Kantlijn nr-56

de Kantlijn van de redactie •••••••••••••••••••••••••••••• Editorial 56 Nieuwe edities Uiterste Verschijnings Na het uitkomen van ons jubileumnummer werden we blij verrast met allerlei lieve en leuke compliment- AK 2019 inleverdatum datum jes van onze lezers. We kunnen daarom terugkijken op een zeer geslaagde feesteditie en dat geeft ons •••••••••••••••••••••••••••••• nieuwe energie om verder te gaan met het uitgeven van nieuwe Kantlijnen. KL juni 22 mei 12 juni KL juli 26 juni 17 juli KL september 21 aug 11 september KL oktober 18 sept 9 oktober In deze editie geven we onder andere het woord aan Ger Bochanen, een bekende garagehouder. Ger zet zich belangeloos in voor de Roparun. Onze nieuwe schrijfster Ineke ging op bezoek bij Clement van Kooten om meer te weten te komen over het ontstaan van de tentoonstelling “Romeinen in de Alblasserwaard”. En natuurlijk zijn er nog meer verhalen te vinden in deze Kantlijn en niet te vergeten onze veel gelezen en populaire columns. Wij wensen u veel leesplezier! Hartelijke groet, de redactie De coverfoto is gemaakt door Nathalie Arnoczky Photography colofon De Kantlijn Schrijvers en fotografen Metamorfose De Kantlijn is een vrijwilligersproject De Kantlijn werkt met vrijwilligers. De metamorfose is bedoeld voor vrou- ondersteund door Haveka | de grafische Wilt u als vrijwilliger ook iets bijdragen? wen van 18 jaar en ouder en is kosteloos partner, Alblasserdam. Stuur een e-mail naar de redactie. voor de kandidaat. Ook meedoen? Aan- melden kan via de website van de Kantlijn: Redactie Aanbod inhoud www.dekantlijn.nl/metamorfose/ E-mail: [email protected] Wilt u als lezer, ondernemer, vereniging of Website: www.dekantlijn.nl stichting uit de regio uw verhaal vertellen Copyright Telefoon: 078 888 04 42 of nieuws, tips of mededelingen delen? Dit magazine is met uiterste zorg samen- Laat het de redactie weten. gesteld. Toch zijn er op grond van de hier Oplage aangeboden informatie geen rechten te Uitgave Kantlijn Alblasserdam/Kinderdijk: Verspreiding ontlenen. Niets uit deze uitgave mag wor- 9200 exemplaren. De Kantlijn is gratis en wordt maandelijks, den verveelvoudigd, opgeslagen in een ge- Uitgave Kantlijn Nw-Lekkerland/Streefkerk: 11x per jaar m.u.v. augustus, huis aan huis automatiseerd gegevensbestand of open- 4400 exemplaren. verspreid door de Reli Groep, Hardinxveld- baar gemaakt, in enige vorm of op enige Giessendam. De Kantlijn niet ontvangen? wijze,hetzij elektronisch,mechanisch,door Adverteren Ga naar: www.dekantlijn.nl/bezorging/ fotokopieën, opnamen of op enige andere Voor meer informatie of een afspraak, manier, zonder voorafgaande schriftelijke mail naar: [email protected] Volg de Kantlijn ook op Facebook toestemming van de Kantlijn. de Kantlijn 1

coverinterview Ger Bochanen Garagehouder met hart voor de Roparun Roparunteam RTZN238 Ger Bochanen is een Alblasserdamse garage- wat te beschouwen is als de start van de garage. Ger houder en trouwe sponsor van het Alblasser- vertelt: ‘Toen ik in het bedrijf kwam, was de Vroege- damse Roparunteam RTZN238 (Running Team straat al uit zijn voegen gegroeid en konden we Zonder Naam). Ger vormt samen met zijn broer gelukkig een boerderij met een aantal huizen in de Ben en zus Jolanda de directie van het garage Kerkstraat kopen. Het terrein achter deze boerde- en automobielbedrijf A.BOCHANEN & ZONEN, rij liep door tot aan het water, zodat we een groot een familiebedrijf met een lange geschiedenis in parkeerterrein kregen. Na een aantal aanpassingen Alblasserdam. was de locatie geschikt voor ons garagebedrijf. Het ging prima en het bedrijf bleef doorgroeien. Ook de In 1946 begint Arie Bochanen, de vader van Ger, op locatie Kerkstraat werd te klein en toen we het ge- twintigjarige leeftijd met reparaties van auto’s bij rucht hoorden dat Ford Wensveen van de Plantage- zijn huis aan de Vroegestraat. Daar nummer 24 een weg ging vertrekken, zijn wij met directeur Ad Treure hoekhuis was, had hij wat ruimte achter het huis, gaan praten en konden we het samen eens worden 2 de Kantlijn

over de overname van het pand aan de Plantageweg. We werden gelijkwaardige partners met als uitgangs- De Kerkstraat konden wij gunstig verkopen aan een punt voor de onderneming: voorzichtig investeren, projectontwikkelaar en met een beperkte investering zuinig opereren en geen gekke dingen doen.’ konden we het bedrijf in 1993 voortzetten aan de Plantageweg 35. Hier kregen we meer garage-, repa- Werken en gezin ratie- en showroomruimte en het pand was centraler gelegen, wat belangrijk is omdat Alblasserdam en ‘De eerste anderhalf jaar na school werkte ik halve omgeving ons klantengebied is. We bleven groeien, dagen bij garage Wensveen en halve dagen thuis. mede door ons specialisme in Volkswagen en Audi, Ik kreeg een oproep voor de militaire dienst, maar zowel nieuw als tweedehands.’ Na zestien jaar sloeg door de start van de VOF had ik daar geen tijd voor het noodlot toe, kinderen gooiden vuurwerk achterin en ik deed een beroep op “de onmisbaarheid in het de garage en de zaak vatte vlam en brandde volledig bedrijf” om vrijstelling te verkrijgen en dat is gelukt. af. Veel auto’s gingen verloren en van de opstallen Ik werd wel door het hoofd BB (Bescherming Bevol- bleef niets over. ‘We waren total loss. We hadden king) opgeroepen en ingedeeld. Ik werd oproepbaar niets meer, maar dankzij de hulp van de Alblasser- bij een dijkdoorbraak om zakken zand naar de dijk te damse middenstand, Adri Maat en Henk de Haan, rijden. Ondertussen had ik Sjanie Saly uit Heerjans- konden we doorstarten in twee ruimtes op het indus- dam leren kennen op de accordeonclub bij de Kabel- trieterrein, totdat een definitieve oplossing zou zijn fabriek. Ze werd steeds door haar ouders gebracht gevonden. De brand was op dinsdag en op maandag en gehaald, maar al snel deed ik dat. In 1970, toen de week daarop gingen we weer open. De definitieve we een arbeidershuisje met toilet buiten in de Kerk- oplossing werd na enige maanden gevonden door straat hadden gekocht voor 3000 gulden, zijn we de overname van A.T.T., het APK-keuringsstation van getrouwd. Vier jaar later kregen we de kans om mijn Henk de Haan aan de Ampèrestraat. Hierdoor kun- geboortehuis te huren van de Woningbouwvereni- nen we onze klanten een breder servicepakket aan- ging, omdat mijn vader eruit ging en een huis kocht bieden. Ondertussen hebben we ook een showroom in de Zeevaartstraat. Later hebben we een huis ge- voor oldtimers, waaronder altijd diverse Volkswagen- kocht aan de Van Eesterensingel. We kregen twee kevers. Het bedrijf blijft groeien mede door het in- kinderen, Marcel en Jacqueline. ternet, want onze klanten bevinden zich nu in heel Nederland.’ Rasechte Alblasserdammer ‘Ik ben als Gerrit geboren in de Vroegestraat op 12 juli 1949 in het huis waar mijn vader Arie begon met het herstellen van auto’s. Ik ben met het garagevak opgegroeid. De openbare lagere school heb ik door- lopen bij meester Nobel aan de Van Eesterensingel. Aangezien ik te jong was voor het vervolgonderwijs, heb ik nog een jaar voortgezet lager onderwijs gedaan bij meester van Veenendaal. Omdat er een goede busverbinding was, ben ik naar de ambachtsschool in Rotterdam gegaan om autotechniek te studeren, het vak dat me thuis met de paplepel was ingegoten. Aangezien mijn vader werkte als een kleine zelfstan- dige zonder papieren, moest ik de papieren halen om een bedrijf te kunnen starten. Ik heb de middelbare beroepsopleiding autotechniek afgerond bij techni- sche school De Vaan aan het Zuidplein en haalde daar ook het Patroondiploma autotechniek (midden- standsdiploma), wat nodig was om een bedrijf te kun- nen beginnen. Mijn vader en ik hebben op 1 januari 1969 een VOF (vennootschap onder firma) opgericht. de Kantlijn 3

Roparun het enthousiasme versterkt door de situatie van mijn moeder, die ik nog wel heb kunnen vertellen dat ik ‘In 2014 werd Sjanie ernstig ziek, het begon met mee ging lopen. Helaas heeft ze het niet meer mee hoofdpijn, maar het bleek uiteindelijk een ongenees- mogen maken. Mijn vader Ger werd ook enthou- lijke ziekte te zijn. Nadat de chemokuren niet aan- siast en werd sponsor. Hij ging later ook zelf mee- sloegen, hebben we er alles aangedaan om haar te doen, toen er een vacature voor een lopers-chauf- behouden en zelfs via het UMC (Utrechts Medisch feur was.’ In 2017 en 2018 deden Ger en Marcel bei- Centrum) zelf ervoor gezorgd dat ze een nieuw den mee aan de Roparun en kwamen in het eerste Amerikaans medicijn tegen kanker kreeg toegediend. jaar samen over de finish, als eerbetoon aan vrouw Het heeft helaas niet mogen helpen, in augustus en moeder Sjanie. 2016 is ze gestorven. Nadien ben ik nog op haar aandringen verhuisd naar een appartement aan het 530 kilometer Raadhuisplein, dicht bij mijn boot die in de jacht- haven ligt.’ Zoon Marcel Bochanen werkt sinds 2001 Tijdens de Roparun wordt een tocht van 530 kilome- ook in het familiebedrijf als automonteur en is tevens ter afgelegd, vanuit Parijs of Hamburg naar Rotter- een marathonloper. Hij heeft vier keer de marathon dam, door acht lopers, verdeeld in twee groepen A van Rotterdam gelopen met een beste tijd van drie- en B. Het parcours wordt opgedeeld in stukken van ënhalf uur. Het was dus niet gek dat Richard Leeuwis 60 kilometer, die afwisselend door groep A en groep aan Marcel vroeg om loper te worden in een Ropa- B worden gelopen. De snelheid van een team is bij- runteam. Roparun staat voor: Rotterdam-Parijs Esta- voorbeeld 12 km per uur. De vier lopers doen over de fette, een Run voor een goed doel. Marcel herinnert 60 km stukken ongeveer 5 uur en ze wisselen elkaar zich: ‘Ik ben naar een vergadering in Schiedam ge- af na iedere 1,5 km en rusten dan uit in een begelei- gaan, waar het team vandaan kwam en ik was direct dend lopers-busje om na 20 minuten weer te gaan enthousiast door het goede doel: geld inzamelen via lopen. Het busje is naast een chauffeur ook bemand sponsorgeld in de strijd tegen kanker. Uiteraard werd met een navigator, die zorgt dat de goede route wordt gelopen. Terwijl groep A een 60 kilometerstuk loopt, De Roparun is een estafetteloop van Pa- rust groep B uit en andersom. Voor het uitrusten rijdt rijs of Hamburg naar Rotterdam, waarbij een andere bus mee, waarin slaapplaatsen, catering- in teamverband deze sportieve prestatie voorzieningen en massagemogelijkheden aanwezig wordt geleverd om zo geld op te halen voor zijn. Vanwege de veiligheid wordt iedere loper be- mensen met kanker. Het geld dat wordt geleid door twee fietsers, één voor en één achter. Bij opgehaald tijdens het evenement wordt zowel team A als B behoren twee fietsers. toegekend aan instellingen, goede doelen of projecten die bijdragen aan de missie: “Leven toevoegen aan de dagen, waar vaak geen dagen meer kunnen worden toegevoegd aan het leven” In 2018 hebben alle teams bij elkaar ruim Ontstaan Alblasserdams Roparunteam vijf miljoen euro opgehaald voor ruim honderd goede doelen. In 2019 zullen Toen in het Schiedamse team veel teamleden stop- 328 teams deelnemen aan deze estafette- ten, omdat ze de tien keer hadden volbracht, hebben loop, van 8 t/m 10 juni, voor voorlopig Marcel Bochanen en Martijn Berghout en diverse an- 93 goede doelen. dere leden het initiatief genomen om er een zo goed als Alblasserdams team van te maken. Dat is gelukt 4 de Kantlijn met nieuwe lopers en nieuwe teamleden, vooral van- uit voetbalvereniging Alblasserdam. Ook zijn ze er in

