ความสำคัญทางหลักฐานทางประวัติศาสตร์ อยุธยา

ความสาคญั ทางหลกั ฐานทาง ประวตั ิศาสตร์ อยธุ ยา จดั ทำโดย อศิ วงศ์ จิรพงศน์ นั ท์

• ทกุ วนั นีค้ นท่วั ไปในสงั คมดเู หมือนรบั รูก้ นั แตเ่ พียงวำ่ กรุงศรอี ยธุ ยำคือรำชธำนีของชนชำติ ไทยท่ีสบื เน่ืองมำจำกกรุงศรอี ยธุ ยำมีอำยยุ ำวนำนถงึ ๔๑๗ ปี ก่อนท่ีจะถกู เผำผลำญจน เป็นกรุงเก่ำไปเพรำะนำ้ มือพมำ่ ขำ้ ศกึ แลว้ จงึ มีกรุงธนบรุ กี บั กรุงเทพมหำนครขนึ้ มำแทน จนกระท่งั ปัจจบุ นั ส่งิ ท่ีเหลอื ใหเ้ ห็นอยเู่ ป็นรูปธรรมก็คอื เกำะเมืองท่ีมีแม่นำ้ ลอ้ ม มีซำกหกั พงั ของโบรำณสถำนท่ีเป็นวดั วำอำรำมและปรำสำทรำชวงั ซง่ึ ลว้ นลอ่ ตำลอ่ ใจให้ นกั ทอ่ งเท่ียวจำกท่ีตำ่ งๆ ทงั้ ภำยและนอกประเทศไปชมกนั

• แตโ่ ดยควำมเป็นจรงิ กรุงศรอี ยธุ ยำมีควำมหมำยตอ่ คนในสงั คมไทยมำกมำยกวำ่ นี้ ถำ้ มองใหก้ วำ้ งออกไป ก็นบั ไดว้ ำ่ เป็นมรดกทำงอำรยธรรมแหง่ หนง่ึ ของผคู้ นในภมู ิภำคเอเชียตะวนั ออกเฉียงใตท้ ่ีมีควำมในกำรกำร ปรบั ตวั เขำ้ กบั สภำพแวดลอ้ มทำงธรรมชำติไม่แพค้ นในภมู ิภำคอ่ืนของโลก • • ภำพของเกำะเมืองพระนครศรอี ยธุ ยำท่ีชำวตะวนั ตกในตน้ พทุ ธศตวรรษท่ี ๒๓ เขียนแสดงไวอ้ ย่ำงเดน่ ชดั นนั้ ถึงแมว้ ำ่ ไมถ่ กู ตอ้ งในทำงสดั สว่ นของควำมเป็นจรงิ ทงั้ หมดก็ตำม ก็เป็นกำรบนั ทกึ ภำพท่ีระคนไปดว้ ย ภำพพจนท์ ่ีใกลเ้ คียงกบั ควำมเป็นจรงิ และควำมช่ืนชมในภมู ทิ ศั น์ สภำพแวดลอ้ มและควำมงดงำมของพระ นครท่ีเตม็ ไปดว้ ยแมน่ ำ้ ลำคลองปรำสำทรำชวงั และวดั วำอำรำมท่ีมีสีสนั จนเรยี กไดว้ ำ่ เป็นนครเวนิส ตะวนั ออก

• ภำพของเกำะเมืองพระนครศรอี ยธุ ยำท่ีชำวตะวนั ตกในตน้ พทุ ธศตวรรษท่ี ๒๓ เขียนแสดง ไวอ้ ย่ำงเดน่ ชดั นนั้ ถงึ แมว้ ำ่ ไมถ่ กู ตอ้ งในทำงสดั สว่ นของควำมเป็นจรงิ ทัง้ หมดก็ตำม ก็เป็น กำรบนั ทกึ ภำพท่ีระคนไปดว้ ยภำพพจนท์ ่ีใกลเ้ คียงกบั ควำมเป็นจรงิ และควำมช่ืนชมในภมู ิ ทศั น์ สภำพแวดลอ้ มและควำมงดงำมของพระนครท่ีเตม็ ไปดว้ ยแมน่ ำ้ ลำคลองปรำสำท รำชวงั และวดั วำอำรำมท่ีมีสีสนั จนเรยี กไดว้ ำ่ เป็นนครเวนิสตะวนั ออก

