หนว่ ยที่ 7 กระดาษทาการและงบการเงิน ตามประกาศกรมพฒั นาธรุ กจิ การค้า
สาระการเรยี นรู้ 1. ความหมายและประโยชน์ของกระดาษทาการ 2. รปู แบบกระดาษทาการ 3. กระดาษทาการสาหรบั กจิ การอตุ สาหกรรม 4. งบการเงินสาหรับกจิ การอตุ สาหกรรมตามประกาศกรม พฒั นาธุรกจิ การค้า
ความหมายและประโยชน์ของกระดาษทาการ ความหมายของกระดาษทาการ กระดาษทาการ (Worksheet /Working Papers) หมายถงึ แบบฟอร์มหรือกระดาษร่างที่ กิจการจดั ทาข้นึ เพือ่ เป็นเครือ่ งมอื ช่วยให้การจดั ทางบการเงนิ ของกจิ การเปน็ ไปอยา่ งสะดวกและรวดเรว็
ประโยชน์ของ 1. ทาให้ทราบต้นทุนสินคา้ ทผ่ี ลติ เสรจ็ หรือต้นทนุ สินคา้ สาเร็จรูป ในกรณเี ป็น กระดาษทาการ กจิ การอตุ สาหกรรม 2. ทาใหท้ ราบผลการดาเนินงานของกิจการ 3. ทาใหท้ ราบฐานะการเงินของกิจการ 4. สะดวกและประหยดั เวลาในการจดั ทารายงานและงบการเงิน เช่น งบตน้ ทนุ ผลติ งบกาไรขาดทนุ และงบแสดงฐานะการเงนิ 5. ช่วยตรวจสอบความถูกตอ้ งของการจัดทางบการเงิน
รปู แบบ กระดาษทาการมหี ลายรปู แบบ กจิ การสามารถเลอื กใชไ้ ดต้ ามความเหมาะสม กระดาษ และความตอ้ งการ เช่น ทาการ 1. กระดาษทาการชนิด 6 ช่อง (Six- column worksheet) ประกอบด้วย คอลมั น์ 6 คอลมั น์ ดงั นี้ 1.1 คอลัมนง์ บทดลอง (เดบติ และเครดติ ) 1.2 คอลัมน์งบกาไรขาดทนุ (เดบติ และเครดติ ) 1.3 คอลัมนง์ บแสดงฐานะการเงิน (เดบติ และเครดิต)
กระดาษทาการชนิด 6 ช่อง เหมาะสาหรับกิจการท่ีไม่มีรายการปรับปรุง แต่มี ปริมาณบัญชีมากหากมีปริมาณบัญชีไม่มาก กิจการไม่จาเป็นต้องจัดทากระดาษทาการ จาก งบทดลองสามารถจัดทางบการเงนิ ไดท้ ันที
2. กระดาษทาการชนดิ 8 ชอ่ ง (Eight- column worksheet) ประกอบดว้ ยคอลมั น์ 8 คอลัมน์ ดงั นี้ 2.1 คอลัมนง์ บทดลอง (เดบิตและเครดติ ) 2.2 คอลัมน์รายการปรับปรงุ (เดบิตและเครดิต) 2.3 คอลมั นง์ บกาไรขาดทนุ (เดบิตและเครดติ ) 2.4 คอลัมนง์ บแสดงฐานะการเงิน (เดบติ และเครดติ )
กระดาษทาการชนิด 8 ช่อง เหมาะสาหรับกิจการที่มีรายการปรับปรุง และมีปริมาณ บัญชีมากแต่ถึงแม้ว่ากิจการจะมีปริมาณบัญชีไม่มาก ก็ควรจะจัดทากระดาษทาการ เพราะจะ ชว่ ยให้การจัดทางบการเงินงา่ ย สะดวกและรวดเรว็
