3 หน่วยที่ 3 สรุป_merged

เอกสารประกอบการสอน 20101-2404 งานพ่นสี รถยนต์ นายสุรเชษฐ์ รัตนอัครเวช วิทยาลัยเทคนิคชุมพร

17 สาขาวชิ า : ช่างยนต์ ใบขน้ั ตอนการ หน้าท่ี ชื่อวิชา : งานพน่ สีรถยนต์ รหสั วิชา 20101-2004 งาน : การเตรยี มพนื้ งานชั้นลา่ ง ปฏิบัติงาน ขัน้ ตอนการปฏิบตั ิงาน แผ่นที่ : 1 1. การตรวจสอบผิวสี แหลง่ ขอ้ มลู 2. การกำหนดขอบเขตความเสยี หาย ABCD E 3. การลอกผวิ สี √ 4. การขัดลบขอบผวิ สี √ √ √ หมายเหตุ A : ประสบการณ์ B : ผู้เชี่ยวชาญ C : ผชู้ ำนาญ D : สงั เกตุ E : คูม่ ือการทำงาน

18 ตารางวเิ คราะหห์ วั ขอ้ ย่อย งานเตรยี มพน้ื งานชน้ั ลา่ ง ขัน้ ตอนการปฏิบตั ิงาน ความรู้ ระดบั (IS) ทักษะ ระดบั (PS) Step of Operation Knowledge RAT Skill I CA 1.การตรวจสอบผิวสี การใชผ้ ้าชุบทนิ เนอร์หรอื 1.วธิ กี ารตรวจสอบผวิ สี √ สารเคมีเชด็ ทผ่ี วิ สี √ 2.การกำหนดขอบเขตความ 2.การเลอื กใชส้ ารเคมี เสียหาย 3.การหดตวั ผวิ สี กำหนดตรวจสภาพ √ 1.การตรวจสอบดว้ ยสายตา ขอบเขตการซ่อมบริเวณ 3.การลอกผวิ สี 2.การตรวจสอบดว้ ยการลูบ 4.การขดั ลบขอบผิวสี สมั ผสั √ พ้นื ทีเ่ สียหาย 3.การตรวจสอบดว้ ยบรรทดั เหลก็ √ กำหนดพน้ื ทีการขัดลอก √ 1.การลอกผวิ สซี ่อมเฉพาะจุด ผิวสีบรเิ วณพื้นทเี่ สียหาย 2.การลอกผิวสีซ่อมทงั้ ช้นิ 1.ขดั ลบขอบผิวเรยี บ √ กำหนดแนวพืน้ ที่ขอบผวิ สี √ 2.ขดั ลบขอบแนวสนั หมายเหตุ ระดบั (IS)ทางสติปัญญา ระดบั (PS)ทางทกั ษะฝี มอื ระดบั ความสามารถ R : ฟ้ืนคนื ความรู้ I : เลยี นแบบ IS : ทางสตปิ ัญญา A : ประยกุ ตค์ วามรู้ C : ทาถูกตอ้ ง PS : ทางทกั ษะฝีมอื T : สง่ ถ่ายความรู้ A : ชานาญ

19 หน่วยการเรียนรแู้ ละสมรรถนะประจำหน่วย ช่อื หน่วย ความรู้ สมรรถนะ คุณลักษณะทพี่ ึงประสงค์ หนว่ ยที่ 3 1.วิธีการตรวจสอบผิวสี ทักษะ - กิจนิสยั ท่ดี ใี นการทำงาน 2.การเลือกใช้สารเคมี - ความรับผดิ ชอบ การเตรยี มพืน้ งานช้ันล่าง 3.การหดตวั ผิวสี 1.การใช้ผ้าชบุ ทินเนอรห์ รอื - มวี ินัย 4.การตรวจสอบด้วยสายตา สารเคมีเชด็ ทผ่ี วิ สี - ความประณตี รอบคอบ - 5.การตรวจสอบด้วยการลบู 2.กำหนดขอบเขตการซอ่ ม ความตรงตอ่ เวลา สัมผสั บรเิ วณพนื้ ท่ีเสยี หาย - ความสะอาดปลอดภยั 6.การตรวจสอบด้วยบรรทัด 3.กำหนดพืน้ ทกี ารขดั ลอกผิว - รกั ษาสภาพแวดลอ้ ม เหลก็ สีบริเวณพ้ืนที่เสยี หาย - มีจติ อาสาในการทำงาน 7.การลอกผิวสีซอ่ มเฉพาะจดุ 4.กำหนดแนวพน้ื ทีข่ อบผิวสี 8.การลอกผวิ สซี อ่ มทัง้ ช้ิน 9.ขัดลบขอบผวิ เรียบ 10.ขัดลบขอบแนวสัน

20 แผนการจัดการเรยี นรู้มุ่งเน้นสมรรถนะ หน่วยที่ 3 สอนครั้งที่ 3 หนว่ ยที่ 3 ชว่ั โมงรวม 7 ชวั่ โมง การเตรยี มพืน้ งานชั้นล่าง จำนวนชว่ั โมง 7 ชว่ั โมง 1.สาระสำคญั ปัจจุบันการเตรียมพื้นงานช้ันล่างท่ีมีความสำคัญมากที่สุดในข้ันตอนของการพ่นสีรถยนต์ เพราะ จะต้องเตรียมผิวเพื่อป้องกันสนิมและการยึดเกาะช้ินงานระหว่างรอยบุบท่ีเกิดความเสียหายของรูปทรงกับ ชิน้ งานที่ได้รบั การตกแต่งใหเ้ หมอื นเดมิ ดังน้ันข้ันตอนการเตรียมพื้นงานช้ันล่างไมถ่ ูกวิธีย่อมจะทำให้เกิดผลข้ึน ภายหลัง 2.สมรรถนะประจำหน่วย 2.1 แสดงความรเู้ กย่ี วกับขอบเขตความเสียหายการเตรียมพ้ืนผวิ งานชน้ั ลา่ ง 2.2 แสดงพฤติกรรมลกั ษณะนิสยั ความสนใจใฝ่รู้ความมีวนิ ยั ตรงตอ่ เวลามจี ติ อาสา และอยู่อย่างพอเพยี ง 3. จุดประสงค์การเรยี นรู้ 3.1 ด้านความรู้ 3.1.1 อธิบายขอบเขตความเสียหายการเตรยี มพนื้ ผวิ งานช้นั ล่างตามลกั ษณะงานไดถ้ ูกต้อง 3.2 ดา้ นทกั ษะ 3.1.1 กำหนดขอบเขตความเสียหายของรปู ทรงกับชิน้ งานทไี่ ด้โปว๊ สใี หเ้ หมือนเดมิ 3.3 ด้านคณุ ลกั ษณะทพ่ี งึ ประสงค์ 3.3.1 ตระหนกั ถงึ ความสนใจใฝร่ ู้ความมีวนิ ยั ตรงต่อเวลามจี ิตอาสา และอยอู่ ย่างพอเพียง

