн болсноор хүний бодож сэтгэх нь согооны дээгүүр эрчиндээ харайж цаашаа эргэж ч харалгүй хурдлав.5.Согоо янзагаа үнэрлэж салхины аясаар эвгүй үнэр ирэхийг хүртэл энгийн болж эхэллээ. Тэгж байтал анхаарлын тэмдэг үгүй болов. мэдэрч, чоно ойрхон явна гэж бодов. 6.Согоо өвчүүн дороо янзагаа зогсоож, өөрийн амиа золиосонд гаргахад бэлэн зогсоно.7. Чоныг Хүмүүс нам дуугаар ярьж, дууны өнгөө өөрчлөхгүй нэг өнгөөр ярьдаг харсан согоо тэвдэн бачимдавч янзагандаа хоргодоод хаашаа ч хөдөлсөнгүй зогсов. боллоо. Ингээд хүн төрөлхтөн уурлаж баярлахаа байлаа. Юу ч хүний сэтгэлийг хөдөлгөхөө болив. Хэсэг хугацааны дараа асуултын тэмдэг үгүй болов. Хүмүүс асуулт асууж чадахаа байв. Тэдэнд юу ч сонин байхаа болив. Дэлхий ертөнц амьдрал, тэр битгий хэл өөрөө ч өөртөө сонин байхаа болилоо. Хэдэн жилийн дараа тодруулах тэмдэг апга болж үйл явдлын учир шалтгааныг нэг нэгэндээ тайлбарлахаа байлаа. Ингээд амьдралын сүүл үе ирэхэд хүнд ганцхан хашилт л үлдсэн 2. Өгүүлбэрийн эцэст зохих тэмдгийг тавьж хуулан бичээрэй. байв.Өөрийн гэсэн бодол байхгүй зөвхөн бусдын юу бодож байгааг Чи “Математик”сонин авсан уу..... Та нартцагийн хуваарьбий юу.... Найздаа тусалсанд баяр хүргэе.... Сайхан бичиж сурахад ээж минь ямагт дамжуулдаг нэгэн болно. Хүмүүс бодож сэтгэхээ больжээ. Бодож сэтгэхээ тусалдаг... Гэртээ түргэн харь... Үер уснаас болгоомжлогтун... Бүрээгээ үлээж бөмбөрөө дэлд... байсан хүн төрөлхтөн эцэс боллоо. 3. Дараах өгүүлбэрүүдээс хүүрнэх өгүүлбэрийг олж бичээрэй. 2. Асуултад хариулж бичээрэй. A. Таслал ямар үүрэгтэй вэ? Б. Анхаарлын тэмдэг ямар үүрэгтэй вэ? А. Тэртээ уулын цаанаас нар манддаг. В. Хэзээ дуусах ажил вэ? B. Асуултын тэмдэг ямар үүрэгтэй вэ? Г. Хашилт ямар үүрэгтэй вэ? Б. Эрх чөлөө мандтугай! Г. Хурдан явцгаа. 3. Хэлц үгсийг ойролцоо утгаар нь холбож зураарай. 1 дөргүй бух шиг а. хормойгоо чирэх 4. Үг тус бүрийн утгыг тайлбарлаж бичээрэй.. 2. нусаа хацартаа наах б. магнай тэнийх давжаа - хуйлрах - мяраалаг- жихүүн - 3. зүү орох зайгүй в. биеэ оторлох 5. Сургаал үгийн утгыг тайлбарлаж бичээрэй. 4. нар нь гарах г. буруу ишилсэн сүх шиг 5. цаг нөхцөөх д. нэг эхийн хүүхэд шиг Арслангийн баатар омог Үнэгний уран арга 4. Дараах оньсогыг таагаад хэрхэн оньсоголж бичсэнийг тайлбарла Арсландаа зохино Үнэгэндээ зохино Барьж болдоггүй Арилгаж болдоггүй Үнэг мэт явбаас Арслан мэт явбаас Бараан хар Адилхан хар 5.Дараах өгүүлбэрүүдийг зөв дараалуулан бичээрэй. Үтэр гутна Амар үхнэ. A. Ээжээ энэ юун олон шувуу вэ? гэж дэгдээхий асуув Б. Тэрээр хадан хясааны доогуур нисэн яваа олон шувууг ажиглан харлаа. B. Бүргэдийн дэгдээхий үүрнээсээ толгойгоо цухуйлгав.

