บทที่ 1 ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับโลจิสติกส์ (E-book) PPT

สัปดาห์ท่ี 1

บทท่ี 1 ความร้ทู ั่วไปเก่ียวกับโลจิสติกส์ ความหมาย ความเป็ นมา ประโยชน์ ความสาํ คัญ

บทท่ี 1 ความร้ทู ั่วไปเก่ียวกับโลจิสติกส์ องค์ประกอบหลัก กระบวนการจัดการ งานที่เกี่ยวข้อง แนวคิดที่ เกี่ยวข้อง การกาํ หนด กลยุทธ์



ความหมายของโลจสิ ตกิ ส์ คาํ วา่ โลจิสติกส์ (Logistics) มาจากภาษาฝร่งั เศสคาํ ว่า logistique ท่ีมี รากศพั ทค์ าํ ว่า โลเชร์ (loger) ท่ีหมายถงึ การเกบ็ โดยมีจดุ เร่มิ ตน้ มาจากการขนสง่ สินคา้ ทางการทหาร ในการส่งกาํ ลงั บาํ รุง ทงั้ เสบียงอาวุธ กาํ ลงั พล เพ่ือสนบั สนุน การรบ หรือ กิจกรรมท่ีมีการเคล่ือนยา้ ย จดั เก็บจากอีกท่ีหน่ึงไปยงั อีกท่ีหน่งึ อาจมี การจัดเก็บระยะเวลานานหรือระยะเวลาช่ัวคราวเช่น เอกสาร สินคา้ สาํ เร็จรูป วตั ถดุ บิ และอ่นื ๆ

ความหมายของโลจสิ ตกิ ส์ โลจิสติกส์ (Logistics) คือระบบการจัดการการส่งสินคา้ ขอ้ มูล และ ทรพั ยากรอย่างอ่ืนตา่ งๆ ทกุ อย่างท่ีมีการขนสง่ หรือเคล่ือนยา้ ยจาก จดุ ตน้ ทางไป ยงั จุดบริโภคตามความตอ้ งการของลูกคา้ โลจิสติกสเ์ ก่ียวขอ้ งกับการผสมผสาน ของ ขอ้ มลู การขนส่งการบริหารวสั ดคุ งคลงั การจัดการวตั ถดุ ิบ การบรรจหุ ีบห่อ โลจิสติกสเ์ ป็นช่องทางหน่ึงของห่วงโซ่อปุ ทานท่ีเพ่ิมมลู ค่าของการใชป้ ระโยชนข์ อง เวลาและสถานท่ี สรุปง่ายๆก็คือ ทุกอย่างท่ีมีเก่ียวกับการขนส่ง จะเก่ียวขอ้ งกับ โลจิสติกสท์ งั้ หมด เปา้ หมายของโลจิสตกิ ส์ นนั้ เพ่ือ ใหล้ ดคา่ ใชจ้ ่าย ลดระยะเวลาใน การขนสง่ ลดปัญหาตา่ งๆ ทกุ อย่างท่ีจะเกิดขนึ้ โดยใชต้ น้ ทนุ นอ้ ยท่ีสดุ

ความหมายของโลจสิ ตกิ ส์

ความเป็ นมาของโลจสิ ตกิ ส์ ประวตั ิความเป็นมาของโลจิสติกส์ อาจกลา่ วไดว้ า่ เกิดขนึ้ มาพรอ้ ม กบั การอบุ ตั ิขนึ้ ของมนษุ ยบ์ นโลกนี้ มนษุ ยเ์ ป็นสตั วส์ งั คมอย่กู นั เป็นกลมุ่ ชมุ ชน สงั คม ประชาคมโลก ตา่ งตอ้ งทาํ มาหากิน ไปมาหาสกู่ นั แลกเปล่ยี น สินคา้ วฒั นธรรมขนบธรรมเนียมประเพณี รวมทงั้ มกี ารตอ่ สศู้ กึ สงคราม เพ่ือแย่งชิงการครอบครองทรพั ยากรตามความปรารถนาของตน กิจกรรม การเคล่ือนยา้ ยและการจดั เกบ็ ทรพั ยากรของมนษุ ยล์ ว้ นแลว้ แตเ่ ป็นงาน การจดั การโลจิสติกสท์ งั้ สนิ้

