ลำดับที่4

การเลอื กทาเลทตี่ งั้ ของศูนยก์ ระจายสินค้า ดว้ ยวธิ แี บบจาลองเชงิ คณติ ศาสตรแ์ ละวิธจี ดุ ศูนย์ถ่วง กรณีศึกษาโรงงานผลิตอาหารและเครอ่ื งดื่ม ธนกร ววิ ฒั นากรวงศ์ วงศธร เอ๊ฟวา 1

ความเป็นมาและความสาคญั ของปญั หา ประเทศไทย ไมม่ ีศูนย์ ศูนยก์ ระจาย มีตน้ ทนุ ด้าน กระจาย สนิ คา้ โลจสิ ติกส์ สนิ คา้ ตาม สูงข้ึนทุกปี จงั หวดั การตดั สนิ ใจ เลอื กทตี่ ง้ั ศนู ย์กระจาย สินค้า 2

วัตถปุ ระสงค์ 1.เพ่ือศกึ ษาและกาหนดตาแหนง่ ทาเลท่ีต้ังที่ เหมาะสมสาหรับศนู ย์กระจายสินค้าในเขต ภาคเหนอื ของบริษทั กรณีศึกษาโดยใหม้ ีค่า ขนส่งทตี่ า่ ทสี่ ดุ 2.เพอ่ื เปรยี บเทียบผลการเลอื กทาเลที่ตง้ั ท่ี เหมาะสมสาหรับศูนยก์ ระจายสินคา้ ในเขต ภาคเหนอื ของบริษัทกรณีศกึ ษาดว้ ยวธิ แี บบจาลอง เชิงคณติ ศาสตรก์ บั วิธีจุดศนู ยถ์ ว่ ง 3

ขอบเขตการดาเนนิ โครงงาน ใชข้ ้อมูลความตอ้ งการของลกู ค้าและใชข้ อ้ มลู คา่ เชา่ คลังสินคา้ เพื่อศึกษาและวเิ คราะห์ขอ้ มูลโดยใช้แบบจาลองเชงิ คณติ ศาสตร์ และวิธจี ดุ ศูนยถ์ ่วงโดยพิจารณาเลอื กจงั หวดั ท่เี หมาะสมในการ สร้างศนู ยก์ ระจายสนิ คา้ ในภาคเหนอื ท้งั 9 จังหวัด เพ่ือกาหนด พื้นท่สี ีเม็ดมะปรางเปน็ ทีต่ ้งั ศูนยก์ ระจายสนิ คา้ 4

ประโยชนท์ ี่คาดวา่ จะได้รับ  ทราบถึงตาแหน่งการจดั ต้ังศูนย์กระจาย สนิ คา้ ในภาคเหนอื ที่มีค่าขนส่งตา่ ทีส่ ดุ  ไดผ้ ลการเปรยี บเทยี บทาเลท่ตี ง้ั สาหรบั ศนู ย์กระจายสินค้าในภาคเหนือระหว่างวธิ ี แบบจาลองเชงิ คณติ ศาสตรแ์ ละวิธี จุดศนู ย์ถ่วง 5

หลกั การและทฤษฎที ีเ่ กยี่ วขอ้ ง ✘ ความสาคญั ของการจดั การโลจสิ ติกส์ ดาเนินการ ✘ ทฤษฎีเก่ียวกับคลงั สนิ คา้ การเก็บสนิ คา้ ระหว่าง ควบคมุ ประสิทธิภาพและประสทิ ธผิ ลในการ การเคล่อื นยา้ ยเพื่อสนบั สนุนการผลิตและกระจาย เคลือ่ นยา้ ย สนิ ค้า ✘ ปัจจัยการขนส่ง มีความหมายโดยรวมหมายถึงการ ✘ บทบาทของโลจสิ ตกิ ส์ กจิ กรรมหน่งึ สามารถ เคล่ือนย้ายคน สินค้า หรอื บรกิ าร จากตาแหน่งหนึ่ง เกิดขึ้นไดต้ ลอดเวลาเกยี่ วกับวิธไี ดม้ าของ ไปยงั อกี ตาแหนง่ หนงึ่ สินค้าเมื่อมคี วามต้องการ ✘ ความหมายและความสาคัญในการเลือกทาเลทีต่ งั้ ของคลงั สนิ คา้ การหาแหลง่ ที่ตั้งของสถานทป่ี ระกอบการโดยพจิ ารณาทุกปจั จัย เพอื่ ให้ได้ท่ตี ั้งท่ีดที ีส่ ุด 6

