การคำนวณต้นทุนตามวิธีต้นทุนคิดเข้า

การบญั ชีคานวณตน้ ทุนตามวธิ ีตน้ ทุนคิดเขา้ งานและวธิ ีตน้ ทุนผนั แปร (Absorption Costing Variable Costing) จดั ทาโดย นางสาว ฤทยั รัตน์ มะโนลา เลขท่ี 8 เสนอ คุณครูสายฝน สายประสิทธ์ิ ภาคเรียนท่ี 1 ปี การศึกษา 2563 วิทยาลยั เทคนิคเทิง



การบัญชีต้นทุนมีลกั ษณะเป็ นท้ังบัญชีการเงินและบัญชีเพื่อการบริหารการบัญชีต้นทุนจึงเป็ น เคร่ืองมือท่ีเป็ นประโยชน์อยา่ งมากต่อฝ่ ายบริหารเพ่ือใชว้ างแผนกาไรการควบคุมตน้ ทุนและการตดั สินใจการ ดาเนินงานเพื่อบรรลุวตั ถุประสงคข์ องกิจการคือตอ้ งการ กาไรสูงสุดและสร้างความพึงพอใจให้ผูถ้ ือหุ้นมาก ที่สุดการคานวณตน้ ทุนการผลิตสามารถเลือกคานวณตามวิธีตน้ ทุนคิดเขา้ งานหรือคานวณตามวิธีตน้ ทุนผนั แปรไดต้ ามวตั ถปุ ระสงคข์ องการใชป้ ระโยชนจ์ ากขอ้ มูลตน้ ทุน

การคานวณตน้ ทุนตามวธิ ีตน้ ทุนคิดเขา้ งาน หรือเรียกวา่ อีกอยา่ งหน่ึงวา่ การคานวณตน้ ทุนตามวธิ ี ตน้ ทุนเตม็ (Full Cost)เป็นลกั ษณะการคานวณตน้ ทุนการผลิตและการแสดงรายงานทางการเงินในลกั ษณะ บญั ชีการเงินท่ีใชก้ นั โดยทวั่ ไปแบ่งตน้ ทุนออกเป็น 2 ส่วน คือ 1. ตน้ ทุนที่เกี่ยวขอ้ งกบั การผลิตสินคา้ (Manufacturing Cost) ประกอบดว้ ยวตั ถดุ ิบทางตรงแรงงาน ทางตรงค่าใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปรคิดเขา้ งานและค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงท่ีคิดเขา้ งาน 2. ตน้ ทุนที่ไม่เกี่ยวกบั การผลิตสินคา้ (Non-Manufacturing Cost) ประกอบดว้ ยคา่ ใชจ้ ่ายในการขาย และบริหาร

วธิ ีตน้ ทุนคิดเขา้ งานค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงที่ถูกกาหนดเป็ นงบประมาณประจางวดและคิดเขา้ งานให้กบั สินคา้ ทุกหน่วยท่ีผลิตในงวดบญั ชีตามอตั ราที่กาหนด ณ ระดบั การผลิตปกติและกระจายเขา้ กบั สินคา้ สาเร็จรูปทุกหน่วยใน จานวนที่เท่ากนั สินคา้ สาเร็จรูปหน่วยที่ขายไดใ้ นงวดบญั ชีจะแสดงเป็ นตน้ ทุนขายไวใ้ นงบกาไรขาดทุนส่วนหน่วยที่ เหลือถือเป็นสินคา้ คงเหลือปลายงวดแสดงเป็นสินทรัพยไ์ วใ้ นงบดุลทาใหค้ ่าใชจ้ ่ายการผลิตคงที่ถูกแบ่งเป็น 2 ส่วนคือ ส่วนท่ี 1 เป็นค่าใชจ้ ่ายประจางวดอยใู่ นตน้ ทุนขาย (Period Cost) ส่วนท่ี 2 เป็นสินทรัพยท์ ่ีอย่ใู นสินคา้ คงเหลือปลายงวด (Product Cost) ค่าใช้จ่ายการผลิตคงที่เป็ นตน้ ทุนท่ี เกิดข้ึนทุกงวดบญั ชีจะถูกตดั เป็นค่าใชจ้ ่ายตามงวดเวลาเฉพาะส่วนที่อยใู่ นสินคา้ ที่ขายไดเ้ ท่าน้นั ส่วนท่ีคิดเขา้ งานให้กบั สินคา้ คงเหลือปลายงวดจะถือเป็นสินทรัพยย์ กไปในงวดถดั ไป (Product Cost) ทาใหก้ ารคานวณตน้ ทุนตามวิธีตน้ ทุนคิด เขา้ งานไม่สะทอ้ นผลการดาเนินงานท่ีแทจ้ ริงหากผูบ้ ริหารงานตอ้ งการวดั ผลการบริหารงานการผลิตและการจาหน่าย อยา่ งแทจ้ ริงควรถือวา่ ค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงท่ีเป็นค่าใชจ้ ่ายประจางวด (Period Cost) งบกาไรขาดทุนตามวธิ ีตน้ ทุนคิดเขา้ งานจะแสดงยอดขายหักดว้ ยตน้ ทุนขายส่วนค่าใช้จ่ายในการขายและบริหารถือเป็ นตน้ ทุนงวดเวลาในงวดที่เกิดข้ึน ท้งั หมด

