11. Sınıf Kimya Soru Bankası

RREEHHBBEERRLLİĞİĞİNİNDDEEHHAAZZIRIRLLAANNMMIŞIŞTTIRIR İNİNFFOOGGRRAAFFİKİKKKOONNUUÖÖZZEETTllİİ video SSOORRUUBBAANNKKAASSII çözümlü Hamdi Özkan Serkan Yavuz Çetin Gündüz Yakup Demir Sadık Üzengi ÖĞRETEN YORUMLATAN YAŞAM VE BECERİ TEMELLİ video KAZANIM SORULARI ÖSYM TARZI SORULAR YENİ NESİL SORULAR çözümlü YAŞAM VE BECERİ TEMELLİ spdf YORUMLATAN YENİ NESİL SORULAR ÖĞRETEN ÖSYM TARZI SORULAR KAZANIM SORULARI ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ SEÇİMİ İLE SİSTEME GİRİŞ YAPARAK DİJİTAL SİSTEME ÜYELİK FORMUNU İÇERİKLERİNİZİ İSTEDİĞİNİZ YERE DOLDURUNUZ. İNDİREBİLİRSİHNİZa. mdi Özkan İNTERNETE BAĞLI OLSUN VEYA Serkan Yavuz OLMASIN DİLEDİĞİNİZ İTSETSETDİNİĞİZİNİİOZLSUOŞRTUULRAÇARBLİeLAİRKtSEiİNNnDİZİ. Gündüz PLATFORMLARDA İÇERİKLERİMİZİ KULLANABİLİRSİNİZ. Yakup Demir Sadık Üzengi

Sevgili Öğrencilerimiz, ÖN SÖZ Kimya dersinde başarılı olabilmek, ilgili tüm konuların çok cilerin konunun bütünü ile ilgili karşılaşılabileceği her tür- iyi öğrenilip kavranmasına ve uygun şekilde hazırlanmış lü bilgi, işlem ve yorum temelli sorulara karşı hazır olması yeterli sayıda nitelikli sorunun çözülmesine bağlıdır. amaçlanmıştır. Derslerinizde sizlere büyük katkı sunacağını düşündüğü- d Testi müz, Orbital Yayınları 11. Sınıf Konu Özetli Kimya Soru Bankası, titiz ve özverili bir çalışma sonucunda hazır- d testleri, s ve p testlerinde kullanılan bilgileri farklı koşul- lanmıştır. Kimya dersini severek çalışmanız, bu kitabın lara ve yeni problemlere uyarlayarak bilgilerin Kimyanın hazırlanma sürecinde en önde gelen hedefimiz olmuştur. günlük hayat yansımaları ve diğer disiplinler ile ilişkilen- dirilmesini sağlar. Öğrencilerin edindikleri bilgilerden çı- Odaklanmanızı kolaylaştırmak ve çalışma kolaylığı sağ- karımlarda bulunarak bilgiyi yaşantı haline getirmelerini lamak amacıyla her konu mümkün olan en küçük alt bö- amaçlar. Öğrencilere bilişsel düşünmenin yanı sıra anali- lümlere ayrılmıştır.Her alt bölümün girişinde, konuların tik, yaratıcı ve eleştirel düşünme gibi fen okur-yazarlıkla- kısa sürede tekrar edilmesini sağlayacak ve keyif alarak rınının gelişmesine katkıda bulunacak üst düzey düşün- çalışabileceğiniz, özenle hazırlanmış özet sayfaları yer me becerilerini kullandırtmayı ve geliştirmeyi hedefleyen almaktadır. Kazanımlarla ilgili bilgi sahibi olmanız için ko- beceri temelli sorulardan oluşur. nulara ait kazanımlar yazılmıştır. Geçmiş yıllarda ÖSYM’nin uyguladığı merkezi sınavlarda Kitabımız s, p ve d şeklinde sınıflandırdığımız testlerden çıkan 11. sınıf konularıyla ilgili sorular dikkatlice incelen- oluşmaktadır. miş ve testlerde ÖSYM’nin uyguladığı sınav formatına uygun soruların yer almasına özen gösterilmiştir. Hazırla- s Testi dığımız bu kitabın; Kimya dersine olan ilginizi arttıracağı- na ve üniversiteye hazırlık sürecinde sizlere büyük katkı s Testleri, öğrencilerin konuyla ilgili sahip olmaları gere- sağlayacağına inanıyoruz. ken temel bilgi ve becerilerin kazanılmasına katkı sağla- yacak sorulardan oluşur. S testlerinde, konuyla ilgili kaza- Kitabımızın hazırlanmasında ve incelenmesinde değerli nımların mikro hücrelere ayrılmasına özen gösterilmiştir. katkılarıyla bize destek olan; Ayşe Akman Özkan, Esma Bu testler, öğrencide belirli kavram ve genellemeler kü- Açıksöz, İrem Gültaş, Öykü Göktunalı, Özden Demirbaş, mesi oluşmasına olanak sağlar. Öğrencilerin kazanımla- Salih Kılıç, Sami Çınar, Sema Açıksöz, Sibel Çetin Fidan ra dair yanlış veya eksik öğrenmelerinin süreç başında öğretmenlerimize kalpten teşekkürler. giderilmesini ve öğrencilerin konuya dair ilgi ve çalışma isteklerini artırmayı amaçlar. Değerli görüş ve önerilerinizi bizimle paylaşmanız, daha iyiye giden yolda bizim için büyük bir kazanım olacaktır. p Testi Başarı Dileklerimizle... p Testleri, öğrencilerin s testlerinde edindikleri bilgileri daha kapsamlı sorular içerisinde kullanarak bilgileri yo- Dr. Hamdi ÖZKAN rumlamalarına ve yapılandırmalarına yardımcı olmayı Dr. Serkan YAVUZ amaçlar. Birden fazla kazanımın yer aldığı bu testlerdeki Çetin GÜNDÜZ sorular; öğrencileri konu üstünde çok boyutlu düşünme- Yakup DEMİR ye yönlendirecek ve konunun daha detaylı öğrenilmesine Sadık ÜZENGİ imkân sağlayacak nitelikte hazırlanmıştır. Böylece öğren- ORBİTAL 11. SINIF KONU ÖZETLİ KİMYA SORU BANKASI Bu kitap 5846 sayılı yasanın hükümlerine göre; tamamının/bir rstmrdm-01072020-1B kısmının elektronik, mekanik ya da her hangi bir kayıt sistemi ile ISBN : ?????????? çoğaltılmaz, yayımlanamaz ve depolanamaz. Her hakkı saklıdır ve Orbital Yayınlarına aittir. Orbital Yayınları Tasarım : Orbital Yayınları Grafik Birimi Basım Yeri : ??????

ORBİTAL ÖĞRENME YÖNTEMİ KAZANIM ODAKLI ÖSYM TARZI ÖĞRETEN - PEKİŞTİREN - TAMAMLAYICI DÜŞÜNDÜREN - YORUMLATAN - AKIL YÜRÜTME GEREKTİREN SORULARDAN OLUŞAN SORULARDAN OLUŞAN s TESTLERİ p TESTLERİ İNFOGRAFİK KONU ÖZETlİ YENİ NESİL BECERİ VE YAŞAM TEMELLİ - DİSİPLİNLER ARASI - STEM SORULARDAN OLUŞAN d TESTLERİ

İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE MODERN ATOM TEORİSİ Test 12 Gazların Kinetik Kuramı-4................................................ Konu Özeti - Atomun Kuantum Modeli...................................... Konu Özeti - Gazların Karıştırılması, Kısmi Basınç, s Testleri Gazların Su Üstünde Toplanması........................ Test 13 Gazların Karıştırılması-1.................................................. Test 1 Atomun Kuantum Modeli-1............................................... Test 14 Gazların Karıştırılması-2.................................................. Test 2 Atomun Kuantum Modeli-2............................................... Test 15 Kısmi Basınç.................................................................... Test 3 Atomun Kuantum Modeli-3............................................... Test 16 Gazların Su Üstünde Toplanması..................................... Konu Özeti - Periyodik Sistem ve Elektron Dizilimleri............... Konu Özeti - İdeal Gaz, Gerçek Gaz........................................ Test 17 İdeal Gaz, Gerçek Gaz-1.................................................. Test 4 Atom ve İyonların Elektron Dizilimleri-1............................ Test 18 İdeal Gaz, Gerçek Gaz-2.................................................. Test 5 Atom ve İyonların Elektron Dizilimleri-2............................ p Testleri Test 6 Temel Hal Uyarılmış Hal, Küresel Simetri........................ Test 7 Periyodik Tabloda Yer Bulma............................................ Test 19 - Test 20 - Test 21 - Test 22............................................... Test 8 Periyodik Özellikler-1........................................................ d Testi Test 9 Periyodik Özellikler-2........................................................ Test 23 ......................................................................................... Test 10 Periyodik Özellikler-3........................................................ Konu Özeti - Elementleri Tanıyalım, 3. ÜNİTE SIVI ÇÖZELTİLER VE ÇÖZÜNÜRLÜK Yükseltgenme Basamakları................................. Konu Özeti - Çözücü-Çözünen Etkileşimleri, Test 11 Elementleri Tanıyalım-1.................................................... Derişim Türleri...................................................... Test 12 Elementleri Tanıyalım-2.................................................... Test 13 Elementleri Tanıyalım-3.................................................... s Testleri Test 14 Yükseltgenme Basamakları-1.......................................... Test 15 Yükseltgenme Basamakları-2.......................................... Test 1 Çözücü-Çözünen Etkileşimleri......................................... Test 16 Yükseltgenme Basamakları-3.......................................... Test 2 Kütlece % Derişim............................................................ Test 3 Hacimce % Derişim, Mol Kesri, ppm................................ p Testleri Test 4 Molarite............................................................................. Test 5 Molalite, Çözeltilerin Özkütlesi......................................... Test 17 - Test 18 - Test 19- Test 20................................................ Test 6 Derişim Türleri Karma-1................................................... Test 7 Derişim Türleri Karma-2................................................... d Testi Test 8 Derişim Türleri Karma-3................................................... Test 9 Derişim Türleri Karma-4................................................... Test 21 ......................................................................................... 2. ÜNİTE GAZLAR Konu Özeti - Gazların Genel Özellikleri, İdeal Gaz Denklemi, Konu Özeti - Koligatif Özellikler................................................ Genel Gaz Denklemi............................................ Test 10 Koligatif Özellikler-1.......................................................... s Testleri Test 11 Koligatif Özellikler-2.......................................................... Test 12 Koligatif Özellikler-3.......................................................... Test 1 Gazların Genel Özellikleri................................................. Test 13 Koligatif Özellikler-4.......................................................... Test 2 İdeal Gaz Denklemi.......................................................... Test 3 Genel Gaz Denklemi........................................................ Konu Özeti - Gaz Yasaları, Gazların Yoğunluğu....................... Konu Özeti - Çözünürlük, Seyreltik ve Derişik Çözelti.............. s Testleri Test 4 Boyle Mariotte ve Charles Yasası.................................... Test 5 Gay-Lussac ve Avogadro Yasası...................................... Test 14 Çözünürlük, Seyreltik ve Derişik Çözelti-1....................... Test 6 Gazların Yoğunluğu.......................................................... Test 15 Çözünürlük, Seyreltik ve Derişik Çözelti-2....................... Test 7 Gaz Yasaları Karma-1...................................................... Test 16 Çözünürlük, Seyreltik ve Derişik Çözelti-3....................... Test 8 Gaz Yasaları Karma-2...................................................... p Testleri Konu Özeti - Gazların Kinetik Kuramı....................................... Test 17 - Test 18 - Test 19.............................................................. Test 9 Gazların Kinetik Kuramı-1................................................ Test 10 Gazların Kinetik Kuramı-2................................................ d Testi Test 11 Gazların Kinetik Kuramı-3................................................ Test 20 .........................................................................................

4. ÜNİTE KİMYASAL TEPKİMELERDE ENERJİ Test 2 Derişimler Türünden Denge Sabiti (Kc)............................ Test 3 Kısmi Basınçlar Türünden Denge Sabiti (Kp)................... Konu Özeti - Kimyasal Tepkimelerde Isı Değişimi, Test 4 Dengede Hess Prensibi.................................................... Entalpi Türleri, Oluşum Entalpisi.......................... Konu Özeti - Dengeye Etki Eden Faktörler............................... s Testleri Test 5 Dengeye Etki Eden Faktörler-1........................................ Test 1 Kimyasal Tepkimelerde Isı Değişimi, Test 6 Dengeye Etki Eden Faktörler-2........................................ Entalpi Türleri, Oluşum Entalpisi-1................................... Test 7 Dengeye Etki Eden Faktörler-3........................................ Test 2 Kimyasal Tepkimelerde Isı Değişimi, Entalpi Türleri, Oluşum Entalpisi-2................................... p Testleri Test 3 Kimyasal Tepkimelerde Isı Değişimi, Entalpi Türleri, Oluşum Entalpisi-3................................... Test 8 - Test 9 - Test 10 - Test 11................................................... Test 4 Kimyasal Tepkimelerde Isı Değişimi, Entalpi Türleri, Oluşum Entalpisi-4................................... d Testi Test 5 Kimyasal Tepkimelerde Isı Değişimi, Entalpi Türleri, Oluşum Entalpisi-5................................... Test 12 ......................................................................................... Sulu Çözeltilerde Asit - Baz Dengesi Konu Özeti - Tepkime Entalpisine Etki Eden Faktörler, Konu Özeti - Asit-Baz Tanımları, pH ve pOH Kavramları.......... Bağ Enerjisi.......................................................... s Testleri Test 6 Tepkime Entalpisine Etki Eden Faktörler, Test 1 Asit-Baz Tanımları, pH ve pOH Kavramları-1................... Bağ Enerjisi-1................................................................... Test 2 Asit-Baz Tanımları, pH ve pOH Kavramları-2................... Test 7 Tepkime Entalpisine Etki Eden Faktörler, Test 3 Asit-Baz Tanımları, pH ve pOH Kavramları-3................... Bağ Enerjisi-2................................................................... Test 4 Asit-Baz Tanımları, pH ve pOH Kavramları-4................... p Testleri Konu Özeti - Asit ve Bazların Nötrleşmesi, Tampon Çözeltiler, Tuzlar..................................... Test 8 - Test 9 - Test 10.................................................................. Test 5 Asit ve Bazların Nötrleşmesi-1......................................... d Testi Test 6 Asit ve Bazların Nötrleşmesi-2......................................... Test 7 Tampon Çözeltiler ve Tuzlar-1.......................................... Test 11 ......................................................................................... Test 8 Tampon Çözeltiler ve Tuzlar-2.......................................... 5. ÜNİTE KİMYASAL TEPKİMELERDE HIZ p Testleri Konu Özeti - Tepkime Hızları.................................................... Test 9 - Test 10 - Test 11 - Test 12................................................. s Testleri d Testi Test 1 Tepkime Hızları-1............................................................. Test 13 ......................................................................................... Test 2 Tepkime Hızları-2............................................................. Test 3 Tepkime Hızları-3............................................................. Sulu Çözeltilerde Çözünme - Çökelme Dengeleri Konu Özeti - Tepkime Hızını Etkileyen Faktörler...................... Konu Özeti - Çözünürlük Çarpımı, Tuzların Çözünürlüğüne Etki Eden Faktörler.............................................. Test 4 Tepkime Hızını Etkileyen Faktörler-1................................ Test 5 Tepkime Hızını Etkileyen Faktörler-2................................ s Testleri Test 6 Tepkime Hızını Etkileyen Faktörler-3................................ Test 1 Çözünürlük Çarpımı, Tuzların Çözünürlüğüne Etki Eden p Testleri Test 2 Faktörler-1........................................................................ Test 3 Test 7 - Test 8 - Test 9.................................................................... Test 4 Çözünürlük Çarpımı, Tuzların Çözünürlüğüne Etki Eden Faktörler-2........................................................................ d Testi Çözünürlük Çarpımı, Tuzların Çözünürlüğüne Etki Eden Test 10 ......................................................................................... Faktörler-3........................................................................ 6. ÜNİTE KİMYASAL TEPKİMELERDE DENGE Çözünürlük Çarpımı, Tuzların Çözünürlüğüne Etki Eden Faktörler-4........................................................................ Konu Özeti - Kimyasal Denge................................................... s Testleri p Testleri Test 1 Fiziksel ve Kimyasal Denge............................................. Test 5 - Test 6 - Test 7.................................................................... d Testi Test 8 .........................................................................................