หลกั การและทฤษฎีทเี่ ก่ยี วขอ้ ง ✘ การเลือกตาแหน่งที่ต้งั ของสถานทใ่ี หบ้ ริการด้วย ✘ ระบบพิกดั ภูมศิ าสตร์ประเทศไทย ระบบพิกัดที่ วธิ ีการหาคาตอบทีด่ ีท่ีสุด การตดั สนิ ใจเลือกตาแหน่ง กาหนดตาแหนง่ ตา่ งๆ ด้วยวิธีการอา้ งองิ บอก ทต่ี ัง้ ของสถานที่ให้บรกิ ารมบี ทบาทโดยตรงต่อการ ตาแหนง่ เป็นคา่ ระยะเชิงมุมของละตจิ ดู และลองจิจดู ตดั สินใจในดา้ นการดาเนนิ งานดา้ นโลจสิ ตกิ สข์ อง เปน็ การบอกตาแหนง่ ของจุดใดๆ บอกเป็นคา่ ละตจิ ดู องค์กร แล้วจะร้กู ันวา่ จุดน้นั อยทู่ ใี่ ดบนผวิ โลก ✘ วิธหี าจุดศนู ย์ถว่ ง วิธกี ารทใ่ี ชเ้ ลอื กศนู ยก์ ลางการ ✘ ผงั เมอื งและแบง่ โซนสพี ้นื ท่ที ่ีดิน แผนผังเมอื งเปน็ กระจายสินคา้ โดยการคานวณหาทตี่ งั้ ทางภมู ศิ าสตร์ แผนผังท่ีทาขนึ้ เพือ่ ควบคมุ เกย่ี วกับการใชป้ ระโยชน์ แห่งเดยี วตามระยะทางและนา้ หนักของสินค้าที่ต้อง ทีด่ ิน ประกอบไปดว้ ย การวาง และจดั ทาผังเมอื ง ขนส่งตามสตู รการคานวณ รวมและผงั เมอื งเฉพาะ 7

งานวจิ ัยทเ่ี กยี่ วข้อง อธิวฒั น์ (2558) ศึกษาเก่ียวกบั การหาที่ตงั้ ศนู ยก์ ระจายสนิ คา้ นิภาพร (2545) ศึกษาระบบ โดยทตี่ ้นทุนค่าขนส่งจาก ประเมินผลการดาเนินงานสาหรบั โรงงานผลิตไปยังลกู คา้ ตา่ ที่สุด ผู้ประกอบการขนส่งดว้ ยรถบรรทกุ ธรี ะยทุ ธ (2553) ศึกษาเกย่ี วกับ การหาที่ตั้งศนู ยก์ ระจายสินค้า กรกช (2549) ศึกษาวจิ ยั การ ตันติกรและเรืองศกั ด์ิ (2550) ของเหลก็ รูปพรรณกลวงในเขต วิเคราะห์ตาแหน่งท่ีต้งั ของศนู ย์ ศกึ ษาวิธกี ารทเ่ี หมาะสมใน พ้ืนที่ 14 จังหวัดในภาคใต้ รวบรวมและกระจายสนิ คา้ เพื่อ การขนสง่ แบบไป - กลบั ของ การสง่ ออกสินคา้ เกษตร การส่งสนิ ค้า 8

ศึกษาสภาพท่ัวไป รวบรวมข้อมูล สรา้ งแบบจาลองเชงิ คณิตศาสตร์ แผนผงั และวิธีจุดศนู ยถ์ ว่ ง การทางานวิจัย ประยกุ ต์ใช้ ประยุกต์ใชว้ ธิ จี ุดศนู ยถ์ ว่ ง แบบจาลองเชงิ คณิตศาสตร์ เปรยี บเทียบผลลพั ธ์ระหว่างสองวธิ ี เปรยี บเทียบต้นทนุ ค่าขนสง่ 9 ก่อนและหลังทาการวจิ ัย สรปุ ผลการศกึ ษาและข้อเสนอแนะ

3.1 ศึกษาสภาพท่ัวไปและเก็บรวบรวมขอ้ มลู การขนสง่ ปจั จุบนั ของบรษิ ัทกรณีศกึ ษาในภาคเหนือ โรงงาน ตวั แทน ผู้คา้ ส่ง จงั หวดั จาหนา่ ย ขอนแกน่ ตารางประเภทของรถบรรทกุ และปรมิ าณในการบรรทุก ประเภทรถ ปริมาณ(กล่อง) 6 ลอ้ 720 ผ้คู า้ ปลีก 10 ล้อ 1,080 เทรลเลอร์ 1,980 10

