Starfish Maker

พื น ที เ รี ย น รู้ ที ไ ร้ ขี ด จาํ กั ด M a k e r s p a c e เ ป น พื น ที ห รื อ บ ริ เ ว ณ ที เ ป ด โ อ ก า ส ใ ห้ ผู้ ใ ช้ พื น ที ไ ด้ ส ร้ า ง ส ร ร ค์ สิ ง ต่ า ง ๆ ขึ น ไ ด้ ต า ม ค ว า ม ส น ใ จ เปดโอกาสให้ทุกคนได้คิดค้นคว้า ออกแบบ วางแผน แลกเปลียน แบ่งปน สร้าง และพัฒนาผลงาน นาํ ไปสู่การสร้างนวัตกรรมขึน ยิงไปกว่านัน MAKERSPACE ยั ง ช่ ว ย ส่ ง เ ส ร ิม ก า ร ส ร ้า ง ส ร ร ค์ โ ด ย ก า ร จั ด ส ภ า พ แ ว ด ล้ อ ม ใ ห้ เ ห ม า ะ ส ม ต่ อ ก า ร เ ร ีย น รู้ เช่น จัดอุ ปกรณ์เครืองมือในใช้ในการค้นคว้าและประดิษฐ์ผลงาน จัดหาผู้ทีมี ความรู้ความสามารถ ผู้เชียวชาญมาให้คําแนะนาํ ปรึกษาเพือช่วยให้นักสร้างสรรค์ แ ก้ ไ ข ป ญ ห า แ ล ะ ส า ม า ร ถ ทํา ง า น จ น บ ร ร ลุ เ ป า ห ม า ย

เกิดการเรียนรู้ได้อย่างไร ในพืนทีนักสร้างสรรค์ การเรยี นรผู้ า่ น Makerspace เกิดขนึ ไดด้ ว้ ยการใช้ กระบวนการทีเปนระบบ คือ STEAM Design Process 5 ขนั ตอน เรมิ ต้นจากปญหาหรอื คําถาม (Ask) นาํ ไปสกู่ ารแก้ไขปญหาผา่ นการคิด ค้นควา้ หา คําตอบ (Imagine) หลังจากนนั วางแผนอยา่ งละเอียด (Plan) ลงมอื สรา้ งสรรค์ (Create) คิดสะท้อนและ ออกแบบใหม่ (Reflect & Redesign) การเรยี นรผู้ า่ น กิจกรรม Makerspace ดว้ ย STEAM Design Process สรา้ งความค้นุ เคยกับผเู้ รยี นในการคิดแก้ ปญหาอยา่ งเปนขนั ตอน สรา้ งผเู้ รยี นใหเ้ ปนนกั คิด นกั แก้ปญหา เปนคนมเี หตผุ ล ขนั ตอนที 1 Ask การถาม คําถามเปนสงิ กระต้นุ ทีดที ีทําใหเ้ กิดการเรยี นรดู้ ว้ ยตนเอง คําถามทีดที ําใหเ้ กิด การสงั เกต การคาดเดา การคิดวเิ คราะห์ กระต้นุ ความอยากรู้ อยากแก้ไขปญหา อยากพฒั นา ท้าทายใหท้ ดสอบ แนวทางการตังคําถามเชน่ คําถามทีเกียวกับการวดั และการนบั ถามจากสงิ ที สนใจ คําถามเชงิ เปรยี บเทียบ คําทางเกียวกับปฏิกิรยิ า พฤติกรรม หรอื คาดการณส์ งิ ทีจะเกิด ขนึ เปนต้น ขนั ตอนที 2 Imagine จนิ ตนาการ เปนการคิดเพอื แก้ไขปญหาทีเกิดขนึ ทังการคิดแก้ไขโดยใชป้ ระสบการณเ์ ดมิ การระดมความคิด ถามคําถามเพมิ เติม หรอื ค้นควา้ หาขอ้ มูลเพอื ใหไ้ ดค้ ําตอบทีดที ีสดุ ในขนั ตอนนโี ดยทัวไปมกั จะมแี นวทางการแก้ไขปญหา หรอื คําตอบทีหลากหลาย ในท้ายทีสดุ จะต้อง ตัดสนิ ใจเลือกคําตอบทีดสี ดุ และเปนไปไดม้ ากทีสดุ เพอื เขา้ สขู่ นั ตอนต่อไป สามารถบนั ทึกสงิ ทีได้ เปนภาพวาด การปน เพอื ใหเ้ กิดการจบั ต้องได้ ใกล้เคียงกับความจรงิ