กาไรข้นั ตน้ (Gross Profit) คานวณจากราคาขายหกั ดว้ ยตน้ ทุนขาย ราคามาตรฐานตอ่ หน่วย × จานวนซ้ือจริง กาไรจากการดาเนินงาน(Operating Profit) คานวณจากกาไรขน้ั ตน้ หกั ดว้ ยคา่ ใชจ้ า่ ยในการขายและการบรหิ าร ทง้ั หมด กาไรจากการดาเนินงาน = กาไรข้นั ตน้ - คา่ ใชจ้ ่ายในการขายและบริหาร

ส่วนประกอบของตน้ ทุนการผลิตตามวิธีตน้ ทุนคิดเขา้ งาน แสดงดงั น้ี ตน้ ทุน วตั ถดุ ิบทางตรง การผลิต แรงงานทางตรง คิดเขา้ งาน คา่ ใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปร ค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงท่ี

ตน้ ทุนงวดเวลา (Period Cost) ตามวิธีตน้ ทุนคิดเขา้ งาน แสดงรายละเอียด ไดด้ งั น้ี วตั ถุดิบทางตรง สินคา้ สินคา้ สาเร็จรูป แรงงานทางตรง สาเร็จรูป ปลายงวด คา่ ใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปร คา่ ใชจ้ ่ายการผลิตคงท่ี (Product Cost) ตน้ ทุนขาย ค่าใชจ้ ่ายในการขายและ ตน้ ทุนงวดเวลา บริหารผนั แปร (Period Cost) คา่ ใชจ้ ่ายในการขายและ บริหารคงที่

ตวั อยา่ งที่ 1 บริษทั กิจเจริญ จากดั กาหนดกาลงั การผลิต ณ ระดบั การผลิตปกติ 10,000 หน่วยสินคา้ มีราคาขาย หน่วยละ 60 บาทไม่มีสินคา้ สาเร็จรูปคงเหลือตน้ งวดผลิตสินคา้ ไดจ้ ริงตามกาลงั การผลิตขายสินคา้ จานวน 8,000 หน่วยตน้ ทุนการผลิตและค่าใช้จ่ายในการขายและบริหารเกิดข้ึนจริงตามงบประมาณขอ้ มูลเก่ียวกับ ตน้ ทุนการผลิตปี 2556 มีดงั น้ี รายการ ต้นทุนต่อหน่วย (บาท) วตั ถดุ ิบทางตรง 10 แรงงานทางตรง 15 ค่าใชจ้ ่ายในการผลิตผนั แปร 8 ค่าใชจ้ ่ายขายและบริหารผนั แปร 12 คา่ ใชจ้ ่ายในการผลิตคงที่ ค่าใชจ้ ่ายขายและบริหารคงที่ 50,000 บาท ตลอดปี 30,000 บาท ตลอดปี

แสดงการคานวณตน้ ทุน ตามส่วนประกอบตน้ ทุน ไดด้ งั น้ี วตั ถุดิบทางตรง สินคา้ คงเหลือ 2,000 @38 = 76,000 บาท @10 ขาย 8,000 แรงงานทางตรง ตน้ ทุนการผลิตคิด หน่วย @15 เขา้ งาน ค่าใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปร = 10 + 15 +8 + 5 @8 ค่าใชจ้ า่ ยการผลิตคงที่ @5 (50,000 / 10,000) คา่ ใชจ้ า่ ยขายและบริหารผนั แปร ตน้ ทุนงวดเวลา 8,000 หน่วย @ 12 ตน้ ทุนขาย(8,000 x 38) = 304,000 บาท คา่ ใชจ้ ่ายในการขายและบริหารผนั แปร = 96,000 บาท คา่ ใชจ้ า่ ยขายและบริหารคงท่ี ค่าใชจ้ า่ ยขายแบริหารคงที่ = 30,000 บาท 30,000 บาท รวม = 430,000 บาท

แสดงรายการคานวณกาไรจากการดาเนินงาน ไดด้ งั น้ี ตน้ ทุนการผลิตคิดเขา้ งาน ราคาขายตอ่ หน่วย @38 @60 กาไรข้นั ตน้ = 60 – 38 @22 ขาย 8,000 หน่วย กาไรข้นั ตน้ 8,000 หน่วย ๆ ละ 22 บาท = 176,000 บาท คา่ ใชจ้ ่ายขายและบริหารผนั แปร = 96,000 = 126,000 คา่ ใชจ้ ่ายขายและบริหารคงที่ = 30,000 = 50,000 บาท กาไรจากการดาเนินงาน

การคานวณตน้ ทุนตามวิธีตน้ ทุนผนั แปร (Variable Costing) หรือเรียกอีกอยา่ งหน่ึงวา่ การคานวณ ตน้ ทุนตามวิธีตน้ ทุนทางตรง (Direct Costing) เป็ นวิธีการคานวณตน้ ทุนโดยใหค้ วามสาคญั กบั ตน้ ทุนการผลิต ผนั แปร (Variable Manufacturing Cost) และค่าใชจ้ ่ายในการขายและบริหารผนั แปร (Variable Marketing and Administrative Cost) เพราะถือวา่ ตน้ ทุนผนั แปรเป็นตน้ ทุนท่ีควบคุมได้ (Controllable Cost) จะเกิดข้ึนมากนอ้ ย เพียงใดข้ึนอยู่กับจานวนผลิตและจานวนขายตน้ ทุนการผลิตผนั แปรเกิดข้ึนทวีคูณตามจานวนหน่วยผลิต ค่าใชจ้ ่ายในการขายและบริหารผนั แปรเกิดข้ึนทวคี ูณตามหน่วยขายตน้ ทุนผนั แปรดงั กล่าวแบ่งเป็น 2 ส่วนคือ ส่วนท่ี 1 ตน้ ทุนการผลิตผนั แปร ประกอบดว้ ยวตั ถดุ ิบทางตรง แรงงานทางตรงและค่าใชจ้ ่ายการผลิต ผนั แปร ส่วนท่ี 2 ค่าใชจ้ ่ายในการขายและบริหารผนั แปรตน้ ทุนผนั แปร