แผนการจดั การเรียนรู้มุ่งเนน้ สมรรถนะ 21 หน่วยท่ี 3 หนว่ ยท่ี 3 การเตรยี มพ้ืนงานชนั้ ล่าง สอนครัง้ ท่ี 3 ชวั่ โมงรวม 7 ชว่ั โมง 4. เน้ือหาสาระการเรียนรู้ จำนวนชัว่ โมง 7 ชั่วโมง 1. การตรวจสอบผวิ สี 2. การกำหนดขอบเขตความเสียหาย 3. การลอกผิวสี 4. การขดั ลบขอบผวิ สี (รายละเอยี ดอยู่ในใบความรู้ )

แผนการจดั การเรียนรู้มุ่งเนน้ สมรรถนะ 22 หน่วยท่ี 3 หน่วยท่ี 3 การเตรียมพื้นงานชั้นล่าง สอนคร้งั ที่ 3 ชั่วโมงรวม 7 ชวั่ โมง จำนวนชัว่ โมง 7 ชว่ั โมง 5.1 การนำเขา้ สบู่ ทเรยี น 1. แนะนำตัวผู้สอน ผู้เรียน ชื่อวิชา รหัสวิชา จุดประสงค์ของรายวิชา คำอธิบายรายวิชา พร้อมทั้ง บนั ทกึ ลงในแบบเกณฑก์ ารประเมินผลภาคทฤษฎี ภาคปฏิบัติ และคุณธรรมจรยิ ธรรม 2. นำเขา้ สู่บทเรียนโดยชักจงู โนม้ น้าวจิตใจใหผ้ ู้เรยี นเหน็ เปา้ หมายในการเรียน 3. ผู้เรยี นทำแบบทดสอบกอ่ นเรียน โดยใชแ้ บบทดสอบก่อนเรียน 4. ครอู ธิบายเนื้อหาสาระสำคญั ประจำหน่วยเรียนรู้ 5.2 การเรยี นรู้ 5.ครผู ้สู อนใช้ส่อื จาก Power Point VDO และ ส่ืออินเตอรเ์ นต็ ในการนำเสนอความรู้ 6. ครูผู้สอนใหน้ ักเรยี นศึกษาจากใบความรู้ เร่ือง การเตรยี มพนื้ งานชั้นลา่ ง 7. ครูผ้สู อนให้นกั เรยี นช่วยกนั สรุปหัวขอ้ ต่าง ๆ จากใบความร้แู ละตอบคำถามจากแบบฝึกหัด 8. ครูผสู้ อนให้นกั เรยี นแบง่ กลมุ่ ฝกึ ปฏบิ ตั ิงานเตรียมพืน้ งานชัน้ ล่าง 5.3 การสรุป 9. ครูผ้สู อนสรปุ ทบทวนโดยใชค้ ำถามกระต้นุ นกั เรียนใหใ้ ชเ้ หตผุ ลจากความรูท้ ีเ่ รียน 5.4 การวัดผลและประเมินผล 10. ครูผูส้ อนแจกแบบทดสอบหลังเรียน ใหน้ ักเรียนปฏิบตั ิตามคำส่ังของแบบทดสอบ 11. ครูผสู้ อนตรวจและเกบ็ คะแนนประจำแบบทดสอบ 12. ครูผู้สอนให้นกั เรยี นทบทวนความรู้เพือ่ แกไ้ ขสว่ นท่ีผิดในการเรยี น 13. ครผู สู้ อนเนน้ ยำ้ ใหน้ ักเรียนตระหนักถงึ หลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงในส่วนของ ความสนใจใฝ่ รู้ความ มีวินยั ตรง ตอ่ เวลา มีจติ อาสา และอยอู่ ย่างพอเพยี ง [

แผนการจัดการเรยี นรู้มุ่งเนน้ สมรรถนะ 23 หน่วยท่ี 3 หนว่ ยที่ 3 การเตรยี มพืน้ งานช้นั ล่าง สอนครั้งที่ 3 ช่วั โมงรวม 7 ชวั่ โมง จำนวนชว่ั โมง 7 ชว่ั โมง 6. สื่อการเรียนร/ู้ แหลง่ การเรยี นรู้ 6.1 สื่อส่ิงพิมพ์ - หนงั สือเรียน รายวิชางานพ่นสีรถยนต์ - ใบความรู้ ใบงาน และแบบใบประเมินผล 6.2 สือ่ โสตทศั น์ (ถ้ามี) - Power Point - VDO หรอื VCD - Internet - Application Zoom/Google Classroom 6.3 หุ่นจำลองหรือของจรงิ (ถา้ มี) - ชนิ้ สว่ นรถยนต์ /รถยนตฝ์ ึกงานสรี ถยนต์/ชน้ิ งานฝกึ ปฏบิ ัติ 6.4 อน่ื ๆ แหลง่ การเรียนรู้ - หอ้ งสมุดทง้ั ในและนอกสถานศกึ ษา 7. เอกสารประกอบการเรียนรู้ (ใบความรู้ ใบงาน ใบมอบหมายงาน) - แบบใบความรู้ ใบงาน - แบบฝกึ หดั หน่วยเรยี นรู้ - แบบทดสอบกอ่ นเรียน - แบบทดสอบหลังเรียน 8. การบูรณาการ/ความสมั พันธก์ บั วชิ าอ่ืน บูรณาการกับหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเกย่ี วกับ - นกั เรยี นมเี หตุผลในการปฏิบัติงาน - นกั เรยี นมคี วามพอประมาณในการอยู่อยา่ งพอเพียง - นักเรียนมภี ูมิคุม้ กันเก่ยี วกบั ความสนใจใฝร่ ู้ความ มีวินยั ตรง ตอ่ เวลา มีจิตอาสา 9. การวดั และประเมินผล 9.1 กอ่ นเรียน - แบบทดสอบก่อนเรียน 9.2 ขณะเรยี น - แบบใบความรู้