ÜNİTE MODERN ATOM TEORİSİ ATOMUN KUANTUM MODELI 11 ATOMUN KUANTUM MODELİ Bohr Atom Teorisi Yörünge ve Orbital Arasındaki Farklar Orbital • Elektronlar çekirdek etrafında yörünge ya da enerji düzeyi Yörünge denilen katmanlarda bulunur. s pd • Katmanlar içten dışa doğru 1, 2, 3, …, n şeklinde numarala- Elektronun izlediği Elektronun bulunma nır veya içten dışa doğru K, L, M, N… harfleri ile tanımlanır. varsayılan dairesel yoldur. olasılığının yüksek olduğu • Elektronlar enerji düzeyleri arasında bulunamazlar. • Enerji düzeylerinin enerjisi, çekirdekten dışarı doğru gidil- Elektronun düzlemsel bölgedir. hareketini temsil eder. dikçe artar. Her yörünge bir enerji Elektronun üç boyutlu düzeyi ile temsil edilir. hareketini temsil eder. Bohr atom modelinin hatalı ve eksik yönleri Her yörüngede yalnızca belli • Yalnızca 1H, 2He+, 3Li2+ gibi tek elektronlu sistemleri açıkla- sayıda elektron bulunur. Her enerji düzeyinde farklı orbitaller bulunabilir. mıştır. Şekli daireseldir. • Elektronların çizgisel yörüngelerde döndüğü öngörülmüş- Bir orbitalde en fazla 2 elektron bulunur. tür ancak klasik fiziğe göre yörüngede hareket eden elekt- ronun enerjisi zamanla azalmalıdır. Farklı şekillere sahiptir. Orbital: Elektronların bulunma ihtimalinin en yüksek olduğu hacimsel bölgelere orbital adı verilir. KUANTUM SAYILARI Bir atomun sahip olduğu elektronları ve elektronların bulundukları varsayılan orbital- n (Baş kuantum sayısı) leri tanımlamak için kullanılır. ℓ (Açısal momentum kuantum sayısı) Enerji düzeyini belirtir. n = 1, 2, 3, 4, 5.. gibi tam sayı değerler alır. mℓ (Manyetik kuantum sayısı) Orbitalin türünü (şeklini) belirtir. 0'dan n-1'e kadar değer alır. ms (Spin kuantum sayısı) Orbitalin uzaydaki yönelimini verir. ℓ = 0 ise s orbitali ℓ = 1 ise p orbitali mℓ = −ℓ, 0, +ℓ arasında değerler alır. ℓ = 2 ise d orbitali ℓ = 3 ise f orbitali Elektronun (dönme) spin yönünü belirler. +1/2 veya −1/2 değerlerini alabilir. Orbital Türleri s orbitali p orbitali d orbitali Tüm s orbitalleri için ℓ = 0 ve mℓ = 0 dır. Tüm p orbitalleri için ℓ = 1 dir. Orbitalin uzaydaki yönelimini belirtir. 1. yörüngeden itibaren tüm yörünge- 2. yörüngeden itibaren tüm yörüngeler- 3. yörüngeden itibaren tüm yörüngelerde lerde bulunur. de bulunur. bulunur. En fazla 2 elektron alır. Toplamda en fazla 6 elektron alır. Toplamda en fazla 10 elektron alır. Baş kuantum sayısı arttıkça, orbitallerin büyüklükleri artmaktadır. ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 6

Çok Elektronlu Taneciklerde Orbitallerin Enerjileri Enerji 7s 6p 6d 5f n : Temel enerji düzeyi 6s 5d 4f n2 : Bir enerji düzeyinde bulunabilecek maksimum orbital sayısıdır. 5s 5p 4d 2n2 : Bir enerji düzeyinde bulunabilecek maksimum elektron sayısıdır. 4p 3d Kletchkowski−Madelung İlkesi: Orbitallerin enerjileri (n + ℓ) değerinin artma- 4s sıyla yükselir. 3p (n + ℓ) değerlerinin aynı olması durumunda; n sayısı büyük olan orbitalin ener- 3s jisi de yüksek olur. 2p 2s 1s Elektronların Orbitallere Yerleşmesi Aufbau Kuralı: Atom temel halde Hund Kuralı: Özdeş enerjili alt Pauli Dışlama İlkesi: Bir atomdaki iki elektronun dört iken elektronlar en düşük enerjili orbitallere elektronlar tek tek ve kuantum sayısıda aynı olamaz. Başka bir deyişle her bir orbitale yeleşmeyi tercih ederler. paralel spinli olarak yerleşirler. alt orbitalde zıt spinli sadece iki elektron bulunabilir. 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 4p6 5s2 4d10 ... Elektron dağılımındaki son orbitalin tam dolu ya da yarı dolu olması haline küresel simetri denir. 19K : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 ya da 19K: [18Ar] 4s1 21Sc : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d1 ya da [18Ar] 4s2 3d1 Elektron dağılımları; s1, p3, d5, f7 ile sonlanan atomlar yarı küresel 36Kr : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 4p6 simetri s2, p6, d10, f14 ile sonlanan atomlar tam küresel simetriktir. 16S2- : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 19K+ : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 Küresel simetrik elektron dizilişine sahip olan atomlar daha düşük enerjili ve daha kararlıdır. Özel Durum : Elektronlar en büyük enerjili (en dıştaki) orbitalden kopar. 4s, 3d ve 4p den elektronların kopma Özel Durum : sırası; 4p, 4s ve 3d şeklindedir. 24Cr elementinin elektron dağılımı: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 3d5 21Sc+ : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 3d1 ya da [18Ar] 4s2 3d1 29Cu elementinin elektron dağılımı: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 3d10 şeklindedir. Temel Hal ve Uyarılmış Hal • Elektronlar çekirdeğe en yakın katmanları tercih ederler. Bu durumda en düşük enerjili ve kararlı halde bulunurlar. Her atomun en kararlı haline “temel hâl” denir. • Elektronlar enerji alarak üst enerji seviyelerine çıkabilir. Bu hale “uyarılmış hal” denir. Enerji seviyeleri arasındaki farktan daha az veya daha fazla enerji ile elektronlar uyarılamaz. Uyarılmış hal, kararsız ve yüksek enerjilidir. Uyarılan elektronlar aldıkları enerjiyi etrafa tekrar vererek temel hale geri döner. • Atomların, ışınları soğurmalarına absorpsiyon, ışınları yaymalarına ise emisyon denir. Değerlik (Valens) Elektron Sayısı İzoelektronik Bir atomun en yüksek enerji düzeyinde bulunan elektronları- Elektron sayıları ve dağılımları aynı olan tanecikler birbirinin na değerlik elektronu (valens elektron) denir. izoelektroniğidir. 12Mg: 1s2 2s2 2p6 3s2 (Değerlik elektron sayısı 2'dir) 15P: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p3 (Değerlik elektron sayısı 5'dir) 13Al3+ ve 8O2– iyonlarının elektron sayıları eşittir. Bu iki iyo- 32Ge: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 4p2 (Değerlik elektron sa- nun elektron dizilimleri de aynıdır, bu nedenle birbirinin izo- yısı 4'tür) elektroniğidir. 13Al3+: 1s2 2s2 2p6 8O2–: 1s2 2s2 2p6 7 ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI

s Testi Atomun Kuantum Modeli-1 1. Aşağıda verilen kavramlardan hangisi Bohr atom mo- 4. delinde yer almaz? 1920'li yıllarda Werner Heisenberg kütlesi olan bir tanecik- A) Yörünge B) Temel hal C) Uyarılmış hal le ilgili belirsizlik ilkesini ortaya attı. D) Orbital E) Emisyon (ışıma) Orbital Yayınları Buna göre, I. Kütlesi olan bir taneciğin aynı anda konumu ve hızı ku- sursuz olarak belirlenemez. II. Bir taneciğin konumu sıfıra yakın bir hatayla bulundu- ğunda hızındaki hata payı sonsuza yaklaşır. III. Elektron çekirdeğe yaklaştıkça konumdaki belirsizlik azalır, hızdaki belirsizlik artar. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 5. I. Çok elektronlu taneciklerin özelliklerini açıklayamaması 2. Bohr atom modeli aşağıdaki taneciklerden hangisinin Orbital Yayınları II. Elektronun sabit bir yörüngede sabit bir hızla hareket çizgi spektrumunu açıklayamamıştır? ederken enerji kaybederek çekirdeğe neden düşmedi- ğini açıklayamaması B) 2He1+ C) 3Li2+ D) 4Be2+ E) 5B4+ A) 1H III. Uyarılmış bir atomun ışıma yapması Yukarıda verilen açıklamalardan hangileri Bohr atom modelinin yetersizliklerindendir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 6. I. Elektronlar çekirdek çevresinde kararlı yörüngelerde, ışıma yapmadan dolaşmaktadır. II. Elektronların enerjisi bulundukları yörüngenin enerjisi- ne eşittir. 3. Atomda pozitif yüklerin toplandığı çok küçük ve ağır Orbital Yayınları III. Elektronlar düşük enerjili bir halden yüksek enerjili bir bir çekirdeğin bulunduğunu, elektronların çekirdeğin hale geçerken ışıma yapar. dışında yeraldığını ilk defa deneysel olarak ortaya ko- yan bilim insanı aşağıdakilerden hangisidir? Yukarıda verilen açıklamalardan hangileri Bohr atom modelinin varsayımlarından biri değildir? A) N. Bohr B) J.J Thomson C) J. Dalton A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III D) L. De Broglie E) E. Rutherford D) I ve III E) II ve III ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 8

1. ÜNİTE TEST 1 MODERN ATOM TEORİSİ 7. Modern atom teorisine göre, elektronun atomda bulunma 10. y ihtimalinin yüksek olduğu bölgelere ............ adı verilir. z Cümlesinde boşluk bırakılan yere yazılabilecek en uy- Orbital Yayınları x gun terim aşağıdakilerden hangisidir? Yukarıda sınır yüzey diyagramı verilen orbitalle ilgili A) Yörünge B) Kuantum C) Katman aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır? A) Başkuantum sayısı (n): 2 olabilir. D) Orbital E) Dalga B) Açısal momentum kuanum sayısı (ℓ): 1'dir. C) Manyetik kuantum sayısı (mℓ): 0 olabilir. 8. Kuantum sayısı Özellik D) 3pz orbitali olabilir. E) Başkuantum sayısı aynı olan py orbitali ile enerjileri farklıdır. I. n a. Elektronun dönme yönünü gösterir. II. mℓ b. Orbitalin şeklini verir. III. ℓ c. Orbitalin uzaydaki 11. 3. Temel enerji düzeyinde yönelmesini verir. I. s IV. ms d. Elektronun çekirdeğe olan Orbital Yayınları II. p uzaklığını verir. III. d Kuantum sayıları ve özelliklerinin eşleştirilmesi aşağı- IV. f dakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? alt kabuk türlerinden hangileri bulunur? A) I.a B) I.d C) I.d D) I.d E) I.c A) I ve II B) I ve III C) II ve III II.b II.c II.b II.c II.a III.c III.b III.c III.a III.b D) I, II ve III E) I, II, III ve IV IV.d IV.a IV. a IV.b IV.d 12. Aşağıdaki sınır yüzey diyagramlarından hangisi d or- bitaline aittir? A) y B) y C) y zz z 9. Kuantum sayıları (n, ℓ ve mℓ) aşağıdaki bilim insan- xx larından hangisi tarafından geliştirilen matematiksel denklemin çözümünden elde edilmiştir? x A) Erwin Schrödinger Orbital Yayınları D) y E) y zz B) Werner Heisenberg xx C) Louis de Broglie D) Albert Einstein E) Max Planck 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 DDE ECCDB AEDC

s Testi Atomun Kuantum Modeli-2 1. Bohr atom modeline göre; 4. Kuantum sayıları için aşağıdaki açıklamalardan hangi- si yanlıştır? I. Her yörüngenin belirli bir enerjisi vardır. A) Manyetik kuantum sayısı (mℓ): −ℓ’den +ℓ’ye kadar değer alır. II. Bir atomun elektronları en düşük enerji düzeyinde bu- Orbital Yayınları lunmak ister. B) Başkuantum sayısı (n) arttıkça, elektronun çekirdeğe olan uzaklığı azalır. III. Bir metal parçası ısıtıldığında atomlar uyarıldığı için, ışık yayar. C) Spin kuantum sayısı (ms), elektronun spin ekseninin yönünü belirtir. yargılarından hangileri doğrudur? D) Açısal momentum kuantum sayısı (ℓ) orbitallerin şekil- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III lerini açıklamakta kullanılır. D) I ve II E) I, II ve III E) Manyetik kuantum sayısı (mℓ) orbitalin uzaydaki yönelmesini verir. 5. Aşağıda başkuantum sayıları ve türleri verilen orbital- lerden hangisinin açısal momentum kuantum sayısı (ℓ) yanlıştır? 2. d orbitalleri için aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? Orbital Yayınları Alt kabuk ℓ A) Başkuantum sayısının (n) alabileceği en küçük değer A) 1s 0 3’tür. B) 2p 1 B) Manyetik kauntum sayısı (ℓ) = 2 değerine sahiptir. C) 3d 2 D) 4s 3 C) Enerjileri birbirinden farklı 5 alt kabuktan oluşur. E) 4f 3 D) mℓ değeri +2 olabilir. E) En fazla 10 elektron alabilir. 6. mℓ = +1 mℓ = 0 mℓ = –1 Manyetik alan Manyetik alandaki yönelimleri yukarıdaki gibi olan or- bital için; 3. Orbital kavramı için; I. Başkuantum sayısının (n) alabileceği en küçük değer 2’dir. I. Elektronun bulunma olasılığının yüksek olduğu bölgedir. II. Açısal momentum kuantum sayısı (ℓ): 1’dir. II. Elektronun iki boyutlu hareketini temsil eder. Orbital Yayınları III.En fazla 3 elektron bulundurabilir. III. 2. enerji düzeyindeki bütün orbitaller özdeş enerjilidir. yargılarından hangileri yanlıştır? yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III D) I ve II E) I, II ve III ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 10

1. ÜNİTE TEST 2 MODERN ATOM TEORİSİ 7. Atomun kuantum modeline göre; 10. I. Baş kuantum sayısı I. Her atom orbitali belirli enerjiye sahiptir. II. Açısal momentum kuantum sayısı II. Elektronların atom çevresindeki çeşitli noktalarda bu- III. Manyetik kuantum sayısı lunma ihtimalinden bahsedilebilir. Orbital Yayınları IV. Spin kuantum sayısı I II. Heisenberg’e göre bir atomdaki elektronun konumu be- Yukarıda verilen kuantum sayılarından hangileri sade- lirlendiği anda hızındaki belirsizlik minumumdur. ce pozitif tam sayılı değerler alabilir? yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV D) I ve III E) I, II ve III 11. Temel haldeki nötr bir element atomuna ait elektron bulut modeli aşağıdaki gibidir. 8. Orbitallerin enerjileri (n+ℓ) değerinin artmasıyla artar. (n+ℓ) Orbital Yayınları Buna göre ; değerlerinin aynı olması durumunda n değeri büyük olan orbitalin enerjisi büyüktür. Buna göre aşağıda verilen çok elektronlu temel halde- ki nötr bir elemente ait orbitallerden hangisinin enerji- si en fazladır? A) 4p B) 3d C) 3p D) 4s E) 3s I. Noktaların daha sık olduğu bölgelerde elektronun bu- lunma olasılığı daha yüksektir. II. Çekirdekte elektronun bulunma olasılığı en yüksektir. III. Çekirdekten uzaklaştıkça elektronun bulunma olasılığı azalır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 9. Manyetik kuantum sayısıyla ilgili aşağıda verilenler- Orbital Yayınları 12. 3. Enerji düzeyindeki orbitallerin, n, ℓ, mℓ değerleri den hangisi yanlıştır? I. n = 3 II. ℓ = 3 A) Manyetik kuantum sayısı mℓ ile gösterilir. I II. mℓ = −2 B) Orbitallerin uzaydaki yönelimlerini belirler. yukarıdakilerden hangileri olabilir? C) p orbitalleri dış manyetik alanla etkileştirildiğinde farklı enerji seviyelerine yarılır. A) Yalnız I B) I ve III C) Yalnız III D) Manyetik kuantum sayısı ile açısal momentum kuan- D) II ve III E) I, II ve III tum sayısı arasında mℓ = 2ℓ + 1 eşitliği vardır. E) Orbitallerin manyetik kuantum sayıları 0, +ℓ arasında değerler alır. 11 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 EC ABDCC AE ACB

s Testi Atomun Kuantum Modeli-3 1. Aşağıdaki başkuantum sayıları verilen orbitallerden 4. I. Baş kuantum sayısı hangisinin açısal momentum kuantum sayısı (ℓ) sıfır- II. Açısal momentum kuantum sayısı dan farklıdır? I II. Manyetik kuantum sayısı A) 1s B) 2s C) 3s D) 3p E) 4s Orbital Yayınları IV. Spin kuantum sayısı Temel haldeki nötr bir element atomuna ait 3s orbita- linde bulunan iki elektron için yukarıdaki kuantum sa- yılarından hangileri aynı olabilir? A) I ve II B) I ve III C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 2. Elektronun bulunma olasılığı a Çek�rdekten uzaklık (r) Temel haldeki 1H elementine ait bir elektronun çekirdeğe 5. I. Elektron, çekirdeğin etrafında dairesel yörüngelerde olan uzaklığına karşılık − bulunma olasılığı grafiği yukarı- dolaşmaktadır. daki gibidir. Orbital Yayınları II. Elektron çekirdekten uzaklaştıkça enerjisi azalır. Buna göre; I II. Elektron belirli bir yörüngedeyken, bir süre sonra enerji yayınlamaya başlar. I. Çekirdekten uzaklaştıkça elektronun bulunma olasılığı azalır. Yukarıdaki ifadelerden hangileri Bohr atom modelinde yer almaz? II. Grafikteki a değeri %100 olabilir. III. Elektronun küçük bir hacimde bulunma olasılığı çekir- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III değe yakın bir bölgede en yüksektir. D) I ve II E) II ve III IV. Elektron 1s orbitalinde bulunmaktadır. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve III B) II ve IV C) I, III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 6. n = 4, mℓ = +2 kuantum sayılarına sahip temel haldeki nötr bir element atomuna ait olan bir elektron için, I. Elektron 4d orbitalinde bulunabilir. 3. Temel haldeki 4d orbitalinde bulunan bir elektrona ait Orbital Yayınları II. Elektron 4p orbitalinde bulunabilir. aşağıdaki kuantum sayılarından hangisi yanlıştır? III. Elektron ℓ = 3 kuantum değerine sahip olabilir. yargılarından hangileri yanlıştır? A) ℓ: 3 B) n: 4 C) mℓ : +2 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) ms: + 1/2 E) ms: − 1/2 D) II ve III E) I, II ve III ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 12