ตน้ ทุนการผลิตคงที่ตามวิธีตน้ ทุนผนั แปรถือเป็ นตน้ ทุนท่ีถูกกาหนดเป็ นงบประมาณตามงวดบญั ชี เป็นตน้ ทุนที่ไม่สามารถควบคุมได้ (Uncontrollable Cost) การคานวณตน้ ทุนตามวิธีตน้ ทุนผนั แปรไม่นาตน้ ทุน การผลิตคงที่คิดเขา้ งานให้กบั สินคา้ ท่ีผลิตเหมือนกบั วิธีตน้ ทุนคิดเขา้ งานโดยให้ถือว่าตน้ ทุนการผลิตคงท่ีที่ เกิดข้ึนจริงเป็นตน้ ทุนงวดเวลาท้งั หมดกิจการที่ใชว้ ิธีการบญั ชีแบบตน้ ทุนปกติ (Normal Cost) และวิธีการบญั ชี แบบตน้ ทุนมาตรฐาน (Standard Cost) จึงไม่ตอ้ งคานวณผลต่างเกี่ยวกบั ค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงที่ ฝ่ ายบริหารสามารถใชป้ ระโยชนจ์ ากการคานวณตน้ ทุนตามวิธีตน้ ทุนผนั แปรเพ่ือวางแผนการผลิตวาง แผนการขายและกาหนดกาไรท่ีตอ้ งการไดโ้ ดยประมาณตน้ ทุนการผลิตผนั แปรและคา่ ใชจ้ ่ายขายและบริหารผนั แปรต่อหน่วยใหใ้ กลเ้ คียงกบั ท่ีคาดว่าจะเกิดข้ึนใหม้ ากท่ีสุดการกาหนดราคาขายตามวิธีตน้ ทุนผนั แปรน้นั ตอ้ ง กาหนดใหค้ รอบคลุมตน้ ทุนผนั แปรท้งั หมด (Variable Costs) โดยให้เหลือเป็ นกาไรส่วนเกิน (Contrbution Margin) เผ่ือไวส้ าหรับชดเชยตน้ ทุนการผลิตคงที่ท้งั หมด (Total Fixed Cost) เม่ือชดเชยตน้ ทุนคงที่ครบถว้ น แลว้ ส่วนที่เหลือคือกาไรจากการดาเนินงาน (Operating Profit

กาไรส่วนเกินตอ่ หน่วย คานวณจากคาราขายตอ่ หน่วยหกั ดว้ ยตน้ ทุนผนั แปรต่อหน่วย กาไรส่วนเกินต่อหน่วย = ราคาขายต่อหน่วย - ตน้ ทนุ ผนั แปรต่อหน่วย ขอ้ สงั เกต การคานวณตน้ ทุนตามวิธี ตน้ ทุนผนั แปร ต้องคานวณผลต่าง กาไรส่วนเกิน คานวณจากราคาขายหกั ดว้ ยตน้ ทุนผนั แปรท้งั หมด ข อ ง ต้ น ทุ น ก า ร ผ ลิ ต ผัน แ ป ร กาไรส่วนเกิน = ราคาขาย - ตน้ ทนุ ผนั แปร เช่นเดียวกบั การคานวณตน้ ทุนตาม วิธีตน้ ทุนคิดเข้างานส่วนค่าใช้จ่าย กาไรจากการดาเนินงาน คานวณจากกาไรส่วนเกินหกั ดว้ ยตน้ ทุนคงท่ีจริงท้งั หมด การผลิตคงที่ไม่ตอ้ งคานวณผลต่าง เพราะถือเป็ นค่าใช้จ่ายประจางวด เวลาท้งั หมดตามท่ีเกิดจริง กาไรจากการดาเนินงาน = กาไรส่วนเกิน - ตน้ ทุนคงที่

ตน้ ทุนงวดเวลา (Period Cost) ตามวิธีตน้ ทุนคิดเขา้ งาน แสดงรายละเอียดไดด้ งั น้ี วตั ถดุ ิบทางตรง สนิ คา้ สาเรจ็ รูป สินคา้ คงเหลือปลายงวด แรงงานทางตรง (Product Cost) ค่าใชจ้ า่ ยการผลติ ผนั แปร ค่าใชจ้ า่ ยการผลติ คงที่ ตน้ ทนุ ขาย ค่าใชจ้ า่ ยในการขายและบรหิ ารผนั แปร คา่ ใชจ้ า่ ยขายและบรหิ ารคงท่ี ตน้ ทนุ งวดเวลา

