เอกสารประกอบการสอน รายวิชาภาษาไทยเพือ่ การสื่อสาร สทุ ธวิ รรณ อนิ ทะกนก (นศ.ม. การส่ือสารมวลชน) สานกั วชิ าศึกษาทว่ั ไป มหาวิทยาลยั ราชภัฏอดุ รธานี ๒๕๕๙
คำนำ เอกสารประกอบการสอน รายวิชา ภาษาไทยเพื่อการส่ือสาร รหัส GE๑๐๐๐๑ นี้ มีจุดมุ่งหมายเพื่อถ่ายทอดความรู้ความเข้าใจเก่ียวกับการใช้ภาษาไทยเพื่อการส่ือสาร นอกจากนี้ ยงั มงุ่ หวงั ให้ผเู้ รยี นตระหนกั ถึงความสาคญั ของภาษาไทยในฐานะเป็นเคร่ืองมือส่ือสาร ตลอดจนสามารถ ใช้ทักษะทางภาษาเพ่ือพัฒนาปัญญาละนาไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจาวันได้อย่างสร้างสรรค์และถูก กาลเทศะอกี ด้วย ผู้เขียนได้แบ่งเน้ือหาการเรียนในเอกสารประเกอบการสอนไว้ ๖ บท ได้แก่ ความรู้เบ้ืองต้น เกี่ยวกับการสื่อสาร การใช้ภาษาเพ่ือการสื่อสาร การฟังเพื่อการส่ือสาร การพูดเพื่อการสื่อสาร การอ่านเพื่อการสื่อสาร และการเขียนเพื่อการสื่อสาร โดยแ ต่ละบทใช้เวลาในการสอน ๒-๓ สัปดาห์ โดยเน้ือหาในแต่ละบทนั้นจะมุ่งเน้นให้ ความรู้พื้นฐานในการใช้ภาษา ไทย เพื่อการส่ือสาร ควบคู่กับการฝึกทักษะการใช้ภาษาด้านการฟัง การพูด การอ่าน และการเขียน เพือ่ การสื่อสาร ท้ังน้ีผู้เขียนหวังเป็นอย่างยิ่งว่าผู้อ่านจะได้รับสารประโยชน์จากเอกสารประกอบการสอนเล่มน้ี และสามารถนาความรู้ในเรื่องดังกล่าวไปประยุกต์ใช้ในฐานะผู้ส่งสารและผู้รับสาร ตลอดจนสามารถใช้ ภาษาไทยเป็นเครอื่ งมือการส่ือสารในชวี ติ ประจาวันในสถานการณ์ต่างๆ ไดอ้ ยา่ งถกู กาลเทศะ สรา้ งสรรค์ และมปี ระสิทธิภาพตอ่ ไป สุทธิวรรณ อนิ ทะกนก พฤษภาคม ๒๕๕๙
ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร ส่ื อ ส า ร | ข สารบัญ คานา.....…………………………...............................................................................................................ก สารบัญ...............................................................................................................................................ข สารบญั ภาพ.......................................................................................................................................จ สารบัญตาราง.....................................................................................................................................ฉ แผนบริหารการสอนประจาวชิ า.........................................................................................................ซ แผนการจัดการเรยี นรู้บทท่ี ๑......................……………………………………………………………………………๑ บทท่ี ๑ ความรู้เบ้ืองตน้ เก่ยี วกับการสอ่ื สาร.......................................................................................๓ ความหมายของการส่ือสาร................................................................................................................๓ ความสาคญั ของการสอ่ื สาร................................................................................................................๕ องคป์ ระกอบของการสอื่ สาร..............................................................................................................๙ ภาษาท่ีใช้ในการติดตอ่ สื่อสาร.........................................................................................................๑๔ จุดมุ่งหมายของการส่อื สาร.............................................................................................................๑๗ ประเภทของการสอื่ สาร..................................................................................................................๑๗ รปู แบบของการสอ่ื สาร....................................................................................................................๑๙ อปุ สรรคของการสอ่ื สาร..................................................................................................................๒๑ เอกสารอ้างอิง.................................................................................................................................๒๘ แผนการจดั การเรยี นรู้บทท่ี ๒.........................................................................................................๒๙ บทท่ี ๒ การใช้ภาษาเพ่อื การสือ่ สาร...............................................................................................๓๑ การใชค้ าเพื่อการสือ่ สาร.................................................................................................................๓๑ การใชป้ ระโยคเพ่ือการส่ือสาร.........................................................................................................๕๑ การใชส้ านวนเพอื่ การสอื่ สาร..........................................................................................................๕๘ การใชโ้ วหารเพื่อการสอื่ สาร............................................................................................................๖๔ เอกสารอ้างองิ .................................................................................................................................๗๒ แผนการจัดการเรยี นรู้บทที่ ๓.....................………………………………………………………………………….๗๓ บทที่ ๓ การฟงั เพื่อการส่อื สาร........................................................................................................๗๕ ความหมายของการฟงั เพ่ือการสื่อสาร............................................................................................๗๕ ความสาคัญของการฟังเพื่อการส่อื สาร............................................................................................๗๕ จดุ มุ่งหมายของการฟงั เพอ่ื การส่ือสาร............................................................................................๗๖ กระบวนการฟังเพือ่ การสอ่ื สาร.......................................................................................................๗๙ ประเภทของการฟงั เพ่ือการสื่อสาร.................................................................................................๗๙ การฟงั อยา่ งมปี ระสิทธภิ าพ.............................................................................................................๘๑
ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร ส่ื อ ส า ร | ค สารบญั (ตอ่ ) การฟังเพ่ือความเขา้ ใจ....................................................................................................................๘๓ การฟงั เพ่ือวเิ คราะห์........................................................................................................................๘๖ การฟงั เพื่อตคี วาม...........................................................................................................................๘๗ การฟังเพื่อประเมนิ ค่า.....................................................................................................................๘๘ หลกั การฟังทดี่ ี................................................................................................................................๘๙ อปุ สรรคของการฟงั เพ่ือการสื่อสาร.................................................................................................๙๑ เอกสารอ้างอิง.................................................................................................................................๙๖ แผนการจัดการเรยี นรู้บทท่ี ๔.........………………………………………………………………………………….…๙๗ บทที่ ๔ การพดู เพ่ือการส่ือสาร.......................................................................................................๙๙ ความหมายของการพดู เพื่อการสอื่ สาร............................................................................................๙๙ ความสาคัญของการพูดเพ่ือการสอื่ สาร........................................................................................๑๐๐ จุดมุ่งหมายของการพูดเพื่อการสอ่ื สาร.........................................................................................๑๐๑ องคป์ ระกอบของการพูดเพื่อการสือ่ สาร......................................................................................๑๐๒ ประเภทของการพดู เพื่อการสื่อสาร..............................................................................................๑๐๔ ลกั ษณะของผพู้ ูดที่ดี.....................................................................................................................๑๐๘ ขอ้ บกพร่องของการพดู ................................................................................................................๑๑๐ กระบวนการพฒั นาทักษะการพดู เพ่ือการส่ือสาร.........................................................................๑๑๑ มารยาทในการพูด........................................................................................................................๑๑๗ การวิเคราะหผ์ ู้ฟัง โอกาส และกาลเทศะ......................................................................................๑๒๑ แนวทางในการประเมินการพูดเพื่อการสอื่ สาร.............................................................................๑๒๕ เอกสารอ้างองิ ..............................................................................................................................๑๓๓ แผนการจดั การเรยี นรู้บทท่ี ๕.........………………………………………………………………………….………๑๓๕ บทที่ ๕ การอา่ นเพ่ือการส่ือสาร..................................................................................................๑๓๗ ความหมายของการอา่ นเพ่ือการสอ่ื สาร.......................................................................................๑๓๗ ความสาคญั ของการอ่านเพ่ือการสอื่ สาร.......................................................................................๑๓๗ ประโยชน์ของการอ่านเพ่ือการส่อื สาร..........................................................................................๑๓๙ จุดมงุ่ หมายของการอ่านเพ่ือการสื่อสาร.......................................................................................๑๔๐ ประเภทของการอ่านเพื่อการสอ่ื สาร............................................................................................๑๔๑ เอกสารอา้ งอิง..............................................................................................................................๑๕๕ แผนการจัดการเรยี นรู้บทที่ ๖..........…………………………………………………………………………………๑๕๗ บทท่ี ๖ การเขยี นการสือ่ สาร.......................................................................................................๑๕๙
ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร สื่ อ ส า ร | ง สารบัญ (ต่อ) ความหมายของการเขียนเพือ่ การสื่อสาร......................................................................................๑๕๙ ความสาคัญของการเขยี นเพ่อื การสื่อสาร.....................................................................................๑๕๙ จดุ ประสงค์ของการเขยี นเพ่ือการสือ่ สาร......................................................................................๑๖๐ กระบวนการพฒั นาทกั ษะการเขยี นเพ่ือการสื่อสาร......................................................................๑๖๑ การเขยี นเรียงความ......................................................................................................................๑๖๔ การเขียนบทความ........................................................................................................................๑๗๒ การเขยี นจดหมาย........................................................................................................................๑๘๐ เอกสารอา้ งองิ ..............................................................................................................................๑๙๒ บรรณานกุ รม................................................................................................................................๑๙๓
ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร สื่ อ ส า ร | จ สารบญั ภาพ ภาพที่ หน้า ภาพที่ ๑.๑ องค์ประกอบของการสอื่ สาร..........................................................................................๙ ภาพท่ี ๔.๑ แสดงกระบวนการพดู ...............................................................................................๑๐๓ ภาพที่ ๔.๒ ทฤษฎี ๓ สบาย.........................................................................................................๑๐๙ ภาพท่ี ๖.๑ องค์ประกอบของเรียงความ......................................................................................๑๖๘
ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร ส่ื อ ส า ร | ฉ สารบญั ตาราง ตารางท่ี หน้า ตารางท่ี ๑.๑ จดุ มงุ่ หมายของผู้สง่ สารและสิง่ ที่เกิดขน้ึ ในตวั ผรู้ ับสาร.............................................๑๗ ตารางท่ี ๑.๒ อปุ สรรคของการส่ือสาร............................................................................................๒๑ ตารางท่ี ๒.๑ การผันอักษร.............................................................................................................๓๒ ตารางที่ ๒.๒ รปู และเสยี งสระในภาษาไทย....................................................................................๓๓ ตารางท่ี ๒.๓ ระดับภาษา...............................................................................................................๔๒ ตารางท่ี ๒.๔ ประโยคความเดยี ว....................................................................................................๕๒ ตารางท่ี ๒.๕ ประโยคความเดยี วกบั สว่ นขยาย...............................................................................๕๒ ตารางที่ ๒.๖ ประโยคความรวม.....................................................................................................๕๓ ตารางท่ี ๒.๗ ประโยคความซอ้ นทีม่ ปี ระโยคขยายในหนว่ ยนาม.....................................................๕๔ ตารางที่ ๒.๘ ประโยคความซ้อนท่ีมปี ระโยคขยายในหน่วยกรยิ า...................................................๕๔ ตารางท่ี ๒.๙ ประโยคความซอ้ นท่ีมปี ระโยคขยายทาหนา้ ที่เหมือนคาวิเศษณ์ขยายคากริยาหรือ ขยายคาวิเศษณ์........................................................................................................๕๕ ตารางท่ี ๒.๑๐ ประโยคความซ้อนท่ีมีประโยคขยายในหนว่ ยนามและหน่วยกริยา.........................๕๖ ตารางท่ี ๒.๑๑ บรรยายโวหาร........................................................................................................๖๕ ตารางท่ี ๒.๑๒ พรรณนาโวหาร......................................................................................................๖๖ ตารางที่ ๒.๑๓ เทศนาโวหาร..........................................................................................................๖๗ ตารางที่ ๒.๑๔ สาธกโวหาร............................................................................................................๖๘ ตารางที่ ๒.๑๕ อุปมาโวหาร...........................................................................................................๖๙ ตารางที่ ๓.๑ การฟงั เพอ่ื ความรู้.....................................................................................................๗๘ ตารางท่ี ๓.๒ การฟงั ขา่ ว................................................................................................................๘๔ ตารางท่ี ๓.๓ การฟังสารคดี............................................................................................................๘๕ ตารางท่ี ๓.๔ การฟังเพ่อื วิเคราะห์..................................................................................................๘๖ ตารางที่ ๓.๕ การฟงั เพือ่ ตีความ.....................................................................................................๘๗ ตารางท่ี ๓.๖ การฟงั เพอื่ ประเมนิ ค่า...............................................................................................๘๘ ตารางที่ ๔.๑ โครงเร่ือง................................................................................................................๑๑๖ ตารางท่ี ๔.๒ บทพูดฉบบั สมบูรณ์................................................................................................๑๑๗ ตารางท่ี ๔.๓ แบบประเมินการพดู แตล่ ะประเภท........................................................................๑๒๙ ตัวอย่าง ๔.๔ แบบประเมินการฝกึ พดู ..........................................................................................๑๓๐ ตารางที่ ๕.๑ ตวั อยา่ งการจบั ใจความ..........................................................................................๑๔๓ ตารางท่ี ๕.๒ ตัวอย่างการจับใจความ..........................................................................................๑๔๔
ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร ส่ื อ ส า ร | ช สารบญั ตาราง(ตอ่ ) ตารางที่ หน้า ตารางที่ ๖.๑ การวางโครงเรอื่ ง....................................................................................................๑๗๙ ตารางที่ ๖.๒ คาขึน้ ต้น-คาลงท้ายในจดหมายส่วนตัว..................................................................๑๘๑ ตารางที่ ๖.๓ จดหมายส่วนตัวท่มี ีแบบฟอรม์ สมบรู ณ์..................................................................๑๘๑ ตารางที่ ๖.๔ จดหมายสมัครงาน.................................................................................................๑๘๔ ตารางที่ ๖.๕ หนงั สอื ราชการภายนอก........................................................................................๑๘๗ ตารางที่ ๖.๖ หนังสือภายใน........................................................................................................๑๘๘ ตารางท่ี ๖.๗ หนังสอื ประทบั ตราแทนการลงช่อื ..........................................................................๑๘๙
ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร สื่ อ ส า ร | ซ รหัสวิชา GE ๑๐๐๐๑ รายวชิ า ภาษาไทยเพ่อื การส่อื สาร ๓(๓-๐) (Thai for Communication) คาอธบิ ายรายวชิ า ศึกษาความรู้พื้นฐานการใช้ภาษาเพื่อการสื่อสาร ฝึกทักษะการใช้ภาษาด้านการฟัง การพูด การอ่าน การเขียน จนสามารถใช้เป็นเครื่องมือในการศึกษาความรู้และใช้สื่อสารในชีวิตประจาวัน ในสถานการณต์ ่างๆ ไดอ้ ย่างมีประสทิ ธิภาพ ทง้ั ในฐานะผู้รบั สารและผู้ส่งสาร วตั ถปุ ระสงคท์ ่วั ไป ๑. เพื่อให้มีความรู้ความเข้าใจและตระหนักถึงความสาคัญของภาษาไทยในฐานะเป็นเครื่องมือ สอื่ สาร ๒. เพื่อให้มีความรู้ความสามารถ ใช้ทักษะทางภาษาเพื่อพัฒนาปัญญา ขยายผลการศึกษาค้นคว้า ด้วยตนเองได้อยา่ งมปี ระสิทธภิ าพ ๓. เพื่อให้สามารถใช้ภาษาในการส่ือสารในชีวิตประจาวันได้อย่างสร้างสรรค์และถูกต้อง ตามกาลเทศะ เนือ้ หา บทที่ ๑ ความรเู้ บือ้ งต้นเก่ยี วกับการสื่อสาร ๖ ชัว่ โมง ความหมายของการสอ่ื สาร ความสาคัญของการสือ่ สาร องคป์ ระกอบของการสอื่ สาร ภาษาทใ่ี ชใ้ นการตดิ ต่อส่ือสาร จุดมงุ่ หมายของการส่อื สาร ประเภทของการสื่อสาร รปู แบบของการส่ือสาร อุปสรรคของการส่อื สาร สรปุ กิจกรรมประจาบท เอกสารอา้ งองิ
บทที่ ๒ การใชภ้ าษาเพ่ือการส่ือสาร ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร ส่ื อ ส า ร | ฌ ความหมายของภาษา ศิลปะการใชภ้ าษา ๙ ชว่ั โมง การใช้คาเพื่อการสื่อสาร การใช้คาให้ถกู ต้องตามความหมาย ๖ ช่วั โมง การใช้คาให้ถูกต้องตามระดบั ภาษา การใชค้ าให้มีน้าหนัก การใชค้ าที่คนท่ัวไปเข้าใจและยอมรับ ข้อบกพร่องในการใชค้ า การใชป้ ระโยคเพอื่ การสือ่ สาร ขอ้ บกพร่องในการใชป้ ระโยคเพอ่ื การส่อื สาร การใชส้ านวนเพอื่ การส่อื สาร การใช้โวหารเพอื่ การสอ่ื สาร สรปุ กิจกรรมประจาบท เอกสารอา้ งองิ บทท่ี ๓ การฟังเพ่ือการสื่อสาร ความหมายของการฟังเพื่อการสื่อสาร ความสาคญั ของการฟังเพื่อการสอ่ื สาร จดุ มุ่งหมายของการฟังเพื่อการสอ่ื สาร กระบวนการฟังเพอ่ื การสอื่ สาร ประเภทของการฟงั เพ่ือการสื่อสาร การฟังอย่างมีประสิทธภิ าพ การฟังเพ่ือความเขา้ ใจ การฟังเพ่ือวิเคราะห์ การฟังเพื่อตคี วาม การฟงั เพื่อประเมนิ คา่ หลกั การฟังท่ีดี อปุ สรรคของการฟังเพ่ือการส่ือสาร สรุป กิจกรรมประจาบท เอกสารอา้ งองิ
ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร สื่ อ ส า ร | ญ บทท่ี ๔ การพดู เพ่ือการส่ือสาร ๙ ชวั่ โมง ความหมายของการพดู เพ่ือการสื่อสาร ๙ ชวั่ โมง ความสาคัญของการพูดเพื่อการสื่อสาร จุดมงุ่ หมายของการพูดเพ่ือการสอื่ สาร องค์ประกอบของการพูดเพื่อการสื่อสาร ประเภทของการพดู เพ่ือการส่ือสาร ลกั ษณะของผพู้ ดู ทด่ี ี ขอ้ บกพร่องของการพดู การพัฒนาทกั ษะการพดู เพ่ือการส่อื สาร มารยาทในการพดู การวิเคราะห์ผู้ฟงั โอกาส และกาลเทศะ ปจั จยั ทม่ี ีผลต่อความสาเรจ็ และความลม้ เหลวในการพูด การประเมินการพดู สรุป กจิ กรรมประจาบท เอกสารอา้ งอิง บทที่ ๕ การอ่านเพื่อการส่ือสาร ความหมายของการอา่ นเพ่ือการสือ่ สาร ความสาคญั ของการอ่านเพื่อการสอ่ื สาร ประโยชนข์ องการอา่ นเพ่ือการสือ่ สาร จดุ มุ่งหมายของการอ่านเพ่ือการสือ่ สาร ประเภทของการอ่านเพอ่ื การสอื่ สาร การอา่ นเก็บความรู้สาคัญ การอ่านจบั ใจความสาคัญ การอ่านตีความ การอ่านวิเคราะห์ การสรา้ งนสิ ยั รกั การอ่าน สรุป กิจกรรมประจาบท เอกสารอา้ งองิ
ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร สื่ อ ส า ร | ฎ บทที่ ๖ การเขยี นเพ่อื การส่อื สาร ๖ ชัว่ โมง ความหมายของการเขียนเพ่อื การสอ่ื สาร ความสาคญั ของการเขียนเพ่ือการสือ่ สาร จุดประสงคข์ องการเขยี นเพ่ือการสื่อสาร การพฒั นาทกั ษะการเขยี นเพื่อการสื่อสาร การเขยี นเรยี งความ การเขยี นบทความ การเขยี นจดหมาย สรุป กิจกรรมประจาบท เอกสารอา้ งอิง วธิ ีสอนและกิจกรรม ๑. ฟังคาบรรยาย ร่วมอภปิ รายแสดงความคดิ เหน็ ๒. ศกึ ษาด้วยตนเองจากเอกสารประกอบการสอนและแหล่งเรยี นร้อู ่ืนๆ ๓. ปฏบิ ัตกิ จิ กรรมตามที่ไดร้ ับมอบหมาย ๔. แบบฝึกปฏิบัติ ๕. การนาเสนอผลงาน สือ่ การเรยี นการสอน ๑. เอกสารประกอบการสอน ๒. สื่ออิเล็กทรอนิกส์ อาทิ คอมพิวเตอร์ สไลด์ ซีดี วีดีทศั น์ ๓. สอ่ื สิ่งพิมพ์ อาทิ หนงั สอื พิมพ์ บทความ วารสาร ๔. แบบฝึกหดั
ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร ส่ื อ ส า ร | ฏ การวดั ผลและประเมินผล ๗๐ % การวดั ผล ๑๕ % ๑. คะแนนระหวา่ งภาคเรียน ๘๐ % ๑.๑ เวลาเรยี นและความเอาใจใส่ ๒๕ % การแต่งกาย ๑๐ % การตรงต่อเวลาในการเข้าเรียนและการส่งงาน ๒๐ % เวลาเรียนไม่ต่ากว่า ๓๐ % ๑.๒ แบบฝกึ ปฏบิ ตั ิและกิจกรรมในชนั้ เรยี น ๑.๓ ผลงานสร้างสรรค์ ๑.๔ สอบกลางภาค ๒. คะแนนสอบปลายภาค การประเมินผล ใชเ้ กณฑ์การตัดสินแบบองิ เกณฑ์ ระดับคะแนน ๘๐ – ๑๐๐ = A ระดบั คะแนน ๗๕ – ๗๙ = B+ ระดบั คะแนน ๗๐ – ๗๔ = B ระดับคะแนน ๖๕ – ๖๙ = C+ ระดบั คะแนน ๖๐ – ๖๔ = C ระดบั คะแนน ๕๕ – ๕๙ = D+ ระดบั คะแนน ๕๐ – ๕๔ = D ระดบั คะแนน ๐ – ๔๙ = F
ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร สื่ อ ส า ร | ๑ แผนการจัดการเรียนรู้ บทที่ ๑ ความรู้เบอ้ื งต้นเก่ยี วกับการสื่อสาร วตั ถปุ ระสงคท์ ่ัวไป ๑. มคี วามรู้ความเขา้ ใจเกย่ี วกับกระบวนการส่ือสาร ๒. เห็นความสาคัญของการสื่อสารกับชีวิตประจาวนั ๓. นาความรู้ด้านการส่ือสารและสถานการณก์ ารสื่อสารไปประยกุ ต์ใชใ้ นชวี ิตประจาวัน วตั ถปุ ระสงค์เชงิ พฤติกรรม ๑. อธบิ ายความหมายและความสาคญั ของการส่อื สารได้ ๒. วเิ คราะหส์ ถานการณ์การส่ือสารได้ ๓. ประยุกต์ใช้สถานการณ์การสอ่ื สารในชีวติ ประจาวันได้ สาระการเรยี นรู้ ๑. ความรู้เบ้ืองตน้ เกี่ยวกบั การส่ือสาร ๒. ความหมายของการสอื่ สาร ๓. ความสาคัญของการสื่อสาร ๔. องคป์ ระกอบของการสอ่ื สาร ๕. ภาษาท่ใี ช้ในการตดิ ต่อส่ือสาร ๖. จดุ มุ่งหมายของการส่อื สาร ๗. ประเภทของการสือ่ สาร ๘. รปู แบบของการส่ือสาร ๙. อปุ สรรคของการสือ่ สาร กิจกรรมการเรยี นการสอน ๑. การบรรยาย ๒. การนาเสนอสถานการณก์ ารสื่อสาร ๓. การศึกษาด้วยตนเอง ๔. การอภปิ ราย ๕. กิจกรรมกลมุ่ (การชมวดี ที ัศน์ การวเิ คราะหภ์ าษาจากสื่อ) สอ่ื การเรยี นการสอน ๑. เอกสารประกอบการสอน ๒. สื่ออิเล็กทรอนิกส์ อาทิ คอมพิวเตอร์ สไลด์ ซีดี วีดที ัศน์ ๓. สื่อสิ่งพิมพ์ อาทิ หนงั สือพิมพ์ บทความ วารสาร ๔. แบบฝกึ หดั
๒ | ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร สื่ อ ส า ร การวดั และการประเมนิ ผล ๑. ตรวจแบบฝกึ หัด ๒. บนั ทกึ ผลการตอบปัญหา และแสดงความคดิ เหน็ ๓. รายงานการวเิ คราะห์ ตัวอย่างหรอื สถานการณ์การสื่อสารที่กาหนด
ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร ส่ื อ ส า ร | ๓ บทที่ ๑ ความรู้เบือ้ งตน้ เก่ยี วกบั การส่ือสาร เราไม่อาจปฏิเสธว่าธรรมชาติของมนุษย์น้ันมีลักษณะเป็นสัตว์สังคม ซงึ่ มีการดารงชีวิตด้วย การรวมกลุ่ม การพบปะสังสรรค์ ตลอดจนการพึ่งพาอาศัยกันอยู่ตลอดเวลา ด้วยเหตุผลน้ี การส่ือสารจึงเป็นกระบวนการสาคัญในการเชื่อมต่อความเข้าใจและความต้องการระหว่างกัน ไม่ว่า จะเป็นการเช่ือมความเข้าใจกับตนเอง ระหวา่ งบุคคล ภายในกลุ่ม ภายในองค์กร ตลอดจนการเชอื่ ม ความเข้าใจของมวลชน นอกจากนี้ การสื่อสารยังเป็นกระบวนการท่ีมีหลากหลายรูปแบบ และหลากหลายระดับ อาทิ การส่ือสารในรูปแบบ การช่วยเหลือเก้ือกูล การร่วมมือ การสง่ เสรมิ สนับสนนุ การเจรจาตอ่ รอง การโต้แยง้ ถกเถียง หรือแมก้ ระทัง่ การเปน็ ปรปกั ษ์ต่อกนั การส่ือสารของมนุษย์ในลักษณะต่างๆ ตามท่ีกล่าวมาน้ัน จาเป็นจะต้องทาความเข้าใจถึง ที่มาที่ไปของศาสตร์ด้านการส่ือสาร ลักษณะกระบวนการของการสื่อสาร วัตถุประสงค์ของ การส่ือสาร รูปแบบและประเภทของการส่ือสาร ตลอดจนปัจจัยท่ีมีผลต่อความสัมฤทธ์ิผล หรือความล้มเหลวของการสื่อสาร เพื่อช่วยให้เราไดเ้ รียนรู้และเข้าใจอย่างถ่องแท้ ตลอดจนสามารถ นาความรู้ในเร่ืองการส่ือส ารไปประยุกต์ใช้กับสถานการณ์การส่ือสารในชีวิตประจาวัน และดาเนินชีวิตในสังคมในด้านตา่ งๆ ไดอ้ ย่างเปน็ ปกตสิ ุข ความหมายของการสื่อสาร ค าว่ า ก า ร ส่ื อ ส า ร (Communication) มี ร าก ศั พ ท์ ม าจ า ก ค า ว่ า communis ในภาษาลาติน และคาว่า common ในภาษาอังกฤษ ซ่ึงมีความหมายว่า ร่วมกัน โดยเน้ือแท้ ของกระบวนการสื่อสารน้ันเป็นกระบวนการที่เกิดข้ึนอย่างต่อเนื่อง ดาเนินอย่างเป็นพลวัต และมีความเกี่ยวข้องสัมพันธ์กับการเชื่อมต่อความเข้าใจร่วมกันระหว่างบุคคลท้ังสองฝ่าย ในการสื่อสาร ทั้งนี้หากท้ังสองฝ่ายนั้นไม่สามารถเข้าใจความหมายร่วมกันได้ กระบวนการสื่อสาร ครั้งน้ันก็ถือว่าไม่สัมฤทธ์ิผลน่ันเอง โดยการนิยามความหมายของการสื่อสารน้ัน ได้มีนักวิชาการ ทงั้ ในประเทศและต่างประเทศได้นิยามไว้อย่างหลากหลาย ในท่ีน้ีจะขอนานิยามการส่ือสารมาเสนอ พอสังเขป ดงั น้ี พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ (๒๕๕๖ : ๑๑๘) อธิบายความหมาย ของการส่ือสารว่า “การสื่อสาร น. วิธีการนาถ้อยคา ข้อความ หรือหนังสือ เป็นต้น จากบุคคลหน่ึง หรอื สถานท่หี นึ่งไปยังอกี บุคคลหน่ึง หรืออีกสถานทีห่ น่ึง” จิรวัฒน์ เพชรรัตน์ และอัมพร ทองใบ (๒๕๕๕ : ๙๐) กล่าวว่า “การส่ือสาร หมายถึง การติดต่อกันระหว่างบุคคลหรือกลุ่มบุคคล ท้ังเจาะจงและไม่เจาะจงก็ได้ ในการส่ือสาร ประกอบด้วย ผู้ส่งสาร สาร ผู้รับสารและวิธีการส่ือ (สื่อ-เครื่องมือที่ใช้ในการส่งสาร วิธีการส่ือ- วิธีการท่ีผู้ส่งสารเลือกใช้) เช่น สื่อด้วยวิธีการโฆษณาประชาสัมพันธ์ บทละคร การแสดง จดหมาย เปน็ ต้น
๔ | ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร ส่ื อ ส า ร สนิท สัตโยภาส (๒๕๔๕ : ๒) กล่าวว่า การส่ือสาร (Communication) หมายถึง กระบวนการทีม่ นุษยถ์ ่ายทอดความรู้ ความคดิ ความรู้สึก และประสบการณ์ ตลอดจนข่าวสารขอ้ มูล ตา่ งๆ ใหก้ นั และกัน โดยผา่ นทางสัญลักษณ์ต่างๆ จนเกิดการกาหนดรู้เรอ่ื งราวนนั้ ๆ รว่ มกัน โครงการบริหารวิชาบูรณาการ หมวดวิชาศึกษาท่ัวไป มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ (๒๕๔๙ : ๓) ได้สังเขปความหมายของการส่อื สารจากนักวิชาการตา่ งประเทศไว้ดงั น้ี อริสโตเติล (Aristotle) กล่าวว่า การส่ือสาร คือ การแสวงหาวิธีการชักจูงใจที่พึงมี ทุกรปู แบบ จอร์จ เอ มลิ เลอร์ (George A. Miller) กล่าวว่า การสอ่ื สาร หมายถงึ การถ่ายทอดขา่ วสาร จากทหี่ นงึ่ ไปยังอีกท่หี นึ่ง วิลเบอร์ ชแรมม์ (Willber Schramm) กล่าวว่า การส่ือสาร คือ การมีความเข้าใจร่วมกัน ต่อเคร่ืองแสดงข่าวสาร วอเรน ดับเบิลยู วีเวอร์ (Warren W. Weaver) กล่าวว่า “การส่ือสารมีความหมายกว้าง ครอบคลุมถึงกระบวนการทุกอย่างท่ีจิตใจของคนคนหน่ึง อาจมีผลต่อจิตใจของคนอีกคนหนึ่ง การสื่อสารจึงไม่ได้หมายความเพียงภาษาเขียนหรือภาษาพูดเท่าน้ัน หากแต่ยังรวมไปถึงดนตรี ภาพ การแสดง และพฤตกิ รรมทุกพฤติกรรมของมนุษย์” ภิญโญ ช่างสาน (๒๕๔๒ : ๑๙) กล่าวว่า “กระบวนการถ่ายทอดข่าวสาร ความรู้ ความคิดเห็น ความรู้สึก หรือความต้องการของมนุษย์โดยผ่านสื่อการพูด การเขียน อากัปกิริยา หรอื สญั ลกั ษณ์อื่นใดทจ่ี ะชว่ ยใหเ้ กดิ การรับรู้ร่วมกันและตอบสนองต่อกนั ” ปรมะ สตะเวทิน (๒๕๔๕ : ๑๔) สรุปว่า “การส่ือสาร คือ กระบวนการถ่ายทอดข่าวสาร จากบคุ คลหนงึ่ เรยี กว่า ผสู้ ่งสาร ไปยังบคุ คลอีกฝ่ายหนง่ึ เรยี กวา่ ผู้รบั สาร โดยผ่านส่อื ” คณาจารย์มหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย (๒๕๕๑ : ๑๕) ให้ความหมายว่า “การส่ือสาร หมายถึง การติดต่อกันระหว่างคนหนึ่งหรือหลายคนเพ่ือทาให้รับรู้เรื่องราวร่วมกัน ฝ่ายที่ทา การตดิ ตอ่ หรอื ส่งเรื่องราว เรียกวา่ ผู้ส่งสาร กับฝา่ ยที่รบั การตดิ ตอ่ เรียกว่า ผรู้ ับสาร โดยผ่านส่ือ คือ ช่องทางท่ีจะทาให้เกดิ การเชอื่ มโยงสารจากผ้สู ่งสารไปยังผูร้ บั สาร” จากนิยามความหมายของการส่ือสารที่กล่าวมาข้างต้น สามารถสรุปได้ว่า การสื่อสาร หมายถึง กระบวนการท่ีผู้ส่งสารถ่ายทอดสารหรือเรื่องราวท่ีมีความหมาย ซึ่งแสดงออกมา ในลักษณะต่างๆ อาทิ ข้อมูลข่าวสาร ข้อคิดเห็นหรือทรรศนะ อารมณ์ความรู้สึก ตลอดจน ประสบการณ์ ผ่านส่ือหรือตัวกลางในการนาสารไปยังผู้รับสารแล้วเกิดการรับรู้ความหมายร่วมกัน โดยท่ไี ด้กล่าวไปต้ังแต่ต้นแล้วว่า กระบวนการสื่อสารจะสมั ฤทธิ์ผลไดห้ รือไม่น้ัน ข้ึนอย่กู ับการเขา้ ใจ ความหมายของเรื่องราวต่างๆ ร่วมกันของทั้งสองฝ่าย ดังนั้น ทั้งผู้ส่งสารและผู้รับสารจึงจาเป็น จะต้องเรียนรู้กระบวนการส่ือสารและเข้าใจกระบวนการดังกล่าว จึงจะสามารถนาไปใช้ได้ อยา่ งสัมฤทธิผ์ ลต่อไป
ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร ส่ื อ ส า ร | ๕ ความสาคญั ของการส่ือสาร จากอดีตจนถึงปัจจุบัน การสื่อสารเข้ามาเกี่ยวพันกับการดาเนินชีวิตประจาวันของเรา อย่างหลีกเล่ียงไม่ได้ ตั้งแต่ต่ืนนอนจนกระท่ังเข้านอน มนุษย์นั้นยังคงดาเนินการส่ือสารอยู่ ตลอดเวลา ท้ังการส่ือสารกับตนเองและกับผู้อ่ืน โดยเฉพาะในปัจจุบันซ่ึงได้ช่ือว่าเป็นยุคแห่งสังคม ขา่ วสาร (Information Technology) การสือ่ สารยิ่งทวคี วามสาคัญตอ่ การดารงชีวติ อย่างเปน็ ปกติ สุขท่ามกลางการไหลของข่าวสาร ตลอดจนอิทธิพลของเทคโนโลยีการส่ือสารท่ีพัฒนาขึ้น อย่างไม่หยุดยั้ง โดยหากเราจะทาความเข้าใจความสาคัญของการสื่อสารอย่างรอบด้านแล้ว เราสามารถแบง่ ความสาคญั ของการส่อื สารท่มี ีบทบาทในด้านตา่ งๆ ดังน้ี ๑. ความสาคัญด้านการศึกษา มนุษย์จาเป็นจะต้องใช้กระบวนการสื่อสารในการแสวงหา และเพิ่มพูนความรู้ให้แก่ตนเอง อาทิ การสื่อสารการสอน การใช้เทคโนโลยีการส่ือสารเพื่อพัฒนา องค์ความรู้ของสาขาต่างๆ เพื่อพัฒนาสติปัญญาผู้เรียนให้สามารถดารงชีวิตอย่างมีคุณภาพ และสามารถประกอบอาชีพไดอ้ ย่างดี ๒. ความสาคัญด้านสังคม ตั้งแต่อดีตมนุษย์ใช้การส่ือสารเพื่อให้เกิดความเข้าใจกัน ต้ังแต่ การสื่อสารระดับเล็กท่ีสุด อาทิ การสื่อสารระหว่างบุคคล การสื่อสารภายในกลุ่มขนาดเล็ก จนถึงกลุ่มใหญ่ อาทิ การสื่อสารภายในครอบครัว ชุมชน องค์กร ตลอดจนการส่ือสารในสังคม ขนาดใหญ่ อย่างเช่น การส่ือสารมวลชนนั้น เราต่างใช้การส่ือสารเข้ามาเป็นเคร่ืองมือเพื่อเชื่อมต่อ ความเข้าใจของบุคคลในกลุ่มหรือสังคมด้วยการสร้างกฎระเบียบกฎเกณฑ์ในสังคมให้เป็นท่ียอมรับ ระหว่างสมาชิกให้อยู่ร่วมกันอย่างสงบสุข โดยการสื่อสารลักษณะน้ีจะอยู่ในลักษณะของการส่ือสาร ด้านการเมืองการปกครองนั่นเอง นอกจากน้ี ยังรวมไปถึงการสื่อสารในลักษณะตา่ งๆ ท่ีเก่ียวข้องกับ การดาเนินชีวิตประจาวันในสังคมด้วย เช่น การสนทนา การเจรจาต่อรอง การแลกเปลี่ยน ความคดิ เหน็ และข้อมูลข่าวสาร ตลอดจนการประชุมและการสัมมนา เป็นต้น ๓. ความสัมพันธ์ต่ออุตสาหกรรมและธุรกิจ ปัจจุบันระบบการผลิตอุตสาหกรรม มีกระบวนการผลิตแบบมวลชน (Mass Production) เพื่อตอบสนองความต้องการของมวลชน (Mass) โดยลักษณะสินค้าที่ผลิตออกมามีลักษณะที่เรียกว่า สินค้ามวลชน (Mass Product) มีลักษณะสินค้าด้านคุณภาพและมาตรฐานการผลิตอยู่ในระดับเดียวกันเนื่องจากใช้เครื่องจักรกล ในการผลิต ดังนั้น เจ้าของสินค้าหรือบริษัทผู้ผลิตจึงใช้การสื่อสารในรูปการจูงใจ เช่น การประชาสัมพนั ธ์ การโฆษณา ตลอดจนการใชก้ ลยทุ ธ์ทางการส่ือสารการตลาดเขา้ มาจงู ใจผบู้ ริโภค น่นั เอง ๔. ความสาคัญต่อการปกครอง ไม่ว่าการปกครองในระบบใดของประเทศ ย่อมต้องมี ผู้เกี่ยวข้องอยู่ด้วยกันสองฝ่าย คือ ผู้ปกครองและผู้ถูกปกครอง ผู้ปกครองย่อมนาพาประเทศให้ไปสู่ ความเจริญรุ่งเรือง และความสุขของประชาชน ฉะน้ันต้องมีกฎ ระเบียบ อานาจบงั คับใช้เพ่ือดาเนิน อยู่ร่วมกัน ซ่ึงต้องอาศัยการสื่อสารมาเป็นกลไกหรือเคร่ืองมือสาคัญในการกระจายข่าวสารต่างๆ สู่ผู้ปกครองให้เข้าใจตรงกัน และรับทัศนคติ ความรู้สึกนึกคิดของประชาชนผู้ถูกปกครองไปสู่ชนชั้น
๖ | ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร สื่ อ ส า ร ปกครอง อาทิ ประกาศของรฐั บาลประเทศไทยกาหนดใหป้ ระชาชนอายุ ๑๘ ปีข้ึนไป สามารถมีสทิ ธ์ิ ในการเลือกตง้ั สมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎรได้ นอกจากน้ี จันทิมา เขียวแก้ว และนฤมล รุจิพร (๒๕๕๑ )อ้างถึงในจิรวัฒน์ เพชรรัตน์ และอมั พร ทองใบ (๒๕๕๕ ) ไดส้ รุปความสาคัญของการสือ่ สารทงั้ ในระดับจุลภาคและระดับมหภาค ไว้ดังนี้ ๑. ความสาคัญต่อการดาเนินชีวิตของมนุษย์ในระดับจุลภาค ได้แก่ ความสาคัญ ต่อชีวิตประจาวัน ความเป็นสังคม การสร้างความร่วมมือ การสร้างการรับรู้เกี่ยวกับตนเอง การใหค้ วามบันเทงิ การเพ่มิ ประสทิ ธิภาพในการรกั ษาพยาบาล และการทาจติ บาบดั ๑.๑ ความสาคัญต่อชวี ิตประจาวัน ในแต่ละวันมนุษย์เราจะต้องติดตอ่ พูดคุยกับบคุ คล ในครอบครัว เพื่อนร่วมงาน รวมทั้งเราจะมีกิจกรรมการสื่อสารอื่นๆ เช่น การอ่านหนังสือพิมพ์ การฟงั วิทยุ การดโู ทรทัศน์ การคุยโทรศัพท์ ฯลฯ ซึ่งแสดงวา่ มนษุ ยเ์ รามีการสอื่ สารในชีวติ ประจาวัน ของเราหลายประการ ๑.๒ ความสาคัญต่อความเป็นสังคม มนุษย์เราจาเป็นต้องอาศัยการสื่อสารเพื่อให้คน มกี ารคบหาสมาคม รวมกนั ขึ้นเป็นสังคมและมาดารงอยู่เป็นสงั คม หรืออาจมีการเปลี่ยนแปลงสังคม นอกจากน้ี การสื่อสารจะเป็นเคร่ืองมือท่ีช่วยประสานคนในสังคมให้มีความเข้าใจซ่ึงกันและกัน เพ่ือใหอ้ ยู่ร่วมกันไดอ้ ย่างสงบสขุ ๑.๓ ความสาคญั ตอ่ การสร้างความร่วมมือ การสื่อสารมีหน้าทใี่ นการเชอื่ มโยงระหวา่ ง บุคคลกับส่ิงแวดล้อม หน้าท่ีในการเสริมสร้างศักยภาพของกระบวนการทางสมองของมนุ ษย์ เพ่ือรับมือกับเหตุการณ์ต่างๆ ท่ีเกิดข้ึน และทาหน้าท่ีในการกากับพฤติกรรมของบุคคลให้แสดง ออกมาอย่างเหมาะสม ดังนั้น การสื่อสารจึงมีความสาคัญในการสร้างความร่วมมือระหว่างบุคคล ให้สามารถประสานพลงั เพื่อความสาเรจ็ ในการผลติ หรอื บริการ ซึ่งบคุ คลคนเดียวไม่สามารถทาได้ ๑.๔ ความสาคัญต่อการแสวงหาความรู้ การส่ือสารเพื่อแสวงหาความรู้ เป็นบทบาท ที่สาคัญต่อการดารงชีวิต ช่วยให้มนุษย์สามารถส่ังสมข้อมูลข่าวสาร ซึ่งเป็นขุมทรัพย์ทางปัญญา ทีส่ าคัญของมนุษยชาติ ซ่งึ มีการสงั่ สมกนั มาอย่างยาวนาน การส่ือสารช่วยให้มนษุ ย์สามารถรวบรวม ความรจู้ ากแหลง่ ตา่ งๆ มาเปน็ ประโยชนต์ ่อตนเอง ทงั้ ในดา้ นส่วนตัวและในการทางานใหส้ าเร็จลุล่วง ๑.๕ ความสาคัญต่อการสร้างการรับรู้เกี่ยวกับตนเอง การรับรู้เก่ียวกับตนเอ งมีอิทธิพลและมคี วามสาคัญต่อการแสดงพฤติกรรมการส่ือสารของบุคคล การที่บุคคลรบั รู้วา่ ตนเอง เป็นคนอย่างไร เป็นการมีปฏิสัมพันธ์ตอบกลับในการรับสารที่บุคคลรอบข้างส่งมาถึงตัวบุคคล แ ล ะ ก า ร ส่ื อ ส า ร จ ะ เป็ น เค ร่ื อ ง มื อ ใ น ก า ร เป ล่ี ย น แ ป ล ง ก า ร รั บ รู้ เก่ี ย ว กั บ ต น เอ ง ข อ ง บุ ค ค ล ใหเ้ ปน็ ไปในทางสร้างสรรคไ์ ด้ ๑.๖ ความสาคัญต่อการให้ความบันเทิง การส่ือสารสามารถสร้างความบันเทิง ให้บุคคลได้หลากหลายรูปแบบ ผ่านสื่อหลากหลายชนิด ซ่ึงการสื่อสารเพ่ือสร้างความบันเทิง เป็นพฤติกรรมเชิงคุณภาพของบุคคลท่ีช่วยให้เกิดสมดุลในจิตใจของบุคคล ทาให้สามารถดารงชีวิต อยู่ได้อยา่ งมีความสุข
ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร ส่ื อ ส า ร | ๗ ๑.๗ ความสาคัญต่อการเพ่ิมประสิทธิภาพในการรักษาพยาบาล ความเจ็บป่วย เป็นธรรมชาติของสังขารมนุษย์ ซ่ึงวิทยาการท่ีก้าวหน้าและทันสมัยช่วยให้มนุษย์สามารถคิดค้น วิธีการรักษาโรคให้ทุเลาหรอื หายขาดไปได้ ในกระบวนการรักษา นอกจากเทคโนโลยีทางการแพทย์ แล้ว การส่ือสารระหว่างแพทย์ พยาบาล กับผู้ป่วย ช่วยสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างกัน ที่นาไปสู่ ความเข้าใจระหว่างกัน ส่งผลให้เกิดความร่วมมือกันทุกฝ่าย ช่วยให้การบาบัดรักษาโรค มปี ระสทิ ธิภาพมากยิง่ ข้นึ ๑.๘ ความสาคัญต่อการทาจิตบาบัด สาเหตุแห่งการเจ็บป่วยของมนุษย์ไม่ได้จากัด อยู่เฉพาะการเจ็บป่วยทางกายเท่านั้น ความเครียดจากการเผชิญปัญหาต่างๆ ทาให้จานวนผู้ท่ีมี อาการป่วยทางจิตใจเพ่ิมมากข้ึน การส่ือสารเข้ามามีบทบาทต่อการรักษาโรคที่เรียกว่า จิตบาบัด เนื่องจากการส่ือสารเป็นกลไกที่สาคัญในการค้นหาสาเหตุของการเจ็บไข้ อาจใช้การสื่อสาร เพ่ือช่วยในการทาจิตบาบัดผ่านสื่อลักษณะต่างๆ เช่น การใช้เสียงเพลงหรือดนตรี ท่ีเรียกว่า ดนตรบี าบัด หรือการใช้การอ่านหนงั สอื ที่เรียกวา่ บรรณบาบัด เป็นตน้ ๒. ความสาคัญต่อการดาเนินชีวิตของมนุษย์ในระดับมหภาค ได้แก่ ความสาคัญ ต่อการปกครองและการเมือง ต่อการเสริมสร้างประชาธิปไตย ต่อการพัฒ นาประเทศ ต่อการถ่ายทอดวัฒนธรรม ต่อการศึกษา ต่อธุรกิจและอุตสาหกรรม และต่อการเสริมสร้าง ประสทิ ธิภาพในการบริหารองคก์ ร ๒.๑ ความสาคัญต่อการปกครองและการเมือง การส่ือสารเป็นเครื่องมือสาคัญ ของรัฐบาลในการเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารให้ประชาชนได้รับทราบและเข้าใจ เพื่อให้ความร่วมมือ ในการปฏิบัติตามกฎเกณฑ์และนโยบายท่ีรัฐบาลกาหนดข้ึน ในทางตรงกันข้าม รัฐบาลสามารถ ตรวจสอบ หรือทราบความต้องการ ความรู้สึกนึกคิด รวมท้ังประชามติของประชาชนด้วย เพ่ือใช้ เป็นแนวทางในการกาหนดนโยบายของรัฐบาลให้สอดคล้องโดยอาศัยการส่ือสาร นอกจากนี้ รฐั ยังต้องใช้การส่ือสาร ในการสร้างความเข้าใจ และภาพลกั ษณ์ท่ีดตี ่อประชาชนอีกด้วย ๒.๒ ความสาคัญต่อการเมืองระหว่างประเทศ ผลในการสร้างความสัมพันธ์ระหว่าง ประเทศ รวมท้ังการดาเนินนโยบายทางการเมืองระหว่างประเทศ รัฐจึงต้องอาศัยการสื่อสาร ในการสร้างความเข้าใจอันดีกับประเทศอ่ืน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในโลกปัจจุบันท่ีมีการพัฒนา เทคโนโลยีการส่ือสาร ซ่ึงช่วยให้มีการแลกเปล่ียนข้อมูลข่าวสารได้สะดวกรวดเร็ว ทาให้สังคมโลก แคบลง และมกี ารรวมกล่มุ ผลประโยชนท์ างการเมอื งและทางเศรษฐกจิ ๒.๓ ความสาคัญต่อการเสริมสร้างประชาธิปไตย ความสาคัญของการสื่อสาร ในระดับมหภาคต่อบุคคล คือ การใช้การส่ือสารเป็นกลไกในการสร้างอิสรภาพ เพ่ือให้สังคม เปิดกว้าง โดยการส่งเสริมให้บุคคลสามารถแสดงความคิดเห็นได้อย่างเสรีและเปิดเผยในตลาด ความรู้ ซึ่งกระตุ้นให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ใหม่ๆ จากการท่ีบุคคลมีโอกาสแลกเปลี่ยนทัศนะ ระหว่างกัน นอกจากน้ัน การส่ือสารยังมีบทบาทในการที่บุคคลสามารถเลือกสรรเอาแนวคิดที่ได้ มาใชใ้ ห้เกดิ ประโยชน์ในทางสรา้ งสรรคไ์ ด้
