Asit ve Bazların Genel Özellikleri 1. I. Oda sıcaklığında pH değerinin 7’den büyük olması Orbital Yayınları 4. Turnusol boyası içeren mavi renkli bir çözeltiye; II. Sulu çözeltisinde OH– iyonları içermesi I. İyon derişimi [OH–] < [H3O+] şeklinde olan III. Sulu çözeltisinde iyon derişimleri [OH–] > [H3O+] şeklin- II. 25ºC’de pH değeri 7’den küçük olan de olması I II. Tadı ekşi olan IV. Elektrolit olması çözeltilerinden hangileri ayrı ayrı eklenirse çözeltinin Yukarıda verilen özelliklerden hangileri bir çözeltinin ba- renginde değişiklik olabilir? zik özellik gösterdiğini her zaman tek başına kanıtlar? A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III D) III ve IV E) I, III ve IV 2. Bir X çözeltisiyle ilgili aşağıdaki bilgiler verilmektedir. Orbital Yayınları 5. I. C6H12O6 Elektrik akımını iletir. II. CH3COOH H+ iyon sayısı OH– iyon sayısından fazladır. III. Mg(OH)2 I V. CH3OH Buna göre bu X çözeltisiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? Yukarıda verilen maddelerden hangilerinin sulu çözelti- sinde H3O+ iyon sayısı OH– iyon sayısına eşit değildir? A) Kırmızı turnusol kağıdında renk değişikliğine neden olmaz. A) I ve II B) I ve III C) II ve III B) Tadı ekşidir. D) II ve IV E) I, II, III ve IV C) Karbonatlı bileşiklerle tepkimeye girerek CO2 gazı oluşturur. D) Oda sıcaklığındaki pH değeri 7’den küçüktür. E) Cilde kayganlık hissi verir. 3. I. CH3COOH Orbital Yayınları 6) Aşağıda verilen özelliklerden hangileri bir çözeltinin II. CH4 asit çözeltisi olduğunu tek başına kanıtlayamaz? I II. NaOH A) Çözeltinin oda sıcaklığında pH değerinin 7’den küçük Yukarıda verilen maddelerden hangileri karbonatlı bile- olması şiklerle CO2 gazı açığa çıkarır? B) Çözeltideki H+ iyon derişiminin OH– iyon derişiminden A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III büyük olması D) II ve III E) I, II ve III C) Karbonatlı bileşiklerle CO2 gazı açığa çıkarması D) Çözünen maddenin saf suda % 100 oranında iyonlaşması E) Bazlarla nötralleşme tepkimesi vermesi 6 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 123456 CE AECD
Asitler, Bazlar ve Tuzlar NOTLARIM Orbital Yayınları - Konu Anlatım Modülleri 7
Asitler, Bazlar ve Tuzlar 3. Suyun İyonlaşması ve pH Kavramı Saf suyun az da olsa iyonlaştığı bilinmektedir. H2O(s) H+(suda) + OH–(suda) Suyun iyonlaşma denklemi: ➽➽ 25ºC’de saf suda H+ iyonları ile OH– iyonlarının derişimleri (mol sayıları) birbirine eşittir. Asit çözeltilerine su eklenirse pH artar, baz çözeltilerine su eklenir- Bu nedenle saf su ne asidik ne de bazik özellik gösterir. Saf su nötrdür. se pH azalır. ÊÊ Tüm sulu çözeltilerde, H+ veya OH– iyonları çözünen maddeden gelebileceği gibi suyun iyonlaşmasından da gelir. ÊÊ Asidik çözeltilerde H+ yanında sudan gelen OH– de bulunur. Bazik çözeltilerde ise OH– yanında sudan gelen H+ da bulunur. ÊÊ Tüm sulu çözeltilerde, H+ veya OH– iyonları çözünen maddeden gelebileceği gibi suyun iyonlaşmasından da gelir. ➽➽N ötr çözeltilerde 25ºC'de pH 7'dir. ➽➽ Maddelerin asit, baz ya da nötr olduğunu belirtmek için pH ölçeği kullanılır. ➽➽ Seyreltik çözeltilerde pH, 0 ile 14 arasında değerler alır. pH = 7 ise nötr, pH < 7 ise asidik, pH > 7 ise bazik pH ölçeğ� As�d�k Nötr Baz�k ÖRNEK 5 ÖRNEK 6 Oda koşullarında pH değeri 7'den küçük olan çözeltiler ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? Kezzap (HNO3) ile tepkimeye girerek tuz oluşturan bir mad- A) Asidik özellik gösterir. denin pH değeri aşağıdakilerden hangisi olamaz? B) Bazlarla tepkimeye girerek tuz oluştururlar. C) Ciltle temas ettiğinde yakıcı etki gösterir. A) 1 B) 8 C) 11 D) Karbonatlı bileşiklerle tepkime verir. E) Mavi turnusol kağıdına etki etmez. D) 12 E) 13 ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ 8 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ 56 EA
Asitler, Bazlar ve Tuzlar Günlük hayatta kullanılan bazı maddelerin pH değeri aşağıdaki gibidir. [H3O+] (mol/L) pH ÖLÇEĞİ P�l As�d�k M�de As�d� 10–7 Nötr L�mon Baz�k Soda ASİT 10–7 [OH–] (mol/L) NÖTR BAZ 25°C’da H3O+ ve OH– Domates �yon der�ş�mler�n�n değ�ş�m graf�ğ� Kahve Süt Su [Mol] (mol) Kan Nötr Yumurta As�t m Nötr M�de Tabletler� Baz Amonyak Çözelt�s� n [Mol] (mol) 25°C’da H3O+ ve OH– Sabun �yon sayılarının değ�ş�m graf�ğ� Çamaşır Suyu Lavabo Açıcı ÖRNEK 7 ÖRNEK 8 Aşağıda verilen maddelerden hangisi mavi turnusol kağı- dına etki etmez? Çamaşır suyu ile ilgili, A) Sirke I. OH– iyonlarının mol sayısı, H+ iyonlarının mol sayısından B) Limon C) Süt daha fazladır. D) Domates suyu E) Sabun II. pH değeri, mide asitinin pH değerinden büyüktür. ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ III. Mavi turnusol kağıdının rengini kırmızıya dönüştürür. ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ yargılarından hangileri doğrudur? ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ D) I ve III E) I, II ve III ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ 78 ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ 9 EC ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri
Asitler, Bazlar ve Tuzlar 4. İndikatörler (Belirteçler) Asidik ve bazik ortamda farklı renk alan maddelere indikatör (belirteç) denir. İndikatörler bir İndikatör veya indikatör çözeltileri maddenin asit mi yoksa baz mı olduğunu anlamakta kullanılırlar. emdirilmiş, daha sonra kurutulmuş ve sabit boyuta getirilmiş filtre ÊÊ Turnusol, metil oranj, fenolftalein sıkça kullanılan asit-baz indikatörleridir. kağıtlarına universal indikatör de- ÊÊ İndikatörler sentetik ya da doğal yollarla bitkilerden elde edilebilir. nir. Üniversal indikatör 0-14 ara- ÊÊ Doğal indikatörlere örnek olarak üzüm suyu, çay, kırmızı lahana suyu, şalgam verilebilir. lığındaki pH değerlerine karşılık gelen farklı renklere sahiptir. Doğal İndikatör Asit Rengi Baz Rengi Kırmızı lahana suyu Mor-Kırmızı Sarı-Yeşil Üniversal indikatörlere; Açık Pembe Gül yaprağı Açık Yeşil Sarı RR pH kağıdı da denir. Maydanoz Turuncu-Sarı Yeşil Çay demi Koyu Kırmızı RR Tek kullanımlıktır. ➽➽ Bazı indikatörler ve bu indikatörlerin renk değiştirdikleri pH aralıkları aşağıda verilmiştir. İndikatör Düşük pH Değişim Yüksek pH Aralığı pH Timol mavisi 1,2 - 2,8 Sarı Bromfenol mavisi Kırmızı 3,0 - 4,6 Mor Sarı 3,1 - 4,4 Sarı Metal oranj 4,2 - 6,3 Sarı Metil kırmızısı Turuncu 5,0 - 8,0 Mavi Kırmızı 6,0 - 7,6 Mavi Turnusol Kırmızı Bromtimol mavisi 8,2 - 10,0 Pembe Sarı 10,1 - 12,0 Kırmızı Fenolftalein Renksiz Alizarin sarısı Sarı ÖRNEK 9 ÖRNEK 10 Aşağıda verilen maddelerden hangisi indikatör olarak kul- lanılamaz? İndikatörlerle ilgili, A) Gül yaprağı B) Fenolftalein I. Doğal ya da sentetik olabilir. C) Limon suyu D) Turnusol II. Asit ve bazları ayırt etmede kullanılır. E) Şalgam III. Tamamı tek kullanımlıktır. ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ yargılarından hangileri doğrudur? ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ D) II ve III E) I, II ve III ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ 10 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ 9 10 CC
Asitler, Bazlar ve Tuzlar ÖRNEK 11 ÖRNEK 12 Asidik su ile demlenen çay turuncu-sarı renk alırken bazik su CaCO3 katısına etki ederek CO2 gazı çıkartan bir madde ile demlenen çay koyu kırmızı (tavşan kanı) renk almaktadır. ile ilgili, Buna göre tavşan kanı rengine sahip çay ile ilgili, I. Sulu çözeltisi kırmızı turnusol kağıdının rengini maviye çe- I. pH değeri 7'den büyüktür. virir. II. Kırmızı turnusol kağıdının rengini maviye çevirir. III. Elektrik akımını iletir. II. Asitlerle nötürleşme tepkimesi verir. III. Tadı ekşidir. yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ÖRNEK 13 ÖRNEK 14 II III Aşağıda bir sulu çözeltideki OH– ve H+ iyonlarının mol sayısını I gösteren grafik verilmiştir. OH– �yon sayısı NaCI Çözelt�s� NH3 Çözelt�s� HCI Çözelt�s� A B Yukarıdaki kaplarda bulunan çözeltilere aynı sıcaklıkta saf su eklenirse pH değerleri nasıl değişir? H+ �yon sayısı I II. III. A) Azalır Azalır Artar Buna göre, B) Değişmez Azalır Artar C) Azalır Artar Artar I. A noktasındaki pH değeri, B noktasındaki pH değerinden D) Değişmez Azalır Azalır küçüktür. E) Artar Azalır Azalır II. B noktasındaki çözelti kırmızı turnusol kağıdına etki etmez. III. A noktasında yer alan çözelti baziktir. yargılarından hangileri doğru olabilir? ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ A) Yalnız I A) Yalnız III C) I ve II ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ D) II ve III E) I, II ve III ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ 11 12 13 14 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 11 EBDB
pH Kavramı ve İndikatörler 1. I. Lavabo açıcı Orbital Yayınları 4. Bir asit baz indikatörü olan metil kırmızısı; II. Diş macunu Sulu çözeltisinde [OH–] < [H3O+] şeklinde olan çözeltiler- I II. Gazoz de kırmızı Yukarıda verilen maddelerden hangilerinin 25ºC’deki Oda sıcaklığında pH > 7 olan çözeltilerde sarı renk vermek- pH değeri 7’den büyüktür? tedir. A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III Buna göre metil kırmızısının; D) II ve III E) I, II ve III I. Traş köpüğü II. Kahve 2. I II. Deterjan maddelerinin sulu çözeltilerinde verdiği renkler aşağı- daki seçeneklerden hangisinde doğru verilmiştir? Mor lahana suyu asidik ortamda “kırmızı”, nötr ortamda I II. III. “mor”, bazik ortamda “sarı” renk verir. A) Sarı Kırmızı Kırmızı B) Kırmızı Kırmızı C) Sarı Sarı D) Kırmızı Kırmızı Sarı E) Sarı Sarı Sarı Kırmızı Sarı Buna göre mor lahana suyu üzerine; I. Lavabo açıcı Orbital Yayınları 5. Brom timol mavisi bazik ortamda mavi, asidik ortamda sarı II. NaCl çözeltisi renk verir. III. Limon suyu maddeleri eklendiğinde oluşan renkler aşağıdaki seçe- Buna göre; neklerden hangisinde doğru verilmiştir? I. Domates suyu I II III II. Çamaşır suyu A) Sarı Kırmızı Mor III. Antiasit tablet B) Mor Kırmızı maddelerinden hangileri brom timol mavisi çözeltisi ile C) Kırmızı Sarı Sarı sarı renk verir? D) Sarı Mor Kırmızı E) Mor Mor Sarı Kırmızı A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III 3. X, Y, Z maddelerinin sulu çözeltileriyle ilgili aşağıdaki bilgiler D) II ve III E) I, II ve III verilmektedir. X: İyon derişimi [OH–] < [H3O+] şeklindedir. 