ตารางแสดงความตอ้ งการของลูกค้าตลอดสามปี ปริมาณความต้องการของลกู ค้า(กล่อง) ปริมาณความ ลกู ค้า 2558 2559 2560 ต้องการเฉลีย่ 3 ปี ตัวแทนจาหน่ายจงั หวัดเชยี งราย 1,146,240 1,204,920 1,240,200 (กล่อง) 2,039,400 1,196,120 ตัวแทนจาหน่ายจงั หวดั เชียงใหม่ 1,850,400 1,980,360 739,800 1,956,720 614,880 732,240 ตวั แทนจาหนา่ ยจังหวดั นา่ น 707,400 749,520 815,560 633,360 1,334,880 812,640 ตวั แทนจาหนา่ ยจงั หวัดพะเยา 618,840 666,360 914,400 1,292,520 1,263,240 917,160 ตัวแทนจาหน่ายจังหวัดแพร่ 795,240 825,120 492,840 1,186,380 471,600 ตัวแทนจาหนา่ ยจังหวดั แม่ฮอ่ งสอน 1,234,800 1,307,880 ตัวแทนจาหน่ายจงั หวดั ลาปาง 883,080 954,000 ตวั แทนจาหน่ายจงั หวัดลาพูน 1,145,160 1,227,600 *จึงได้ทาการหาควาตมวั ตแ้องทกานรจเฉาลหย่ี สนามา่ ปยี จจงึ ังพหบวว่าัดจังอหตุ วัดรเดชยี ติ งใถห์ มม่ ปี ริมาณมาก4ท4ีส่ ดุ3,ค1อื 610,19156,720 478,800 กล่อง

ราคาคา่ เช่าคลังสินคา้ ของแต่ละจังหวดั ในการสรา้ งศูนยก์ ระจายสนิ คา้ จงั หวดั คา่ เชา่ คลงั สนิ ค้า ราคาคา่ เช่าคลงั สนิ ค้า 2,500 (บาท/ตรม./เดอื น) ตรม. (บาท/ป)ี 3,300,000 เชียงราย 110 3,600,000 3,000,000 เชยี งใหม่ 120 3,000,000 3,300,000 นา่ น 100 - 3,600,000 พะเยา 100 3,600,000 3,000,000 แพร่ 110 แมฮ่ อ่ งสอน - ลาปาง 120 ลาพนู 120 *ตรม. = ตารางเมตร อุตรดิตถ์ 100 *ราคาค่าเช่าคลัง = พ้นื ทค่ี ลงั x ค่าเช่าคลัง 12

พิกัดที่ตั้งของตวั แทนจาหน่ายในแต่ละจงั หวดั ลกู ค้า ละตจิ ูด ลองจิจูด ตวั แทนจาหนา่ ยจังหวดั เชียงราย 19.988408 99.862409 ตัวแทนจาหน่ายจังหวัดเชยี งใหม่ 18.765658 98.972156 18.779388 100.77278 ตัวแทนจาหนา่ ยจังหวดั น่าน 19.141982 99.911389 ตัวแทนจาหนา่ ยจงั หวดั พะเยา 18.149904 100.09204 ตัวแทนจาหนา่ ยจังหวดั แพร่ 19.35008 97.965626 ตวั แทนจาหนา่ ยจังหวัดแมฮ่ อ่ งสอน 18.28106 99.484957 ตวั แทนจาหน่ายจังหวัดลาปาง 18.607105 99.024395 ตัวแทนจาหนา่ ยจงั หวดั ลาพูน 17.601375 100.12406 ตวั แทนจาหนา่ ยจงั หวดั อตุ รดติ ถ์ 13

3.2 สรา้ งแบบจาลองเชิงคณิตศาสตร์ ในการหาทาเลท่ีต้งั ของศูนย์กระจายสินค้า ประกอบไปด้วย  ตวั แปรตัดสินใจ : สิง่ ทตี่ ้องการทราบ  เงอื่ นไขบังคับ : ขีดจากดั ดา้ นทรพั ยากร  สมการเปา้ หมาย : ความต้องการแกไ้ ข  ขอ้ จากัด : กรอบของตวั แปร ปัญหา ingredient  พารามเิ ตอร์ : สัมประสิทธ์ิหรือค่าคงทีท่ ท่ี ราบค่า  ความสมั พันธ์ทางคณติ ศาสตร์ระหว่างตัวแปร 14