ขนั ตอนที 3 Plan การวางแผน ระบุขนั ตอน ทรพั ยากรทีต้องการใช้ เพอื ทําใหค้ ําตอบทีไดจ้ ากขนั ตอนจนิ ตนา การเปนจรงิ ได้ โดยควรต้องคิดใหส้ อดคล้องกับความเปนจรงิ และมคี วามเปนไปไดใ้ นการสรา้ ง สามารถบนั ทึกการวางแผนในหลายรปู แบบ เชน่ เขยี นบนั ทึก การใชแ้ ผนผงั แผนภาพ หรอื อืนๆ นอกเหนอื จากทีกล่าวมาได้ ขนั ตอนที 4 Create ลงมอื สรา้ งสรรค์ ทําตามแผนทีไดว้ างไว้ การสรา้ งสรรค์งานการเกิดขนึ ไดใ้ นหลายรปู แบบ เชน่ วสั ดอุ ุปกรณท์ ีใชไ้ ดจ้ รงิ เปนแบบจาํ ลอง โมเดล ในรแู บบของสอื สารคดี หนงั สอื ชนิ งาน เปน แนวความคิด รปู แบบการรณรงค์ เปนต้น ในการลงมอื สรา้ งสรรค์จรงิ มกั จะพบกับปญหาทีไม่ ไดค้ าดคิด ซงึ อาจทําใหเ้ กิดคําถามขนึ นอกเหนอื จากคําถามเรมิ ต้น สามารถกลับไปจนิ ตนาการ เพอื แก้ไขปญหาอีกครงั หรอื มุง่ มนั ทําใหก้ ารลงมอื สรา้ งสรรค์สาํ เรจ็ ดว้ ยการคิดแบบยดื หยุน่ ปรบั เปลียนวธิ กี าร ลําดบั ขนั ตอน หรอื วสั ดุ ก็สามารถทําได้ ขนั ตอนที 5 Reflect & Redesign คิดสะท้อนและออกแบบใหม่ พจิ ารณาสงิ ทีสรา้ งสรรค์ขนึ เปรยี บเทียบกับคําถาม หรอื ปญหาทีมวี า่ สา มารถแก้ปญหาหรอื ตอบคําถามไดม้ ากหรอื นอ้ ย หรอื ใชก้ ารทบทวนการขนั ตอนการสรา้ งสรรค์ เปรยี บเทียบสงิ ทีจนิ ตนาการกับสงิ ทีสรา้ งขนึ เพอื พฒั นาปรบั ปรงุ งานในครงั ต่อไป ในการคิด สะท้อนและออกแบบใหม่ สามารถทําไดด้ ว้ ยตนเอง หรอื เปดโอกาสใหผ้ อู้ ืนแสดงความคิดเหน็ และนาํ เอามาปรบั ปรงุ เพมิ เติม

พนื ทีสรา้ งสรรค์ เรยี นรูไ้ ด้หลายสาระวชิ า ในเวลาเดียวกัน สะเต็มศึกษา คือ แนวทางการจดั การศึกษาทีบูรณาการความรใู้ นสหวทิ ยาการ ไดแ้ ก่ วทิ ยาศาสตร์ วศิ วกรรม เทคโนโลยี (ศิลปะ) และคณติ ศาสตร์ โดยเนน้ การนาํ ความรไู้ ปใชแ้ ก้ปญหา ในชวี ติ จรงิ และการทํางาน กิจกรรมใน Makerspace เปนกิจกรรมทีเหมาะสมจะใชค้ วบค่กู ับสะ เต็มศึกษาเพอื การพฒั นาศักยภาพผเู้ รยี นอยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ เนอื งจากมคี วามสอดคล้องกันคือ ไมย่ ดึ ติดกับการเรยี นรเู้ พยี งสาขาใดสาขาหนงึ แต่เปดโอกาสใหน้ กั เรยี นเปนผเู้ ลือกสงิ ทีชอบและมี ความสนใจ เรมิ ต้นจากสงิ ทีอยูใ่ กล้ตัว เพราะง่ายต่อการเชอื มโยงกับบรบิ ทชวี ติ ประจาํ วนั ของ นกั เรยี นไดจ้ รงิ ในระหวา่ งกระบวนการสรา้ งสรรค์ผเู้ รยี นจะต้องเชอื มโยงความรแู้ ละประสบการณ์ ทังหมดทีมเี ขา้ ดว้ ยกัน โดยไมจ่ าํ กัดเฉพาะความรดู้ า้ นใดดา้ นหนงึ ซงึ การเรยี นรเู้ พอื ใชแ้ ก้ไขปญหา แบบนี เปนการเรยี นรอู้ ยา่ งเปนธรรมชาติสกู่ ารนาํ ไปใชใ้ นการดาํ เนนิ ชวี ติ Makerspace การเรยี นรูใ้ นศตวรรษที 21 ศตวรรษที 21 เปนยุคแหง่ ขอ้ มูลขา่ วสาร มี ความรแู้ ละสงิ ใหมเ่ กิดขนึ อยูต่ ลอดเวลา ผทู้ ีจะ ประสบผลสาํ เรจ็ ในอนาคต คือผทู้ ีมที ักษะในการ เรยี นรู้ และทักษะในการดาํ เนนิ ชวี ติ ทีดคี วบค่กู ัน การเรยี นการสอนในศตวรรษที 21 มุง่ เนน้ ไปที ทักษะมากกวา่ ความรู้ เนน้ การปฏิบตั ิ เนน้ กระ บวนการหาคําตอบ เปนการเรยี นรทู้ ีเนน้ การ พฒั นาศักยภาพของแต่ละบุคคล การเรยี นรู้ ดว้ ยกระบวนการ STEAM Design Process

