หน่วยที่ 2 (ใบเนื้อหา)

[วนั ท่ี] หน่วยที่ 2 บรรทดั เหลก็ cwk TGI

วชิ า : การวดั ละเอยี ด ใบเนื้อหา 1/7 หน่วยการเรียนท่ี 2 : บรรทดั เหลก็ หน่วยการเรียนรู้ท่ี 2 บรรทดั เหลก็ บรรทดั เหลก็ เป็นเครื่องมือวดั ข้นั พ้ืนฐานที่นิยมใชก้ นั อยา่ งแพร่หลาย เนื่องจากสามารถใชว้ ดั ขนาดของ งานไดอ้ ยา่ งรวดเร็วและยงั ใชเ้ ป็นบรรทดั สาหรับขีดระยะงาน 2.1 ลกั ษณะของบรรทัดเหลก็ ปกติบรรทดั เหลก็ สร้างจากแผน่ เหลก็ แหนบที่อาบผวิ หรือเหลก็ ไร้สนิม มีความหนาไม่เกิน 1 มม. และไม่ บางกวา่ 0.3 มม. ความกวา้ งและความยาวของบรรทดั เหลก็ น้นั มีหลายขนาด เพอื่ ใหเ้ หมาะสมกบั การใชง้ าน และ บรรทดั เหลก็ ที่ดีจะตอ้ งอ่านสเกลไดง้ ่ายและไม่บิดงอง่าย ภาพที่ 2-1 ลกั ษณะของบรรทัดเหลก็

วชิ า : การวดั ละเอยี ด ใบเนื้อหา 2/7 หน่วยการเรียนที่ 2 : บรรทดั เหลก็ 2.2 หลกั การแบ่งสเกล และการอ่านค่าของบรรทัดเหลก็ บรรทดั เหลก็ ไดแ้ บ่งขีดสเกลออกเป็น 2 ระบบ ▪ ระบบองั กฤษ ▪ ระบบเมตริก 2.2.1 หลกั การแบ่งสเกลของระบบองั กฤษ มี 4 แบบคือ ▪ 1 นิ้ว แบ่งเป็น 8 ช่อง 1 ช่อง เท่ากบั 1 นิ้ว ระยะ ก. อ่านได้ ระยะ ข. อ่านได้ 8 ระยะ ค. อ่านได้ ระยะ ง. อ่านได้ 3 นิ้ว ภาพท่ี 2-2 บรรทัดสเกล 1 นิว้ แบ่งเป็น 8 ช่อง 8 4 = 1 นิ้ว 82 6 = 3 นิ้ว 84 2 5 นิ้ว 8 ▪ 1 นิ้ว แบ่งเป็น 16 ช่อง 1 ช่อง เท่ากบั 1 นิ้ว 16 นิ้ว นิ้ว ระยะ ก. อ่านได้ 13 16 นิ้ว นิ้ว ระยะ ข. อ่านได้ 1 1 16 ระยะ ค. อ่านได้ 17 16 ระยะ ง. อ่านได้ 2 3 16 ภาพท่ี 2-3 บรรทัดสเกล 1 นิว้ แบ่งเป็น 16 ช่อง

วชิ า : การวดั ละเอยี ด ใบเนื้อหา 3/7 หน่วยการเรียนที่ 2 : บรรทดั เหลก็ ▪ 1 นิ้ว แบ่งเป็น 32 ช่อง 1 ช่อง เท่ากบั 1 นิ้ว ระยะ ก. อ่านได้ 32 นิ้ว ระยะ ข. อ่านได้ 3 นิ้ว 32 9 ระยะ ค. อ่านได้ 32 ระยะ ง. อ่านได้ ภาพที่ 2-4 บรรทัดสเกล 1 นิว้ แบ่งเป็น 32 ช่อง 1 11 นิ้ว 32 2 4 = 2 1 นิ้ว 32 8 ▪ 1 นิ้ว แบ่งเป็น 64 ช่อง 1 ช่อง เท่ากบั 1 นิ้ว 64 นิ้ว นิ้ว ระยะ ก. อ่านได้ 9 นิ้ว 64 นิ้ว ระยะ ข. อ่านได้ 57 ระยะ ค. อ่านได้ 64 ระยะ ง. อ่านได้ ภาพที่ 2-5 บรรทัดสเกล 1 นิว้ แบ่งเป็น 64 ช่อง 1 33 64 21 64 2.3 หลกั การแบ่งสเกลระบบเมตริกและการอ่านค่าของบรรทัดเหลก็ มี 2 แบบ คือ ▪ 1 ช่องสเกลมีค่าความละเอียดเท่ากบั 0.5 มม. ภาพที่ 2-6 บรรทัดสเกลค่าความละเอียดช่องสเกล 0.5 มม. ▪ 1 ช่องสเกลมีค่าความละเอียดเท่ากบั 1 มม. ภาพที่ 2-7 บรรทัดสเกลค่าความละเอียดช่องสเกล 1 มม.