ตัวแปรสาหรับสรา้ งแบบจาลองคณติ ศาสตร์ เซต variable ตวั แปรตัดสินใจ i คือ ศนู ยก์ ระจายสินคา้ ������������ ∈ {0,1} j คือ ลูกคา้ ������������ = 1 เมอื่ เลือกทต่ี ังศนู ยก์ ระจายสนิ คา้ ทจี่ งั หวดั i ������������ = 0 เม่อื ไม่เลือกต้ังศูนย์กระจายสนิ คา้ ทจ่ี ังหวดั i ������������������ ∈ {0,1} ������������������ = 1 เมอ่ื สินคา้ จากศูนย์กระจายสนิ คา้ i ถกู สง่ ไปยงั ลูกคา้ j ������������������ = 0 เมื่อสนิ ค้าจากศูนย์กระจายสนิ คา้ i ไมส่ ง่ ไปยงั ลูกค้า j พารามิเตอร์ ������������������ คือ ต้นทุนค่าขนส่งจากศนู ยก์ ระจายสินค้า i ไปยังลูกคา้ j ������������ คือ ปริมาณความตอ้ งการของลกู ค้าในแตล่ ะจงั หวดั j ������������ คอื คา่ เชา่ คลงั สนิ ค้าละค่าบริหารจดั การของจงั หวดั i ������������ คือ ความสามารถในการจดั เกบ็ ของศนู ย1์ก5 ระจายสินคา้ i

สมการเปา้ หมาย 1.) ������ ������ ������ min ������ = ������������������ ������������������������������ + ������������������������ 4.) ������������������������������ ≤ ������������������������ ������=1 ������=1 ������ .) ������ .)5 ������������ ∈ {0,1} 2 ������������ = 1 1 .) ������ .)6 ������������������ ∈ {0,1} 3 ������������������ = 1 ������ 16 16

“การใชแ้ บบจาลองเชงิ คณิตศาสตร์” • คานวณดว้ ยโปรแกรม Excell solver ������ ������ min ������ = ������������������ ������������������������������ + ������������������������ ������=1 ������=1 S T U V WX Y 21 Z= =(SUMPRODUCT(B3;J3,B14;J14,B17;J17)+M3*S3)+(SUMPRODUCT(B4;J4,B14;J14,B18;J18)+M4*S4) 22 +(SUMPRODUCT(B5;J5,B19;J19,B14;J14)+M5*S5)+(SUMPRODUCT(B6;J6,B20;J20,B14;J14)+M6*S6) 23 +(SUMPRODUCT(B7;J7,B21;J21,B14;J14)+M7*S7)+(SUMPRODUCT(B8;J8,B22;J22,B14;J14)+M8*S8) 24 +(SUMPRODUCT(B9;J9,B14;J14,B23;J23)+M9*S9)+(SUMPRODUCT(B10;J10,B14;J14,B24;J24)+M10*S10) 25 +(SUMPRODUCT(B11;J11,B14;J14,B25;J25)+M11*S11) 17

ทาการตง้ั ค่าเงอ่ื นไข เง่อื นไขท่ี 5 เงอ่ื นไขท่ี 1 และสมการ คา่ ของ ������������ มีคา่ เป็น 0 ค่าของ ������������������ มี คา่ เปน็ 1 หรือ หรือ 1 เท่าน้ัน 0 เทา่ นนั้ เง่ือนไขที่ 4 เง่อื นไขที่ 2 ผลรวมของ i ลูกคา้ j ตอ้ งรับ ตอ้ งเท่ากบั 1 สนิ ค้าจาก i 18 เพยี งแหง่ เดยี ว เงอ่ื นไขท่ี 3 ลูกคา้ ������������ ตอ้ ง มจี านวนน้อย กว่าการจัดเกบ็ ������������

ผลท่ีไดจ้ ากการประมวลผล ������������������ เชียงราย เชยี งใหม่ น่าน พะเยา แพร่ แม่ฮอ่ งสอน ลาปาง ลาพูน อุตรดติ ถ์ เชยี งราย 0 0 0 0 0 0 0 0 0 เชยี งใหม่ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 น่าน 0 0 0 0 0 0 0 0 0 พะเยา 0 0 0 0 0 0 0 0 0 แพร่ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 แม่ฮ่องสอน 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ลาปาง 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ลาพูน 0 0 0 0 0 0 0 0 0 อตุ รดิตถ์ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 19