จากตวั อยา่ งที่ 1 แสดงการคานวณตน้ ทุนงวดเวลาตามวธิ ีตน้ ทุนผนั แปร ไดด้ งั น้ี วตั ถุดิบทางตรง สินคา้ สาเร็จรูปปลายงวด @10 2,000 หน่วย ๆ ละ 33 บาท แรงงานทางตรง ตน้ ทุนผนั แปรตอ่ หน่วย @15 = 33 +12 @ 45 คา่ ใชจ้ า่ ยการผลิตผนั แปร ตน้ ทุนการผลิต ขาย 8,000 หน่วย @8 ผนั แปร =10 + 15 + 8 @33 ค่าใชจ้ ่ายในการขายและบริหารผนั แปร @12 ค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงท่ี ตน้ ทุนงวดเวลา 50,000 บาท ตน้ ทนุ ขาย (8,000 x 38) = 304,000 บาท ค่าใชจ้ า่ ยในการขายและบริหาร คงท่ี 30,000 บาท ค่าใชจ้ ่ายในการขายและบริหารผนั แปร = 96,000 บาท คา่ ใชจ้ า่ ยขายและบริหารคงท่ี = 30,000 บาท รวม = 430,000 บาท

แสดงการคานวณกาไรจากการดาเนินงาน ไดด้ งั น้ี ตน้ ทนุ การผลิตคิดเขา้ งาน ตน้ ทนุ ผนั แปร ตน้ ทนุ ผนั แปร @38 @45 @45 ตน้ ทนุ การผลิตคิดเขา้ งาน กาไรส่วนเกิน @38 = 60 – 45 @15 ขาย 8,000 หน่วย กาไรส่วนเกิน 8,000 หน่วย ๆ ละ 15 บาท = 120,000 บาท คา่ ใชจ้ า่ ยในการผลิตคงท่ี = 50,000 = 80,000 = 40,000 บาท ค่าใชจ้ ่ายขายและบริหารคงท่ี = 30,000 กาไรจากการดาเนินงาน

การบัญชีตน้ ทุนการผลิตตามวิธีต้นทุนคิดเข้างานและวิธีตน้ ทุนผนั แปรมีส่วนแตกต่างกันหลาย ประการดงั ไดก้ ล่าวไวข้ า้ งตน้ การบญั ชีตามวิธีตน้ ทุนคิดเขา้ งานเป็ นวิธีการบญั ชีท่ีใชก้ นั ทวั่ ไปตามปกติเพ่ือ บนั ทึกรายการและจดั ทารายงานทางการเงินที่เกี่ยวกบั ตน้ ทุนการผลิตเพ่ือนาเสนอบุคคลภายนอกที่ตอ้ งการรับรู้ ขอ้ มูลส่วนการบญั ชีตามวธิ ีตน้ ทุนผนั แปรเป็นวธิ ีการบญั ชีที่เนน้ การนาเสนอขอ้ มูลใหแ้ ก่ผบู้ ริหารเพ่ือใชใ้ นการ ตดั สินใจวางแผนและควบคุมการผลิตการเงินและการจดั จาหน่ายรวมถึงการวางแผนกาไร

ตารางเปรียบเทียบขอ้ แตกต่างระหวา่ งการบญั ชีตามวิธีตน้ ทุนคิดเขา้ งานและวธิ ีตน้ ทุนผนั แปร ต้นทุนคดิ เข้างาน (Absorption Costing) ต้นทุนผนั แปล(Variable Costing) 1. ตน้ ทนุ สินคา้ ประกอบดว้ ยตน้ ทนุ การผลิตคือวตั ถุดิบทางตรงแรงงาน 1. ตน้ ทุนสินคา้ ประกอบดว้ ยตน้ ทนุ การผลิตผนั แปรคือวตั ถุดิบทางตรง ทางตรงและค่าใชจ้ า่ ยการผลิตผนั แปรและคงที่ แรงงานทางตรงและคา่ ใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปร 2. ตน้ ทุนการผลิตคงท่ีถูกคิดเขา้ สินคา้ ทุกหน่วยตามอตั ราท่ีกาหนด 2. คา่ ใชจ้ ่ายการผลิตคงที่ถือเป็นคา่ ใชจ้ ่ายประจางวดตามจานวนท่ีเกิดจริง ท้งั หมด 3. กาไรข้นั ตน้ ไดจ้ ากราคาขายหกั ดว้ ยตน้ ทุนขาย 3. กาไรส่วนเกินไดจ้ ากราคาขายหกั ดว้ ยตน้ ทุนผนั แปร 4. กาไรจากการดาเนินงานไดจ้ ากกาไรข้นั ตน้ หกั ดว้ ยค่าใชจ้ ่ายขายและ 4. กาไรจากการดาเนินงานไดจ้ ากกาไรส่วนเกินหกั ดว้ ยตน้ ทนุ คงที่ บริหารท้งั หมด ท้งั หมด 5. อาจมีผลตา่ งของคา่ ใชจ้ า่ ยการผลิตคงที่ท้งั ผลต่างเนื่องจากการจา่ ยเงิน 5. ไม่มีผลตา่ งของค่าใชจ้ า่ ยการผลิตคงท่ี และผลตา่ งเน่ืองจากกาลงั การผลิต 6. สินคา้ คงเหลือประกอบดว้ ยตน้ ทุนการผลิตท้งั ผนั แปรและคงที่ 6. สินคา้ คงเหลือประกอบดว้ ยตน้ ทุนการผลิตผนั แปรเท่าน้นั 7. กาไรจากการดาเนินงานไมไ่ ดส้ ะทอ้ นผลการดาเนินงานที่แทจ้ ริง 7. กาไรจากการดาเนินงานสะทอ้ นใหเ้ ห็นผลการดาเนินงานท่ีแทจ้ ริง

