transistor1

ทรานซิสเตอร (TRANSISTOR) คือ สิง่ ประดษิ ฐท าํ จากสารกง่ึ ตวั นํามสี ามขา (TRREE LEADS) กระแสหรอื แรงเคลือ่ น เพียงเล็กนอ ยทีข่ าหนงึ่ จะควบคุมกระแสท่มี ปี รมิ าณมากทไ่ี หลผานขาทงั้ สองขา งได หมายความวาทรานซิสเตอรเปน ทัง้ เครอื่ งขยาย (AMPLIFIER) และสวทิ ซท รานซสิ เตอร ทรานซสิ เตอรช นิดสองรอยตอเรยี กดายตวั ยอวา BJT (BIPOLAR JUNCTION TRANSISTOR)ทรานซิสเตอร (BJT) ถกู นําไปใชง านอยางแพรห ลาย เชน วงจรขยายในเครอื่ งรับวทิ ยแุ ละเครี่องรบั โทรทศั นหรือนาํ ไปใชใ นวงจรอิเลก็ ทรอนิกสท ่ที าํ หนา ท่ีเปนสวทิ ซ (Switching) เชน เปด-ปด รีเลย (Relay) เพื่อควบคุมอุปกรณไ ฟฟาอน่ื ๆ เปน ตน รูปท่ี 7.1 รปู รา งของทรานซสิ เตอร7.1โครงสรางและสัญลกั ษณท รานซิสเตอร ทรานซสิ เตอรช นิดสองรอยตอหรอื BJT นี้ ประกอบดว ยสารก่ึงตวั นาํ ชนดิ พีและเอน็ ตอกัน โดยการเตมิ สารเจอื ปน (Doping) จํานวน 3 ชน้ั ทําใหเ กิดรอยตอ (Junction) ขึน้ จํานวน 2 รอยตอ การสรา ง ครสู มพร บญุ ริน แผนกวชิ าชางไฟฟา วิทยาลยั เทคนคิ ชลบุรี

ทรานซิสเตอรจ งึ สรางได 2 ชนิด คอื ชนดิ ท่มี ีสารชนิด N 2 ช้ัน เรยี กวา ชนิด NPN และชนิดท่มี สี ารชนดิ P 2ชนั้ เรยี กวาชนดิ PNP โครงสรางของทรานซสิ เตอรช นดิ NPN และชนดิ PNP แสดงดงั รูป7.2 รปู ท่ี 7.2 โครงสรา งของทรานซสิ เตอรช นดิ NPN และชนดิ PNP เมอื่ พจิ ารณาจากรูปจะเหน็ วา โครงสรา งของทรานซสิ เตอรจ ะมสี ารกงึ่ ตวั นาํ 3 ช้ัน แตละชน้ั จะตอลวดตวั นําจากเนอ้ื สารกึง่ ตวั นําไปใชงาน ชน้ั ทีเ่ ลก็ ท่สี ดุ (บางที่สุด) เรยี กวา เบส (Base) ตัวอักษรยอ Bสําหรับสารก่งึ ตวั นาํ ชนั้ ทเี่ หลือคือ คอลเลกเตอร (collector หรอื c) และอมิ ิตเตอร (Emitter หรือ E) นัน่ คือทรานซิสเตอรท ั้งชนิด NPN จะมี 3 ขา คือ ขาเบส ขาคอลเลกเตอร ในวงจรอิเล็กทรอนิกสน ยิ มเขียนทรานซสิ เตอรแ ทนดว ยสญั ลกั ษณด ังรปู 7.3 ครสู มพร บญุ ริน แผนกวิชาชา งไฟฟา วิทยาลัยเทคนิคชลบุรี

รูปที่ 7.3 สญั ลกั ษณของทรานซิสเตอรชนดิ NPN และชนิด PNP 7.1.2 ลกั ษณะภายนอกของทรานซิสเตอร เน่อื งจากทรานซสิ เตอรเ ปน อุปกรณอิเลก็ ทรอนกิ สที่สามารถนําไปใชง านไดหลายแบบ เชน ในวงจรขยายและใชง านเปนสวติ ช จึงจาํ แนกชนิดของทรานซิสเตอรไ วห ลายลกั ษณะดงั ตอ ไปน้ี 1. ทรานซสิ เตอรอเนกประสงค/ทรานซิสเตอรข ยายสัญญาณขนาดเลก็ (General Purpose/SmallTransistor) ทรานซิสเตอรป ระเภทน้จี ะมขี นาดเลก็ บรรจใุ นตัวถังพลาสติก (Plastic Package) หลาย ๆรูปแบบดังรูป7.4 โดยมีรหัสกาํ หนดลกั ษณะของตัวถงั ตามมาตรฐาน JEDEC คือ TO-XX รูป 7.4 ทรานซสิ เตอรอเนกประสงคตวั ถังพลาสตกิ มาตรฐาน JEDEC การบรรจทุ รานซิสเตอรประเภทน้ีอีกแบบหนงึ่ คือ บรรจใุ นตวั ถังท่ีเปน กระปอ งโลหะ (Metal Can)มีหลายรูปแบบดงั แสดงในรปู 7.5 ครูสมพร บุญริน แผนกวชิ าชางไฟฟา วทิ ยาลยั เทคนคิ ชลบุรี

