เหรียญที่ระลึกในวาระโอกาสสสำคัญต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับรัฐสภา

เหรียญท่รี ะลกึ ในวาระโอกาสสำ� คัญต่าง ๆ ที่เก่ยี วขอ้ งกบั รัฐสภา เหรยี ญที่ระลึก วันเปดิ พระบรมราชานสุ าวรีย์ รชั กาลท่ี ๗ วันท่ี ๑๐ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๕๒๓ เหรยี ญที่ระลึก ๖๐ ปี รฐั สภาไทย วนั ที่ ๒๘ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๓๕ เหรยี ญท่รี ะลกึ ๑๐๐ ปี แห่งวนั พระบรมราชสมภพ พระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหา ประชาธิปก พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว วันที่ ๘ พฤศจกิ ายน พ.ศ. ๒๕๓๖ 174 หมวด ๔ ที่ท�ำการของรฐั สภา

เหรยี ญทรี่ ะลกึ พระบาทสมเด็จ พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช พระราชทานรฐั ธรรมนูญ ฉบบั ประชาชน วนั ที่ ๑๑ ตลุ าคม พ.ศ. ๒๕๔๐ เหรียญทรี่ ะลกึ พธิ วี างศิลาฤกษอ์ าคารรฐั สภา วันท่ี ๑๒ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๓ เหรียญที่ระลกึ ๑๒๐ ปี วันพระบรมราชสมภพ พระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหา ประชาธิปก พระปกเกล้าเจา้ อยู่หวั วันที่ ๘ พฤศจกิ ายน พ.ศ. ๒๕๕๖ หมวด ๔ ท่ีทำ� การของรัฐสภา 175



หมวด ๕ หนว่ ยงานสนบั สนุนของรัฐสภา



หมวด ๕ หนว่ ยงานสนบั สนนุ ของรัฐสภา หน่วยงานสนับสนุนของรัฐสภาน้ันมีหน้าท่ีส�ำคัญอย่างย่ิง ในฐานะเป็นหน่วยงานที่ให้การสนับสนุนในงานด้านธุรการ ด้าน วิชาการและในด้านต่าง ๆ ที่เก่ียวข้องให้กับองค์กรด้านนิติบัญญัติ ของประเทศหรือรัฐสภา อาทิ ด้านการประชุม ด้านกรรมาธิการ ดา้ นวชิ าการ ดา้ นการตา่ งประเทศ ดา้ นพธิ กี าร ดา้ นอาคารสถานที่ และ ดา้ นอน่ื ๆ ทงั้ น้ี เพอ่ื ใหก้ ารปฏบิ ตั หิ นา้ ทขี่ องสมาชกิ รฐั สภาเปน็ ไปอยา่ ง มปี ระสทิ ธภิ าพตามเจตนารมณข์ องรฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั รไทย หน่วยงานสนับสนุนของรัฐสภาไทยน้ันได้รับการก่อตั้งข้ึน เปน็ ครง้ั แรกนบั ตงั้ แตม่ กี ารประชมุ รฐั สภาเปน็ ครง้ั แรกเมอ่ื ปีพ.ศ.๒๔๗๕ ภายหลังการเปล่ียนแปลงการปกครองและได้มีพัฒนาการมาโดย ล�ำดบั จนถึงปจั จบุ ัน โดยแบง่ ออกได้เป็น ๔ ระยะดว้ ยกัน ดงั น้ี หนว่ ยงานสนับสนุนของรัฐสภาในระยะเริม่ แรก (ระหวา่ ง พ.ศ. ๒๔๗๕ - พ.ศ. ๒๕๑๗) ภายหลงั การเปลยี่ นแปลงการปกครองเมอ่ื วนั ท่ี ๒๔ มถิ นุ ายน พ.ศ. ๒๔๗๕ ไดม้ ีการแตง่ ตงั้ ผแู้ ทนราษฎรช่วั คราวเพียงสภาเดียวข้ึน มจี ำ� นวน๗๐คนและไดม้ กี ารประชมุ เปน็ ครงั้ แรกเมอื่ วนั ที่๒๘มถิ นุ ายน พ.ศ. ๒๔๗๕ โดยใช้ห้องโถงชั้นบนของ “พระท่ีนั่งอนันตสมาคม” เป็นสถานท่ีประชุมสภาผู้แทนราษฎรหรือรัฐสภา ซึ่งท่ีประชุมสภา หมวด ๕ หน่วยงานสนบั สนุนของรัฐสภา 179

ผู้แทนราษฎรได้เลือกมหาอ�ำมาตย์เอก เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี เป็นประธานสภาผู้แทนราษฎร นายพลตรีพระยาอินทรวิชิต เป็นรองประธานสภาผู้แทนราษฎร และในการประชุมครั้งน้ัน ประธานสภาผู้แทนราษฎรได้ขออนุมัติต่อท่ีประชุม เพ่ือให้ หลวงประดิษฐ์มนูธรรมหรือนายปรีดี พนมยงค์ ด�ำรงต�ำแหน่ง เลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร จึงถือได้ว่านายปรีดี พนมยงค์ เป็น เลขาธิการสภาผู้แทนราษฎรคนแรก และถือว่าหน่วยงานสนับสนุน ของรัฐสภาไทยได้ก่อต้ังขึ้นเป็นครั้งแรกเม่ือวันท่ี ๒๘ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๗๕ การท�ำหน้าท่ีในฐานะหน่วยงานสนับสนุนของสภาผู้แทน ราษฎรในระยะเร่ิมแรกยังไม่มีกฎหมายรองรับ จึงไม่มีงบประมาณ และสถานทที่ ำ� การของตนเอง ตอ้ งอาศยั “วงั ปารสุ กวนั ” เปน็ สถานท่ี ทำ� การ โดยมีเจ้าหนา้ ที่ปฏิบัตงิ านชดุ แรก จ�ำนวน ๗ คน ประกอบดว้ ย หลวงคหกรรมบดี นายปพาฬ บุญหลง นายสนิท ผิวนวล นายฉ�่ำ จ�ำรัสเนตร นายสุริยา กุณฑลจินดา นายน้อย สอนกล้าหาญ และ นายประเสริฐ ปัทมะสุคนธ์ ซ่ึงเจ้าหน้าท่ีท้ัง ๗ คน ท�ำงานโดยไม่ได้ รับเงนิ เดือน มเี พียงการจดั อาหารให้เจ้าหน้าทที่ กุ ม้ือเท่านัน้ ต่อมาได้มีการยกระดับหน่วยงานสนับสนุนของรัฐสภาไทย ให้มีฐานะเป็นส่วนราชการตามกฎหมายขึ้นเป็นคร้ังแรกตาม พระราชบัญญัติจัดต้ังกระทรวงและกรม แก้ไขเพิ่มเติม พุทธศักราช ๒๔๗๖ โดยใช้ชื่อว่า “กรมเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร” และ เปลี่ยนชื่อเป็น “ส�ำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร” ตาม พระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม พุทธศักราช ๒๔๗๖ 180 หมวด ๕ หนว่ ยงานสนับสนุนของรัฐสภา