24 - ใบงาน - แบบฝึกหดั หนว่ ยเรยี นรู้ 9.3 หลังเรยี น - แบบทดสอบหลังเรียนเรยี น

25 ใบความรู้ (Information Sheet) รหสั วิชา.... 20101–2004.... วิชา....งานพ่นสีรถยนต์..... หน่วยท่ี 3 การเตรียมผิวงาน เร่ือง การเตรียมผวิ งาน การเตรียมผวิ งาน เป็นการปรบั ผวิ หน้างานที่เสยี หายหรอื บรเิ วณพื้นผิวงานท่ไี ดท้ ำการเปลีย่ นชิ้นส่วนใหม่ ทั้งนี้เพ่ือเปน็ การปอ้ งกนั สนิม เพม่ิ การยึดเกาะระหวา่ งชน้ั สีจากการตกแต่งรูปทรงของชิ้นงานเดิมท่ีมีรอยบบุ และ ปอ้ งกันการดูดซบั ของสารละลายหรอื ทินเนอร์ท่ีผสมกับสที ับหนา้ การเตรียมผวิ งานมี 3 ข้ันตอนคือ 1. การเตรียมผวิ งานพืน้ ล่าง 2. การโป๊สี 3. การพน่ สพี ื้น 3.1 วสั ดุที่ใช้ในการเตรยี มผวิ งาน วสั ดุท่ใี ชใ้ นการเตรยี มผวิ งานประกอบดว้ ย กระดาษทราย สรี องพืน้ สีโป๊ และสพี ้นื 3.1.1 กระดาษทราย (Sand Paper) กระดาษทราย (Sand Paper) เป็นวัสดทุ ใี่ ช้งานรว่ มกับเคร่ืองขัดหรอื อุปกรณร์ องขัดด้วยมอื ใช้ขัดผวิ ของสเี ดิม ผวิ ของสโี ป๊ และสพี ้ืนวสั ดุที่ใช้ทำกระดาษทราย เชน่ พ้ืนของกระดาษทรายทำด้วยกระดาษกนั น้ำผา้ หรือ แผ่นไฟเบอร์กลาส ผงขดั ที่ติดกับพ้ืนกระดาษทรายน้ำทำจากเกลด็ ซลิ โิ คนคาร์ไบด์ ซึ่งมคี ุณสมบตั ิในการกดั เซาะผิวงาน ใหห้ ลดุ ในระหว่างขดั ได้อย่างรวดเรว็ เหมาะท่ีจะใช้กบั การขดั สที ม่ี คี วามอ่อน ส่วนกระดาษทรายที่ทำจากเกลด็ อะลูมเิ นียมออกไซด์ ซึ่งมคี วามหนาแน่นและทนทานสงู เหมาะทีจ่ ะใชใ้ นการขัดสีที่มีความแขง็ ดังแสดงในรปู ท่ี 9.1 รปู ท่ี 3.1 กระดาษทรายท่ใี ช้ในการซอ่ มสรี ถยนต์

26 ใบความรู้ (Information Sheet) รหัสวิชา.... 20101–2004.... วิชา....งานพ่นสีรถยนต์..... หน่วยท่ี 3 การเตรียมผิวงาน เรื่อง การเตรียมผวิ งาน จานวนชั่วโมง.......... 1. ประเภทของเบอร์กระดาษทราย กระดาษทรายทใ่ี ช้ในการซ่อมสรี ถยนต์ เบอร์ของกระดาษทรายจะแสดงไว้ ดา้ นหลงั ของกระดาษ จำนวนตวั เลขของเบอร์ย่งิ มากขนาดของผงจะยิ่งมีขนาดทล่ี ะเอียดข้นึ ซง่ึ เบอร์ของกระดาษทราย ทน่ี ยิ มใช้ในการซ่อมสีรถยนต์จะอยรู่ ะหวา่ งเบอร์60 – 300 ดงั แสดงในรูปท่ี 9.2 และตารางท่ี 9.1 ซง่ึ แสดงเบอร์ของ กระดาษทรายท่ีใช้กบั งานในลักษณะต่างๆ รูปที่ 9.2 กระดาษทราย ตารางท่ี 3.1 แสดงเบอรข์ องกระดาษทรายท่ีใช้กบั งานในลกั ษณะตา่ งๆ JIS #16 #24 #60 #80 #120 #180 #240 #320 #600 #1000 #1200 ANSI 16 24 60 80 80 200 240 360 600 - FEPA P16 P24 P60 P80 P120 P220 - P240 P500 P1200 - ขัดสนิม ขัดสพี น้ื ขัดเมด็ ฝ่นุ หลัง จากทพ่ี ่นสี ขดั ผิวสี ขัดขึ้นรปู สีโป๊ ขัดเรียบสโี ป๊ ขดั ลอกผิวสี ขัดลบขอบผวิ สี