6. 25ºC’de bulunan saf su ile ilgili; Y: pH değeri 25ºC’de 7’den küçüktür. I. pH değeri 7’dir. Z: Kırmızı turnusol kağıdını maviye çevirir. II. [OH–] iyon derişimi [H3O+] derişimine eşittir. III. Az da olsa kendi kendine iyonlaşır. Buna göre X, Y, Z maddeleri aşağıdakilerden hangisi yargılarından hangileri doğrudur? olabilir? I II. III. Orbital Yayınları A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III A) Sirke Lavabo açıcı Kireç suyu B) Gazoz Yemek sodası Lavabo açıcı D) II ve III E) I, II ve III C) Yemek sodası Yağmur suyu Sabunlu su D) Domates suyu Limon suyu Sirke E) Mide öz suyu Sirke Diş macunu 12 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 123456 BDECAE
10. Sınıf 6. Modül İÇİNDEKİLER
A. TEMİZLİK MADDELERİNİN ÖZELLİKLERİ 4 D. GIDALAR 16 1. Sabun 4 1. Gıda Katkı Maddeleri 16 2. Deterjan 6 2. Pastörizasyon ve UHT 17 3. Şampuan ve Diş Macunu 7 3. Katkı Maddelerinin Sağlık Üzerindeki Etkileri 17 4. Hijyen Amacıyla Kullanılan Temizlik Maddeleri 8 E. YENİLEBİLİR YAĞ TÜRLERİ 18 TEST 1 9 TEST 3 19 TEST 4 20 B. POLİMERLER 10 TEST 5 21 TEST 6 22 1. Yaygın Polimerler ve Özellikleri 10 TEST 7 23 TEST 8 24 2. Polimerlerin Avantajları ve Dezavantajları 12 3. Polimer Malzeme İçeren Oyuncak ve Tekstil Ürünlerinin Zararları 12 4. Geri Dönüşümün Ülke Ekonomisine Katkısı 13 C. KOZMETİK MALZEMELER VE İLAÇLAR 14 1. Kozmetik Malzemeler 14 2. İlaçlar 14 TEST 2 15
Kimya Her Yerde Temizlik Maddeleri Genel Temizlik Kişisel Temizilk Hijyen Amaçlı Suyun yüzey gerilimini azaltan Maddeleri Maddeleri Maddeler maddelere yüzey aktif madde de- nir. Sabun ve deterjan yüzey aktif Sabun Şampuan Çamaşır Suyu maddelerdir. Deterjan Diş Macunu Kireç Kaymağı RR Yüzey aktif maddeler, suyun 1. Sabun yüzey gerilimini düşürerek köpük oluşmasını sağlar. Sabuna ait ilk yazılı belge Sümer Yazıtları’dır (M.Ö. 2500). Yazıtlarda, odun küllerinin kaynatıl- dığı suya yağ eklenerek yavaşça çözündüğünde sabun olarak kullanılan maddenin meydana mSaobluenkülü geldiği anlatılır. ➽➽ Yağ asitlerinin sodyum (Na) veya potasyum (K) tuzlarına sabun denir. Baş ve kuyruk kıs- mı şeklinde tanımlanan iki birimden oluşur. ÊÊ Baş kısmı, polar (suyu seven-hidrofil), kuyruk kısmı ise apolardır (suyu sevmeyen-hidro- fob). Baş kısmı (hidrofil) Kuyruk kısmı (hidrofob) Kir Misel Su molekülü Kirin Temizlenmesi ➽➽ Yağ asitlerinin Na tuzlarına beyaz sabun (C17H35COONa: Sodyum stearat), K tuzlarına Yüzey aktif maddelerin hidrofob kısmı kirleri sararken, hidrofilik arap sabunu (C17H35COOK: Potasyum stearat) denir. kısmı suya yönelir. Bu şekilde kol- loidal boyutlarda miseller oluştu- ÊÊ Beyaz sabun katı (sert), arap sabunu genellikle jel (yumuşak) şeklinde olur. rarak kirlerin uzaklaşmasını sağ- larlar. ÖRNEK 1 ÖRNEK 2 Beyaz (katı) sabunla ilgili; Palmitik asit (CH3(CH2)14COOH) palmiye yağında bulunmak- I. Yağ asitlerinin potasyum tuzlarıdır. tadır. Palmiye yağı sudkostik (NaOH) ile kaynatılırsa; II. Hidrofil ve hidrofob kısımlardan oluşur. III. Hem iyonik hem de kovalent bağlar içerir. I. Katı sabun elde edilir. II. Oluşan sabun palmitik asitin sodyum tuzudur. yargılarından hangileri doğrudur? III. Polar ve apolar iki uç içerir. A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III yargılarından hangileri doğrudur? D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ 4 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 12 DE
Kimya Her Yerde Sabunun Genel Özellikleri ÊÊ Eldesinde bitkisel ya da hayvansal yağlar kullanılır. ÊÊ Doğada kendiliğinden parçalanır yani biyobozunurdur. ÊÊ Toprak ve su kirliliğine neden olmaz. ÊÊ İnsan vücuduna zararı yok denecek kadar azdır. ÊÊ Sert sulardaki Ca2+ ve Mg2+ iyonları ile suda çözünmeyen ve sabun taşı adı verilen bir çökelti (çökelek) oluşturur. Bu nedenle sert sularda iyi köpürmez. ÊÊ Tekstil ürünlerini yıpratmaz. Katı sabun Faydaları Katı Sabun Ciltteki kiri temizler. Zararları Eldesi kolay ve ekonomiktir. Doğada kolay bozunur. Aşırı kullanımında cildi kurutur, alerjik yan etkileri olabilir. Farklı kişilerin aynı sabunu kullanması mikropların yayılmasına neden olabilir. Islak kalan yüzeyinde bakteri ve mantar barındıra- bilir. Sıvı Sabun Faydaları Zararları Ciltteki kiri temizler. Plastik kaplarda saklandıkları için sabuna göre daha pahalıdır. Katı sabunlara göre daha hijyeniktir ve Plastik sabun kapları çevreye atıldığında çevre kullanımı daha kolaydır. kirliliğine neden olur. Sıvı sabun pH’ı cilt pH'ına daha yakın olduğu için Durulanma süresinin katı sabuna göre daha katı sabuna göre cildi daha az kurutur. uzun olması su tüketimini artırır. ÖRNEK 3 ÖRNEK 4 Aşağıdakilerden hangisi sabunların genel özelliklerinden Katı sabun ve sıvı sabunla ilgili aşağıdakilerden hangisi değildir? yanlıştır? (Özel üretilmiş katı sabunlar dikkate alınmayacaktır) A) Doğal maddelerden üretilirler. A) Sıvı sabun ambalajları çevre kirliliğine neden olmaktadır. B) Sert sularda köpürürler. B) Sıvı sabun katı sabuna göre daha hijyeniktir. C) İnsan cildine zararları yok denecek kadar azdır. C) Katı sabunun pH’ı cilt pH’ına çok yakındır. D) Doğada kolay parçalanırlar. D) Her ikisi de ciltteki kirleri temizler. E) Çevre kirliliğine neden olmazlar. E) Sıvı sabunu durulamak için daha çok su tüketilir. ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ 34 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 5 BC