เมอื่ วนั ท่ี ๙ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๔๗๖ โดยใหม้ อี ำ� นาจหนา้ ทเี่ กยี่ วกบั กจิ การ ฝ่ายธุรการของสภาผู้แทนราษฎรและอยู่ในบังคับบัญชาของประธาน สภาผู้แทนราษฎร ข้าราชการของส�ำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทน ราษฎร ถือเป็นข้าราชการพลเรือนตามกฎหมายว่าด้วยระเบียบ ข้าราชการพลเรือน พุทธศักราช ๒๔๗๖ และได้มีการย้ายที่ท�ำการ สำ� นกั งานเลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎรจากวงั ปารสุ กวนั ไปอยทู่ อี่ าคาร ส�ำนักงานราชเลขานุการในพระองค์และพระที่น่ังอนันตสมาคม ตามล�ำดบั ภายหลงั เมอื่ ไดม้ กี ารประกาศใชร้ ฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั ร ไทย พุทธศักราช ๒๔๘๙ ท�ำให้รูปแบบของรัฐสภาเปลี่ยนจาก “ระบบสภาเด่ียว” คือ สภาผู้แทนราษฎร เป็น “ระบบสองสภา” ประกอบด้วย “พฤฒสภา” และ “สภาผู้แทน” จึงได้มีการจัดแบ่ง หน่วยงานสนับสนุนของท้ังสองสภาออกเป็น ๒ หน่วยงาน คือ “ส�ำนักงานเลขาธิการพฤฒสภา” รับผิดชอบเป็นหน่วยงาน สนับสนุนการปฏิบัติงานของพฤฒสภา มีนายไพโรจน์ ชัยนาม อธิบดีกรมประชาสัมพันธ์ ท�ำหน้าท่ีเลขาธิการพฤฒสภา และ “สำ� นกั งานเลขาธกิ ารสภาผแู้ ทน” รบั ผดิ ชอบเปน็ หนว่ ยงานสนบั สนนุ การปฏิบัติงานของสภาผู้แทน มีนายเจริญ ปัณฑโร ท�ำหน้าที่ เลขาธิการสภาผู้แทน โดยใช้พระท่ีนั่งอนันตสมาคมเป็นท่ีท�ำการ ของส�ำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนและใช้พระที่น่ังอภิเษกดุสิต เป็นทีท่ ำ� การของส�ำนักงานเลขาธกิ ารพฤฒสภา หลังจากนั้นได้มีการประกาศใช้พระราชบัญญัติปรับปรุง กระทรวงทบวงกรม(ฉบบั ที่๑๐)พ.ศ.๒๔๙๐ซง่ึ ไดก้ ำ� หนดใหม้ กี ารรวม หมวด ๕ หน่วยงานสนับสนุนของรัฐสภา 181

ส�ำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนและส�ำนักงานเลขาธิการพฤฒสภา เขา้ ดว้ ยกนั เปน็ “สำ� นกั งานเลขาธกิ ารรฐั สภา”เพยี งหนว่ ยงานเดยี วและ ใหม้ อี ำ� นาจหนา้ ทเ่ี กย่ี วกบั กจิ การฝา่ ยธรุ การของพฤฒสภาและสภาผแู้ ทน และใหเ้ ลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนเปน็ ผดู้ ำ� รงตำ� แหนง่ เลขาธกิ ารรฐั สภา ต่อมาวันที่ ๒๙ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๙๔ ได้มีการยึดอ�ำนาจ การปกครองประเทศโดยคณะบริหารประเทศช่ัวคราวและได้มีการ น�ำรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๔๗๕ กลับมา ใช้บังคับอีกคร้ัง ซึ่งรัฐธรรมนูญฉบับน้ีได้ก�ำหนดให้มีเพียงสภาเดียว คือ “สภาผู้แทนราษฎร” จึงต้องเปลี่ยนชื่อหน่วยงานสนับสนุนเป็น “ส�ำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร” อีกครั้งหน่ึงและให้มี อ�ำนาจหน้าท่ีเกี่ยวกับกิจการฝ่ายธุรการของสภาผู้แทนราษฎรและ อยู่ในบงั คับบัญชาของประธานสภาผแู้ ทนราษฎร ภายหลงั เมอื่ มกี ารประกาศใชร้ ฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั รไทย พุทธศักราช ๒๕๑๑ ซ่ึงรัฐธรรมนูญฉบับดังกล่าวนี้ได้บัญญัติให้ รัฐสภาประกอบด้วย “วุฒิสภา” และ “สภาผู้แทน” จึงท�ำให้ ส�ำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎรต้องกลับมาใช้ช่ือ “ส�ำนักงาน เลขาธิการรัฐสภา” อีกคร้ังตามพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม (ฉบับที่ ๕) พ.ศ. ๒๕๑๑ และให้ส�ำนักงานเลขาธิการ รัฐสภามีอ�ำนาจหน้าที่เกี่ยวกับกิจการฝ่ายธุรการของวุฒิสภาและ สภาผู้แทน รวมถึงการประชมุ รว่ มกนั ของรัฐสภา และใหอ้ ยู่ในบงั คบั บัญชาของประธานวุฒสิ ภาหรอื ประธานสภาผ้แู ทนแล้วแตก่ รณี ต่อมาเม่ือวันที่ ๑๗ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๑๒ คณะรัฐมนตรี ชุดที่มีจอมพลถนอม กิตติขจร เป็นนายกรัฐมนตรี ได้อนุมัติให้มี 182 หมวด ๕ หน่วยงานสนับสนนุ ของรัฐสภา

การก่อสร้างอาคารรัฐสภาแห่งใหม่ซึ่งเป็น “อาคารรัฐสภาปัจจุบัน” บรเิ วณถนนอทู่ องในดา้ นทศิ เหนอื ของพระทน่ี งั่ อนนั ตสมาคม ซงึ่ เดมิ เปน็ ทต่ี ง้ั ของหนว่ ยรถถงั กรมตำ� รวจ ภายหลงั จากทไ่ี ดท้ ำ� การกอ่ สรา้ ง อาคารรัฐสภาแห่งใหม่เสร็จแล้ว ส�ำนักงานเลขาธิการรัฐสภาจึงได้ ยา้ ยมาทำ� การทอี่ าคารรฐั สภาบรเิ วณถนนอทู่ องในเมอ่ื วนั ท่ี๑๙กนั ยายน พ.ศ. ๒๕๑๗ เปน็ ต้นมา จนถงึ ปจั จุบัน หน่วยงานสนับสนนุ ของรฐั สภาในระยะทส่ี อง (ระหวา่ ง พ.ศ. ๒๕๑๘ - พ.ศ. ๒๕๓๕) การจดั ตงั้ หนว่ ยงานสนบั สนนุ ของรฐั สภาไทยในระยะเรมิ่ แรก หรือระหว่าง พ.ศ. ๒๔๗๕ - พ.ศ. ๒๕๑๗ ดังที่ได้กล่าวแล้วน้ัน ฝา่ ยบรหิ ารเปน็ ผมู้ อี ำ� นาจหรอื บทบาทในการจดั แบง่ สว่ นราชการและ จดั การงานธรุ การของรฐั สภา จนกระทง่ั ไดม้ กี ารประกาศใชร้ ฐั ธรรมนญู แห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๑๗ ซ่ึงรัฐธรรมนูญฉบับ ดงั กลา่ วน้ี ในหมวด ๖ รฐั สภา ไดบ้ ญั ญตั ใิ หม้ ี “ขา้ ราชการฝา่ ยรฐั สภา” ข้ึนเป็นครั้งแรก โดยบัญญัติไว้ในส่วนที่ ๗ ข้าราชการฝ่ายรัฐสภา โดยมาตรา ๑๗๔ ได้บัญญัติว่า “ภายใต้บังคับมาตรา ๑๗๑ วรรคสอง ข้าราชการสังกัดหน่วยราชการใดจะเป็นข้าราชการฝ่ายรัฐสภา ให้เป็นไปตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย” ต่อมาจึงได้มีการประกาศใช้ พระราชบัญญัติจัดระเบียบปฏิบัติราชการฝ่ายรัฐสภา พ.ศ. ๒๕๑๘ และพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการฝ่ายรัฐสภา พ.ศ. ๒๕๑๘ ซงึ่ กำ� หนดใหม้ กี ารจดั ตงั้ สว่ นราชการในสงั กดั รฐั สภาขนึ้ เปน็ การเฉพาะ โดยแยกออกจากฝ่ายบริหาร อันประกอบด้วย ส�ำนักงานเลขาธิการ หมวด ๕ หนว่ ยงานสนับสนุนของรฐั สภา 183