27 ใบความรู้ (Information Sheet) รหัสวชิ า.... 20101–2004.... วชิ า....งานพ่นสีรถยนต์..... หน่วยท่ี 3 การเตรียมผิวงาน เรื่อง การเตรียมผิวงาน จานวนช่ัวโมง.......... กอ่ นท่ชี ่างซ่อมสีรถจะนำกระดาษทรายไปใชง้ าน จะต้องปฏิบตั ดิ ังนี้ • เลอื กเบอรก์ ระดาษทรายให้เหมาะกับสภาพของงาน ซึ่งจุดน้ีเป็นจุดสำคัญท่จี ะสง่ ผลกระทบต่อผิวของ ชน้ิ งานในระยะยาว เชน่ ถา้ ใชก้ ระดาษทรายเบอร์ 600 หรือ 1,000เพื่อใช้ในการลอกผวิ ของสีเก่า จะทำใหเ้ สยี เวลา และพลงั งานทใ่ี ช้มากเกินไปในการลอกสีเก่าออก ควรใช้กระดาษทรายเบอร์ 60 ซ่ึงเป็นเบอร์กระดาษทรายท่หี ยาบ ก็ จะชว่ ยให้เวลาในการทำงานน้ันเสร็จเรว็ ข้นึ ดว้ ยเหตุน้ใี นการเลอื กกระดาษทรายที่เหมาะกบั งานควรเรยี งลำดบั เบอร์ ของกระดาษทรายตั้งแต่เบอร์หยาบไปหาเบอรล์ ะเอียดดังนี้ • การลอกผิวของสี ใหใ้ ชก้ ระดาษทรายเบอร์ 60 • การขัดผิวสีโป๊ ให้ใชก้ ระดาษทรายเบอร์ 80, 120 และ 200 • การขดั ลบรอยขดั หยาบ ให้ใช้กระดาษทรายเบอร์ 300 • การขดั สพี นื้ ให้ใช้กระดาษทรายเบอร์ 300 2. วธิ ีการขดั กระดาษทราย การลอกผิวของสีในงานซ่อมรถยนต์มี 2 วิธีคือ แบบขดั น้ำ และแบบขัดแหง้ 1. การขัดน้ำ คือการใช้น้ำให้เป็นตัวแทรกอย่รู ะหว่างผวิ ของชิ้นงานกับกระดาษทรายเพ่ือทำความสะอาด กระดาษทรายใหส้ ามารถขัดไดง้ ่าย เบอร์ของกระดาษทรายใชล้ ะเอยี ดจนถึงเบอร์ 1,000 โดยไมส่ ้ินเปลอื งกระดาษ ทรายเหมือนกบั วธิ ขี ัดแห้ง ดงั แสดงในรปู ท่ี 9.3 กระดาษทรายท่ีใช้จะต้องเปน็ กระดาษทรายน้ำเทา่ นนั้ แตต่ ้องใช้เวลา ในการขดั ชน้ิ งานท่มี ากกวา่ วิธกี ารขดั แบบแหง้ รูปท่ี 3.3 วิธกี ารขดั แบบเปียก

28 ใบความรู้ (Information Sheet) รหสั วชิ า.... 20101–2004.... วิชา....งานพ่นสีรถยนต์..... หน่วยท่ี 3 การเตรียมผิวงาน เรื่อง การเตรียมผวิ งาน จานวนชั่วโมง.......... 2. การขัดแบบแหง้ เป็นวธิ กี ารขดั ลอกผวิ งานอีกแบบหนงึ่ ซึ่งจะใช้งานงา่ ย โดยเฉพาะงานประเภทขดั ข้นึ รูปสี โป๊ กระดาษทรายที่ใช้จะตอ้ งเป็นเบอรท์ ่หี ยาบต้ังแต่เบอร์ 60 – 240หรือ 320 โดยใช้งานร่วมกบั เครือ่ งขดั แบบซิงเกลิ แอ็กชน่ั เคร่ืองขัดแบบดับเบลิ แอ็กชั่น และแบบออบิทลั แอ็กชั่น ดังแสดงในรูปท่ี 9.4 รูปที่ 3.4 การขดั แบบแหง้ วธิ ีการ การขัดเปยี ก การขดั แห้ง รายการ ความเร็วของงาน ช้า เร็ว ความสนิ้ เปลืองกระดาษทราย ตำ่ สงู คุณภาพของงานที่ได้ ดี ไมด่ ี ประสิทธภิ าพของงาน พอใช้ สูง ฝุ่นละออง ไม่มี มีฝุน่ อปุ กรณ์ ถงั นำ้ ใช้เคร่อื งดูดฝุน่ และเคร่อื งระบายอากาศ การแห้งตวั หลังจากการขัด จำเป็น ไมจ่ ำเป็น สที ่ีใช้ในการเตรียมผวิ งานกอ่ นทำการพ่นสที ับหน้า ประกอบด้วยสีรองพนื้ สโี ป๊ และสพี ื้น 1. สรี องพนื้ (Printer Surfacer) เปน็ สีทใี่ ชป้ ้องกนั สนิมและเพม่ิ การยึดเกาะระหวา่ งพืน้ ท่ีท่ีเป็นเหล็กกบั ผวิ สีทบั หนา้ สรี องพน้ื ที่ใช้ซ่อมสีรถยนต์แบ่งออกเป็น 4 ชนิดคอื 1.สรี องพน้ื ชนิดวอชไพร์เมอร์ (Wash Primer) ประกอบดว้ ยไวนิลบูทรี ลั (Vinyl Butyral) เรซนิ ซิงก์ โครเมต (Zinc Chromate)ซ่ึงเป็นสารทใี่ ช้ป้องกันสนิม และน้ำยาฮารด์ เดนเนอร์ สรี องพื้นชนิดวอชไพรเมอร์ใช้สำหรับ พน่ ลงบนบริเวณพืน้ ล่าง (ผิวเหล็ก) โดยตรงเพ่ือเป็นการเพ่ิมประสิทธิภาพในการป้องกันสนมิ และการยึดเกาะของสีพ้ืน และสที บั หนา้