• ภำพของเกำะเมืองพระนครศรอี ยธุ ยำท่ีชำวตะวนั ตกในตน้ พทุ ธศตวรรษท่ี ๒๓ เขียนแสดง ไวอ้ ยำ่ งเดน่ ชดั นนั้ ถงึ แมว้ ำ่ ไมถ่ กู ตอ้ งในทำงสดั สว่ นของควำมเป็นจรงิ ทัง้ หมดก็ตำม ก็เป็น กำรบนั ทกึ ภำพท่ีระคนไปดว้ ยภำพพจนท์ ่ีใกลเ้ คียงกบั ควำมเป็นจรงิ และควำมช่ืนชมในภมู ิ ทศั น์ สภำพแวดลอ้ มและควำมงดงำมของพระนครท่ีเตม็ ไปดว้ ยแมน่ ำ้ ลำคลองปรำสำท รำชวงั และวดั วำอำรำมท่ีมีสีสนั จนเรยี กไดว้ ำ่ เป็นนครเวนิสตะวนั ออก

• จำกหลกั ฐำนทำงประวตั ิศำสตรแ์ ละโบรำณคดี พระนครศรอี ยธุ ยำก็คือนครท่ีเกิดขนึ้ จำก พฒั นำกำรทำงประวตั ศิ ำสตรข์ องผคู้ นท่ีอยใู่ นดนิ แดนภำคกลำงของประเทศไทยมำชำ้ นำน นบั แตย่ คุ ตน้ ประวตั ิศำสตรร์ ำวพทุ ธศตวรรษท่ี ๑๒ ลงมำ ซง่ึ เป็นกำรพฒั นำจำกกำร เกิดของบำ้ นเลก็ เมืองนอ้ ยท่ีอยใู่ นท่ีรำบลมุ่ แมน่ ำ้ ขนึ้ เป็นรฐั อิสระท่ีมีกำรนบั ถือ พระพทุ ธศำสนำเหมือนกบั บรรดำรฐั อ่ืนๆ ท่ีอยใู่ นประเทศเดียวกนั แลว้ ตอ่ มำก็มีภำษำ เดยี วกนั จนถงึ กำรรวมตวั เป็นรฐั ใหญ่ท่ีเรยี กวำ่ อำณำจกั ร

• กรุงศรอี ยธุ ยำคือรำชอำณำจกั รแหง่ แรกของประเทศสยำมหรอื ท่ีเรยี กวำ่ ประเทศไทยใน ปัจจบุ นั และพระนครศรอี ยธุ ยำก็คอื รำชธำนีแห่งแรกของประเทศนีท้ ่ีแทจ้ ริง กอ่ นท่ีจะมี กรุงธนบรุ แี ละกรุงเทพมหำนครตอ่ มำตำมลำดบั • • ควำมสำคญั ท่ีโดดเดน่ เป็นพเิ ศษเฉพำะตวั เองอกี อยำ่ งหนง่ึ ของพระนครศรอี ยุธยำก็คอื เป็นนครในระดบั นำนำชำติท่ีไมเ่ คยมีมำก่อนหนำ้ นีใ้ นดินแดนประเทศไทย เห็นจะมี เปรยี บเทียบไดก้ ็มีแตก่ รุงเทพมหำนครเพียงแห่งเดียว

• ตลอดช่วงเวลำ ๔๑๗ ปีท่ีดำรงอยนู่ นั้ พระนครศรอี ยธุ ยำมีพฒั นำกำรทำงฝังเมือง ขนำด ของเมืองและขอบเขตของเมืองจนเป็นศนู ยก์ ลำงของสงั คมเมือง [Urban center] ท่ีสมบรู ณแ์ บบเช่นเดยี วกนั กบั นครใหญ่ๆ ในโลกท่ีรว่ มสมยั เดียวกนั น่นั ก็คือนอกจำกกำร เป็นเมืองท่ีมีแมน่ ำ้ ธรรมชำติลอ้ มรอบเป็นคเู มือง มีกำแพงและปอ้ มปรำกำรกอ่ อฐิ ถือปนู ท่ี ม่นั คงแขง็ แรกและมีถนนคคู ลองท่ีตดั เป็นตำตะแกรงเพ่ือกำรคมนำคม กำรระบำยนำ้ และ ควำมมีระเบียบแบบแผนนอยำ่ งสวยงำมแลว้ ยงั มีกำรแบง่ ผงั บรเิ วณของพระนครออกเป็น ยำ่ นหรอื บรเิ วณตำ่ งๆ กนั ท่ีสำมำรถสะทอ้ นใหเ้ ห็นถงึ โครงสรำ้ งทำงกำรเมอื ง เศรษฐกิจ และสงั คมของบำ้ นเมืองอยำ่ งชดั เจน