งบกาไรขาดทุน (Profit and Loss Statement) เป็นงบการเงินที่รายงานเกี่ยวกบั ผลการดาเนินงานของ กิจการตามช่วงเวลาที่กาหนดประกอบดว้ ยบญั ชี 2 หมวดคือ 1. หมวดรายได้ 2. หมวดค่าใชจ้ ่าย การจดั ทางบกาไรขาดทุนตามวิธีตน้ ทุนคิดเขา้ งานน้นั ค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงที่จะถูกตดั เป็ นค่าใชจ้ ่าย ประจางวดเฉพาะส่วนท่ีอยู่ในหน่วยสินคา้ ที่ขายเท่าน้นั ส่วนที่อยู่ในหน่วยสินคา้ คงเหลือปลายงวดจะถือเป็ น สินทรัพยย์ กไปในงวดหนา้ ทาใหก้ ารแสดงงบกาไรขาดทุนตามวิธีน้ีไม่สะทอ้ นผลการดาเนินงานที่แทจ้ ริงส่วน การจดั ทางบกาไรขาดทุนตามวิธีตน้ ทุนผนั แปรน้นั ค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงท่ีและค่าใชจ้ ่ายขายและบริหารคงท่ีถือ เป็นค่าใชจ้ ่ายประจางวดการแสดงงบกาไรขาดทุนตามวิธีตน้ ทุนผนั แปรสะทอ้ นใหเ้ ห็นถึงผลการดาเนินงานที่ แทจ้ ริงเป็นประโยชนต์ ่อผบู้ ริหารเป็นอยา่ งมาก

จากตวั อยา่ งท่ี 1 บริษทั กิจเจริญ จากดั กาหนดกาลงั การผลิต ณ ระดบั การผลิตปกติ 10,000 หน่วยสินคา้ มีราคาขาย หน่วยละ 60 บาทไมม่ ีสินคา้ สาเร็จรูปคงเหลือตน้ งวดผลิตสินคา้ ไดจ้ ริงตามกาลงั การผลิตขายจานวน 8,000 หน่วยตน้ ทุนการ ผลิตและค่าใชจ้ ่ายในการขายและบริหารเกิดข้ึนจริงตามงบประมาณขอ้ มลู เก่ียวกบั ตน้ ทุนการผลิตปี 2556 มีดงั น้ี รายการ ต้นทุนต่อหน่วย (บาท) วตั ถุดิบทางตรง 10 แรงงานทางตรง 15 คา่ ใชจ้ ่ายในการผลิตผนั แปร 8 ค่าใชจ้ ่ายขายและบริหารผนั แปร 12 คา่ ใชจ้ ่ายในการผลิตคงท่ี คา่ ใชจ้ ่ายขายและบริหารคงท่ี 50,000 บาท ตลอดปี 30,000 บาท ตลอดปี

1.วธิ ีตน้ ทนุ คิดเขา้ งาน บริษทั กจิ เจริญ จากดั งบกาไรขาดทนุ (วธิ ตี ้นทนุ คดิ เข้างาน) สาหรับงวด 1 เดือน สิ้นสุด 31 มกราคม 2556 ขาย 480,000 บาท ต้นทุนขาย:- สินคา้ คงเหลือตน้ งวด 0 304,000 บวก ตน้ ทนุ สินคา้ สาเร็จรูป (10,000×38) 380,000 176,000 สินคา้ ที่มีเพ่อื ขาย 380,000 126,000 หกั สินคา้ คงเหลือปลายงวด (2,000×38) 76,000 50,000 กาไรข้นั ต้น 96,000 ค่าใช้จ่ายในการดาเนินงาน:- 30,000 ค่าใชจ้ ่ายขายและบริหารผนั แปร (8,000×12) ค่าใชจ้ ่ายขายและบริหารคงท่ี กาไรจากการดาเนินงาน หมายเหตุ สินคา้ คงเหลือแสดงในงบแสดงฐานะการเงิน 2000 หน่วยๆละ 38 บาท ประกอบดว้ ยตน้ ทุนดงั น้ี รายการ จานวนเงนิ (บาท) วตั ถดุ ิบทางตรง@10 20,000 แรงงานทางตรง@15 30,000 คา่ ใชจ้ า่ ยในการผลติ ผนั แปร@8 16,000 คา่ ใชจ้ า่ ยการผลติ คงท่ี 10,000 76,000 รวม

2. วธิ ีตน้ ทนุ ผนั แปร บริษทั กจิ เจริญ จากดั 480,000 บาท ขาย งบกาไรขาดทุน (วธิ ีต้นทนุ ผนั แปร) 360,000 ตน้ ทนุ ผนั แปร:- สาหรับงวด 1 เดือน สิ้นสุด 31 มกราคม 2556 80,000 ตน้ ทุนการผลิต (8,000×33) 264,000 40,000 ค่าใชจ้ ่ายขายและบริหาร (8,000×12) 96,000 กาไรส่วนเกิน 50,000 ตน้ ทุนคงที่:- 30,000 ค่าใชจ้ ่ายการผลิต ค่าใชจ้ ่ายขายและบริหาร กาไรจากการดาเนินงาน หมายเหตุ สินคา้ คงเหลือแสดงในงบแสดงฐานะการเงิน 2,000หน่วยๆละ33 บาท ประกอบดว้ ยตน้ ทนุ ดงั น้ี รายการ จานวนเงนิ (บาท) วตั ถดุ ิบทางตรง@10 20,000 แรงงานทางตรง@15 30,000 คา่ ใชจ้ า่ ยการผลิต@8 16,000 รวม 66,000