geslaagd Alblasserdamse sponsoren voor het team Op 30 maart was er de jaarlijkse sponsorfeestavond te vinden. De leiding van het team berust nog bij een in Landvast met Coverband SMOY, DJ en het Foute man met grote ervaring in de Roparun, teamcaptain uur. Een groot succes met als resultaat een mooie Rob Hodiamont uit Ridderkerk. Hij is 10 jaar geleden 1800 euro voor Roparun. De AH-emballage actie: betrokken geraakt bij de Roparun. Hij werkte in een geef uw lege flessenbon voor Roparun, leverde 400 bloemenwinkel op Zuidplein en bezorgde veel bloe- euro op. Op 1 juni a.s. vindt vanaf 13.00 uur het mini men in de Daniël Den Hoedkliniek en zag met eigen bedrijventoernooi plaats op Souburgh bij v.v. Alblas- ogen dat het doel van de Roparun heel goed was. Hij serdam. Je kunt er niet alleen als bedrijf deelnemen, heeft zelf de loop acht keer gelopen en werkt graag maar ook als organisatie en vriendenclub. Het in- met dit zeer gemotiveerde en vernieuwde team. schrijfgeld is 250 euro, inclusief koffie, broodjes en de barbecue. Dit moet een gezellige middag worden Samenstelling RTZN238 - 2019 met een opbrengst niet alleen voor de Roparun, maar ook voor Stofwisselkracht. Ik hoop dat velen zich aan- De acht lopers zijn: Arjan van Oeveren, Emile Stout, melden via de site: www.minibedrijventoernooi.nl. Marcel Bochanen, Martijn Berghout, Mireille van In de week van 27 mei t/m 1 juni komen we bij de Starrenburg, Rianne van Leeuwen, Wessel Wesselink mensen thuis langs met een collectebus met het ver- en Wim de Hollander. De vier fietsers zijn: Alex Buchi- zoek een bedrag te doneren voor Roparun. Een kleine noren, Alex Maat, Frank Bosch en Pierre Busé. Het vijftig Alblasserdamse bedrijven ondersteunen ons begeleidingsteam bestaat uit: Cindy Bezemer en niet alleen met geld, maar ook in natura. Een prach- Mariska van Oeveren (catering), Max Donkervoort en tig resultaat. Ik hoop bij de finish op de Willemsbrug Linda van Rooy (masseurs), Dominic Suchanex, Erik uiteindelijk 17.000 tot 20.000 euro te kunnen over- Luijten, Steven de Kloe (chauffeurs) Maurice Vinger- handigen namens ons team aan de Roparun orga- hoets, Gerard Zwaan en Erik Jan Mulder (navigatie). nisatie. Ik wil nog graag enige jaren captain van dit Allen onder de leiding van Rob Hodiamont (teamcap- team zijn en in de toekomst ook meer lokale initi- tain en fietser). Dit team zal starten op zaterdagmid- atieven tegen kanker en zorg voor kankerpatiënten dag 8 juni a.s. in Parijs en hopen aan te komen op 10 kunnen ondersteunen.’ juni, tweede pinksterdag, in de middag, dus na twee nachten en twee dagen. Het team wordt voor de Ger heeft op de achtergrond een belangrijke rol ge- verzorging vergezeld door een oude bus genaamd speeld en speelt die nog. De teamcaptain verwoord- “Tante Toos”. de dit als volgt: ‘Ger is een lieve, prima man, met het hart op de goede plek. Heeft veel ideeën en een voor Sponsoractiviteiten ons belangrijk netwerk. Hij presteert voor ons en neemt initiatieven met zijn kennis. Met zijn bedrijf is hij een Ieder deelnemend team doet zijn best om gedurende grote sponsor. Overigens heeft hij nog een geweldi- het jaar zoveel mogelijk sponsorgeld voor het goede ge conditie, anders kan je geen loperschauffeur zijn. doel bij elkaar te krijgen. Ieder teamlid doet dit op Dank voor alles.’ Dit is een mooie afsluiting waar ik persoonlijke titel, maar er zijn ook teamactiviteiten. niets aan toe te voegen heb. Teamcaptain Rob vertelt hier enthousiast over: ‘Er zijn veel initiatieven genomen. Zo heeft de stroopwafel Tekst: Pieter Struijs actie 1200 euro opgeleverd. En van de loterij, waar- van de trekking pas in juni is, zijn alle loten al ver- Fotografie: Nathalie Arnoczky, Pieter Struijs, RTZN238 kocht, dus daarom een batig saldo van 2500 euro. de Kantlijn 5

6 de Kantlijn

evenementenkalender mei - juni VANAF HALF APRIL Fototentoonstelling ‘175 jaar Kloos’ in ‘175 jaar Kloos’ Bibliotheek AanZet, Ieplaan 2 te Alblas- serdam. www.HVWA.nl 3 T/M 31 MEI ‘Romeinen in de Alblasserwaard’ Tentoonstelling ‘Romeinen in de Alblasserwaard. Kom op 25 mei met je archeologische vondsten naar het schervenspreekuur. Locatie: Bibliotheek VRIJDAG 17 MEI AanZet, Ieplaan 2. Tijd: 10.15-12.30 uur. www.awn-lek-merwestreek.nl Plantjesmarkt en meer Gezellige plantjesmarkt met verkoop van planten en tuinspullen, VRIJDAG 17 MEI workshops, koek & zopie en veel meer. Locatie: Participand, Kinderdisco Lelsstraat 2. Tijd: 12.00-16.00 uur. www.vriendenvandetwijn.nl ZATERDAG 18 MEI Kinderdisco in de speeltuin. 7e Willem IV Rally Tijd: 18.30-20.00 uur. www.speeltuinkinderdijk.nl ZATERDAG 18 MEI Speeltuindag Kom gezellig kijken bij de start van de 7e Willem IV Rally, vanaf het Ronald McDonald Huis Sophia te Rotterdam. Organisatie: Lionsclub Alblasser- WOENSDAG 22 MEI waard d’Egelantier. Kijk voor meer informatie op www.willemivrally.nl Zwemkampioenschappen Gezellige speeltuindag. ZATERDAG 25 MEI Tijd: 13.00 - 17.00 uur. Dorpspicknick www.speeltuinkinderdijk.nl ZATERDAG 25 MEI Voor de 5e keer organiseert ZPC Wiekslag zwemkampioenschap- Blue Five & The Bacon Brothers pen voor alle basisschoolkinderen (in bezit van A en B diploma) in Alblasserdam. Tijd: woensdagmiddag. www.wiekslag.net WOENSDAG 29 MEI Inloophuis Dementie Kom aanwaaien bij de 1e Dorpspicknick. Locatie: De natuur- speelplek aan de Zwenkgras/Liesgras. Tijd: 10.30-14.00 uur. ZONDAG 2 JUNI Toegang: vrij voor alle leeftijden. Organisatie: SWA, zie pag. 22. Live Music Summer Café Optreden Blue Five & The Bacon Brothers. Locatie: Het Wapen van VRIJDAG 14 JUNI Alblasserdam. Organisatie: Vereniging Vestzaktheater Biggelmee. Knutselavond Tijd: zaal open om 21.00 uur. Entree € 6,00. www.biggelmee-vzt.nl ZATERDAG 15 JUNI Workshop ‘Communiceren met mensen met dementie’ door Tineke van Markt Scheldeplein Ichtuskerk Sleen. Locatie: De Waard Inn, ingang Alblashof 1B Inloophuis Dementie Alblasserdam. Tijd: 14.30-16.00 uur. www.waardeburgh.nl MA 17 T/M DO 20 JUNI Avondvierdaagse Live Music Summer Café. Locatie: Kat in de Wilg, Peperstraat 28 te Oud- Alblas. Tijd: 15.00-18.00 uur. Toegang: gratis. Na afloop mogelijkheid voor een maaltijd à €17,50 p.p., reserveren gewenst. www.katindewilg.nl Knutselavond in de speeltuin. Tijd: 19.00- Pinksteren: 20.30 uur. Kosten: € 1,50. Aanmelden: via zondag 9 en Facebook. www.speeltuinkinderdijk.nl maandag Gezamenlijke markt op het Scheldeplein en 10 juni rondom de Ichthuskerk. Tijd: 09.00-15.00 uur. www.ichthuskerk.pknalblaserdam.nl Doe mee met de Avondvierdaagse en geef je op als deelnemer of vrijwilliger. www.avd-alblasserdam.nl 2E ZATERDAG Verzamelbeurs Verzamelbeurs in Landvast, 12.00-15.00 uur, iedere maand (m.u.v. juli). Volgende: 8 juni. de Kantlijn 7

historisch De mooiste verhalen zitten in de grond In 2012 lag er een berg grond bij de Kortlandse brug. Clement van Kooten zag er oude scher- ven tussen liggen. Zijn nieuwsgierigheid was gewekt. Wat waren dat voor scherven? Inmid- dels is hij lid van archeologievereniging AWN en kan hij van alles over archeologie vertellen. Hij maakte een tentoonstelling over Romeinen in de Alblasserwaard. Deze is tot en met 31 mei te zien in de foyer van de bibliotheek. Leven in een moeras ving van Alblasserdam de Germaanse stam van de Eburonen aan. De verslaggever van het Romeinse le- Deze streek bestond 2000 jaar geleden uit moeras. ger schreef dat ze dit volk (dat ook in een groot deel Er liepen riviertjes doorheen. Deze slibden regelma- van België woonde) hebben uitgeroeid. Met andere tig dicht, waardoor het water nieuwe wegen zocht stammen gingen ze vreedzamer om. Langs de kust en er weer nieuwe riviertjes ontstonden. Het zand woonden de Cananefaten en in de Betuwe de Bata- dat ze achterlieten, lag hoger dan de rest van het ven. De Romeinen gaven deze stammen toestem- moeras. Op deze stroomruggen gingen mensen wo- ming om hier te gaan wonen. In ruil daarvoor moes- nen. Door verhogingen in het landschap kwamen ten ze helpen om het gebied te beschermen tegen archeologen erachter waar deze stroomruggen zich indringers. De grens (Limes) van het Romeinse rijk bevonden. Daar is de kans op mooie vondsten het liep ter hoogte van Katwijk, Utrecht en Arnhem. De grootst. Nedstaal ligt op zo’n rug. Tijdens de bouw- Romeinen woonden vooral langs deze grens. werkzaamheden in 1962 zijn daar kisten vol met Ro- meinse scherven gevonden. Ruilhandel Romeinen Er zijn in de Alblasserwaard nooit sporen gevonden van Romeinse gebouwen. Toch zijn er in de omge- Toen de Romeinen rond 58 voor Christus naar de lage ving van Alblasserdam overal Romeinse potscherven landen aan de zee kwamen, troffen ze in de omge- 8 de Kantlijn

Deze werd gedeeltelijk opgegraven door spelende kinderen. De bodem ligt daar waarschijnlijk vol met ‘schatten’. Clement zou er dolgraag onderzoek doen, maar daar krijgt de vereniging geen toestemming voor. Hij zegt: ‘Het wordt wel beschermd, maar je weet niet wat je beschermt.’ aangetroffen. De bezetters Vroeger mocht er overal gebouwd worden zonder trokken de streek in om met dat er historisch onderzoek werd gedaan. Zo werd boeren te handelen. Ze ruil- het zand van de donken in de omgeving gebruikt den Romeins aardewerk voor voor de aanleg van de N214. Hierdoor gingen deze graan, huiden en vlees, die ze oude toevluchtsoorden verloren. Dat is nu gelukkig nodig hadden om hun legi- oenen van voedsel en kle- anders. In 2015 doorzocht ding te voorzien. Op de foto Clement met zijn collega’s en zijn een paar scherven te zien. Links is de scherf van basisscholieren 700 kubieke een wrijfschaal (mortarium). Het is de voorloper van meter grond in verband met onze keukenmachine. Op de bodem van de schaal de uitbreiding van de riool- is fijn grint meegebakken. Hierdoor werd het mak- waterzuivering aan de Staal- kelijker om groenten en kruiden te malen. Deze scha- industrieweg. Ook in de wijk len hadden een handige schenktuit. Die is te zien op Waterhoven op de Lange de scherf rechts. Deze twee scherven zijn gevonden Steeg werd er van alles ge- tijdens bouwwerkzaamheden bij het zwembad in vonden, zoals een aanlegkade Papendrecht. De scherf linksonder is gevonden toen voor schepen en de restan- er graafwerkzaamheden werden uitgevoerd bij de ten van een adellijke boerde- MacDonalds. Het is het restant van een dolium, een rij (een ‘Stenen Kamer’). enorme voorraadpot. De vierde scherf, gevonden bij Nedstaal, zit vol met stempels. Er staan twee benen Nieuwsgierig op, een plant en allerlei versierinkjes. Deze potten werden in grote series gemaakt, omdat de mallen Als je ontdekt welke verhalen er in de bodem verstopt hergebruikt konden worden. Slim! liggen, word je nieuwsgierig. Ooit heeft mijn man met een grondboor gekeken wat voor bodemlagen De ruïne van Souburgh er zich onder ons huis bevinden. Hierdoor weet ik dat ik me nu bovenop een moeras bevind. Ik zal daar Vroeger mochten amateurarcheologen gewoon zelf- hooguit een verloren pijlpunt of het skelet van een standig bodemonderzoek doen. Maar sinds het Ver- bever vinden. Het kantoor van de Kantlijn bevindt drag van Malta mag dat niet meer. Zo wil de overheid zich juist vlakbij de stroomrug, die vanaf Nedstaal het archeologische erfgoed beschermen. De ge- via het industrieterrein naar Oud-Alblas loopt. En als meente Alblasserdam heeft een kaart laten maken jij dit artikel – heel toevallig – leest in het zonnetje waarop de interessante gebieden precies staan aan- op de ligweide van zwembad De Hooght, dan weet gegeven. Achter hotel Kinderdijk ligt bijvoorbeeld een je dat daar ooit een Germaanse boerin de gelukkige oude begraafplaats met een kapelletje verborgen. bezitter werd van een Romeinse keukenmachine. Er En vlakbij de Souburghse molen ligt een kasteelruïne. zitten mooie verhalen in de grond. Archeologievereniging AWN Kom met je archeologische vondsten naar het scher- venspreekuur in de bibliotheek op 25 mei van 10.15- 12.30 uur. De AWN organiseert elk jaar in oktober de nationale archeologiedagen op het terrein van Huis te Merwe in Dordrecht. Zie voor meer informa- tie de Facebookpagina AWN Lek- en Merwestreek. Tekst: Ineke de Jong - den Hartog – Fotografie: Ineke en AWN de Kantlijn 9

Schuifdeurkasten Raamdecoratie Tapijt Gordijnen Vloeren Buitenzonwering Woonsfeer Zoeteman Kelvinring 24b 078 693 32 92 [email protected] www.woonsfeerzoeteman.nl 2952 BG Alblasserdam 10 de Kantlijn

column Edgar Waar is dat feesie ... Morgen, één dag na het verstrijken van de deadline, heb ik lekker een dagje vrij. En aangezien ik al gauw zeven dagen in de week werk, kan ik wel zeggen dat ik hier altijd heel erg naar uitkijk. Even een dagje helemaal niets. Gewoon een beetje uitslapen (niet te lang, om koppijn te voorkomen). Rustig wakker worden onder de douche, uurtje doen over je ontbijt ... misschien een online krantje lezen en daarna op de bank een seizoen of drie van je favoriete serie Netflixen. Heerlijk!! (lijkt me dat). Want ja, hier in Huize Veen loopt dat vaak anders. Heel toevallig is precies op die ene vrije dag een feestje gepland. En niet zomaar een feestje met veel bier… nee, een feestje met veel limonade. Een heus kinderfeestje! Vrouwlief vond het wel leuk (lees: ontzettend handig) dat ik hier ook bij zou zijn. Dus je snapt dat ik me nu al ontzettend verheug op de dag van morgen! Ik zal je meenemen naar hoe die dag er uit zal zien. Morgenochtend word ik wakker gemaakt door een kleine stuiterbal, die heel blij, maar tegelijkertijd super chagrijnig is van de spanning, omdat ze een kinderfeestje heeft. Dus, waar je normaal een leuk grapje tegen haar kan maken, krijg je nu direct te maken met een stampvoetende zevenjarige met een heel boze blik. Net voordat we naar school gaan, blijkt dat we toch nog iets vergeten zijn om de traktatie goed mee te kunnen nemen naar school. Waardoor ik weer halsoverkop de blokhut in kan vliegen, om daar na veel capriolen één of ander Tupperware bakje uit de ach- terste kast mag halen om de traktaties in te doen. Als de kleine op school is, moet natuurlijk heel het huis aan kant. Want ja, er moet wel ruimte zijn voor een “paar” schoolkinderen. Aangezien we alles thuis doen en vrouwlief van knus houdt, vond ze het een goed idee om een kind of TIEN uit te nodigen! Onderweg naar huis gaat er vast wel weer een kind onderuit, met bloedende knieën en geschaafde handen als gevolg. Of steken er spontaan drie kinderen zonder te kijken over en raken we er misschien onderweg wel weer één kwijt (wees gerust ouders, die van vorig jaar is uiteindelijk ook terecht gekomen). Thuis aangekomen zie je het verschil tussen kinderen en nette kinderen. Terwijl één kind bij het binnenkomen netjes haar schoenen uit wil doen, loopt de andere niet-oplettend-luid-kletsend tegen haar op. Het nette kind valt voorover, precies tegen de kattenbak aan, zodat ik bij het wegbrengen bij de ouders met een smoes aan kan komen, dat we een beautysalon-kinderfeestje hadden en dat hun blonde dochtertje daarom brunette is geworden. Vervolgens is het zaak om tien gillende, springende, blije, ruziënde, stuiterende, kletsende kinderen in het gareel te houden en ze een uur of vier te entertainen. Had ik al gezegd dat vrouwlief er TIEN had uitgenodigd ... Nee, een baan in het basisonderwijs is niet voor mij weggelegd. En het mooiste moet nog komen. Aan het einde van de rit mag ik de kinderen, die inmiddels volgepropt zijn met snoep, limonade, taart, pannenkoeken, patat en poffertjes, met de auto in de spits door het dorp weer thuisbrengen. Gelukkig krijgen ze allemaal een zakje mee met kleine attenties, kunnen ze die mooi gebruiken om in te kotsen. Ja, het wordt een leuke middag! Tekst: Edgar Veen Foto inzet: stockfoto 123rf de Kantlijn 11