๘ | ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร ส่ื อ ส า ร ๒.๔ ความสาคัญต่อการพัฒนาประเทศ ความก้าวหน้าทางเศรษฐกิจ สังคม และเทคโนโลยีเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว ทาให้เกิดการไม่เท่าเทียมกันในการกระจายความเจริญ ไปสู่ชนบท การส่ือสารเป็นเครื่องมือสาคัญ ท่ีผู้บริหารประเทศจะนามาใช้เป็นเครื่องมือ ในการพัฒนาประเทศ โดยการให้ข้อมูลข่าวสารที่จาเป็นต่อการพัฒนาความเป็นอยู่ทีด่ ีทางเศรษฐกิจ สังคม และสาธารณสุข เพ่ือให้ประชาชนเกิดการเปิดรับนวัตกรรมที่เหมาะสมต่อการพัฒนา คุณภาพชวี ิตของตนเองและชุมชน ๒.๕ ความสาคัญต่อการถ่ายทอดวัฒนธรรม วัฒนธรรม หมายถึง ผลิตผลท่ีมนุษย์ สร้างข้ึนมาเพื่อประโยชน์ในการดารงชีวิต และต้องมีการเรียนรู้ สั่งสม สืบทอดวิวัฒนาการสืบเนื่อง กันมา จากคนรุ่นหนึ่งไปยังคนอีกรุ่นหน่ึงผ่านการสื่อสาร ในยุคแรก การสืบทอดวัฒนธรรม เป็นการถ่ายทอดสืบต่อกันด้วยวาจา ซึ่งอาจมีความคลาดเคลื่อนได้ ต่อมาเม่ือมีตัวอักษรท่ีใช้เป็น สัญลักษณ์ในการบันทึกเพื่อถ่ายทอดความรู้ ความคิด ก็ย่อมสืบทอดได้โดยมีความคงทนมากกว่า และเม่ือเกิดการส่ือสารมวลชนข้ึน การสื่อสารเพื่อถ่ายทอดวัฒนธรรมก็สามารถแพร่กระจาย ไปยงั คนหมมู่ ากได้อย่างมีประสทิ ธิภาพมากขึ้น ๒.๖ ความสาคัญต่อการศึกษา การสื่อสารเป็นเครื่องมือท่ีสาคัญต่อการให้การศึกษา แกค่ นในสังคม การพัฒนาภาษาพูด ภาษาเขียน ช่วยให้การศกึ ษาหาความรขู้ องบุคคลขยายขอบเขต ออกไป มีการบันทึกผลการศึกษาค้นคว้าเพ่ือเป็นหลักฐานให้คนอื่นได้ใช้ประโยชน์ นอกจากน้ัน เทคโนโลยีทางการส่ือสารสมัยใหม่ช่วยขยายประสิทธิภาพการจัดการศึกษา ท้ังในระบบโรงเรียน หรือการศึกษานอกระบบโรงเรยี นให้กบั ผ้ดู อ้ ยโอกาสในสงั คมได้มากข้นึ ๒.๗ ความสาคัญต่อธุรกิจและอุตสาหกรรม ในการจาหน่ายสินค้าและบริการ ท่ีเป็นผลผลิตของธุรกิจและอุตสาหกรรมน้ัน จาเป็นต้องจัดกิจกรรมท่ีเรียกว่าการประชาสัมพันธ์ เพื่อเผยแพร่ข้อมูลของสินค้าและบริการให้ผู้บริโภคมีความเข้าใจท่ีถูกต้อง และในการสร้างแรงจูงใจ ให้ประชาชนซื้อสินค้าก็จาเป็นต้องอาศัยการโฆษณา ซ่ึงทั้งสองกิจกรรมเป็ นวิธีที่สาคัญ ของการส่ือสารเช่นกนั ๒.๘ ความสาคัญต่อการเสริมสร้างประสิทธิภาพในการบริหารองค์กร การสื่อสาร ใน องค์กร ถือว่ าเป็ น ปั จ จั ย ส าคั ญ ใน กา รบ ริห าร งาน เพ่ื อกา รพั ฒ น า ป ระสิ ท ธิ ภ า พ ใน กา รท างา น ของบุคลากร การสื่อสารช่วยในการประสานงานและเสริมสร้างความเข้าใจอันดีภายในองค์กร ทาให้งานดาเนินไปได้โดยราบรื่น ขจัดปัญหาขัดแย้งเน่ืองจากความไม่เข้าใจกัน หรือขาดข้อมูล ในการทางาน จากข้างต้น สามารถสรปุ ได้ว่าการส่ือสารมีความสาคญั ตอ่ การดาเนินชีวิตประจาวันของเรา ในทุกๆ ด้าน ต้ังแต่ระดับเล็กสดุ จนถงึ ระดับใหญ่สุด เนื่องจากเราต้องอาศยั การส่ือสารเป็นเครอ่ื งมือ ในการดาเนินกิจกรรมต่างๆ ทั้งการศึกษาเล่าเรียน การปฏิบัติงานในองค์กรต่างๆ ตลอดจน การพง่ึ พาอาศยั กันในสงั คมให้ดาเนินไปได้อย่างราบรนื่ และเปน็ ไปในทิศทางเดยี วกนั
ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร สื่ อ ส า ร | ๙ องคป์ ระกอบของการสอ่ื สาร องค์ประกอบของการสื่อสารนั้นมีความสัมพันธ์ต่อเนื่องกันเป็นกระบวนการ และสามารถ แบง่ เป็น ๕ องค์ประกอบ ไดแ้ ก่ ๑. ผสู้ ่งสาร (Sender) ๒. สาร (Message) ๓. สอ่ื หรอื ช่องทาง (Media or Channel) ๔. ผู้รบั สาร (Receiver) ๕. ปฏกิ ิรยิ าตอบกลับ (Feedback) ผูส้ ง่ สาร สาร ส่อื หรือชอ่ งทาง ผู้รบั สาร (Sender) (Message) (Media or Channel) (Receiver) - บคุ คล วัจนสารและอวัจนสาร - การเหน็ - บุคคล - ระหวา่ งบคุ คล - การได้ยิน - ระหว่างบคุ คล - กลุม่ - รหัสสาร - การสมั ผสั - กลมุ่ - องคก์ ร - เนื้อหาสาร (ข้อเท็จจริง, - การได้กล่นิ - องคก์ ร มวลชน - การล้มิ รส - มวลชน ขอ้ คดิ เหน็ , ความรู้สึก) - การจดั สาร ปฏิกิรยิ าตอบกลับ (Feedback) การเข้าใจความหมายรว่ มกนั ภาพท่ี ๑.๑ องค์ประกอบของการสื่อสาร องค์ประกอบสาคัญของการสื่อสารท้ัง ๕ องค์ประกอบมีรายละเอียดท่ีควรเข้าใจ เพอ่ื ประโยชนใ์ นการสื่อสาร ดังน้ี ๑. ผู้ส่งสาร (Sender) เป็นบุคคลแรกที่เริ่มสร้างสารโดยใช้ภาษาและสัญลักษณ์ เป็นเครื่องมือในการถ่ายทอดข้อมูลข่าวสาร ความคิด อารมณ์ความรู้สึก ตลอดจนประสบการณ์ ไปยังผรู้ บั สาร สวนติ ยมาภยั (๒๕๕๒) กล่าวถงึ บทบาทของผสู้ ่งสารไว้ โดยสรุปได้ดังน้ี บทบาทของผสู้ ่งสาร ผู้ส่งสารจะมีบทบาทในการส่งสารท่ีมีประสิทธิภาพ ควรจะพัฒนาตนเองให้มีคุณสมบัติ ขั้นพ้นื ฐานดังตอ่ ไปนี้ ๑) เป็นผู้มีเจตนาแน่ชัดที่จะให้ผู้อื่นรับรู้ความประสงค์ของตน ความประสงค์ ในการสื่อสารของมนุษย์อาจมีได้นานัปการ แต่เม่ือสรุปรวบยอดลงแล้ว มีอยู่ ๔ ประการสาคัญ คือ ความประสงค์ที่จะ ๑) แจ้งใหท้ ราบ ๒) ถามใหต้ อบ ๓) บอกให้ทา และ ๔) นาให้คิด
๑๐ | ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร สื่ อ ส า ร ความประสงค์แต่ละข้อที่กล่าวมาน้ี อาจแยกย่อยลงไปเป็นจุดประสงค์ได้อีกหลายชั้น ซ่ึงผู้ส่งสารจะต้องมีเจตนาแน่ชัดเช่นกันว่าจะให้ผู้อ่ืนรับรู้จุดประสงค์เฉพาะของตนว่าอย่างไร ไม่ว่าจะเป็นการสื่อสารระดับใดก็ตาม ตัวอย่างเช่น ความประสงค์ของผู้ส่งสาร-แจ้งให้ทราบ จดุ ประสงค์เฉพาะ-แจ้งให้ทราบถึงความหว่ งใยของตนที่มตี ่อเพอื่ น จดุ ประสงค์เฉพาะยอ่ ยลง-แจ้งให้ ทราบถงึ ความหว่ งใยของตนท่ีมีต่อเพื่อนผซู้ ึง่ กาลงั จะต้องเดนิ ทางไปทางานตา่ งถ่ินแต่ลาพัง เป็นต้น ๒) เป็นผู้มีความรู้ความเข้าใจเพียงพอในเนื้อหาของเร่ืองราวท่ีตนมีความประสงค์จะ ส่ือสารกับผู้อ่ืน การทาให้ผู้รับสารเกิดความประทับใจว่าผู้ส่งสารเป็นผู้ท่ีมีความรู้ความเข้าใจ อย่างแทจ้ ริงในเรื่องท่ีนามาเสนอ ก็คือ ผู้ส่งสารจะต้องพัฒนาตนเองให้มีความรู้ความเขา้ ใจเรื่องนนั้ ๆ ให้มากพอ และพยายามพัฒ นาความรู้ความเข้าใจของตนให้สูงข้ึนเป็นลาดับไป ซึ่งจะ ไดร้ บั ความเชอื่ ถอื หรือความศรทั ธาจากผูร้ ับสารสงู ยิ่งข้ึน ๓) เป็นผู้มีความพยายามที่จะเข้าใจความสามารถ และความพร้อมในการรับสารของ ผู้ท่ีตนสื่อสารด้วย ผู้ส่งสารต้องอาศัยความรอบคอบและความละเอียดสุขุมที่อาจนาไปเป็น ข้อพิจารณา เพื่อจะได้กาหนดรู้ว่าความสามารถและความพร้อมของผู้รับสารมีอยู่แค่ไหน เพียงไร รวมท้งั สงั เกตกรณีแวดล้อมต่างๆ อกี หลายอย่างทพี่ อจะประมวลได้ ดงั น้ี ๓.๑ ความประสงค์ของผู้ส่งสาร ผู้ส่งสารจาเป็นต้องกาหนดให้ได้ว่าผู้รับสาร มีความประสงค์อย่างไร เพ่ือจะได้สนองความประสงค์น้ันๆ ให้ได้ตามควรแก่โอกาสของการสื่อสาร อันจะทาให้การสื่อสารบรรลุเป้าหมายขั้นสุดท้าย คือ การรับรู้เรื่องราวร่วมกันได้อย่างถูกต้อง ครบถว้ น ๓.๒ พ้ืนความรู้และประสบการณ์ของผู้รับสาร ผู้ท่ีมีพื้นความรู้สูงและมีประสบการณ์ มาก ยอ่ มเข้าใจในสง่ิ ทีต่ นเองได้ยินได้ฟัง หรือสังเกตได้โดยง่ายและรวดเร็ว ผูส้ ่งสารพงึ ระลึกไว้เสมอ ว่าเรื่องท่ีเรานาเสนอน้ัน ถ้าผู้รับสารได้รับรู้มาแล้วซ้าๆ ซากๆ แม้จะเป็นเรื่องสาคัญและมีค่าเพียงไร กต็ าม ผรู้ ับสารย่อมไมพ่ รอ้ มที่จะรับสารน้ัน ๓.๓ ทัศนคติของผู้รับสาร ทัศนคติ คือ แนวทางของความคิดหรือความรสู้ ึกของบุคคล ท่ีมีต่อสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เป็นตัวกาหนดพ้ืนฐานของจิตใจมนุษย์ ทัศนคติมี ๓ ลักษณ ะ คือ ทัศนคติทางบวก ทัศนคติทางลบ และทัศนคติท่ีเป็นกลาง ถ้าทัศนคติของผู้รับเป็นไปในทางบวก ก็ย่อมจะทาให้ผู้รับสารเกิดความพร้อมที่จะรับสารได้อย่างดี ความสามารถในการรับสารก็จะเกิด ตามมา ตรงกันข้าม ถ้าทัศนคติของผู้รับสารเป็นไปในทางลบ ความสามารถในการรับสาร ก็จะถูกสกัดกั้นต้ังแต่เร่ิมต้น ทาให้ผู้รับสารไม่มีความพร้อมท่ีจะรับสาร แม้ความสามารถ ในการรับสารในบางด้านจะมีอยู่ก็ตาม หากผู้ส่งสารกาหนดรู้ว่าผู้รับสารมีทัศนคติในทางลบ จาเป็นต้องหาทางลบล้างทัศนคติท่ีไม่พึงประสงค์เสียก่อน ผู้ส่งสารอาจช้ีแจงแก้ไขโดยตรง หรือใช้วิธีแก้ไขทางอ้อมโดยให้ผู้อ่ืนช่วยแก้ไขทาความเข้าใจเสียให้ถูกต้อง เพ่ือไม่ให้ผู้รับสาร มีทัศนคตทิ างลบ ซ่ึงจะเป็นผลเสยี ยงิ่ ข้นึ ๔) เป็นผู้รู้จักใช้กลวิธีที่เหมาะสมในการนาเสนอต่อผู้รับสาร ผู้ส่งสารจะต้องตระหนัก ไว้เสมอว่าการมีความรู้เพียงอย่างเดียวอาจไม่ทาให้การสื่อสารความรู้น้ันๆ สัมฤทธ์ิผลได้ ต้องอาศัย
ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร ส่ื อ ส า ร | ๑๑ กลวิธีที่เหมาะสมด้วย ส่วนกรณีมีกลวิธีอย่างเดียวโดยปราศจากความรู้ท่ีเพียงพอก็จะไม่ทาให้ การสื่อสารมีคุณค่า หรือยังให้เกิดประโยชน์แท้จริงได้ ผู้ส่ือสารจึงต้องมีท้ังความรู้ และมีกลวิธีท่ีดี ประกอบกัน ๒. สาร (Message) หมายถึง เรื่องราวท่ีมีความหมายแสดงออกโดยอาศัยภาษา หรือสัญลักษณ์ท่ีเป็นที่เข้าใจกัน ทาให้เกิดการรับรู้ร่วมกันได้ สารเกิดเมื่อผู้ส่งสารเกิดความคิด และต้องการสง่ สารหรอื ถ่ายทอดความคิดนั้นไปสกู่ ารรับรขู้ องผู้อน่ื มีส่วนสาคญั ๓ สว่ น ดงั ต่อไปนี้ ๒.๑ รหัสของสาร คือ ภาษา สัญลักษณ์หรือสัญญาณท่ีมนุษย์คิดขึ้นเพื่อแทนความคิด เช่น นก คอื สตั ว์สองเทา้ มีปกี บินได้ ๒.๒ เน้ือหาของสาร คือ ส่ิงที่ครอบคลุมความรู้ ความคิดและประสบการณ์ท่ีมนุษย์ ต้องการถ่ายทอด หรือแลกเปลี่ยนเพื่อความเข้าใจร่วมกัน โดยเนื้อหาของสารนั้นแบ่งเป็น ๓ ประเภท ได้แก่ เนื้อหาสารท่ีแสดงข้อเท็จจริง เน้ือหาสารที่แสดงข้อคิดเห็นหรือทรรศนะ และเนอ้ื หาสารท่แี สดงความรสู้ ึก ๒.๒.๑ สารแสดงข้อเท็จจริง คือ สารซ่ึงแสดงเนื้อหากล่าวถึงความจริงต่างๆ ซ่ึงสามารถตรวจสอบและพิสูจน์ได้ทุกเม่ือ การใช้ภาษาบอกข้อเท็จจริงส่วนมากจะปรากฏในงาน ตาราวิชาการ ตลอดจนรายงานทางวิทยาศาสตร์ บางคร้ังอาจใช้โวห ารเปรียบเทียบ และอุปมาอุปไมยแทรก สารแสดงขอ้ เท็จจรงิ จะมลี กั ษณะดังน้ี ๑) เป็นภาษาทีใ่ ช้คามคี วามหมายเป็นกลางๆ ๒) ไม่แสดงความคิดหรือเจตนาของผู้เขียน และไม่กระตุ้นความรู้สึก ของผอู้ ่าน ๓) บรรยายหรือแสดงส่ิงท่ีถูกต้องตรงไปตรงมา หรือแทนขอบเขต ของความจริงมากท่ีสุด ๔) สามารถพิสจู นห์ รอื ทดสอบได้ ๒.๒.๒ สารแสดงความคิดเห็น เป็นสารท่ีมีเนื้อหาเกี่ยวกับความเชื่อ แนวคิด ข้อวินิจฉัย ข้อแนะนา ตลอดจนข้อสังเกตของบุคคล โดยสารประเภทนี้ไม่อยู่ในวิสัยที่จะตรวจสอบ หรือพิสูจน์ได้ว่าเป็นความจริงหรือไม่ เช่น ข้อวินิจฉัยของแพทย์ ความคิดเห็ นของประชาชน ต่อการเมอื งในปจั จุบัน การสนั นิษฐานของเจา้ หน้าท่ตี ารวจ เปน็ ตน้ ๒.๒.๓ สารแสดงความรู้สึก เป็นสารท่ีมีเน้ือหาแสดงความรู้สึกของมนุษย์ท่ีมีได้ มากมายหลายลักษณะ เช่น แสดงความรู้สึกดีใจ เสียใจ น้อยใจ เศร้าใจ สลดใจ ภูมิใจ แคลงใจ ต่ืนเต้น เป็นต้น รวมทั้งความรู้สึกอยากได้ อยากมี อยากเป็น ซึ่งสามารถแสดงออกเป็นสาร เพ่อื ใหผ้ อู้ ื่นรบั ทราบได้ ๒.๓ การจัดสาร คือ วิธีการนารหัสสารมาเรียบเรียงเพื่อให้ได้ใจความตามเนื้อหา ท่ีต้องการโดยลาดับตามความยากง่าย รวมทั้งวิธีการใช้ภาษาท่ีต้องเลือกสรรอย่างประณีตเพื่อ ดงึ ดูดความสนใจให้จดจาและปฏบิ ัติตามทต่ี ้องการ นอกจากท่ีได้กล่าวมาข้างต้น บริบทอื่นๆ ยังมีอิทธิพลต่อความเข้าใจในสารด้วย
๑๒ | ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร สื่ อ ส า ร โดยบุคลิกภาพของผู้ส่งสารและผู้รับสารต้องมีความสัมพันธ์กัน จะส่งผลต่อการส่ือสารเป็นอย่างดี เช่น คนท่ีพูดตรงไปตรงมา ไม่อ้อมค้อม อาจส่งสารได้ตรงประเด็น ชัดเจน เข้าใจง่ายต่อผู้รับสาร ที่พร้อมรับสถานการณ์หรือผู้รับสารที่มีความอ่อนโยนและประนีประนอม แต่หากผู้รับสารที่มี นัยตรงกันข้ามก็อาจจะแปลความหมายของสารคลาดเคล่ือนได้ นอกจากน้ี บุคลิกลักษณะของ ผู้ส่งสารยังสัมพันธ์กับการจัดสาร เช่น คนท่ีอารมณ์เย็นมักจะพูดจาด้วยวิธีการท่ีสุภาพ สุขุม เยือกเย็น ในขณะท่ีคนอารมณร์ อ้ นมักจะพูดรวบรดั เพอ่ื ให้จบเร็วๆ ๓. ส่ือหรือช่องทาง (Media or Channel) เป็นองค์ประกอบสาคัญอีกประการหนึ่ง ในการส่ือสาร โดยผู้ส่งสารต้องอาศัยส่ือหรือช่องทางทาหน้าที่นาสารท่ีจะถ่ายทอดเข้าสู่ระบบ การรับรู้ของมนุษย์ผ่านประสาทสัมผัสทางใดทางหนึ่งหรือหลายทางร่วมกัน อันได้แก่ การเห็นทางประสาทตา การได้กลิ่นทางจมูก การสัมผัสทางกาย และการล้ิมรสทางลิ้น ตา หู จมูก กาย และลิ้น จึงเป็นช่องทางที่ผู้ส่งสารกับผู้รับสารติดต่อกันได้ แต่ในบางคร้ัง มนุษย์จาเป็นต้อง ส่ือสารขณะท่ีอยู่ห่างไกลกัน ไม่สามารถใช้ประสาทสัมผัสท่ีมีอยู่ได้ จึงต้องใช้ส่ือที่มีตามธรรมชาติ หรือใชส้ อื่ ทีส่ ร้างข้ึน เชน่ สือ่ บุคคล สอ่ื ส่ิงพิมพ์ ส่อื เฉพาะกิจ ส่ือประสม ส่ืออเิ ล็กทรอนกิ ส์ เปน็ ตน้ ดังจะเห็นได้ในปัจจุบัน ส่ือมีความหมายรวมถึงกิจกรรมและพิธีการต่างๆ รวมทั้งสื่อ สมัยใหม่ที่เรยี กว่า IT (Information Technology) เช่น คอมพิวเตอร์ อินเทอรเ์ นต็ ซีดีรอม ฯลฯ โดยสามารถจาแนกส่ือออกเป็น ๕ ประเภท ดังน้ี ๑. สื่อสามัญหรือสื่อธรรมชาติ ได้แก่ บรรยากาศท่ีมีอยู่โดยธรรมชาติรอบตัวมนุษย์ เช่น คลน่ื แสงและคลน่ื เสียง ๒. สื่อบุคคลหรือส่ือมนุษย์ ได้แก่ บุคคลทนี่ าเรือ่ งราวจากบุคคลหน่ึงไปสู่อกี บุคคลหน่ึง เช่น คนนาสาร ทตู ผสู้ อื่ ข่าว พอ่ สื่อ แม่สอื่ และบคุ คลท่วั ไป เปน็ ตน้ ๓. สื่อเฉพาะกิจ ได้แก่ ส่ือที่ทาหน้าท่ีในวงจากัดเฉพาะเร่ืองใดเร่ืองหน่ึง เช่น ป้ายช่ือถนน จารกึ หรอื การจดั กจิ กรรมบางอยา่ ง เชน่ การจัดนทิ รรศการ การประชุม การจดั การแข่งขนั เปน็ ต้น ๔. ส่ือสิ่งพิมพ์ เป็นส่ือที่มีอานาจนาส่งไปไกล สะดวกและคงทน เช่น หนังสือเล่ม หนังสือพิมพ์ วารสาร นติ ยสาร แผน่ พับ ใบประกาศ เปน็ ตน้ ๕. ส่ืออิเล็กทรอนิกส์ ได้แก่ ส่ือที่เกิดจากการนาความรู้ ความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีที่มีประสิทธิภาพและมีอานาจนาส่งสูงมาใช้ในการติดต่อสื่อสาร เช่น วิทยุ โทรทัศน์ โทรศัพท์ แถบบันทึกเสียง ดาวเทียมส่ือสาร ไม่ว่าจะมีการเลือกใช้ช่องทางหรือสื่อในการสื่อสาร ชอ่ งทางใด ประสทิ ธภิ าพและความสาเร็จผลในการใช้สารกย็ อ่ มข้นึ อย่กู บั การเลือกใชส้ ือ่ ที่เหมาะสม ๔. ผู้รับสาร (Receiver) เป็นองค์ประกอบสาคัญในการส่ือสาร มีบทบาทในการกาหนด เร่ืองราวที่ผู้ส่งสารผ่านสื่อมาถึงตนและมีปฏิกิริยาตอบสนอง ผู้รับสาร คือ บุคคลหรือกลุ่มบุคคล ท่ีได้รับสารท่ีส่งมาจากแหล่งสาร ผู้รับสารจะมีบทบาทขั้นพื้นฐานอยู่ ๒ ประการ คือ การกาหนดรู้ ความหมายตามเร่ืองราวที่ผู้ส่งสารส่งสารผ่านสื่อมาถึงตน และการแสดงปฏิกิริยาตอบสนอง ต่อผ้สู ่งสาร สวนิต ยมาภัย (๒๕๕๒ : ๙–๒๖) กลา่ วถงึ บทบาทของผ้รู บั สารไว้ดังนี้
ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร สื่ อ ส า ร | ๑๓ บทบาทของผู้รบั สาร ผู้ รั บ ส า ร มี บ ท บ า ท ใ น ก า ร ก า ห น ด รู้ ค ว า ม ห ม า ย ข อ ง เร่ื อ ง ร า ว ที่ ผู้ ส่ ง ส า ร ผ่ า น สื่ อ อย่างใดอย่างหน่ึงมาถึงตน และการมีปฏิกิริยาสนองตอบต่อผู้ส่งสารแล้ว ในกระบวนการสื่อสาร ผ้รู บั สารควรจะพัฒนาตนเองใหม้ คี ุณสมบัตดิ งั ตอ่ ไปนี้ ๑) เป็นผู้พยายามรับรู้เร่ืองราวข่าวสารต่างๆ อยู่เป็นนิจ การพยายามรับรู้เรื่องราว ข่าวสารต่างๆ อยู่เป็นนิจ จะทาให้มีโอกาสสะสมความรู้ไว้ในตัวมากยิ่งขึ้น ความรู้เหล่านี้ จะเป็นพื้นฐานสาหรับการรับความรู้อื่นๆ ที่ผ่านเข้ามาในเวลาสื่อสารกับบุคคลอื่นได้เป็นอย่างดี ความรู้ช่วยให้คนปรับตัวได้เร็ว ซ่ึงจะช่วยให้การส่ง-รับสารดาเนินไปโดยสะดวก ไม่ว่าจะในโอกาส และสถานการณใ์ ดๆ กต็ าม ๒) เป็นผู้ที่มีความไหวรู้สึกรวดเร็วและถูกต้อง ความไหวรู้สึก คือ ปฏิกิริยาตอบสนอง ท่ีเกิดขึ้นในระบบประสาทของมนุษย์เม่ือมีสิ่งเร้าเข้ามากระทบ ตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ สามารถรับไดแ้ ละตีความไดว้ ่าส่ิงเรา้ น้ันๆ มคี วามหมายอย่างไร ในการรับสารจากการฟังและการอ่าน ความไหวรู้สึกของผูร้ ับสารย่อมมีความสาคัญอย่างย่ิง เพราะถ้าขาดความไหวรู้สึกเสียแล้ว ผู้รับสารอาจได้ยินคาพูด ได้เห็นตัวหนังสือชัดเจนทุกคา แต่เสียงท่ีได้ยินหรือลายลักษณ์อักษรที่ได้อ่านน้ันจะไม่ทาให้เกิดความหมายแก่ผู้นั้นเลยก็อาจเป็นไป ได้ ๓) เป็นผู้มีปกตินิสัยสามารถบังคับความสนใจของตนให้มาอยู่ที่เรื่องราวที่ผู้ส่งสาร กาลังนาเสนออยู่ได้ หลักธรรมดามีอยู่ว่า ถ้าคนเราไม่สนใจในสิ่งใด ก็ไม่มีทางที่จะรับรู้สิ่งนั้นได้ ถ้าผู้รับสารไม่สนใจเร่ืองราวที่มีผู้นาเสนอให้แก่ตนหรือไม่สนใจตัวผู้ส่งสารเลย ก็ย่อมจะไม่พร้อม ทจี่ ะรบั รเู้ รื่องราวทน่ี ามาเสนอนั้น แม้วา่ จะได้ยินไดเ้ ห็นได้สมั ผสั เร่อื งนน้ั ๆ แล้วกต็ าม นักจิตวิทยาได้แยกความสนใจของมนุษย์ไว้เป็น ๓ ชนิด คือ ๑) ความสนใจโดยสมัครใจ ๒) ความสนใจโดยไม่สมัครใจ ๓) ความสนใจโดยปกตนิ ิสยั ความสนใจโดยสมัครใจ เป็นความสนใจท่ีมีต่อเรื่องท่ีคนเห็นว่ามีประโยชน์สาหรับตนเอง หรือเป็นความสนใจตามความเรียกร้องของสัญชาตญาณ เช่น มีผู้มาให้คาแนะนาเกี่ยวกับ การบริบาลทารก บุคคลท่ีกาลังจะมีบุตรย่อมจะสนใจคาแนะนาน้ันมากเป็นพิเศษกว่าบุคคลอื่นๆ ทไี่ มอ่ ยู่ในภาวะเดยี วกบั ตน ความสนใจโดยไม่สมัครใจ เป็นความสนใจที่เกิดจากการถูกกระตุ้นขึ้นเป็นพิเศษ เช่น ได้ฟังอารัมภบทท่ีผู้พูดพยายามเร้าใจเป็นพิเศษ ความสนใจชนิดน้ีอาจเกิดข้ึนจากการได้พบเห็นสิ่ง แปลกใหม่ท่ีสะดุดตาสะดุดใจ เช่น พาดหัวข่าวที่ใช้ตัวอักษรโตผิดปกติ ใช้ถ้อยคาสานวนเร้าใจ เป็นต้น ความสนใจโดยปกตินิสัย เป็นความสนใจที่อยู่ในอุปนิสัยของบุคคล เป็นส่วนหน่ึง ของบุคลิกภาพของบุคคลน้ัน รวมเอาลักษณะความสนใจทั้ง ๒ ประเภทที่กล่าวมาแล้วเข้าไว้ด้วยกัน และยังรวมไปถึงความสนใจที่บุคคลมีต่อสิ่งต่างๆ อยู่เป็นปกตินิสัยตามควรแก่กรณี ไม่ว่าส่ิงนั้น จะมีประโยชน์โดยตรงแก่ตนหรือไม่ก็ตาม ความสนใจโดยปกตินิสัยนี้มีประโยชน์ต่อการส่ือสารมาก
๑๔ | ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร สื่ อ ส า ร เป็นความสนใจทท่ี าใหบ้ คุ คลเป็นผู้มีความรู้กวา้ งขวางชนิดทเี่ รียกกันวา่ มคี วามเป็น พหสู ตู นั่นเอง ๕. ปฏิกิริยาตอบสนอง (Feedback) เมื่อผู้รับสารได้รับสารแล้วแสดงการรับรู้ ในทางใดทางหนึ่งตอบสนอง จึงจะถือได้ว่าการส่ือสารประสบผลสาเร็จ ผู้ส่งสารและผู้รับสาร ซ่ึงเราเรียกว่า คู่ส่ือสาร ต่างมีวัตถุประสงค์ในการสื่อสารของตนเอง และจะแสดงปฏิกิรยิ าตอบกลับ เพื่อให้อีกฝ่ายหนึ่งรับรู้ความรู้สึกนึกคิดของตนเอง ดังน้ัน ผู้ส่งสารต้องประเมินผลจากการส่งสาร และบรรยากาศในการสื่อสารตลอดเวลา อย่างไรก็ตาม การส่ือสารอาจเกิดผลตรงตามเป้าหมายของผู้ส่งสาร แต่บางคร้ัง อาจไม่สัมฤทธิ์ผลตามท่ีผู้ส่งสารต้องการ การทาความเข้าใจและเรียนรู้จากปฏิกิริยาตอบกลับ ของผู้รับสารจะเป็นหนทางท่ีช่วยให้ผู้ส่งสารสามารถปรับเปลี่ยนข้อมูล ท่าที หรือวิธีการส่ือสาร เพื่อใหเ้ กิดความเขา้ ใจตรงกนั และการสื่อสารเกดิ ความสัมฤทธ์ผิ ลในทา้ ยทสี่ ุด ภาษาท่ีใชใ้ นการตดิ ต่อสอ่ื สาร ภาษาที่ใช้ในการติดต่อสื่อสารในชีวิตประจาวัน แบ่งได้เป็น ๒ ชนิด คือ ภาษาที่ใช้ถ้อยคา หรือ วัจนภาษา (Verbal Language) และภาษาท่ีไม่ใช้ถ้อยคา หรือ อวัจนภาษา (Non-verbal Language) ๑. วัจนภาษา คือ ภาษาถ้อยคา ได้แก่ คาพูดหรือตัวอักษรท่ีตกลงใช้ร่วมกันในสังคม ซ่ึงหมายรวมทั้งเสียงและลายลักษณ์อักษร ภาษาถ้อยคาเป็นภาษาที่มนุษย์สร้างขึ้นอย่างมีระบบ มีหลักเกณฑ์ทางภาษาหรือไวยากรณ์ ซึ่งคนในสังคมต้องเรียนรู้และใช้ภาษาในการฟัง พูด อ่าน เขยี น และคดิ การใช้วัจนภาษาในการส่ือสาร ควรพิจารณาเร่อื งตอ่ ไปนี้ ๑.๑ ความชัดเจนและถูกต้อง กล่าวคือ ต้องเป็นภาษาท่ีเข้าใจตรงกันทั้งผู้รับสาร และผสู้ ่งสาร ต้องมีความถกู ตอ้ งตามหลกั ภาษา โดยหลกั ภาษาไทยทผี่ สู้ ่งสารต้องคานึงถงึ นน้ั ไดแ้ ก่ ๑.๑.๑ ความหมายของคา คาในภาษาไทยมีทงั้ ความหมายตรงและความหมายแฝง ผู้ส่งสารต้องศึกษาก่อนใช้คาเหล่านั้น เพ่ือขจัดปัญ หาความคลุมเครือ บางครั้งผู้ส่งสาร จาเป็นต้องมบี รบิ ททางภาษา เชน่ คาขยายเพ่อื ประกอบวจั นภาษาให้เขา้ ใจชัดเจนยง่ิ ขน้ึ ๑.๑.๒ การเขียนและการออกเสียงคา ในการเขียนผู้ส่งสารต้องระมัดระวัง เรื่องสะกดการันต์ ในการพูดต้องระมัดระวังเรื่องการออกเสียง ต้องเขียนและออกเสียงให้ถูกต้อง เพราะถา้ เขียนผดิ หรืออกเสยี งผดิ ความหมายก็จะเปล่ยี นแปลง ทาใหก้ ารรับร้คู ลาดเคล่อื นได้ ๑.๑.๓ การเรียบเรียงประโยค ผู้ส่งสารจาเป็นต้องศึกษาโครงสร้างประโยคเพ่ือ วางตาแหน่งของคาในประโยคใหถ้ กู ตอ้ ง ถกู ท่ี ไม่สับสน ๑.๒ ความเหมาะสม เพือ่ ให้การส่อื สารบรรลเุ ปา้ หมาย ผูส้ ง่ สารต้องคานึงถงึ ๑.๒.๑ ใช้ภาษาให้เหมาะกับลักษณะการส่ือสาร ผู้ส่งสารต้องพิจารณาว่าสื่อสาร กับบุคคล กลุ่มบุคคล หรือมวลชน เพราะขนาดของกลุ่มมีผลต่อก ารเลือกใช้ภาษา เช่น การส่อื สารกับมวลชนต้องใช้ภาษาท่ีเข้าใจง่าย ไม่มีศพั ท์ทางวิชาการ เป็นตน้
ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร ส่ื อ ส า ร | ๑๕ ๑.๒.๒ ใช้ภาษาให้เหมาะสมกับลักษณะงาน เช่น งานประพันธ์ งานโฆษณา งานประชุม ฯลฯ แต่ละงานมีภาษาเฉพาะ ผู้ส่งสารจาเป็นต้องเรียนรู้ลักษณะภาษาท่ีเหมาะสมกับ งานนนั้ ๆ ๑.๒.๓ ใช้ภาษาให้เหมาะสมกับส่ือ ผู้ส่งสารจะต้องรู้จักความแตกต่างของสื่อ และความแตกต่างของภาษาที่ใช้กับส่ือแต่ละประเภท เช่น ส่ือบุคคลอาจใช้จิตวิทยาทางภาษา เข้ามาเกี่ยวข้อง สอ่ื โฆษณาต้องใช้ภาษาที่กระชบั กระตนุ้ ความสนใจของผู้รับสาร ๑.๒.๔ ใช้ภาษาให้เหมาะสมกับผู้รับสารเป้าหมาย ซ่ึงผู้รับสารเป้าหมาย คือ กลุ่มผู้รับสารเฉพาะท่ีผู้ส่งสารสามารถคาดหวังได้ โดยผู้ส่งสารน้ันต้องวิเคราะห์การใช้ภาษา และเลอื กใช้ภาษาให้เหมาะสมกบั ผู้รบั สารนนั้ ๆ เชน่ วยั รุน่ ตอ้ งใชภ้ าษาท่สี ะดดุ ตา สะดุดใจ เปน็ ตน้ ๒. อวัจนภาษา เป็นภาษาซึ่งมีความหมายหรือมีสารซ่อนอยู่ในถ้อยคา กิริยาอาการต่างๆ ตลอดจนส่ิงอื่นๆ ท่ีสามารถแปลความหมายได้ เช่น น้าเสียง กิริยาอาการ การตรงต่อเวลา การย้ิมแย้ม การสบสายตา การเลือกใช้เสื้อผ้า เป็นต้น ส่ิงเหล่านี้แม้จะไม่ใช้ถ้อยคา แต่ก็สามารถ ส่ือความหมายให้เข้าใจได้ การส่ือสารด้วยวัจนภาษามักมีอวัจนภาษาเข้าไปแทรกอยู่เสมอ โดยอาจตงั้ ใจหรือไม่ต้งั ใจกไ็ ด้ ประเภทของอวจั นภาษา การส่ือสารทางวัจนภาษาเป็นการสื่อสารด้านข้อมูล เน้ือหา แต่หากต้องการส่ืออารมณ์ ความรู้สึก ผู้ส่งสารจาเป็นต้องใช้อวัจนภาษาร่วมกัน การส่ือสารอวัจนภาษาจะแฝงอยู่ใน กิริยา ท่าทาง น้าเสียง สีหน้า แววตา หรือข้าวของเครื่องใช้ของผู้ส่งสาร (ปรมะ สตะเวทิน, ๒๕๔๐ : ๓๖-๓๘) อวัจนภาษาแบ่งออกเป็น ๗ ประเภท ดงั นี้ ๑. เทศภาษา (Proxemic) หมายถึง สถานที่ ระยะห่าง หรือตาแหน่งที่กระทา การส่อื สารซ่งึ กันและกัน ยอ่ มแสดงความสัมพนั ธ์ พฤติการณ์ หรือบรรยากาศของการสื่อสาร ๒. กาลภาษา (Chonemics) หมายถึง เวลา ช่วงเวลาที่ส่ือสารต่อกัน สามารถใช้ แสดงความหมายในการส่ือสารได้ อีกท้ังกาลภาษายังสามารถทาให้ล่วงรู้อุปนิสัยใจคอ สามารถ คาดได้ว่าความต้องการ ความมุ่งหวังจะประสบความสาเร็จ หรือสามารถคาดได้ว่าส่ิงท่ีรับรู้รับฟัง ในชว่ งเวลานั้นต้องเปน็ เร่อื งดว่ นหรือเรื่องสาคญั ๓. เนตรภาษา (Coulisses) หมายความว่า สายตาจะส่ือความต้องการ อารมณ์ ทัศนคติ หรือบอกทิศได้ ฉะน้ัน ขณะทาการส่ือสารควรสบตาคู่สนทนาอย่างน้อยร้อยละ ๖๐-๗๐ ของเวลาที่ส่ือเพ่อื สรา้ งความรสู้ ึกที่ดีและเพื่ออ่านความคิดของกันและกัน ๔. สัมผัสภาษา (Hepatics) หมายถึง การถูกเน้ือต้องตัวกัน ไม่ว่าจะรุนแรง หรือแผ่วเบา ก็สามารถสอื่ ความรสู้ ึกในใจได้ ๕. อาการภาษา (Kinesics) หมายถึง การใช้อากัปกิริยา การเคลื่อนไหวร่างกายเพื่อ สอื่ ความหมายด้านอารมณ์ ความรู้สกึ นึกคิด ความตอ้ งการ ทศั นคติ
๑๖ | ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร สื่ อ ส า ร ๖. วัตถุภาษา (Objectics) หมายถึง ส่ิงของเคร่ืองใช้ เส้ือผ้า เครื่องประดับ เครื่องใช้ไฟฟ้า ฯลฯ การใช้วัตถุภาษาสามารถส่ือความหมายแสดงฐานะ ความชอบ อุปนิสัย สถานภาพ ความก้าวหน้า และความมีระเบียบวนิ ัย ฯลฯ ๗. ปรภิ าษา(Vocalic/Paralanguage) ๗.๑ ปริภาษาในการพูด หมายถึง น้าเสียง ซึ่งแฝงอยู่ในคาพูด จังหวะในการพูด ความถ่ีขณะพูด ความดัง ระดับเสียงสูงต่า ฯลฯ การใช้ประภาษาจะสื่อความหมายแสดง ความเชือ่ มั่นในตนเอง ความพึงพอใจและอารมณ์ ฯลฯ ๗.๒ ปริภาษาในการเขียน หมายถึง การเว้นวรรค ลายมือ การสะกดคาถูกต้อง ขนาดตัวอักษรความหนักเบา การใช้ปริภาษาในการเขียนจะส่ือสารความหมาย แสดงอุปนิสัย และระดับการศึกษาได้ ๓. ความสัมพันธ์ระหว่างวัจนภาษาและอวัจนภาษา อวัจนภาษาไม่สามารถแยกเด็ดขาด จากวัจนภาษา ผู้ส่งสารมักใช้วัจนภาษาและอวัจนภาษาประกอบกัน เช่น บอกว่า “มา” พร้อมทั้ง กวกั มอื เรยี ก เป็นต้น อวัจนภาษากบั วจั นภาษามีความสัมพันธก์ ันดังนี้ ๓.๑ ใช้อวัจนภาษาแทนคาพูด หมายถึง การใช้อวัจนภาษาเพียงอย่างเดียว ใหค้ วามหมายเหมอื นถ้อยคาในภาษา เช่น กวกั มอื สนั่ ศีรษะ เปน็ ตน้ ๓.๒ ใช้อวัจนภาษาขยายความ เพื่อให้ผู้รับสารเข้าใจดียิ่งข้ึน เช่น พูดว่า “อยู่ใน หอ้ งน้นั ” พร้อมทง้ั ชม้ี ือไปท่หี อ้ งๆ หนง่ึ แสดงว่าไม่ไดอ้ ยทู่ ่อี ืน่ ๓.๓ ใชอ้ วจั นภาษาย้าความหนกั แน่น หมายถึง การใชอ้ วัจนภาษาประกอบ วจั นภาษา ในความหมายเดียวกัน เพื่อย้าความให้หนักแน่นชัดเจนยิ่งขึ้น เช่น “รองเท้าคู่นี้ใช่ไหม” พร้อมทั้ง หยิบรองเทา้ ขน้ึ มาประกอบ ๓.๔ ใช้อวัจนภาษาเน้นความ หมายถึง การใช้อวัจนภาษาย้าบางประเด็นของวัจ นภาษา ทาให้ความหมายเด่นชัดข้ึน เช่น พาดหัวหนังสือพิมพ์ใช้ตัวอักษรตัวโตพิเศษ แสดงว่า เปน็ เรอื่ งสาคัญมาก ๓.๕ ใช้อวัจนภาษาขัดแย้งกัน หมายถึง การใช้อวัจนภาษาให้ความหมายตรงกันข้าม กับวัจนภาษา ผู้รับสารมักจะเชื่อถือสารจากอวัจนภาษาว่าตรงกับความรู้สึกมากกว่า เช่น พูดว่า “โกรธไหมจ๊ะท่ีผมมาช้า” ผู้รับสารตอบว่า “ไม่โกรธหรอกค่ะ” พร้อมมีสีหน้าบึ้งตึง ผู้ส่งสารก็รู้ ได้ทันทีวา่ ยงั โกรธอยู่ ๓.๖ ใช้อวัจนภาษาควบคุมปฏิสัมพันธ์ระหว่างการสื่อสาร หมายถึง การใช้กิริยา ท่าทาง สายตา น้าเสียง สร้างความสัมพันธ์ระหว่างการสื่อสาร เช่น การย้ิมแย้มแจ่มใส การแสดงความดใี จทไ่ี ด้พบกนั อ วั จ น ภ า ษ า มี ผ ล ใน ด้ า น ก า ร ส ร้ า งค ว า ม รู้ สึ ก แ ล ะ อ า ร ม ณ์ ได้ ม า ก ก ว่ า วั จ น ภ า ษ า การใช้อวัจนภาษา จะโดยต้ังใจหรือไม่ต้ังใจก็ตาม ผู้ส่งสารและผู้รับสารจะต้องระมัดระวัง ถ้ารู้จัก เลือกใช้อวัจนภาษาเพื่อเสริมหรือเน้น หรือแทนวัจนภาษาได้อย่างมีประสิทธิภาพ จะช่วยให้ การส่ือสารสัมฤทธิ์ผลมากขึ้น นับว่าสารที่ไม่ปรากฏถ้อยคามีประโยชน์ในแง่การส่ือสาร สรุปได้
ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร สื่ อ ส า ร | ๑๗ หลายประการ คอื ๑. ย้าความหนักแน่น เช่น อาการพยักหน้า ค้อมศีรษะ โบกมือ ส่ายหน้า หรือแม้แต่ความเฉยชาก็ยงั ย้าความหนกั แนน่ ได้ ๒. ใช้เป็นการปฏิเสธหรือตอบรับโดยไม่ต้องพูด ไม่ต้องเขียน ซ่ึงทาให้เกิด ความน่าเช่ือถอื สอ่ื ความและลดความขัดแยง้ ได้ ๓. เพิม่ พูนความรู้สกึ ซาบซงึ้ หนกั แนน่ ๔. เพ่มิ ชีวติ วิญญาณ สรา้ งสีสนั ให้มชี วี ติ จติ ใจ สร้างความประทับใจ ๕. สร้างขวญั กาลงั ใจและความรืน่ รมย์ ๖. บ่งบอกความสามารถในการใช้ภาษา ทง้ั วาโทบายและเล่หท์ างภาษา ๗. สร้างไมตรสี มั พันธ์ จดุ มุง่ หมายของการส่อื สาร การส่ือสารของบุคคลหรือกลุ่มบุคคลทั้งสองฝ่ายจะบรรลุตามเป้าหมาย บุคคลท้ังสองฝ่าย จะต้องตระหนักว่าตนเองมีจุดมุ่งหมายอะไรในการที่จะสื่อความหมาย เพื่อให้ทราบว่าการส่ือสาร ในครั้งน้ันผู้ส่งสารต้องการอะไร และผู้รับสารมีความต้องการอะไร ดังนั้น ผู้ส่งสารและผู้รับสาร มีจุดมุ่งหมายของการส่ือสารมากมายต่างกัน ผลของการสื่อสารท่ีคาดหวังก็ย่อมต่างกันออกไปด้วย ดงั นี้ จดุ มุง่ หมายของผสู้ ่งสาร สิง่ ทีเ่ กดิ ข้ึนในตวั ผรู้ ับสาร ๑. เพ่ืออธิบาย บรรยาย เล่า สอน แจ้งให้ ๑. เขา้ ใจ ได้ข้อมูล มีความรู้ รับทราบ คล้อย ทราบ (to inform) ตามถา่ ยทอด เกิดการเปลย่ี นแปลง ๒. เพ่อื ถามใหไ้ ดค้ าตอบ (to question) ๒. เพ่อื รบั ทราบคาถามและใหค้ าตอบ ๓. เพ่อื จรรโลงใจ (to inspire) ๓. เกิดความเข้าใจซาบซึ้ง มีจินตนาการ คล้อยตาม ความรู้สึกชื่นชม จิตใจถูก ยกระดบั สูงขนึ้ เกดิ อารมณ์คล้อยตาม ๔. เพ่ือผ่อนคลายหรือให้ความเพลิดเพลิน ๔. สนุกรื่นเริง คลายความตึงเครียด นาสาร (to entertain) ไปใช้ใหเ้ กิดประโยชน์ ๕. เพ่ื อ โ น้ ม น้ า ว ห รื อ ชั ก จู ง ใ จ (to ๕. เกิดการเปล่ียนแปลงทางทัศนคติ ความ persuade) เช่ือ ค่านิยม หรือการกระทา การลงมือ ปฏิบัติ เกิด อารมณ์คล้อยตาม ตารางท่ี ๑.๑ จุดมงุ่ หมายของผูส้ ง่ สารและสิง่ ท่เี กดิ ขึ้นในตวั ผูร้ บั สาร ประเภทของการส่อื สาร นักวิชาการด้านนิเทศศาสตร์ได้จาแนกการส่ือสารโดยใช้จานวนผู้ทาการส่ือสารเป็นหลัก สามารถแบง่ การส่ือสารออกเป็น ๕ ประเภท คือ (ยบุ ล เบ็ญจรงค์กิจ, ๒๕๔๒)
๑๘ | ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร ส่ื อ ส า ร ๑. การสื่อสารภายในบุคคล (Intrapersonal Communication) เป็นการสื่อสาร ของบุคคลคนเดียว เป็นการสื่อสารที่เกิดข้ึนภายในตัวของบุคคลคนเดียว ทาหน้าท่ีเป็นผู้ส่ง และผู้รับสาร โดยระบบประสาทส่วนกลางของบุคคลจะคอยควบคุมการส่ือสาร ตัวอย่างเช่น การพูดกับตัวเอง ร้องเพลงฟังคนเดียวในห้องน้า คิดถึงงานท่ีจะทา เขียนจดหมายแล้วอ่านเอง การเหน็ ภาพแล้วเกดิ จินตนาการ ๒. การส่ือสารระหว่างบุคคล (Interpersonal Communication) เป็นการส่ือสาร ท่ีผู้ส่งสารและผู้รับสารมีจานวน ๒ คน มักเป็นการสื่อสารแบบเห็นหน้าเห็นตากัน (Face–to-face Communication) เช่น การส่ือสารในหมู่เพ่ือนฝูง ญาตพิ ่ีนอ้ ง เพือ่ นรว่ มงาน การเรยี นในชนั้ เรยี น ๓. การสื่อสารในกลุ่มย่อย (Small Group Communication) เป็นการส่ือสาร ที่มีกลุ่มผู้ส่งสารและผู้รับสารไม่มากนัก ตงั้ แต่ ๔–๕ คน ถึงประมาณ ๑๕ คน กลุ่มที่มารวมอาจเป็น เพ่ือการทางานเฉพาะกิจหรือเพื่อวัตถุประสงค์เฉพาะกิจ กลุ่มมักจะไม่ได้อยู่ร่วมกันเป็นเวลานานๆ เม่ือกิจหรือวัตถุประสงค์ที่ต้ังเอาไว้เสร็จสิ้นลงก็แยกย้ายกันไป การส่ือสารในกลุ่มย่อย ได้แก่ การจดั ประชุม สัมมนา การอภิปราย การจดั แถลงขา่ ว การพดู หาเสยี ง ๔. การส่ือสารในองค์กร (Organization Communication) เป็นการส่ือสารเกิดข้ึน ร ะ ห ว่ า งก ลุ่ ม ผู้ ส่ งส า ร แ ล ะ ผู้ รั บ ส า ร ที่ มี ค ว า ม เก่ี ย ว ข้ อ ง กั น ใน ร ะ บ บ ข อ งก า ร ท า ง า น ร่ ว ม กั น เป็นการส่ือสารเพื่อให้กิจกรรมต่างๆ ขององค์กรดาเนินไปได้ และได้ผลงานออกมาตามท่ีองค์กร ต้ังวัตถุประสงค์ไว้ การสื่อสารภายในองค์กรมีหลายลักษณะ เช่น การสื่อสารระหว่างผู้บังคับบัญชา การสื่อสารระหว่างผู้ร่วมงานระดับเดียวกัน และการสื่อสารระหว่างผู้ปฏิบัติงานที่อยู่คนละสายงาน และตา่ งระดับกนั ๕ . ก ารส่ื อ ส ารม วล ช น (Mass Communication) เป็ น ก ารส่ือ สารที่ ผู้รับ สาร มีจานวนมากจนไม่สามารถนบั ได้ว่ามีกี่คนและผู้รับสารมีลักษณะทเี่ รียกว่า เปน็ สาธารณชน (Public) การส่ือสารมวลชนน้ันเป็นการส่ือสารที่ช่องทางการสื่อสาร หรือ ส่ือ มีบทบาทสาคัญเป็นอย่างย่ิง ที่ทาหน้าที่นาเอาข่าวสารจากแหล่งกาเนิดมาเผยแพร่ผ่านสื่อมวลชนกระจายข่าวไปสู่สาธารณชน สื่อมวลชนนั้นมีหลายรูปแบบ เช่น หนังสือ หนังสือพิมพ์ นิตยสาร วิทยุ โทรทัศน์ ภาพยนตร์ หนังสือพับ ประกาศ การส่ือสารมวลชนเป็นการส่ือสารข่าวสารสู่สาธารณชน มีจุดประสงค์ ของการส่อื สารโดยสรุป ๔ ประการ ดงั น้ี ๕.๑ หนา้ ทใี่ หข้ ่าวสารแก่สาธารณชน ๕.๒ หนา้ ทชี่ กั จูงใจ ๕.๓ หนา้ ท่ใี ห้การศกึ ษา ๕.๔ หนา้ ท่ีใหค้ วามบันเทิง
ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร ส่ื อ ส า ร | ๑๙ รปู แบบของการสื่อสาร รูปแบบของการสื่อสาร ได้แก่ การแบ่งประเภทย่อยของการสื่อสาร ซ่ึงมีวิธีแบ่งได้หลายวิธี ดังท่ี สนทิ สัตโยภาส (๒๕๔๕ : ๖-๗) ไดส้ รปุ ไว้ ดังน้ี ๑. แบ่งรปู แบบของการส่ือสารตามจานวนของผ้ทู าการส่ือสาร การแบง่ รูปแบบของการส่ือสารตามวธิ ีน้จี ะสามารถแบ่งได้ ๔ ประเภท คอื ๑.๑ การส่ือสารภายในตัวบุคคล ได้แก่ การสื่อสารที่บุคคลส่ือสารกับตัวเอง ได้แก่ การนึกคิด การใคร่ครวญ การลาดับความหรือเหตุการณ์ การจินตนาการ หรือการคิดวางแผนงาน เป็นต้น นักการส่ือสารบางท่านไม่ยอมรับว่าการสื่อสารท่ีเกิดภายในตัวบุคคลเป็นการส่ือสาร เนื่องจากผลของการสอื่ สารไม่ปรากฏออกมาให้เห็นชัดเจนเหมือนการสื่อสารกับบคุ คลอื่น ๑.๒ การส่ือสารระหว่างบุคคล ได้แก่ การส่ือสารที่สร้างปฏิสัมพันธ์ระหว่างบุคคล ๒ คนมักออกมาในรูปของการสนทนา การพูดคุย การถกเถียง การพูดโทรศัพท์ เป็นต้น โดยมาก จะเป็นการสื่อสารอย่างไม่เปน็ ทางการ ภาษาที่ใช้จะมีทั้งวัจนภาษา (ภาษาถอ้ ยคา) และ อวัจนภาษา (ภาษาท่ีไม่ใช้ถ้อยคา) การสื่อสารในลักษณะน้ี วัฒนธรรมจะเข้ามามีบทบาทในการสื่อสารสูงมาก โดยเฉพาะเรื่องมารยาท เพศ ระบบอาวุโส เป็นอาทิ ๑.๓ การส่ือสารในกลุ่มบุคคล ได้แก่ การสื่อสารระหว่างบุคคลต้ังแต่ ๓ คนขึ้นไป เช่น การประชุม การอบรมสัมมนา การปรึกษาหารือ การแลกเปลี่ยนความคิด การส่ือสารประเภทนี้ ถ้าเป็นการสื่อสารกันภายในกลุ่มขนาดเล็ก สมาชิกในกลุ่มจะมีปฏิสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดกัน แตถ่ า้ เปน็ กล่มุ ใหญส่ มาชิกภายในกลมุ่ จะมีโอกาสปฏิสัมพนั ธ์กนั น้อย ๑.๔ การส่ือสารมวลชน ได้แก่ การส่ือสารท่ีผู้ส่งสารเป็นองค์กรที่ส่ือสารไปยัง บุคคลจานวนมากซ่ึงอยู่ในที่ต่างๆ กัน (มวลชน) จะมีท้ังส่ือส่ิงพิมพ์และส่ืออิเล็กทรอนิกส์ เช่น หนังสือพิมพ์ นิตยสาร วารสาร วทิ ยุ โทรทัศน์ เปน็ ตน้ การสื่อสารมวลชนมักเป็นการสื่อสารทางเดียวที่สื่อสารจากกลุ่มผู้ส่งสาร ทาการส่งสาร อย่างเปิดเผยผ่านส่ือดังกล่าวไปยังมวลชน การได้ข้อมูลย้อนกลับจะมีค่อนข้างน้อยและล่าช้า เช่น การวิจารณ์ขา่ วทางหนงั สอื พมิ พ์ การมีจดหมายโต้ตอบมาถงึ ผู้ส่งสาร เปน็ ต้น ๒. แบง่ รูปแบบของการส่อื สารตามการตอบสนอง ถ้าใช้ลักษณะของการตอบสนองเปน็ เกณฑ์ การสื่อสารจะแบ่งเป็น ๒ ประเภท คือ ๒.๑ การส่ือสารทางเดียว คือ การส่ือสารท่ีผู้ส่งข้อมูลข่าวสารไปยังผู้รับสาร จะไม่เห็น การตอบสนองโดยทันทีทันใด การตอบสนองจะมีบ้างแต่ก็ต้องใช้เวลา จึงดูเหมือนว่าผู้ส่งสาร มีบทบาทสื่อสารเพียงฝ่ายเดียว เช่น การส่งสารทางวิทยุกระจายเสียง โทรทัศน์ ภาพยนตร์ หนังสือพิมพ์ หรือเรียกอีกอยา่ งว่า “การส่ือสารมวลชน” น่ันเอง ๒.๒ การส่ือสารแบบสองทาง คือ การสื่อสารท่ีมีการแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสารกัน ระหว่างผู้ส่ือสารด้วยกัน ได้แก่ การส่ือสารระหว่างบุคคล การสื่อสารในกลุ่มบุคคล และการส่ือสาร ในทีส่ าธารณะ เชน่ การสนทนา การประชมุ สัมมนา การพดู โทรศัพท์ การอภปิ รายทั่วไป เป็นต้น
๒๐ | ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร สื่ อ ส า ร ๓. แบง่ รูปแบบของการส่อื สารตามวธิ ีการท่ีใชใ้ นการสง่ สารและรับสาร ในชีวิตประจาวันของมนุษย์จะมีการส่งสารและรับสารอยู่ตลอดเวลา บางตาราเรียก การส่งสารว่า “การเข้ารหัสสาร” และเรียกการรับสารว่า “การถอดรหัสสาร” ดังนั้น จึงสามารถ แบ่งรูปแบบของการส่อื สารตามลักษณะดังกลา่ วน้ีได้ ๒ ประเภท คือ ๓.๑ การส่งสาร (Expressive Skills) ได้แก่ วิธีการท่ีผู้ส่งสารเสนอสารไปสู่ผู้รับสาร ดว้ ยการพูดและการเขยี น ๓.๑.๑ การพูด หมายถึง การส่ือความหมายของมนุษย์ด้วยการเปล่งเสียงออกมา เป็นเรื่องราว และมีกิริยาท่าทางเป็นเครื่องถ่ายทอดความรู้ ความคิด และความรู้สึกจากผู้พูด ไปยังผฟู้ งั ดงั แผนภูมิ ผพู้ ดู เสยี งและกริ ยิ าท่าทาง ผฟู้ งั ปฏิกิริยาจากผู้ฟัง ๓.๑.๒ การเขียน หมายถึง การแสดงความรู้ ความคิด และความรู้สึกออกมา ให้ผู้อืน่ รับรดู้ ว้ ยวิธกี ารถ่ายทอดออกมาเป็นลายลักษณ์อกั ษร ดงั แผนภมู ิ ผ้เู ขยี น ตวั อักษรและความหมาย ผอู้ า่ น ปฏกิ ริ ิยาจากผู้อา่ น ๓.๒ การรับสาร (Receptive Skills) ได้แก่ วิธีการท่ีผู้รับสารถอดรหัสสารด้วยการฟัง และการอ่าน ๓.๒.๑ การฟัง หมายถึง การได้ยินและเข้าใจความหมายของเรื่องราวได้ ตรงตามจุดประสงค์ของผู้พูด พร้อมทั้งสามารถใช้วิจารณญาณพิจารณาคุณค่าของเร่ืองท่ีฟังได้ด้วย ดังแผนภูมิ ผฟู้ งั ได้ยินเสยี งและเขา้ ใจความหมาย คดิ นาไปใช้ ๓.๒.๒ การอ่าน หมายถึง การแปลความหมายของตัวอักษรออกมาเป็นแนวคิด หรอื ถอ้ ยคา แลว้ นาความคิดน้นั ไปใช้ให้เกดิ ประโยชน์ ดังแผนภูมิ ผู้อา่ น ตวั อกั ษรและความหมาย เลือกความหมาย นาไปใช้
ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร ส่ื อ ส า ร | ๒๑ อุปสรรคของการส่อื สาร การสื่อสารนัน้ มีทั้งท่ีเป็นไปตามความประสงคแ์ ละไม่บรรลุตามความประสงค์ ดังนั้น เราจึง ควรหาวิธีท่ีทาให้การส่ือสารมีประสิทธิภาพมากที่สุดและหาวิธีขจัดอุปสรรคของการสื่อสาร โดยวิธีหน่ึงที่จะช่วยลดอุปสรรคของการส่ือสารก็คือ จะต้องพิจารณาองค์ประกอบแต่ละส่วน ของกระบวนการส่ือสาร รวมทั้งพิจารณาเง่ือนไขอ่ืนๆ ด้วยว่าในแต่ละส่วนนั้นสามารถเกิดอุปสรรค ข้ึนได้อย่างไรบ้าง และจะขจัดอุปสรรคนั้นด้วยวิธีการใด โดยสามารถสรุปอุปสรรคของการสื่อสาร ในดา้ นต่างๆ ไวด้ งั น้ี องค์ประกอบ ลกั ษณะที่เป็นอปุ สรรค ผู้สง่ สาร ๑. ขาดพนื้ ความรู้ มคี วามรนู้ ้อยหรอื รู้ไม่จรงิ ๒. ขาดความสนใจและความร้สู กึ ที่ดีตอ่ ประเด็นทจ่ี ะสื่อสารและตวั ผู้รบั สาร ตวั สาร ๓. ขาดความสนั ทัดในการใช้ภาษา ๔. เกิดความไม่พรอ้ มทัง้ ร่างกายและจติ ใจ ภาษา ๕. ความแตกตา่ งกันในภูมิหลงั แตกตา่ งทางวฒั นธรรมประเพณี ผู้รับสาร ๑. เน้ือหาของสารยากเกินไป มีความซับซ้อนลึกซ้ึงเกินสติปัญญาของผู้รับ สือ่ สาร กาลเทศะ และ ๒. อยหู่ ่างไกลประสบการณ์ของผู้รับสาร สภาพแวดลอ้ ม ๓. มีเนื้อความท่ีผู้รับสารได้ยินอยู่จาเจหรือแปลกใหม่เกินความคิดนึกของ ผรู้ บั ๑. ใช้ภาษาท่เี ขา้ ใจได้ยากหรอื เลอื นราง ๒. เปน็ ภาษาท่ผี ดิ ระดบั ๓. ใช้สานวนภาษาท่ไี ม่ตรงตามเนื้อหา เรียงลาดับคาสบั สน ๑. เชน่ เดียวกบั ผู้สง่ สาร ๒. มีอคตแิ ละทศั นคตทิ ี่ไม่พงึ ประสงคต์ ่อผสู้ ่งสาร ๓. มีความคาดหวังสูงเกินไป เชน่ ต้องการให้ผู้ส่งสารช้แี จงให้ผู้รับสารเข้าใจ ภายในระยะเวลาอันส้นั ๑. อยู่ในสภาพท่ีไม่เหมาะสม ๒. สอื่ ขัดขอ้ ง เชน่ การพูดโทรศัพท์ทสี่ ายขัดข้อง ทาให้ได้ยนิ ไม่ชัดเจน ๑. อยู่ในกาลเทศะท่ีไม่เหมาะสม เช่น ชักชวนเพ่ือนให้เล่นกับเราในขณะที่ เขากาลังดหู นังสอื เตรียมสอบ ๒. อยใู่ นสภาพที่ไม่เหมาะสม เช่น สนทนากันในบริเวณท่มี ีเสียงดังมากๆ ทา ให้ส่ือสารกันไมร่ เู้ ร่อื ง ตารางท๑่ี .๒ อปุ สรรคของการส่อื สาร
๒๒ | ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร ส่ื อ ส า ร นอกจากน้ี คณ ะกรรมการวิชาภ าษาไทยเพื่อการสื่อสาร ศูนย์วิชาบูรณ าการ หมวดวิชาศึกษาทั่วไป มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ (๒๕๔๙ : ๒๔-๒๙) ได้กล่าวถึงอุปสรรค ของการส่อื สาร สรปุ ไว้ดงั น้ี ๑. สาเหตุท่ีเกิดจากผู้ส่งสาร ผู้ส่งสารเป็นองค์ประกอบเบ้ืองต้นในกระบวนการส่ือสาร เนื่องจากเป็นผู้เลือกข้อมูลข่าวสาร เลือกวิธีการและช่องทางที่จะทาให้สารไปถึงผู้รับสาร สาเหตุท่ี ทาใหก้ ารสอื่ สารไมส่ มั ฤทธิ์ผลอันเน่อื งมาจากตัวผู้สง่ สาร ไดแ้ ก่ ๑ .๑ ค ว า ม รู้ ค ว า ม ส า ม า ร ถ (Knowledge and Competency) ห ม า ย ถึ ง การมีความรู้ความเข้าใจ และความเช่ียวชาญเกี่ยวกับสารท่ีต้องการจะส่ือ หากผู้ส่งสาร ขาดความรู้ความเข้าใจในสารนั้นๆ ย่อมไม่อาจถ่ายทอดให้ผู้รับสารมีความรู้หรือเช่ือถือปฏิบัติตามท่ี ผู้ส่งสารต้องการได้ นอกจากนั้น ยังหมายรวมถึงการมีความสามารถในการใช้ภาษาที่เหมาะสม กับบุคคลและกาลเทศะ ตลอดจนมีความรู้เกี่ยวกับกระบวนการส่ือสาร สามารถใช้ส่ือที่เหมาะสม และทันสมัย ได้แก่ เคร่ืองมืออิเล็กทรอนิกส์ เคร่ืองคอมพิวเตอร์ ฯลฯ สามารถวิเคราะห์ผู้ฟัง และสามารถแกป้ ญั หาหรอื อุปสรรคทีข่ ดั ขวางการสือ่ สารได้ ๑.๒ บคุ ลิกลักษณะ (Personalities) ผสู้ ง่ สารตอ้ งมีทศั นคตทิ ด่ี ี ๓ ประการคือ ๑) ทัศนคติที่ดีต่อตนเอง มีความมั่นใจในความรู้ความสามารถของตนเอง คิดว่า เปน็ ผสู้ ่งสารทีด่ ีได้ หากขาดความม่ันใจในตนเองแลว้ จะสง่ ผลตอ่ บุคลิกภาพและทาใหค้ วามสามารถ ในการส่งสารนอ้ ยลง ๒) ทัศนคติท่ีดีต่อสารท่ีจะสื่อ การมีความรู้สึกท่ีดีเกี่ยวกับสารจะมีผลดีต่อ การส่อื สาร เหมาะจะทาให้ผสู้ ง่ สารสนใจศกึ ษาหาข้อมลู เพิ่มเติมเพื่อให้มีความรู้ในเรื่องน้ันๆ มากข้ึน ๓) ทัศนคติท่ีดีต่อผู้รับสาร หากผู้ส่งสารมคี วามรู้สึกที่ดีต่อผู้รบั สารก็จะช่วยกระตุ้น ใหผ้ ู้ส่งสารมีความกระตือรือร้น ตง้ั ใจ และมคี วามพยายามในการส่อื สารอย่างเต็มท่ี ๑.๓ สภาพร่างกายและจิตใจ (Physical and Mental Health) ในขณะส่ือสาร หากผู้ส่งสารมีสภาพร่างกายหรือจิตใจท่ีไม่พร้อม เช่น เจ็บป่วย เม่ือยล้า หิวหรืออิ่มเกินไป ง่วงนอน วติ กกงั วล เสียใจ ฯลฯ เหล่านล้ี ว้ นสง่ ผลทาใหป้ ระสิทธภิ าพในการสอ่ื ความลดลง ๑.๔ เจตนา (Intention) การสื่อสารที่ผู้ส่งสารไม่มีเจตนา อาจเป็นการส่งสารท่ีไม่ได้ เตรียมตัวล่วงหน้า เช่น การพูดโดยฉับพลันทาให้จัดลาดับความคิดสับสน หรือเป็นการส่งสาร โดยบงั เอญิ เช่น ในกรณที ่ีผ้หู ญิงคนหน่ึงทาผา้ เชด็ หนา้ หรอื หนังสอื ตกขณะเดินผ่านผ้ชู าย กอ็ าจทาให้ ผ้รู บั สารตีความหรือคดิ ไปเองว่าผสู้ ง่ สารเรยี กรอ้ งความสนใจกเ็ ปน็ ไปได้ ๒. สาเหตุที่เกิดจากสาร สารเป็นส่ิงท่ีเกิดจากความรู้สึกนึกคิด อารมณ์ ความต้องการ หรือเน้ือหาสาระท่ีผู้ส่งสารต้องการสื่อออกไป ซึ่งอาจถ่ายทอดในรูปของภาษาพูด ภาษาเขียน หรือกริ ิยาท่าทาง เบอร์โล (๑๙๖๐) ได้กล่าวถึงส่วนประกอบสาคัญของสารว่าประกอบด้วยสามส่วน คือ ๒.๑ รหัสสาร (Message Codes) รหัสสารก็คือ ภาษา สัญลักษณ์ หรือสัญญาณท่ี มนุษย์กาหนดขึ้นมาเพื่อแสดงออกแทนความคิด ความรู้สึก ความเชื่อ ฯลฯ ของผู้ส่งสารซ่ึงแตกต่าง
ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร สื่ อ ส า ร | ๒๓ กันไปตามเชื้อชาติและวัฒนธรรม รหัสสารที่เป็นภาษาท่าทาง เช่น การสื่อความหมายว่า “ใช่” คนไทยจะพยักหน้าขึ้นลง ในขณะท่ีชาวอินเดียและชาวบัลแกเรียจะส่ายหน้า ความแตกต่างของ รหัสสารท่ีใช้ในการสื่อสารของแต่ละชาติแต่ละวัฒนธรรมดังกล่าวอาจเป็นอุปสรรคและเป็นสาเหตุ ท่ีทาให้การส่ือสารไม่บรรลุวัตถุประสงค์ได้ นอกจากน้ี การสะกดคาผิด การใช้คาย่อ คาพ้องรูป พอ้ งเสยี ง คาท่ีมีหลายความหมาย คาทีส่ ือ่ ความหมายแฝงหรือความหมายโดยนยั คาท่ีใช้เฉพาะกลุ่ม คาแสลง หรือแม้แต่ปริภาษา เช่น ขนาดตัวหนังสือท่ีเล็กเกินไป หรือเสียงพูดท่ีดัง ค่อย ทุ้ม ต่า จนเกินไป ก็อาจเปน็ สาเหตทุ ่ีทาให้การส่ือสารไม่สัมฤทธิ์ผลเช่นกนั ๒.๒ เน้ือหาของสาร (Message Content) หมายถึง สาระเร่ืองราวต่างๆ ที่ผู้ส่งสาร ต้องการถ่ายทอดไปยังผู้รับสาร ซึ่งอาจจาแนกออกเป็นเนื้อหาท่ีเป็นวิชาการ เนื้อหาบันเทิง เน้ือหา แสดงความคิดเห็น ฯลฯ ปัญหาการสื่อสารท่ีเกิดจากเนื้อหาสารก็คือ การสื่อสารท่ีมีเน้ือหาสาระ ค่อนข้างยาก มีรายละเอียดมาก ซับซ้อน ยากต่อการทาความเข้าใจ มีคาศัพท์เฉพาะ หรืออาจเป็น เนอื้ หาทไ่ี ม่เหมาะสมกบั บคุ คลและกาลเทศะ ๒.๓ การจัดเรียงลาดับสาร (Message Treatment) คือ รูปแบบวิธีการในการนา รหัสสารมาเรียบเรียงให้ได้ใจความตามเนื้อหาท่ีต้องการ ซึ่งจะแตกต่างไปตามลักษณะโครงสร้าง ภาษา บุคลิกลักษณะ และลีลาการใช้ภาษาของแต่ละบุคคล เช่น ประโยคในภาษาไทยจะมี โครงสร้างประโยคโดยเรียงลาดับเป็น ประธาน (ส่วนขยายประธาน) กรยิ า กรรม (ส่วนขยายกรรม) (สว่ นขยายกรยิ า) หากเรยี งลาดบั ผดิ กอ็ าจทาใหเ้ ป็นประโยคทีไ่ มส่ ่ือความหรือเปน็ คนละความหมาย นอกจากนี้ บุคลิกลักษณะและลีลาการใช้ภาษาของแต่ละคนน้ันก็มีผลต่อความสัมฤทธ์ิ ผลของการส่ือสาร เช่น คนใจร้อนมักพูดเร็ว รัวหรือรวบรัด จนทาให้สาระบางส่วนขาดหายไป และผู้รับสารอาจฟังไม่ทัน หรือผู้ส่งสารท่ีชอบพูดทีเล่นทีจริง อาจทาให้ผู้รับสารสับสนว่าสารใด ทเี่ ป็นจรงิ และสารใดทีเ่ ปน็ เท็จ ซ่ึงอาจทาให้เกิดความเขา้ ใจผิดได้ ๓. สาเหตุที่เกิดจากส่ือหรือช่องทางการส่ือสาร (Media or Channel) สื่อ หมายถึง พาหนะท่ีนาพาสารจากผู้ส่งไปยังผู้รับสาร ซึ่งหมายรวมถึงประสาทสัมผัสทั้ง ๕ ของมนุษย์ ในการส่ือสารแต่ละครั้งนั้น หากใช้สื่อที่ขาดประสิทธิภาพหรือไม่มีความเหมาะสม หรือส่งสารผ่าน ช่องทางการสื่อสารที่ไม่เหมาะสมแล้ว ย่อมส่งผลโดยตรงต่อการบรรลุวัตถุประสงค์ของการสื่อสาร การใชส้ อ่ื หรือชอ่ งทางการส่ือสารทไี่ ม่เหมาะสม อาจจาแนกได้เปน็ ๔ ประเภท ดงั ตอ่ ไปน้ี ๓.๑ การเลือกใช้สื่อที่ไม่เหมาะสมกับผู้ส่งสาร เช่น ครูที่ยังไม่มีความรู้ความชานาญ ในการใชค้ อมพิวเตอร์ แตใ่ หเ้ จ้าหน้าที่ชว่ ยเตรียมส่ือการสอนดว้ ยโปรแกรม Ms Power Point ขณะ สอนหนังสืออาจมีปัญหา ทาใหก้ ารเรียนการสอนไม่ราบร่นื ๓.๒ การเลือกใช้ส่ือท่ีไม่เหมาะสมกับเนื้อหาของสาร การส่งเน้ือหาสารท่ีมี ความละเอียดซับซ้อนผ่านสื่อวิทยุแทนที่จะส่งสารผ่านสื่อส่ิงตีพิมพ์ อาจทาให้ผู้ฟังได้เน้ือหาสาระไม่ ครบถ้วนเพราะไม่สามารถฟังสารน้ันซ้าเพ่ือทาความเข้าใจได้อีก แต่หากส่งสารผ่านส่ือสิ่งพิมพ์อาจ ทาให้ผู้รับสารเข้าใจรายละเอียดเหล่าน้ันได้ดีกว่า เน่ืองจากสามารถนากลับมาอ่านทบทวน เพ่อื ตีความและทาความเขา้ ใจได้อกี หลายคร้ังจนกวา่ จะเข้าใจ
๒๔ | ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร ส่ื อ ส า ร ๓.๓ การเลอื กใชส้ อื่ ท่ีไม่เหมาะสมกบั ผรู้ บั สาร การใช้ภาพยนตร์ซ่ึงเป็นส่ือทม่ี รี าคาแพง เพียงส่ือเดียวเพ่ือประชาสัมพันธ์ให้ความรู้กับประชาชนเร่ืองการป้องกันโรคไข้เลือดออก ประชาชน ผู้รบั สารท่ีมฐี านะไมด่ อี าจเข้าไม่ถงึ ส่ือดงั กล่าว ทาให้ไมไ่ ดร้ บั ข้อมูลขา่ วสาร ๓.๔ การเลือกใช้ส่ือที่ไม่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อม เช่น การใช้ส่ือท่ีส่งผ่านคล่ืน ไม่ว่าจะเป็นส่ือโทรทัศน์หรือส่ือวิทยุ เพ่ือให้ความรู้เก่ียวกับการคุมกาเนิดแก่ประชาชนที่อยู่ในพื้นที่ ภูเขาหรือเกาะที่มีสภาพอากาศแปรปรวน เป็นพื้นท่ีที่ระบบสาธารณูปโภคยังเข้าไม่ถึง เน้ือหาสาระ ที่สื่อออกไปย่อมไม่ถึงผู้รับสาร หรือส่งสารด้วยการพูดในที่มีเสียงดังอึกทึก เช่น การทางานใกล้ เครอื่ งจกั รกล อาจสื่อความไดไ้ ม่ดเี ทา่ กับการส่งสารด้วยการเขียน ๔ . ส าเห ตุ ที่ เกิ ด จ าก ผู้ รับ ส าร เน่ื อ งจ าก ผู้ รับ ส ารเป็ น อี ก บุ ค ค ล ที่ ส าคั ญ ใน กระบวนการส่ือสาร เพราะการสื่อสารจะสาเร็จหรอื ไม่น้ันข้ึนอยกู่ ับผู้รับสารว่ามีความรู้ ความเข้าใจ หรือมีการเปล่ียนแปลงไปตามวัตถุประสงค์ท่ีผู้ส่งสารต้องการหรือไม่ ดังนั้น สาเหตุที่จะทาให้ การส่อื สารไมส่ ัมฤทธ์ผิ ลเนือ่ งจากตวั ผ้รู ับสารจงึ ขึ้นอยูก่ บั หลายปัจจยั ดังน้ี ๔.๑ ค ว า ม รู้ ค ว า ม ส า ม า ร ถ (Knowledge and Competence) ห ม า ย ถึ ง การมีความรู้และประสบการณ์เก่ียวกับเน้ือหาสาระของผู้รับสาร หากผู้รับสารมีความรู้ หรือมีประสบการณ์ จะทาให้เข้าถึงเน้ือหาสาระที่ผู้ส่งสารถ่ายทอดมาได้อย่างถูกต้องชัดเจน และครบถ้วน นอกจากนี้ ความรู้ความสามารถของผู้รับสารยังหมายรวมถึงการมีความชานาญ ในด้านภาษาและการถอดรหัสสาร ได้แก่ ความสามารถในการอ่าน การฟัง การจับใจความ และการตีความสารอย่างถูกต้องตามเจตนาของผู้ส่งสาร เช่น การตีความหมายของคา สานวน และคาประพันธ์ร้อยกรองท่ีมีโวหารเปรียบเทียบลึกซ้ึงได้ ตลอดจนมีความรู้เกี่ยวกับ กระบวนการส่ือสารและทราบบทบาทหน้าท่ีของตนเอง ไม่ทาตัวเป็นอุปสรรคของการส่ือสาร เช่น การตั้งใจฟังครูบรรยายเน้ือหาวิชา ไม่พูดคุยแข่งกับผู้พูด เพราะตระหนักว่าจะรบกวนการรับสาร ของตนเอง เปน็ อุปสรรคต่อผู้อ่ืนดว้ ย หรอื อาจมีการเตรียมศกึ ษาขอ้ มลู ล่วงหนา้ เพ่ือใหเ้ ข้าใจบทเรยี น ได้รวดเรว็ ยิ่งขน้ึ ๔.๒ บุ ค ลิ ก ลั ก ษ ณ ะ (Personalities) เป็ น สิ่ งที่ เกิ ด จ า ก ก าร อ บ ร ม เล้ี ย งดู และอาจแตกต่างกันตามสภาพแวดล้อม บุคลิกภาพของผู้รับสารท่ีแตกต่างไปนั้นอาจแบ่งได้ ๒ ลักษณะใหญ่ คือ บุคลิกภาพจากภายนอก เช่น รูปร่าง หน้าตา การแต่งกาย ส่วนบุคลิกภาพ จากภายในที่มีผลต่อการรับสาร อันได้แก่ อุปนิสัยใจคอ ปฏิภ าณ ไหวพริบ สติปัญ ญ า และความเฉลียวฉลาด ๔.๓ ทั ศ น ค ติ (Attitudes) ห ม า ย ถึ ง ก า ร รั บ รู้ ก า ร มี ค ว า ม รู้ สึ ก นึ ก คิ ด หรือมีความคิดเห็นต่อบุคคลหรือส่ิงใดสิ่งหนึ่ง อาจเป็นความคิดที่เปลี่ยนแปลงได้ยาก เช่น ความคิดเห็นเก่ียวกับศาสนา การเมือง และรูปแบบการดาเนินชีวิต หรืออาจเป็นความรู้สึกนึกคิด ท่ีผิวเผิน เปลี่ยนแปลงได้ง่ายตามยุคสมัย เช่น แฟชั่น ศิลปิน และแนวดนตรีต่างๆ เป็นต้น ทัศนคติ ของผู้รบั สารมีความเก่ียวข้องกับการส่ือสารอยา่ งมาก เพราะถ้าผูร้ ับสารมีความรู้สึกที่ไม่ดีหรือมีอคติ ตอ่ องค์ประกอบใดๆ ของการส่ือสาร ก็จะทาใหผ้ ้รู ับสารไมส่ นใจ หลีกเลย่ี งหรือปิดก้ันการรบั ข่าวสาร
ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร สื่ อ ส า ร | ๒๕ จากผ้สู ง่ สาร ดังนั้น เพอ่ื ให้การสอ่ื สารสมั ฤทธ์ผิ ลผู้รับสารควรมีทัศนคตทิ ดี่ ี ๓ ประการ ดงั ต่อไปนี้ ๑) ทัศนคติที่ดีต่อตนเอง คือ มีความรู้สึกที่ดีต่อตนเอง ภูมิใจและมั่นใจ ในความรู้ความสามารถของตนเองว่าเป็นผู้รับสารที่ดีได้ หากผู้รับสารมีทัศนคติเชิงลบกับตนเอง ประเมินค่าตนเองว่าเป็นคนโง่ ไม่เฉลียวฉลาด ไม่สามารถเรียนรู้และเข้าใจอะไรใหม่ๆ ได้ ก็จะส่งผลต่อความสามารถในการรับรู้ การตีความ และทาให้กลายเป็นคนที่ปิดกั้นตนเองจาก โลกภายนอก หรือหลีกเลี่ยงการรับข่าวสารต่างๆ ๒) ทัศนคติที่ดีต่อเนื้อหาสาร หากผู้รับสารมีความรู้สึกที่ดีต่อข้อมูลข่าวสาร ก็จะสนใจติดตามเพื่อเพ่ิมเติมความรู้ให้ตนเองอยู่เสมอ แต่ถ้าผู้รับสารมีทัศนคติท่ีไม่ดีต่อเน้ือหาใด ก็จะพยายามหลีกเล่ียงข้อมูลข่าวสารน้ันๆ เช่น นิสิตสายวิชาศิลปศาสตร์ส่วนมากมีทัศนคติไม่ดี ตอ่ วชิ าคณติ ศาสตร์ หากหลักสูตรบังคับใหเ้ รยี นวชิ าดา้ นน้ี กล็ งทะเบียนเรียนดว้ ยความจาเปน็ ๓ ) ทั ศ น ค ติ ท่ี ดี ต่ อ ผู้ ส่ งส าร ผู้ รับ ส ารท่ี มี ค ว าม รู้สึ ก ที่ ดี ต่ อ ผู้ ส่ งส าร ไม่ว่าจะประทับใจหรือช่ืนชม ย่อมก่อให้เกิดความรู้สึกในเชิงบวก กระตือรือร้นในการรับข้อมูล ข่าวสารจากผู้ส่งสาร ในทางตรงกันข้าม หากผู้รับสารมีอคติต่อผู้ส่งสาร ก็จะพยายามหลีกเล่ียง ไม่ต้ังใจ ไม่สนใจท่ีจะรับข่าวสารจากผู้ส่งสาร ทาให้การส่ือสารไม่ประสบผลสาเร็จตามวัตถุประสงค์ เช่น นิสิตที่มีทัศนคติต่อครูภาษาไทยในเชิงลบเพราะคิดว่าไม่ทันสมัย จึงเข้าเรียนวิชาภาษาไทย อย่างฝืนใจ ไม่เอาใจใส่ในการเรียน ทาให้ไม่ได้รับความรู้ ไม่ได้ฝึกทักษะตามที่ครูสอน เป็นเหตุให้ ทาข้อสอบไมไ่ ด้และมผี ลการเรียนที่ไมน่ า่ พอใจ ๔.๔ สภาพร่างกายและจิตใจ (Physical and Mental Health) หากการส่ือสาร ครั้งนั้นเป็นไปในขณ ะท่ีผู้รับสารมีสภ าพ ร่างกายหรือจิตใจไม่พ ร้อม เช่น ป วดศีรษ ะ ไม่ได้รับประทานอาหาร หรือเพิ่งรับประทานอาหารจนอิ่ม อ่อนเพลียเพราะอดนอน เครียด และวิตกกังวล หรือมีเร่ืองเสียใจ ฯลฯ สาเหตุเหล่าน้ีล้วนมีผลต่อประสิทธิภาพในการรับสาร ไม่ว่าจะเป็นการอ่าน การฟัง หรือการดู ทาให้ไม่สามารถจับใจความสาคัญของเรื่องท่ีอ่านหรือฟัง และอาจตีความถอ้ ยคาสานวนผิดพลาดไปจากทผ่ี ู้สง่ สารตั้งใจได้
๒๖ | ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร ส่ื อ ส า ร สรปุ การท่ีเราจะเป็นผู้ส่งสารและรับสารที่ดีน้ัน เราควรเรียนรู้องค์ประกอบของการส่ือสาร กระบวนการส่ือสาร ประเภทของการสื่อสาร ตลอดจนอุปสรรคของการสื่อสาร ดังท่ีได้กล่าวมาแล้ว ว่า การสื่อสารให้เกิดผลสัมฤทธ์ิน้ันต้องอาศัยความพร้อมของทุกองค์ประกอบในการส่ือสาร จึงจะทาให้กระบวนการส่ือสารดาเนินต่อไปอย่างราบรื่นและบรรลุตามวัตถุประสงค์ ดังนั้น เม่ือเราได้ทราบถึงองค์ประกอบเบื้องต้นตลอดจนสาเหตุท่ีทาให้การสื่อสารไม่ประสบผลสาเร็จแล้ว ตอ่ ไปไม่ว่าจะทาหน้าทีใ่ ดในกระบวนการส่ือสาร หากเราทราบวัตถปุ ระสงค์ของการส่ือสารคร้งั นั้นๆ ทราบบทบาทหน้าที่ของตนเองอย่างชัดเจนแล้วเตรียมการให้พร้อม พยายามศึกษาทาความเข้าใจ เกี่ยวกับสารท่ีจะส่ือ เรียบเรียงเนื้อหาให้ถูกต้องชัดเจน เลือกใช้สื่อและช่องทางการส่ือสาร ให้เหมาะสมกับเน้ือหาของสารและผู้รับสาร รวมทั้งเหมาะสมกับวัฒนธรรมและกาลเทศะของ การสื่อสาร ตลอดจนไม่ทาให้ตนเองเป็นอุปสรรคขัดขวางกระบวนการสื่อสารแล้ว การสื่อสาร ครง้ั นน้ั ๆ ย่อมมีโอกาสเป็นการสอื่ สารที่สมั ฤทธิผ์ ลได้ในท้ายท่สี ุด
ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร ส่ื อ ส า ร | ๒๗ กิจกรรมประจาบทท่ี ๑ ๑. ให้นักศึกษาร่วมกันนาเสนอสถานการณ์การสื่อสารและวิเคราะห์องค์ประกอบของ การส่ือสารจากสถานการณ์นัน้ ๆ ๒. ให้นักศึกษาจับกลุ่ม กลุ่มละ ๕ คน แล้วชมวีดีทัศน์เร่ืองการสื่อสารในชีวิตประจาวัน แล้วร่วมกันพิจารณาองค์ประกอบ ประเภทของการสื่อสารแลว้ อภิปราย ๓. ให้นักศึกษาจับกลุ่ม กลุ่มละ ๕ คน วิเคราะห์ “วัจนภาษา” และ “อวัจนภาษาจาก สือ่ ตา่ งๆ ในชีวิตประจาวัน อาทิ หนงั สอื พมิ พ์ วารสาร บทความ ๔. ใหน้ ักศึกษาอภปิ รายหัวขอ้ “ภาษามคี วามจาเป็นสาหรับการสื่อสารของมนษุ ย์อย่างไร” ๕. ให้นักศึกษาวิเคราะห์ลักษณะท่ีดีของผู้รับสารและผู้ส่งสารโดยอาศัยสถานการณ์ การรายงานในช้ันเรียน จากนั้นใหเ้ สนอวิธแี ก้ไขข้อบกพร่องของผสู้ ง่ สารและผู้รับสาร
๒๘ | ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร ส่ื อ ส า ร เอกสารอ้างอิง คณาจารย์มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (๒๕๕๑). ภาษากับการสื่อสาร. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. โครงการบริหารวิชาบูรณาการ หมวดวิชาศึกษาทั่วไป มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. (๒๕๔๙). ภาษาไทยเพ่ือการส่ือสาร. กรงุ เทพฯ : สานักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร.์ จันทิมา เขียวแก้ว และนฤมล รุจิพร. (๒๕๕๑ ). “แนวคิดพื้นฐานเกี่ยวกับการสื่อสาร” ใน เอกสาร การสอนชุดวิชาการสื่อสาร หน่วยที่๑-๘. กรุงเทพฯ : อรุณการพมิ พ์. จิรวฒั น์ เพชรรตั น์ และอัมพร ทองใบ. (๒๕๕๕). ภาษาไทยเพ่อื การส่ือสาร. กรุงเทพฯ : โอเดยี นสโตร.์ ปรมะ สตะเวทนิ . (๒๕๔๕). หลกั นิเทศศาสตร์. กรุงเทพฯ : หา้ งหุ้นส่วนจากดั ภาพพมิ พ์. ภญิ โญ ชา่ งสาน. (๒๕๔๒). ภาษาไทยเพ่ือการส่ือสาร. สงขลา : สถาบนั ราชภัฏสงขลา. ยุบล เบ็ญจรงคก์ ิจ. (๒๕๔๒). การวิเคราะหผ์ ู้รับสาร.กรุงเทพฯ : ที. พ.ี พริ้นท์. ราชบัณฑิตยสถาน. (๒๕๕๖). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔. กรุงเทพฯ : ราชบณั ฑติ ยสถาน. สนิท สัตโยภาส. (๒๕๔๕). ภาษาไทยเพอื่ การสอื่ สารและสืบคน้ . กรุงเทพฯ : เซ็นจรู ่ี. สวนิต ยมาภัย. (๒๕๕๒). “ภาษาท่ีใช้ในการสื่อสาร” ใน ประมวลสาระชุดวิชาภาษาไทยเพื่อการ ส่ือสาร หนว่ ยท่ี ๑-๗. กรุงเทพฯ : อรุณการพมิ พ.์ Berlo, David K. (๑ ๙ ๖ ๐ ). The process Communication. New York : Holt, Rinehart and Winstons.
ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร สื่ อ ส า ร | ๒๙ แผนการจดั การเรียนรู้ บทท่ี ๒ การใช้ภาษาเพอื่ การส่อื สาร วตั ถุประสงคท์ ว่ั ไป ๑. มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการใชภ้ าษาไทยเพอ่ื การส่อื สาร ๒. เหน็ ความสาคญั ของภาษาไทยในฐานะเป็นเครื่องมือของการสื่อสาร ๓. นาความรู้ด้านการใช้ภาษาเพื่อการส่ือสารไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจาวันได้อย่างถูกกาลเทศะ และสร้างสรรค์ วตั ถุประสงค์เชิงพฤติกรรม ๑. อธิบายความหมายและความสาคัญของภาษาไทยได้ ๒. วเิ คราะห์การใชภ้ าษาและข้อบกพร่องของการใชภ้ าษาได้ ๓. ประยกุ ต์ใช้ภาษาไทยในชีวิตประจาวนั ได้อยา่ งถกู กาลเทศะและสรา้ งสรรค์ได้ สาระการเรียนรู้ ๑. การใชภ้ าษาเพอื่ การสือ่ สาร ๒. การใช้คาเพ่ือการส่ือสาร ๓. การใชป้ ระโยคเพ่ือการสื่อสาร ๔. การใช้สานวนเพ่ือการส่ือสาร ๕. การใชโ้ วหารเพ่อื การสอื่ สาร กิจกรรมการเรยี นการสอน ๑. การบรรยาย ๒. การรายงาน ๓. การศกึ ษาดว้ ยตนเอง ๔. การอภิปราย ๕. สถานการณ์จาลอง ๖. กจิ กรรมกลุ่ม ส่อื การเรยี นการสอน ๑. เอกสารประกอบการสอน ๒. สือ่ อเิ ลก็ ทรอนิกส์ อาทิ คอมพิวเตอร์ สไลด์ วีดที ัศน์ ๓. แบบฝกึ หดั
๓๐ | ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร สื่ อ ส า ร การวดั และการประเมินผล ๑. ตรวจแบบฝึกหัดและผลงานผ้เู รยี น ๒. สังเกตและบนั ทึกพฤติกรรมผู้เรียน ๓. ทดสอบผลการเรยี นรู้
ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร ส่ื อ ส า ร | ๓๑ บทท่ี ๒ การใชภ้ าษาเพื่อการสอ่ื สาร ในกระบวนการส่ือสารนั้น “ภาษา” มีความสาคัญในการเป็นเครื่องมือของการส่ือสาร ในลักษณะของการทาหน้าที่เป็น “สาร” เพื่อถ่ายทอดเรื่องราวที่มีความหมายจากผู้ส่งสารไปยัง ผู้รับสาร นอกจากนั้น ภาษาไทยยังมีความสาคัญในแง่ของการเป็นภาษาประจาชาติของเรา ทม่ี ีเอกลักษณ์และถือเป็นสมบัตทิ างวฒั นธรรมของประเทศไทย จากอดีตจนถึงปจั จุบนั ภาษาไทยน้ัน จะเปล่ยี นแปลงไปตามกาลเวลาและบริบทของสังคม ในฐานะที่เราเปน็ ผู้ใช้และเจ้าของภาษาเราควร ศึกษาลักษณะของภาษาไทยตลอดจนทาความเข้าใจภาษาไทยอย่างถ่องแท้ เราจึงสามารถ นาภาษาไทยมาใชไ้ ด้ถกู ต้องตามกาลเทศะและใช้ไดอ้ ย่างสร้างสรรค์ต่อไป ความหมายของภาษา นววรรณ พันธุเมธา (๒๕๕๘ : ๓) อธิบายเร่ืองคาในภาษาว่า “ในฐานะผู้ใช้ภาษา เราพอ จะทราบว่าเสียงท่ีเปลง่ ออกมาครง้ั หน่ึงๆ นั้นเป็นคาหรือไม่ ถ้าเสียงที่เปล่งออกมายงั ไม่มคี วามหมาย เรายังไม่ถือเป็นคา” พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ (๒๕๕๖ : ๒๕๘) ให้ความหมายของคา ไว้ว่า “คา คือเสียงพูดหรือลายลักษณ์อักษรท่ีเขียนหรือพิมพ์ข้ึนเพื่อแสดงความคิด โดยปรกติถือว่า เป็นหนว่ ยทเี่ ลก็ ทส่ี ดุ ทม่ี ีความหมายในตวั ” จากข้างต้นสามารถสรุปได้ว่า คา คือเสียงที่เปล่งออกมาในคร้ังหนึ่งๆ แล้วจะต้อง มีความหมาย โดยคาน้นั ถือเปน็ หน่วยทเี่ ล็กทีส่ ุดในภาษานนั่ เอง ศิลปะการใชภ้ าษา การท่ีจะใช้ภาษาให้เกิดประสิทธิภาพได้น้ัน เราควรรู้จักการใช้คาให้ถูกต้องตามกาลเทศะ และสร้างสรรค์ โดยจะต้องรู้จักความหมายของคา หน้าท่ีของคา ตลอดจนการนาคาไปใช้ ในลักษณะตา่ งๆ เพ่อื การสื่อสารทีส่ มั ฤทธผ์ิ ลตอ่ ไป การใชค้ าเพ่ือการสอ่ื สาร ๑. ใช้คาให้ถกู ต้องตามระเบยี บของภาษา ๒. ใช้คาให้ถกู ต้องตามความหมาย ๓. ใช้คาให้ถูกตอ้ งตามระดบั ของภาษา ๔. ใช้คาใหม้ ีน้าหนัก ๕. ใช้คาท่คี นทวั่ ไปเขา้ ใจและยอมรบั ๖. ขอ้ บกพร่องในการใช้คา สนิท สตั โยภาส (๒๕๔๒) ได้สรปุ การใชค้ าเพ่ือการสือ่ สารไว้ดังน้ี ๑. ใช้คาให้ถกู ต้องตามระเบียบของภาษา ระเบยี บของภาษาท่ีเกี่ยวกับการใชค้ าให้ถกู ตอ้ ง มกั เก่ียวกบั เร่ืองต่อไปนี้
๓๒ | ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร ส่ื อ ส า ร ๑.๑ การใช้วรรณยุกต์ในภาษาไทย วรรณยุกต์ หมายถึง เคร่ืองหมายแสดงเสียงสูงต่า ของคาในภาษาไทย มีวรรณยกุ ต์ ๔ รูป คอื ่ (เอก) ้ (โท) (ตรี (จัตวา) และมเี สียง ๕ เสียง คือ เสียงสามัญ เสียงเอก เสียงโท เสียงตรี เสียงจัตวา เสียงสูงต่าในภาษาไทยแสดงความหมายของคา ด้วยการใช้วรรณยุกต์ จึงต้องระวังถ้าเขียนรูปวรรณยุกต์ผิด นอกจากจะทาให้เสียงของคาผิดไปแล้ว ยังทาใหค้ วามหมายผดิ ไปดว้ ย เชน่ คลอง เป็น คานาม แปลวา่ ทางนา้ , ลานา้ คลอ่ ง เป็น คาวิเศษณ์ แปลว่า สะดวก, ง่าย, ไมข่ ัดขอ้ ง คลอ้ ง เป็น คากริยา แปลว่า เอาของท่เี ป็นวงหรอื บ่วงสวมสิง่ ใดสงิ่ หนง่ึ ไว้, เกี่ยวกนั หรอื ถ้าวางรูปวรรณยุกต์ผิดท่ี กท็ าให้เสยี งและความหมายของคาผดิ ไปด้วย เชน่ ขม่ ขืน เป็น คากรยิ า แปลวา่ ใชก้ าลังขนื ใจ, ใชอ้ านาจใหท้ าตามใจ ขมขน่ื เป็น คากรยิ า แปลวา่ รสู้ กึ ชอกชา้ แต่ฝนื ไว้เพราะไม่สามารถแสดงออกมาได้ เมื่อจะนาวรรณยุกต์มาใช้ในคา จะต้องใช้ “วิธีผันอักษร” ซ่ึงมีความสัมพันธ์ระหว่าง รปู เขยี นกบั เสยี งอา่ น โดยมีหลกั การผนั อยา่ งสังเขป ดังนี้ การผันอกั ษร อักษรกลาง (มี ๙ ตัว คอื ก จ ฎ ฏ ด ต บ ป อ) สามัญ เอก โท ตรี จตั วา จา้ จา จา คาเปน็ ผันได้ ๕ เสียง เชน่ จา จา่ จ้าบ จาบ จาบ คาตาย ผนั ได้ ๔ เสยี ง เช่น - จาบ หา้ - หา สา้ ด - อกั ษรสูง (มี ๑๑ ตวั คือ ข ฃ ฉ ส ถ ผ ฝ ห ศ ษ ฐ) ว่าว วา้ ว คาเปน็ ผันได้ ๓ เสยี ง เช่น - ห่า ค่ะ คะ คะ มาก มา้ ก มาก คาตาย ผันได้ ๒ เสยี ง เชน่ - สาด อกั ษรตา่ (ไดแ้ ก่ พยญั ชนะ ๒๔ ตัวทเ่ี หลือ) คาเป็น ผนั ได้ ๓ เสยี ง วาว - คาตายเสียงสั้น ผันได้ ๓ เสียง - - คาตายเสยี งยาว ผันได้ ๓ เสยี ง - - ตารางที่ ๒.๑ การผันอักษร ตัวอย่าง คาทม่ี ักใชร้ ูปวรรณยกุ ตผ์ ิด เชน่ ขนมเคก้ แฟ้ม แฟ้บ ถ่อมตวั หน้าแดน่ งุ่นง่าน คั่นกลาง ข้นั บนั ได บุม่ บา่ ม หง่างแหงง่ นะคะ สวัสดีคะ่ ถงุ ไถ้ แกม้ ยยุ้ งอ่ กแงก่ วอกแวก จา้ มา่ ปากม้า
ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร สื่ อ ส า ร | ๓๓ ๑.๒ การใช้สระในภาษาไทย สิ่งท่ีพึงระวังในการใช้คาในภาษาไทยอีกประการหน่ึง คือ การใช้สระ เพราะเสียงสระส้ันยาวในภาษาไทยก็มีส่วนทาให้ความหมายต่างกันออกไปด้วย สระในภาษาไทยมี ๒๑ รปู แต่มีเสียง ๒๔ เสียง (ตาราหลักภาษาไทยร่นุ เกา่ บอกวา่ สระในภาษาไทย มี ๒๑ รปู ๓๒ เสียง) คอื รปู สระ ะ (วิสรรชนีย)์ า (ลากขา้ ง) ั (หนั อากาศ) ็ (ไมไ้ ตค่ ้)ู ิ (พินทุอิ) ’ (ฝนทอง) (หยาดนา้ คา้ ง) ุ (ตีนเหยยี ด) ู (ตีนค)ู้ เ (ไมห้ นา้ ) ใ (ไม้ม้วน) ไ (ไมม้ าลาย) โ (ไม้โอ) ฤ (รึ) ฤๅ (รือ) ย (ตวั ย) ว (ตัว ว) ฦ (ลึ) ฦๅ (ลอื ) ร (ตวั ร) อ (ตัวออ) เสยี งสระ เสยี งสนั้ เสยี งยาว อะ อิ อึ อุ อา อี อื อู เอะ แอะ โอะ เอาะ เอ แอ โอ ออ เออะ เอยี ะ เอือะ อัวะ เออ เอีย เออื อัว ฤ ฦ อา ใอ ไอ เอา ฤๅ ฦๅ ตารางท่ี ๒.๒ รปู และเสยี งสระในภาษาไทย ตัวอย่าง คาท่มี ักออกเสียงสระเสียงสั้นกับสระเสียงยาวสับเสยี งกนั แล้วทาให้ความหมายผดิ ไป กัน เปน็ คากริยา กดี ขวางไวไ้ ม่ใหเ้ ข้ามาหรือออกไป, ไม่ใหเ้ กิดมีขนึ้ เปน็ คาสรรพนาม คาแทนช่ือผู้พดู ใช้กับผ้เู สมอกนั หรือ ผนู้ ้อย กาน เป็นคากรยิ า ตดั เพื่อใหแ้ ตกใหม่ เช่น กานตน้ มะขาม พลุ เปน็ คานาม ด อ ก ไม้ เพ ลิ ง ช นิ ด ห นึ่ ง บ ร ร จุ ดิ น ปื น ใน ก ร ะ บ อ ก ไม้ ไ ผ่ เมอื่ จดุ จะระเบดิ ดงั คล้ายปืน พลู เป็นคานาม ชื่อไมเ้ ถาชนิดหน่ึง ใบมรี สเผด็ ใช้กนิ กับหมาก และทายาได้ ขัน เปน็ คากริยา ทาให้ตงึ หรือแน่น, อาการร้องของไกห่ รือนก, หวั เราะ เป็นคานาม ภาชนะสาหรบั ตักหรือใส่น้า เป็นคาวิเศษณ์ น่าหัวเราะ, นกึ อยากหัวเราะ, ชวนหวั เราะ ขาน เป็นคากริยา กล่าว, เรียก, เอย่ , พดู , บอก, ตอบ ฝนั เปน็ คากรยิ า การเห็นเป็นเร่ืองราวเมื่อหลับ, การนึกเห็นในขณะท่ีต่ืน ซ่งึ ไมอ่ าจเป็นจริงได้ ฝาน เปน็ คากริยา ตดั , เฉอื น, แฉลบใหเ้ ป็นแผน่ หรือ เป็นชิ้นเปน็ อัน
๓๔ | ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร ส่ื อ ส า ร ๑.๓ การใช้พยัญชนะ การใช้พยัญชนะในภาษาไทย จะใช้ท้ังเป็นพยัญชนะต้น และเปน็ พยญั ชนะท้ายคาหรอื ตัวสะกด คอื ๑.๓.๑ พยัญชนะต้น หมายถึง พยัญชนะท่ีใช้ขึ้นต้นพยางค์หรือคา ซึ่งมีท้ัง พยญั ชนะต้นเดย่ี วและพยญั ชนะควบกล้า การใช้พยัญชนะเป็นพยัญชนะตน้ เดีย่ วท่ีพึงระวังและมักใช้สบั สนกันอย่เู สมอ ได้แก่ พยัญชนะ ร กบั ล พยัญชนะทง้ั สองตัวนี้ถา้ ใช้สบั กนั จะทาใหค้ วามหมายตา่ งกันไปดว้ ย เชน่ รบ เป็นคากรยิ า แปลว่า สกู้ ัน, ต่อสูใ้ นทางศกึ , เรา้ เอาใหไ้ ด้ ลบ เป็นคากรยิ า แปลว่า ทาใหห้ ายไปด้วยอาการเชด็ ถู, หกั ออก, ชกั ออก ราด เปน็ คากรยิ า แปลว่า เท ข อ ง เห ล ว ๆ เช่ น น้ า ใ ห้ ก ร ะ จ า ย แ ผ่ อ อ ก ไ ป หรือเรีย่ ราดไปทัว่ ลาด เป็นคาวเิ ศษณ์ แปลว่า ต่าลงทีละนอ้ ยๆ, ไมช่ ัน ร้นิ เปน็ คานาม เป็นชือ่ แมลงขนาดเลก็ ชนิดหน่งึ คลา้ ยแมลงหวแี่ ตก่ ดั เจ็บเหมอื นยุง ล้นิ เป็นคานาม หมายถงึ อวัยวะที่อยู่ในปากมีหน้าท่ีกลั้วอาหาร รู้รส และช่วย ในการออกเสียง รัก เป็นคากรยิ า แปลว่า ชอบอยา่ งผกู พัน พร้อมด้วยช่นื ชมยนิ ดี เป็นคานาม หมายถงึ ไม้พันธุ์พ่มุ ชนิดหน่งึ ลัก เปน็ คากริยา แปลวา่ ลอบทาในสิง่ ทตี่ นไม่มีสิทธิห์ รือไมไ่ ดร้ ับอนุญาต รด เปน็ คากริยา แปลว่า เท, ราด หรอื สาดนา้ ลงไปยงั ส่งิ ใดส่งิ หนง่ึ เพอ่ื ให้เปียกชุม่ ลด เป็นคากรยิ า แปลว่า นอ้ ยลง, ตา่ ลง, ผอ่ นลง เชน่ ลดฝีเท้า ไข้ลด ลดโทษ พยัญชนะต้นที่เป็นพยัญชนะควบกลา้ ก็มักใช้สับสนอย่เู สมอ คอื พยัญชนะที่มีตัว ร หรือ ล ควบกลา้ ถ้าเขยี นหรือพูดสับกนั กจ็ ะทาให้ความหมายต่างออกไป เชน่ กรับ เปน็ คานาม แปลว่า ไม้ ส าห รับ ตี ห รือ ข ยั บ เป็ น จั งห วะใน ข ณ ะฟ้ อ น รา หรือขบั เสภา กลับ เปน็ คากรยิ า แปลวา่ พลกิ , พลิกหน้าเปน็ หลัง, แปรผัน, เปล่ียน ประ เป็นคากรยิ า แปลวา่ พรม, ปะทะ, กระทบ, ต่อสู้ เช่น ประมอื กนั ปละ เป็นคาวเิ ศษณ์ แปลวา่ ปล่อย, ละท้ิง, ละเลย เชน่ ปล่อยปละละเลย พร่า เปน็ คากริยา แปลวา่ ทาใหเ้ สียหาย, ทาลาย, ทาให้ยอ่ ยยบั เปน็ คาวิเศษณ์ แปลว่า กระจาย, เห็นไมช่ ดั เช่น ตาพรา่ พลา่ เปน็ คานาม หมายถึง เครือ่ งกบั ข้าวชนดิ หนึ่งคลา้ ยยาแตใ่ ชเ้ นอ้ื ดบิ
ภ า ษ า ไ ท ย เ พื่ อ ก า ร สื่ อ ส า ร | ๓๕ ๑.๓.๒ พยัญชนะท้ายคา (ตัวสะกด) คือ พยัญชนะที่ประสมอยู่ข้างหลังพยางค์ หรือคา มี ๘ แม่ คอื แม่ กง ใช้ ง สะกด เช่น กาง เก็ง กรง ปลง สงฆ์ แม่ กน ใช้ น ณ ญ ร ล ฬ สะกด เช่น คน สัณฐาน สัญญา จร จล ทมิฬ ปลาวาฬ วิรุฬหก จารูญ หริ ัญ แม่ กก ใช้ ก ข ค ฅ สะกด เช่น ผาสุก สุขใจ บคุ คล รักษา วิหค แม่ กด ใช้ ด จ ช ซ ฎ ฏ ฐ ฒ ต ถ ท ธ ศ ษ ส ฉ ฌ สะกด เช่น ไพสิฐ สด ปัจฉิม ชัชวาล สตั ย์ ศรัทธา พัศดี อัตรา มธั ยม กฤษณา พสั ดุ แม่ กบ ใช้ บ ป พ ฟ ภ สะกด เช่น กราบ บุปผาชาติ ประสบการณ์ ปรูฟ สังเขป ภาพ แม่ กม ใช้ ม สะกด เชน่ สัมพันธ์ สาม สัมมนา แม่ เกย ใช้ ย สะกด เช่น เกย เชย กรวย ควาย แม่ เกอว ใช้ ว สะกด เชน่ กราวกีฬา แวววาว สาว หนาว ชิวหา การใช้ตัวสะกดในภาษาไทยมีข้อพึงระวังก็คือ มาตราตัวสะกดบางแม่มีพยัญชนะ ท่ีเป็นตัวสะกดหลายตัว แม้จะออกเสียงเหมือนกัน แต่ถ้าใช้ตัวสะกดคนละตัว ความหมายก็ต่างกัน ไปด้วย เชน่ จัน - ต้นไมช้ นดิ หนง่ึ ลูกสเี หลอื งหอม กินได้ จณั ฑ์ - ดุร้าย, หยาบช้า เชน่ น้าจณั ฑ์ (เหล้า) จรรย์ - ความประพฤต,ิ กิริยาในหมคู่ ณะ เชน่ จรรยา กด - บงั คับลง, ข่ม, ใชก้ าลังดนั ให้ลง เช่น กดข่ี กดคอ กดหวั กดราคา กช - ดอกบวั เชน่ กรกช (ดอกบัว คือ มือ ได้แก่ กระพ่มุ มอื ) กฎ - จดไวเ้ ปน็ หลักฐาน, ข้อกาหนด เชน่ กฎบัตร กฎจราจร กฎกระทรวง กฎหมาย พิศ - เพง่ ด,ู แลดูโดยจงใจ, ยสี่ ิบ พิษ - สงิ่ ทเ่ี ป็นอันตรายแกร่ ่างกายหรอื จิตใจ เช่น พิษสง พิษสนุ ขั บ้า ๑.๔ การใช้คาลักษณ นาม ลักษณ นาม คือ คาท่ีใช้บอกลักษณ ะของคานาม เพื่อแสดงรปู ลักษณะขนาดของนามน้ันให้ชัดเจนย่ิงขึ้น เช่น ข้าว ๓ เมล็ด ข้าว ๓ จาน ข้าว ๓ หม้อ ข้อความทั้งสามน้ี ใช้ลักษณ นามต่างกัน ทาให้เห็นภาพของต่างกัน โดยเฉพาะในเรื่อง จานวนของเมล็ดขา้ วและภาชนะที่บรรจุ การใช้ลักษณนามจะต้องใช้ให้ถูกหลัก คือ ต้องรู้ว่าคานามใดใช้คาลักษณนามอะไร และจะวางไว้ในตาแหน่งใด โดยท่ัวไปคาลักษณนามมกั จะปรากฏในตาแหนง่ ดังตอ่ ไปนี้ ๑) ปรากฏหลังจานวนนับ เชน่ ม้า ๒ ตวั เรอื ๓ ลา บ้าน ๕ หลัง ๒) ปรากฏอยู่หนา้ คาลาดับท่ี เช่น บ้านหลงั แรก นกตวั หนงึ่ ๓) ปรากฏหน้าคาสาหรบั เน้นความ เช่น มา้ ตวั นี้ บ้านหลังโนน้ ผู้หญิงคนนั้น ๔) ปรากฏหนา้ คาวเิ ศษณ์ เช่น มีดเล่มใหญ่ สนุ ัขตวั โต ปากกาดา้ มทอง
๓๖ | ภ า ษ า ไ ท ย เ พ่ื อ ก า ร ส่ื อ ส า ร ตัวอยา่ ง การใช้ลักษณนามผิด โปรดช่วยกนั อนรุ กั ษ์โบราณสถานทุกชิ้นของประเทศไว้ให้ลูกหลาน (ควรใช้ แหง่ ) มียาสามญั ประจาบา้ นหลายอยา่ งอยู่ในตยู้ า (ควรใช้ ขนาน) พระสงฆ์หลายองคอ์ ย่ใู นวหิ าร (ควรใช้ รูป) แม่ซือ้ ร่มมาแจกเพื่อนบ้านหลายอนั (ควรใช้คัน) บุหรี่ ๑ ซอง มี ๒๐ อนั (ควรใช้ มวน) จังหวดั นครสวรรค์มแี มน่ ้าไหลผ่านหลายแมน่ ้า (ควรใช้ สาย) ฉันซ้อื ขา้ วหลามมา ๑๐ อัน (ควรใช้ กระบอก) ทีห่ นา้ ห้องน้ามีกระจกติดอยหู่ น่ึงอนั (ควรใช้ บาน) แมซ่ ือ้ มีดและเขม็ มาฝากฉนั อยา่ งละหน่ึงอนั (ควรใช้ เลม่ ) ฉนั อ่านบทความในหนงั สอื พิมพ์วันละเรอ่ื ง (ควรใช้ บท) ๑.๕ การใช้บุพบท บุพบท หมายถึง คาที่ใช้นาหน้าคานาม หรือคาที่ทาหน้าที่ได้อย่าง คานามเพื่อให้ความต่อเน่ืองกันและมีใจความสมบูรณ์ และเพ่ือให้รู้ว่าคาท่ีอยู่หลังบุพบทนั้นมีหน้าที่ เก่ียวข้องกับคาที่อยู่ข้างหน้าอย่างไร การใช้คาบุพบทจะต้องระวัง เพราะถ้าใช้คาบุพบทต่างกัน ออกไป จะทาใหค้ วามหมายของข้อความแตกตา่ งไปด้วย เชน่ นกั ศึกษาอยู่ ข้าง หอ้ งเรียน นักศึกษาอยู่ ใน หอ้ งเรียน นักศกึ ษาอยู่ หน้า ห้องเรียน นักศึกษาอยู่ หลัง ห้องเรียน ทงั้ ๔ ประโยคนีใ้ ช้บุพบทตา่ งกัน จงึ ทาใหค้ วามหมายแตกตา่ งกันโดยเฉพาะสถานที่ ขอ้ สงั เกตในการใชค้ าบพุ บทบางคา ๑.๕.๑ คาบุพบท แก่ กับ ต่อ แด่ เพอ่ื สาหรบั แก่ ใชเ้ ม่ือประธานทากริยาฝ่ายเดียว และ นามท่ีตามมาเปน็ ผู้รบั การกระทา เชน่ ครูให้ รางวลั แกน่ กั เรียน พอ่ ใหร้ างวัลแก่ลูก กับ ใช้เมอื่ ประธานและกรรมทากริยาร่วมกัน เชน่ เขาคยุ อยู่กบั เพ่ือน ผู้ว่าราชการจังหวัดไปปลกู ป่ากับประชาชน ตอ่ ใช้เพ่ือแสงความเกีย่ วข้องกัน หรือ ตดิ ต่อกัน เชน่ หลอ่ นย่ืนคารอ้ งตอ่ ศาลแล้ว ประชาชนร้องทกุ ข์ตอ่ ผู้วา่ ราชการจังหวัด แด่ ใช้เหมือนแก่ แต่ถ้าผู้รับการกระทาเป็นผู้นับถือสูงสุด หรือน่าให้เกียรติยกย่อง ให้ใช้ แด่ แทน แก่ เช่น ประชาชนรว่ มกนั ถวายพระพรชยั มงคลแดพ่ ระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ ัว ประชาชนสร้างสะพานนเี้ พ่อื เป็นอนสุ รณ์แดพ่ ลเอกเปรม ตณิ สูลานนท์ เพ่ือ, สาหรับ ใช้นาหนา้ กรรม เชน่ ผมทาเพอ่ื เธอ ของขวญั ช้ินน้ีสาหรบั เธอ
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