3. กระดาษทาการชนดิ 10 ชอ่ ง (Ten- column worksheet) ประกอบดว้ ยคอลัมน์ 10 คอลมั น์ ดงั น้ี 3.1 คอลัมน์งบทดลอง (เดบติ และเครดิต) 3.2 คอลมั นร์ ายการปรับปรุง (เดบติ และเครดติ ) 3.3 คอลัมนง์ บทดลองหลังปรบั ปรงุ (เดบติ และเครดติ ) 3.4 คอลัมนง์ บกาไรขาดทุน (เดบติ และเครดติ ) 3.5 คอลัมน์งบแสดงฐานะการเงิน (เดบติ และเครดติ )
กระดาษทาการชนิด 10 ช่องคลา้ ยกับกระดาษทาการชนิด 8 ช่อง เพยี งแตก่ จิ การตอ้ งการแสดง งบทดลองหลงั ปรับปรุง ซงึ่ ช่วยให้การจัดทางบการเงินสะดวกมากข้ึน
กระดาษทาการสาหรบั กจิ การอุตสาหกรรม การจัดทากระดาษทาการของกิจการอตุ สาหกรรม มีหลักเกณฑ์ เหมอื นกับกจิ การใหบ้ รกิ ารหรอื กิจการซ้ือขายสินค้า เพียงแตเ่ พิ่มคอลัมน์ งบต้นทุนผลิต เพ่ือความสะดวกในการคานวณต้นทุนสินค้าท่ีผลิตเสร็จ หรือต้นทุนสินค้าสาเร็จรูป กิจการอาจใช้กระดาษทาการชนิด 10 ช่อง หรือ 12 ช่องก็ได้ แล้วแต่ความต้องการถ้าใช้กระดาษทาการชนิด 10 ชอ่ ง ให้เปล่ียนคอลัมน์งบทดลองหลังปรับปรุงเปน็ คอลัมน์งบตน้ ทุนผลิต ถา้ ใช้กระดาษทาการชนิด 12 ชอ่ ง ให้แทรกคอลัมนง์ บต้นทนุ ผลติ ตอ่ จาก คอลัมน์งบทดลองหลงั ปรบั ปรุงในท่ีนี้จะใช้กระดาษทาการชนิด 10 ชอ่ ง
ข้นั ตอนในการจดั ทากระดาษทาการของกจิ การอุตสาหกรรมมีดงั นี้ 1. นาข้อมลู จากงบทดลองก่อนรายการปรบั ปรุง กรอกลงในคอลมั นง์ บทดลอง 2. นารายการปรับปรุงที่บันทึกไว้ในสมุดรายวันท่ัวไป ไปบันทึกลงในคอลัมน์รายการปรับปรุง โดยบันทึก เหมือนในสมุดรายวันท่ัวไป กล่าวคือ บัญชีใดเดบิต ก็ให้บันทึกช่องเดบิต โดยบันทึกใหต้ รงกับบัญชีท่ีเกี่ยวข้อง หาก บัญชีใดไม่ปรากฏในงบทดลอง ให้เพ่ิมบัญชีนั้น ๆ ต่อท้าย ปฏิบัติ เช่นเดียวกันจนครบทุกรายการและรวมยอด คอลัมน์รายการปรับปรุง หากการบันทึกรายการถูกต้อง ยอดท้ังด้านเดบิตและเครดิตต้องเท่ากันหากไม่เท่ากันให้ ทบทวนอีกครัง้ 3. พจิ ารณารายการในคอลมั น์งบทดลองและในคอลมั นร์ ายการปรบั ปรุง โดยให้ปฏิบัตดิ งั น้ี 3.1 รายการในคอลมั นง์ บทดลอง ถา้ ไม่มรี ายการปรับปรุง ให้นายอดเดิมไปแสดงในคอลัมน์งบต้นทุน ผลิต หรือคอลัมนง์ บกาไรขาดทนุ หรือคอลมั นง์ บแสดงฐานะการเงิน ตามลักษณะของรายกา 3.2 รายการในคอลัมน์งบทดลอง ถ้ามีรายการปรับปรุง และอยู่ด้านเดียวกัน (เดบิตกับเดบิตหรือ เครดิตกับเครดิต) ให้นายอดมาบวกกัน และนาไปแสดงในคอลัมน์งบต้นทุนผลิต หรือคอลัมน์งบกาไรขาดทุน หรือ คอลมั น์งบแสดงฐานะการเงนิ