1. ÜNİTE TEST 3 MODERN ATOM TEORİSİ 7. 4s, 4d ve 4p orbitalleri ile ilgili; 10. Temel haldeki bir elektronun (n+ℓ) değeri 5’tir. I. 4p’nin enerjisi en büyüktür. Bu elektron için; II. 4s’nin açısal momentum kuantum sayısı 0'dır. III. En fazla elektronu 4d orbitali bulundurabilir. Orbital Yayınları I. 4p orbitalinde bulunabilir. ifadelerinden hangileri doğrudur? II. Bulunduğu orbitalin açısal momentum kuantum sayısı (ℓ):0 olabilir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III III. Manyetik kuantum sayısı (mℓ) +2 olabilir. D) I ve III E) II ve III yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III 11. Aşağıdaki kuantum sayılarından hangisi p orbitaline ait olamaz? A) n: 4 B) ℓ: 1 C) ms: +1/2 D) mℓ: −2 E) ms: −1/2 8. Aşağıdakilerden hangisinde alt katmandaki orbitalle- Orbital Yayınları rin n, ℓ, mℓ değerleri doğru verilmiştir? Alt n ℓ mℓ 12. Aşağıdaki sınır yüzey diyagramı verilen orbitallerden katman 2 0 +1 hangisinin uzaydaki yönelim sayısı en azdır? A) 2s 1 1 0 B) 1s 3 1 −1, 0, +1 A) y B) y C) 3p zz D) 4d 4 3 −2, −1, 0, +1, +2 x E) 4p 4 1 −2, −1, 0, +1, +2 x C) y D) y z z 9. Temel haldeki bir element atomunda bulunan bir elektro- nun kuantum sayıları aşağıdakilerden hangisi olamaz? x x A) n = 4, ℓ = 2, mℓ = 2, ms = -1/2 B) n = 3, ℓ = 1, mℓ = 0, ms = +1/2 Orbital Yayınları E) y C) n = 4, ℓ = 2, mℓ = 0, ms = -1/2 z D) n = 3, ℓ = 1, mℓ = −2, ms = -1/2 E) n = 3, ℓ = 1, mℓ = 1, ms = +1/2 x 13 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 DCACEBECDEDA

ÜNİTE MODERN ATOM TEORİSİ PERIYODIK SISTEM VE ELEKTRON DIZILIMLERI 21 PERIYODIK SISTEM Bir Elementin Periyodik Sistemdeki Yerinin Belirlenmesi • Bir elementin periyodik sistemdeki yeri atom numarasına göre bu- 1A grubu lunur. 11Na : 1s2 2s2 2p6 3s1 • Bir element, elektron alışverişi ile iyon haline gelmiş olsa bile her 3. periyot zaman atom numarası kullanılarak yapılan temel hal elektron dizili- mine göre periyodik sistemdeki yeri belirlenir. 7A grubu 17CI : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p5 Atom numarasına göre yapılan elektron diziliminde; 3. periyot • En büyük baş kuantum sayısı elementin periyot numarasını verir. 5B grubu • Değerlik elektronlarının toplam sayısı grup numarasını verir. Bu sayı 22Ti : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d3 10’dan büyükse 10 çıkarılır. 4. periyot • Elektron dizilimindeki en son orbital türü; • s veya p ise A grubu, • d ise B grubu, • f ise lantanit veya aktinittir. PERİYODİK ÖZELLİKLER Atom Yarıçapı: Atom yarıçapı, çekirdeğin merkezi ile en son katman arasındaki uzaklıktır. Kovalent Yarıçap: Kovalent bağ ile Van Der Waals Yarıçapı: Katı fazda bir- İyon Yarıçapı: İyonik bağlı bileşikteki her bir birbirine bağlanmış özdeş iki ato- biriyle temas halinde olan soygaz atom- iyonun yarıçapıdır. İyonlar aynı büyüklükte ol- mun çekirdekleri arasındaki uzaklı- ları ya da apolar kovalent bağlı mole- madığından iyon yarıçapı iyonlar arasındaki ğın yarısına kovalent yarıçap denir. küller arasındaki uzaklığın yarısıdır. uzaklığın yarısı değildir, hesaplanarak bulunur. Periyodik sistemde, aynı grupta, yukarıdan aşağıya doğru atom yarıçapı artar. Aynı periyotta, soldan sağa doğru atom yarıçapı azalır. İyonların yarıçaplarının karşılaştırılması: Bir atom ya da iyon elektron aldıkça yarıçapı büyür, elektron verdikçe yarıçapı küçülür. Proton sayısı aynı olan taneciklerde İzoelektronik taneciklerde ANYON NÖTR KATYON ANYON NÖTR KATYON N3- N N 3+ F¯ Ne Na+ 77 7 9 10 11 Metalik ve Ametalik Özellikler • Metalik aktifliğin ölçüsü elektron verme eğilimidir. Periyodik sistemde, Ametalik aktifliğin ölçüsü elektron alma eğilimidir. • Aynı grupta, yukarıdan aşağı doğru ametalik özellik azalır, meta- • Atom yarıçapı arttıkça elektron başına düşen çekim lik özellik artar. gücü azalır, elektron verme kolaylaşır ve metalik aktif- lik artar, ametalik aktiflik azalır. • Aynı periyotta, soldan sağa doğru ametalik özellik artar, metalik özellik azalır. ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 14

İyonlaşma Enerjisi Gaz fazındaki bir atomdan veya iyondan elektron koparmak için Aynı grupta, yukarıdan aşağı doğru atom hacmi artar, elektron verilmesi gereken minimum enerjiye iyonlaşma enerjisi denir. koparmak kolaylaşır ve iyonlaşma enerjisi azalır. Atom ya da iyon yarıçapı küçüldükçe iyonlaşma enerjisi artar. Aynı periyotta, soldan sağa doğru atom hacmi azalır, elektron koparmak zorlaşır ve iyonlaşma enerjisi artar. X(g) + Enerji (İ1) X+(g) + elektron Özel durum (1. İyonlaşma Enerjisi) Aynı periyotta iyonlaşma enerjisi sıralaması; X+(g) + Enerji (İ2) X2+(g) + elektron 1A < 3A < 2A < 4A < 6A < 5A < 7A < 8A (2. İyonlaşma Enerjisi) şeklindedir. (3 aşağı 5 yukarı) Herhangi bir atomda her zaman bir sonraki elektronu kopar- mak daha zordur. Bir sonraki iyonlaşma enerjisi, bir öncekin- Sıralamanın değişmesinin nedeni, 2A ve 5A grubu elementleri- den daha büyüktür. nin küresel simetri özelliği göstermeleridir. İ1 < İ2 < İ3 < İ4 ... Periyodik sistemde, Elektron İlgisi Elektronegatiflik Gaz halindeki bir atoma veya iyona bir elektron eklendiğinde Bir kimyasal bağı oluşturan atomların bağ elektronlarını çek- gerçekleşen enerji değişimine elektron ilgisi denir. me yeteneğine elektronegatiflik denir. X(g) + e X-(g) + enerji (Elektron İlgisi) Elektronegatiflik bağıl bir kavramdır. Elektronegatifliği en yük- sek olan flor (F) elementinin değeri 4,0 kabul edilerek diğer Ametallerin elektron ilgileri yüksek, metallerin elektron ilgile- elementlerin elektronegatiflikleri buna göre belirlenmiştir. ri düşüktür. Bir çok atomun elektron ilgisi ekzotermiktir yani negatiftir. Ancak soygazlar gibi bazı elementlerin elektron il- Periyodik sistemde, gisi endotermiktir yani pozitifdir. Bu durum elektron almak istemediklerini gösterir. Aynı grupta, yukarıdan aşağıya doğru atom yarıçapı artar, elekt- ron başına düşen çekim gücü azalır ve elektronegatiflik azalır. Periyodik sistemde, elektron ilgisi genel olarak; Aynı periyotta, soldan sağa doğru atom yarıçapı küçülür, Aynı grupta, yukarıdan aşağıya doğru azalır. elektron başına düşen çekim gücü artar ve elektronegatiflik artar. Aynı periyotta, soldan sağa doğru artar. Oksit ve Hidroksit Bileşiklerinin Asit ve Bazlık Özelliği • Metallerin oksijenli bileşikleri genellikle bazik oksittir. • Atom yarıçapı azalır. Na2O, MgO, CaO, Li2O, K2O, CuO) • İyonlaşma enerjisi artar. • Elektron ilgisi artar. • Ametallerin oksijence zengin oksitleri (CO2, NO2, • Elektronegatiflik artar. N2O5, SO2, SO3, P2O5 ...) asit oksittir. • Metalik özellik azalır. • Ametalik özellik artar. • Amfoter oksitler: Hem asitlerle hem de bazlarla tepki- meye girebilen oksitlerdir. Amfoter metallerin (Be, AI, Zn, Cr, Sn, Pb, Sb, Ga) oksitleri (BeO, AI2O3, Cr2O3, ZnO, SnO vb.) amfoter özellik gösterir. Periyodik sistemde • Atom yarıçapı artar. • İyonlaşma enerjisi azalır. Bir periyotta soldan sağa doğru gidildikçe elementlerin • Elektron ilgisi azalır. oksijenli bileşiklerinin asidik özelliği artarken, aynı grupta • Elektronegatiflik azalır. yukarıdan aşağıya doğru inildikçe bazik özelliği artar. • Metalik özellik artar. • Ametalik özellik azalır. 15 ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI

s Testi Atom ve İyonların Elektron Dizilimleri-1 1. Aşağıda temel halde bulunan element atomlarından hangisinin elektron dağılımı yanlış verilmiştir? 4. Pauli dışarlama ilkesine göre; aynı alt orbitalde bulunan iki A) 5B : 1s2 2s2 2p1 elektronun dört kuantum sayısıda aynı olamaz. B) 11Na : 1s2 2s2 2p6 3s1 C) 21Sc : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d1 Orbital Yayınları 2He = 1s2 ↑↓ D) 26Fe : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d6 E) 32Ge : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 4p4 He elementinin orbital diyagramı yukarıda verilmiştir. He elementinin 1s orbitalinde bulunan iki elektronun; I. Baş kuantum sayısı II. Açısal momentum kuantum sayısı III. Manyetik kuantum sayısı IV. Spin kuantum sayısı yukarıdaki kuantum sayılarından hangileri aynı olamaz? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) Yalnız IV E) I, II ve III 2. Aşağıdaki temel haldeki element atomlarından hangi- Orbital Yayınları 5. 15P element atomunun temel hal elektron dizilimi ve sinin elektron dağılımı s orbitaliyle sonlanmaz? elektronların orbitallere dağılımıyla ilgili, A) 23V B) 20Ca C) 19K D) 12Mg E) 4Be I. 1s, 2s ve 3s orbitallerinde ikişer elektron bulunur. II. 3px, 3py ve 3pz orbitallerinde birer elektron bulunur. I II. 3s ve 3p orbitallerinin enerjileri aynıdır. I V. En düşük enerjili elektronlar 1s orbitalindedir. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve III B) II ve III C) III ve IV D) I, II ve III E) I, II ve IV 3. Atom numarası 17 olan X element atomu ile ilgili; 6. Temel haldeki 28Ni element atomu ile ilgili, I. Temel haldeki elektron dizilimi Orbital Yayınları I. Elektron içeren en yüksek enerjili orbitalinin baş kuan- 17X: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p5 şeklindedir. tum sayısı 4’tür. II. 8 tane tam dolu, 1 tane yarı dolu orbitali vardır. II. Elektron dizilişi 3d8 ile biter. I II. Değerlik elektron sayısı 5’tir. I II. Açısal momentum kuantum sayısı (ℓ) = 0 olan 8 tane elektronu vardır. yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 16

1. ÜNİTE TEST 4 MODERN ATOM TEORİSİ 7. 34Se: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 4p4 10. 2+ yüklü iyonunun elektron dağılımı 4s2 3d10 ile sonla- nan temel haldeki X element atomu için; Temel hal elektron dağılımı yukarıdaki gibi olan Se ele- mentinin değerlik elektron sayısı kaçtır? I. p orbitallerinde 14 elektron bulunur. A) 4 B) 6 C) 10 D) 14 E) 16 Orbital Yayınları II. Atom numarası 30'dur. III. Açısal momentum kuantum sayısı (ℓ) = 0 olan elektron sayısı 8'dir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 8. Elektron içeren, n = 4 ve ℓ = 1 kuantum sayılarına sa- Orbital Yayınları 11. I. 5B: 1s2 2s2 2px 2py 2p1z hip orbitali tam dolu olan temel haldeki nötr bir ele- II. 7N: 1s2 2s2 2p1x 2py1 2p1z mentin atom numarası kaçtır? III. 8O: 1s2 2s2 2px1 2p2y 2pz1 A) 18 B) 30 C) 32 D) 34 E) 36 Yukarıda verilen temel haldeki elektron dağılımların- dan hangileri Hund Kuralı’na uygundur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 9. Aşağıdaki iyonlardan hangisinin elektron dizilişi yanlış 12. 35Br atomundan 7 elektron koparıldığında oluşan te- verilmiştir? mel haldeki iyonun elektron içeren en yüksek enerjili orbitalinin, baş kuantum sayısı ve açısal momentum A) 34Se2- : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 4p6 kuantum sayısı aşağıdakilerden hangisinde doğru ola- B) 31Ga3+ : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 rak verilmiştir? C) 26Fe2+ : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d4 D) 19K+ : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 Orbital Yayınları Baş kuantum Açısal momentum E) 16S2- : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 sayısı (n) kuantum sayısı (ℓ) A) 4 2 B) 4 1 C) 3 2 D) 4 3 E) 4 0 17 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 E ABDECB ECDEC

s Testi Atom ve İyonların Elektron Dizilimleri-2 1. 7N elementinin elektron dizilişi ve orbital diyagramı aşağı- 4. Temel halde 9 tam dolu, 6 yarı dolu orbitali olan ele- daki gibidir. mentin açısal momentum kuantum sayısı (ℓ): 0 olan 7N : 1s2 2s2 2p3 kaç tane elektronu vardır? Orbital Yayınları A) 8 B) 7 C) 6 D) 4 E) 2 7N elementinin elektron dizilişi yapılırken, I. Aufbau kuralı II. Pauli ilkesi III. Hund kuralı yukarıdaki ilke ve kurallardan hangileri dikkate alın- mıştır? A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III 5. Temel haldeki 21Sc elementinin elektron içeren en bü- yük enerjili orbitalinin açısal momentum kuantum sa- D) II ve III E) I, II ve III yısı aşağıdakilerden hangisidir? A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4 2. Temel haldeki 14Si element atomunun değerlik elektronla- Orbital Yayınları 6. Elektron dağılımı ile ilgili olarak, rına ait; I. Elektronlar orbitallere yerleşirken önce en düşük enerjili 14Si : [10Ne] 3s2 3p2 orbitali tercih eder. I. II. Aynı alt orbitalde bulunan iki elektronun en fazla üç ku- II. antum sayısı aynı olabilir. III. III. Elektronlar eş enerjili orbitallere önce birer birer aynı spinli olarak yerleşir. IV. yukarıdaki orbital diyagramlarından hangileri Hund yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur? kuralına uygundur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) II ve III E) I, II ve III D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 3. Temel haldeki 31Ga element atomunun değerlik orbi- Orbital Yayınları 7. Temel haldeki d orbitalinde bulunan bir elektronun ku- talleri aşağıdakilerden hangisidir? antum sayıları aşağıdakilerden hangisi olamaz? A) 4p B) 4s C) 4s − 3d A) n = 4, ℓ = 2, mℓ = 2, ms = +1/2 B) n = 3, ℓ = 1, mℓ = 0, ms = −1/2 D) 4s − 4p E) 3d − 4p C) n = 4, ℓ = 2, mℓ = 0, ms = +1/2 D) n = 3, ℓ = 2, mℓ = −2, ms = +1/2 E) n = 3, ℓ = 2, mℓ = +1, ms = −1/2 ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 18