รฐั สภาและสว่ นราชการทเ่ี รยี กชอื่ อยา่ งอนื่ และใหม้ ฐี านะเทยี บเทา่ กรม ทั้งน้ี ได้ก�ำหนดให้ส�ำนักงานเลขาธิการรัฐสภามีอ�ำนาจหน้าท่ี เก่ียวกับราชการท่ัวไปของรัฐสภา โดยมีเลขาธิการรัฐสภาเป็น ผบู้ งั คบั บญั ชาขา้ ราชการและรบั ผดิ ชอบในการปฏบิ ตั ริ าชการ ขน้ึ ตรง ต่อประธานรัฐสภา นอกจากนี้ ในด้านการบริหารงานบุคคล ยังก�ำหนดให้มี “คณะกรรมการข้าราชการฝ่ายรัฐสภา” หรือ “ก.ร.” เป็นองค์กรกลางที่ท�ำหน้าท่ีในด้านการบริหารงานบุคคลขึ้น เป็นการเฉพาะ โดยแยกจากคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน หรือ ก.พ. ของฝ่ายบริหาร ประกอบด้วย ประธานรัฐสภาเป็นประธาน รองประธานรฐั สภาเปน็ รองประธาน เลขาธกิ ารรฐั สภาและกรรมการ อื่นอีกจ�ำนวน ๘ คน ซึ่งรัฐสภาเลือกจากประธานคณะกรรมาธิการ สามัญประจ�ำสภา จ�ำนวน ๒ คน และผู้ทรงคุณวุฒิ จ�ำนวน ๖ คน โดยให้เลขาธิการรัฐสภาเป็นกรรมการและเลขานุการโดยต�ำแหน่ง มีอ�ำนาจหน้าที่ควบคุม ดูแล ตีความและวินิจฉัยปัญหาต่าง ๆ ที่เกิดข้ึน อันเน่ืองมาจากการใช้พระราชบัญญัตินี้ ตลอดจนออกกฎ ก.ร. หรือระเบยี บ รวมถึงก�ำหนดอัตราค่าธรรมเนียมเพ่ือปฏิบัติการ ให้เป็นไปตามพระราชบญั ญตั นิ ี้ นอกจากน้ี ยงั มหี นา้ ทรี่ กั ษาทะเบยี น ประวตั ขิ า้ ราชการฝา่ ยรฐั สภาและควบคมุ การเกษยี ณอายขุ องขา้ ราชการ ฝ่ายรัฐสภาตามกฎหมายว่าด้วยบ�ำเหน็จบ�ำนาญข้าราชการด้วย จึงเท่ากับเป็นการสร้างหลักประกันความเป็นอิสระในการปฏิบัติงาน ใหก้ บั ขา้ ราชการฝา่ ยรฐั สภาโดยเฉพาะการกา้ วกา่ ยหรอื การแทรกแซง การปฏิบัติงานของข้าราชการฝ่ายรัฐสภาโดยฝ่ายบริหารได้ตาม เจตนารมณ์ของกฎหมายดงั กลา่ ว 184 หมวด ๕ หน่วยงานสนบั สนุนของรัฐสภา

หน่วยงานสนบั สนุนของรฐั สภาในระยะทสี่ าม (ระหวา่ ง พ.ศ. ๒๕๓๕ - พ.ศ. ๒๕๕๔) ต่อมาเมื่อได้มีการประกาศใช้พระราชบัญญัติจัดระเบียบ ปฏิบัติราชการฝ่ายรัฐสภา (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ โดยกฎหมาย ฉบบั นไ้ี ด้มกี ารแยกหน่วยงานสนบั สนุนของรัฐสภาออกเป็นดงั นี้ (๑)สำ� นกั งานเลขาธกิ ารวฒุ สิ ภามอี ำ� นาจหนา้ ทเ่ี กยี่ วกบั ราชการ ประจ�ำท่ัวไปของวุฒิสภา มีเลขาธิการวุฒิสภาเป็นผู้บังคับบัญชา ข้าราชการ และรับผิดชอบในการปฏิบัติราชการ ขึ้นตรงต่อประธาน วุฒสิ ภา (๒) สำ� นักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร มีอ�ำนาจหน้าท่ี เก่ียวกับราชการประจ�ำทั่วไปของสภาผู้แทนราษฎร มีเลขาธิการ สภาผแู้ ทนราษฎรเปน็ ผบู้ งั คบั บญั ชาขา้ ราชการ และรบั ผดิ ชอบในการ ปฏบิ ตั ิราชการ ขึน้ ตรงต่อประธานสภาผแู้ ทนราษฎร (๓) สว่ นราชการทีเ่ รยี กชอื่ อยา่ งอ่นื สว่ นราชการตาม (๑) (๒) และ (๓) มฐี านะเทียบกรมและเป็น นิติบุคคล นอกจากนี้ ตามพระราชบญั ญตั ริ ะเบยี บขา้ ราชการฝา่ ยรฐั สภา (ฉบบั ท่ี๔)พ.ศ.๒๕๓๕ยงั ไดก้ ำ� หนดองคป์ ระกอบของ“คณะกรรมการ ขา้ ราชการฝา่ ยรฐั สภา (ก.ร.)” ใหส้ อดคลอ้ งกบั การแบง่ สว่ นราชการใหม่ ดังกล่าว โดยให้ประกอบด้วยประธานรัฐสภาเป็นประธานกรรมการ รองประธานรัฐสภาเป็นรองประธานกรรมการ เลขาธิการ ก.พ. เลขาธิการวุฒิสภา เลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร และผู้ทรงคุณวุฒิ ซงึ่ รัฐสภาเลือกจำ� นวนไม่เกนิ ๘ คน เปน็ กรรมการ และใหเ้ ลขาธิการ หมวด ๕ หน่วยงานสนบั สนุนของรฐั สภา 185

วุฒิสภาหรือเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎรคนใดคนหน่ึงท่ีประธาน รัฐสภาแตง่ ตั้งเปน็ เลขานกุ าร ก.ร. หนว่ ยงานสนบั สนุนของรัฐสภาในปัจจุบนั (ระหว่าง พ.ศ. ๒๕๕๔ - ปจั จุบัน) ปจั จบุ นั ไดม้ กี ารประกาศใชพ้ ระราชบญั ญตั ริ ะเบยี บขา้ ราชการ รัฐสภา พ.ศ. ๒๕๕๔ เมื่อวันที่ ๑๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ เพื่อแก้ไขปรับปรุงระบบการบริหารงานบุคคลของส่วนราชการ ในสังกัดรัฐสภาใหม่ให้สอดคล้องกับข้าราชการพลเรือนโดยเฉพาะ ในด้านการจ�ำแนกต�ำแหน่งและอัตราเงินเดือน รวมท้ังได้ก�ำหนด องค์ประกอบของคณะกรรมการข้าราชการรัฐสภา (ก.ร.) เพ่ิมเติม โดยให้มีผู้แทนข้าราชการรัฐสภาสามัญซึ่งข้าราชการรัฐสภาสามัญ ในสังกัดส�ำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎรเลือกกันเอง จ�ำนวน ๒ คน และข้าราชการรัฐสภาสามัญในสังกัดส�ำนักงานเลขาธิการ วฒุ สิ ภาเลอื กกนั เองจำ� นวน๒คนรวมจำ� นวน๔คนรว่ มเปน็ กรรมการ นอกจากน้ี ยังได้มีการประกาศใช้พระราชบัญญัติระเบียบ บริหารราชการฝ่ายรัฐสภา พ.ศ. ๒๕๕๔ โดยก�ำหนดให้การบริหาร ราชการฝ่ายรัฐสภาน้ัน “มีความเป็นอิสระในการบริหารงานบุคคล การงบประมาณ การเงินและทรัพย์สิน และการด�ำเนินการอ่ืนของ ส่วนราชการสังกัดรัฐสภา” มากยิ่งข้ึน โดยก�ำหนดให้ส่วนราชการ ในสงั กดั รฐั สภามฐี านะเป็น “นติ บิ คุ คล” อันประกอบดว้ ย ๑. ส�ำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร มีอ�ำนาจหน้าท่ี เก่ียวกับราชการประจ�ำทั่วไปของสภาผู้แทนราษฎร มีเลขาธิการ 186 หมวด ๕ หนว่ ยงานสนับสนนุ ของรัฐสภา

สภาผู้แทนราษฎรเป็นผู้บังคับบัญชาข้าราชการ พนักงานราชการ และลูกจา้ ง และรบั ผดิ ชอบในการปฏิบตั ิราชการ ขึ้นตรงต่อประธาน สภาผู้แทนราษฎร ๒. สำ� นกั งานเลขาธกิ ารวฒุ สิ ภา มอี ำ� นาจหนา้ ทเ่ี กยี่ วกบั ราชการ ประจ�ำทั่วไปของวุฒิสภา มีเลขาธิการวุฒิสภาเป็นผู้บังคับบัญชา ข้าราชการ พนกั งานราชการและลูกจ้าง และรบั ผิดชอบในการปฏิบัติ ราชการ ขึน้ ตรงต่อประธานวุฒิสภา ๓. ส่วนราชการท่ีเรียกชื่ออย่างอื่น จัดตั้งโดยการตราเป็น พระราชบัญญัติ ซ่ึงในปจั จุบันยงั ไม่มกี ารจัดตง้ั ส่วนบทบาทและอ�ำนาจหน้าท่ีของคณะกรรมการข้าราชการ รัฐสภา นอกจากจะเป็น “องค์กรกลางในด้านการบริหารงานบุคคล” ตามพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการรัฐสภา พ.ศ. ๒๕๕๔ โดยมี อำ� นาจหน้าท่ี ดังต่อไปน้ี (๑) เสนอแนะและใหค้ ำ� ปรกึ ษาแกส่ ว่ นราชการสงั กดั รฐั สภา เกยี่ วกับนโยบายและยุทธศาสตรด์ ้านการบริหารงานบคุ คล (๒) ก�ำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการและมาตรฐานการบริหารงาน และพัฒนาทรพั ยากรบคุ คลของข้าราชการรฐั สภา (๓) ออกกฎ ก.ร. และระเบียบ รวมตลอดท้งั การใหค้ ำ� แนะนำ� หรอื วางแนวทางในการปฏบิ ัติการตามพระราชบัญญัตนิ ้ี (๔) ตคี วามวนิ จิ ฉยั ปญั หาตา่ ง ๆรวมตลอดทง้ั กำ� หนดแนวทาง ปฏิบัติในกรณที เ่ี ปน็ ปัญหา (๕) กำ� หนดหลกั เกณฑแ์ ละวธิ กี ารบรรจแุ ละแตง่ ตง้ั ขา้ ราชการ รัฐสภา ก�ำหนดอัตราเงินเดือน ค่าตอบแทน ระดับต�ำแหน่งและ ประเภทของต�ำแหนง่ ส�ำหรับคุณวฒุ ติ ่าง ๆ หมวด ๕ หน่วยงานสนบั สนุนของรฐั สภา 187

(๖) กำ� กบั ดแู ล ตดิ ตาม ตรวจสอบและประเมนิ ผลการบรหิ าร ทรัพยากรบุคคลของข้าราชการรฐั สภา (๗) จัดระบบทะเบียนประวัติและการเกษียณอายุของ ขา้ ราชการรฐั สภา (๘) ก�ำหนดอัตราค่าธรรมเนียมในการปฏิบัติการเก่ียวกับ การบรหิ ารทรพั ยากรบุคคล (๙) กำ� หนดเรอ่ื งการจดั สวสั ดกิ ารสงเคราะหแ์ ละเงนิ คา่ ตอบแทน พเิ ศษแก่ขา้ ราชการรัฐสภา (๑๐) ปฏิบัติการอ่ืนใดตามท่ีกฎหมายก�ำหนดให้เป็นอ�ำนาจ หนา้ ทขี่ อง ก.ร. นอกจากน้ีพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการฝ่ายรัฐสภา พ.ศ. ๒๕๕๔ ยังได้ก�ำหนดให้ ก.ร. มีอ�ำนาจออกระเบียบรัฐสภา หรอื ประกาศรฐั สภาเกยี่ วกบั การบรหิ ารทวั่ ไป การงบประมาณ การเงนิ และทรัพย์สิน และการด�ำเนินการอื่นของส่วนราชการสังกัดรัฐสภา โดยเฉพาะในเรือ่ งดังต่อไปนี้ (๑) การรักษาราชการแทนและการปฏิบัติราชการแทนใน ตำ� แหนง่ ของประธานรฐั สภาประธานสภาผแู้ ทนราษฎรประธานวฒุ สิ ภา และข้าราชการรัฐสภาสามัญ (๒) การแต่งต้ังบุคคลเพื่อปฏิบัติหน้าท่ีอันจะเป็นประโยชน์ ต่อการปฏิบัติงานของรัฐสภา สภาผู้แทนราษฎร วุฒิสภา สมาชิก สภาผแู้ ทนราษฎร สมาชกิ วุฒสิ ภา กรรมาธิการของสภาผแู้ ทนราษฎร หรือวุฒิสภา และส่วนราชการสังกัดรัฐสภา รวมท้ังก�ำหนดอัตรา ค่าตอบแทน 188 หมวด ๕ หน่วยงานสนับสนุนของรัฐสภา