ประโยชน์ของโลจสิ ตกิ ส์ ประโยชนข์ องโลจิสติกส์ ต่อภาคธุรกิจและอตุ สาหกรรม สามารถ ลดตน้ ทนุ และสรา้ งกาํ ไรทางธรุ กิจ เป็นเคร่อื งมือสาํ คญั ในการแขง่ ขนั ธุรกิจ เปล่ียนการทาํ งานจากหนา้ ท่ีท่ีเก่ียวขอ้ งกนั เป็นขบวนการ ประสานงานให้ บรรลุเป้าหมายและนโยบายองคก์ ารทาํ ใหง้ านท่ีเก่ียวขอ้ งกับฝ่ ายอ่ืนท่ี ตน้ ทุนสงู สามารถลดตน้ ทุนได้ ก่อใหเ้ กิดการใชท้ รพั ยส์ ินท่ีคมุ้ ค่าขึน้ เพ่ิม ประสิทธิภาพในการบริการลกู คา้ สรา้ งสมั พนั ธล์ กู คา้ ภายในและภายนอก องคก์ าร เป็นพืน้ ฐานของการเจริญเติบโตของธรุ กิจทาํ ใหเ้ กิดความรวดเร็ว อนั เน่ืองจากเทคโนโลยีสารสนเทศ

5 ประโยชน์ เป็ นพนื้ ฐานใหธ้ ุรกจิ เตบิ โต ของโลจสิ ตกิ ส์ ลดตน้ ทุน ทาํ กาํ ไรเพมิ่ เพม่ิ ประสทิ ธภิ าพในการ บริการ สร้างมูลค่าเพมิ่ ใหส้ นิ ค้า ความรวดเร็วในการสอื่ สาร

ความสําคญั ของโลจสิ ตกิ ส์ ความสําคัญของโลจิสติกส์เป็ นกุญแจสําคัญในระบบเศรษฐกิจ กล่าวคือโลจิสติกสเ์ ป็นรายจ่ายท่ีสาํ คญั สาํ หรบั ธุรกิจต่างๆ ซ่ึงส่งผลกระทบและ ไดร้ บั ผลกระทบจากกิจกรรมอ่ืนในระบบเศรษฐกิจ การปรบั ปรุงประสิทธิภาพของ กระบวนการดา้ นโลจิสติกส์ จะส่งผลโดยตรงต่อการปรับปรุงสภาพเศรษฐกิจ โดยรวมใหด้ ีขนึ้ ได้ ซง่ึ โลจิสตกิ สน์ นั้ ไดก้ ลายเป็นกิจกรรมสาํ คญั ในดา้ นการสนบั สนนุ ในการทาํ ธุรกิจผูป้ ระกอบการโดยส่วนใหญ่จะคาํ นึงถึงการลดตน้ ทุนลงและการ สรา้ งมลู คา่ เพ่ิมในสินคา้ หรอื บรหิ ารเพ่ือเพ่ิมผลกาํ ไรกบั ธรุ กิจนนั้ ๆ

สัปดาห์ท่ี 2

เป้าหมายทสี่ ําคญั ของ Logistics ประกอบด้วยผลลพั ธ์ท้งั หมด 6 ประการ ได้แก่ ความรวดเรว็ ในการส่งมอบสนิ คา้ การสร้างมลู คา่ เพม่ิ (Value Added) (Speed Delivery) ลดต้นทุนในส่วนที่เกย่ี วกบั การดาํ เนนิ การเกย่ี วกบั การไหลลน่ื ของสนิ ค้า สินค้าและการดแู ลและขนส่งสินค้า(Cargoes (Physical Flow) Handling & Carriage Cost) การไหลลนื่ ของข้อมูลข่าวสาร (Information Flow) เพม่ิ ศักยภาพและประสิทธิภาพของ การแขง่ ขัน (Core Competitiveness)