1. ÜNİTE TEST 5 MODERN ATOM TEORİSİ 8. Temel haldeki element atomlarına ait aşağıda verilen Orbital Yayınları 12. Temel haldeki nötr element atomunun elektron içeren en orbital diyagramlarından hangisi doğrudur? yüksek enerjili orbitalinin kuantum sayıları sırasıyla n = 4, ℓ = 1, mℓ = 0 şeklindedir. 1s 2s 2p A) Buna göre, elementin atom numarası aşağıdakilerden B) hangisi olabilir? C) D) A) 20 B) 28 C) 29 D) 30 E) 31 E) 13. Baş kuantum sayıları aynı olan s, p ve d orbitallerinin; I. Enerjileri II. Alt orbital sayıları III. Açısal momentum kuantum sayıları niceliklerinden hangileri farklıdır? 9. Temel haldeki 32Ge elementinin en yüksek enerjili or- A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II bitalindeki elektronunun açısal momentum kuantum D) II ve III E) I, II ve III sayısı (ℓ) kaçtır? A) 3 B) 2 C) 1 D) 0 E) −1 Orbital Yayınları 14. Temel haldeki 21Sc elementinin 3d orbitaliyle ilgili; I. 1 elektron bulunur. II. Enerjisi 4s alt kabuğundan fazladır. I II. Açısal momentum kuantum sayısı 3’tür. I V. Elektron yoğunluğu yüzey diyagramı y z 10. 25Mn element atomunun temel halde n = 3, ms = +1/2 x kuantum sayılarına sahip elektron sayısı en fazla kaç olabilir? A) 13 B) 9 C) 8 D) 6 E) 5 şeklinde olabilir. yargılarından hangileri doğrudur? A) I, II ve IV B) II ve III C) II, III ve IV D) I, II, III ve IV E) I ve IV 11. 30Zn: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 Orbital Yayınları 15. Temel haldeki 26Fe elementinin spin kuantum sayısı (ms) = −1/2 olan en fazla kaç tane elektronu vardır? Temel hal elektron dağılımı yukarıdaki gibi olan Zn ele- ment atomunda hangi orbitalde bulunan elektronun çekirdeğe olan uzaklığı en fazladır? A) 4s B) 3d C) 3p D) 3s E) 2p A) 10 B) 12 C) 13 D) 15 E) 16 19 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 EDDBCE BDCB AE E AD

s Testi Orbital Yayınları Temel Hal, Uyarılmış Hal, Küresel Simetri 1. Temel haldeki karbon (6C) elementine ait aşağıdaki orbital diyagramlarından hangisi Hund kuralına uygun 4. Aşağıda elektron dizilişleri verilen element atomların- değildir? dan hangisinin dışarıdan enerji almaksızın ışıma yap- 1s2 2s2 2p2 ması beklenebilir? A) A) 6C : 1s2 2s2 2p2 B) B) 13Al : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1 C) C) 15P : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p3 D) D) 19K : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 5s1 E) E) 25Mn : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d5 2. 1. 11Na : 1s2 2s2 2p6 3s1 5. Aşağıda atom numaraları verilen temel haldeki ele- 2. 11Na* : 1s2 2s2 2p6 4s1 ment atomlarından hangisi küresel simetri özelliği gösterir? Elektron dizilişleri yukarıda verilen element atomlarıy- la ilgili: A) 30Zn B) 22Ti C) 17Cl D) 14Si E) 8O I. 2. Durum Sodyum (Na) elementinin uyarılmış halini ifa- Orbital Yayınları de etmektedir. II. Sodyum (Na) elementinin temel halinden elektron ko- parmak daha zordur. III. Uyarılmış haldeki Sodyum (Na) elementi daha kararlıdır. 6. Aşağıdaki temel haldeki element atomlarından han- gisinin elektron içeren en yüksek enerjili orbitali tam yargılarından hangileri doğrudur? dolu yada yarı dolu değildir? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I ve III E) I, II ve III A) 15P B) 18Ar C) 23V D) 24Cr E) 29Cu 7. X3+: …..…..3d5 3. I. Fe (demir) metalinin yüksek sıcaklığa ısıtıldığında renk- Yukarıda elektron dizilişi verilen tanecikle ilgili, li ışık yayması I. Atom numarası 23'tür. II. Havai fişeğin patladığında renkli ışıklar yayması Orbital Yayınları II. Elektron başına düşen çekim kuvveti nötr haline göre III. Neon lambanın kırmızı ışık yayması daha küçüktür. Yukarıdaki olaylardan hangileri Bohr atom teorisinde I II. Küresel simetri özelliği gösterir. yer alan atomun uyarılması olayı ile ilgilidir? yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 20

1. ÜNİTE TEST 6 MODERN ATOM TEORİSİ 8. Temel haldeki 1H element atomunun 1s orbitalindeki elekt- Orbital Yayınları 11. 22Ti2+ iyonu için aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? ron dışarıdan enerji verilerek uyarılıyor. A) Küresel simetri özelliği göstermez. B) 3. yörüngesinde toplam 10 elektron bulunur. Bu elektronun aşağıdaki orbitallerden hangisine uya- C) Tam dolu orbital sayısı 9’dur. rılması için gereken enerji aynı koşullarda diğerlerin- D) Elektron içeren katman sayısı 4’tür. den daha fazladır? E) En yüksek enerjili orbitali 3d’dir. A) 3s B) 4s C) 3d D) 4p E) 4d 9. Aşağıdaki iyonlardan hangisinin elektron dağılımı 3d5 12. Temel haldeki 28Ni ve 30Zn2+ tanecikleri için aşağıda- veya 3d10 orbitali ile sonlanmaz? kilerden hangisi birbirine eşittir? A) s orbitallerindeki toplam elektron sayısı A) 26Fe3+ B) 32Ge4+ C) 29Cu2+ Orbital Yayınları B) 3. Enerji düzeyindeki toplam elektron sayısı C) Toplam elektron sayısı D) 30Zn2+ E) 29Cu1+ D) Elektron konfigürasyonları E) d orbitallerindeki elektron sayısı 10. 19K1+ ve 21Sc3+ tanecikleri için; 13. Temel haldeki 24Cr elementiyle ilgili; I. İzoelektronik taneciklerdir. I. Elektonların % 50'si p orbitalindedir. II. Çekirdek yükleri farklıdır. III. Elektron başına düşen çekim kuvvetleri aynıdır. II. Elektron içeren en yüksek enerjili orbitalin başkuantum sayısı 4’tür. yargılarından hangileri yanlıştır? Orbital Yayınları III. Spin kuantum sayısı aynı olan en fazla 15 elektrona sa- hip olabilir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I ve III E) II ve III D) II ve III E) I, II ve III 21 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 BBEDACCECCDCC

s Testi Periyodik Sistemde Yer Bulma 1. Atom numarası 33 olan elementin periyodik tablodaki 5. 35Br elementi IUPAC sistemine göre periyodik tabloda yeri aşağıdakilerden hangisidir? hangi grupta yer alır? A) 3. Periyot 5A B) 4. Periyot 2A C) 4. Periyot 3A A) 7A grubu B) 12. grup C) 15.grup D) 4. Periyot 5A E) 4. Periyot 2B Orbital Yayınları D) 17. grup E) 18. grup 2. Temel haldeki 23V elementiyle ilgili, I. M kabuğunda 8 elektron bulunur. II. 4. periyot 5. grup (VB) elementidir. I II. p orbitallerindeki toplam elektron sayısı 12’dir. 6. 32X4+ iyonu ile Y2+ iyonu izoelektroniktir. yargılarından hangileri doğrudur? Buna göre Y elementinin periyodik tablodaki yeri aşa- ğıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III A) 4P. 8B B) 4P. 2B C) 4P. 6B D) 4P. 6A E) 4P. 4A 3. 29Cu1+ iyonu için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? Orbital Yayınları 7. Temel hal elektron dağılımı d5 ile biten nötr haldeki A) Periyodik sistemde 4P. 1B grubunda yer alır. element atomunun periyodik tablodaki yeri; B) Küresel simetri özelliği gösterir. C) 4. enerji düzeyinde elektronu yoktur. I. 4P. 5B D) 2 tane yarı dolu orbitali vardır. E) mℓ = +1 olan 6 tane elektronu vardır. II. 5P. 6B 4. X: ................. 4s2 3d5 III. 4P. 7B Y: ................. 4s2 3d10 4p2 Z: ................. 4s1 yukarıdakilerden hangileri olabilir? Aynı yatay sırada bulunan temel haldeki, X, Y ve Z ele- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III mentlerinin elektron dizilimleri yukarıdaki gibidir. Buna göre; X, Y ve Z elementlerinin periyodik sistem- D) I ve II E) II ve III de bulundukları gruplar hangisinde doğru olarak veril- 8. I. 5B miştir? II. 13Al I II. 31Ga XYZ A) 5B 4A 1A Temel haldeki element atomlarıyla ilgili; B) 7B 4A 1A C) 7B 2A 1A I. Periyodik tabloda aynı grupta yer alırlar. D) 2B 2A 4A E) 5B 2A 1A Orbital Yayınları II. Değerlik orbitalleri s ve p’dir. III. 3s orbitallerindeki elektron sayıları eşittir. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 22

1. ÜNİTE TEST 7 MODERN ATOM TEORİSİ 9. Çekirdek yükü bilinen bir elementin, 11. 2X: 1s2 4Y: 1s2 2s2 I. Toplam nükleon sayısı 10Z: 1s2 2s2 2p6 12T: 1s2 2s2 2p6 3s2 II. Periyodik sistemdeki yeri Elektron dağılımları yukarıda verilen X, Y, Z ve T element I II. İzotoplarının doğada bulunma yüzdesi Orbital Yayınları atomları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? I V. Değerlik elektron sayısı A) X ve Z periyodik tabloda aynı grupta yeralırlar. niceliklerinden hangileri bulunabilir? B) X, Y ve T’nin değerlik elektronlarının atom çekirdekle- rine olan uzaklıkları aynıdır. A) I ve II B) III ve IV C) II ve IV C) Değerlik elektron sayıları arasında; Z > X = Y = T D) I, II ve IV E) II, III ve IV ilişkisi vardır. D) Y ve T’ nin periyodik sistemdeki grupları aynıdır. E) Z ve T’nin açısal momentum kuantum sayısı (ℓ): 1 olan elektron sayıları aynıdır. 10. 4s Orbital Yayınları 12. Aşağıdaki gruplarda yeralan elementlerden hangisinin 3p değerlik orbitalleri diğerlerinden kesinlikle farklıdır? 3s A) 8A B) 7A C) 6A D) 5A E) 2A 2p Enerji 2s 1s Orbital diyagramı yukarıda verilen temel haldeki nötr X 13. I. X elementine dışarıdan enerji verilerek uyarılıyor. elementiyle ilgili; II. X elementine dışarıdan enerji verilerek, X+ iyonuna dö- nüştürülüyor. I. Atom numarası 17’dir. II. IUPAC sistemine göre 17. grupta yeralır. III. Değerlik elektron sayısı 5’tir. I II. X elementine enerji verilerek katı halden sıvı hale dö- nüştürülüyor. IV. 3p ve 2p orbitallerindeki elektronların enerjileri birbirine Orbital Yayınları eşittir. Yukarıdaki olaylardan hangilerinde X elementinin peri- yodik tablodaki yeri değişmez? yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II B) II ve III C) I ve IV A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I, II ve IV E) II, III ve IV D) I, II ve III E) II ve III 23 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 DDDBDBECCABED

s Testi Periyodik Özellikler-1 1. X : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1 4. 11Na, 12Mg, 19K ve 20Ca elementlerinin atom yarıçap- Y : 1s2 2s2 2p6 3s2 larının karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? Elektron dizilimleri verilen X ve Y elementleri için; A) K > Ca > Na > Mg I. Tam dolu orbital sayıları eşittir. Orbital Yayınları B) K > Na > Ca > Mg II. Periyodik sistemde aynı grupta yeralırlar. C) Ca > K > Na > Mg III. Atom hacimleri X > Y şeklindedir. D) K > Ca > Mg > Na yargılarından hangileri doğrudur? E) Ca > K > Mg > Na A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 2. Temel haldeki 73Li ve 83Li+ taneciklerinin aşağıdaki ni- Orbital Yayınları 5. 7N, 8O ve 9F elementlerinin 1. iyonlaşma enerjilerinin celiklerinden hangileri birbirine eşittir? karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru A) Çekirdek çekim kuvvetleri olarak verilmiştir? B) Elektron başına düşen çekim kuvvetleri A) F > O > N C) Yarıçapları D) Nötron sayıları B) O > F > N E) 2. enerji düzeyinde bulunan elektron sayıları C) N > F > O D) F > N > O E) N > O > F 6. 1. X(g) + 496 kJ X(g)1+ + e− 2. X(g)1+ + 4560 kJ X(g)2+ + e− 3. X3+ iyonunun elektron dağılımı 3d10 ile sonlanmaktadır. X elementi baş grup elementidir. X3+ iyonuyla ilgili; X elementiyle ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yan- I. Periyodik sistemde 4P. 3A grubunda yeralır. lıştır? II. Soygaz elektron dağılımına sahiptir. Orbital Yayınları A) İyonlaşma endotermik kimyasal bir dönüşümdür. I II. Atom yarıçapı 36Kr elementinden daha büyüktür. B) X elementinin 1. iyonlaşma enerjisi 496 kJ'dir. yargılardan hangileri yanlıştır? C) X elementi periyodik sistemde 1A grubunda yer alır. D) X1+ iyonu soygaz elektron düzenindedir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III E) X elementinin 2. iyonlaşma enerjisi 5056 kJ'dir. ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 24