Жишиг даалгаөар Жишиг даалгавар 1. Эхийг уншихдаа оньсогыг таагаад, энгийн эх болгож бичээрэй. 1. Эхийг уншихдаа оньсогыг таагаад, энгийн эх болгож бичээрэй. Ажилсаг охин Дөрвөн улирал /оньсгон өгүүллэг/ Цэцгээ, охины аав, хүндийг үүрч гүрнийг тойрогч, гал хоёр нүдтэй, “Өвөг эцэг өөрөө цагаан торгон дээлтэй, чих чимхдэг цухалтай, их охин гархин дөрвөн туурайтаа засаж байхад, ээж нь ишгийг бондогонуулан Хандмаа нь хар торгон халаадтай, хамаг олонд хүндтэй, дунд охин Зундуймаа бондогонуулан таргалуулж суулаа.Харин өвгөн аав нь Тангадын шар нь ногоон торгон нөмрөгтэй, номин сувдан чимэгтэй, бага охин Нансалмаа нь нохойг тархиар нь бөөлжүүлж байлаа. шар торгон цамцтай, шүр сувдан зүүлттэй. Тэр юу вэ? гэдэг. Цэцгээ охин хоршооноос авч ирсэн ногоон сүүлтэй, цагаан тахиа, давхарлан өмссөн далан долоон дээлтээ хоолныхоо савнаас гаргаж, Бас “Өндөр цагаан суварга дөрвөн талтай, дөрвөн тал нь гурав, бөгтөр биетэй бөөрөнхий сүүлтээ ган дөрвөн соёот, гархин нүдэт хулгайчид алдчихгүйу тулд иддэггүй хэр нь их гэдэстэй, явдаггүй гурван цонхтой, гурвын гурван цонх нь гуч гучин хадаастай, тэр юу вэ?” хэр нь дөрвөн хөлтдөө хийж түгжиж орхиод, бас хоршооноос авч ирсэн ясан ходоодтой хар илжигнээс аавдаа нэг атгыг өгч, ясан бөөртэй хэмээнэ. улаан бяруунаас ээждээ хоёр аяга өгөөд, дээрээс унасан юм шиг, дэргэдээс ургасан юм шиг, хурц хутгаар өөлсөн юм шиг, хурын Хоёр он солигдох үеэр хүүхдүүд өөр хоорондоо “Ам цагаан, хоёр усаар угаасан юм‘ шигээсээ хоёр ширхгийг өвгөн аавдаа өгөөд худаг биш байтлаа устай, хонь биш байтлаа хорголтой, мах биш байтлаа эвэр, хондлой цоохор, зоо саарал, зуны хур, хуруудан алаг, хурдан улаан, бөмбөг биш байтлаа бөөрөнхийгөөс амтархан идэж байснаа, аав ээжийгээ ажилдаа ядарч байгааг хараад босож, уургалж болдоггүй борлог, хув цагаан, цаадахын дүрс, цагийн мэдээ, хянгар арав, хялгасан урт хар мориноос барьж ирээд цаддаггүй цагаан гахайныхаа гэдсэнд хуурай түлээ хийж гал түлээд, шөлийг нь уугаад махыг нь иддэггүйг дэлт”-ийн тухай ярилцан таалцдаг. чанаж, түүндээ бас намайг дангаар минь иддэггүй, надгүй бол бас иддэггүйгээс хийж, галуу шиг хүзүүтэй, гахай шиг “Бандгай баруун тийшээ бараалсаар одоход задгай бандгайн мөрийг гэдэстэй, галын захаас холддоггүйд уудалж аав ээж, өвгөн ааваа дуудлаа . балласаар ирлээ” болоход хүн амьтныг “Барьж болдоггүй бараан хар, 2. Сургаал үгийн утгыг тайлбарлаж бичээрэй. арилгаж болдоггүй арги хээр\" салахгүй дагана. За тэгсэн чинь “Нарны Нарны гэрэл хурц болоход Үүлгүй болбоос нэн сайн наагуур наасан юм шиг, начин шонхор суусан юм шиг, бидэр тариа Насны багад эрдэм сурахад Залхуугүй болбоос нэн сайн тарьсан юм шиг, бирдийн хуруу орсон юм шиг” гарч ирээд л “Далайн 3. Хэлц үгийг нь энгийн үгээр нь сольж бичээрэй. Тэр хоёр зүү орох зайгүй нөхөд билээ. Хөдөө нутагт энэ торго цаана даага шарвас” үзэгдэнэ. “Хятад газраас хилэн торго халина”, дурдан чинь нүдний гэм шүү дээ. Сургуулийн он жилүүд харвасан сум шиг өнгөрч би 10 дугаар ангиа төгслөө. заримдаа “Дээр өндрөөс дэгдэн буув, дөрвөн хөлөө алдан буув, газрын 4. Өгүүлбэр бүтээж бичээрэй. уруу гаслан буув, ганц хөлөө алдан буув” асгарна шүү дээ. эрдэм, хэзээ, эссурваас; гэмших, хэрэглэх, цагт; эс асарваас, биеэ, эрүүл; олсон,өвчин, цагт, гэмших 2. Залгаврыг залгаж бичээрэй. 5. Залгаврыг залгаж бичээрэй. Булаг шандын эхийг ухах хөнд+х+ийг цээр+л+нэ. Онцгой өнгөтэй Ховордсон амьтад болон сүрэг+ийн манлайг агнахыг цээрлэнэ. чоно, тарвага, үнэг зэргийг агна+х+ыг цээр+л+нэ. Булаг шанд, нуур цөөрөм, усанд хог хийх бохирдуул+х+ыг цээрлэнэ. Ан амьтад+ыг Газарт гадас шон хатгаж орхи+х, нүү+ээд буурь+аа цэвэрлэхгүй хээлтэй байх, үр төл нь нялх үед агна+х+ыг цээрлэнэ. байх+ыг цээрлэнэ. Хамаа бусаар газар ухах, шороо төнхөх, мод огтлох+ыг хориглон цээр+л+ж, газар+ын судас тасарч байгаль үхнэ гэж цээрлэнэ. 3. Үгсийг дараах загвараар 2 ангилж бичээрэй. ЭГ + Л = Л (Э) сав+л = савла ЗГ + Л = (Э) Л багц + л = багцал нууцал, галла, товчил, номло, тагла, ховло, тусал, цоожил, насал 4. Хэлц үгсийг эсрэг утгаар нь холбоорой. 1. эвтэй найртай а. модоо барих 2. толгой цохих б.шар махтайгаа хатах 3. хөлжих баяжих в. хонь чоно 4. алтан аяганаас ус уух г. сүүл мушгих 5. Эхийг үргэлжлүүлэн зохиож гүйцээгээрэй. Шоргоолж Нэгэн шоргоолж өөрийн бутан дотроо хүч бяр төгөлдөр баатар нэрийг олжээ. Тэр түүндээ ихэд хөөрч гэнэ. Шоргоолж нэг өвгөний тэргэн дээр суугаад хот хүрээ оржээ.Тэр хэдий чинээ том юм өргөвч түүнийг хүмүүс огт гайхахгүй байлаа....