(๓) การก�ำหนดอตั ราเบี้ยประชมุ คา่ ตอบแทนหรือประโยชน์ ตอบแทนอ่ืนของ ก.ร. คณะอนุกรรมการข้าราชการรัฐสภา และ คณะกรรมการอ่ืน ๆ รวมท้ังให้แก่ผู้ซ่ึงได้รับแต่งตั้งเพ่ือปฏิบัติ ราชการใด ๆ (๔) การบริหารจัดการงบประมาณและการพัสดุของ ส่วนราชการสงั กัดรฐั สภา (๕) การก�ำหนดวิธีการ เง่ือนไข และอัตราค่าจ้างในการจ้าง พนักงานราชการและลูกจ้างของส่วนราชการสังกัดรัฐสภา รวมท้ัง การก�ำหนดเคร่ืองแบบและการแต่งกาย การก�ำหนดวันเวลาท�ำงาน วันหยุดราชการตามประเพณี วันหยุดราชการประจ�ำปี การลาหยุด ราชการ คา่ ตอบแทนพเิ ศษ คา่ ครองชพี ชว่ั คราว และการจดั สวสั ดกิ าร หรือการสงเคราะห์อ่ืนของพนักงานราชการและลูกจ้างของ สว่ นราชการสงั กดั รฐั สภา (๖) วางระเบียบปฏิบัติราชการ เพ่ือให้การบริหารราชการ ฝ่ายรัฐสภาเป็นไปโดยรวดเร็วและมีประสิทธิภาพเท่าที่ไม่ขัดหรือ แย้งกับพระราชบญั ญตั ินี้หรือกฎหมายอื่น ข้าราชการรฐั สภา ตามพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการรัฐสภา พ.ศ. ๒๕๕๔ ไดก้ ำ� หนดใหม้ ีขา้ ราชการรฐั สภา ๒ ประเภท ได้แก่ ๑. ขา้ ราชการรฐั สภาสามญั หมายถึง บุคคลซึง่ ไดร้ บั การบรรจุ และแตง่ ตง้ั ใหเ้ ปน็ ขา้ ราชการในสงั กดั รฐั สภาและอยใู่ นการก�ำกบั ดแู ล หมวด ๕ หน่วยงานสนบั สนนุ ของรฐั สภา 189

ติดตาม ตรวจสอบและประเมินผลของคณะกรรมการข้าราชการ ฝา่ ยรฐั สภา (ก.ร.) ซึง่ ในปัจจุบันไดม้ ีการแบง่ ขา้ ราชการรฐั สภาสามญั ออกเปน็ ขา้ ราชการรฐั สภาสามญั ในสงั กดั สำ� นกั งานเลขาธกิ ารวฒุ สิ ภา และข้าราชการรัฐสภาสามัญในสังกัดส�ำนักงานเลขาธิการสภา ผ้แู ทนราษฎร ๒. ข้าราชการรัฐสภาฝ่ายการเมือง หมายถึง บุคคลซึ่งได้รับ การแต่งตั้งให้เป็นข้าราชการในต�ำแหน่งทางการเมืองของรัฐสภา โดยต้องไม่เป็นข้าราชการซ่ึงมีต�ำแหน่งหรือเงินเดือนประจ�ำ และ ก�ำหนดให้ประธานสภาผู้แทนราษฎรและประธานวุฒิสภาเป็น ผมู้ ีอำ� นาจแตง่ ตั้ง การปฏบิ ัติหนา้ ท่ีหนว่ ยงานสนับสนนุ ของสภานิติบัญญัตแิ ห่งชาติ ปัจจุบันได้มีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักร ไทย (ฉบับชวั่ คราว) พ.ศ. ๒๕๕๗ โดยคณะรักษาความสงบแหง่ ชาติ ได้มีค�ำสั่งมอบหมายให้ส�ำนักงานเลขาธิการวุฒิสภา ปฏิบัติหน้าที่ สำ� นกั งานเลขาธกิ ารสภานติ บิ ญั ญตั แิ หง่ ชาติ และสำ� นกั งานเลขาธกิ าร สภาผู้แทนราษฎร ปฏิบัติหน้าที่ส�ำนักงานเลขาธิการสภาปฏิรูป แหง่ ชาติ 190 หมวด ๕ หน่วยงานสนับสนุนของรัฐสภา

ท�ำเนียบเลขาธกิ ารสภา ท�ำเนียบเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร เลขาธิการพฤฒสภา และเลขาธิการรัฐสภา ๑. หลวงประดิษฐ์มนูธรรม (นายปรีดี พนมยงค์) เลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร (๒๘ ม.ิ ย. ๒๔๗๕ - ๑๑ เม.ย. ๒๔๗๖) ๒. หลวงคหกรรมบดี เลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร (๑๐ ธ.ค. ๒๔๗๖ - ๑๐ ส.ค. ๒๔๘๔) ๓. นายทองเปลว ชลภมู ิ เลขาธิการสภาผ้แู ทนราษฎร (๘ พ.ย. ๒๔๘๔ - ๓๐ ม.ิ ย. ๒๔๘๖) ๔. นายจิตตะเสน ปญั จะ เลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร (๓๐ มิ.ย. ๒๔๘๖ - ๑๖ ส.ค. ๒๔๘๖) หมวด ๕ หน่วยงานสนับสนนุ ของรัฐสภา 191

๕. นายเจรญิ ปัณฑโร เลขาธิการสภาผ้แู ทนราษฎร (๑๖ ส.ค. ๒๔๘๖ - ๑๗ ต.ค. ๒๕๐๓) ๖. ศาสตราจารยไ์ พโรจน์ ชัยนาม เลขาธิการพฤฒสภา (๒๔ พ.ค. ๒๔๘๙ - ๘ พ.ย. ๒๔๘๙) ๗. นายประเสรฐิ ปัทมะสคุ นธ์ เลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร (๒๐ ธ.ค. ๒๕๐๓ - ๑๗ ก.ย. ๒๕๑๑) เลขาธกิ ารรัฐสภา (๑๘ ก.ย. ๒๕๑๑ - ๓๐ ก.ย. ๒๕๑๔) ๘. นายประสิทธ์ิ ศรสี ุชาติ เลขาธิการรฐั สภา (๑ ต.ค. ๒๕๑๔ - ๓๐ ก.ย. ๒๕๑๘) ๙. พนั เอก สงวน ค�ำวงษา เลขาธกิ ารรัฐสภา (๑ ต.ค. ๒๕๑๘ - ๓๐ ก.ย. ๒๕๒๔) 192 หมวด ๕ หน่วยงานสนับสนุนของรัฐสภา

๑๐. พลตรี กระวี สทุ ัศน์ ณ อยธุ ยา เลขาธิการรัฐสภา (๑ ต.ค. ๒๕๒๔ - ๓๑ ธ.ค. ๒๕๒๖) ๑๑. รอ้ ยตรี ปณิธาน เลศิ ฤทธิ์ เลขาธิการรฐั สภา (๒๕ ม.ค. ๒๕๒๗ - ๓๐ ก.ย. ๒๕๒๗) ๑๒. นางสาวบังอร อม่ิ โอชา เลขาธกิ ารรัฐสภา (๑ ต.ค. ๒๕๒๗ - ๓๐ ก.ย. ๒๕๒๙) ๑๓. นายประเสรฐิ ดวงวชิ ยั เลขาธกิ ารรฐั สภา (๑ ต.ค. ๒๕๒๙ - ๓๐ ก.ย. ๒๕๓๓) ๑๔. ศาสตราจารย์ไพศิษฐ์ พพิ ัฒนกลุ 193 เลขาธกิ ารรัฐสภา (๑ ต.ค. ๒๕๓๓ - ๑๑ ก.ย. ๒๕๓๕) เลขาธกิ ารสภาผูแ้ ทนราษฎร (๑๒ ก.ย. ๒๕๓๕ - ๓๐ ก.ย. ๒๕๔๑) หมวด ๕ หนว่ ยงานสนบั สนุนของรัฐสภา

๑๕. นางศิริลกั ษณ์ ป้ันบ�ำรงุ กิจ เลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร (๑ ต.ค. ๒๕๔๑ - ๓๑ ม.ค. ๒๕๔๖) ๑๖. นายพทิ รู พุ่มหริ ญั เลขาธิการสภาผูแ้ ทนราษฎร (๑๓ ก.พ. ๒๕๔๖ - ๓๐ ก.ย. ๒๕๕๕) ๑๗. นายสวุ จิ กั ขณ์ นาควชั ระชยั เลขาธกิ ารสภาผู้แทนราษฎร (๑ ต.ค. ๒๕๕๕ - ๒๗ ม.ิ ย. ๒๕๕๗) ๑๘. นายจเร พันธ์เุ ปรอื่ ง เลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร (๒๗ มิ.ย. ๒๕๕๗ - ปจั จุบนั ) 194 หมวด ๕ หน่วยงานสนบั สนนุ ของรฐั สภา