portret Marktmeester nou eenmaal beter kennen bij een open opstelling. Dan hoor je op een gegeven moment natuurlijk ook Frank Stoel meer persoonlijke verhalen. Vandaag heeft hij hon- densnoepjes meegenomen. ‘Ik weet namelijk dat er Het is maandagmorgen. Het Wilgenplein bij het drie marktkraamhouders hun hond hebben meege- Makadocentrum vult zich langzaam met vracht- nomen. Ik ben dol op dieren en vind het leuk om dan auto’s en aanhangers. Waren worden uitgela- iets lekkers voor ze mee te nemen’. den en netjes uitgestald. De putkasten zijn al geopend, stekkers aangesloten en elektriciteits- Hoe is de markt opgebouwd? draden gaan van kraam naar kraam. De markt begint langzaam vorm te krijgen. De eerste klan- De gemeente heeft een tekening gemaakt van alle ten komen aanlopen. De verkoop kan beginnen. standplaatsen en het aantal vierkante meters dat de vergunninghouders tot hun beschikking hebben. Wat er voor ons als marktbezoeker zo simpel uitziet, ‘Bijna alle kraamhouders doen aan landje pik’, zegt vraagt een strakke organisatie. Wie staat waar en Frank Lanchend. ‘Het is dus mijn taak om dat, indien blijven de kraamhouders binnen het aantal vastge- nodig, weer terug te brengen naar de oorspronke- legde vierkante meters. Marktmeester Frank Stoel – lijke afmeting. Dat wordt bijna altijd in goede har- je schrijft Frank, maar zegt Frenk – is rond negen uur monie opgelost’. Naast de vergunninghouders zijn er ter plaatse, begroet iedereen en kijkt meteen met een ook de meelopers. Dat zijn marktlui die geen vaste geoefend oog of alles goed staat. Zijn er voor vandaag plek hebben, maar die een aanvraag doen om op nieuwe aanmeldingen, wat kan hij verwachten en de markt te mogen staan. Dan zijn er ook nog de moeten er plaatsen opgevuld worden. Allemaal vra- nomaden van de markt, de standwerkers. Zij hebben gen die regelmatig om een flexibele oplossing vragen. meestal de mooiste plekken. We kennen ze allemaal, de verhalenvertellers. Zij moeten de bezoekers attent Van kraam naar kraam maken op wat zij in de aanbieding hebben. Dat doen ze meestal met luide stem. Frank Stoel is een zelfstandige, die aangesloten is bij het bedrijf Maniye dat marktmeesters uitzendt. Zo Wat is er zo leuk aan dit werk? ook kwam hij in Alblasserdam terecht. ‘Daarnaast ben ik ook werkzaam in onder andere Rijen en Eind- ‘Het is heel veelzijdig werk. Je komt in aanraking met hoven’. Frank vindt het belangrijk om een band met de marktmensen, maar ook met het winkelend pu- zijn vergunninghouders op te bouwen. Je leert elkaar bliek. Daarbij heb je contact met de handhavers, de politie en de gemeente. We moeten het uiteindelijk 12 de Kantlijn

zijn, maar vandaag is het een prachtige dag. Er zijn echter dagen dat je loopt te vernikkelen. Dan warm ik me tussendoor even op bij de groenteboer.’ met elkaar doen. Je moet ook flexibel zijn en oplos- Brancheverdeling singsgericht kunnen denken’. Soms staat er nog een auto midden op het plein. ‘Die moet weg, want de Hoe komt een verdeling op de markt eigenlijk tot vrachtauto’s moeten wel naar hun plek kunnen. Als stand? ‘Dat verschilt per plaats. Het is ook een beetje het niet anders kan, dan moet de politie eraan te pas afhankelijk van de stad of de wijk waarin de markt komen om hem weg te slepen. Er zijn ook mensen staat. Er wordt gestreefd naar een evenwichtige die hun auto even neerzetten voor een boodschapje. brancheverdeling. In de ene plaats mogen er bijvoor- Het is maar voor twee minuutjes, hoor je dan vaak. beeld drie bakkers en vier groenteboeren staan en in Maar ja, niet, niet op maandagmorgen. Ik houd ook een andere maar twee. Dat wordt door de gemeente niet van lege kramen. Die moeten meteen weg. Af- bepaald. Ook is er een verdeling in het lage, midden gelopen winter waren er een paar heel stille weken. en hoge segment. Daar hangt voor de klant natuur- Toen heb ik de kramen in één rechte rij laten zetten. lijk een verschillend prijskaartje aan. In Alblasserdam Dat zag er een stuk gezelliger uit’. komt het lage segment niet voor’. Op de vraag of hij altijd marktmeester is geweest, antwoordt hij la- Parkeerbeleid chend. ‘Ik was met mijn 19 jaar de jongste onderne- mer van Nederland. Ik was cafetariahouder. Ik heb Vandaag is er een nieuwe regel ingegaan. Auto’s daarna ook een tiental jaren voor de gemeente ge- mogen niet meer buiten de vakken geparkeerd wor- werkt, maar op een gegeven moment ging het toch den. Vanaf 1 april wordt er gehandhaafd. Een auto- kriebelen en besloot ik weer zelfstandige te worden. mobilist die net op de strook aan de Ieplaan gepar- Ik sta trouwens zelf ook met een zekere regelmaat keerd heeft, wordt door Frank even op deze nieuwe op de markten. Ik importeer braadworsten uit Duits- regel gewezen. ‘U kunt hem beter ergens anders land en verkoop ze op braderieën.’ De afgelopen neerzetten meneer’, geeft hij vriendelijk aan. De au- weken heeft er een spaarpuntenmarktactie gedraaid tomobilist stapt weer in zijn auto op zoek naar een op de markt, zo ook vandaag. Als de klant 5 pun- andere plek. ‘Het is niet altijd fijn hoor om buiten te ten bij elkaar gesprokkeld heeft, mag hij een envelop trekken bij Frank. Frank moet weer verder. De markt roept en er is altijd wel iemand die hem even ergens voor nodig heeft. Tekst: Bep van Veenendaal - Fotografie: Carla Peters de Kantlijn 13

14 de Kantlijn

Sebastiaans weernieuws April bracht lenteweer tenminste 20 °C. Die dag was niet alleen sprake van een regionaal warme dag. Ook in de Bilt werd de Vorige maand kon, voor wat betreft het weer grens van 20 °C bereikt. Op mijn meetlocatie steeg en de temperatuur, op een flink aantal dagen de temperatuur naar een maximum van 20,3 °C. De gesproken worden van lenteweer. Maar, zoals laatste warme dag in Alblasserdam voor 7 april was het spreekwoord luidt: “Aprilletje zoet, heeft op 17 oktober 2018. Die dag werd ook een maxi- nog wel eens een witte hoed” of anders ge- mumtemperatuur gehaald van 20,3 graden. Opmer- zegd: “April doet wat hij wil”, zo was het ook kelijk: ook vorig jaar kon de eerste warme dag wor- halverwege april. den genoteerd op 7 april. Met wat winterse speldenprikjes liet de winter zich Schitterend en warm Paasweekend in delen van Nederland nog een laatste keer in april zien. De temperatuur vertoonde die week flinke pie- Wat werden we tijdens het Paasweekend getrak- ken en dalen. Van een korte broek naar een win- teerd op schitterend en warm lenteweer. Het leek wel terjas en vervolgens kon de week erna de zomerse zomer en dat hadden we te danken aan een hoge- kleding opnieuw tevoorschijn worden gehaald. Echt druksituatie. Het weer was fantastisch om buiten te typisch Nederlands. vertoeven en te genieten van de zon. Het waren twee stralende en droge Paasdagen en de tempera- Terugblik april 2019 tuur was hoog voor eind april. Beide dagen verliepen warm met waarden tussen de 23 en 25 °C. Op som- April verliep gemiddeld warmer dan maart, maar in mige plaatsen in het land is de zomerse grens van 25 vergelijking met april vorig jaar, juist minder warm. °C wel gehaald. In Alblasserdam is het nog wachten Negen dagen verliepen warm en de hoogste tempe- op de eerste zomerse dag van 2019. ratuur werd bereikt op tweede Paasdag. Koud was het met name op 12 en 13 april. Op beide dagen wist het kwik niet eens dubbele cijfers te halen. De paraplu was niet vaak nodig. Droogte was er al in de tweede helft van maart, maar ook vorige maand was een relatief droge maand. Dat er weinig regen valt in april is de laatste jaren regelmatig voorgekomen. Op 22 dagen bleef het droog en op acht dagen viel er neerslag van betekenis. De meeste regen viel op 2 april. Hopelijk wordt ook mei een prima lentemaand. Vorst en winterse perikelen Koningsdag April bracht vaak lenteweer, maar het was niet altijd Helaas werd het in de laatste week van april wissel- warm voorjaarsweer. Het heeft op vijf dagen licht valliger en koeler, maar door de aanhoudende droog- gevroren en de laagste temperatuur is gemeten op te kon de natuur de regen goed gebruiken. Ook Ko- 14 april (-2,1 °C). Vooral halverwege april was het ningsdag verliep jammer genoeg fris en wisselvallig. tijdens een paar dagen ook overdag behoorlijk fris. Hopelijk is het weer tijdens het Pinksterweekend net Sterker nog: in delen van Nederland zijn zelfs winter- zo stralend en warm als tijdens de Paasdagen. se buien gevallen, waarbij het landschap plaatselijk nog even een wit aanzicht kreeg. Kortom: winterse Ik wens u alvast een fijn Pinksterweekend toe! perikelen in lentemaand april. Tekst: Sebastiaan van Herk, Meteo Alblasserdam 7 april, de eerste warme dag van 2019 Fotografie: Addy Ros De eerste warme dag van dit jaar was op 7 april jl. op mijn meetstation een feit. Er mag van een warme dag worden gesproken als de maximumtemperatuur op een hoogte van 1,5 m boven de grond stijgt naar de Kantlijn 15

Fenna schrijft Fenna Herwig is de jonge schrijfster van het verhaal ‘Hoop’. In het eerste deel lazen we dat de hoofdpersoon van dit verhaal in het donker in het park zat met een wanhopig gevoel, een gevoel van zwakte dat veel verdriet met zich meebracht. Deel 8: Liam is zes jaar verder en zit nog steeds in een rolstoel. Hoop F Hdeel 8 door enna erwig Z‘wrLmemtninziocesIafeeikoaoelcehjekcmiZJgnnbgefhsthetdorvkhkseghaaeati,rinMaisjevjaldheeaelegijtadgnaallgfrjktjrisiraegankncileehrjeesiieoaaajmosinekhhtarndinhkebeuflejrrallpiLtsihewkreera,tjernijitmd.nkeutnestoznmi’taoctnnoeLeswhknceiorlzealvleohhgisMainéersoebeeawa.arnoeaeeetrtonncljeanhtieetosmte.vinamrttijeeghot.ndkdkanrevbnesravzttgrm.deeeaezlHeeravahoiihmhiv.er.JrijwnwntnkeieroeamensejeieNarde.Mnjnoepltkbaimm.lwtbrlnlaeztkpZneeaerlvtiiSewmihjetnaedaaedakddnmrnzaunieneggabdolkcnapeaieihiauegnewojwltl.erseehbdotesbrnupi’rkn.kdjentatssiatleeitidrdgM.jeneis‘kikir.rnijnlgrHreeaotecmi.mkaannoiHtiiek.dajHmrnejteewhnk?halnehnsdsaeknitfZtDatguraojmieteteteaekIoamilovsaikmplbennbsvlsnrrihevea,earsma,ardan.iomaeeiwtderntlirnjmu?naieimnhIdenrtvieesndnkhotJojetkrgdoeseenrataot.IioaezatljkbjeoeowdnleeamiiatishzlmvinppretMleeojkibsrieo.krkoeerljoeaggeknpi’eozikegjnhitvjognkenankehngnoeuonIe.asdipekgn.aenziepnrpicsrekdtBsaegenehgidtnwtehtzjmitIelenoeddjnukd.deotreonkpneeozoz.ee.mrieueWonpotzsaaonaevinisdbZ‘gedtcgk?eaaNverumvsagotesLeeadheksedraetoigcaeerihnetet,lEeveganaooprraoh.ravhnertreeomoa.gnorlelntenIeaaeoiaonorvbmezlickonDtitkseaalrzpmlswrivoenhudtajebhrrnetlie-oindtamejodaaenke.tidru,naiasr.ntgl‘edwegntWtdIlseekteaooetgi.Pnslnm’pgwezzncloMegeotisludhaieahpezoevnklngttemcoaoiaiinIeeskrohjiz?kse.ozthhenapdgerehktenvgpepijomt’eentaednMerhasil,engehtbtolmldh.jidaodntinnokavbheeenamehueaazwi‘taeed.iugsbtbturDewsalozuejstanoesiirenadeleirZmiernjeovw.raigshuioepkngoaknenefdlnnooekvIsgoaineeki.ikn.lgd.ttnejkoiplobaknaeoadsnnenedgZIkglraolrwknkibtrnnoene.itildakeaejtejkanmnn.gremorkjInhie’tipmnktkbeensaztkiieol’ezapngzaaoZeila.snd,iget,jmzaaktikgpiage.knakenergaeGztrmiikdeboeareeetcdngnH,itettnmekj.zrnlse.rainanhi.lnaeegemjudeisgitiemZddn‘mnIs.ojkieaetekmcIialdgjeneakitnieatnIeektnbheejiteklemtlozh,tskeakaaaenklbrngnlontemieicaejencurcotkkktekaeealphgtheelpzinrhdiahkesilllanmhdaodast.emeleametkmehnngiaapojrtaaaMjfenaeLlgneneneediouramoainaraphanhironje?iat,nrapzocnjr.nskgaaefunmhat.v.obikemobhnIk.eoelartrgkoosmaaiepnpbnetHmiamntekrbj,.tumolneolehtshkekt.wciohigtoarkmkerrgltge‘aeHtkthhraeeHueeiteejafeebkaoeegermeemtcektsormadenezneurpnlateihvjtevhimlekrnieeirttjwerlmeaecnjtcok:aoiebtkarawont.eneoihvnnhodei,oar‘srebzagjn‘mwImnta.artbamknejkrUmiseisjl.e–.thsnWltriitesnkletir.lgemnahujo‘bjeeiZnw.jieegnDjaieZdm’elneemaieentnneiej.lotnjaenaaatt.gaIt.nknk.oe.krkeem,brodntrdlcIhg,zhOtzglarkikodeojatgLemkhwheeaaemimieepnemdrejnevujkceatieekatneniakenlloknidnhlaonlaunftajrkwwladojk,wveattoeamcceealhoi.rae’.itrahhnnine’ll,ilgitljtltij.tsnIde,ikkkt– 16 de Kantlijn