3.3 รายการในคอลัมน์งบทดลอง ถ้ามีรายการปรับปรุง แต่อยู่คนละด้าน (เดบิตกับเครดิต)ให้นา ยอดมาหักกัน แล้วนาผลต่างไปแสดงในคอลัมน์งบต้นทุนผลิต หรือคอลัมน์งบกาไรขาดทุนหรือคอลัมน์งบแสดง ฐานtการเงนิ 3.4 สาหรับการแสดงรายการสินค้าคงเหลอื ตน้ งวด ใหแ้ สดงดังน้ี 1) วตั ถุดิบและงานระหวา่ งทา ใหแ้ สดงในคอลัมนง์ บต้นทุนการผลิตดา้ นเดบิต 2) สนิ ค้าสาเร็จรูปใหแ้ สดงในคอลัมนง์ บกาไรขาดทุนดา้ นเดบติ 4. บันทกึ สินคา้ คงเหลือปลายงวด โดยเตมิ ชือ่ บญั ชีต่อท้ายและแสดงรายการในคอลมั นต์ ่างๆ ดงั น้ี 4.1 สินค้าสาเร็จรูป แสดงในคอลัมน์งบกาไรขาดทุนด้านเครดิต และคอลัมน์งบแสดงฐานะการเงิน ด้านเดบติ 4.2 งานระหว่างทา และวัตถุดิบ แสดงในคอลัมน์งบต้นทุนผลิตด้านเครดิต และคอลัมน์งบแสดง ฐานะการเงนิ ดา้ นเดบติ
5. รวมยอดคอลัมน์งบต้นทุนผลิต ทั้งด้านเดบิตและเครดิต เพ่ือคานวณหาต้นทุนสินค้าท่ีผลิตเสร็จหรือ ต้นทุนสินคา้ สาเร็จรปู โดย 5.1 หาผลต่างระหวา่ งดา้ นเดบิตและเครดิต 5.2 นาผลต่างทไี่ ด้ไปแสดงในคอลัมนง์ บต้นทนุ ผลติ ดา้ นเครดิตและคอลัมนง์ บกาไรขาดทุนดา้ นเดบิต 5.3 อธิบายรายการในช่องชอื่ บญั ชวี า่ “ต้นทุนสินค้าทผี่ ลิตเสรจ็ หรอื ต้นทุนสนิ ค้าสาเรจ็ รูป” 5.4 รวมยอดคอลัมนง์ บตน้ ทุนผลติ อีกครงั้ หนึ่ง 6. รวมยอดคอลัมน์งบกาไรขาดทุนและคอลัมน์งบแสดงฐานะการเงินด้านเดบิตและเครดิต 7. หาผลต่างดา้ นเดบติ และเครดติ ทัง้ สองคอลัมน์ โดย 7.1 ถ้าผลต่างคอลัมน์งบกาไรขาดทุนด้านเดบิตมากกว่าด้านเครดิต และผลต่างคอลัมน์งบแสดง ฐานะการเงินดา้ นเดบติ นอ้ ยกว่าดา้ นเครดิต แสดงว่าขาดทุนสทุ ธิ (ผลตา่ งตอ้ งเท่ากนั ) 7.2 ถา้ ผลตา่ งคอลัมนง์ บกาไรขาดทนุ ด้านเดบิตน้อยกว่าด้านเครดิต และผลตา่ งคอลัมน์ งบแสดงฐานะการเงินดา้ นเดบติ มากกว่าด้านเครดิต แสดงว่ากาไรสทุ ธิ (ผลต่างต้องเทา่ กนั )