ขอ้ สังเกต จากตวั อยา่ งน้ี กาไรจากการดาเนินงานตามระบบตน้ ทุน คิดเขา้ งานสูงกวา่ กาไรจากการดาเนินงานตามระบบตน้ ทุนผนั แปร 10,000 บาท เท่ากับค่าใช้จ่ายการผลิตที่คิดเขา้ งานท่ีอยู่ในสินคา้ คงเหลือท่ีเพิ่มข้ึน 2,000 หน่วย ๆ ละ 5 บาท (สินคา้ คงเหลือตน้ งวด 0 หน่วย หน่วยผลิต 10,000 หน่วย ขาย 8,000 หน่วย สินคา้ คงเหลือเพิม่ ข้ึน 2,000 หน่วย) กาไรจากการดาเนินงานตามวิธีตน้ ทุนคิดเขา้ งานจะแตกต่างจาก กาไรตามวิธีตน้ ทุนผนั แปรหรือไม่ข้ึนอยู่กบั จานวนหน่วยสินคา้ ที่ผลิตและ ขายไดใ้ นงวดบญั ชี

จากตวั อยา่ งที่ 2 จดั ทางบกาไรขาดทุนเปรียบเทียบ 3 งวดตามวธิ ีตน้ ทุนคิดเขา้ งาน และวธิ ีตน้ ทุนผนั แปร เป็ นกรณีศึกษา สมมติ จานวนหน่วยผลิตและจานวนหน่วยขาย แตกตา่ งกนั เป็น 3 กรณี ดงั น้ี กรณีที่ 1 จานวนหน่วยขายเท่ากบั จานวนหน่วยผลิต กรณีท่ี 2 จานวนหน่วยขายมากกวา่ จานวนหน่วยผลิต กรณีท่ี 3 จานวนหน่วยขายนอ้ ยกวา่ จานวนหน่วยผลิต

รายละเอียดเก่ียวกบั จานวนหน่วย รายการ งวดที่ 1 งวดที่ 2 งวดท่ี 3 หน่วยคงเหลือตน้ งวด 2,000 2,000 2,000 หน่วยผลิต 10,000 8,000 11,000 หน่วยขาย 10,000 8,000 11,000 หน่วยคงเหลือปลางวด 2,000 2,000 2,000 สินคา้ คงเหลือเพิ่ม (ลด) 0 0 0

ตวั อย่างที่ 2 บริษทั เจริญโชค จากดั ผลิตสินคา้ 1 ชนิด ควบคุมสินคา้ โดยวิธีเขา้ ก่อนออกก่อน ไม่มีผลต่าง ตน้ ทุนการผลิตผนั แปรและผลตา่ งงบประมาณ หากมีผลต่างนอกเหนือจากที่กลา่ วใหป้ ิ ดเขา้ บญั ชีกาไรขาดทุน รายการ ต้นทุนต่อหน่วย (บาท) 50 ราคาขาย 20 10 ตน้ ทุนการผลิตผนั แปร 5 ค่าใชจ้ ่ายขายและบริหารผนั แปร ค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงที่ คา่ ใชจ้ ่ายในการผลิตคงที่ 50,000 บาท กาลงั การผลิต ณ ระดบั การผลิตปกติ 10,000 บาท ค่าใชจ้ ่ายขายและบริหารคงที่ 10,000 บาท สินคา้ คงเหลือตน้ งวด 2,000 หน่วย

บริษทั กิจเจริญ จากดั งบกาไรขาดทุนเปรียบเทียบ (วธิ ีตน้ ทุนคิดเขา้ งาน) รายการ งวดที่ 1 งวดที่ 2 งวดที่ 3 ขาย 500,000 400,000 550,000 ตน้ ทุนขาย:- 50,000 50,000 50,000 สินคา้ คงเหลือตน้ งวด 250,000 200,000 275,000 บวก ตน้ ทุนสินคา้ ท่ผี ลิต 325,000 สินคา้ ทีม่ ีเพ่อื ขาย 300,000 250,000 50,000 หกั สินคา้ คงเหลือปลายงวด 50,000 50,000 275,000 ตน้ ทุนขาย 250,000 200,000 275,000 กาไรข้นั ตน้ 250,000 200,000 ค่าใชจ้ ่ายขายและบริหาร 110,000 100,000 80,000 10,000 ผนั แปร 10,000 10,000 155,000 คงท่ี 5,000 140,000 110,000 160,000 กาไรจากการดาเนินงาน 0 (10,000) ผลต่างเน่ืองจากกาลงั การผลิต 100,000 กาไรก่อนหกั ภาษีเงินได้ 140,000

บริษทั กิจเจริญ จากดั งบกาไรขาดทุนเปรียบเทียบ (วธิ ีตน้ ทุนผนั แปร) รายการ งวดที่ 1 งวดที่ 2 งวดท่ี 3 ขาย 500,000 400,000 550,000 ตน้ ทนุ ผนั แปร 40,000 40,000 40,000 ตน้ ทุนผลิต 200,000 160,000 220,000 สินคา้ คงเหลือตน้ งวด 240,000 200,000 260,000 บวก ตน้ ทุนสินคา้ ที่ผลิต 40,000 40,000 40,000 สินคา้ ท่ีมีเพือ่ ขาย 200,000 160,000 220,000 หกั สินคา้ คงเหลือปลายงวด 100,000 80,000 110,000 300,000 240,000 330,000 ตน้ ทุนผลิตผนั แปรรวม 200,000 160,000 220,000 ค่าใชจ้ ่ายขายและบริหาร 50,000 50,000 50,000 ตน้ ทุนผนั แปรรวม 10,000 10,000 10,000 กาไรส่วนเกิน ค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงที่ (เกิดจริง) 140,000 100,000 160,000 ค่าใชจ้ ่ายขายและบริหารคงท่ี (เกิดจริง) กาไรจากการดาเนินงาน