‘t kinderhoekie Dingen die je kan doen in de lente Hoi iedereen! Het is weer erg lekker weer aan het worden, dus ik heb een lijstje samengesteld van din- gen die je kan doen in de lente. • Samen met je ouders bloemen in de tuin zetten. Mijn huisdier en ik • Lekker naar het strand (en daarna bij een strand- Hey ik ben Quinty van Roon, ik ben 11 jaar en vertel tentje wat te drinken halen ;-)) over mijn huisdier Pip. • Ga naar de kinderboerderij, misschien hebben ze Pip is drie jaar en is graag bij mij in de buurt. Sinds er wel jonge dieren! we onze hond Bo hebben, gaat ze bijna overal heen • Lekker fietsen in de polder en dan picknicken is waar ik ook heen ga. Dat vind ik leuk, maar soms vervelend, vooral als we de hond uit gaan laten. Dan ook leuk! rent ze mee en dan ben ik bang dat ze aangereden • Bloemen plukken (wel eerst vragen of het mag wordt. Het leuke aan Pip is dat als ik naar bed ga, ze met me mee gaat. En als ik mijn voet beweeg, dan natuurlijk) en die dan drogen in een boek, zodat valt ze aan en wil ze met mijn voeten spelen. Dit was je ze later in een lijstje kan opplakken. mijn verhaal. • Een appeltaart bakken (ik wil best een stukje hoor, gooi maar door de brievenbus ;-)) • Zelf ijsjes maken van fruit, dat is lekker en gezond! • Houd een barbecue, leuk om samen met je vrien- den of vriendinnen te doen! Groetjes van Melody Invulling ’t Kinderhoekie door: Melody Veen Ik geef de kluif door aan Sharon de Jong de Kantlijn 17

bakkie met Mevrouw Jitske meeste praat erover maken,’ kijkt ze bedachtzaam terug. Bij mevrouw Jager thuis was het een hele Jager - Bijma (1916) drukte. ‘Na schooltijd had mijn moeder voor ons al- lemaal een boterham klaar en was ik een uurtje vrij. Ze haalt een boekje tevoorschijn. “Harkema- Maar veel tijd om te spelen was er niet. Om half vijf Opeinde in oude ansichten”. ‘Kijk, zulke heide- verwachtte ze me thuis om te helpen de jongens te hutten stonden er in ons dorp. Vader, moeder wassen en om te kleden voor bedtijd na het eten. en dertien kinderen woonden daar. De eerste Ik had niet zoveel in te brengen. Terugkijkend neem stenen huizen werden gebouwd rond 1885. ik mijn petje af voor mijn moeder. Ik ken haar niet Mensen denken dat ik sprookjes vertel als ze anders dan achter de naaimachine, bezig met het horen dat ik me die heidehutten nog herinner,’ verstellen van de kleding. Er was in het dorp niks te aldus mevrouw Jitske Jager - Bijma (1916). Het koop, ze maakte alles zelf. In die tijd waren veel man- is dan mooi dat er boeken zijn die zulke beleve- nen de hele werkweek weg. In Harkema was geen nissen illustreren. Met volop foto’s die het ver- werk, ze werkten ver van huis bij een boer. Mijn va- leden levend houden. der niet, die werkte in de bouw. Ook hij vertrok elke maandag.’ Op 1 februari 1916 kwam Jitske Bijma ter wereld in het Friese Harkema, gemeente Achtkarspelen. Als Werken oudste kind van haar ouders, die in 1915 trouwden en naast pake en beppe gingen wonen. Zij was hun ‘Toen ik 12 was, kwam ik van school. Moeder blij, enige dochter. Na haar werden zeven broers gebo- want er was thuis genoeg te doen. Als er in de buurt ren. ‘Ik moet bekennen dat ik dat wel een beetje iemand ziek was, zei ze: ga jij er maar even heen, jammer vond. Ik was vaak bij onze buren in de klom- helpen. Of ik dat echt wel kon, daar werd niet naar penmakerij, daar waren juist veel meiden. Dat trok gevraagd. De jongens trokken vaak aan het langste me meer.’ eind; dat ik ook best wat kon gaan leren, daaraan werd niet gedacht. Toen ik 16 was, vond ik een be- Opgroeien trekking voor dag en nacht bij een tandarts in de stad Groningen. Dat voelde wel een beetje als mijn Een spannende tijd brak aan toen de Spaanse griep moeder in de steek laten, maar ik wilde zo graag iets heerste. ‘Elke ochtend bij het opstaan waren wel anders en mijn ouders verboden het niet. Ik zat op de ergens de gordijnen dicht als teken van rouw. Ook meisjesvereniging, op koor, ging er naar de kerk en in onze familie zijn kinderen gestorven. Toen ik zes ontmoette vriendinnen. Een van hen vond een baan- jaar was ging ik naar school, een kleuterklas was tje in Den Haag en wist daar ook iets voor mij. Het er niet. Eerst de verplichte inenting tegen pokken. was een hele reis met de trein. Ik kwam bij een jong In mijn kinderjaren was het dorp volop in opbouw, echtpaar, waar een kindje werd geboren. Ze hadden de onderwijzers van de christelijke en de openbare vertrouwen in mij, want ze gingen gerust een week- school speelden een belangrijke rol. Kijk, hier staan end weg, terwijl ik op het kind paste. Mijn vriendin hun foto’s,’ laat ze in het ansichtkaartenboek zien. kreeg nog steeds de krant uit Groningen opgestuurd. ‘Meester Klaas Kamminga was een hele goeie! Ik zat Daarin las ik een advertentie dat mijn vader en moe- in een volle klas, vier rijen dubbele banken. Het was der hulp zochten. Ze hadden mij dat niet verteld. gezellig als we les kregen van de handwerk juf. Op Toen vond ik dat ik terug moest gaan en zei dat tegen vrijdagmiddag las de meester voor. Ik herinner me mevrouw. In Groningen vond ik een betrekking voor een spannend oorlogsboek over strijd tussen Rusland halve dagen, zodat ik ’s middags mijn moeder thuis en Duitsland. Soms kregen we na het voorlezen de kon helpen.’ opdracht een opstel te schrijven,’ weet ze. ‘Aan het eind van mijn lagere schooltijd kreeg de gerefor- Oorlogstijd meerde kerk in ons dorp te maken met een kerk- scheuring. De school bleef gelukkig dezelfde, maar Jitske Bijma kreeg kennis aan Jacob Jager. ‘Hij had het gaf gedoe. Het is altijd bijzonder dat in zulke si- een andere achtergrond dan wij, zijn vader was wel tuaties juist mensen die er niet bij betrokken zijn, de wat communistisch. Bidden bij het eten vond hij maar niks en ze waren niet blij dat ik naar de kerk ging. 18 de Kantlijn

’s Zondags gingen we met een aan- eerste adres. ‘Ik vertel eerlijk dat ik de tal jongelui wandelen. Ik ging om vijf eerste tijd veel heimwee had,’ vertelt uur naar een jeugddienst en Jacob liep mevrouw Jager. ‘Het was allemaal zo met vrienden verder. Toch had hij ook anders, ik voelde me een buitenstaan- vrienden die wél kerkelijk waren. In der. Het was fijn dat een jaar later ook die tijd was het bij veel gezinnen ge- broer Bouwe naar Alblasserdam kwam. woonte om op zondagavond samen In Groningen waren we gewend op te zingen bij het orgel. Dat vond hij zondag met de kinderen te gaan fiet- mooi,’ herinnert mevrouw Jager zich. sen naar Paterswolde en zo, maar hier Het was inmiddels oorlogstijd, maar vond men dat vreemd. Zondagsrust dat verhinderde hun trouwplannen kreeg een andere invulling dan wij ge- niet: op 31 augustus 1944 traden wend waren. Op een gegeven moment ze in het huwelijk en gingen inwo- waren er behalve in de Grote Kerk nen in Groningen bij een kinderloos wegens het groeiende aantal kerk- echtpaar. Het samenzijn duurde niet gangers ook diensten in de Halschool. lang. Veel mannen liepen het risico Daar was een fijne sfeer. Later werd te worden opgepakt. Jacob dook on- de Ichthuskerk gebouwd. We kregen der bij de bakker waar hij werkte en kennissen en vrienden. Ik heb een Jitske verbleef bij een tante. Het wa- tijdlang de huishoudschool schoonge- ren moeilijke tijden. Verdriet sloeg maakt. We gingen naar muziekoptre- toe toen broer Bart Bijma in het Friese dens, daar ken ik mevrouw Plooster Oostermeer bij een oom en tante werd van. Mijn man had een tuintje. En we opgepakt, nadat hij niet was komen kregen geregeld logees, dat was mooi. opdagen voor de “Arbeitseinsatz”. Toen mijn man 65 was, ging hij met ‘Mijn man en ik zijn op allerlei plek- pensioen.’ ken gaan vragen waar hij gevangen zat, tot bij de “Sicherheitsdienst” aan Blijf jezelf toe,’ vertelt mevrouw Jager. ‘Achteraf had ik nachtmerries van de spanning.’ Na de jaren in de Esdoornlaan kwa- Bart bleek naar Kamp Amersfoort te men de verhuizing naar de Maas- zijn gebracht en overleed later in con- straat, de Scheldehof en uiteindelijk centratiekamp Neuengamme. In haar naar de Nicolaas Beetsstraat. ‘Mijn portemonnee bewaart mevrouw Jager man kreeg last van zijn benen, het zijn foto en die van oom Sjouke en tante Minke. was fijn gelijkvloers te wonen,’ vertelt Gekopieerd en uitgeknipt uit een Fries boek over de mevrouw Jager. ‘Later verhuisden we samen naar De oorlogsjaren. ‘Alle verdriet is vreselijk, maar wat je Waard, Alblashof 1B. Mijn man overleed toen hij 91 zelf betreft, blijft altijd bij. Ook de spannende tijden was. Van het tweepersoons appartement verhuisde kort voor de bevrijding. Wat een heksenketel was ik naar een andere kamer. Ik ben nu 103. Al voelt het het toen.’ echt niet zo’, stelt ze vast. ‘Nu ja, fysiek wel, je levert steeds wat in. Je vraagt of ik in mijn dagelijks leven Naar Alblasserdam iets fijns heb wat vroeger niet bestond? Mijn rollator! Die heeft zoveel mogelijkheden. En iets fijns wat er Na de oorlog woonde het gezin Jager-Bijma nog vroeger was en nu niet meer? Ik denk dat er vroeger enkele jaren in Groningen, in 1947 werd hun oud- meer eenheid was, dat het vanzelfsprekender was ste dochter geboren. Het werk van meneer Jager om elkaar te helpen. Het gaat nu zo vaak over geld veranderde, veel bakkers gingen op in een coöpe- en allerlei spullen die je zou moeten hebben om ge- ratie, een broodfabriek. Het werd tijd voor iets an- lukkig te zijn. Al die ontevredenheid! Het zit ‘m niet ders. Via via kreeg Jacob de raad zich bij Verolme in geld – dat hadden we vroeger trouwens niet. En in Alblasserdam te melden. Daar was volop werk. toch hadden we het goed met elkaar. Mijn goede Jacob Jager vond een kosthuis en half jaren vijftig raad: Blijf jezelf. En luister ook naar wat anderen zeg- een woning met ruimte voor zijn gezin dat nu twee gen, doe er je voordeel mee.’ dochters en een zoon telde. De Esdoornlaan was hun Tekst en fotografie: Joke Veerman de Kantlijn 19

SWA Stichting Welzijn Alblasserdam (SWA) Adres: Cortgene 20, 2951 ED Alblasserdam Telefoon: 078 20 21 22 0 E-mail: [email protected] Website: www.stichtingwelzijnalblasserdam.nl Facebook: facebook.com/welzijnalblasserdam Wandelt u ook mee? Workshop In verband met vakanties van deelnemers en Kent u iemand met dementie of zorgt u docenten stoppen de bewegingsgroepen van misschien zelf voor iemand met demen- de SWA in de zomerperiode. Voor veel mensen tie? Dan kan de workshop “Communice- is dit de tijd om even bij te komen en niet aan ren met mensen met dementie” goed van (beweeg)verplichtingen te hoeven voldoen. pas komen. De workshop zal plaatsvinden op woensdag 29 mei a.s. en wordt geor- Zomerwandelingen ganiseerd door het Inloophuis Dementie Alblasserdam. Echter, niet iedereen gaat op vakantie in de zomer en bovendien zijn er heel veel mensen die juist baat Inzicht krijgen hebben bij het blijven bewegen en hun structurele beweegclub in deze periode missen. Om dit op te Tijdens deze (interactieve) workshop, die ver- vangen, wil de SWA graag een mogelijkheid bieden zorgd wordt door Tineke van Sleen, krijgt u om door te gaan met bewegen, juist in de zomer. nieuwe inzichten over positieve benadering Wij zijn benieuwd of mensen interesse hebben om in communicatie en dementie. U leert hoe u één keer per week een wandeling te maken in en om anderen beter kunt begrijpen en zelf beter het prachtige Alblasserdam. Hierbij denken wij aan begrepen kunt worden. U zult merken wat de volgende momenten: er gebeurt als u uw eigen “werkelijkheid en waarheid” loslaat en u zich inleeft in de bele- • Dinsdag van 9.30 tot ongeveer 11.00 uur vingswereld van de ander. De workshop is zeer • Donderdag van 9.30 tot ongeveer 11.00 uur geschikt voor iedereen die betrokken is bij de- mentie: familie, mantelzorgers, vrijwilligers en De wandelingen zullen bij voldoende animo plaats- beroepskrachten. vinden in de maanden juni, juli en augustus. Daarna starten de reguliere beweeggroepen weer en kunt u Informatie daaraan deelnemen. Het gaat dus om 13 zomerwe- ken waarin wij deze wandelingen willen aanbieden. De workshop zal plaatsvinden op woens- dag 29 mei a.s. van 14.30 tot 16.00 uur in Informatie de Waard Inn, Alblashof 1b te Alblasserdam. Mensen met dementie, familieleden, vrienden, Heeft u interesse? Wandelt u graag mee? Neem dan buren, vrijwilligers en medewerkers uit de zorg contact op via [email protected]. zijn van harte welkom. Opgeven is niet nodig Geef hierbij aan welke dag uw voorkeur heeft en en toegang is gratis. hoeveel kilometer u dan ongeveer zou willen lopen. Uiteraard zijn ook mensen die normaliter niet mee- Het inloophuis dementie is een initiatief van doen met onze beweegactiviteiten van harte wel- de gemeente Alblasserdam in samenwerking kom om bij de wandelclub aan te sluiten. Wij vragen met Waardeburgh, Rivas Zorgroep, Stichting een eigen bijdrage van € 1,00 per week voor de kof- Welzijn Alblasserdam en Helpende Handen. fie, thee en begeleiding. 20 de Kantlijn