1. ÜNİTE TEST 8 MODERN ATOM TEORİSİ 7. I I 10. İyonlaşma enerjisi (kj/mol) r1 Z r2 Orbital Yayınları Y I X I Atom numarası Yoğun fazdaki I2 (iyot) molekülleriyle ilgili; Periyodik sistemin 3. periyodunda yer alan baş grup ele- I. r1 uzunluğu kovalent yarıçaptır. mentlerine ait atom numarası−iyonlaşma enerjisi değişim II. r2 uzunluğu van der waals yarıçapıdır. grafiği yukarıda verilmiştir. III. r1 > r2'dir. Grafikte yeralan kararlı haldeki X, Y ve Z elementleriyle yargılarından hangileri doğrudur? ilgili; A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II I. Elektron bulunduran orbitalleri tam doludur. II. X: 2A, Y: 5A, Z: 8A grubu elementidir. D) II ve III E) I, II ve III III. Z elementinin 1. iyonlaşma enerjisi en büyüktür. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III Orbital Yayınları D) II ve III E) I, II ve III 8. 1A grubunda atom numarasının arttığı yönde, aşağı- 11. F(g) + e− F−(g) + 328 kj/mol dakilerden hangisi artar? A) İyonlaşma enerjisi Yukarıdaki denklemle ilgili; B) Oksitlerin bazik karakteri C) Değerlik elektron sayısı I. Flor elementinin birinci elektron ilgisini ifade etmektedir. D) Elektron ilgisi II. F− iyonu soygaz elektron düzenine sahiptir. E) Elektronegatiflik III. F− iyonunun fiziksel ve kimyasal özellikleri F atomun- dan farklıdır. 9. X : 1s2 2s2 2p6 3s2 yargılarından hangileri doğrudur? (9F) Y : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4 A) Yalnız II B) I ve II C) I, II ve III Elektron dizilişleri yukarıda verilen X ve Y elementle- D) I ve III E) II ve III riyle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) X elementi toprak alkali metaldir. B) Y elementi 6A grubunda yeralır. Orbital Yayınları C) Y elementinin elektron ilgisi, X'ten fazladır. D) X elementinin atom hacmi, Y'den küçüktür. 12. Aşağıda verilen taneciklerden hangisinin yarıçapı di- ğerlerine göre en küçüktür? (35Br) E) Periyodik sistemde X elementi s bloğunda, Y elementi p bloğunda yeralır. A) Br B) Br− C) Br3+ D) Br5+ E) Br7+ 25 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 C AB ADECBDDCE

s Testi Periyodik Özellikler-2 1. 11Na ve 12Mg elementleriyle ilgili, 4. Aşağıdaki grafikte bazı elementlerin birinci iyonlaşma enerjilerinin atom numaralarıyla değişimi verilmiştir. I. Periyodik sistemde Na 1. grupta (1A), Mg ise 2. grupta (2A) bulunur. Enerji (kJ/mol) II. Her iki element de metal olarak sınıflandırılır. Orbital Yayınları I II. Periyodik sistemde her iki elementin de periyot numara- 2500 He Ne sı 3’tür. 2000 yargılarından hangileri doğrudur? 1500 F 1000 H O A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III 500 N Be D) II ve III E) I, II ve III B Na Li 0 Atom numarası Buna göre; 2. Aşağıda bazı elementlerin periyodik çizelgedeki yerleri ve- I. He’nin birinci iyonlaşma enerjisi en büyüktür. rilmiştir. II. N’nin birinci iyonlaşma enerjisinin O’nunkinden yüksek ol- masının nedeni N’nin son orbitalinin yarı dolu olmasıdır. III. Li elementinin atom yarıçapı, Na elementinden daha büyüktür. K Ca S CI yargılarından hangileri doğrudur? Zn A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III Orbital Yayınları D) II ve III E) I, II ve III Bu elementlerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi 5. Periyodik çizelgeyle ilgili aşağıda verilenlerden hangi- yanlıştır? si yanlıştır? A) K element atomunun değerlik elektron sayısı 1'dir. B) Ca elementi bir toprak alkali metalidir. A) Aynı periyotta sağdan sola doğru gidildikçe elektrone- C) S elementinin elektron dizilimi 2p6 ile biter. gatiflik genellikle azalır. D) Zn elementi, IIB grubundadır. E) Cl element atomu, bir elektron alarak oktetini tamamlar. B) Bir periyotta soldan sağa doğru gidildikçe oksitlerin bazik karakteri genellikle artar. 3. 7N3−, 9F− ve 12Mg2+ iyonlarının yarıçaplarının karşı- laştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak C) Aynı grupta yukarıdan aşağıya doğru inildikçe proton verilmiştir? sayısı artar. A) 12Mg2+ < 9F− < 7N3− B) 9F− < 7N3−< 12Mg2+ D) Aynı grupta yukarıdan aşağıya doğru inildikçe atom C) 7N3−< 12Mg2+ < 9F− yarıçapı genellikle artar. D) 7N3−< 9F− < 12Mg2+ E) 9F− < 12Mg2+ < 7N3− E) Aynı grupta elementlerin iyonlaşma enerjisi yukarıdan aşağıya doğru azalırken, metalik karakter artar. Orbital Yayınları 6. Aşağıda verilen taneciklerden hangisinde elektron ba- şına düşen çekim kuvveti en fazladır? A) 21Sc3+ B) 20Ca2+ C) 19K+ D) 18Ar E) 17Cl− ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 26

1. ÜNİTE TEST 9 MODERN ATOM TEORİSİ 7. 9F, 17Cl ve 35Br elementleriyle ilgili, 10. 5B, 7N, 9F elementleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden I. Aynı grupta bulunurlar. hangisi doğrudur? A) N elementi metal olarak sınıflandırılır. II. Elektronegatifliği en büyük olan F’dir. B) Birinci iyonlaşma enerjisi en küçük olan element F’dir. I II. Birinci iyonlaşma enerjisi en küçük olan Br’dir. Orbital Yayınları C) B’nin elektron alma eğilimi, N’ninkinden daha fazladır. IV. Elektron ilgisi en büyük olan F’dir. D) Atom yarıçapı en büyük olan element B’dir. yargılarından hangileri doğrudur? E) N’nin elektronegatifliği, F’nin elektronegatifliğinden A) I ve II B) I ve III C) I, II ve III daha büyüktür. D) II ve III E) I, II, III ve IV 8. 3A 11. Atom numaraları ardışık olan X, Y ve Z elementleri periyo- AI Kr dik tabloda sırasıyla; 1A, 2A ve 3A gruplarında yer almak- 3B tadır. Sc X, Y ve Z elementleriyle ilgili; Yukarıdaki periyodik çizelgede yerleri verilen element- Orbital Yayınları I. 4. yatay sırada bulunmaktadırlar. lerle ilgili; II. 1.İyonlaşma enerjileri arasındaki ilişki; Y > Z > X şeklin- dedir. I II. Atom yarıçapları arasındaki ilişki; X > Y > Z şeklindedir. I. Birinci iyonlaşma enerjisi en büyük olan Kr’dir. yargılarından hangileri doğrudur? II. Atom yarıçapı en büyük olan Sc'dir. A) II ve III B) Yalnız II C) Yalnız III III. Sc ve Al'nin değerlik orbitalleri aynıdır. D) Yalnız I E) I ve II yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 12. E1 E2 E3 E4 E5 738 1430 7730 10600 13600 A grubu elementlerinden X'in ilk beş iyonlaşma enerji (İE)'si kJ/mol cinsinden verilmiştir. 9. 7N ve 15P elementleriyle ilgili, Buna göre X elementiyle ilgili; I. IUPAC sistemine göre 15. grupta yer alırlar. I. Elektron konfigürasyonu 1s2 2s2 2p6 3s2 şeklinde olabilir. II. 3'er elektron alarak oktetlerini tamamlarlar. Orbital Yayınları II. 2. periyotta bulunabilir. III. Aynı koşullarda P elementinin yarıçapı daha büyüktür. I II. p bloğu elementidir. yargılarından hangileri doğrudur? ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III D) I ve II E) I, II ve III 27

s Testi Periyodik Özellikler-3 1. X(g) X(g)1+ + e− İE1 4. X+, Y3+ ve Z2− iyonlarının elektron dizilişleri 3p6 ile sonlan- X(g)1+ X(g)2+ + e− İE2 maktadır. X(g)2+ X(g)3+ + e− İE3 Buna göre nötr X, Y ve Z elementleri için; X elementine ait yukarıdaki denklemlerle ilgili; Orbital Yayınları I. Y elementi 3A grubundadır. I. İE1, X elementinin 1. iyonlaşma enerjisidir. II. Z elementinin 1. iyonlaşma enerjisi en büyüktür. II. İE2 > İE1'dir I II. İE3 = İE2 + İE1 I II. Elektron verme yeteneği en az olan X elementidir. yargılarından hangileri doğrudur? (İE = İyonlaşma enerjisi) yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I ve II E) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 2. Aşağıdaki taneciklerden hangisinden bir elektron ko- Orbital Yayınları 5. Na+ CI− parmak için verilmesi gereken enerji en fazladır? r1 r2 A) 2He B) 3Li1+ C) 4Be2+ D) 5B3+ E) 7N3+ 11Na ve 17CI elementleri arasında iyonik bağlı NaCI bileşi- ği oluşur. NaCI bileşiğinin oluşumuyla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Na elementi elektron alır. B) Cl elementi elektron verir. C) r2 > r1'dir. D) Na+ ve Cl− iyonlarının elektron dizilimleri aynı soyga- za benzer. E) Na+ ve Cl− iyonları arasında oluşan bileşik moleküler yapıdadır. 3. Br, Br− ve Br+ taneciklerinin; I. Elektron başına düşen çekim kuvvetleri II. Çekirdek çekim kuvvetleri Orbital Yayınları III. Çekirdek yükleri 6. Brom elementinin van der waals yarıçapı 186 pm'dir. Brom elementinin kovalent yarıçapı kaç pm olabilir? niceliklerinden hangileri birbirine eşittir? (35Br) (pm = pikometre, 1 pm = 1x10−12 metre) A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III A) 45 B) 60 C) 75 D) 93 E) 120 ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 28

1. ÜNİTE TEST 10 MODERN ATOM TEORİSİ 7. 11X, 12Y ve 13Z elementlerinin 1. ve 2. iyonlaşma ener- 10. 2A 3A 4A 5A 6A 7A 8A jileri (İ.E1, İ.E2) aşağıdakilerden hangisinde doğru ola- rak karşılaştırılmıştır? Element Be B C N O F Ne İ.E1 İ.E2 Orbital Yayınları Elektron ilgisi +18 −26 −122 +7 −141 −328 +29 A) Y > Z > X kJ/mol B) Y > Z > X X+ > Z+ > Y+ C) Z > Y > X X+ > Y+ > Z+ Yukarıda aynı periyotta bulunan bazı elementlerin 1. elekt- D) Z > X > Y X+ > Z+ > Y+ ron ilgileri verilmiştir. E) X > Y > Z Y+ > Z+ > X+ Z+ > Y+ > X+ Yukarıdaki tabloyla ilgili; I. Be, N ve Ne elementleri küresel simetri özelliği göster- dikleri için 1. elektron ilgileri pozitiftir. 8. Elekronegatiflik bir elementin bağ elektronlarını kendine II. Bir element elektron aldığında açığa çıkan enerji ne ka- doğru çekme yeteneğidir. Elementlerin elektronegatiflikleri dar fazla ise elektron ilgisi o kadar fazladır. 0 ile 4 arasında ölçeklendirilmiştir. Elektronegatiflik peri- yodik sistemde aynı periyotta soldan sağa doğru genelde I II. Periyodik sistemde aynı periyotta soldan sağa doğru artar, aynı grupta yukarıdan aşağıya doğru azalır. elektron ilgisi genellikle artar. yargılarından hangileri doğrudur? A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III D) Yalnız III E) II ve III Buna göre; I. Elektronegatifliğin belirli bir birimi yoktur. Orbital Yayınları 11. CN II. Periyodik sistemde elektronegatifliği en yüksek olan Na Mg element neondur (Ne). K I II. 8O elementinin elektronegatifliği, 5B elementinden daha fazladır. yargılardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 9. 1A 2A Yukarıdaki periyodik sistemde yer alan elementlerle 3P X Y ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 4P Z A) MgO bazik oksittir. B) Na2O'nun bazik karakteri, MgO'dan daha fazladır. C) Bazik karakteri en fazla olan oksit K2O'dur. D) CO2 ve N2O asit oksittir. E) Periyodik sistemde aynı periyotta soldan sağa doğru oksitlerin asidik karakteri genellikle artar. X, Y ve Z elementleriyle ilgili; I. Y'nin birinci iyonlaşma enerjisi en büyüktür. II. X, Y ve Z'nin oksitleri bazik karakterlidir. Orbital Yayınları I II. Z elementinin elektron verme eğilimi en azdır. 12. Metallerin oksijenli bileşikleri genelde bazik karakterlidir. Buna göre aşağıdaki oksitlerden hangisi bu genelle- yargılarından hangileri yanlıştır? meye uymaz? (3Li, 20Ca, 24Cr, 26Fe, 29Cu) A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) CrO3 B) Li2O C) CaO D) Fe2O3 E) CuO D) I ve III E) II ve III 29 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 BDDECE ACC AD A

ÜNİTE MODERN ATOM TEORİSİ ELEMENTLERI TANIYALIM 41 ELEMENTLERİ TANIYALIM 1A Grubu (Alkali Metaller) 7A Grubu (Halojenler) H, Li, Na, K, Rb, Cs, Fr F, Cl, Br, I ve At 1. Elektron dağılımları s2p5 ile biter. 1. Grubun ilk üyesi H hariç (ametal) hepsi metaldir. 2. En aktif ametal grubudur. 2. Değerlik elektron sayıları 1 dir. 3. Bileşiklerinde değişken değerlikler alabilirler. 3. Periyodik sistemin en aktif metal grubudurlar. 4 Kararlı hallerinde 1−, bazı bileşiklerinde 1− ile 7+ ara- 4. Isı ve elektriği iyi iletirler. sında değerlik alırlar. Flor elementi (F) bileşiklerinde sadece 1− değerlik alır. 5. Doğada serbest halde (elementel, saf) halde bulunmayıp bi- leşikleri halinde bulunurlar (NaCl gibi). 5. Doğada moleküler halde bulunurlar. (F2, Cl2, Br2 ve I2) 6. Oda koşullarında katı, sıvı veya gaz fazda olabilirler. 6. Bileşiklerinde yükseltgenme basamakları 1+’dir. (H bileşikle- rinde hem 1+, hem de 1− değerlik alabilir) Oda sıcaklığında F2 ve Cl2 gaz, Br2 sıvı, I2 katı haldedir. 7. Birden fazla oksijen içeren oksitleri asidik özellik gös- 7. Elektron dağılımları s1 ile biter. terir (CI2O ve Br2O’da asidik oksittir). 8. Grupta yukarıdan aşağıya doğru inildikçe sertlikleri, erime ve 8. Değerlik elektron sayıları 7 dir. kaynama noktaları azalır. 9. Hidrojenli bileşiklerinin sulu çözeltisi asit özelliği gösterir. 9. Havanın oksijeni ile hızlı tepkime verirler. Bu yüzden açık ha- vada saklanamazlar. Ksilen, gazyağı, toluen gibi alkali metal- 10. Grupta yukarıdan aşağıya doğru inildikçe (HF, HCl, lerle tepkime vermeyen organik sıvılar içinde saklanırlar. HBr, HI) hidrojenli bileşiklerinin sulu çözeltilerinin asit- lik kuvveti artar. 10. Su ile şiddetli tepkime verirler. Tepkime sonucunda H2 gazı ve baz oluşur (Tepkime ekzotermiktir.) 11. Zehirlidirler. Li(k) + H2O(sıvı) LiOH(suda) + 1/2H2 (g) 12. Erime ve kaynama noktaları, grupta yukarıdan aşağıya doğru artar. 11. Oksitleri ve hidroksitleri baz özelliği gösterir. 2A Grubu (Toprak Alkali Metaller) 8A Grubu Soygazlar (Asalgazlar) Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra He, Ne, Ar, Kr, Xe ve Rn 1. Elektron dağılımları s2 ile biter. 1. Oda koşullarında hepsi tek atomlu gaz halinde bulunurlar. 2. Aktiflikleri alkali metallerden daha azdır. 2. Helyumun değerlik elektron sayısı 2, diğer soygazların değerlik 3. Yükseltgenme basamakları 2+’dir. 4. Değerlik elektron sayıları 2’dir. elektron sayıları 8 dir. 5. Oksitleri ve hidroksitleri baz özelliği gösterir. 3. Genelde standart koşullarda elektron alma, verme veya ortaklaşma- ya yatkın değillerdir. Tepkimeye girme istekleri minimumdur. 4. Kimyasal aktiflikleri olmadığından soygaz veya asal gaz diye adlandırılırlar. 5. Erime ve kaynama noktaları çok düşüktür. 3A Grubu (Toprak Metalleri) B Grubu (Geçiş Metalleri) B, Al, Ga, In ve Tl 1. Periyodik sistemde 4. periyottan itibaren yeralmaya başlarlar. 1. Elektron dağılımları s2p1 ile biter. 2. Elektron dizilimleri d orbitali ile biter. 3. Tamamı metaldir. 2. Yükseltgenme basamakları 3+’dır. 4. Cıva(Hg) hariç oda koşullarında tamamı katı haldedir. 5. Farklı bileşiklerinde farklı yükseltgenme basamağına sahip olabilirler. 3. Değerlik elektron sayıları 3’dür. Bor yarı me- Örneğin ; krom (Cr) 3+ ve 6+ değerliklerini alabilir. tal özelliği göstermektedir gruptaki diğer ele- 6. Isı ve elektriği iyi iletirler. Au, Ag ve Cu iyi iletkenlerdir. mentler metaldir. 7. Yoğunlukları, erime ve kaynama noktaları yüksektir. ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 30