29 ใบความรู้ (Information Sheet) รหสั วิชา.... 20101–2004.... วชิ า....งานพ่นสีรถยนต์..... หน่วยท่ี 3 การเตรียมผิวงาน เรื่อง การเตรียมผิวงาน จานวนชั่วโมง.......... 2. สีรองพนื้ ชนดิ แล็คเกอรไ์ พรเมอร์ (Lacquer Primer)เปน็ สรี องพ้ืนชนิดแหง้ เร็ว ประกอบดว้ ยไนโตร เซลลโู ลส (Nitrocel–lulose) และอัลไคดเ์ รซนิ (Alkyd Resin) มีประสิทธภิ าพในการปอ้ งกันสนมิ แต่การยดึ เกาะไม่ดี เมอ่ื เทยี บกบั ชนดิ วอชไพรเมอร์และอีพ็อกซีไพรเมอร์ 3. สรี องพน้ื ยูรเิ ทนไพเมอร์(Urethane Primer Surfacer) ประกอบดว้ ยอัลไคด์เรซิน (Alkyd Resin) และใชร้ ว่ มกบั โพลีไอโซไซยาเนต (Polyisocyanate) หรือฮารด์ –เดนเนอร์ ซึง่ มคี ณุ สมบัติในการปอ้ งกันสนมิ และการ ยดึ เกาะตัวทดี่ ี 4.สีรองพ้ืนชนดิ อพี ๊อกซไี พรเมอร์ (Epoxy Primer Surfacer) ประกอบดว้ ยสารอีพ็อกซเี รซิน (Epoxy Resin) โดยจะใช้ร่วมกับน้ำยาฮารด์ เดนเนอรท์ ใ่ี ช้กับอพี ็อกซเี รซนิ เท่านน้ั ดังนนั้ สีรองพ้ืนชนิดน้ีจึงมีคณุ สมบตั ใิ น การปอ้ งกนั สนมิ และการยึดเกาะทีด่ ีกวา่ สีรองพ้ืนทัง้ สองที่กล่าวมาแลว้ ข้างต้น ดงั แสดงในรปู ท่ี 9.8 ในอุตสาหกรรมการ ผลติ รถยนต์ทใ่ี ชร้ ะบบชุบสดี ้วยไฟฟา้ หรือระบบอีดพี ี (Electro Deposition Painting; EDP) จะใชส้ พี ้นื เปน็ แบบ อีพ็อกซี 2. สีโป๊ (Putty) หรือสโี ป๊พลาสติก มลี ักษณะเป็นของเหลว ใชส้ ำหรบั เติมลงในพืน้ ท่ีที่เปน็ รอยยุบของ ชิ้นงานเพ่ือทำให้ผิวเกิดความเรยี บ และแตง่ ผิวให้เรียบไดโ้ ดยการใชก้ ระดาษทรายขัดสีโป๊ท่ใี ช้ในการซ่อมสีรถยนต์มี 3 ชนิดคอื 1. สีโป้วโพลีเอสเติร์(Polyester Putty) ประกอบด้วยสารอันเซตเทอรเ์ รดโพลีเอสเตอร์และยรู ีเทนเร ซนิ สโี ปช๊ นิดน้จี งึ เปน็ สีโป๊ชนดิ 2 องคป์ ระกอบ (2K) ดังน้นั จึงต้องใชร้ ว่ มกับน้ำยาฮาร์ดเดนเนอรท์ ่ผี ลติ จากสารออกานิต เปอร์ออกไซด์ จึงสามารถโป๊ข้ึนรูปได้หนา ขดั ง่าย แตม่ ีเนื้อหยาบ ดว้ ยเหตุนี้จงึ ไมค่ วรโป๊ให้หนาเกินกว่า 3 มลิ ลเิ มตร และโปล๊ งบนผวิ หนา้ ของผิวเหล็กโดยตรง 2. สีโปว้ อพี ๊อกซี (Epoxy Putty) ดงั แสดงในรูปท่ี 9.10 ประกอบดว้ ยสารอีพ็อกซีเรซิน โดยใช้งาน รว่ มกับสารอะมิแนไนเตตในฮาร์ดเดนเนอร์ ดังน้ันสโี ปอ๊ ีพ็อกซีจึงมีคณุ สมบตั ิในการป้องกันสนมิ และการยึดเกาะผิวงาน ไดด้ ี จึงถูกนำมาใช้งานซอ่ มช้นิ งานประเภทพลาสติก แต่มีคุณสมบัตใิ นการแห้งตวั การข้ึนรูป และการขัดที่ต่ำกว่าสโี ป๊ ชนิดโพลีเอสเตอร์ 3. สโี ป้วแลค๊ เกอรห์ รอื สีโป้วแหง้ เรว็ หรือสโี ป้วแดง (Lacquer Putty) ประกอบดว้ ยสารไนโตร เซลลโู ลส และอลั ไคด์เรซนิ ใช้สำหรับโปเ๊ ติมรอยรเู ขม็ หรือรอยยบุ เล็กน้อยบนผิวสพี ้นื ภายหลงั จากการพ่นสีพ้ืนจึงไม่ ควรโป๊ใหห้ นาเกิน 1 มลิ ลิเมตร ดงั แสดงในรูปที่ 9.11 3. สพี น้ื (Surface) เปน็ สขี องช้ันท่สี อง ใช้สำหรับพ่นสีรองพ้นื หรือสีโป๊ มีคุณสมบัตทิ ดี่ คี ือ ปอ้ งกนั การซมึ ของสี ทับหน้าอดุ รอยขัดกระดาษทราย และเพิ่มความแข็งแรงใหก้ ับสีรองพื้นและสที ับหน้า สีพ้ืนทใี่ ช้การซ่อมสีรถยนต์แบง่ ตามลกั ษณะของการผลิตและการนำไปใช้งานเปน็ 3 ชนิดคือ