ศกึ ษาทฤษฎจี ดุ ศนู ยถ์ ว่ งในการหาทาเลท่ีตง้ั ของศูนยก์ ระจายสนิ ค้า เม่ือ X = ������ ������������������������ โดยกาหนดตัวแปรดังตอ่ ไปนี้ ������=1 ������������ คือ พกิ ัดละติจดู ของลกู คา้ j ������ ������������ ������������ คือ พกิ ดั ลองจจิ ดู ของลูกคา้ j ������=1 ������������ คอื ปริมาณความตอ้ งการของลกู ค้า ������ คอื จานวนลูกค้า Y = ������ ������������������������ ������=1 ������ ������������ ������=1 20

X = ������ ������������������������ การใชว้ ธิ จี ุดศูนยถ์ ่วง ������=1 ������ ������������ ������=1 X= 19.988408 1,197,120 +18.765658 1,956,720 +18.779388 732,240 +⋯+17.601375(471,600) 1,197,120+1,965,720+732,240+⋯+471,600 X= 172,855,222.17714 = 18.78914 9,199,740 Y = ������ ������������������������ ������=1 ������ ������������ ������=1 Y= 99.863409 1,197,120 +98.972156 1,956,720 +100.77278 732,240 +⋯+100.12406(471,600) 1,197,120+1,965,720+732,240+⋯+471,600 Y= 916,343,830.56336 = 99.60541 9,199,740 21

หากสรา้ งศนู ยก์ ระจายสินค้าทีจ่ งั หวดั เชยี งใหม่ ต้นทนุ รวม : 14,041,040 บาท หากสรา้ งศนู ย์กระจายสินคา้ ทจี่ งั หวดั ลาปาง ต้นทุนรวม : 15,599,399 บาท

ตารางต้นทนุ คา่ ขนส่งรวมเมื่อสร้างศนู ย์กระจายสินคา้ กระจายสนิ คา้ ทจ่ี งั หวดั เชยี งใหม่และจงั หวดั เชยี งใหมแ่ ละจงั หวดั ลาปาง ศนู ยก์ ระจายสินค้า ต้นทุนค่าขนส่ง(บาท) ต้นทุนรวมค่าขนสง่ จังหวัดเชียงใหม่ จงั หวดั เชียงใหม่ 30,369,969 ตา่ กว่าตน้ ทุนรวมค่าขนสง่ จงั หวดั ลาปาง จังหวัดลาปาง 30,994,548 624,578 บาท ตารางเปรียบเทียบต้นทนุ กอ่ น-หลงั การดาเนินโครงงาน ต้นทุนคา่ ขนส่งรวม (บาท) เปรยี บเทียบตน้ ทนุ กอ่ น-หลังการดาเนนิ โครงการ ก่อนการดาเนนิ โครงงาน หลังการดาเนินโครงการ ประหยดั ได้ถึง 1,479,392 บาท (จังหวดั ขอนแกน่ ) (จงั หวดั เชยี งใหม่) หรือคดิ เปน็ 4.64% จากต้นทุนค่าขนสง่ เดมิ 31,849,362 30,369,969

สรุปผล แบบจาลองเชงิ คณติ ศาสตร์ วิธจี ุดศนู ย์ถว่ ง เปรียบเทียบผลลัพธ์ • ผลลัพธท์ เ่ี หมาะสมท่สี ุด คอื • ผลลพั ธ์ท่ีเหมาะสมที่สดุ คือ ที่ • จ.เชยี งใหม่ < จ.ลาปาง ท่ี อ.หางดง จ.เชยี งใหม่ อ.เกาะคา จ.ลาปาง ห่างจาก • เลอื ก อ.หางดง จ.เชยี งใหม่ อ.แจ้ห่มเพียง 101km. ขอ้ เสนอแนะ : 1) หากพิจารณาครบทั้ง 17 จังหวดั ในภาคเหนือ จะทาใหผ้ ลลัพธ์มปี ระสทิ ธิภาพใน การนาไปใช้มากข้ึน 2) ควรพิจารณาในกรณอี ่นื ๆร่วมด้วย เชน่ สภาพการตลาด หรอื สภาวะเศรษฐกิจ 24

อาจารยท์ ปี่ รกึ ษา อาจารย์ ศุภลกั ษณ์ ศรวี ไิ ลย THANKS! Any questions? น.ส.ศริ ิลกั ษณ์ พาลีเขตต์ น.ส.สุจิตรา จิตรีถิน น.ส.สิริวิมล ร่งุ เรอื ง 25