ELEMENTLERI TANIYALIM Metaller Ametaller Periyodik tabloda; 1A grubu elementleri (H hariç), 2A grubu ele- Periyodik tabloda; 1A grubunda H, 4A grubunda C, mentleri, B grubu elementlerinin tamamı, 3A grubu elementleri 5A grubunda N ve P, 6A grubunda O, S ve Se, 7A grubunda (B Hariç), 4A grubunda Sn ve Pb elementleri, 5A grubunda Bi ele- F, Cl, Br, I ametaller sınıfında yer alırlar. menti metaller sınıfında yeralır. 1. Oda sıcaklığında katı, sıvı veya gaz halde bulunabilirler. 1. Periyodik sistemin sol tarafında yer alırlar. 2. Katı hallerinde yüzeyleri mattır. 2. Son yörüngelerinde 1, 2 veya 3 elektron bulunur (Hidrojen ve Hel- yum hariç). Bileşik oluştururken bu elektronları kolayca verirler. 3. Isı ve elektriği iyi iletmezler (Grafit, Fulleren, Grafen hariç). 3. Oda sıcaklığında katıdırlar (Civa hariç). 4. Tel ve levha haline gelemezler. 4. Yeni kesilmiş yüzeyleri parlaktır. 5. İki ve daha fazla atomludurlar (moleküler yapılıdırlar). 5. Isı ve elektriği iyi iletirler. 6. Kendi aralarında kovalent bağlı bileşikler oluştururlar. 6. Tel ve levha haline gelebilirler. 7. Metallerle tepkimelerinden basit tuzlar oluşur. 7. Serbest haldeyken (bileşik oluşturmamışken) tek atomludur- lar (atomik yapılıdırlar) 8. Elektron almaya yatkındırlar. Ancak hem elektron ve- rebilir hem de alabilirler. 8. Kendi aralarında alaşım oluştururlar. 9. Bileşiklerinde hem pozitif hem de negatif değerlikte 9. Elektron vermeye yatkındırlar. olabilirler. 10. Ametallerle iyonik bağlı bileşikleri (basit tuzları) oluştururlar. 10. Erime, kaynama noktaları ve yoğunlukları genelde dü- şüktür. 11. Erime ve kaynama noktaları genelde yüksektir. Yarı Metaller YÜKSELTGENME BASAMAKLARI Bor (B), Silisyum (Si), German- Kimyasal bir tepkimede elektron alış verişi yapan bir elementin aldığı ya da verdiği elektron yum (Ge), Arsenik (As), Anti- sayısına yükseltgenme basamağı denir. mon (Sb), Tellür (Te), Astatin (At) ve Polonyum (Po) ele- Yükseltgenme basamaklarının belirlenmesi mentleri yarı metaldir. 1. Elementel halde tüm elementlerin yükseltgenme basamağı sıfırdır. Örneğin; Fe, Zn, C, 1. Yarı metalerin kimyasal özel- H2, O2, F2, P4, S8. likleri ametallere, fiziksel özellikleri metallere benzer. 2. Oksijen, bileşiklerinde çoğunlukla 2- yükseltgenme basamağına sahiptir. Na2O, CaO, CO2, Al2O3 ... 2. İletkenlikleri metallerden az, ametallerden fazladır. Peroksitlerde oksijenin yükseltgenme basamağı 1-’dir. H2O2, Na2O2, CaO2. Oksijenin flor ile yaptığı OF2 bileşiğindeki yükseltgenme sayısı 2+'dır. 3. Yüzeyleri parlak ya da mat 3. Hidrojen ametallerle yaptığı bileşiklerinde 1+ yükseltgenme sayısına sahiptir. H2O, olabilir. H2SO4, NH3, H2O2, HCl. 4. Metaller gibi işlenebilme Metallerle yaptığı hidrürlerde ise, yükseltgenme sayısı 1-’dir. NaH, MgH2, CaH2. özellikleri vardır. 4. Periyodik sistemde 1A grubu metallerinin yükseltgenme basamağı 1+’dır. NaCl, K2O, LiH. 5. Periyodik sistemde, 2A grubu metallerinin yükseltgenme basamağı 2+'dır. CaO, BaCl2, 5. Tel ve levha haline getirile- bilirler. Kuvvet uygulandı- Mg(OH)2. ğında kırılmazlar. 6. Halojenler (F, Cl, Br, I) 1-’den 7+’ya kadar değişik yükseltgenme basamaklarını alabilir. 6. Oda sıcaklığında fiziksel hal- Ancak florun yükseltgenme basamağı daima 1-’dir. leri katıdır. 7. Bir bileşiği oluşturan elementlerin yükseltgenme basamakları toplamı sıfıra eşittir. 8. İyon köklerinde, elementlerin toplam yükü kökün yüküne eşittir. 31 ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI

s Testi Elementleri Tanıyalım-1 1. Nötr X element atomunun temel halde 11 tam dolu, 4 yarı 4. Aşağıdaki elementlerden hangisi, en az sayıda elekt- dolu orbitali vardır. ron alarak elektron dizilimini kendisine en yakın soy gazın katman elektron dizilimine ulaştırır? Buna göre X elementi için, I. 6B grubundadır. Orbital Yayınları A) 1H B) 6C C) 7N D) 8O E) 15P II. Atomları arasında metalik bağ vardır. III. Bileşiklerinde birden fazla pozitif değerlik alabilir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 5. D) II ve III E) I, II ve III 2. Aşağıda bazı elementler ve bu elementlerin bulunduğu Yukarıdaki periyodik sistemde verilen ok yönünde aşağı- grupların adları verilmiştir. daki niceliklerden hangisinde genellikle artış görülmez? A) Atom numarası Buna göre, hangi elementin ait olduğu grubun adı Orbital Yayınları B) Elektronegatiflik doğru belirtilmiştir? C) İyonlaşma enerjisi D) Atom yarıçapı Element Bulunduğu grubun adı E) Değerlik elektron sayısı Alkali metal A) 13Al Kalkojen 6. B) 17Cl Toprak alkali metal X C) 11Na Toprak metali D) 21Sc Soygaz E) 36Kr Y T Z Q 3. Periyodik sistemin 7A grubunda bulunan elementler Orbital Yayınları Yukarıdaki periyodik sistemde yerleri gösterilen temel için (At hariç) aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? haldeki elementler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Atom numaraları aynı periyottaki soygazlardan bir A) X in değerlik elektron sayısı 1 dir. fazladır. B) Z sıvı halde elektrik akımını iletmez. B) Elektron dağılımları ns2 (n−1)p5 ile biter. C) Q nun bütün orbitalleri tam doludur. C) Hidrojenli bileşiklerinin sulu çözeltisi asit özelliği gös- terir. D) T bileşiklerinde 1− değerliğini alır. D) Bileşiklerinde her zaman negatif (−) değerlik alırlar. E) Y elementi metaldir. E) Grupta yukarıdan aşağıya doğru inildikçe elektrone- gatiflikleri artar. ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 32

1. ÜNİTE TEST 11 MODERN ATOM TEORİSİ 7. Periyodik sistemin 4.periyodunun 3. elementiyle ilgili 10. İyonlaşma enerjisi (İE) (kJ/mol) Element 1. İ.E 2. İ.E 3. İ.E 4. İ.E 5. İ.E I. Toprak metalidir. X 119 1091 1650 2280 3195 Y 176 348 1847 2519 3255 II. Geçiş metalidir. Z 144 454 475 2814 3540 I II. Temel halde değerlik elektronları s ve d orbitallerinde Orbital Yayınları bulunur. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III Periyodik sistemde A gruplarında yer alan X, Y ve Z ele- mentlerinin ilk beş iyonlaşma enerjileri kJ/mol cinsinden yukarıda verilmiştir. Buna göre, X, Y ve Z elementleri aşağıdaki oksit bile- şiklerinden hangisini oluşturamaz? (8O) A) X2O B) X2O2 C) Y2O 8. s bloğunda bulunan elementler için; D) Z2O3 E) YO I. Tamamı metaldir. II. Bileşiklerinde sadece pozitif yükseltgenme basamağı- 11. Periyodik sistemde aynı periyotta atom numarasının na sahiptirler. azaldığı yönde; I II.Değerlik orbitalleri, s orbitalidir. I. Atom çapı yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? II. Birinci iyonlaşma enerjisi A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III III. Elektronegatiflik D) II ve III E) I, II ve III Orbital Yayınları özelliklerinden hangileri genellikle artar? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 9. X Y 12. Z }r1 T r2 F2 molekülü F2 molekülü Periyodik sistemde yerleri belirtilen temel haldeki r3 X, Y, Z ve T element atomları ile ilgili; I. X elementi metaldir. F− iyonu II. Y, Z ve T’ nin değerlik elektron sayıları aynıdır. I II. Z ve T’nin dolu değerlik orbitallerinin başkuantum sayı- Orbital Yayınları Yukarıda şekilleri verilen F taneciklerine ait r1, r2 ve r3 ları aynıdır. yarıçaplarının karşılaştırılması aşağıdakilerden hangi- yargılarından hangileri doğrudur? sinde doğru olarak gösterilmiştir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) r1 > r2 > r3 B) r1 > r3 > r2 C) r2 > r1 > r3 D) I ve II E) II ve III D) r3 > r1 > r2 E) r3 > r2 > r1 33 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 DECADBEBBCAD

s Testi Elementleri Tanıyalım-2 1. Aşağıdaki elementlerden hangisi serbest halde iken 4. Metallerle ilgili; (bileşik oluşturmamış iken) moleküler yapıda bulu- nur? I. Yeni kesilmiş yüzeyleri parlaktır. II. Sadece katı halde elektrik akımını iletirler. A) 7N B) 12Mg C) 13Al D) 18Ar E) 21Sc Orbital Yayınları III. Katyon halinde iken elektron alıp yüksüz hale geçebilirler. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 2. Aşağıda elektron dizilişleri verilen elementlerden han- 5. 25 ºC, 1 atm dış basınç altında 1A grubu elementleri için, gisi soygaz değildir? A) X: 1s2 I. Katı haldedirler. B) Y: 1s2 2s2 C) Z: 1s2 2s2 2p6 II. Elektrik akımını iletirler. D) T: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 E) Q: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 4p6 Orbital Yayınları III. Değerlik elektron sayıları 1’dir. 3. yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? 3p A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 3s 2p D) II ve III E) I, II ve III 2sEnerji 1s Orbital türü Orbital diyagramı yukarıdaki verilen temel haldeki X ele- 6. 6A grubunda atom çapının azaldığı yönde, ment atomuyla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Atom numarası 15’tir. I. İyonlaşma enerjisi B) IUPAC sistemine göre periyodik tabloda 15. grupta yeralır. Orbital Yayınları II. Çekirdek yükü C) Ametalik özellik gösterir. D) Oksijence zengin oksitleri asit özelliği gösterir. III. Elektronegatiflik E) Bileşiklerinde sadece 3− değerlik alır. niceliklerinden hangileri kesinlikle artar? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 34

1. ÜNİTE TEST 12 MODERN ATOM TEORİSİ 7. 9F, 17Cl ve 35Br elementleriyle ilgili aşağıdakilerden Orbital Yayınları 10. Silisyum (14Si) elementi, 1824’te İsveçli bilgin Berzelius hangisi yanlıştır? tarafından keşfedilmiştir. Daha sonra 1854’te Fransız kim- A) Elektronegatifliği en büyük olan F’dir. yacı Henri−Etienne Deville ilk kez kristal silisyumu üretti ve B) Aynı şartlarda kaynama noktaları arasında bu element 1889’da çelik endüstrisinde temel alaşım mad- Br2 > Cl2 > F2 ilişkisi vardır. desi olarak kullanılmaya başlandı. Bir yarı metal olan Si- C) Elektron ilgisi en fazla olan Cl’dir. lisyum günümüzde tümüyle mikroelektronik endüstrisinde D) Hidrojenli bileşiklerinin gaz fazında asitlik kuvvetleri kullanılır. Devrelerin ve yarı iletkenlerin temel maddesidir. arasında HBr > HCl > HF ilişkisi vardır. E) Van der waals yarıçapları arasındaki ilişki; F > Cl > Br Buna göre Silisyum elementiyle ilgili; şeklindedir. I. Özellikleri metaller ile ametaller arasındadır. 8. İyonlaşma enerjisi (kJ.mol-1) 50 II. Sıcaklık arttıkça elektrik iletkenliği artar. 40 I II. Oda sıcaklığında katı haldedir. 30 yargılarından hangileri doğrudur? 20 A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III 10 D) II ve III E) I, II ve III İE1 İE2 İE3 İE4 İE5 İE6 Orbital Yayınları 11. Kütle numarası 65 olan X elementinin nötron sayısı 35’dir. Temel haldeki X elementine ait bütün iyonlaşma enerjisi Buna göre X elementiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi (İE) değerleri yukarıdaki grafikte verilmiştir. yanlıştır? Buna göre X elementiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi A) Bileşiklerinde 2+ değerliğini alabilir. yanlıştır? B) Oda sıcaklığında katı haldedir. A) Atom numarası 6’dır. C) Cu elementiyle oluşturduğu alaşım (pirinç) elektrik B) Periyodik sistemde 2P, 4A grubunda yeralır. C) Ametaldir. akımını iletmez. D) Hem kovalent hem de iyonik bağlı bileşik oluşturabilir. D) Geçiş metalidir. E) 2 elektron aldığında oktetini tamamlar. E) 3. Enerji düzeyinde 18 elektronu vardır. 9. 1H elementi periyodik sistemde 1A grubunda yeralan bir ametaldir. Hidrojen elementi için; 12. Elektron dağılımı 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1 şeklinde olan nötr X elementiyle ilgili; I. İyonik yarıçap II. Van der waals yarıçapı I. 3. periyot 3A grubu elementidir. I II. Kovalent yarıçap Orbital Yayınları II. Oda sıcaklığında katı haldedir. yukarıdaki yarıçap türlerinin hangilerinden bahsedile- I II. Açık havada oksitlenmez. bilir? yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III D) I, II ve III E) II ve III D) II ve III E) I, II ve III 35 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 ABECCDEEDECB

s Testi Elementleri Tanıyalım-3 1. Q 4. X elementi halojen, Y elementi alkali metal, Z elementi ise X ZT toprak alkali metaldir. Y Orbital Yayınları Buna göre X elementine ait aşağıdaki özelliklerden hangisi, periyot numaraları dikkate alınmaksızın, diğer Yukarıda periyodik tablodan bir kesit görülmektedir. elementlere göre her zaman en büyüktür? Periyodik tabloda yerleri belirtilen X, Y, Z, T ve Q ele- A) Elektronegatiflik mentleriyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? B) Atom yarıçapı A) X, alkali metaldir. B) Y, geçiş metalidir. C) Atom numarası C) Z3+ ile T− izoelektroniktir. D) T, halojendir. D) Katman Sayısı E) Q’nun değerlik elektron sayısı 2’dir. E) İyon yarıçapı 2. Aşağıda verilen elementlerden hangisi oktetini ta- mamladığında elektron dizilimi 18Ar’in elektron dizili- mi gibi olamaz? A) 13X B) 21Y C) 19Z D) 17T E) 15Q 5. Periyodik tabloda soy gazlardan atom numarası bir eksik olan element için aşağıdakilerden hangisi ke- 3. Elektron İlgisi (kJ.mol-1) Orbital Yayınları sinlikle doğrudur? (6. ve 7. Periyottaki soygazlar dikkate alınmayacaktır) -400 F CI A) Değerlik elektron sayısı 1’dir. -350 B) Halojendir. C) Alkali metaldir. -300 D) Ametaldir. E) Bileşiklerinde sadece 1− değerlik alır. -250 6. Soygazlara ilişkin aşağıda verilen yargılardan hangisi -200 S kesinlikle doğrudur? A) Diatomik yapıdadırlar. -150 C O Si B) Kr ve Xe elementleri ametallerle bileşik oluşturabilir. C) Grupta yukarıdan aşağıya doğru inildikçe erime ve -100 H Li Na kaynama noktaları azalır. D) Elektron ilgileri oldukça yüksektir. -50 B AI P E) Değerlik elektron sayıları 8’dir. 0 He Be N Mg Ar Atom numarası(Z) +50 10 20 0 Elektron ilgisi (Ei) gaz halindeki nötr bir atoma bir elekt- ron katılması sırasındaki enerji değişiminin bir ölçüsüdür. Elementlerin elektron ilgileri genelde ekzotermiktir. Açığa çıkan enerji ne kadar fazla ise elektron ilgisi o kadar yük- sektir. Yukarıdaki grafik periyodik sistemdeki ilk 18 elementin atom numaralarına karşılık elektron ilgilerindeki değişimi göstermektedir. Grafikte yeralan elementlerden F, Cl, S ve H element- Orbital Yayınları lerinin elektron ilgilerinin karşılaştırılmaları aşağıdaki- lerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) F>Cl>S>H B) H>S>F>Cl C) Cl>F>H>S D) Cl>F>S>H E) S>H>F>Cl ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 36