ท�ำเนียบเลขาธกิ ารวฒุ สิ ภา ๑. นายพินติ อารยะศริ ิ เลขาธกิ ารวุฒิสภา (๑๒ ก.ย. ๒๕๓๕ - ๒๗ ส.ค. ๒๕๔๔) ๒. นายจ�ำนงค์ สวมประค�ำ เลขาธกิ ารวุฒสิ ภา (๒๖ ก.ย. ๒๕๔๔ - ๓๐ ก.ย. ๒๕๔๕) ๓. นายมนตรี รปู สวุ รรณ เลขาธกิ ารวุฒิสภา (๔ ต.ค. ๒๕๔๕ - ๒๘ ก.พ. ๒๕๔๘) ๔. นางสุวิมล ภูมิสิงหราช เลขาธกิ ารวฒุ ิสภา (๑ มี.ค. ๒๕๔๘ - ๓๐ ก.ย. ๒๕๕๓) ๕. นางนรรตั น์ พิมเสน เลขาธิการวฒุ ิสภา (๑ ต.ค. ๒๕๕๓ - ปัจจุบัน) หมวด ๕ หนว่ ยงานสนับสนนุ ของรฐั สภา 195

บรรณานกุ รม กุลทรัพย์ เกษแม่นกิจ, คุณหญิง และคณะ. พระราชประวัติและ พระราชกรณียกิจในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหา ประชาธปิ ก พระปกเกล้าเจา้ อยหู่ วั . พิมพ์ครง้ั ท่ี ๒. กรงุ เทพฯ: อมรนิ ทรพ์ ริ้นติ้งแอนด์พับลชิ ชิ่ง, ๒๕๓๗. เกรียงไกร เจรญิ ธนาวฒั น์. หลักพื้นฐานกฎหมายมหาชน. กรงุ เทพฯ: ส�ำนักพมิ พว์ ิญญูชน, ๒๕๕๖. คณะกรรมการด�ำเนินการจัดงานฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี สำ� นกั งานเลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร. รฐั สภาไทย. กรงุ เทพฯ : อมรนิ ทร์พร้ินติง้ แอนดพ์ ับลิชชง่ิ , ๒๕๓๙. คณะกรรมการเตรียมการจัดงานวันสถาปนาส�ำนักงานเลขาธิการ รฐั สภา ครบรอบ ๖๐ ป.ี ๖๐ ปรี ฐั สภาไทย. กรงุ เทพฯ: สำ� นกั งาน เลขาธิการวุฒสิ ภา, ๒๕๓๕. คณะกรรมการฝา่ ยประมวลเอกสารและจดหมายเหตใุ นคณะกรรมการ อ�ำนวยการจัดงานฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี. ประชุม พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษกเลม่ ๑.กรงุ เทพฯ:กองวรรณกรรม และประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร, ๒๕๔๒. 196 บรรณานกุ รม

คณะกรรมการฝา่ ยประมวลเอกสารและจดหมายเหตใุ นคณะกรรมการ อ�ำนวยการจัดงานฉลองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปี. ประชุม พงศาวดารฉบบั กาญจนาภเิ ษกเลม่ ๔.กรงุ เทพฯ:กองวรรณกรรม และประวตั ิศาสตร์ กรมศิลปากร, ๒๕๔๒. คณะอนุกรรมการจัดท�ำหนังสือที่ระลึกเฉลิมพระเกียรติฯ และคณะ. รฐั สภาไทยใต้รม่ พระบารมี ๖๐ ปี ทรงครองราชย์. กรงุ เทพฯ: อมรินทรพ์ รน้ิ ตง้ิ แอนด์พบั ลชิ ชิง่ , ๒๕๔๙. คณะอนุกรรมการเฉพาะกิจจัดท�ำหนังสือ “ราชาศัพท์”. ราชาศัพท์. กรงุ เทพฯ: สำ� นกั งานเสรมิ สรา้ งเอกลกั ษณข์ องชาติ สำ� นกั งาน เลขาธกิ ารนายกรัฐมนตรี ส�ำนกั นายกรฐั มนตร.ี ๒๕๔๕. คณิน บุญสุวรรณ. ปทานุกรมศัพท์รัฐสภาไทยและการเมืองไทย. กรงุ เทพฯ: ส�ำนักพิมพ์สขุ ภาพใจ, ๒๕๔๘. . รฐั ธรรมนูญไทย. กรุงเทพฯ: ส�ำนักพมิ พส์ ุขภาพใจ, ๒๕๕๑. . ศัพท์รฐั สภา. กรุงเทพฯ: บพิธการพมิ พ,์ ๒๕๒๐. คึกฤทธ์ิ ปราโมช, ม.ร.ว. สถาบันพระมหากษัตริย์. กรุงเทพฯ: ภาควิชาประวัติศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมติ ร, ๒๕๒๓. บรรณานกุ รม 197

จรูญ สุภาพ และคณะ. การเมืองการปกครองยุโรป. กรุงเทพฯ: ไทยวฒั นาพานิช, ๒๕๕๓. ธนาคารออมสิน. สมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า: ประชาธิปไตยและ ดุสิตธานี พระผูใ้ ห้ประชาธิปไตยโดยแท.้ กรงุ เทพฯ, ๒๕๔๕. ธงทอง จนั ทรางศุ และคณะ. พระทนี่ งั่ อนนั ตสมาคม THE ANANTA SAMAKHOM THRONE HALL. กรงุ เทพฯ: หา้ งหนุ้ สว่ นจำ� กดั อกั ษรสัมพันธ์, ๒๕๓๐. นภาพร เล้าสินวัฒนา. การเสด็จข้ึนครองราชย์ พระราชพิธี คติ ความหมายและสัญลักษณ์แห่ง “สมมติเทวราช”. กรุงเทพฯ: อมรนิ ทร์พร้ินติ้งแอนดพ์ บั ลิชช่งิ , ๒๕๔๙. นรนิติ เศรษฐบุตร. การเมืองการปกครองในระบอบประชาธิปไตย ของไทย. กรุงเทพฯ: ส�ำนักพิมพ์คณะรัฐมนตรีและ ราชกิจจานุเบกษา, ๒๕๕๕. . ดสุ ติ ธานี : การทดลองจดั การองคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ เมอื่ พ.ศ. ๒๔๖๑. กรงุ เทพฯ: สถาบันพระปกเกล้า, ๒๕๕๐. ประเสริฐ ปัทมะสุคนธ์. รัฐสภาไทยในรอบ ๔๒ ปี. กรุงเทพฯ: ห้างหนุ้ สว่ นจำ� กดั ช.ชมุ นมุ ชา่ ง, ๒๕๑๗. 198 บรรณานกุ รม