SWA Thuisadministratie Heeft u hulp nodig met uw papieren of kent u iemand die hulp nodig heeft om de administra- tie te ordenen? Stichting Welzijn Alblasserdam (SWA) heeft een groep getrainde administratie- coaches die kunnen helpen bij het op orde bren- gen van uw administratie. Schulden voorkomen voor het aanvragen van financiële voorzieningen en invullen van formulieren. Als gevolg van een ongeordende administratie kan • Het begeleiden, stimuleren en motiveren om de ad- het zijn dat u uiteindelijk door de bomen het bos ministratie zelf op te pakken en bij te houden én niet meer ziet. Dit kan op lange termijn zorgen voor inkomsten en uitgaven op elkaar af te stemmen. stress en zelfs maatschappelijk isolement. Om dat te voorkomen is de SWA vorig jaar gestart met een Het is te allen tijde de bedoeling dat u zelf de hande- nieuw dienstverleningsconcept: thuisadministratie. lingen uitvoert en daarbij wordt ondersteund door Getrainde vrijwilligers kunnen bij u thuis langsko- de administratiecoach. De vrijwilliger neemt de taken men om samen de administratie op orde te maken, dus niet over, maar leert u om het zelf te doen. aan te sturen op gedragsverandering in de hoop zo schulden te voorkomen. De thuisadministratie is een Informatie en contact dienst die signalerend en preventief helpt. Heeft u, om wat voor reden dan ook, even geen Samen ordenen overzicht meer in uw papierwerk? Denkt u dat u wel wat hulp kunt gebruiken? Neem dan contact op Thuisadministratie betekent ondersteuning bieden bij: via telefoonnummer 078 20 21 22 0 of via leroy@ • Het ordenen en overzichtelijk houden van de finan- stichtingwelzijnalblasserdam.nl. Na een intakege- ciële administratie. sprek wordt u zo snel mogelijk gekoppeld aan een • Het in evenwicht brengen van de inkomsten en vrijwilliger die met u aan de slag gaat. uitgaven. • Het onderzoeken of er gebruik wordt gemaakt van voorzieningen en regelingen en zo nodig hierin de weg wijzen. • Het doorverwijzen naar de Sociaal Raadslieden SWA Schuif eens aan bij de Open Tafel Wist u dat er iedere eerste woensdag van de maand “Open Tafel” is? Een prima gelegenheid voor senioren om samen te lunchen in het restaurant van Waardeburgh. De maaltijd start om 12.00 uur. Aanwezigen worden door een van onze vrijwilligers ontvangen en bediend. Lijkt het u gezellig om eens samen met anderen te lunchen? Meld u dan aan via [email protected] of via 078 20 21 22 0. Dan geven wij door dat u ook een keertje aanschuift. De komende maaltijden zijn op woensdag 5 juni, 3 juli en 7 augustus. Deelname kost € 8,50 voor het driegangenmenu van die dag. de Kantlijn 21

SWA Dorpspicknick De leukste ideeën voor activiteiten in het dorp komen natuurlijk van Alblasserdammers zelf! Wat dacht u van een gezellige dorpspicknick, waarin natuur en ontmoeting centraal staan? Verschillende organisaties, bewoners en gemeente hebben de handen ineen geslagen om een heuse dorpspicknick te organiseren. Broodtrommel mee Sluit gezellig aan Deze eerste editie zal plaatsvinden op zaterdag 25 Kom gerust aanwaaien tussen 10.30 en 14.00 uur. mei a.s. bij “Het Groene Woude Wik”, de natuur- De dorpspicknick is voor alle leeftijden en vrij toe- speelplek aan de Zwenkgras / Liesgras. Neem uw gankelijk. Meer informatie kunt u krijgen bij Marion broodtrommel mee, wij zorgen voor een kopje kof- Korteland van de SWA, 078 20 21 22 0 of mail naar: fie, thee en sapje. Tijdens de picknick kunt u meer te [email protected]. weten komen over de flora en fauna, meedoen met sport- en spelactiviteiten en/of creatief en kunstzin- nig bezig zijn. Ook pony’s aaien behoort tot één de vele activiteiten! 22 de Kantlijn

SWA Lief & Leed straten in Alblasserdam Stichting Welzijn Alblasserdam (SWA) stimu- voorbeeld ouderen of mensen die een beetje extra leert burencontact op allerlei manieren. Eén aandacht kunnen gebruiken, omdat zij net uit het van die manieren is de “Lief & Leed straat”, een ziekenhuis komen of vaak alleen zijn. Maar ook om nieuwe aanpak waarbij buren nog meer naar buren te feliciteren met de komst van hun baby of elkaar omkijken. een welkom te geven als ze in de straat komen wo- nen. In elke straat doen bewoners dat op hun eigen 6e straat manier. De SWA ondersteunt deze straten met bud- get, het organiseren van bijeenkomsten, interessante In Alblasserdam is het onderlinge contact in veel stra- aanbiedingen en informatie. ten goed, maar het kan hier en daar echt wel beter. Door “Lief & Leed straten” te introduceren, worden Meer weten? bewoners gestimuleerd dat te verbeteren. De SWA geeft daartoe een klein duwtje in de goede richting, Wilt u meer weten over Lief & Leedstraten voor uw maar uiteindelijk moet het echt van de buren zelf ko- eigen straat? Kijk dan eens op: www.stichtingwel- men. En juist dat maakt dit idee zo mooi. Eind vorig zijnalblasserdam.nl onder Wonen en Leven. jaar ging de pilot “Lief & Leed straten” van start en afgelopen maand heeft de SWA een 6e straat mogen verwelkomen. Welkom aan de bewoners van: West- Kinderdijk (het tweede deel vanaf nr. 187). Burenhulp In een “Lief & Leed” straat zorgen bewoners voor burenhulp, houden ze een oogje in het zeil op bij- de Kantlijn 23

Van Hennaertweg 23 2952 CA Alblasserdam 24 de Kantlijn

column Sjanie Koeiendans en suiker Momenteel is het voorjaar in volle gang. Dat betekent dat er op onze boerderij overal jonge dieren zijn, ze zitten in een doos in de bijkeuken, in een kooi in de kamer en buiten in het geitenhok. Jonge katten, kuikens, geitjes, er is van alles bij- gekomen. En het voorjaar betekent ook dat de koeien na de stalperiode weer voor het eerst naar de wei mogen. Zo openden wij de staldeuren op zaterdag 30 maart en mochten de dames naar buiten. Dit is een prachtig gezicht, die hollende, dansende koeien. De een doet nog gekker dan de ander. Voor mijn boer is dat ook altijd een spannend moment, want ja, er valt soms wel eens een dame en die kan zich dan bezeren. Gelukkig ging het dit jaar heel harmonieus en was het vooral genieten. En wist u dat onze dames goed kunnen grazen, maar dat je dat een koe wel moet aanleren? Zo gaan onze jonge dieren, pinken genoemd, ook altijd in de zomer- periode naar buiten. Zij gaan dag en nacht naar buiten, zodat ze echt goed leren gras eten. Nu hadden we een aantal jaar geleden een jonge koe, die de eerste twee jaar van haar leven niet naar buiten was geweest. Dit kwam omdat ze nog drachtig moest worden. Toen ze dat vervolgens was, was het inmiddels te nat buiten en het volgende voorjaar werd haar kalf geboren. Later mocht ze met de melkgevende dames mee naar buiten en weet u wat er gebeurde? Ze bleef vooraan in het wei- land staan en met een hard boegeroep maakte ze ons duidelijk dat ze het niet naar haar zin had. Wat bleek? Ze snapte niet wat ze buiten moest doen! Ze rook aan het gras en ze rook nog eens, ze liep wat rondjes, maar ze at geen hap. Gek is dat, hè? Gelukkig heeft ze het na een aantal weken wel geleerd, we deden haar elke dag gewoon mee naar buiten en langzaamaan is ze gras gaan eten en werd het geloei naar ons toe minder. Hieruit blijkt maar weer dat gras eten niet zo vanzelfsprekend is als het lijkt. Dit voorjaar liepen de dames veertien dagen buiten en kregen we alsnog te maken met nachtvorst. Nu deert die kou de dames niks, koeien gedijen goed bij een tem- peratuur tussen de vijf tot tien graden en ’s nachts blijven ze ook gewoon op stal. Maar nachtvorst doet wel wat met het suikergehalte in het gras. In vers gras wordt suiker gevormd, dit gebeurt overdag door fotosynthese. Even een korte uitleg: Fo- tosynthese is het proces waarin lichtenergie (in dit geval zonlicht) wordt gebruikt om koolstofdioxide (CO2) en water (H2O) om te zetten in glucose en zuurstof. Deze reactie vindt dus plaats in het gras. Glucose (suiker), dat door de reactie ontstaat, zorgt voor de energie in het gras. ‘s Nachts gebruikt het gras deze energie weer om te groeien, echter met nachtvorst staat deze groei stil en blijft de suiker opgeslagen. Als het dan de volgende dag weer zonnig is, wordt er opnieuw suiker gevormd en zo wordt het gehalte van de suiker vrij hoog. Wat merken wij hier nu van? Allereerst zijn de dames meer melk gaan geven! Het Tekst en fotografie: voorjaarsgras bevat zoveel energie, dat de melk eruit stroomt; 33 liter gemiddeld Sjanie Eijkelenboom per koe op de laatste melkcontrole. Niks opgefokte koeien, niks extra krachtvoer, maar gewoon heel natuurlijk vers gras. En de dames? Die zijn extreem rustig, traag de Kantlijn 25 gewoon, geen koeiendans meer, maar totaal verzadigd van al die suikers!

vereniging De club is dakloos sen door Alblasserdam. Dit geweldige festijn duurde twee zaterdagen en werd de voorloper van het latere Modelbouwvereniging Nedstaal Havenfestival.’ Spannende tijden voor Modelbouwvereniging Stoomplein Nedstaal. De 53ste verjaardag van de club is ge- passeerd, maar op dit moment is er niks te vie- ‘Mijn man Ad was ruim 50 jaar lid. Vanaf het begin ren: de club is helaas dakloos. Jammer, mensen heb ik meegeleefd, net als onze kinderen. Onze club brachten er in hun vrije tijd zoveel constructieve heeft 28 jaar meegewerkt aan het Havenfestival, we en plezierige uren door. gaan daar graag mee door. In zijn functie als ma- teriaalcommissaris was Ad de organisator van het Op de boutjes en moertjes na wordt alles bij de ver- Stoomplein. Hij onderhield de contacten met Stich- eniging zelf gemaakt. Volop geduld en vakmanschap! ting Havenfestival, met leden van andere clubs en Soms worden ontwerpen zelf getekend, ook wordt sponsoren. Het afgelopen jaar overleed hij. Andere er van tekeningen uit het eigen archief gewerkt. In clubleden namen de organisatie van het Stoomplein gesprek met voorzitter Sam Limburg die 28 jaar bij over. Dat ging goed, ook onze sponsoren bleven pa- Nedstaal werkte en secretaris Jeanie Vink-Beenhak- raat,’ aldus Jeanie. ‘Het Havenfestival is een zware ker, die sommige dorpsgenoten vast nog kennen als klus, de modellen zijn bepaald geen lichtgewichten. hun techniekdocente. Over toen en de toekomst! Als alles is opgesteld, begint het grote genieten. Ge- zellig weerzien met de oud-collega’s van Nedstaal Havenfestival die komen buurten. Veel belangstelling van kinderen die met hun ouders genieten van de technische mo- Modelbouwvereniging Nedstaal is vooral zichtbaar dellen die werken op stoom of lucht. Blije gezichtjes, tijdens het jaarlijkse Havenfestival. Jeanie: ‘Het begon als ze gratis mogen meerijden op de volgwagens van allemaal met “Dam-Plantageweg in Stoom”, jaren de stoomlocomotief. Echt iets heel bijzonders!’ Ook geleden. Onze club werd uitgenodigd wat stoom- stoomlocomotief Big Boy was de laatste jaren te machientjes in etalages te plaatsen. Er kwamen twee bewonderen, iedereen kon de vorderingen van het stoomsleepboten in de haven, de Volharding en de bouwproces zien. Big Boy is een prachtige replica, op Gebroeders Bever uit Dordrecht. Op de Dam legden schaal 1:8, van een loc die ooit door Amerikaans berg- we rails en uit de regio waren clubs uitgenodigd om landschap reed. Sam Limburg, werkzaam geweest als te komen rijden. Prachtig, al die treinen. Ook reed procestechnoloog, heeft hierin heel veel uren zitten, de originele stoomwals van de heer Van der Gies- samen met zijn clubgenoten. Toen hij nog werkte, 26 de Kantlijn