1. ÜNİTE TEST 13 MODERN ATOM TEORİSİ 7. Germanyum (32Ge) elementiyle ilgili 10. Lantanitlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? I. 14Si elementiyle aynı grupta yer alır. A) Yeni kesilmiş yüzeyleri parlaktır. II. 4+ yüklü iyonu soygaz elektron düzenindedir. B) Isı ve elektriği iletmezler. C) Oda sıcaklığında katı haldedir. I II. Atom yarıçapı 35Br element atomundan daha küçüktür. Orbital Yayınları D) Bileşiklerinde genelde 3+ yükseltgenme basamağına yargılarından hangileri doğrudur? sahiptirler. E) f bloğu elementidirler. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 8. İyonlaşma enerjisi (ev) X Z 20 Q 10 11. 7A grubu elementlerinin hidrojenli bileşiklerinin sulu çözel- tileri asit özelliği gösterir. Halojenlerin hidrojenli bileşikleri- YT nin asitlik kuvveti, halojenin yarıçapıyla doğru orantılıdır. Atom numarası Buna göre HF, HCl, HBr ve HI bileşiklerinin gaz fazın- daki asitlik kuvvetlerinin karşılaştırılması aşağıdaki- Periyodik sistemdeki ilk 18 elementin atom numaralarına Orbital Yayınları lerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? (9F, 17Cl, karşılık−iyonlaşma enerjilerindeki değişim grafiği yukarıda 35Br, 53I) verilmiştir. A) HF > HCl > HBr > HI Grafikte yeralan X, Y, Z, T ve Q elementleriyle ilgili aşa- B) HCl > HI > HBr > HF ğıdakilerden hangisi yanlıştır? A) X, Z ve Q aynı gruptadır. C) HI > HBr > HCl > HF B) Y ve T aynı gruptadır. D) HBr > HI > HF > HCl C) Y ve T’nin değerlik elektron sayıları aynıdır. E) HI > HBr > HF > HCl D) Atom yarıçapı en büyük olan Q elementidir. E) 1. İyonlaşma enerjisi en büyük olan X elementidir. 9. Temel haldeki nötr X element atomunun elektron dağılımı 12. Alüminyum (13Al) elementi periyodik çizelgenin III A gru- 3d10 orbitali ile sonlanmaktadır. bunda yer alan amfoter bir metaldir. Alüminyum elementi, havacılık ve uzay sanayisinde, bisikletlerde, elektrikli ve Buna göre X elementiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi elektronik araçlarda, otomobillerde, içecek kutularında kesinlikle doğrudur? (X element atomuna dışarıdan bir kullanılır. enerji verilmemiştir.) Orbital Yayınları Alüminyumdan yapılmış bir içecek kutusu oda sıcaklı- A) Atom numarası 30’dur. ğında hazırlanmış aşağıdaki sıvılardan hangisiyle tep- kime vermez? B) Bileşiklerinde sadece 2+ değerlik alır. A) Saf su B) Tuz ruhu C) Kostik çözeltisi C) 4s orbitali tam doludur. D) Limonlu su E) Sirkeli su D) Geçiş metalidir. E) Periyodik sistemde 4P. 2B grubunda yer alır. 37 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 C AD ADB ADDBC A

s Testi Yükseltgenme Basamağı Bulma-1 1. Aşağıda verilen bileşiklerin hangisinde, kükürdün 4. Bir baş grup elementi olan X'in ilk dört iyonlaşma enerjisi yükseltgenme basamağı en büyüktür? (1H, 8O, 9F, 16S) sırasıyla 141, 250, 1250, 1550 kJ/mol dür. A) H2S B) SF4 C) SO2 Bu elementin kimyasal yükseltgenme basamağı aşağı- dakilerden hangisi olabilir? D) H2SO3 E) H2SO4 Orbital Yayınları A) 1+ B) 2+ C) 3+ D) 4+ E) 5+ 2. I. CrO3 Orbital Yayınları 5. Aşağıda verilen metallerden hangisi farklı bileşiklerin- II. Cr2O3 de farklı pozitif değerlikler alabilir? III. Cr2(SO4)3 IV. K2Cr2O7 A) 12Mg B) 13Al C) 19K Yukarıda verilen bileşiklerin hangilerinde, kromun (Cr) yükseltgenme basamağı 6+’dır? A) Yalnız I B) III ve IV C) II ve IV D) 20Ca E) 29Cu D) I ve IV E) I, II ve IV 3. Bir tane XO42− anyonunda toplam 50 tane elektron vardır. Buna göre, X elementinin periyodik sistemdeki yeri Orbital Yayınları 6. H, C, N, O, F elementlerinin bağ elektronlarını kendine aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak belirtilmiş- doğru çekme istekleri F > O > N > C > H'dir. tir? (8O) Buna göre aşağıdakilerin hangisinde oksijenin yük- A) 3. periyot 5A B) 3. periyot 6A seltgenme basamağı diğerlerinden farklıdır? C) 3. periyot 3A D) 2. periyot 6A A) H2O B) HCO3− C) HNO2 E) 2. periyot 5A D) OF2 E) OH− ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 38

1. ÜNİTE TEST 14 MODERN ATOM TEORİSİ 7. NiSO4, CuBr, CaO, KMnO4 bileşiklerinde altı çizili ele- 10. Fe2S3, MgS ve H2S bileşikleriyle ilgili, mentlerden hangilerinin yükseltgenme basamakları I. Hepsi iyonik bağlıdır. aynıdır? (8O, 16S, 19K, 20Ca, 25Mn, 28Ni, 29Cu, 35Br) II. Fe2S3 te demirin yükseltgenme basamağı 3+’dır. A) Ni ve Cu B) Cu ve Ca C) Ni ve Ca Orbital Yayınları III. H2S’de kükürdün yükseltgenme basamağı 2−’dir. yargılarından hangileri doğrudur? (1H, 12Mg, 16S, 26Fe) D) Mn ve Ca E) Mn ve Cu A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 8. Temel haldeki nötr bir element atomunun baş kuantum sa- 11. Periyodik çizelgede K elementi IA grubunda, S elementi yısı (n) 3 ve açısal momentum kuantum sayısı (ℓ) 1 olan ise VI A grubunda bulunmaktadır. orbitallerinde 3 elektron bulunmaktadır. Bu elementler ve birbirleriyle oluşturdukları bileşikle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? Buna göre X elementi; Orbital Yayınları A) K metalik, S ametalik özellik gösterir. I. 3− B) Birbirleriyle K2S bileşiğini oluştururlar. II. 3+ C) Birbirleriyle oluşturdukları bileşik moleküler yapıdadır. III. 5+ D) K element atomu 1 elektron verdiğinde elektron dizi- limi kendisine en yakın soy gaz elektron dizilimi gibi yukarıdaki yükseltgenme basamaklarından hangileri- olur. ne sahip olabilir? E) S elementi elektron alma, K elementi ise elektron A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II verme eğilimindedir. D) II ve III E) I, II ve III 9. Aşağıdaki gruplardan hangisinde yer alan bir element Orbital Yayınları 12. Halojenlerle ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi kesin- bileşiklerinde hem pozitif hem de negatif değerlik ala- likle doğrudur? bilir? A) Bileşiklerinde 1− ile 7+ arasında değişen değerlikler alabilirler. A) Alkali metal B) Toprak alkali metal B) Oda sıcaklığında katı haldedirler. C) Geçiş metali D) Lantanitler C) Değerlik elektron sayıları 7’dir. E) Aktinitler D) Kovalent yarıçapları yukarıdan aşağıya doğru azalır. E) Elektronegatiflikleri grupta yukarıdan aşağıya doğru artar. 39 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 EDB B EDCE ADCC

s Testi Yükseltgenme Basamağı Bulma-2 1. Aynı element atomuna ait Xa+, Xb+ ve Xc+ taneciklerinin 4. Aşağıda bileşiklerinden hangisinde oksijen elementi- yarıçapları arasında; Xc+ > Xa+ > Xb+ ilişkisi vardır. nin değerliği diğerlerinden farklıdır? (1H, 3Li, 8O 11Na, 12Mg, 19K) Buna göre; X elementine ait a, b ve c yükseltgenme basamaklarının karşılaştırılması aşağıdakilerden han- Orbital Yayınları A) H2O2 B) Na2O2 C) MgO2 gisinde doğru olarak verilmiştir? D) Li2O E) K2O2 A) c>a>b B) b>c>a C) a>b>c D) a>c>b E) b>a>c 5. 2. X(g) + 577,6 kj X(g)1+ + 1e− 186 pm 95 pm 220 pm X(g)1+ + 1816,6 kj X(g)2+ + 1e− I II III X(g)2+ + 2744,7 kj X(g)3+ + 1e− X(g)3+ + 11.577 kj X(g)4+ + 1e− Baş grup elementi olan X için yukarıda verilen denk- X elementine ait 3 farklı iyonun iyon yarıçapları yukarıda lemlere göre, verilmiştir. I. X elementi bileşiklerinde 3+ değerlik alabilir. Orbital Yayınları Buna göre, aşağıdakilerden hangisinde bu elementin I, II ve III numaralı hallerine karşılık gelen iyonlar doğru I II. X elementi geçiş metalidir. olarak verilmiştir? III. X elementi elektron verdikçe elektron başına düşen çe- I II III kim kuvveti artar. A) X1− X2− X3− B) X1+ X2+ X3+ yargılarından hangileri doğru olur? C) X2− X3− X1− D) X3+ X2+ X1+ A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III E) X2− X1− X3− D) II ve III E) I, II ve III 3. Q T X YZ Yukarıda periyodik tablodan bir kesit verilmiştir. Orbital Yayınları Periyodik tabloda yeralan elementlere ait aşağıda verilen 6. Aşağıdaki elementlerden hangisi bileşiklerinde her za- man aynı değerliği alır? iyon çiftlerinden hangisi birbirinin izoelektroniğidir? A) X2+ ve Q1− B) Y1+ ve Z3+ C) T3+ ve Z3+ A) 29Cu B) 17Cl C) 16S D) T3+ ve Q1− E) Y1+ ve T3+ D) 9F E) 8O ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 40

1. ÜNİTE TEST 15 MODERN ATOM TEORİSİ 7. Aşağıda bileşiklerden hangisinde Xe elementinin yük- 10. Aşağıda formülleri verilen bileşiklerden hangisinde hid- seltgenme basamağı diğerlerinden farklıdır? (1H, 8O, rojen elementinin değerliği 1− dir? (7N, 8O, 9F, 15P, 19K) 9F, 17Cl) A) NH3 B) KH C) HF A) H4XeO6 B) XeOF4 C) XeO3 Orbital Yayınları D) H2O E) PH3 D) XeF6 E) XeOCl4 8. 23V elementi kararlı bileşiklerinde aşağıdaki yükselt- 11. 29Cu, 29Cu1+, 29Cu2+ genme basamaklarından hangisinde bulunamaz? Atom ve iyonları için, A) 6+ B) 5+ C) 4+ D) 3+ E) 2+ Orbital Yayınları I. Elektron sayısı en büyük olan 29Cu’ dur. II. En kararlı olan 29Cu+’dir. I II. Hacmi en büyük olan 29Cu2+’dir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 9. Aşağıda temel hal elektron dağılımı verilen nötr ele- 12. Fe3O4 bileşiğinde demir (Fe) elementi; mentlerden hangisinin 3+ yüklü iyonu küresel simetri özelliği göstermez? I. 8/3+ A) 13Al: [10Ne] 3s2 3p1 II. 2+ B) 21Sc: [18 Ar] 4s2 3d1 C) 26Fe: [18 Ar] 4s2 3d6 Orbital Yayınları III. 3+ D) 25Mn: [18 Ar] 4s2 3d5 E) 31Ga: [18 Ar] 4s2 3d10 4p1 yükseltgenme basamaklarından hangilerini almıştır? (8O) A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III 41 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 ECBDEDAADBBD

s Testi Yükseltgenme Basamağı Bulma-3 1. Br1+ iyonun Br1− iyonuna dönüşmesi sırasında; 4. Aşağıda isimleri verilen bileşiklerden hangisinin for- mülü yanlış yazılmıştır? I. İyon yarıçapı, II. Elektron sayısı, Bileşik Formülü A) Demir−III−fosfat III. Elektron başına düşen çekirdek çekim kuvveti, Orbital Yayınları B) Kalsiyum sülfat FePO4 C) Magnezyum nitrür CaSO4 niceliklerinden hangileri artar? D) Potasyum permanganat Mg3N2 E) Alüminyum nitrat KMnO4 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II AlNO3 D) II ve III E) I, II ve III 2. 2142X ve 3115Y elementleri için aşağıda verilen bilgilerden 5. Demir−III−karbonat Fe2(CO3)3 bileşiğindeki karbon hangisi yanlıştır? elementinin (C) yükseltgenme basamağını bulmak A) X kararlı bileşiklerinde 2+ değerlik alır. için, B) Y’ nin elektronegatifliği daha yüksektir. I. Demirin proton sayısı C) X elektron vermeye yatkındır. Orbital Yayınları II. Karbonat kökünün yükü D) Oluşturacakları kararlı iyonik bağlı bileşiğin formülü III. Oksijenin yükseltgenme basamağı X2Y3’tür. niceliklerinden en az hangileri bilinmelidir? E) Y nin 3p orbitalinde 3 elektronu vardır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III 6. Aşağıda formülleri verilen bileşiklerde yer alan azot (N) atomlarının yükseltgenme basamakları karşılarında belir- tilmiştir. Buna göre, hangi bileşikteki Azot (N) elementinin yükseltgenme basamağı yanlış verilmiştir? 3. Bir X metali sülfür (S2−) iyonuyla sadece XS bileşiğini Orbital Yayınları Bileşik N elementinin oluşturabilmektedir. yükseltgenme basamağı A) NH3 Buna göre, X metalinin fosfat köküyle oluşturduğu bi- B) Ca3N2 3+ leşiğin 1 molündeki toplam atom sayısı aşağıdakiler- C) KNO2 3− den hangisinde doğru olarak verilmiştir? D) N2O5 3+ E) N2H4 5+ A) 5 B) 6 C) 13 D) 15 E) 17 2− ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 42

1. ÜNİTE TEST 16 MODERN ATOM TEORİSİ 7. H2O + 2X + 3NO2− 2MnO2 + 3NO3− + 2OH− 10. Aşağıdaki bileşik çiftlerinin hangisinde, iki bileşikteki azotun değerlikleri birbirinden farklıdır? Yukarıdaki tepkime denkleştirilmiştir. (1H, 7N, 8O, 17Cl, 19K, 20Ca) A) N2O3 − HNO2 Buna göre tepkimede yeralan X kimyasal türündeki Orbital Yayınları B) N2O5 − KNO3 katyonun yükseltgenme basamağı kaçtır? C) NO2 − HNO2 D) NO2 − N2O4 A) 7+ B) 6+ C) 5+ D) 4+ E) 3+ E) Ca3N2 − NH4Cl 8. T 11. Atom numarası 1A grubu elementlerinin atom numa- XY Q ralarından iki fazla olan elementlerin temel hali için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır? Z A) Elektron dağılımının s1 ile bitmesi B) Elektron dağılımının p1 ile bitmesi Orbital Yayınları C) Yükseltgenme basamağının 3+ olması D) Geçiş metali olması E) Elektron dağılımının p3 ile bitmesi Yukarıdaki periyodik tabloda yer alan X, Y, Z, Q ve T elementlerinden hangisinin bileşiklerinde sahip olabi- leceği yükseltgenme basamağı en büyüktür? A) X B) Y C) Z D) T E) Q 12. Aşağıdaki bileşiklerde altı çizili element atomlarından hangisinin yükseltgenme basamağı, karşısında yanlış verilmiştir? (8O, 11Na, 12Mg, 15P, 16S 17CI, 19K 20Ca, 25Cr, 27Mn) 9. Aşağıdaki bileşikler Klor (17Cl) elementinin yükseltgenme Orbital Yayınları Bileşik Yükseltgenme basamağı basamağı büyükten küçüğe doğru olacak şekilde sıralan- 5+ A) Mg3 (PO4)2 7+ mıştır. B) K2MnO4 6+ C) K2Cr2O7 5+ Hangi bileşik sıralamayı bozmaktadır? (1H, 8O) D) Ca(ClO3)2 6+ E) Na2SO4 A) HClO4 B) HClO3 C) HClO2 D) HCl E) HClO 43 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 CDCEDAACDCEB

p Testi 1. 11Na+, 10Ne ve 9F− türleri ile ilgili; 4. Aynı periyotta bulunan X, Y, Z elementleri ile ilgili, I. İzoelektronik türlerdir.  Sadece Y elementi d bloğundadır. II. İyonlaşma enerjileri birbirine eşittir.  Atom numarası en küçük olan Z’dir. III. İyon yarıçaplarının karşılaştırılması: Na+ > Ne > F− Orbital Yayınları  X’in değerlik elektron sayısı 7’dir. şeklindedir. bilgileri veriliyor. yargılarından hangileri doğrudur? Buna göre, A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III I. Z elementi s bloğundadır. D) I ve II E) II ve III II. X, Y, Z elementleri 3. periyotta olabilir. III. 1. İyonlaşma enerjisi en büyük olan X’tir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I ve III E) I, II ve III 2. Bir tane 27Co3+ iyonu ile ilgili, 5. Aşağıdaki taneciklerde altı çizili elementlerden hangi- I. Elektron konfigürasyonu 3d6 ile biter. II. Açısal momentum kuantum sayısı ℓ: 0, olan 6 tane Orbital Yayınları sinin yükseltgenme basamağı en büyüktür? (1H, 7N, elektronu vardır. 8O, 9F, 13Al, 15P, 24Cr) A) AI(OH)4− B) N2O3 C) PO43− III. Spin kuantum sayısı −1/2 olan en fazla 14 tane elektro- D) CO2 E) CrO42− nu vardır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 3. 3Li, 11Na, 19K elementleri ile ilgili, 6. Ametallerle ilgili, I. Elektron dizilimleri ns1 ile biter. I. Elektron ortaklaşması ile kendi aralarında kimyasal bağ II. Atom yarıçapı en büyük olan 19K'dır. kurarlar. I II. İyonlaşma enerjisi en az olan 3Li’ dir. I V. Sodyum’un 1. iyonlaşma enerjisi, Lityum’dan büyük, Orbital Yayınları II. Metallerle elektrostatik çekim kuvvetine dayalı bağ oluştururlar. Potasyum’dan küçüktür. III. Standart koşullarda hepsi gaz haldedir. yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur? A) II ve III B) I, II ve IV C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) III ve IV E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 44