7.3 นาผลต่างทไ่ี ดไ้ ปแสดงในคอลมั น์งบกาไรขาดทนุ และคอลมั นง์ บแสดงฐานะการเงนิ - ถ้ากาไรสทุ ธิ ให้แสดงท่ีคอลมั น์งบกาไรขาดทนุ ด้านเดบติ และคอลัมน์งบแสดงฐานะการเงิน ดา้ นเครดติ - ถ้าขาดทุนสุทธิ ให้แสดงท่ีคอลัมน์งบกาไรขาดทุนด้านเครดิตและคอลัมน์งบแสดงฐานะ การเงินด้านเดบิต 7.4 อธิบายรายการในช่องชอื่ บญั ชวี ่า “กาไรสุทธิหรือขาดทุนสทุ ธ”ิ 7.5 รวมยอดคอลมั นง์ บกาไรขาดทุนและคอลัมน์งบแสดงฐานะการเงนิ อกี ครงั้ หน่งึ
6. จา่ ยชาระหน้ใี ห้เจา้ หนก้ี ารค้า จานวน 10,000 บาทเป็นเงนิ สด ไดส้ ว่ นลด 5% ไมไ่ ด้บันทึก รายการเก่ยี วกับสว่ นลด 7. คดิ ค่าเส่อื มราคาท่ีดนิ อาคารและอุปกรณ์ โดยคาดว่าจะมีอายกุ ารใช้ประโยชน์ 5 ปีเทา่ กนั 8. ใหป้ ันส่วนคา่ ใช้จา่ ยดงั นี้
1. สินค้าคงเหลือ ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 25X1 ประกอบด้วย 1.1 สินคา้ สาเรจ็ รูป 79,900 บาท 1.2 งานระหวา่ งทา 39,700 บาท 1.3 วตั ถดุ บิ 18,800 บาท 1.4 วัสดโุ รงงาน 2,200 บาท 2. วสั ดุสานักงานคงเหลือ 1,500 บาท 3. ประมาณหนส้ี งสยั จะสูญในอัตรา 10% ของลูกหนก้ี ารคา้ 4. กิจการยังไม่ได้จ่ายค่าแรงประจาเดือนธันวาคมให้นายสมบัติ ซ่ึงเป็นหัวหน้าแผนกประกอบจานวน 19,000 บาท และค่าพาหนะพนกั งานขายจานวน 1,050 บาท (นายสมบัติมีคู่สมรสถูกต้องตามกฎหมาย ไม่มีเงินได้ มีบุตร 2 คน อายุ 7 ขวบ และ 9 ขวบ กาลังศึกษาในประเทศ) 5. คา่ โฆษณาท่ีปรากฏในบัญชี เป็นการโฆษณาทางนติ ยสารสุขภาพรายเดือน สาหรบั ระยะเวลา 12 เดอื น โดยเรมิ่ ตัง้ แตฉ่ บบั ท่ี 7501 ประจาเดอื นกนั ยายน 25X1
ใหท้ า 1. บนั ทกึ รายการปรับปรุงในสมดุ รายวันท่ัวไป 2. กระดาษทาการชนิด 10 ช่อง 3. งบต้นทนุ การผลิต 1. บนั ทึกรายการปรับปรงุ ในสมดุ รายวนั ทัว่ ไป
* เงินสมทบ คอื เงินท่นี ายจ้าง ลูกจ้างจะตอ้ งนาสง่ เข้ากองทนุ ประกันสังคมทกุ เดือน โดยคานวณจากคา่ จ้างที่ลกู จ้างไดร้ บั ซึ่งกาหนดจากฐานค่าจา้ งเปน็ รายเดอื นต่าสุดเดือนละ 1,650 บาท สงู สุดเดือนละ 15,000 บาท ทง้ั นร้ี ฐั บาลจะออกเงนิ สมทบเข้ากองทุนอีกสว่ นหนึง่ หมายเหตุ : นายสมบตั ถิ ูกหกั เฉพาะเงินสมทบกองทุนประกันสงั คม สว่ นภาษีเงินได้บุคคล ธรรมดาไมต่ ้องเสยี เนอ่ื งจากเงนิ ได้สุทธิมจี านวนไมเ่ กิน 150,000 บาท
2. กระดาษทาการชนดิ 10 ชอ่ ง
3. งบตน้ ทุนการผลติ