ผู้เกยี่ วข้องหลกั ในระบบโลจสิ ตกิ ส์ ระบบโลจิสติกสม์ ีผเู้ ก่ียวขอ้ งหลกั แบง่ ออกเป็น 3 ฝ่าย คือ ผจู้ ดั สง่ สินคา้ ผผู้ ลิต และลกู คา้ โดยทงั้ 3 ฝ่ ายจะมีการติดตอ่ ซ่งึ กนั และกนั ซ่งึ จะทาํ ใหส้ ินคา้ หรือบรกิ าร เกิดการไหล หรอื เคล่อื นยา้ ยไดอ้ ย่างมปี ระสิทธิภาพ ผู้จดั ส่ง ผู้ผลิต ลูกค้า

ผู้เกยี วข้องหลกั ในระบบโลจสิ ตกิ ส์

ประเภทของการจดั การโลจสิ ตกิ ส์ การจดั การโลจสิ ตกิ สส์ ามารถแบง่ เป็ น 3 ประเภทใหญ่ ๆ ตามลกั ษณะของ บทบาทหน้าทม่ี หภาคของประเทศได้ดงั นี้ การจดั การโลจิสติกสด์ า้ นการทหาร (Military Logistics Management) หมายถงึ การจดั การการจดั สง่ กาํ ลงั บาํ รุงดา้ นการทหาร เชน่ ยทุ โธปกรณ์ ปัจจยั ส่ี การรกั ษาพยาบาลและสารสนเทศ เพ่ือมงุ่ หวงั ชยั ชนะทางทหาร เป็นสาํ คญั การจดั การโลจสิ ตกิ สด์ า้ นวิศวกรรม (Engineering Logistics Management) หมายถงึ การจดั การดา้ นการวิศวกรรมจดั สง่ ลาํ เรยี ง อนั ไดแ้ กก่ ารสรา้ ง การบรู ณาการและการบาํ รุงรกั ษาสาธารณปู การ ทงั้ ระบบขนสง่ ทางบก ทางนา้ํ ทางอากาศ และทางทอ่ ระบบการจดั เก็บและระบบสารสนเทศ

ประเภทของการจดั การโลจสิ ตกิ ส์ การจดั การโลจิสตกิ ดา้ นธรุ กิจ (Business Logistics Management) หมายถงึ การจดั การดา้ นการจดั เกบ็ และจดั สง่ สนิ คา้ คน สตั ว์ ส่ิงของ จากจดุ หน่งึ ไปยงั จดุ หน่งึ ตามท่ีมนษุ ยต์ อ้ งการ เพ่อื มงุ่ หวงั ความสาํ เรจ็ ทางธรุ กิจเป็นสาํ คญั

ลกั ษณะของ Logistics มี 2 แบบ 1. ลักษณะกิจกรรมเคล่ือนย้ายสินค้าแบบแยกส่วน เป็นลักษณะการ ดาํ เนินงาน โดยกิจกรรมท่ีเก่ียวขอ้ งกับการเคล่ือนย้ายสินค้า จะแยก ออกเป็นส่วนๆ โดยไม่มีการสอดประสานกัน ต่างกิจกรรมก็จะดาํ เนินไป ตามภารกิจหรอื หนา้ ท่ีของตนเอง 2. ลักษณะการเคลือ่ นย้ายสินค้าแบบบูรณาการ (Integration Logistics) เป็นรูปแบบท่ีมีกระบวนการในการเคล่ือนยา้ ยสินคา้ ท่ีเป็นองคร์ วมในการ จดั การ วตั ถดุ ิบ Raw Material และสินคา้ (Goods) จาก Supply Source จน ไปถงึ Demand Source คอื ไปถงึ ผบู้ รโิ ภคหรอื ผซู้ ือ้ ในลกั ษณะแบบ Just In Time