Kimya Her Yerde Deterjanın bileşenleri RR Yüzey aktif maddeler 2. Deterjan RR Köpük düzenleyici RR Sertlik giderici Deterjanlar etken madde olarak, 10 ile 14 arasında karbon sayısına sahip alkil sülfat ve sülfo- RR Ağartıcılar natların sodyum tuzlarını içeren temizlik malzemeleridir. RR Dolgu maddeleri RR Parfüm ÊÊ Sabun gibi polar (suyu seven-hidrofil) ve apolar (suyu sevmeyen-hidrofob) kısımdan olu- RR Kirin çökmesini önleyiciler şur. Sodyum lauril sülfat Sodyum lauril benzen sülfonat Deterjanın Genel Özellikleri ÊÊ Deterjanların etken maddeleri yüzey aktif maddelerdir. Sodyum lauril sülfat, sodyum lauril benzen sülfonat ve sodyum dodesil benzen sülfonat deterjanların etken maddeleridir. ÊÊ Sentetik, petrol kaynaklı kimyasal maddelerden üretilirler. ÊÊ Doğada çok zor parçalanırlar, biyobozunur değillerdir. Çevre kirliliğine yol açarlar. ÊÊ Cildi tahriş eder ve alerjiye yol açarlar. ÊÊ Sert sularda köpürürler. ÊÊ Temizleme etkileri çok iyidir ve kıyafetleri sabuna göre daha çok yıpratırlar. ÖRNEK 5 ÖRNEK 6 I. Yüzey aktif maddeler I. Beyaz sabun II. Sertlik gidericiler II. Sıvı çamaşır deterjanı III. Ağartıcılar III. Sıvı sabun IV. Dolgu maddeleri IV. Bulaşık deterjanı Yukarıda verilen maddelerden hangileri deterjan katkı mad- Yukarıdaki temizlik maddelerinden hangileri elleri temizle- delerindendir? mek için uygundur? A) I ve II B) I ve III C) I, II ve III A) Yalnız I B) I ve III C) I, II ve III D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ 6 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 56 EB
Kimya Her Yerde 3. Şampuan ve Diş Macunu Şampuanlar, etken maddesi sod- Şampuan yum lauril sülfat olan pH değeri cildin pH değerine yakın olacak Faydaları Zararları şekilde ayarlanmış, hoş kokulu, saç ve cilt temizleme karışımla- Saçları kir, toz ve yağlardan arındırır. Saç dökülmesine neden olabilir. rıdır. Yapay kimyasal maddeler içerdiği için çevreye ve insan sağ- Farklı saç tiplerine uygulanabilir, saç- Yapısında bulunan kimyasal maddeler alerji, lığına yan etkileri vardır. ların daha kolay taranmasını sağlar egzama gibi cilt rahatsızlıklarına yol açabilir. Kullanılan katkı maddelerine göre saçı Deterjan türevi olduğu için petrolden elde onarabilir, hızlı uzamasını sağlayabilir. edilir. Doğada zor parçalanırlar. Diş Macunu Faydaları Zararları Gıdalar ağızda asidik bir ortam oluş- Aşırı miktarda kullanılımı diş minesini aşındırır. masına neden olur, bazik özellik göste- ren diş macunu ağız içini nötralleştirir. Dişleri beyazlatır, lekeleri temizler,ağız Belirli miktarda florür diş çürüklerini engeller- kokusunu azaltır. ken, fazlası kalıcı diş rengi bozukluğu, mide rahatsızlıklarına neden olabilir. Dişlerin güçlenmesini sağlar. Doğal bir ürün olmadığı için su kirliliğine neden olabilir. ÖRNEK 7 ÖRNEK 8 Oda sıcaklığında aşağıdaki maddelerden hangisinin sulu çözeltisinin pH’ı 7’dir? Diş macunlarıyla ilgili, A) Beyaz sabun B) Diş macunu I. Diş macunu ağızda bulunan bakterilerden oluşan bakteri C) Deterjan plağını temizler. D) Yemek tuzu E) Sıvı sabun II. Aşırı miktarda kullanımı diş minesine zarar verebilir. III. Diş macunu ağızda oluşan asitleri nötralleştirir. ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur? ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ D) II ve III E) I, II ve III ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ 78 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 7 DE
Kimya Her Yerde Aşağıda dezenfektanlara örnekler verilmiştir. 4. Hijyen Amacıyla Kullanılan Temizlik Maddeleri Çamaşır suyu NaClO Sağlığa zarar verecek ortamlardan korunmak için yapılacak uygulamalar ve alınan temizlik önlemlerinin tümü hijyen olarak tanımlanır. Hijyen, temizlik yapılırken ortamda bulunan zararlı Kireç kaymağı Ca(ClO)2+CaCl2 bakteri, virüs ve mikropları engellemek veya ortadan kaldırmak demektir. Gümüş sitrat (C6H7O7)-Ag+ Klor amin Çamaşır Suyu Hidrojen peroksit H2N-Cl çözeltisi ÊÊ Çamaşır suyunun etken maddesi sodyum hipoklorit’tir (NaClO). %3 H2O2 ÊÊ Çamaşır suyu, sodyum hipoklorit (NaClO) bileşiğinin sulu çözeltisidir. ÊÊ Çamaşır suyu kuvvetli yükseltgen özelliğe sahip olduğu için mikroorganizmaların enzim Sirke çözeltisi CH3COOH aktivitesini bozarak antimikrobiyal etki gösterir, aynı zamanda çamaşırları ağartır. ÊÊ Suyu dezenfekte etmek için kullanılabilir. ÊÊ Etken madde olarak sodyum perborat (NaBO3.3H2O) ve sodyum perkarbonat (2Na2CO3.3H2O2) içeren temizlik malzemeleri oksijenli çamaşır suyu olarak adlandırılır. Bu tür çamaşır suları kumaşları daha az yıpratır ve her renk çamaşırda kullanılabilir. Kireç Kaymağı ÊÊ Kireç kaymağının (kalsiyum hipoklorit) kimyasal formülü Ca(ClO)2’dir. ÊÊ Kireçli su süspansiyonundan klor gazı geçirilerek elde edilir. ÊÊ Mikroorganizmaları parçaladığı için gıda ve temizlik sektöründe kullanılır. ÊÊ Reçel yapımında yumuşak meyvelerin dağılmaması için kullanılabilir. ÖRNEK 9 ÖRNEK 10 Çamaşır sularıyla ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi I. Çamaşır suyu yanlıştır? II. Kireç kaymağı A) Etken maddesinin formülü NaClO’dir. III. Sirke B) Ağartma özelliği vardır. C) Dezenfektan özelliği gösterir. Yukarıdaki maddelerden hangileri dezenfeksiyon amacıyla D) Renkli çamaşırlarda kullanılabilir. kullanılabilir? E) Antimikrobiyal etki gösterir. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ D) II ve III E) I, II ve III ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ 8 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 9 10 DE
1. I. Hem kovalent hem de iyonik bağ içerirler. Temizlik Maddelerinin Özellikleri II. Yüzey aktif maddedir. I II. Kaynağı bitkisel ve hayvansal yağlardır. 4. Kimyasal bir bileşiğin modellemesi aşağıdaki gibidir. IV. Hidrofil ve hidrofob kısımlar içerir. Yukarıda verilen özelliklerden hangileri hem sabun hem Orbital Yayınları XY de deterjan için ortaktır? Buna göre; A) I ve II B) I ve IV C) I, II ve III I. X hidrofob, Y hidrofil kısımdır. II. X polar, Y apolardır. D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV III. Modeli verilen bileşik deterjan olabilir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III ÖSYM SORUSU 2. Aşağıdakilerden hangisi, çamaşır suyunun etken mad- ÖSYM SORUSU desi olan sodyum hipokloritin formülüdür? 5. Sabun ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) NaCIO4 B) NaCIO2 C) NaCIO Orbital Yayınları A) Sabun molekülünün hidrokarbon zinciri apolardır. B) Sabun molekülünün suda çözünen kısmı uzun hidro- D) NaCI E) NaCIO3 karbon zinciridir. C) Sabun, yağ asitlerinin Na veya K tuzudur. D) Sabun molekülünün hidrokarbon kısmı (kuyruk) hidro- fobdur. E) Sabun molekülünün polar kısmı hidrofildir. 3. 6. Yağ + NaOH X + Gliserin Deterjanlarla ilgili; Yukarıda verilen tepkimedeki X maddesi ile ilgili; I. Hidrofilik ve hidrofobik kısımlar içerir. II. Petrol kaynaklı kimyasal maddelerden elde edilirler. I. Yüzey aktif madde özelliği gösterir. I II. Sert sularda da temizleme özelliği gösterirler. II. Katı sabundur. yargılarından hangileri doğrudur? Orbital Yayınları III. Organik maddedir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III 123456 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 9 DCECBE
Kimya Her Yerde Polimer maddeler genelde esnek- tir ve kolayca farklı şekillere gire- ➽➽ Polimeri oluşturan en küçük birime monomer denir. bilirler. Esnek olan ve kolay şekil ➽➽ İki tane monomerin bir araya gelmesiyle dimer, üç tane monomerin bir araya gelmesiyle verilebilen maddeler plastik olarak adlandırılır. trimer, dört tane monomerin bir araya gelmesiyle tetramer oluşur. ➽➽ Monomerlerin birbirlerine bağlanmasıyla oluşan uzun zincirli makromoleküllere polimer denir. ➽➽ Polimerlerde tekrarlanan birime mer adı verilir. Monomer Isıtıldığında yumuşamadan bozu- Mer nan polimerlere termoset, yumu- şayıp akan polimerlere termoplas- tik denir. n Polimer Karbon atomu (C) Hidrojen atomu (H) ➽➽P olimerler yapay ya da doğal olabilir. ÊÊ PVC, PET, naylon, teflon, polietilen, polistiren, kevlar yapay polimerlere örnek verilebilir. ÊÊ DNA, RNA, selüloz, ipek, pamuk, nişasta, proteinler ve karbonhidratlar ise doğal polimer- lere örnek verilebilir. 1. Yaygın Polimerler ve Özellikleri Polietilen (PE) [ CH2 CH2 ]n Polietilen (PE) ÊÊ Etilen (C2H4) monomerinin polimerleşmesiyle elde edilir. ÊÊ Esnektir, mekaniksel direnci zayıftır, neme ve kimyasallara karşı dayanıklıdır. CH2 CH ÊÊ Naylon poşet, çocuk oyuncakları ve ayakkabı tabanı üretiminde kullanılır. CI n Polivinilklorür (PVC) Polivinil klorür (PVC) ÊÊ Vinil klorür (C2H3Cl) monomerinin polimerleşmesiyle elde edilir. CH2 CH ÊÊ Esnektir, kolay işlenebilir, düşük maliyetlidir, kimyasallara karşı dayanıklıdır. ÊÊ Kapı ve pencere profilleri, cephe ve yer kaplamaları, borular ve elektrik kablolarının üreti- n Polistiren (PS) minde kullanılır. Polistiren (PS) ÊÊ Polistiren, vinil benzen (stiren) monomerinin polimerleşmesi sonucu oluşur. ÊÊ Tek kullanımlık tabak, çatal, kaşık, bıçak gibi malzemelerin üretiminde kullanılır. ÊÊ Ayrıca yumurta ve meyve ambalajları, plastik köpükler, bitki saksıları, çatı kaplama mal- zemeleri de polistirenden üretilir. 10 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri
Kimya Her Yerde [ CF2 CF2 ] n Teflon (Politetrafloroeten): Politetrafloroeten (Teflon) OO ÊÊ Tetrafloro eten (C2F4) monomerinin polimerleşmesiyle elde edilir. C COCH2CH2O ÊÊ Kaplandığı yüzeylere yapışmazlık özelliği kazandırır, hidrofob olduğu için suyu çekmez, Polietilenteraftalat (PET) kimyasal tepkime verme eğilimi yoktur. CH3 ÊÊ Mutfak gereçlerinin iç yüzey kaplamaları, su tesisatlarının boru bağlantıları için (bant ola- HC C CH2 H2C n rak), uçak ve bilgisayar kablolarının kaplanmasında kullanılır. Kauçuk Polietilen Teraftalat (PET) HO N ÊÊ Etilen glikol ve teraftalik asidin polimerleşmesi sonucu oluşur. O ÊÊ İçecek şişesi, kavanoz, film, ambalaj üretiminde kullanılır. ÊÊ Pet şişe ismi polietilen teraftalat teriminin kısaltmasından gelmektedir. N Hn Kauçuk Kevlar ÊÊ Üstün esneklik ve emici özelliğe sahiptir. ÊÊ İyi bir elektrik yalıtkanıdır. ÊÊ Suya dayanıklıdır. ÊÊ Kullanım alanları taşıtların lastikleri, ameliyat eldivenleri, silgiler ve ambalaj lastikleridir. Kevlar (Poliamid) ÊÊ 1,4-Fenilen-diamin C6H4(NH2)2 ve tereftaloil klorür monomerinin polimerleşmesi sonu- cunda elde edilir. ÊÊ Kevlar, kurşun geçirmez yelek, yüksek sıcaklığa dayanıklı giysi, zırhlı araç gövdesi, uçak kanadı, gemi halatı, paraşüt ve dağcılık ipleri, fren balatası vb. gereçlerin üretiminde kul- lanılır. ÖRNEK 11 ÖRNEK 12 Polietilen ile ilgili; Aşağıdaki polimerden hangisinin kısa gösterimi yanlış ve- rilmiştir? I. Polimerleşme tepkimesi nCH2 CH2 [ CH2 CH2 ] n şeklindedir. Polimerin adı Kısa gösterimi II. Elektriği iletmez. A) Polietilen PE III. Ambalaj malzemesi, poşet ve torba yapımında kullanılır. B) Polietilen tereftalat PET yukarıda verilen yargılardan hangileri doğrudur? C) Polistiren PES A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III D) Polivinil klorür PVC ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ E) Politetrafloro eten Teflon ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ 11 12 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 11 EC
Kimya Her Yerde 2. Polimerlerin Avantajları ve Dezavantajları Avantajlar Dezavantajlar Esnek, hafif ve dayanıklıdırlar. Çevre kirliliğine yol açarlar. Malzeme Adı Doğada Kalma Süresi Kolay şekil alırlar. Doğada parçalanarak zararsız hale gelme- Cam şişe Ahşap yerine kullanılmaları ormanların yok leri çok uzun yıllar sürer. Kağıt parçası 4000 yıl edilmesini büyük ölçüde önlemiştir. Geri dönüşümlü olanlar, ilk kullanımdan Plastik şişe 3 ay Kimyasal etkilere karşı dayanıklıdırlar. kalan kirlilikler taşır. Alüminyum kutu 100-1000 yıl Plastik kart 10-100 yıl Maliyetleri düşüktür. Kanserojen etki gösterebilirler. Tahta 1000 yıl 15 yıl Isıyı, elektriği ve sesi iletmezler. Sulardaki canlılara zarar verir, hatta ölüm- lerine neden olurlar. Bazı polimerlerin geri dönüşümü mümkündür. Gıdaları saklamak amacıyla kullanılmaları sakıncalıdır. 3. Polimer Malzeme İçeren Oyuncak ve Tekstil Ürünlerinin Zararları ➽➽ Oyuncak ve tekstil üretiminde kullanılan aşağıdaki malzemelerin pek çoğu insan sağlığını olumsuz etkilemektedir. Bunlar arasında kanser, cilt ve solunum hastalıkları bulunmakta- dır. Aynı zamanda çevre kirliliğine neden olmaktadırlar. ÊÊ Plastikleştiriciler ÊÊ Bisfenol-A, etilen glikol ÊÊ Yapay elyaf ve tekstil endüstrisinde kullanılan bazı kimyasallar (boya vb.). ÊÊ Polipropilen (PP), polivinil klorür (PVC), polibromo bifeniller (PBB), polistiren, polyester. ÖRNEK 13 ÖRNEK 14 Aşağıda verilenlerden hangisi polimerlerin avantajlarından Aşağıdaki maddelerden hangisi insan sağlığı ve çevre için değildir? zararlı değildir? A) Kimyasallara karşı dirençli olmaları A) Naylon B) Ekonomik olmaları B) Pamuk C) Ağaç ihtiyacının azalması C) Etilen glikol D) Doğada geç bozunmaları D) Polistiren E) Kolay işlenebilir olmaları E) Bisfenol-A ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ 12 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 13 14 DB
Kullanılmış malzemeleri yeni mal- Kimya Her Yerde zemelere veya ürünlere dönüştür- me işlemine geri dönüşüm denir. 4. Geri Dönüşümün Ülke Ekonomisine Katkısı RR P olimerler, cam ve metaller Metal geri dönüştürülebilir malze- melerdir. ➽➽M etaller doğada maden (cevher) olarak bulunur. RR Geri dönüştürülebilir madde- ler çöp olarak tanımlanmaz. ÊÊ Cevher topraktan çıkartıldıktan sonra, içerisindeki metalin saflaştırılabilmesi için fiziksel Geri dönüştürülebilir maddelerin ve kimyasal pek çok yöntem uygulanır. Bu sırada enerji ve iş gücü harcanır ve doğaya üzerinde yukarıda görülen sembol CO2 salınımı olur. bulunur. Üzerinde bu sembol olan maddeler uygun geri dönüşüm ku- ÊÊ Metallerin geri dönüşümlü olması, maliyeti ve enerji tüketimini azaltır. Böylece CO2 emis- tusuna atılmalıdır. Geri dönüşüm çevre kirliliğini ve yonu azalır, iklim değişiklikleri ve küresel ısınma önlenmiş olur. hammadde sorununu önler. Ayrıca yeni iş sahaları sağlar ve yeniliği Cam teşvik eder. ➽➽ Camın hammaddesi SiO2’dir. Camı elde etmek için SiO2 yüksek sıcaklıklara kadar ısıtılır. Bu sırada çok fazla enerji harcanır. ÊÊ Cam şişeler geri dönüştürüldüğünde enerji kaybı ve maliyet büyük oranda azalmış olur. Polimer ➽➽P olimerlerin çoğu petrol türevidir. ÊÊ Petrol geri dönüştürülebilir enerji kaynağı değildir. Bu nedenle polimerlerin geri dönüşü- mü hammadde, enerji tasarrufu, maliyet ve çevre kirliliğinin önlenmesi açısından oldukça önemlidir. Kâğıt ➽➽ Kâğıt ağaçlardan elde edilir. Ağaçlar dünyada yaşamın devam etmesi açısından oldukça önemlidir. Ağaçların sayısının azalması, küresel ısınma sorununu ortaya çıkartmaktadır. ÊÊ Kâğıt kolay dönüştürülebilir bir maddedir. ÊÊ Kâğıdın geri dönüşümü, su ve enerji tasarrufu sağlar, küresel ısınmayı önler. ÖRNEK 15 ÖRNEK 16 Geri dönüşümün faydaları ile ilgili; I. Atık camlar I. Enerji tasarrufu sağlanır. II. Atık kağıtlar II. Üretim maliyeti düşer. I II. Atık metaller III. Hammadde stoklarının tükenmesi önlenir. Yukarıda verilen maddelerden hangilerinin geri dönüşümü yargılarından hangileri doğrudur? mümkündür? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ 15 16 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 13 EE