30 ใบความรู้ (Information Sheet) รหัสวิชา.... 20101–2004.... วิชา....งานพ่นสีรถยนต์..... หน่วยที่ 3 การเตรียมผิวงาน เร่ือง การเตรียมผวิ งาน จานวนช่ัวโมง.......... 1. สีพนื้ ชนิดแล๊คเกอร์ (Lacquer Surface) ประกอบดว้ ยสารไนโตรเซลลโู ลส และอลั ไคด์เรซนิ หรอื อะครลิ กิ เรซนิ เปน็ สพี ้ืนทีแ่ หง้ ตวั ได้เร็ว แตม่ ีคุณสมบตั ิในการยดึ เกาะที่ต่ำกว่าสีพ้นื ประเภทอ่นื ในด้านชั้นสี ดงั แสดงใน รปู ท่ี 9.12 2. สพี ้นื ยรู เิ ทน (Urethane Surface) ประกอบด้วยสารโพลเี อสเตอร์ อะคริลกิ และสารอลั ไคดเ์ รซนิ สามารถแข็งตัวได้เมื่อผสมกับฮาร์ดเดนเนอรช์ นิดไอโซไซยาเนต สพี น้ื ชนดิ น้ีจึงแหง้ ตัวช้ามาก ดงั น้ันจึงต้องใช้ความร้อน ประมาณ 60 องศาเซลเซยี ส ช่วยในการทำให้สีแหง้ ตัวเร็วขึ้น จงึ จะทำให้ประสิทธภิ าพในการป้องกนั สนิม การยึดเกาะ และปอ้ งกันการดูดซมึ ไดด้ ี ดังแสดงในรปู ที่ 9.13 3. สพี ้นื เทอร์โมเซต๊ ้ิงอะมิโนอัลไคด์ (Thermosetting Amino Alkyd Surface)ประกอบด้วยสารเมลามนิ และอลั ไคด์เรซนิ เปน็ สีที่ใช้พน่ รองพื้นก่อนพน่ สจี รงิ ต้องใชอ้ ุณหภูมิในการอบสีท่ีอุณหภมู ปิ ระมาณ 90 – 120 องศาเซลเซียส 3.2 การเตรยี มพื้นงานชนั้ ลา่ ง การเตรียมพนื้ งานช้ันลา่ ง เป็นข้ันตอนในการเตรียมพื้นท่ีที่เกดิ การเสยี หาย โดยมีข้นั ตอนในการปฏบิ ัตกิ ่อนทำการโป๊ 7 ขั้นตอน ดังนี้ 1. การตรวจสอบผวิ สี 2. การกำหนดขอบเขตการเสียหาย 3. การซ่อมรอยนนู บนผวิ งาน 4. การขดั ลอกผวิ สี 5. การขดั ขอบผิวสี 6. การทำความสะอาดและกำจัดคราบไขมัน 7. การพ่นสีรองพน้ื 3.2.1 การตรวจสอบผวิ สี (Identifying Paint)การตรวจสอบผวิ สี (Identifying Paint) มีวธิ ีการ ตรวจสอบ 2 วิธีคอื 1. การตรวจสอบด้วยการสังเกต เป็นวธิ กี ารแรกในการตรวจสอบ โดยการสงั เกตจากบริเวณพน้ื ท่ีที่ ไดร้ ับความเสียหายที่ได้รบั การซอ่ มแซมมาก่อนวา่ เป็นสปี ระเภทใด ส่วนใหญ่จะเป็นสปี ระเภทแลกเกอร์แหง้ เร็ว แตถ่ ้า ซ่อมสใี หม่จะเปน็ สแี ห้งเร็ว ทำให้เกิดสียน่ ขน้ึ ได้ ซ่ึงเปน็ สาเหตุมาจากทนิ เนอรใ์ นช้นั สที ี่พ่นใหม่ทะลุผา่ นซึมเข้าไปทำ ปฏกิ ริ ยิ ากัดกบั สีแลกเกอร์แห้งเรว็ ดว้ ยเหตนุ ้ีจึงต้องตรวจสอบผวิ ของสีเดิมทุกครงั้ ก่อนทำการเตรียมพื้นงานช้ันล่าง 2. การใช้ทินเนอร์ตรวจสอบผวิ สี วธิ นี ี้สามารถปฏบิ ัตไิ ดโ้ ดยการใชผ้ า้ ชุบทนิ เนอรเ์ ช็ดลงบนผวิ สีของ ตัวถงั รถทตี่ ้องการซอ่ มสใี หม่ ถ้าเป็นสอี บหรือสียูรเี ทน สีจะไม่หลุดติดมากบั ผ้าทีเ่ ช็ดแต่ถ้าเป็นสีแห้งเรว็ ชนิดแลกเกอร์ เม่อื เอาผา้ ชุบทนิ เนอรเ์ ชด็ สี สีจะเป้อื นติดผ้าออกมาใหเ้ ห็นไดอ้ ยา่ งชัดเจน ดงั แสดงในรูปท่ี 9.14

31 ใบความรู้ (Information Sheet) รหัสวชิ า.... 20101–2004.... วิชา....งานพ่นสีรถยนต์..... หน่วยที่ 3 การเตรียมผิวงาน เรื่อง การเตรียมผวิ งาน จานวนช่ัวโมง.......... การกำหนดขอบเขตการเสียหายของชิน้ งาน สามารถตรวจสอบได้ 3 วิธคี อื 1. การกำหนดขอบเขตการเสยี หายของชน้ิ งานด้วยการมอง การกำหนดด้วยวิธนี ีจ้ ะทำการทดสอบได้ โดยอาศยั แสงจากหลอดไฟฟลูออเรสเซนตส์ ่องไปบรเิ วณพื้นผิวงานที่เสยี หายแสงไฟทต่ี กกระทบบนช้นิ งานจะมีลักษณะ การเสียรูปทรงเพียงเลก็ น้อย และขอบเขตการเสียหายจะสามารถมองเหน็ ไดง้ ่าย เพียงแค่มองช้ินงานในแนวระนาบกับ ผิวงานเท่าน้นั ดงั แสดงในรูปที่ 9.15 รปู ท่ี 9.15 การตรวจสอบขอบเขตการเสยี หายด้วยการมอง 2. การกำหนดขอบเขตของการเสียหายดว้ ยวิธีลบู สัมผสั วิธีนเ้ี ปน็ อกี วธิ หี นง่ึ ที่ช่างผ้ทู ำการตรวจสอบ จะตอ้ งสวมถุงมือ และลูบสมั ผัสผวิ งานบรเิ วณที่เสียหายไปในทศิ ทางตามรปู ที่ 9.16 การลบู สมั ผัสจะต้อง ออกแรงกดและอาศยั ความร้สู ึกจากฝ่ามือที่ลบู สัมผัส จงึ จะสามารถประเมินบรเิ วณพืน้ ที่ไดร้ ับความ เสียหายไดอ้ ย่างแม่นยำ รปู ท่ี 3.16 การตรวจสอบความเสยี หายด้วยการลบู สมั ผสั ผวิ งาน