งบการเงนิ สาหรบั กิจการอุตสาหกรรมตาม ประกาศกรมพัฒนาธรุ กิจการค้า การจัดทางบการเงินสาหรับกิจการอุตสาหกรรมนั้นอาจจะจัดทาหลังจากกิจการ บันทึกรายการปรับปรุง แต่หากกิจการจัดทากระดาษทาการข้ึนจะช่วยให้การจัดทางบการเงิน ง่ายและสะดวกข้ึนไม่ว่ากิจการจะจัดต้ังในรูปแบบกิจการเจ้าของคนเดียว กิจการห้างหุ้นส่วน หรือกิจการบริษทั จากดั ในการจัดทางบการเงิน ไม่ว่าจะเป็นกิจการในรูปแบบใด ควรมีหลักในการจัดทา เพื่อให้งบการเงนิ สมบรู ณ์ เปน็ มาตรฐาน และสามารถนาไปใช้ประโยชน์ได้ การจัดทางบการเงินต้องยึดมาตรฐานการบัญชี เช่น มาตรฐานการบัญชีฉบับท่ี 1 (ปรับปรุง 2561)เร่ือง การนาเสนองบการเงิน หรือมาตรฐานการรายงานทางการเงิน เช่น มาตรฐานการรายงานทางการเงินสาหรับกิจการที่ไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะ และต้องมีรายการ ยอ่ ที่ต้องมีในงบการเงนิ ตามประกาศกรมพฒั นาธุรกจิ การคา้
ส่วนการจดั ทางบกาไรขาดทุนและงบแสดงฐานะการเงนิ นน้ั หากเปน็ กจิ การเจา้ ของคนเดยี ว ไม่มรี ปู แบบกาหนดไว้ การจัดทาสามารถทาแบบงา่ ย ๆ แต่ตอ้ งครบองค์ประกอบของงบการเงิน ตามท่ี ระบไุ ว้ในกรอบแนวคดิ สาหรับการรายงานทางการเงิน คอื 1. องค์ประกอบท่เี กย่ี วขอ้ งโดยตรงกับผลการดาเนินงาน(งบกาไรขาดทุน) ได้แก่ รายไดแ้ ละ ค่าใช้จา่ ย 2. องคป์ ระกอบท่เี กย่ี วข้องโดยตรงกบั ฐานะการเงนิ (งบแสดงฐานะการเงิน) ได้แก่ สินทรัพย์ หน้ีสนิ และสว่ นของเจ้าของ ตวั อยา่ งท่ี 2 จากตวั อยา่ งท่ี 1 ให้ทา 1. งบกาไรขาดทุน 2. งบแสดงฐานะการเงิน
ในกรณีที่กิจการจดทะเบียนจัดตั้งในรูปแบบของห้างหุ้นส่วน บริษัทจากัด หรือบริษัทมหาชน จากดั กรมพฒั นาธรุ กิจการค้าไดม้ ปี ระกาศ เรื่อง กาหนดรายการย่อท่ีตอ้ งมีในงบการเงิน พ.ศ. 2554 ซ่งึ กาหนด รปู แบบของงบการเงนิ ไว้ 5 แบบ (แบบ 1-แบบ 5) และ (ฉบบั ท่ี 2) พ.ศ. 2559 ซง่ึ เป็นรายละเอียดเฉพาะ แบบ 3 (บรษิ ทั มหาชนจากัด) ในทนี่ จ้ี ะนาเสนอเฉพาะรปู แบบที่ 1 คือ ห้างห้นุ สว่ น สว่ นรูปแบบอนื่ สามารถดาวน์โหลดไดท้ ี่ https://www.dbd.go.th/download/PDF_law/acc_shortlist_2554.pdf และ https://www.dbd. go.th/download/PDF_law/dbd_law_account_explain_2_591011.pdf