ในกิจกรรมพืนทีนักสร้างสรรค์ ส่งเสริม ให้เกิดทักษะทีจาํ เปนในศตวรรษที 21 ได้แก่ ทักษะดา้ นการสรา้ งสรรค์ ทักษะการคิดอยา่ งมวี จิ ารณญาณ ทักษะดา้ นความรว่ มมอื การ ทํางานเปนทีม และภาวะผนู้ าํ และนวตั กรรม และทักษะในการแก้ปญหา (Collaboration, Teamwork (Creativity and Innovation) (Critical Thinking and and Leadership) Problem Solving) ทักษะดา้ นการสอื สาร สารสนเทศ ทักษะการรจู้ กั ตนเอง ทักษะการบรหิ ารจดั การตนเอง และรเู้ ท่าทันสอื (Self-Awareness) (Self-Management) (Communications, Information and Media Literacy) ทักษะการรบั ผดิ ชอบต่อการ ทักษะดา้ นความสมั พนั ธ์ ทักษะการรจู้ กั สงั คม ตัดสนิ ใจของตนเอง (Relationship Skills) (Social Awareness) (Responsible and Decision Making)

การวัดทักษะทีเกิดขึนในตัวผู้เรยี น ใช้หลาย วิธีรว่ มกัน การสังเกต การสัมภาษณ์ แบบ ทดสอบ บันทึกจากผู้เกียวข้อง การรายงาน ตนเอง แฟมสะสมผลงาน กิจกรรมใน Makerspace ได้ส่งเสรมิ ให้ นักเรยี นใช้ความรู้ หลายสาระหลายวิชามา บูรณาการ (STEAM Education) ในการ แก้ปญหาอย่างเปนระบบแบบกระบวน การ ทางวิทยาศาสตร์ (STEAM Process) เพือสรา้ งใหผ้ ู้เรยี นพัฒนาทักษะในการเรยี น รูแ้ ละทักษะในการดาํ เนินชีวิตทีดี (21st century skills) เพือก้าวไปสู่ความสาํ เรจ็ ในการดาํ เนินชีวิตในอนาคตทีจะมาถึง การจัดการพืนที ของ Makerspace การจดั สถานทีทีใชใ้ น makerspace นนั ไมไ่ ดก้ ําหนดไวอ้ ยา่ งแนน่ อนตายตัว ในแต่ละทีจงึ มแี ตก ต่างกัน ไมว่ า่ จะเปนทีใดก็ตามมสี งิ ทีต้องคํานงึ ถึงในการจดั พนื ที คือควรจดั ใหม้ พี นื ทีใชท้ ํางานรว่ ม กันเพอื ใหผ้ ใู้ ชง้ านสามารถทํางานรว่ มกันไดส้ ะดวก และจดั ใหม้ พี นื ทีทีใชท้ ํางานคนสว่ นตัว(แบบ ชวั คราว) จดั ใหม้ พี นื ทีในการจดั เก็บวสั ดอุ ุปกรณท์ ีชดั เจน เปนระเบยี บและพอเพยี ง มที างเดนิ ที กวา้ งพอเพอื ใหผ้ ใู้ ชเ้ ขา้ ถึงพนื ทีได้ จดั ตกแต่งใหเ้ กิดบรรยากาศทีนา่ สนใจกระต้นุ ใหเ้ กิดการมสี ว่ น รว่ มและแก้ไขปญหา ในการจดั บรรยากาศของสถานทีอาจใชว้ สั ดทุ ีมใี นท้องถิน ทีผา่ นการ ดดั แปลง หรอื ปรบั เปลียนมาใชไ้ ด้ โดยไมจ่ าํ เปนจะต้องเปนของใหมแ่ ละมรี าคาแพง หรอื ไดร้ บั การ ออกแบบมาอยา่ งดี