32 ใบความรู้ (Information Sheet) รหสั วชิ า.... 20101–2004.... วิชา....งานพ่นสีรถยนต์..... หน่วยท่ี 3 การเตรียมผิวงาน เร่ือง การเตรียมผิวงาน จานวนช่ัวโมง.......... 3. วธิ กี ำหนดขอบเขตพนื้ ที่ความเสียหายด้วยบรรทัดเหลก็ การกำหนดขอบเขตพ้ืนทคี่ วามเสียหาย ด้วยวธิ นี ้ี เปน็ การใช้บรรทัดเหลก็ วางทาบลงบนพน้ื ทบี่ รเิ วณด้านตรงขา้ มทีเ่ ป็นพนื้ ทีป่ กตกิ ับพืน้ ที่ท่ีได้รับความเสยี หาย ดงั แสดงในรปู ท่ี 9.17 จากนัน้ ใหน้ ำบรรทัดเหลก็ วางทาบลงบนพน้ื ที่ทเี่ สยี หาย และตรวจความแตกต่างขอระยะหา่ ง ระหวา่ งตัวถงั กับบรรทดั เหลก็ กจ็ ะสามารถรคู้ วามเสียหายทเี่ กดิ ข้นึ ได้ รปู ท่ี 3.17 การกำหนดขอบเขตพน้ื ทคี่ วามเสยี หายดว้ ยบรรทดั เหลก็ 9.2.2 การใชค้ อ้ นซอ่ มรอยนูนทเ่ี กิดบนผวิ งานทจี่ ะซ่อม เม่ือบรเิ วณพนื้ ที่ผิวงานท่ีจะซ่อมมีรอยนนู ของ เหล็กข้ึนมาระหวา่ งทำการซอ่ ม ให้ใชค้ ้อนหัวแหลมเคาะรอยนูนของเหล็กใหย้ ุบตัวลงต่ำกวา่ ระดับผิวงานเดมิ เพียง เล็กน้อย ดังแสดงในรูปท่ี 9.18 รูปท่ี 3.18 การใช้ค้อนหัวแหลมเคาะรอยนนู ของเหล็กใหย้ บุ ตวั ลง

33 ใบความรู้ (Information Sheet) รหัสวิชา.... 20101–2004.... วชิ า....งานพ่นสีรถยนต์..... หน่วยท่ี 3 การเตรียมผิวงาน เร่ือง การเตรียมผิวงาน จานวนช่ัวโมง.......... 9.2.3 การลอกสบี ริเวณพืน้ ทีเ่ สยี หาย เม่ือตรวจสอบการกำหนดขอบเขตท่ีเสียหายแล้ว จงึ จำเปน็ ท่จี ะต้อง ลอกสี เพ่ือเปน็ การป้องกันการลอกของผวิ สที ี่จะเกดิ ขึน้ อีกภายหลงั ดงั นนั้ ในการลอกผิวสีเดิมของช้ินงานท่ไี ด้รับความ เสียหาย จึงควรใช้เครือ่ งขัดแบบซงิ เกิลแอก็ ช่นั ร่วมกับกระดาษทรายเบอร์ 60 และเบอร์ 80 ดังแสดงในรูปท่ี 9.19 รปู ท่ี 3.19 การลอกผวิ สเี ดมิ บรเิ วณพ้นื ทท่ี ไี่ ด้รับความเสียหาย ข้อควรปฏบิ ัติ • ในการลอกผิวสีเดิมดว้ ยเครือ่ งซิงเกลิ แอก็ ชั่น ควรปฏิบัติในการใชเ้ คร่ืองมืออย่างถูกต้อง ดงั แสดงในรูปท่ี 9.20 • ไมค่ วรขดั บริเวณพื้นท่ีท่ีจะทำการลอกสีเปน็ เวลานานๆ รปู ที่ 3.20 การใช้เคร่ืองมอื ขดั ลอกผิวสีเดิมด้วยเครือ่ งซงิ เกิลแอก็ ชั่นท่ีถกู วธิ ี