Kimya Her Yerde Kozmetik malzemelerin içerdiği zararlı kimyasallar; 1. Kozmetik Malzemeler RR Paraben RR Ağır metaller (Kurşun, Civa vb.) Vücuda sürülen, temizleme ve güzelleşme amacıyla kullanılan malzemelere kozmetik malze- RR Koku maddeleri meler denir. RR Ftalatlar RR Benzaldehit, benzil alkol ÊÊ Kremler, losyonlar, parfümler, şampuanlar, diş macunları birer kozmetik üründür. RR Hidrojen peroksit, amonyak RR Kurşun asetat ➽➽U ygulanış yerlerine göre üç gruba ayrılırlar. İğne genellikle diğer ilaç formları- ÊÊ Deriye uygulananlar: Kremler, losyonlar na göre daha hızlı etki gösterir. ÊÊ Saça uygulananlar: Şampuanlar, saç boyaları, jöleler ÊÊ Diş ve ağız boşluğuna uygulananlar: Diş macunları, ağız suları ➽➽ Kozmetik ürünlerin başlıca bileşenleri; boyalar, nemlendiriciler, parfümler, antimikrobiyal maddelerdir. 2. İlaçlar İlaçlar; canlıları hastalıklardan koruyan, hastalıkların teşhisini ve tedavisinde kullanılan mad- delere denir. ➽➽ İlaçlar; etken madde ve yardımcı maddeler olmak üzere iki bölümden oluşurlar. ÊÊ Etken madde, canlılarda fizyolojik etki gösteren bir veya birkaç kimyasal madde karışımı- dır. İlacın iyileştirme etkisine sahip olan ana bileşenidir. ÊÊ Yardımcı maddeler, Fizyolojik etkisi olmayan dolgu maddeleri, koruyucu maddeler, renk- lendiriciler ve tatlandırıcılar gibi kimyasal maddelerdir. ➽➽İ laçlar; ÊÊ Katı formda: tablet, kapsül, draje kapsül ÊÊ Yarı katı formda: krem (su bazlı) merhem (yağ bazlı), pomat ÊÊ Sıvı formda: şurup, damla, steril ampül şeklinde olabilir. ÖRNEK 17 ÖRNEK 18 Aşağıdakilerden hangisi kozmetik ürünlerin kullanım I. Merhem amaçlarından biri olamaz? II. Kapsül A) Cilt hastalıklarını tedavi etmek III. Pomat B) Vücudu temizlemek C) Dış görünüşü güzelleştirmek Yukarıdaki maddelerden hangileri yarı katı formda ilaç tü- D) Güneşin zararlı ışınlarından korumak rüne örnek olarak verilebilir? E) Vücudun güzel kokmasını sağlamak A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ D) II ve III E) I, II ve III ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ 14 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 17 18 CA
Polimerler, Kozmetik Malzemeler ve İlaçlar 1. I. Hafif ve dayanıklıdırlar. Orbital Yayınları 4. Kozmetik ürünler, insan vücudunu güzelleştirmek, korumak, II. Doğada uzun süre yok olmazlar. temizlemek ve güzel kokmasını sağlamak için üretilmekte- III. Kolay işlenebilirler. dir. Ancak üretiminde kullanılan katkı maddelerinin mümkün olduğunca sağlığa zararlı maddeler olmamasına dikkat edil- Yukarıda verilen özelliklerden hangileri polimerlerin melidir. avantajlarındandır? Buna göre A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III I. Antioksidanlar D) II ve III E) I, II ve III II. Nemlendiriciler III. Paraben maddelerinden hangilerinin kozmetik ürünler içerisinde bulunması istenmez? A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 2. I. Selüloz 5. Küçük moleküllerin uç uca eklenerek meydana getirdiği II. Kauçuk binlerce tekrarlayan birimden oluşan büyük moleküllere III. Kevlar …….…(I)……….. denir. Polimerleri oluşturan moleküller ………(II)………. olarak isimlendirilirken, polimer içerisinde- Yukarıdaki maddelerden hangileri doğal polimerlere ör- ki tekrarlayan yapı birimlerine ise ………….(III)………. adı nek olarak verilebilir? verilmektedir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II Orbital Yayınları Yukarıda verilen metinde boş bırakılan yerlere aşağıda- ki terimlerden hangileri getirilmelidir? D) II ve III E) I, II ve III I. II. III. A) Polimer Monomer Mer B) Mer Monomer Polimer C) Polimer Monomer D) Monomer Mer Polimer E) Monomer Mer Mer Polimer 3. Kozmetik ürünlerde kullanılan; Orbital Yayınları ÖSYM SORUSU I. Emülgatörler II. Antioksidanlar 6. Tencere ve tava gibi mutfak malzemelerinin iç yüzeyleri çok I II. Çözücüler yüksek erime noktasına sahip ve kimyasal etkilere karşı di- IV. Koruyucular rençli olan polimerlerle kaplanır. katkı maddeleri aşağıdaki kullanım sebepleri ile eşleşti- Aşağıdakilerden hangisi bu amaçla kullanılan polimer- rildiğinde hangi seçenek açıkta kalır? lerden biridir? A) Su ve yağ bazlı maddelerin birbiri içerisinde karışması- A) Politetrafloroeten (PTFE) nı sağlar. B) Polivinil klorür (PVC) C) Polietilen tereftalat (PET) B) Dağılmayı önlerler. D) Polietilen (PE) E) Polistiren (PS) C) Bileşenlerin dağıldığı ortamı oluştururlar, karışımı çö- zen kısımdır. Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 15 D) Oksitlenmeyi önlerler. E) Mikroorganizma oluşumunu yavaşlatır ya da engeller. 123456 CCB A A A