มกี ารจดั สรรอุปกรณ์ เครอื งมอื และวสั ดทุ ีทําใหผ้ ใู้ ชร้ สู้ กึ และ พอเพยี ง นา่ สมั ผสั มกี ารจดั เก็บทีเปนระเบยี บ หาพบไดง้ ่าย เปนหมวดหมู่ เปนระเบยี บเพอื ใหผ้ ใู้ ชส้ ามารถหยบิ ใชง้ าน และ จดั เก็บไดด้ ว้ ยตนเอง เพอื สรา้ งทักษะในการจดั การตนเองของ ผใู้ ชง้ าน และยงั ง่ายต่อการตรวจสอบจาํ นวน ความพรอ้ มของ อุปกรณใ์ ชง้ านในครงั ต่อของเจา้ หนา้ ที ในการสรา้ งและกระต้นุ ความคิดสรา้ งสรรค์นนั อาจมกี ล่องหรอื บรเิ วณทีนกั สรา้ งสรรค์สามารถทิง หรอื วางสงิ ประดษิ ฐท์ ีตนไม่ ใช้ หรอื ไมต่ ้องการไวแ้ ทนทีจะทิง หรอื แยกชนิ สว่ นเก็บ เพราะสงิ เหล่านอี าจถกู ปรบั เปลียนใหม้ ปี ระโยชนม์ ากขนึ หรอื สรา้ งแรง บนั ดาลใจใหก้ ับนกั สรา้ งคนอืนๆ ได้ สาํ หรบั งานทีดาํ เนนิ การจน สนิ สดุ แล้ว จะถกู นาํ ไปเก็บไวใ้ นชนั ทีสามารถมองเหน็ ไดเ้ พอื กระต้นุ ความคิดใหก้ ับคนอืน ๆ ต่อไป โรงเรยี นบา้ นปลาดาวไดใ้ ชอ้ าคารเรยี น Lung Dick ซงึ เปน อาคารเรยี นชนั เดยี วตังอยูใ่ กล้ประตทู างเขา้ หลักของโรงเรยี น เปนสถานทีสาํ หรบั โครงการ Makerspace โดยแบง่ ตาม ลักษณะกิจกรรมและวสั ดอุ ุปกรณเ์ ปนหลัก ไดแ้ ก่ หอ้ งทีใชใ้ น กิจกรรมเกียวกับศิลปะและงานประดษิ ฐ์ หอ้ งกิจกรรมเกียวกับ อาหาร หอ้ งกิจกรรมทีเกียวขอ้ งกับผา้ การตัดเยบ็ และอุปกรณ์ หอ้ งอิเล็กทรอนกิ สแ์ ละไฟฟา หอ้ งทีใชเ้ ล่านทิ าน หอ้ งสาํ หรบั งานสอื เทคโนโลยี โดยเปดอยา่ งอิสระในการเลือกหยบิ อุปกรณ์ จากหอ้ งหนงึ ไปใชใ้ นหอ้ งอืนได้