ขอ้ สังเกต กาไรจากการดาเนินงานตามวิธีตน้ ทุนคิดเข้างาน เท่ากบั วธิ ีตน้ ทุนผนั แปร เพราะจานวนหน่วยผลิตและหน่วยขาย เท่ากนั สินคา้ คงเหลือปลายงวดไม่เปลี่ยนแปลง

รายละเอียดเกี่ยวกบั จานวนหน่วย งวดที่ 1 งวดท่ี 2 งวดท่ี 3 2,000 1,500 1,000 รายการ 10,000 8,000 11,000 หนว่ ยคงเหลอื ตน้ งวด 10,500 8,500 11,500 หนว่ ยผลิต 1,500 1,000 500 หนว่ ยขาย (500) (500) (500) หนว่ ยคงเหลอื ปลายงวด สนิ คา้ คงเหลือเพิ่ม (ลด)

บริษทั กิจเจริญ จากดั งบกาไรขาดทุนเปรียบเทียบ (วธิ ีตน้ ทุนคิดเขา้ งาน) รายการ งวดที่ 1 งวดที่ 2 งวดที่ 3 525,000 425,000 575,000 ขาย 50,000 37,500 25,000 ตน้ ทนุ ขาย 250,000 200,000 275,000 สนิ คา้ คงเหลอื ตน้ งวด บวก ตน้ ทนุ สนิ คา้ ที่ผลติ 300,000 12,500 สนิ คา้ ท่ีมีเพื่อขาย 300,000 237,500 287,500 หกั สนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด 37,500 25,000 287,500 265,000 212,500 ตน้ ทนุ ขาย 265,000 212,500 115,000 10,000 กาไรขนั้ ไรขนั้ ตน้ 105,000 85,000 162,500 10,000 10,000 5,000 ค่าใชจ้ ่ายขายและบรหิ าร 147,500 117,500 167,500 ผนั แปร (10,000) คงท่ี 0 107,500 147,000 กาไรจากการดาเนินงาน ผลตา่ งเน่ืองจากกาลงั การผลติ กาไรก่อนภาษีเงนิ ได้

บริษทั กิจเจริญ จากดั งบกาไรขาดทุนเปรียบเทียบ (วธิ ีตน้ ทุนผนั แปร) รายการ งวดที่ 1 งวดท่ี 2 งวดท่ี 3 525,000 425,000 575,000 ขาย 40,000 30,000 20,000 ตน้ ทนุ ผนั แปร 200,000 160,000 220,000 ตน้ ทนุ ผลติ 240,000 190,000 240,000 สนิ คา้ คงเหลอื ตน้ งวด 30,000 20,000 10,000 บวก ตน้ ทนุ สนิ คา้ ที่ผลติ 210,000 170,000 230,000 105,000 85,000 115,000 สนิ คา้ ที่มีเพ่ือขาย 315,000 255,000 345,000 หกั สนิ คา้ คงเหลือปลายงวด 210,000 170,000 230,000 50,000 50,000 50,000 ตน้ ทนุ ผลติ ผนั แปรรวม 10,000 10,000 10,000 150,000 110,000 170,000 คา่ ใชจ้ า่ ยขายและบรหิ าร ตน้ ทนุ ผนั แปรรวม กาไรสว่ นเกนิ คา่ ใชจ้ า่ ยการผลติ คงท่ี (เกิดจรงิ ) ค่าใชจ้ า่ ยขายและบรหิ ารคงท่ี (เกดิ จรงิ ) กาไรจากการดาเนนิ งาน

รายละเอียดเกี่ยวกบั จานวนหน่วย งวดท่ี 1 งวดที่ 2 งวดท่ี 3 1,000 2,000 4,000 รายการ 10,000 8,000 11,000 หน่วยคงเหลือตน้ งวด 9,000 6,000 10,000 หน่วยผลิต 2,000 4,000 5,000 หน่วยขาย 1,000 2,000 1,000 หน่วยคงเหลือปลายงวด สินคา้ คงเหลือเพิ่ม (ลด)

บริษทั กิจเจริญ จากดั งบกาไรขาดทุนเปรียบเทียบ (วธิ ีตน้ ทุนคิดเขา้ งาน) รายการ งวดท่ี 1 งวดท่ี 2 งวดที่ 3 ขาย 450,000 300,000 500,000 ตน้ ทนุ ขาย 25,000 50,000 100,000 สนิ คา้ คงเหลือตน้ งวด 250,000 200,000 275,000 บวก ตน้ ทนุ สนิ คา้ ท่ีผลติ 375,000 สนิ คา้ ท่ีมีเพื่อขาย 275,000 250,000 125,000 หกั สนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด 50,000 100,000 250,000 250,000 ตน้ ทนุ ขาย 225,000 150,000 100,000 กาไรขนั้ ตน้ 225,000 150,000 10,000 140,000 คา่ ใชจ่ า่ ยขายและบรหิ าร 90,000 60,000 50,000 ผนั แปร 10,000 10,000 145,000 คงท่ี 125,000 80,000 กาไรจากการดาเนินงาน 0 (10,000) ผลต่างเนื่องจากกาลงั การผลติ 125,000 70,000 กาไรก่อนหกั ภาษีเงนิ ได้