องคป์ ระกอบหลักของโลจสิ ตกิ ส์ การบริหารจัดการสารสนเทศ (Information Management) ในปัจจบุ นั องคก์ รส่วนใหญ่มักนาํ ระบบคอมพิวเตอรแ์ ละการจดั การธุรกิจเชิงอิเล็คทรอนิคส์ เขา้ มาช่วย เพ่ือความสะดวกและรวดเรว็ ส่วนสารสนเทศถือเป็นหวั ใจหลกั ในงานโลจิสติกส์ เพ่ือควบคุมกระบวนการท้ังหมด ตั้งแต่ การวางแผนคาดการณค์ วามตอ้ งการของลูกคา้ (Demand Forecasting ) คาดการณค์ วามตอ้ งการในตวั สินคา้ หรอื การบรกิ ารลกู คา้ และเพ่ือ ใหบ้ รกิ ารลกู คา้ (Customer Service) เป็นกิจกรรมท่อี งคก์ รพยายามตอบสนองความตอ้ งการ ของลกู คา้ การบริหารการจดั ซื้อ (Procurement Management) เนน้ การบรหิ ารในการจดั ซอื้ จดั หาวตั ถดุ บิ และบรกิ ารทงั้ ในสว่ นของการเลอื กผู้ จาํ หนา่ ยวตั ถดุ ิบ กาํ หนดชว่ งเวลาและปรมิ าณในการส่งั ซือ้ และสรา้ ง ความสมั พนั ธก์ บั ผจู้ าํ หนา่ ยวตั ถดุ ิบ

องคป์ ระกอบหลักของโลจสิ ตกิ ส์ การบริหารสินค้าคงคลงั (Inventory Management) การจดั การคลงั สนิ คา้ เน่ืองจากปรมิ าณสนิ คา้ คงคลงั จะเป็นตน้ ทนุ หลกั ท่ี สง่ ผลตอ่ องคก์ ร การมปี รมิ าณสินคา้ คงคลงั ท่ีมากจะสง่ ผลใหเ้ กิดคา่ ใชจ้ า่ ย ท่ีสงู ทงั้ เสยี โอกาสดา้ นการนาํ เงินทนุ ไปหมนุ เวียน เสียคา่ ใชจ้ า่ ยในการเกบ็ รกั ษาสินคา้ การบริหารการขนส่ง (Transportation Management) กิจกรรมท่ีเก่ียวขอ้ งกบั การเคล่ือนยา้ ยสินคา้ โดยจะตอ้ งจดั สง่ สินคา้ ถกู ตอ้ งครบจาํ นวนในสภาพท่ีสมบรู ณ์ และตรงเวลาท่ีกาํ หนด

งานทเี่ กย่ี วข้องกบั โลจสิ ตกิ ส์ จึงเป็นงานท่ีศึกษา วิเคราะห์ แนะนาํ และเขา้ สู่กระบวนการปฏิบัติ เพ่ือ ลดตน้ ทุนสินคา้ ทัง้ ในดา้ นบริหารคลงั สินคา้ วัตถุดิบ สินคา้ สาํ เร็จรูป รวมไปถึง การบรหิ ารการขนสง่ ขณะเดียวกนั งานดา้ น Logistics ยงั ตอ้ งตรวจสอบ ควบคมุ ดแู ลสินคา้ สถานท่ี และจัดเก็บสินคา้ ใหเ้ ป็นหมวดหมู่ ไปจนถึงประสานงานกับ หน่วยงานภายนอก – ภายในองคก์ ร เพ่ือดาํ เนินงานใหเ้ ป็นไปอย่างราบร่ืน ในปัจจบุ นั เจา้ หนา้ ท่ีผปู้ ฏิบตั ิการดา้ น Logistics ยงั เป็นท่ีตอ้ งการจาํ นวนมาก และ มี Career Path ในอาชีพ อย่างรวดเร็วหากคณุ มีความเช่ียวชาญในดา้ นการ วิเคราะห์ รวมถงึ บรหิ ารจดั การดา้ นการขนสง่ ท่ีดี