สรา้ งสรรค์ได้อยา่ งเสรี แต่ต้องมคี วามปลอดภัย ในการทํากิจกรรมทกุ อยา่ งมคี วามเสยี งภัยรวมอยูด่ ว้ ยไมม่ ากก็นอ้ ย การใหค้ วามเขา้ ใจและความ ตระหนกั ถึงอันตรายในการใชเ้ ครอื งมอื อยา่ งไมถ่ กู ต้อง หรอื ขาดความระมดั ระวงั เปนเรอื งจาํ เปน อยา่ งยงิ ควรมกี ารอธบิ ายวธิ กี ารใชง้ านของเครอื งมอื อยา่ งละเอียด การใชง้ านของอุปกรณท์ ีมี กําลังมาก อาจทําใหเ้ กิดความเสยี หายแก่รา่ งกายไดม้ ากยงิ ขนึ เครอื งมอื ทีมคี วามซบั ซอ้ นของการ ทํางานมาก ยงิ ต้องระมดั ระวงั ใหม้ ากยงิ ขนึ เพราะมโี อกาสเกิดอุบตั ิเหตไุ ดม้ ากขนึ เพอื ความ ปลอดภัยควรเนน้ ไปทีการปองกัน หากเกิดอุบตั ิเหตขุ นึ การจดั การทีถกู ต้องและเปนระบบจะชว่ ยลด การสญู เสยี ได้ การวางแผนเพอื ปองกันการเกิดอันตราย การเกิดอุบตั ิเหตแุ ละอันตรายในระหวา่ งการปฏิบตั ิงานอาจมาจากปจจยั หลัก 2 สว่ นไดแ้ ก่ อุปกรณ์ และ ผใู้ ชอ้ ุปกรณ์ โดยอาจเกิดจากคณุ สมบตั ิ และความสามารถของผใู้ ชไ้ มเ่ หมาะสม หรอื อาจเกิดจากความประมาทและไมเ่ อาใจใสข่ องผปู้ ฏิบตั ิการเอง เพอื ปองกันอันตรายทีอาจเกิดจากเครอื งมอื หรอื อุปกรณ์ เครอื งมอื หรอื อุปกรณต์ ้องมสี ภาพดี การติดตังเครอื งมอื จะต้องอยูใ่ น ทํางานได้ มกี ารบาํ รงุ รกั ษาสมาํ เสมอ สถานทีทีเหมาะสมกับการทํางาน ไมแ่ คบเกินไป หรอื กีดขวางการ ไมเ่ สยี หายชาํ รดุ ทํางานอืน สะดวกในการเขา้ ถึง มอี ากาศ แสงสวา่ งเพยี งพอ ไมร่ อ้ น หรอื หนาวเกินไป มกี ารอธบิ ายสว่ นประกอบและการ ผเู้ กียวขอ้ งกับการใชเ้ ครอื งมอื ทํางานของอุปกรณค์ รา่ วๆ เพอื ให้ ประเมนิ ความนา่ จะเปนถึงอันตรายที เกิดขนึ ไดจ้ ากเครอื งมอื และสาเหตทุ ี ผปู้ ฏิบตั ิงานเขา้ ใจและมคี วาม อาจนาํ ไปสอู่ ันตราย เพอื ใหค้ ําแนะนาํ ระมดั ระวงั มากขนึ แก่ผปู้ ฏิบตั ิงานถึงความเสยี งทีไดร้ บั เมอื ใชเ้ ครอื งมอื

การปองกันอันตรายเกิดจากบุคคลทีใชเ้ ครอื งมอื หรอื อุปกรณ์ มกี ารสอนและการสาธติ การใชเ้ ครอื ง ผใู้ ชเ้ ครอื งมกี ารปองกันโดยการสวม มอื อยา่ งละเอียด ติดตามจนผปู้ ฏิบตั ิ อุปกรณท์ ีถกู ต้องและเหมาะสม ทํางานไดอ้ ยา่ งชาํ นาญ ไมใ่ ชเ้ ครอื งมอื โดยลําพงั ในขณะทีไม่ แบง่ พนื ทีสาํ หรบั ใชอ้ ุปกรณท์ ีมคี วาม ค้นุ เคยและไมช่ าํ นาญในการใชง้ าน เสยี ง และจดั ใหม้ กี ารดเู ลจากโค้ช อยา่ งใกล้ชดิ การปองกันอันตรายทีเกิดจากความประมาท ใชเ้ ครอื งมอื ใหถ้ กู ต้องและเหมาะกับ สรา้ งความเขา้ ใจวา่ สภาพแวดล้อมทีปลอดภัยเปนหนา้ ทีที ลักษณะของงานทีทํา ทกุ คนต้องมสี ว่ นรว่ มกันดว้ ยการติดปายเพอื ยาํ ความ เขา้ ใจและสรา้ งความตระหนกั ไวใ้ นแต่ละสว่ นพนื ที เชน่ ระมดั ระวงั ในการทํางาน ไมห่ ยอกล้อ เล่นกัน Safety is everyone’s responsibility, keep this in mind at all times. ปดปายเตือนในจุดทีมองเหน็ ง่าย เพอื สรา้ งความระมดั ระวงั ก่อนใช้ ใหเ้ ราจาํ ไวเ้ สมอวา่ ความปลอดภัยคือความรบั ผดิ ชอบของทกุ คน เครอื งมอื Safety is important if you are unsure of how to safely do something, ask. ความปลอดภัยคือสงิ สาํ คัญ หากไมแ่ นใ่ จวา่ ทําอยา่ ง ไรจะปลอดภัยใหถ้ าม All members are expected to maintain a safe and clean environment at all times. เราคาดหวงั ใหท้ กุ คนสรา้ งสภาพแวดล้อมทีสะอาด และปลอดภัยทกุ เวลา