1. ÜNİTE TEST 17 MODERN ATOM TEORİSİ 7. 7N, 9F ve 19K elementleri ve bu elementlerin kendi ara- 10. Temel haldeki 7N, 15P ve 16S elementleri ile ilgili, larında oluşturdukları bileşikler ile ilgili, I. 1. İyonlaşma enerjileri arasındaki ilişki; N > P > S, şek- I. 19K metal, 7N ve 9F ametaldir. lindedir. II. 19K ile 7N arasında iyonik bağlı K3N bileşiği oluşur. Orbital Yayınları II. Atom yarıçapları arasındaki ilişki; P > S > N, şeklindedir. I II. 7N ve 9F nin oluşturacağı bileşiğin 1 tane molekülü top- I II. Elektronegatiflikleri arasındaki ilişki; N > S > P, şeklin- lam 4'tür atom içerir. dedir. yargılarından hangileri doğrudur? verilenlerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III 8. X Y Z Yukarıda periyodik sisteme ait kesitte görülen Z elementi- Orbital Yayınları 11. Çok elektronlu ve temel haldeki nötr bir element ato- nin atom numarası 11’dir. muna ait; 4s, 4p ve 3d orbitallerinin enerjileri aşağıda- kilerden hangisinde doğru olarak karşılaştırılmıştır? Buna göre; A) 4s = 4p > 3d I. Verilen kesit 1A grubuna aittir. B) 4p > 4s > 3d II. X, Y, Z elementleri benzer kimyasal özellikler gösterir. C) 3d > 4p > 4s III. Atom yarıçapları arasında; Z > Y > X ilişkisi vardır. D) 4p > 3d > 4s verilenlerden hangileri doğrudur? E) 3d > 4s > 4p A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 9. Temel durumdaki 13Al atomundaki elektronların baş 12. Periyodik sistemde 2. periyotta ametalik özelliğin azal- kuantum (n), açısal momentum kuantum (ℓ),manyetik dığı yönde, kuantum (mℓ) ve spin kuantum (ms) sayılarıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? I. İyonlaşma enerjisi. A) Değerlik elektronları için n değeri 3’tür. Orbital Yayınları II. Atom numarası. B) Yedi tane elektronun ℓ değeri 1’dir. III. Atom yarıçapı. C) Üçüncü enerji düzeyinde bulunan bütün elektronlar için ℓ değeri 0’dır. verilenlerden hangileri kesinlikle azalır? D) İkinci enerji düzeyinde bulunan 2 tane elektron için mℓ A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III değeri -1’dir. D) Yalnız III E) I ve III E) En fazla yedi tane elektronun ms değeri +1/2 olabilir. 45 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 AECDECBCCEDA

p Testi 1. I. p orbitalinde en fazla altı elektron bulunabilir. 4. Soygazların tamamı ile ilgili, II. Elektronlar öncelikle yüksek enerjili orbitallere yerleşir. I. Değerlik elektron sayıları eşittir. III. Elektronlar eş enerjili orbitallere önce birer birer yerleşir. II. Oda koşullarında fiziksel halleri gazdır. Temel haldeki element atomlarıyla ilgili yukarıdaki ifa- Orbital Yayınları I II. Bileşik oluşturmaya yatkın değillerdir. delerden hangileri yanlıştır? verilenlerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III D) I ve II E) II ve III D) I ve III E) I, II ve III 5. Periyodik sistemin yatay sırasına periyot, düşey sütununa grup denir. A grubu A grubu B grubu W TQ Z X 2. 8O, 16S ve 34Se elementleriyle ilgili, Orbital Yayınları Y I. S elementi bileşiklerinde sadece 2− değerliğini alır. II. 1. İyonlaşma enerjisi en büyük olan 8O’dir. Buna göre, periyodik sistemde yerleri belirtilen X, Y, III. Atom yarıçapı en büyük olan 34Se’dir. Z, T, Q ve W elementleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden verilenlerden hangileri doğrudur? hangisi yanlıştır? A) X ile Y aynı gruptadır. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III B) T ile Q aynı periyottadır. D) II ve III E) I, II ve III C) Q elementi bileşiklerinde sadece 1− değerliğini alır. D) Z, dördüncü periyotta B grubundadır. E) W elementi IUPAC sistemine göre 18. gruptadır. 3. 22Ti2+ ile 20Ca tanecikleri ile ilgili, I. İzoelektroniktirler. II. s orbitallerindeki toplam elektron sayıları eşittir. Orbital Yayınları 6. Aşağıdaki katyonlardan hangisinin IUPAC sistemine III. Periyodik sistemde aynı periyotta yeralırlar. göre periyodik sistemdeki grup numarası en büyük- yargılarından hangileri doğrudur? tür? (19K, 20Ca, 26Fe, 31Ga, 32Ge) A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III A) K+ B) Ca2+ C) Fe3+ D) II ve III E) I ve III D) Ga3+ E) Ge4+ ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 46

1. ÜNİTE TEST 18 MODERN ATOM TEORİSİ 7. Açısal momentum kuantum sayısıyla (ℓ) ilgili; 11. Metallerle ilgili; I. 0’dan n−1’e kadar değer alabilir. I. Elektriği ve ısıyı iyi iletirler. II. Orbitalin uzaysal yönelmesini gösterir. II. Metallerde elektriksel iletkenlik sıcaklık arttıkça artar. I II. Elektron bulutunun hacimsel gösterimidir. Orbital Yayınları I II. Eşleşmemiş elektron içerebilirler. yargılarından hangileri yanlıştır? yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I ve III E) II ve III D) II ve III E) I, II ve III 8. 24Cr elementinin manyetik kuantum sayısı (mℓ) sıfır (0) 12. Bohr atom teorisine göre atomun yapısıyla ilgili aşağı- olan kaç tane elektronu vardır? daki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) 12 B) 10 C) 8 D) 7 E) 5 A) Nötr bir atomun proton sayısı elektron sayısına eşittir. Orbital Yayınları B) Elektron çekirdeğin etrafında dairesel yörüngelerde hareket eder. 9. 19K+, 18Ar, 17CI− türleriyle ilgili, I. Çekirdek çekim kuvvetleri birbirinden farklıdır. C) Elektronların enerjisi, bulundukları yörüngenin enerji- sine eşittir. D) Temel haldeki bir atoma dışarıdan enerji verildiğinde, elektron bu enerjiyi absorblayarak daha yüksek enerji düzeyine geçer. E) Temel haldeki bir atoma ait elektron ışıma yaparak bulunduğu enerji düzeyinden bir alt enerji düzeyine iner. II. Elektron başına düşen çekim kuvvetleri eşittir. III. Yarıçapları arasındaki ilişki; K+ < Ar < Cl− şeklindedir. yargılarından hangileri doğrudur? 13. 1. İE 2. İE 3. İE (kj / mol) X 120 560 1080 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III Y 210 430 2850 Z 98 410 820 D) I ve III E) II ve III Yukarıda baş grup elementleri olan X,Y ve Z'nin iyonlaşma enerjileri verilmiştir. X ve Y elementleri aynı periyottadır. Buna göre, X, Y ve Z elementleriyle ilgili; I. Atom çapları arasındaki ilişki; Z > X > Y, şeklindedir. 10. Temel haldeki 21Sc element atomunun elektron içeren Orbital Yayınları II. Y'nin değerlik elektron sayısı, X'inkinden büyüktür. en yüksek enerjili orbitalinde bulunan elektron aşağı- I II. X'in metalik özelliği, Y ve Z'ninkinden fazladır. yargılarından hangileri yanlıştır? daki kuantum sayılarından hangisine sahip olamaz? A) ms: −1/2 B) ms: +1/2 C) mℓ: 0 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) ℓ: 2 E) n: 4 D) II ve III E) I ve III 47 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 BDC ACE A ADECEC

p Testi 1. X element atomunun kütle numarası 56, atom numarası 26'dır. 4. X, Y, Z, Q elementleri ve periyodik tablodaki yerleriyle ilgili Buna göre, X elementi ve X2O3 oksit bileşiğiyle ilgili bilgiler şöyledir. aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? (8O) Orbital Yayınları  X element atomu oktetini tamamlamıştır. A) Bir tane X2O3 bileşiğindeki toplam elektron sayısı 56'dır.  Y element atomunun elektron sayısı en azdır. B) X element atomunun nötron sayısı 26 dır.  X ile Z ile aynı gruptadır ve X'in atom yarıçapı Z'ninkin- C) X elementi geçiş metalidir. den küçüktür.  Q element atomunun proton sayısı Y'ninkinden fazladır. D) X elementi 3. periyottadır. Buna göre X, Y, Z ve Q elementlerinin periyodik tab- E) X2O3 bileşiğinde, X in yükseltgenme basamağı 6+'dır. lodaki yerleri için aşağıdaki gösterimlerden hangisi doğru olabilir? 2. X2+ iyonunun 9 tane tam dolu 2 tane yarı dolu orbitali bu- A) Y Q X B) Z Q X C) Y Q X Z lunmaktadır. Z Y Buna göre, X element atomu ile ilgili; D) Y X E) Y Z X I. Atom numarası 22’dir. ZQ Q II. Temel hal elektron dizilişinde elektron içeren en yüksek 5. Aşağıda verilen ünlü bilim insanlarından hangisi bir enerjili orbital için ℓ = 0’dır. atom modeli önermemiştir? A) Neils Bohr I II. Küresel simetri özelliği gösterir. B) John Dalton C) Amadeo Avogadro IV. s orbitallerindeki toplam elektron sayısı 8’dir. D) Ernst Rutherford E) J.J. Thomson yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve IV B) III ve IV C) I ve II D) I, II ve III E) I, III ve IV Orbital Yayınları 3. Tabloda, X, Y, Z ve Q element atomlarının tüm elektronla- rıyla ilgili bilgiler verilmiştir. Element Enerji düzeylerindeki toplam 6. Nötr X elementi ile Y+ iyonu karşılaştırıldığında aşağı- atomu elektron sayısı dakilerden hangisi kesinlikle farklıdır? A) Proton sayıları X n=1 n=2 B) Nötron sayıları Y 1 0 C) Elektron sayıları Z D) Grup numaraları Q 24 E) Elektron içeren orbital türleri 26 7. 13X, 15Y elementleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden han- gisi yanlıştır? 27 A) X, metaldir. B) Y, ametaldir. Buna göre X, Y, Z ve Q elementleriyle ile ilgili aşağıda- C) X element atomu 3 elektron verdiğinde elektron dizilişi kilerden hangisi yanlıştır? kendisine en yakın soy gazınkine benzer. D) X ve Y periyodik sistemde aynı periyottadır. A) X element atomunun değerlik elektron sayısı 1'dir. E) Y element atomu 3 elektron aldığında X’in izoelektro- niği olur. B) Y, Z ve Q element atomlarının değerlik elektronları p orbitalindedir. C) Y, Z ve Q element atomlarının 1. enerji düzeyindeki Orbital Yayınları orbitalleri tam doludur. D) Q element atomu bir elektron alarak soygaz elektron düzenine ulaşır. E) X, Y, Z ve Q elementleri ametaldir. ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 48

1. ÜNİTE TEST 19 MODERN ATOM TEORİSİ 8. Atom kuramına göre, baş kuantum sayısı (n) ile ilgili Orbital Yayınları 12. Temel haldeki X, Y ve Z elementleriyle ilgili bilgiler şöyledir: aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?  X3+ iyonunun elektron dağılımı, 3p6 ile bitmektedir. A) 2n2 nin sayısal değeri, n enerji düzeyinde bulunabile-  Y elementi, 3. periyot III A grubundadır. cek maksimum elektron sayısını verir.  Z elementi VIIA grubundadır ve atom numarası X ve Y B) n2 nin sayısal değeri, n enerji düzeyindeki toplam elementlerinden daha büyüktür. orbital türünü verir. Buna göre X, Y, Z elementlerinin periyodik tablodaki C) n: 1 enerji düzeyinde en fazla 2 elektron bulunur. yerleri aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak veril- miştir? D) Baş kuantum sayısı, temel enerji düzeyini belirtir ve sıfırdan büyük tam sayıdır. A) E) n:4 enerji düzeyinde bulunabilecek toplam elektron X sayısı en fazla 32’dir. Z Y 9. Periyodik çizelgeyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangi- B) Y si yanlıştır? X Z A) d bloku elementleri periyodik sistemde 4.periyottan Orbital Yayınları C) YZ itibaren yeralmaya başlar. X B) VII A grubu elementlerinin elektron dağılımı s2p5 ile D) Z biter. Y X C) VIII A grubunda yeralan bütün elementlerin elektron dağılımındaki son orbital, tam dolu p orbitalidir. D) V A grubu elementlerinin elektron dağılımı s2p3 ile biter. E) I A grubu elementlerinin elektron dağılımındaki son orbital s orbitalidir. 10. Kuantum sayılarıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi yan- lıştır? A) Baş kuantum sayısı (n) sıfırdan büyük tam sayılardır. B) Açısal momentum kuantum sayısının (ℓ) alabileceği en küçük sayısal değer 1’dir. C) Açısal momentum kuantum sayısı (ℓ ) orbitalin şeklini verir. D) Manyetik kuantum sayısı (mℓ) orbitalin uzaydaki yö- nelmesini gösterir. E) Spin kuantum sayısı (ms) + 1/2 ve −1/2 değerlerini alır. 11. Xn+ iyonunun yükü ve elektron sayısı bilindiğine göre, E) Y X Z I. Periyodik sistemdeki yeri II. Nötron sayısı Orbital Yayınları III. İzotoplarının doğada bulunma yüzdesi özelliklerinden hangileri bilinebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III 49 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 C AB AC AE BCB AB

p Testi 1. Temel haldeki bir element atoma ait elektronların orbitalle- 3. Temel hal elektron dizilimleri belirtilen kuantum sayı- re yerleşmesine ait şekil aşağıda verilmiştir. larıyla biten atomlardan hangisinin atom çapı en bü- yüktür? Orbital Yayınları Baş kuantum Açısal momentum sayısı (n) kuantum sayısı (ℓ) A) 3 0 B) 3 1 C) 4 2 D) 4 0 E) 4 1 Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 4. A) Elektronlar önce en düşük enerjili orbitale yerleşir. B) 3. Enerji düzeyinde, 3 tür alt kabuk vardır. Orbital Yayınları Görselde s orbitallerinin sınır yüzey diyagramları verilmiştir. C) Elektonlar 4s orbitalinden sonra 3d orbitaline yerleşir. D) Her enerji düzeyindeki p orbitalinin enerjisi, s orbitalin- Buna göre; den daha fazladır. E) Başkuantum sayısı aynı olan p orbitallerinin enerjisi, I. Orbitalin başkuantum sayısı arttıkça elektronun bulun- px, py, pz yönünde artar. ma ihtimalinin olduğu bölgenin hacmi artar. 2. II. 3s, 4s ve 5s orbitallerinin uzaydaki yönelim sayıları ay- nıdır. III. Elektronlar çekirdekten uzaklaştıkça enerjileri azalır. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III Bohr Modeli Bulut Modeli Yukarıda şekilleri verilen atom modelleriyle ilgili; I. Bulut (Modern atom) modelinde elektronların çekirde- ğin çevresinde bulunma ihtimalinden bahsedilir. II. Bohr atom modeli güneş sistemine benzetilebilir. I II. Bohr atom modeline göre, elektron belirli bir yörüngede Orbital Yayınları 5. Temel haldeki 29Cu element atomunda s, p ve d orbi- ne kadar uzun süre kalırsa kalsın enerji yayınlamaz ve tallerindeki elektron sayılarının karşılaştırılması aşağı- enerjisi sabit kalır. dakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? ifadelerinden hangileri doğrudur ? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) s > p > d B) p > d > s C) p > s > d D) II ve III E) I, II ve III D) d > p > s E) d > s > p ORBİTAL YAYINLARI 11. SINIF KİMYA SORU BANKASI 50