กระบวนการทาํ งานโลจสิ ติกส์ กระบวนการทาํ งานโลจิสติกส์ หมายถงึ การจดั การโลจิสติกสจ์ ะเนน้ ไป ท่ี ก า ร เ ช่ื อ ม โ ย ง ร ะ ห ว่ า ง กิ จ ก ร ร ม ตั้ ง แ ต่ ขั้ น ต อ น ใ น ก า ร จั ด ห า วั ต ถุ ดิ บ (Raw Material) สินคา้ (Goods) และบริการ (Services) การเคล่ือนยา้ ยจากตน้ ทาง (Source of Origin) ไปยังผูบ้ ริโภคปลายทาง (Final Destination) ไดท้ นั เวลา (Just-in-time) และมปี ระสทิ ธิภาพ

การกาํ หนดกลยุทธ์โลจิสตกิ ส์

แนวคดิ ทเี่ กยี่ วข้องกบั โลจสิ ตกิ ส์ โลจิสติกสเ์ ป็นกระบวนการในการจัดการวางแผนจดั สายงานและควบคุม กิจกรรมทัง้ ในส่วนท่ีมีการเคล่ือนยา้ ยและ ไม่มีการเคล่ือนยา้ ยในการอาํ นวย ความสะดวกของกระบวนการไหลของสินคา้ ตงั้ แต่จดุ เร่ิมจดั หาวตั ถดุ ิบไปถงึ จดุ ท่ีมกี ารบรโิ ภค การประกอบธรุ กิจท่วั ไปผปู้ ระกอบการจะคาํ นงึ ถึงตน้ ทนุ การผลิต เป็นหลกั และจะหาวิธีลดตน้ ทนุ การผลิตใหต้ ่าํ เพ่ือตอ่ สกู้ บั ค่แู ขง่ รายอ่ืนๆ ท่ีอย่ใู น ตลาด นอกจากตน้ ทนุ วตั ถดุ บิ และแรงงานตา่ งๆ แลว้ คา่ ใชจ้ า่ ยดา้ นโลจิสติกสถ์ ือ ว่าเป็นอีกตวั หน่งึ ท่ีมีสดั ส่วนค่อนขา้ งสงู และมีผลต่อราคาสินคา้ และบรกิ ารโลจิ สติกส์

แบบฝึ กหดั ทา้ ยบท 1. ใหน้ กั ศึกษาอธิบายความหมายของคาํ วา่ โลจิสติกส์ (Logistics) หมายถึงอะไร 2. ใหน้ กั ศึกษาบอกความเป็นมาของโลจิสติกส์มาพอสังเขป 3. นกั ศึกษาบอกประโยชน์ของโลจิสติกส์ ต่อภาคธุรกิจและอุตสาหกรรม มีประโยชน์ อยา่ งไร 4. นกั ศึกษาบอก 5 ประโยชน์ของโลจิสติกส์ ท่ีบริษทั และคนทาํ ธุรกิจจะไดร้ ับวา่ มีอะไรบา้ ง 5. นกั ศึกษาบอกความสาํ คญั ของโลจิสติกส์ต่อระบบเศรษฐกิจเป็นอยา่ งไร 6. นกั ศึกษาบอกเป้าหมายท่ีสาํ คญั ของ Logistics ประกอบดว้ ยอะไรบา้ ง 7. นกั ศึกษาบอกประเภทของการจดั การโลจิสติกส์มีก่ีประเภท อะไรบา้ งอธิบาย 8. การดาํ เนินธุรกิจโดยการใชโ้ ลจิสติกส์ในการจดั การธุรกิจ ประกอบดว้ ยผลลพั ธ์ท้งั หมดก่ี ประการอะไรบา้ ง 9. ใหน้ กั ศึกษาบอกองคป์ ระกอบหลกั ของโลจิสติกส์ประกอบดว้ ยอะไรบา้ ง อธิบาย 10.ใหน้ กั ศึกษาคน้ หาคาํ ศพั ทท์ ่ีเก่ียวกบั งานโลจิสติกส์ มา 30 คาํ พร้อมความหมาย