วชิ า : การวดั ละเอยี ด ใบเนื้อหา 4/7 หน่วยการเรียนที่ 2 : บรรทดั เหลก็ 2.4 การใช้บรรทดั เหลก็ วดั ชิ้นงาน ก. การวดั เส้นผ่าศูนย์กลาง ข. การใช้บรรทัดวดั งานบ่าฉาก ค. การใช้บรรทัดพิเศษวดั งาน ง. การใช้บรรทัดขอวัดงาน เพราะบ่างานไม่ต้งั ฉาก ภาพท่ี 2-8 การวดั งานโดยเริ่มต้นจากขอบของบรรทัดเหลก็

วชิ า : การวดั ละเอยี ด ใบเนื้อหา 5/7 หน่วยการเรียนที่ 2 : บรรทดั เหลก็ 2.4.1 เริ่มต้นจากจุดอ้างองิ ศูนย์ จากภาพท่ี 2-8 เป็นการวดั ชิ้นงานโดยเริ่มตน้ จากขอบ หรือขีดศูนย์ (0) ของบรรทดั เหลก็ ในการวดั ลกั ษณะของชิ้นงานที่เป็นบ่า หรือเป็นแบบข้นั บนั ได ภาพที่ 2-9 การวัดงานโดยใช้จุดเร่ิมท่ีไม่ใช่ขอบบรรทัดเป็นจุดเร่ิมต้น 2.4.2 เริ่มต้นจุดอ้างองิ ทไี่ ม่ใช่ขอบของบรรทดั เหลก็ การวดั ในกรณีน้ีควรระวงั การวางบรรทดั เหลก็ ในระหวา่ งการวดั วา่ จะตอ้ งขนานกบั ชิ้นงานดว้ ย 2.4.3 แนวเลง็ ในการอ่านค่า เม่ือวางบรรทดั เหลก็ ทาบกบั ผวิ งาน ความหนาของบรรทดั จะทาใหเ้ กิดระยะห่าง ระหวา่ งผวิ งานกบั ขีดสเกล ซ่ึงระยะห่างน้ีเป็นเหตุใหว้ ดั ขนาดของชิ้นงานผดิ พลาดได้ อนั เน่ืองมาจากแนวเลง็ ผดิ ไป ในภาพที่ 2-10 ถา้ ตอ้ งการวดั ระยะ x แนวเลง็ ณ ตาแหน่ง B อนั เป็นตาแหน่งท่ีถูกตอ้ งจะพบว่าขีด 29 ตรงกบั จุดสุดทา้ ยพอดี แต่ ถา้ แนวเลง็ ที่ตาแหน่ง A จะเห็นขีดที่ 28 ตรง และแนวเลง็ ท่ีตาแหน่ง C จะเห็นขีดท่ี 30 ตรง ภาพที่ 2-10 ตาแหน่งแนวเลง็ ในการอ่านสเกล

วชิ า : การวดั ละเอยี ด ใบเนื้อหา 6/7 หน่วยการเรียนท่ี 2 : บรรทดั เหลก็ ภาพท่ี 2-11 การอ่านค่าตาแหน่งท่ีต้องการวดั สายตาต้องมองตงั้ ฉากกบั ตาแหน่งท่ีอ่าน 2.4.4 แนวการวางบรรทัดเหลก็ การทาบหรือวางบรรทดั เหลก็ ลงบนผวิ ช้นั งานถือไดว้ า่ สาคญั มาก เพราะหากวางแนวแกนของบรรทดั เหลก็ ไม่อยใู่ นแนววดั ชิ้นงานดงั ภาพท่ี 2-12 ขนาดของชิ้นงานจะผดิ ไป ▪ ขนาดระยะนอก X ใหค้ า่ วดั นอ้ ยท่ีสุด ถือวา่ เป็นค่าท่ีถูกตอ้ ง ภาพท่ี 2.12 พท่ี 2-12 ▪ สาหรับขนาด  D ให้ค่าวดั โตสุด ถือว่าเป็ น ขนาดเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางที่ถูกตอ้ ง ภาพที่ 2.13 ▪ ขนาด  d ภายในของชิ้นงานใชค้ า่ วดั โตสุด เป็นคา่ วดั ที่ถูกตอ้ งเช่นเดียวกนั ภาพที่ 2.14

วชิ า : การวดั ละเอยี ด ใบเนื้อหา 7/7 หน่วยการเรียนที่ 2 : บรรทดั เหลก็ ขอ้ ผดิ พลาดและการแกไ้ ข การวดั และอ่านค่า ลกั ษณะการวดั ไม่ ผลทเี่ กดิ ขึน้ ลกั ษณะการแก้ไขให้ ข้อควรระวงั 1. แนวเลง็ ถูกต้อง ถูกต้อง ค่าวัดไม่ ถกู ต้อง แนวสายตาตอ้ งต้งั ฉากกบั สเกล 2. แนวแกน บรรทดั เหลก็ ค่าวดั แนวแกนบรรทดั ชิ้นงาน ไดม้ ากกวา่ ปกติ เหลก็ ตอ้ งวางใน 3. การวาง แนวแกนชิ้นงาน บรรทดั เหลก็ อยา่ ใชแ้ รงกดมาก คา่ วดั ไม่ถูกตอ้ ง อาจโก่งงอ ขนาดเหลก็ รอง ตอ้ งมีขนาดพอดี 2.5 ข้อควรระวงั ในการใช้บรรทดั เหลก็ 1. อยา่ นาบรรทดั เหลก็ ไปวดั ชิ้นงานที่ยงั ร้อนอยู่ 2. วางบรรทดั เหลก็ ในแนวระนาบเสมอ 3. อยา่ นาบรรทดั เหลก็ วางปะปนกบั เคร่ืองมือคมตดั อ่ืน ๆ เช่น ตะไบ ดอกสวา่ น ฯลฯ 4. ก่อนการวดั งานตอ้ งลบคมชิ้นงานใหเ้ รียบร้อย 5. ตรวจสอบความสมบูรณ์ของสเกลก่อนใชท้ กุ คร้ัง 6. ทาความสะอาดทุกคร้ังก่อนและหลงั การใชง้ าน