knoopte hij aan elke dinsdag extra uren tot half elf Bouwen en laten rijden ’s avonds om vervolgens naar zijn woonplaats Bun- nik te rijden. ‘In de modelbouw zitten mensen die graag bouwen en voldaan zijn als hun project af is én mensen die Geschiedenis er vooral lol in hebben het materieel te laten rijden of draaien. Je kunt bij ons samen aan iets werken, Als secretaris heeft Jeanie zicht op de geschiedenis van of zelf iets maken, net wat je wilt. Onze leden vullen de club. ‘De Modelbouwclub NKF-Staal (Nederland- elkaar mooi aan. Ik ben een bouwer,’ stelt Sam Lim- sche Kabelfabrieken) was een onderdeel van de per- burg vast. ‘Het ontwerpen, het construeren, de tech- soneelsvereniging O&O ‘Ontwikkeling en Ontspan- niek. Ik ben begin jaren 80 begonnen met spoorrails ning’. In 1965 waren er vijftien verenigingen, zoals de en heb de hoogbaan met de brugstukken doorge- kegel-, biljard- en fotoclub en een muziekafdeling. rekend. Het idee was met die hoogbaan en de ritjes Onze Modelbouwclub die op een gegeven mo- daarop wat te kunnen verdienen. Later maakten we ment zelfstandig werd, bestaat als enige nog. Om ook een laagbaan. Toen een bepaald soort buizen mee te kunnen doen, moest je werknemer zijn van niet meer gebruikt werden in het bedrijf, kon ik die NKF-Staal. De werkplaats was in de kelder van het inzetten voor mijn ontwerp,’ aldus Sam. ‘Ook van hoofdgebouw. Heel speciaal was de tentoonstel- “Van Leeuwen Buizen” kregen we veel materiaal, dat ling in de recreatiekelder van het hoofdgebouw van was geschikt voor de grondbaan.’ NKF-Staal in 1972. Een grote modeltreinbaan van 20 meter. Alle rails, locomotief, planten en bomen Op zoek naar nieuwe kansen waren met de hand gemaakt. Scheepsbouw “de Kin- derdijk”, gebouwd in clubverband. Een geprogram- Het was een mooie plek, de werkplaats bij de fabriek. meerde hefbrug met locomotief uit Mecano, bijen- Maar onzekerheid rond het voortbestaan van de club stand met imkergereedschap van Sam Limburg en groeide toen Nedstaal in 2017 definitief failliet ging. een vliegtuigstation, zelfbouw. Een radiografisch be- Begin dit jaar werd de werkplaats ontruimd. Wat nu? stuurbaar zeiljacht en een wals, op schaal gemaakt. Het merendeel van de leden wilde doorgaan. B&W De belangstelling was overweldigend! Tijd voor een van de gemeente Alblasserdam kwamen kijken en nieuw onderkomen onder de Blok-Knuppelwalserij verleenden subsidie voor transport en opslag van ge- naast het trafo pad. Zonder veel kosten knapten le- reedschap, machines en modellen. ‘Dat is geweldig, den de ruimte op, huur hoefde niet te worden be- want bij verkoop zou alles voorbij zijn. Firma Maat taald. Er kwamen steeds meer gereedschappen en verleent ook medewerking. Samen met andere mo- machines beschikbaar, materiaal was er volop en delbouwverenigingen zouden we een kenniscentrum de sfeer was erg gezellig. Een aantal leden had eer- met werkplaats kunnen opzetten. De gemeente heeft der als scheepswerktuigkundige op de grote vaart daar ideeën over. Een gezamenlijk onderdak waar de gewerkt aan boord van stoom- en motorschepen. machines geïnstalleerd kunnen worden. Een techniek- Toen de chef van het ketelhuis zijn 25-jarig jubileum lokaal waar te zien is wat we bieden. Draaien, lassen, vierde, besloten Ad en zijn collega’s als cadeau een frezen ... Tot voor kort zat de club “achter het hek” stoommachine en een ketel voor hem te bouwen. van het bedrijf, nu hopen we op een toegankelijke Een groot succes! Stoom kwam in de belangstelling plek. Een vaste buitenbaan voor de trein, een vijver te staan. De leden gingen naar landelijke stoomma- voor de bestuurbare bootjes. Ruimte voor eigentijdse nifestaties zoals de Internationale Stoomdagen in technologie, meer elektronica, 3D-printers, ideeën Leek, Groningen. Mooi om mensen uit andere clubs genoeg!’ aldus beide bestuursleden. ‘En we verwel- te ontmoeten. Het was altijd een feestelijke reünie. komen graag nieuwe enthousiaste leden om samen Al die stomers, je groeit er vanzelf in,’ lacht Jeanie. een nieuwe inspirerende toekomst op te bouwen!’ Tekst: Joke Veerman – Fotografie: Modelbouwvereniging Nedstaal de Kantlijn 27

in het zonnetje Cynthia Prins voor de grote zaal. Tijdens mijn eerste Jeugdland- week zou ik samen met Gonnie Verboom helpen in Richard Veen zet in deze rubriek mensen uit Al- het magazijn. Hier liggen alle knutselmaterialen op- blasserdam in ’t zonnetje. Deze keer is het de geslagen voor de hele week. Vanaf dit uitgiftepunt beurt aan Cynthia Prins, voorzitter van Jeugd- sturen we ook alle vrijwilligers aan. Het is een be- land Alblasserdam. langrijke taak om alles goed te laten verlopen. Door- dat Gonnie die week helaas ziek werd, kwam alles Hoe ben je bij Jeugdland terecht gekomen? op mij aan, omdat ik toen de enige persoon was die ‘Zelf ging ik als kind altijd graag naar Jeugdland. alles wist van de knutsels. Sindsdien ben ik knutsel- Toen mijn oudste kind zes jaar werd, heb ik hem mee coördinator geworden van de grote zaal. ’ naar Jeugdland genomen. Daar kwam ik in gesprek met enthousiaste vrijwilligers. Ik besloot om het vol- En nu ben je alweer een tijd lang voorzitter? gende jaar naar de medewerkersvergadering te gaan ‘Na mijn rol als coördinator, kwam ik na twee jaar en mijzelf aan te melden als vrijwilliger.’ als algemeen lid in het bestuur terecht. In het be- gin van mijn bestuursperiode zijn er veel wisselingen Wat was twaalf jaar geleden je rol bij Jeugdland? geweest. Zo hebben we verschillende voorzitters ge- ‘Ik had mij aangemeld om mee te helpen met het ver- had, Evert Zwemstra en Coby Verhaar en Edgar Veen zinnen en het maken van voorbeelden van knutsels is ook nog even voorzitter geweest. Zes jaar geleden 28 de Kantlijn

kwamen we zonder voorzitter te zitten en er was nie- te zien. (Richard: ik zou zeggen, bekijk de foto’s eens mand die deze functie ambieerde. Zelf wist ik nog op www.jeugdlandalblasserdam.nl) Het doel is om niet of deze functie iets voor mij zou zijn, maar ik wil- de kinderen een leuke laatste week van de vakantie te de het zeker proberen. Nu, na zes jaar, begin ik het bezorgen en ze ieder jaar toch weer te verrassen met steeds leuker te vinden. Ik ben niet een voorzitter die nieuwe activiteiten. Als dan de vrijwilligers het ook nog op de voorgrond wil staan en de aanjager van het be- naar hun zin hebben, is mijn doel bereikt. Ook hoop stuur is, maar ik ben meer de bindende factor. De rol ik dat we jongeren kunnen inspireren om bij Jeugd- van voorzitter is voor mij niet anders dan rol van de land te komen helpen, zij zijn tenslotte de toekomst medebestuursleden, ieder bestuurslid is even belang- van Jeugdland. Met hun inzet en hulp kunnen we rijk. Het is belangrijk dat iedereen doet waar hij of zij nog jaren verder en op naar het 75-jarig jubileum! goed in is en dat zij hun kennis delen met anderen. Zo ben ik zelf meer betrokken bij de coördinatoren van Naast Jeugdland ben je ook nog volleybaltrainster de grote zaal (knutsels) en de coördinator van de naai- geweest, ben je daar nog steeds actief? zaal, omdat ik daar de meeste kennis van heb en zo ‘Haha, nee dat is echt heel lang geleden. Volleybal- deze dames het beste kan aansturen. Ook maak je trainster was ik toen ik nog jong was. Nu heeft mijn vaak gebruik van je eigen netwerk, ieder bestuurslid zoon dat stokje overgenomen. Hij geeft training aan heeft weer andere contacten en dat is heel handig.’ verschillende jeugdteams. Ik kijk nu vooral volleybal en beachvolleybal vanaf de zijlijn. Zowel mijn zoon Vrijwilliger zijn het kost aardig wat tijd, als mijn dochter doen aan deze sport. Wel doe ik merkt je gezin hier veel van? naast Jeugdland nog aan vrijwilligerswerk voor Rivas ‘Dat valt wel mee hoor, ik denk dat ik één dag per op de Alblashof. Daar woont mijn moeder, zij lijdt week voor Jeugdland bezig ben. Dat kan de ene week aan Alzheimer. Ik vind het heel leuk om daar af en wat meer zijn dan de andere. Vanaf april is het drukker toe te helpen met activiteiten. Ook help ik heel af en met de voorbereidingen, omdat er dan veel dingen op toe nog bij de speeltuin met schminken.’ zijn plaats vallen, zoals de workshops, deelnemende verenigingen, knutsels verzinnen en mensen benade- Interview: Richard Veen – Fotografie: Jeugdland Alblasserdam ren. Alles moet dan duidelijk op papier komen. April, mei en juni zijn het drukst qua voorbereiding. We pro- Tekstbewerking: Jacqueline Kanters, redactie beren voor de zomervakantie alles klaar te hebben, maar helaas lukt dat niet altijd. Het scheelt dat mijn ge- zin weet waar ik het voor doe, mijn zoon en dochter zijn ook besmet met het Jeugdlandvirus. Mijn man is de enige die niks met Jeugdland te maken heeft.’ Wat is je drijfveer en doel? ‘Mijn drijfveer is dat ik het te leuk vind om al die blije gezichten van de kinderen tijdens de Jeugdlandweek de Kantlijn 29

cultureel met Linda De Sint-Elisabethsvloed Op 9 maart jl. is een prachtige replica van de pa- nelen van het Sint-Elisabethsvloed altaar over- gedragen aan het bestuur van de Grote Kerk in Dordrecht. Het origineel van dit stuk hangt in het Rijksmuseum en laat zien wat een impact deze overstroming uit 1421 heeft gehad op Dordrecht en omgeving. De middelste panelen tonen de overstroming zelf en De Sint-Elisabethsvloed heeft er ook voor gezorgd op de buitenste panelen wordt het leven van Sint- dat de Biesbosch is ontstaan. Volgens overleveringen Elisabeth (Elisabeth van Hongarije 1207-1231) ver- is deze in één nacht ontstaan, maar er zijn tientallen beeld. De ramp voltrok zich namelijk in de nacht jaren overheen gegaan. Ook bestaat er nogal wat voor de naamdag van de heilige Elisabeth, op de verwarring over het aantal slachtoffers dat door de negentiende november in 1421. Wie het altaarstuk overstroming het leven zou hebben gekost. Dit aan- heeft geschilderd is niet bekend, maar waarschijnlijk tal is in de loop der jaren steeds naar beneden bijge- hebben de gevluchte inwoners van Wieldrecht op- steld tot ongeveer 2000. dracht gegeven voor het werk. Op de beelden van de overstroming is goed te zien welke dorpen geleden Om de replica van het prachtige altaarstuk te zien, hebben onder de ramp en soms geheel van de aard- moet u naar de Grote Kerk in Dordrecht. En om meer bodem zijn verdwenen. de weten te komen over de invloed die deze grote overstroming op een groot deel van Zuid Holland en De meesten van ons kennen ook het verhaal van de het noorden van Brabant heeft gehad, is het heel in- baby in het wiegje, dat deinend op het water, in ba- teressant en leuk om naar het Biesbosch Museum Ei- lans werd gehouden door een kat. Op dit verhaal be- land in Werkendam te gaan. Dat gebouw bestaat uit staan verschillende varianten, maar één ervan is dat negen zeshoekige paviljoens, werd in 1994 gebouwd het kindje aanspoelde bij de Spuipoort in Dordrecht, en geeft heel veel informatie over het ontstaan en de daar Beatrix gedoopt werd en door de stad onder- geschiedenis van de Biesbosch als het grootste zoet- houden werd. Het huis te Kinderdijk, met gevelsteen, watergetijdengebied van Europa. Ook voor kinderen herinnert nog aan dit verhaal. is dit een heel leuke en leerzame besteding van een vakantiedag. En wanneer je via de Kop van het Land in Dordrecht de pont naar de overkant pakt, is het ook nog een heel leuk tochtje er naartoe. Voor meer informatie is in de reeks Verhalen van Dordrecht het boekje De Sint-Elisabethsvloed, ge- schreven door Wim Roodnat, een aanrader. Tekst en fotografie: Linda Wiffers 30 de Kantlijn

Mattanja versus Roberto Tekst: Roberto Sciangula Foto inzet: stockfoto 123rf Disneyland on the Noord de Kantlijn 31 Alle wegen leiden naar Rome dacht ik, maar ik ben erachter gekomen dat Rome doorgestreept en vervangen kan worden door Kinderdijk. Waar vroeger de Ro- meinse legioenen over de geplaveide wegen naar Rome liepen, zijn het nu de cam- pers die over de geasfalteerde wegen hun weg naar Kinderdijk vinden. Is dit nu de erfenis die wij hebben gekregen van al die gepensioneerde babyboomers? Een blik op de parkeerplaats naast Oceanco bevroedde bij mij de vraag of het bedrijf naast luxe jachten ook campers bouwde (en veel) of dat ze goedkope pensionado’s had- den aangenomen die hun geld waren kwijtgeraakt aan te dure studies voor hun kinderen. Enfin, goed voor de economie en slecht voor de Co2 uitstoot zullen we maar zeggen. Maar het zijn niet alleen de campers, ook de auto’s, bussen, boten, fietsers, scoot- mobielen en zelfs “Sightseeing-Rotterdam-bussen” hebben hun weg naar Kinder- dijk gevonden. De gemeente Alblasserdam heeft aangegeven dat het toerisme- beleid de hoogste prioriteit heeft. Hierbij een aantal ideeën, die misschien in de volgende raadsvergadering meegenomen kunnen worden: • Iedereen die met een rolkoffer loopt, aanhouden en in een speciaal detentiecen- trum (Merconterrein?) positioneren; totdat de aantallen weer zijn afgenomen. • Frontex inhuren en op de Noord laten patrouilleren op riviercruises; waarbij extra gelet wordt op de hoeveelheid selfiesticks. • Huiszoeking per molen; controleren of er illegale toeristen worden opgevangen. • Buiten de gemeentegrenzen een ontmoedigingsbeleid stimuleren; om zo de toe- risten te overtuigen om toch maar naar de Zaanse Schans te gaan. Er is één ding waar ik wel heel erg bang voor ben, waar ik af en toe ’s nachts van wakker lig, badend in het zweet. Dat is een toekomstbeeld, waar ik niet aan wil denken. Want, oh wee als er ooit zo’n “Dombo-Circus-treintje” komt te rijden langs de molens met zo’n vreselijk muziekje, waarbij een “camper pensionado” verkleed als molenaar, zowel bestuurder als gids is. Dan haak ik af. Dan zal de gemeente Alblasserdam in ieder geval één persoon minder in hun basisadministratie hebben. Even terugkomend op het Merconterrein; ik ben zeer te spreken over het feit dat we een festival rijker zijn in Alblasserdam. Ik heb toch wel weer een beetje hoop gekregen voor je kinderen, Mattanja. Ik heb altijd gedacht dat er geen vertier te zoeken was in Alblasserdam voor puisterige pubers met een hang naar benevelde sociale interactie, ondersteund door opzwepende muziek. Na sluiting van het “Ver- gulde Paard” had ik het gevoel dat we in Alblasserdam in een soort donker en sober uitgaansmiddeleeuwen terecht waren gekomen. En tuurlijk, er waren in die tijd nog wel vrijplaatsen van verlichting, zoals Blieck’s, Cees & Nel en Poldervaart. Maar voor de jongere die zijn eerste schreden in het uitgangsleven zette, was het beroerd toe- ven in Alblasserdam. Maar kijk nu eens, festivals, koningsnachten, themafeesten, pubquizen ... Wat is er eigenlijk met de Abdij gebeurd? Er wordt van alles georgani- seerd in het dorp. Ondanks de gigantische toeristenstroom met dito overlast, blijft het nog steeds goed toeven in ons dorp. Als het zover is, zullen we dan samen het “Dombo-Circus-treintje” pakken of ben jij dan ook allang afgehaakt en staat je huis te huur op airbnb? Tot gauw, Roberto