34 ใบความรู้ (Information Sheet) รหัสวิชา.... 20101–2004.... วิชา....งานพ่นสีรถยนต์..... หน่วยท่ี 3 การเตรียมผิวงาน เร่ือง การเตรียมผิวงาน จานวนช่ัวโมง.......... 3.2.4 การขดั ลบขอบผวิ สีเดมิ บริเวณพื้นท่ีทเ่ี สยี หาย การขัดลบขอบผวิ สีเดิมบริเวณพืน้ ท่ีทไ่ี ด้รบั ความเสียหาย เปน็ ขนั้ ตอนต่อจากการลอกผิวสมี ีจดุ ประสงคเ์ พื่อขดั ลบขอบของผิวสีเดมิ ให้เกดิ การลาดเอียง กว้าง และ เรียบ แตถ่ า้ ขัดขอบของผวิ สนี ้อยเกินไป เมื่อพ่นสที บั หนา้ กจ็ ะทำให้เกิดแนวขอบของการซ่อมผวิ สี ดังแสดงในรปู ที่ 9.21 การขดั ลบขอบสามารถปฏิบัติได้โดยใช้เครื่องมือขัดแบบดบั เบลิ แอ็กชั่น โดยการกดแปน้ รองขดั บริเวณตำแหน่ง A ให้แนบกบั ช้นิ งาน และเดนิ เคร่ืองขดั ไปตามแนวขอบของผวิ งาน ซึ่งการขดั ลบขอบของผวิ งาน จะตอ้ งลาดเอียงไม่น้อยกวา่ 30 มลิ ลเิ มตร รปู ที่ 3.21 การขดั ลบขอบของผิวสเี ดิม ข้อควรจำ ถ้าบริเวณพื้นท่เี สียหายอยู่ใกล้กบั แนวสนั ของตัวถัง ก่อนปฏบิ ตั ิงานจะตอ้ งติดผา้ เทปแบบหนาไว้ บริเวณเสน้ ของสนั เพ่อื ป้องกันการเสียหาย รูปที่ 3.22 การตดิ เทปท่แี นวสนั ของตัวถังเพอื่ ป้องกนั การเสยี หาย

35 ใบความรู้ (Information Sheet) รหัสวิชา.... 20101–2004.... วชิ า....งานพ่นสีรถยนต์..... หน่วยที่ 3 การเตรียมผิวงาน เรื่อง การเตรียมผวิ งาน จานวนชั่วโมง.......... 3.2.5 การทำความสะอาดและกำจดั คราบไขมนั ก่อนถึงข้นั ตอนการโป๊สี ควรทำความสะอาดผวิ ของชิน้ งานใหส้ ะอาด เพอื่ การยดึ เกาะของสีโป๊และปอ้ งกันสนิม และ ปัญหาทีจ่ ะเกดิ จากการเตรียมผิวงานท่ไี ม่ดี ดงั นนั้ การทำความสะอาดและกำจัดคราบไขมันท่ีผิวงาน จึงตอ้ งมีลำดับ ข้นั ตอนในการปฏบิ ัติดังนี้ 1. การทำความสะอาดดว้ ยกำลังดันลม การทำความสะอาดดว้ ยวิธีน้จี ะต้องใช้ปืนลมซ่ึงกำลงั ดนั ลมจะ เปา่ ให้ฝุน่ ละอองและเศษผงของสที เ่ี กิดจากการขดั ออกไปจากผิวของชน้ิ งาน ดงั แสดงในรูปที่ 9.23 รปู ที่ 9.23 ใชป้ นื ลมทำความสะอาดผวิ ของช้นิ งาน 2. การกำจัดคราบไขมนั เป็นการกำจดั คราบไขมันทตี่ ดิ อยู่ทผี่ วิ งานให้หมดไป (ถา้ มีคราบไขมนั หลงเหลืออยจู่ ะทำใหส้ ีเกดิ การพองหรือลอกของผิวสี) โดยการใชผ้ า้ ทีส่ ะอาดหรือกระดาษชำระขนาดหนา ชบุ น้ำยาขจดั ไขมัน (Degrease) เช็ดผวิ งานให้ท่วั จากน้ันใช้ผา้ สะอาดหรอื กระดาษชำระเชด็ ผวิ งานซ้ำอีกครั้ง เพอ่ื ขจดั คราบไขมนั และสง่ิ สกปรกทห่ี ลงเหลืออยู่ให้หมดไป ดังแสดงในรูปท่ี 9.24 รูปที่ 3.24 การขจดั คราบไขมันบนผิวของชิน้ งาน

36 ใบความรู้ (Information Sheet) รหสั วิชา.... 20101–2004.... วิชา....งานพ่นสีรถยนต์..... หน่วยที่ 3 การเตรียมผิวงาน เรื่อง การเตรียมผวิ งาน จานวนช่ัวโมง.......... 3.2.6 การพ่นสรี องพ้นื (Wash Primer Surface) การพน่ สีรองพน้ื (Wash Primer Surface) เป็นการพน่ สีรองพนื้ ลงบนบริเวณพน้ื ที่ที่เป็น พื้นท่ีหลกั เพอ่ื ป้องกนั การเกิดสนิม และชว่ ยการยึดเกาะของสีโป๊ ดงั แสดงในรูปท่ี 9.25 รูปท่ี 3.25 การพ่นสรี องพน้ื เพื่อป้องกันสนมิ กอ่ นโป๊สี

37 บันทึกหลังสอน สปั ดาหท์ ่ี 3 ช่อื วชิ า งานพน่ สรี ถยนต์ รหัสวชิ า 20101-2404 แผนกวิชา ช่างยนต์ วันท่สี อน หน่วยท่ี 3 รายการสอน การเตรียมพืน้ งานช้นั ลา่ ง จำนวน 7 ชวั่ โมง ภาคเรยี นที่ ปีการศกึ ษา จำนวนผู้เรียน ชัน้ กลมุ่ จำนวน คน เข้าเรียน คน ขาดเรยี น คน ชั้น กลมุ่ จำนวน คน เข้าเรยี น คน ขาดเรยี น คน 1.เน้ือหาที่สอน (สาระสำคญั ) 2.ผลการสอน 3.ปญั หา อปุ สรรค ทีเ่ กิดข้นึ ในระหว่างการเรยี นการสอน 4.แนวทางการแก้ปญั หาของครูผ้สู อน (แนวทางการทำวิจยั ) ลงช่ือ ผู้สอน (นายสรุ เชษฐ์ รัตนอัครเวช) // ลงช่อื หวั หน้าแผนก ลงชอ่ื หัวหนา้ งานพัฒนาหลกั สูตรฯ (นายควรรบ อู่มาลา) (นายสมศกั ด์ิ หลวงนา) // // ลงช่อื รองผูอ้ ำนวยการฝา่ ยวิชาการ (นายประเสริฐ ถงึ วสิ ยั ) //