รายการเพ่ิมเตมิ 1. สนิ คา้ คงเหลือ ณ วนั ที่ 31 ธันวาคม 25X1 ประกอบด้วย 1.1 สนิ ค้าสาเร็จรปู 64,150 บาท 1.2 งานระหวา่ งทา 45,360 บาท 1.3 วตั ถดุ บิ 37,790 บาท 1.4 วสั ดโุ รงงาน 7,130 บาท 2. วัสดุสานักงานคงเหลอื 6,300 บาท 3. ประมาณหนสี้ งสยั จะสูญในอตั รา 1% ของยอดขายสทุ ธิ 4. เม่ือวันท่ี 1 พฤศจิกายน 25X1 กิจการซื้อเครื่องจักรเพ่ิมอีก 1 เคร่ืองราคา 67,000 บาทและเสียค่า ตดิ ตง้ั เพือ่ ให้เครอ่ื งจักรใชง้ านไดจ้ านวน 5,000 บาท พนกั งานบญั ชีบนั ทกึ ค่าตดิ ตง้ั เปน็ ค่าใชจ้ ่าย 5. เมื่อวันที่ 25 ธันวาคม 25X1 กิจการจ่ายเงินสดค่าผ้าเพ่ือแจกให้กับคนงานจานวน 20 คนเพ่ือนาไปตัด เคร่อื งแบบคนละ 1 ชุด มูลค่าชดุ ละ 300 บาท หลงั จากที่แจกให้แล้วเม่ือตอนต้นปี 1 ชุด กิจการกาหนดให้ คนงานนาไปตัดเย็บเองและนาใบเสร็จรับเงินมาเบิกกับกิจการในราคาไม่เกินชุดละ700 บาท กิจการยัง ไม่ได้บันทกึ รายการนี้
รายการเพมิ่ เติม 6. รับชาระหน้ีจากลูกหนี้การค้า จานวน 6,000 บาท เป็นเงินสด ให้ส่วนลด 5% ไมได้บันทึกรายการเก่ียวกับ ส่วนลด 7. ค่าเช่าแผงรับล่วงหน้า เป็นค่าเช่าแผงจาหน่ายสินค้าด้านหน้าโรงงานทุกวันศุกร์โดยเหมาจ่ายเป็นรายเดือน โดยต้องจา่ ยชาระล่วงหน้า ยอดที่ปรากฏในบัญชีเป็นคา่ เช่าแผงสาหรับเดอื นธันวาคม 25X1-กุมภาพันธ์ 25X2 8. คิดค่าเส่ือมราคาที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ โดยคาดว่าอาคารมีอายุการใช้ประโยชน์ 20 ปีท่ีเหลือมีอายกุ ารใช้ ประโยชน์ 5 ปี 9. ให้ปนั ส่วนค่าใชจ้ ่ายดงั นี้
รายการเพม่ิ เติม 10. ผู้เปน็ หนุ้ ส่วนตกลงจดั สรรกาไร (ขาดทนุ ) สุทธเิ ข้าบญั ชกี าไรสะสมยงั ไม่ไดแ้ บ่ง 50% ที่เหลอื ใหแ้ บ่งเทา่ กนั 11. ห้างหุ้นสว่ นเสียภาษเี งนิ ได้ในอัตรา 20% ให้ทา 1. บนั ทกึ รายการปรับปรงุ ในสมุดรายวนั ทั่วไป 2. กระดาษทาการชนดิ 10 ช่อง 3. งบตน้ ทุนการผลติ 4. งบกาไรขาดทนุ วิธี 4.1 จาแนกคา่ ใช้จา่ ยตามลกั ษณะของค่าใช้จา่ ย 4.2 จาแนกคา่ ใชจ้ า่ ยตามหนา้ ที่ 4.2.1 ขั้นเดยี ว 4.2.2 หลายขั้น 5. งบแสดงฐานะการเงิน 6. หมายเหตุประกอบงบการเงนิ
1. บนั ทกึ รายการปรบั ปรุงในสมุดรายวนั ท่วั ไป
* เคร่ืองแบบพนกั งาน ที่นายจา้ งให้แก่พนกั งานไมถ่ ือเป็นเงนิ ได้ของพนักงานและถือเป็นค่าใชจ้ ่ายของกิจการได้ ตอ้ ง เปน็ ไปตามขอ้ กาหนดตามประกาศอธิบดกี รมสรรพากร ดังนี้
Search