terugkijken met Martha Klok In deze rubriek kijkt Pieter Struijs terug met een Alblasserdammer die meer dan veertig jaar in Alblasserdam woont en die een bijdrage heeft geleverd aan de ontwikkeling van ons dorp, dan wel maatschappelijk zijn of haar steentje heeft bijgedragen. Ik kijk terug met de Alblasserdamse voorvechtster laas Beetsstraat. We kregen een zoon (1966) en een voor de gelijkwaardige behandeling van gehandicap- dochter (1971), we waren een mooi gezin. Eind ja- ten, Martha Klok. Martha heeft veel bereikt met het ren tachtig werd Barend bij Verolme ontslagen in de beter toegankelijk maken van ons dorp voor minder- periode dat het afliep met de werven. Hij heeft zich validen. Ze vertelt over zichzelf. Martha: ‘Ik ben ge- laten omscholen en kon gelukkig twee jaar later aan boren op 27 september 1945 in Emmen. Mijn vader de slag als procesoperator bij Unilever. Met mijn ge- was bakker met een eigen zaak en mijn moeder had zondheid ging het niet zo goed, ik heb vele malen een naaiatelier. In 1954 was er weinig tot geen werk in het ziekenhuis gelegen. We maakten moeilijke tij- in Drenthe. De Kabelfabriek kwam met een mooie den door. Ons gezin was onze drive. Ik kwam in een presentatie naar Drenthe om werknemers te werven. rolstoel terecht en gebruik een scootmobiel voor de Mijn vader trad in dienst van de Kabelfabriek bij de lange afstand. Barend is helaas in 2016 aan blaas- walserij. Hij had het er niet naar zijn zin en stapte kanker overleden.’ over naar Verolme als ijzerwerker, waar hij werkte tot zijn dood in 1961. We zijn gaan wonen aan de Vrijwilligerswerk Randweg. Voordat ik op negenjarige leeftijd naar Al- blasserdam verhuisde, ben ik enkele maanden samen Naast de zorg voor haar gezin werd Martha ook vrij- met mijn moeder en zuster verpleegd voor TBC in het willigster als leesmoeder en vanaf 1988, gedurende Sanatorium van Appelscha. Van de christelijke lagere tien jaar, bejaardenbezoekster bij de Zonnebloem. school aan de Kerkstraat heb ik alleen goede herin- Daar bezocht zij twee, soms drie, bejaarden per week neringen aan de lessen van meester Groeneveld met om te praten of een spelletje te doen. In die periode toneel en zang. Op dertienjarige leeftijd ging ik naar ontmoette Martha veel gehandicapten met onvrede. de Huishoudschool, die ik na een half jaar moest ver- Ze werd strijdbaar voor de gelijkwaardige behande- laten, om geld te gaan verdienen voor het gezin met ling van gehandicapten. ‘Het begon met mensen die een zieke vader en vijf kinderen. Mijn eerste betrek- gebruik maakten van voorzieningen geleverd door king was bij mevrouw Brand aan de Plantageweg. de WVG (Wet Voorzieningen Gehandicapten), ver- Verder maakte ik scholen schoon en bracht de krant beteringen aan de eigen woning, zoals bijvoorbeeld rond. Ik deed het graag, want we hadden een geluk- toiletaanpassingen, beugels en trapaanpassingen. kig en hardwerkend gezin met prachtige ouders.’ Deze noodzakelijke voorzieningen voor gelijkwaar- dig functioneren, werden doorberekend in de huur Trouwen en het gezin vanaf 1 april 1988. Ik kwam erachter dat op de ge- meentebegroting een post van toen 365.000 gulden ‘Op mijn zestiende werd ik gezinsverzorgster en trad was gereserveerd voor de ondersteuning van gehan- in dienst bij scheepswerf Verolme. Wij werden inge- dicapten. Deze post werd niet aangesproken, terwijl zet als eerste opvang bij gezinnen van werknemers ik vond dat deze post zou moeten worden gebruikt die hulp nodig hadden. Na zes weken nam de Stich- om deze huurverhoging te compenseren. Ik ging ting uit Sliedrecht (later Rivas) het over. In deze tijd in gesprek met de wethouders, maar we kwamen kwam Barend Klok, lasser bij Verolme, regelmatig de er niet uit. Ik liet het er niet bij zitten en vroeg in- fietspomp van mijn ouders lenen. Wij trouwden in spreektijd in de gemeenteraadsvergadering. Ik kreeg 1963. Na twaalf jaar te hebben ingewoond, kregen die tijd en kon de raad met succes overtuigen dat we een Verolme-woning aan de Van Eesterensingel. het gereserveerde geld ingezet moest worden ter In de jaren tachtig zijn we verhuisd naar de Nico- compensatie van huurverhogingen. De raad stemde 32 de Kantlijn

unaniem in met mijn voorstel om de huurverhogin- zodat we in de praktijk de deuren, toiletten en der- gen teniet te doen.’ gelijke konden toetsen. Prachtig, er zouden er eigen- lijk nog een paar moeten komen.’ Gehandicapten Adviesraad Alblasserdam Wensen GAA ‘In 1997 deed de Raad voor het Opbouwwerk een toegankelijkheidsonderzoek voor gehandicapten met ‘Duidelijk is dat wij ons dorp nog toegankelijker wil- rolstoel in ons dorp. Ik werd uitgenodigd hieraan len maken voor mindervaliden. Wij gaan er vanuit, mee te doen. Het bleek dat er erg veel hindernissen dat het te verbouwen gemeentehuis het hoogste zijn voor gehandicapten met een rolstoel. Aan het certificaat voor o.a. de toegankelijkheid voor rolstoe- einde van het onderzoek werd in december 1998 lers zal ontvangen, net zoals Dok 11. Dit is noodza- de Gehandicapten Adviesraad Alblasserdam (GAA) kelijk vanwege de functies, zoals onder andere de opgericht, om gevraagd en ongevraagd, hierover te bibliotheek die hier wordt ondergebracht. Wij willen adviseren. Ik ben sindsdien voorzitter. We zijn met graag als adviesraad en ervaringsdeskundigen ad- een enthousiast bestuur van start gegaan en vonden viseren. Een oude wens is het realiseren van twee dat veel restaurants, sommige kerken, scholen en het kangoeroewoningen. Dit is een combinatie van twee gemeentehuis niet goed toegankelijk zijn voor rol- (zelfstandige) wooneenheden onder één dak met een stoelers. We kregen de toezegging dat er bij het ge- eigen voordeur, maar met een interne afsluitbare meentehuis een invalidenlift zou worden geplaatst. verbindingsdeur. Dit is een mooie oplossing voor de Dok 11 is de best toegankelijke plek voor mindervali- invalidenzorg, waarbij ouders van dichtbij kunnen den in Alblasserdam. Bij de bouw zijn alle certifica- zorgen voor een verder zelfstandig invalide kind.’ ten behaald, zodat mindervaliden geen hindernissen ondervinden. Dit is een voorbeeld waarbij wij actief Scootmobielclub als ervaringsdeskundigen hebben geadviseerd. Jaar- lijks werden we door de wethouder uitgenodigd om ‘Sam Lafeber en ik hebben veertien jaar geleden knelpunten te bespreken, een goede zaak. Tegen- scootmobielclub ErOpUit opgericht. De club orga- woordig gaat dit contact en advisering via de Wmo- niseert negen weken per jaar, startend begin juli, adviesraad, waar de GAA sinds enkele jaren geen scootmobieltochten van ongeveer 25 kilometer op deel meer van uitmaakt. Jammer dat we het directe de donderdagmiddag. Leuk om te vertellen is, dat ie- contact niet meer hebben.’ der jaar de burgemeester en de wethouders één keer op de fiets meerijden. Voor eenieder die dit jaar nog Twee projecten GAA wil meedoen; bel 078-6914768, opgeven kan nog. Om de twee jaar organiseren we voor de scootmo- ‘In de jaren 2010-2015 hebben we het GIPS-project bielers een bustocht naar een aantrekkelijke bestem- (Gehandicapten Informatie Project Scholen) uitge- ming, dit dankzij de sponsoren Maat, Rabo en De voerd. De bedoeling van het project was om kinderen Haan. We zijn al naar een paar dierentuinen geweest van groep acht kennis te laten maken met en hen te en de Hoge Veluwe.’ laten ervaren wat het is om te leven met een beper- king. We speelden een Ganzenbordspel waarop veel Waardering hulpmiddelen voorkwamen. Elk hulpmiddel kon door de leerlingen worden ervaren: van braille-schrift, rol- Haar scootmobielcursussen, haar 20 jaar lidmaat- stoel tot blindenstok. Na afloop was er gelegenheid schap van het bestuur van de bewonersvereniging tot het stellen van vragen. We zijn ervan overtuigd de Wiek zijn voorbeelden van vrijwilligerswerk die we dat er meer begrip voor gehandicapten is ontstaan.’ niet hebben kunnen bespreken. Duidelijk is dat Martha Een tweede project dat het vermelden waard is, is de zich intensief heeft ingezet voor de gemeenschap, ontwikkeling van vijf Miva-huizen begin 2000. ‘Deze mede daardoor is ze uitgeroepen tot Vrijwilligster van zijn geschikt voor bewoning door mindervaliden, in het jaar 2006 en bij de lintjesregen van 2012 kreeg dit geval voor gehandicapten met een rolstoel. Sa- zij de versierselen behorend bij lid van de Orde van men met wethouder de Gruijter en Centraal Beheer Oranje Nassau door burgemeester Blase opgespeld. zijn er twee gerealiseerd aan de Koningin Wilhel- minaweg, twee aan de Van Eesterensingel en één in Een respectvol interview met een gepassioneerde de Groene Zoom. Alle richtlijnen zijn toegepast en in vrouw. Martha bedankt en succes. de Alblashof hebben we een plattegrond uitgelegd, Tekst en fotografie: Pieter Struijs de Kantlijn 33

nieuw leven Daan Koesveld geboren op 23 april 2019 Zoon van Esther en Bastiaan Bastiaan: ‘Toen Daan er was, heb ik hem zelf aange- pakt. We waren zó blij, dat we vergaten te kijken of ‘Als we terugkijken op de zwangerschap, vond ik het een jongen of een meisje was.’ de eerste twee echo’s het meest bijzonder’, begint Bastiaan. ‘Bij de eerste echo zag je nog niet echt Esther: ‘De eerste dagen waren we voorzichtig, al- vorm en waren we blij dat het hartje klopte. Maar les aan zo’n kleintje lijkt heel breekbaar. Nu na een drie weken later was het een klein mensje dat we week hebben we handigheid in het verzorgen van zagen.’ Esther: ‘En het bewoog, “het kindje leeft!”, Daan.’ Bastiaan: ‘Esther doet het goed, ze is echt een dacht ik. Het was een opluchting dat de “kritieke” leuke moeder! We hoefden niet te wennen, het gaat eerste maanden voorbij waren en we het nieuws aan vanzelf. Je voelt aan wat Daan nodig heeft. Als ik iedereen konden vertellen.’ naar mijn zoon kijk, besef ik dat ik verantwoordelijk voor hem ben. In de keuzes die we maken, zullen we ‘De zwangerschap heb ik als heel mooi ervaren’, ver- altijd aan ons kind denken.’ Esther: ‘Onze nuchtere telt Esther. ‘Je voelt dat je lijf verandert en de baby insteek heeft ons geholpen om te wennen aan het groeit en beweegt. Ik vond het echt een wonder ouderschap. We zien hoe de dingen gaan en we ac- toen Daan gezond en levend op mijn buik werd ge- cepteren de situatie hoe hij is. Ik heb niets als van- legd.’ Bastiaan: ‘De laatste weken werden we steeds zelfsprekend aangenomen. Het is heel bijzonder dat nieuwsgieriger: is het een jongen of een meisje en je zwanger mag raken en vanaf dat moment wil je al hoe ziet hij eruit? Hoe zal ons leven worden?’ Esther: voor je kind zorgen. Nu hoort Daan helemaal bij ons!’ ‘Het was dus niet erg dat de bevalling ruim een week voor de uitgerekende datum begon. Mijn vliezen Tekst: Arianne Boele, verloskundige – Fotografie: Familie Koesveld braken tijdens een familiebezoekje en vanaf dat mo- ment was de familie in spanning. De bevalling viel me zwaar. We gingen naar het ziekenhuis, omdat mijn bloeddruk bleef stijgen. Na een dag weeën, kreeg ik weeënopwekkers. Ik kreeg een weeënstorm, zonder dat de ontsluiting veel vorderde. Toen was ik er wel klaar mee. Uiteindelijk verliep het laatste stuk snel.’ 34 de Kantlijn

ergotherapie Kwetsbare ouderen Op de dag dat zij 91 jaar mocht worden, kwam mijn moeder thuis uit het ziekenhuis. Zij wordt thuis verzorgd en ik denk mee over de nodige aanpassingen en oplossingen. Want, hoewel mijn moeder lange tijd zelfredzaam was, is zij nu net als veel andere Damdorpers één van de lieve, maar kwetsbare ouderen. Kwetsbaar voorbeeld het douchen een opgave zijn. Dit kan te maken hebben met de mobiliteit. Daarbij speelt ook Nederland vergrijst, maar de overheid wil dat men- vermoeidheid vaak een rol. sen zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Het ge- volg hiervan is een groeiende groep kwetsbare Comfortabel thuiswonende ouderen. Kwetsbaarheid wordt niet veroorzaakt door een hoge leeftijd, want niet ieder- Door middel van bijvoorbeeld aangepast bestek of een die oud is, is ook kwetsbaar. Maar, kwetsbare een andere beker, kan de zorgvrager vaak zelfstan- ouderen zijn oudere mensen die veel zorg en hulp dig eten en drinken. Ook door het inzetten van de nodig hebben. juiste stoel of rolstoel heeft de oudere een betere zit- houding, waardoor doorzitplekken worden voorko- Mantelzorger men. De ergotherapeut denkt ook mee over de inde- ling van de dag, zodat de oudere zo comfortabel mo- Het doel van ergotherapie is om niet alleen de oude- gelijk de dag doorkomt. Ook denkt de ergotherapeut re, maar ook de mantelzorger zo goed mogelijk de mee over valpreventie. Want, een kwetsbare oudere dag door te laten komen. Hoe kan de mantelzorger heeft vaak een vergroot valrisico. boodschappen doen, terwijl de oudere op bed ligt? Hoe kan de oudere op een veilige manier naar het Heeft u vragen, stel ze gerust. Want, ik weet nu ook toilet lopen? Hoe kan de oudere zelfstandig drinken, vanuit mijn nabije omgeving dat ergotherapie een terwijl de handkracht is verminderd? Hoe kan de meerwaarde heeft voor de kwetsbare oudere. oudere een boek lezen, terwijl hij zich zo moeilijk kan concentreren? De dag doorkomen, is voor de Tekst: Nisette Huisman, Ergotherapie Advies - Fotografie: 123rf kwetsbare oudere niet vanzelfsprekend. Zo kan bij- de Kantlijn 35