บริษทั กิจเจริญ จากดั งบกาไรขาดทุนเปรียบเทียบ (วธิ ีตน้ ทุนผนั แปร) รายการ งวดท่ี 1 งวดท่ี 2 งวดที่ 3 450,000 300,000 500,000 ขาย 20,000 40,000 80,000 ตน้ ทนุ ผนั แปร 200,000 160,000 220,000 ตน้ ทนุ ผลติ 220,000 180,000 240,000 สนิ คา้ คงเหลอื ตน้ งวด 40,000 80,000 100,000 บวก ตน้ ทนุ สนิ คา้ ท่ีผลติ 180,000 100,000 140,000 90,000 60,000 100,000 สนิ คา้ ท่ีมีเพื่อขาย 270,000 160,000 240,000 หกั สนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด 180,000 140,000 260,000 50,000 50,000 50,000 ตน้ ทนุ ผลติ ผนั แปรรวม 10,000 10,000 10,000 120,000 60,000 140,000 คา่ ใชจ้ า่ ยขายและบรหิ ารผนั แปร ตน้ ผนั แปรรวม กาไรสว่ นเกนิ คา่ ใชจ้ ่ายการผลติ คงท่ี (เกิดจรงิ ) ค่าใชจ้ ่ายขายและบรหิ ารคงที่ (เกดิ จรงิ ) กาไรจากการดาเนนิ จรงิ

ขอ้ สังเกต กาไรจากการดาเนินงานตามวิธีตน้ ทุนคิดเขา้ งานสูง กวา่ วิธีตน้ ทุนผนั แปร เท่ากบั จานวนค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงท่ีคิด เขา้ งานในสินคา้ คงเหลือท่ีเพิม่ ข้ึนหน่วยละ 5 บาท

บทสรุป การคานวณตน้ ทุนตามวธิ ีตน้ ทุนคิดเขา้ งานเป็นวธิ ีการคานวณตน้ ทุนโดยกาหนดอตั ราค่าใชจ้ ่ายการผลิตคิด เขา้ งานไวล้ ่วงหน้าตามงบประมาณทาให้ค่าใช้จ่ายการผลิตคงท่ีซ่ึงเป็ นค่าใช้จ่ายที่ควบคุมไม่ไดอ้ าจทาให้เกิดผลต่าง ระหว่างจานวนที่จ่ายจริงและจานวนท่ีคิดเขา้ งานผลต่างของค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงที่ดงั กล่าวแบ่งเป็ น 2 ประเภทคือ ผลตา่ งระหวา่ งคา่ ใชจ้ ่ายการผลิตคงท่ีจ่ายจริงกบั จานวนตามงบประมาณเรียกวา่ ผลต่างเนื่องจากงบประมาณและผลต่าง ระหวา่ งค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงที่ตามงบประมาณกบั จานวนที่คิดเขา้ งานเรียกวา่ ผลต่างเนื่องจากกาลงั การผลิตค่าใชจ้ ่าย การผลิตคงที่คิดเขา้ งานดงั กลา่ วจะถกู ตดั เป็นค่าใชจ้ ่ายตามงวดเวลาเฉพาะส่วนที่อยใู่ นสินคา้ ที่ขายไปส่วนที่คิดเขา้ งานท่ี เหลืออยใู่ นสินคา้ คงเหลือปลายงวดถือเป็นสินทรัพยย์ กไปในงวดบญั ชีถดั ไปการคานวณตน้ ทุนตามวิธีตน้ ทุนผนั แปร เป็ นวิธีการคานวณตน้ ทุนทางตรงที่ให้ความสาคญั ต่อตน้ ทุนการผลิตผนั แปรและค่าใชจ้ ่ายในการขายและบริหารผนั แปรส่วนค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงท่ีถือเป็นค่าใชจ้ ่ายประจางวดท้งั หมดตามจานวนท่ีเกิดจริงกิจการจะกาหนดราคาขายให้ ครอบคลุมตน้ ทุนผนั แปรท้งั หมดเพ่ือให้มีส่วนเกินเหลือจากราคาขายสูงกวา่ ตน้ ทุนผนั แปรและเรียกวา่ กาไรส่วนเกิน เป็ นกาไรส่วนท่ีตอ้ งนาไปชดเชยค่าใช้จ่ายการในการผลิตคงท่ีและค่าใช้จ่ายในการขายและบริหารคงท่ีกาไรส่วนที่ เหลือจากการชดเชยตน้ ทุนคงท่ีท้งั หมดแลว้ จึงจะถือเป็นกาไรจากการดาเนินงานสินคา้ คงเหลือปลายงวดตามวิธีตน้ ทุน ผนั แปรประกอบดว้ ยตน้ ทุนการผลิตผนั แปรเท่าน้นั ทาใหง้ บกาไรขาดทุนตามวธิ ีตน้ ทุนผนั แปรสะทอ้ นให้เห็นกาไรท่ี เป็ นจริ ง

Absorption Costing วิธีตน้ ทุนคิดเขา้ งาน Period Cost ตน้ ทุนงวดเวลา Fixed Cost ตน้ ทนุ คงที่ Full Cost ตน้ ทุนเตม็ Total fixed Cost ตน้ ทุนคงท่ีรวม Manufacturing Cost ตน้ ทนุ การผลิต Unit Cost ตน้ ทุนต่อหน่วย Normal Cost ตน้ ทนุ ปกติ Variable costing วิธีตน้ ทุนผนั แปร Variable Manufacturing Cost ตน้ ทุนการผลิตผนั แปล