Kimya Her Yerde Besinlerin bozunmasına neden olan faktörler; ➽➽ Üretiminde hiçbir kimyasal katkı maddesi kullanılmayan, herhangi bir işlemden geçmemiş RR Havanın oksijeni ile oksit- gıda maddelerine doğal gıda denir. lenme (yükseltgenme) RR Mikroorganizma faaliyetleri ÊÊ Doğal gıdalar oksitlenme, mikroorganizmalar vb. nedenlerle uzun süre saklanamaz. sonucunda çürüme ➽➽ Koruyucu, renklendirici gibi çeşitli kimyasal maddeler içeren, tüketilmesi kolay, raf ömrü RR Besindeki yağ ve su gibi uzun, besin maddelerine hazır gıda denir. farklı fazlardaki maddelerin birbirinden ayrılmasıdır. ÊÊ Konserveler, marmelatlar, reçeller, pekmezler, turşular, bisküviler, şekerlemeler, çikolata- Benzoik asit deri döküntüsü, astım lar, dondurulmuş gıdalar ve işlenmiş sütler hazır gıdalara örnek olarak verilebilir. ve hiperaktiviteye neden olur. ÊÊ Hazır gıdaların üretiminde; pişirme, dinlendirme, fermantasyon ve pastörizasyon gibi iş- lemler kullanılır. 1. Gıda Katkı Maddeleri Koruyucular (Antimikrobiyal Maddeler): Hazır gıdalarda oluşabilecek bakteri, küf ve maya bozulmasına karşı gıdayı korumak, raf ömrünü uzatmak, doğal renk ve aromayı korumak, pH değerini ayarlamak amacıyla kullanılır. ÊÊ Koruyucu madde olarak genelde benzoik asit, sodyum benzoat, tartarik asit kullanılır. Renklendiriciler (Gıda Boyaları): Hazır gıdanın güzel görünmesi için kullanılan doğal ve sentetik kimyasallardır. ÊÊ Renklendirici madde olarak genelde tartrazin, eritrosin, indigotin kullanılır. ÊÊ Renklendiriciler astım, deri döküntüleri, migren, kanser, çocuklarda hiperaktivite, davranış bozukluğu gibi hastalıklara neden olabilir. Emülgatörler (Emülsiyonlaştırıcılar): Gıda-su, yağ-su-gıda gibi heterojen bileşenlerin birbi- rine karışmasını sağlayan maddelere emülgatör denir. ÊÊ Emülgatörler hazır gıdaların homojen görünmesini sağlar. ÊÊ Emülgatör olarak genelde lesitin ve delektin kullanılır. ÖRNEK 19 ÖRNEK 20 Hazır gıdalarda kullanılan bazı kimyasal maddeler ve özellik- I. Oksitlenme leri aşağıda verilmiştir. II. Çürüme I II. Faz ayrışması Kimyasal Madde Özelliği I. Gıda boyaları Güzel görünümü sağlar. Yukarıda verilen olaylardan hangileri gıdaların bozunma- II. Emülgatör Gıdada faz oluşumunu önler. sına neden olur? III. Koruyucu pH değerini ayarlar. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II Buna göre verilenlerden hangileri doğrudur? D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ D) II ve III E) I, II ve III ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ 16 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 19 20 EE
Hazır gıda etiketleri: Kimya Her Yerde RR Ürünün üretildiği yer, içeriği, Tatlandırıcılar besin değerleri, saklanma koşulları gibi birçok bilgi ➽➽ Tatlandırıcılar hazır gıdanın daha lezzetli ve tatlı olmasını sağlamak amacıyla kullanılır. verir. ÊÊ Tatlandırıcılar doğal (pancar şekeri gibi) veya yapay olabilmektedir. RR Üretim ve son kullanım ta- ÊÊ Hazır gıdalarda daha ucuz olmasından dolayı genelde yapay tatlandırıcılar kullanılır. rihleri hakkında bilgi verir. ÊÊ Tatlandırıcılar toksik etki gösterebilirler. RR Üzerinde E kod bulunur. 2. Pastörizasyon ve UHT E kodları (EC Code) her bir gıda katkı maddesi için Genellikle süt ve süt ürünleri pastörizasyon veya UHT ile işlenerek dayanıklı hâle getirilir. Avrupa Birliği tarafından belirlenen Uluslararası kod ➽➽ Genellikle 74 oC'de sütün 10 ile 20 dakika arası ısıtılmasına pastörizasyon denir. numaralarıdır. ÊÊ Pastörizasyon, besinlerdeki mikrobik büyümeyi yavaşlatır ancak tamamen yok etmez. RR E kodları katkı maddesinin adını ve işlevini ifade eder. ➽➽ Genellikle 138 oC'de sütün yaklaşık 3 dakika ısıtılmasına UHT (çok yüksek sıcaklık) denir. ÊÊ UHT işleminde ise sütün yapısındaki bütün mikroorganizmalar öldürülür. ÊÊ Ürünün raf ömrü artarken besin değeri azalır. 3. Katkı Maddelerinin Sağlık Üzerindeki Etkileri ➽➽ Hazır gıdalarda kullanılan koruyucu, renklendirici ve yapay tatlandırıcıların sağlık üzerin- de birçok olumsuz etkisi vardır. ÊÊ Bazı renklendiriciler toksik ve kanser yapıcıdır. ÊÊ Tatlandırıcılar toksik ve alerjik reaksiyonlara neden olabilir. ÊÊ Koruyucu olarak kullanılan nitrat ve nitritler kanın oksijen taşıma kapasitesini azaltır, kan- ser oluşumuna neden olur. ÖRNEK 21 ÖRNEK 22 Hazır gıdalarda oluşabilecek mikroorganizmaları engellemek Aşağıdakilerden hangisi hazır gıdalar tüketilirken dikkat için; edilmesi gereken uygulamalardan biri değildir? A) Ambalaj üzerinde üretim ve son kullanma tarihi bulunmalıdır. I. UHT veya pastörizasyon işlemi yapmak B) Ambalaj üzerinde belirtilen saklama koşullarına dikkat II. Koruyucu katkı maddesi eklemek III. Tatlandırıcı eklemek edilmedir. C) Ambalajı zarar görmüş ürünler tüketilmemelidir. işlemlerinden hangileri uygulanabilir? D) İçeriğinde koruyucu katkı maddesi fazla ürünler tercih A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III edilmelidir. E) Besin değerlerine dikkat edilmelidir. D) II ve III E) I, II ve III ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ 21 22 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 17 BD
Search