• นบั แตบ่ รเิ วณท่ีเป็นพระบรมมหำรำชวงั อนั เป็นท่ีประทบั และเป็นท่ีบรหิ ำรรำชกำรแผน่ ดิน ของพระมหำกษัตรยิ ์ วดั วำอำรำม ทงั้ ท่ีเป็นวดั หลวงและวดั รำษฎร์ ยำ่ นตลำดรำ้ นคำ้ ยำ่ น อตุ สำหกรรมและหตั ถกรรม ไปจนถงึ ยำ่ นท่ีอยอู่ ำศยั และสถำนท่ีพกั สนิ คำ้ หำ้ งโกดงั เก็บ สนคำ้ ของชำวตำ่ งประเทศหลำยเชือ้ ชำติและเผ่ำพนั ธทุ์ ่ีเขำ้ มำตงั้ หลกั แหล่งใน พระนครศรอี ยธุ ยำอีกดว้ ย

• ควำมเป็นชมุ ชนในระดบั นครของกรุงศรอี ยธุ ยำนนั้ ไมไ่ ดจ้ ำกดั อยเู่ ฉพำะภำยในบรเิ วณ เกำะเมืองท่ีมีกำแพงปอ้ มปรำกำรและแมน่ ำ้ ลอ้ มรอบเทำ่ นนั้ แตม่ ีรศั มีแผ่กวำ้ ง ครอบคลมุ บรเิ วณรอบๆ เมืองท่ีอยภู่ ำยนอกในรศั มี ๓–๔ กิโลกเมตร โดยอำศยั แมน่ ำ้ ลำคลองเป็น เครอื ข่ำยโยงโยบรเิ วณตวั เมืองท่ีเป็นศนู ยก์ ลำงเขำ้ กบั บรรดำยำ่ นอตุ สำหกรรม หตั ถกรรม ยำ่ นตลำด ยำ่ นท่ีพกั อำศยั และเก็บสนิ คำ้ ของบรรดำพอ่ คำ้ นำนำชำตทิ ่ีเขำ้ มำในพระนคร

• ดงั เชน่ บรเิ วณตอนใตข้ องพระนคร เป็นบรเิ วณท่ีมีแม่นำ้ เจำ้ พระยำกวำ้ งใหญ่ อนั เน่ืองมำจำกกำรรวมกบั แม่นำ้ ป่ำสกั และแมน่ ำ้ ลพบรุ ไี หลลงไปทำงใต้ เป็นบรเิ วณท่ีบรรดำ เรอื สินคำ้ และเรอื เดินทะเลของนำนำชำตมิ ำจอดทอดสมอ มีบรรดำชมุ ชนและท่ีพกั สนิ คำ้ ของชำวตำ่ งชำติท่ีเป็นชำวตะวนั ตกเรยี งรำยไปทงั้ สองฝ่ังแม่นำ้

• ตำ่ งกนั กบั บรเิ วณตอนเหนือแถวยำ่ นตลองสระบวั ท่ีเป็นแหลง่ อตุ สำหกรรมและย่ำนท่ีอยู่ อำศยั ของคนไทย คนลำว และอ่ืนๆ ท่ีเป็นพวกชำวนำและพวกช่ำงฝีมือตำ่ งๆ ซง่ึ ลว้ นแตต่ งั้ ถ่ินฐำนบำ้ นเรอื นและวดั วำอำรำมตำมรมิ แม่นำ้ ลำคลองเหลำ่ นนั้ ทงั้ สนิ้

THANK YOU FOR WATCHING