มหาเถรสมาคม. ทรงพระเจริญทศพิธราชธรรมและจักรวรรดิวัตร เฉลมิ พระเกยี รตใิ นมหามงคลวโรกาสฉลองสริ ริ าชสมบตั คิ รบ ๖๐ ปี ๙ มิถุนายน ๒๕๔๙. กรุงเทพฯ: มหาเถรสมาคม, ๒๕๔๙. มลู นธิ สิ มเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า. นามานกุ รมพระมหากษตั รยิ ไ์ ทย. กรงุ เทพฯ: มลู นิธสิ มเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า, ๒๕๕๗. ราชกจิ จานเุ บกษา วันที่ ๑๗ ธนั วาคม ๒๔๗๕ เลม่ ๔๙ หน้า ๓๑๙๕. พระราชพธิ พี ระราชทานรฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั รสยาม พทุ ธศกั ราช ๒๔๗๕. ราชบณั ฑติ ยสถาน.พจนานกุ รมฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถานพ.ศ.๒๕๕๔. พมิ พ์คร้งั ท่ี ๑. กรุงเทพฯ: ศิริวัฒนาอินเตอรพ์ รน้ิ ท์, ๒๕๕๖. .พจนานกุ รมศัพทก์ ฎหมายไทย ฉบับราชบณั ฑิตยสถาน. พิมพ์ครั้งท่ี ๓. กรุงเทพฯ: ห้างหุ้นส่วนจ�ำกัด อรุณการพิมพ์, ๒๕๔๔. . สารานุกรมไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน เล่ม ๑๔ ทะเบียน - ธรรมราชา. กรุงเทพฯ: ราชบัณฑิตยสถาน, ๒๕๒๗ - ๒๕๒๘. บรรณานกุ รม 199

ราชบณั ฑิตยสถาน. สารานกุ รมไทย ฉบับราชบณั ฑิตยสถาน เลม่ ๑๕ ธรรมวัตร - นิลเอก. กรงุ เทพฯ: ราชบัณฑติ ยสถาน, ๒๕๓๐. . สารานุกรมไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน เล่ม ๒๑ พายุ - ภกั ด.ี กรงุ เทพฯ: ราชบณั ฑติ ยสถาน, ๒๕๒๙ - ๒๕๓๐. ราชบณั ฑติ ยสถาน คณะบรรณาธกิ ารจดั ท�ำสารานกุ รมประวตั ศิ าสตร์ ไทย๒๕๕๗.ใตร้ ม่ พระบารมีจกั รนี ฤบดนิ ทรส์ ยามนิ ทราธริ าช. กรงุ เทพฯ: ราชบณั ฑติ ยสถาน, ๒๕๔๗. วิษณุ เครืองาม. กฎมณเฑียรบาลในระบบกฎหมายไทย. กรุงเทพฯ: สถาบนั พระปกเกลา้ , ๒๕๕๓. . กฎหมายรัฐธรรมนูญ. พิมพ์ครั้งที่ ๓. กรุงเทพฯ: นติ บิ รรณาการ, ๒๕๔๔. สถาบันพระปกเกล้า. วชิรบารมี. กรุงเทพฯ: เอ.พี. กราฟิค ดีไซน์ และการพิมพ์, ๒๕๓๕. สเุ มธ ชมุ สาย ณ อยธุ ยา และคณะ. พระองคเ์ จา้ ปฤษฎางคแ์ ละขอ้ เสนอ เก่ียวกับรัฐธรรมนูญฉบับแรก พ.ศ. ๒๔๒๗. กรุงเทพฯ: ส�ำนกั พมิ พ์คณะรัฐมนตรีและราชกจิ จานุเบกษา, ๒๕๕๐. เสนยี ์ ปราโมช, ม.ร.ว. กฎหมายสมยั อยธุ ยา.กรงุ เทพฯ:ศวิ พรการพมิ พ,์ ๒๕๑๐. 200 บรรณานกุ รม

แสวง บุญเฉลมิ วภิ าส. “คมั ภีร์พระธรรมศาสตร์หลักกฎหมายสำ� หรับ ผู้ปกครองแผ่นดิน” ใน รวมบทความวิชาการเนื่องในโอกาส ครบรอบ ๘๔ ปี ศาสตราจารย์จิตติ ติงศภัทิย์. กรุงเทพฯ: มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์, ๒๕๓๗. . ประวัติศาสตร์กฎหมายไทย. กรุงเทพฯ: ส�ำนักพิมพ์ วิญญูชน, ๒๕๔๙. สนธิ เตชานันท์. แผนพัฒนาการเมืองไปสู่การปกครองระบอบ “ประชาธิปไตย” ตามแนวพระราชด�ำริของพระบาทสมเด็จ พระปกเกลา้ เจา้ อยหู่ วั . พมิ พค์ รงั้ ที่ ๓. กรงุ เทพฯ: กองการพมิ พ์ สำ� นกั งานเลขาธกิ ารวุฒสิ ภา, ๒๕๓๖. ส�ำนักกฎหมาย ส�ำนักงานเลขาธิการวุฒิสภา. รัฐธรรมนูญแห่ง ราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐. กรุงเทพฯ: สำ� นักการพิมพ์ ส�ำนกั งานเลขาธกิ ารวุฒสิ ภา, ๒๕๕๐. ส�ำนักกฎหมาย ส�ำนักงานเลขาธิการวุฒิสภา ปฏิบัติหน้าท่ี สภานิติบัญญัติแห่งชาติ. รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบบั ชวั่ คราว)พทุ ธศกั ราช๒๕๕๗.กรงุ เทพฯ:สำ� นกั การพมิ พ์ สำ� นกั งานเลขาธกิ ารวฒุ ิสภา, ๒๕๕๗. สำ� นกั งานเลขาธกิ ารวฒุ สิ ภา. พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั กบั รฐั สภา. กรงุ เทพฯ: เจฟลิ ม์ โปรเซส, ๒๕๓๙. บรรณานกุ รม 201

สำ� นกั งานเลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร. คมู่ อื นำ� ชมรฐั สภา. กรงุ เทพฯ: ส�ำนักการพมิ พ์ สำ� นักงานเลขาธกิ ารผู้แทนราษฎร, ๒๕๕๕ . “เกร็ดความรู้...รัฐธรรมนูญฉบับสมุดไทย” ในวารสารการจัดการความรู้ ส�ำนักงานเลขาธิการสภา ผู้แทนราษฎร ปีที่ ๒ ฉบับท่ี ๗. กรุงเทพฯ: ส�ำนักการพิมพ์ สำ� นกั งานเลขาธกิ ารสภาผ้แู ทนราษฎร, ๒๕๕๓. . พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาประชาธิปก พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสละราชสมบัติ. พิมพ์ครั้งแรก. กรุงเทพฯ: อมรนิ ทร์พริน้ ต้งิ แอนดพ์ ับลิชชิ่ง, ๒๕๓๖. . ระบบงานรัฐสภา ๒๕๕๕. กรุงเทพฯ: ส�ำนักการพิมพ์ ส�ำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร, ๒๕๕๕. . ๗๘ ปี รัฐสภาไทย. กรงุ เทพฯ: ส�ำนักการพิมพ์ ส�ำนกั งาน เลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร, ๒๕๕๕. . หนังสือท่รี ะลึกครบรอบ ๗๒ ปี รฐั สภาไทย. กรุงเทพฯ: สำ� นกั การพมิ พ์ สำ� นกั งานเลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร, ๒๕๔๗. ส�ำนักประชาสัมพันธ์ ส�ำนักงานเลขาธิการวุฒิสภา. วุฒิสภากับ รฐั ธรรมนญู ฯ ๒๕๕๐ และความรใู้ นวงงานรฐั สภา. กรงุ เทพฯ: ส�ำนักการพมิ พ์ สำ� นกั งานเลขาธิการวุฒิสภา, ๒๕๕๐. 202 บรรณานกุ รม