36 de Kantlijn

column Mathilde De metamorfose Nou, zestien zijn hoeft van mij niet meer hoor, al die onzekerheden. Geef mij de veertig maar, dan voel je je zoveel beter in je lijf, dan zijn al die onzekerheden weg. Kinderen gebaard, dan mag je hier en daar wat losser in je vel zitten. Ja, hier en daar Inge, niet overal. Pff, ik hoef geen zestien meer te zijn. Nee, tótdat de redactie het idee heeft om te onthullen wie je bent, middels de metamorfose. “Van anonieme schrijfster naar bekende Alblasserdammer.” Het is de dag voor de metamorfose en ik sta te strijken. De strijkplank heb ik in onze slaapkamer gezet, tussen de passpiegel en mij in. Wat een onzin; geen onzekerhe- den meer boven de veertig. Ja, als je elke dag je kaplaarzen aantrekt voor een wan- deling met de hond of je tuinbroek om naar de moestuin te gaan, dan heb je ook geen reden om heel kritisch naar jezelf te kijken. Zeg nou zelf, in zo’n tuinbroek, nou ja, daar ziet niemand er echt elegant in uit. Geen reden voor onzekerheden dus, maar dan ga je straks op de foto, een foto in de Kantlijn van Alblasserdam en een partij zéker dat deze veertiger zich voelt ... Ik zet de strijkplank een stukje opzij en ga recht voor de spiegel staan. ‘Tja, dat zestienjarige lijf had nu wel van pas gekomen, hè dame’, zeg ik tegen mezelf. Ik pak mijn haar beet en doe het naar achteren. Hoewel mijn oudste persoonlijk ver- haal gaat halen, als de kapper het kort en pittig maakt, moet ik er wel rekening mee houden dat het kan, het is immers de metamorfose. ‘Mijn hoofd is niet heel dik toch, Quin?’ Dochter kijkt om de hoek van haar kamer en zegt: ‘Nee, niet dik, meer de vorm van een Minecraft poppetje ...’ Ze schiet in de lach en gaat terug haar kamer in. Ja, dat helpt … niet. Terwijl ik in de spiegel kijk, trek ik een beetje aan mijn gezicht. Het vel voor mijn oren wat strakker en als ik nou een hand onder mijn kin houd ... Ja zeg, warempel daar komen contouren tevoorschijn. Lachen op een foto wordt zo wel een dingetje. De sensuele look dan? Dat doen al die meiden op Instagram ook op een foto. Na vijf minuten proberen, moet ik erkennen dat zwoel kijken, blijkbaar niet voor mij is weggelegd. Ik kan niet eens uitleggen waar mijn gezichtsuitdrukking op lijkt, maar in elk geval niet op zwoel. Tenzij zwoel het nieuwe woord is om mensen in een lachstuip te krijgen, dan is mijn pose geslaagd. Nog steeds voor de spiegel til ik mijn trui een stukje op. ‘Tja, hoe zullen we dat dan noemen? Een donut? Verre van een sixpack, dat is zeker. Hulzenboom, buik in, billen bij elkaar, borsten vooruit. Ja, dat lukt. Nu lachen ... nope, gaat niet. Geforceerd grijnzen dan? Kom op Inge, je kan dit! Hakken! Hakken schijnen ook optisch een paar kilo te schelen, ho- pen dat ik hakken aan krijg. Oh en misschien nog even opzoek naar een grote, huidkleurige, corrigerende onderbroek? Zal ik appen naar de re- dactie of het nodig is? Ja, die zien mij aankomen. ‘Hé Jacq, corrigerende onderbroek of niet?’ En hoewel dat van mijn kant een serieuze vraag is, denk ik niet dat ik het gewenste antwoord op die vraag ga krijgen. Zo kan het dus zijn, dat je op een middag tegen jezelf staat te praten in de spiegel. Tekst: Inge Hulzenboom Mijzelf moed inspreken, want wát vond ik het eng, maar wát was het leuk en ben Foto inzet: stockfoto 123rf ik blij met het resultaat. Aan alle lieve (vak)mensen en de redactie: dank jullie wel voor deze dag ... en jullie engelengeduld. de Kantlijn 37

commercial story Ik ben Leonard Fotograaf en filmmaker Leonard van der Kuijl is sinds 2007 professio- neel fotograaf en filmmaker. Momenteel “schiet” hij voor de Kantlijn de bekende metamorfoses. ‘Het fotograferen van mensen is zo ongeveer het mooiste wat er in mijn ogen bestaat’, vertelt Leo- nard. ‘Alle mensen hebben wel iets moois en ieder- een is op een bepaalde manier mooi op de gevoelige plaat te krijgen.’ Leonard creëert sfeer op zijn eigen manier. Vooral met gebruikmaking van lichteffecten. ‘Want,’ zegt hij, ‘daar word ik blij van’. Ik ben Leonard familie in de studio in een leuke of aparte opstelling. Hij heeft keuze uit diverse achtergronden. Maar ook ‘Ik kan het niet duidelijker zeggen. Mijn website, portretten van één of van meerdere personen, van mijn e-mailadres, mijn sociale media én mijn bro- baby’s mét of zonder ouders, kinderfoto’s. Leonard: chure, het wordt allemaal benoemd met de medede- ‘Er zijn zoveel momenten die je vast wilt houden, ik ling: “Ik ben Leonard”. Zo stel ik me voor en dat heb zorg ervoor. Het hoeft niet per se in de studio, ik kom ik doorgetrokken naar alle manieren waarop ik naar ook graag aan huis en zelfs in ziekenhuizen heb ik buiten treed.’ Het creëren van iets bijzonders in een mijn sporen liggen.’ leuke, ontspannen sfeer, vaak met een beetje humor is hét belangrijke uitgangspunt voor Leonard. Dat zie Reportages je in al zijn werk terug. ‘Dat doe ik in de studio én op locatie. Portretten maak ik vooral in de studio, repor- Bij reportages denk je direct aan trouwreportages. tages op locatie vooral in Oud-Alblas, Dordrecht en Hij zegt daarover: ‘Samen met een bruidspaar iets Rotterdam, maar indien gewenst, overal in Neder- bijzonders vastleggen. Samen gekke en leuke dingen land en zelfs daarbuiten.’ doen. Het komt goed uit dat ik ook de videografie be- heers. Het is dan ook heel gaaf om een trouwrepor- Studio tage te combineren met video opnames. Natuurlijk krijgt het bruidspaar niet alleen een prachtig album, Leonard beschikt over een ruime studio aan de ook lever ik er een usb-stick bij met nog veel meer Ohmweg 57A in Alblasserdam, die plaats biedt aan herinneringen. Van elke party kan een reportage ge- groepen van wel 30 personen. Dat maakt het mo- gelijk om ook familieportretten te maken. De hele 38 de Kantlijn

maakt worden, ook van een huwelijksjubileum of een Commercieel bedrijfsuitje. Weet je wat me in de afgelopen jaren het meest aangegrepen heeft? Het maken van een Voor verschillende bedrijven heeft Leonard de com- reportage over een kind, waarvan bekend is dat het merciële fotografie mogen verzorgen. Denk aan kle- niet lang te leven heeft. Je biedt de meest waarde- dingmerken en bedrijfspromoties. ‘Vanuit het niets, volle herinneringen aan de ouders. Met de opdracht iets bijzonders bedenken en creëren, dat vind ik fan- om zo’n reportage te maken, krijg je een geweldige tastisch’, zegt Leonard met een brede smile. verantwoordelijkheid, het legt een enorme druk op je schouders, ik haal alles eruit wat erin zit. Maar, Kwaliteit het hakt er emotioneel behoorlijk in. Aan de andere kant: als je de ouders bij het bekijken van de beelden Leonard heeft een eigen stijl. ‘Je vindt het mooi of je dan een traantje ziet wegpinken omdat de beelden vindt het niet mooi’, zegt Leonard. Kwaliteit is voor hen ontroeren, dan geeft dat veel voldoening.’ Leonard erg belangrijk. Voor veel foto opdrachten gebruikt hij zijn “midden format” camera. Dat is een Zakelijke portretten camera met een grotere sensor dan de full-frame die bijvoorbeeld Canon en Nikon maken. Hierdoor kan hij Veel zakelijke portretten worden ingezet op social onder andere plaatjes maken met meer dan 50 mega- media en bij artikelen in tijdschriften en vakbladen. pixels. Interessant als iets groter afgedrukt wordt. ‘Het mooiste vind ik altijd om een portret zo te ma- ken dat het direct de aandacht van de toeschouwer En verder trekt. Je moet er naar kijken. Zo maak ik dikwijls fil- mische portretten. Deze hebben van zichzelf al een Kort geleden was Leonard in het fotomuseum bij de verhaal, waardoor de kijker geprikkeld wordt om een tentoonstelling van Erwin Olaf. Erwin vertelt in een artikel te lezen of om een website te bezoeken. Ik interview dat hij zijn fantasie op beeld wil krijgen. maak ze hoofdzakelijk op locatie, maar ook de werk- Leonard heeft al jaren dezelfde droom en door deze vloer kan een fantastische locatie zijn om het verhaal expositie is hij daadwerkelijk aan de slag gegaan om van de foto te versterken’, aldus Leonard. die droom te verwezenlijken. Er zijn zo’n 30 beelden, die hij wil maken met bijzondere verhalen. Aangrij- Video producties pend, benauwend en soms ook aandoenlijk. Hier- over meer op: www.ikbenleonard.nl/expo. In deze tijd zijn video’s van producten of bedrijven niet meer weg te denken. Het is één van de mooiste Meer weten? media om een klant kennis te laten maken met een bedrijf. Dit verlaagt bij potentiële klanten de drempel Vraag de brochure aan, om met het bedrijf zaken te doen. Daarnaast kan een maak een afspraak via: video interessant zijn om een product te promoten mobiel 06 309 573 96 en om de kijker kennis te laten maken met het pro- mail naar: duct. Mensen lezen lange stukken tekst niet meer. [email protected] Door middel van een video kan alle ter zake doende bezoek de website: informatie goed overgebracht worden. www.ikbenleonard.nl Tekst: Paul van Oostende – Fotografie: Leonard van der Kuijl de Kantlijn 39

de metamorfose met Eline Verloop Eline is 19 jaar en volgt de opleiding tot onderwijsassistente. Ze zit in haar laatste jaar en loopt stage op De Schakel in Nieuw-Lekkerland. Daar heeft ze het erg naar haar zin. Eline heeft zich vorig jaar tijdens het Havenfestival opge- geven voor de metamorfose. Ze is onzeker over haar figuur, maar daar weet het metamorfoseteam wel raad mee. Eline wordt heerlijk in de watten gelegd. Haarstyling • Bij HC Hair & Beautysalon wordt Eline ontvangen door Demi, die vandaag zowel het haar als de make-up van Eline gaat verzorgen. Elines haar wordt gewassen en geknipt. Er gaat niet veel van de lengte af, want Eline heeft prachtige krullen. Voor de kleur gaat Demi voor jong en vlot, maar wel geschikt voor iemand die voor de klas staat. De basis wordt een donkere kleur met daaroverheen veel highlights. Als de verf goed is in- getrokken en uitgespoeld, volgt er nog een spoeling met een matte rosétint voor een moderne look. Demi is gespecialiseerd in het opsteken van haar. Dit gaat ze bij Eline ook doen. Als het haar gedroogd is, worden alle lokken één voor één gekruld met een krultang en opgestoken rondom een grote donut met heel veel schuifspeldjes. Voor de glans en stevigheid gebruikt Demi daarbij glosspray en haarlak. Het resultaat is verbluffend, de hoge knot met krullen geeft Eline lengte en het benadrukt haar fijne gezichtje. Make-up • Annelou is met vakantie en ze heeft Demi gevraagd om voor haar waar te nemen. Dat doet Demi graag. Terwijl de haarverf intrekt, begint ze aan de make-up. Demi kiest voor een mooie, zachte make-up; de basis houdt ze fris en licht. Rondom de wenkbrauwen brengt Demi concealer aan. Dit vormt een goede basis voor mooie strakke wenkbrauwen, die op dit mo- ment helemaal in zijn. Ze brengt ze in vorm met een gekleurde wax-crèmegel. Voor de ogen wordt gekozen voor auberginetinten en een fijn zwart lijntje als eyeliner. De contouren van het gezicht worden extra aangezet met bronzer en highlighter en een roze blush maakt het af. Nog wat mascara op de gekrulde wimpers en een lichte, roze lipstick en Eline ziet er prachtig uit. Meer zien? www.dekantlijn.nl/metamorfose/ Fotoshoot • Voor de fotoshoot neemt Leonard ons mee naar een haven Gastvrouw en voorfoto’s: Carla Peters in Rotterdam. We komen op een plek waar wij nooit aan gedacht zouden hebben. Leonard vertelt dat hij hier graag fotografeert, vanwege de verschil- lende elementen in de omgeving. Eline vindt het spannend en leuk om op de foto te staan. Ook zij is verrast als Leonard haar af en toe iets laat zien op de camera. Het weer doet goed mee en we genieten van het zonnetje. Af en toe hinderen we het verkeer op de brug, maar dat mag de pret niet drukken. Alles is belangrijk om een mooi eindresultaat neer te zetten. Dam 139, Alblasserdam Ohmweg 57A Schoener 3 Plantageweg 15 Kleyburgplein 21, Nw-Lekkerland 2952 BD Alblasserdam 2951 JC Alblasserdam 2951 GN Alblasserdam 078 6919624 / 0184 683611 078 6932277 / 06 30957396 06 120 992 21 078 6913791 / 06 42097047 website: haarstudiocupido.nl www.ikbenleonard.nl www.beautysalonmooi.com website: malibu-damesmode.nl

resultaat Reactie Eline ‘Toen ik de kleding ging passen, was ik toch wel even bezorgd ... Ik draag nooit zoveel kleurtjes. Maar toen mijn haar en make-up werden gedaan, zag ik het pas. Het totaalplaatje is zo mooi! Ik ben echt blij met het resultaat! Malibu Damesmode Spijkerjasje Geisha € 79,99 • Jurk € 89,95 Ketting € 16,95 • Sjaal € 24,95 • Tas € 29,99