ส�ำนักประชาสัมพันธ์ ส�ำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร. รัฐธรรมนูญฉบับสมุดไทย ส�ำคัญอย่างไร คนไทยควรรู้. กรุงเทพฯ: ส�ำนักการพิมพ์ ส�ำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทน ราษฎร, ๒๕๕๑. . “๗๙ ปี ส�ำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร” ใน รัฐสภาสาร ปีที่ ๕๙ ฉบับที่ ๖. กรุงเทพฯ: ส�ำนักการพิมพ์ ส�ำนักงานเลขาธกิ ารสภาผูแ้ ทนราษฎร, ๒๕๕๔. สำ� นกั วชิ าการสำ� นกั งานเลขาธกิ ารวฒุ สิ ภาปฏบิ ตั หิ นา้ ทสี่ ภานติ บิ ญั ญตั ิ แห่งชาติ. บทบาท และอ�ำนาจหน้าท่ีของสภานิติบัญญัติ แห่งชาติ. กรุงเทพฯ: ส�ำนักการพิมพ์ ส�ำนักงานเลขาธิการ วุฒสิ ภา, ๒๕๕๐. สำ� นกั วชิ าการสำ� นกั งานเลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร.๘๐ปีรฐั สภาไทย. กรุงเทพฯ: ส�ำนักการพิมพ์ ส�ำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทน ราษฎร, ๒๕๕๕. บรรณานกุ รม 203

คณะกรรมการจัดงานเฉลิมพระเกียรติ สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ในโอกาสฉลองพระชนมายุ ๕ รอบ ๒ เมษายน ๒๕๕๘ ๑. นายมชี ัย ฤชุพันธ ์ุ ท่ปี รกึ ษาคณะกรรมการ ๒. นายจำ� นงค์ ทองประเสริฐ ทีป่ รกึ ษาคณะกรรมการ ๓. ศาสตราจารย์พเิ ศษพรเพชร วชิ ิตชลชัย ประธานคณะกรรมการ ๔. นายสุรชัย เลีย้ งบุญเลศิ ชยั รองประธานคณะกรรมการ ๕. พลอากาศเอก ณรงคศ์ ักดิ์ สงั ขพงศ์ กรรมการ ๖. คุณหญิงทรงสุดา ยอดมณี กรรมการ ๗. นายนรนิติ เศรษฐบุตร กรรมการ ๘. ศาสตราจารยน์ สิ ดารก์ เวชยานนท ์ กรรมการ ๙. นางพไิ ลพรรณ สมบัติศิริ กรรมการ ๑๐. นายวลั ลภ ตงั คณานุรกั ษ์ กรรมการ ๑๑. นายสมพล พันธุ์มณี กรรมการ ๑๒. นางสุวิมล ภมู สิ ิงหราช กรรมการ ๑๓. นายจำ� นงค์ สวมประคำ� กรรมการ ๑๔. นางนรรัตน์ พมิ เสน กรรมการ ๑๕. นางฉัตรทอง ทพิ ยกะลนิ กรรมการ ๑๖. นางมัลลิกา ลับไพรี กรรมการ ๑๗. นางนวลพรรณ ลำ่� ซำ� กรรมการ ๑๘. รองศาสตราจารย์ คุณหญิงสมุ ณฑา พรหมบุญ กรรมการ ๑๙. นายแถมสิน รตั นพันธุ์ กรรมการ ๒๐. นางสาวจนิ ตนนั ท์ ชญาต์ร ศภุ มติ ร กรรมการ ๒๑. นางสาวจิตติเทวี ตติยรัตน ์ กรรมการและเลขานกุ าร ๒๒. นายนฑั ผาสขุ กรรมการและผชู้ ว่ ยเลขานกุ าร

คณะอนุกรรมการจัดทำ� สารานุกรมสำ� หรับเยาวชน เล่มที่ ๒ เรือ่ ง ประวตั แิ ละความเป็นมาของรฐั สภาไทย ๑. นายจำ� นงค์ สวมประค�ำ ทป่ี รกึ ษาและอนกุ รรมการ ๒. นางฉตั รทอง ทพิ ยกะลิน ท่ปี รกึ ษาและอนกุ รรมการ ๓. รองศาสตราจารยช์ าย โพธิสติ า ทปี่ รึกษาและอนกุ รรมการ ๔. เลขาธกิ ารสภาผแู้ ทนราษฎร ที่ปรกึ ษาและอนุกรรมการ (นายจเร พันธเ์ุ ปรือ่ ง) ๕. นายนัฑ ผาสุข ประธานอนุกรรมการ ๖. นางสาวศศิธร ศรีสุจริต อนุกรรมการ ๗. ผอู้ �ำนวยการสำ� นักกฎหมาย อนกุ รรมการ (นางสาวสุภางคจ์ ิตต ไตรเพทพสิ ัย) ๘. ผบู้ ังคับบัญชากล่มุ งานพฒั นากฎหมาย อนกุ รรมการและเลขานกุ าร (นายบุญสงค์ ลาค�ำ) ๙. นายวราพงษ์ เทพรงค์ทอง อนุกรรมการและผู้ชว่ ยเลขานุการ คณะทำ� งานจดั ทำ� สารานุกรมการเมืองไทยส�ำหรับเยาวชน เล่มที่ ๒ เร่อื ง ประวัตแิ ละความเป็นมาของรฐั สภาไทย ๑. ผบู้ งั คับบญั ชากลมุ่ งานพัฒนากฎหมาย ประธานคณะท�ำงาน (นายบญุ สงค์ ลาคำ� ) ๒. นายปณธิ ัศร์ ปทมุ วัฒน์ คณะทำ� งาน ๓. นางสาวอวิการตั น์ นิยมไทย คณะทำ� งาน ๔. นางพมิ ลพชั ร์ อริยะฌานกุล คณะท�ำงานและเลขานกุ าร ๕. นางสาวสุทธิมาตร จันทรแ์ ดง คณะทำ� งานและผู้ช่วยเลขานุการ ๖. นางสาวเพลินตา ตนั รังสรรค ์ คณะท�ำงานและผูช้ ว่ ยเลขานกุ าร

หนังสอื สารานุกรมการเมืองไทยสำ� หรบั เยาวชน เลม่ ท่ี ๑ เร่ือง ประวตั แิ ละความเปน็ มาของรฐั สภาไทย ISBN ๙๗๘-๖๑๖-๗๑๖๓-๔๘-๒ ปที ี่พมิ พ ์ มนี าคม ๒๕๕๘ จำ� นวนหนา้ ๒๒๐ หน้า จ�ำนวนพิมพ์ ๒๐,๐๐๐ ชดุ จดั ทำ� โดย คณะอนกุ รรมการจดั ท�ำสารานุกรมสำ� หรับเยาวชน เล่มที่ ๒ ในคณะกรรมการจดั งานเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมารี ในโอกาสฉลองพระชนมายุ ๕ รอบ ๒ เมษายน ๒๕๕๘ สภานิติบญั ญตั ิแหง่ ชาติ ถนนอู่ทองใน เขตดุสิต กรุงเทพฯ ๑๐๓๐๐ โทร. ๐ ๒๒๔๔ ๑๗๗๗-๘ โทรสาร ๐ ๒๒๔๔ ๑๗๗๙ พมิ พท์ ่ี บรษิ ทั อมรินทร์พรน้ิ ติง้ แอนดพ์ บั ลชิ ชิง่ จ�ำกัด (มหาชน) โทร. ๐ ๒๔๒๒ ๙๐๐๐ โทรสาร ๐ ๒๔๓๓ ๒๗๔๒