รูป 7.5ทรานซสิ เตอรอเนกประสงคตวั ถงั กระปองโลหะนอกจากนใี้ นวงจรขนาดเลก็ ท่มี คี วามตอ งการใชทรานซสิ เตอรขนาดเลก็ หลาย ๆ ตวั ผูผ ลติ ยงั มกี ารบรรจลุ งในตวั ถังแบบวงจรรวม เชน แบบ Dual Metal Can ในรปู 7.6 (a) และบรรจแุ บบ DIP (Dual Inline Package)เหมือน ไอ.ซี. ทว่ั ๆ ไป ดังรปู 7.6(b) นอกจากนยี้ ังบรรจแุ บบ SO (Small Outline) ดงั รูป7.6 (C) เปน ตน รูป 7.6ทรานซสิ เตอรอ เนกประสงคบ รรจลุ กั ษณะของวงจรรวม (IC) ครสู มพร บญุ ริน แผนกวชิ าชางไฟฟา วทิ ยาลยั เทคนิคชลบุรี

2. ทรานซิสเตอรก ําลัง (Power Transistor) เปน ทรานซิสเตอรทที่ ํางานเปนสวติ ช ถกู ออกแบบใหม ีขนาดใหญ ทนกระแสคอลเลกเตอรไดไ มน อยกวา 1 A สามารถทนพกิ ดั แรงดนั ไดส ูง กวา ทรานซิสเตอรขนาด เลก็ และตวั ถงั ของทรานซิสเตอรกําลังจะเปน โลหะหรอื พลาสติกดา นหลงั เปนโลหะ ซ่งึ จะตอ กบั ขาคอลเลกเตอรของทรานซสิ เตอร เพ่อื ทําหนาที่เปนแผน ระบายความรอนใหก ับทรานซสิ เตอรข ณะทท่ี าํ งานและมีกระแสไหลผา นคอลเลกเตอร รูปรางลกั ษณะของทรานซิสเตอรกําลงั แสดงในรปู 7.7 รูป 7.7 แสดงตัวถังลกั ษณะตาง ๆ ของทรานซิสเตอรกําลงั 3. ทรานซิสเตอร อาร. เอฟ (RF Transistor) ถูกออกแบบใหท ํางานในวงจรขยายความถีส่ งู (HighFrequency) ซ่งึ นาํ ไปใชใ นวงจรอิเลก็ ทรอนิกสท ่เี กยี่ วกบั ระบบการสอื่ สาร ดงั ตวั อยา งในรูป7.8 ครูสมพร บุญริน แผนกวชิ าชางไฟฟา วทิ ยาลยั เทคนิคชลบุรี

รปู 7.8 ทรานซสิ เตอร อาร. เอฟ (RF Transistor)7.2 การจดั วงจรไบอัสใหท รานซิสเตอร ทรานซสิ เตอรท ้ังชนดิ NPN และ PNP เม่อื นาํ ไปใชงานไมว าจะใชในวงจรขยายสญั ญาณ (Amplifier)หรอื ทํางานเปน สวติ ช จะตอ งทําการไบอสั ใหท รานซิสเตอรท าํ งานได โดยใชห ลกั การไบอัสดังนี้1. ไบแอสตรงใหกับรอยตอระหวางอิมติ เตอรกบั เบส2. ไบแอสกลบั ใหกบั รอยตอ ระหวา งคอลเลกเตอรก ับเบส รูปท่ี 7.9 แสดงการจดั แรงดนั ไบแอสใหกบั ทรานซสิ เตอร NPN ครูสมพร บุญริน แผนกวชิ าชา งไฟฟา วทิ ยาลัยเทคนคิ ชลบรุ ี

พิจารณาการไบแอสทรานซสิ เตอรชนิด PNP จะเห็นวา ทาํ การไบแอสตรงใหก บั รอยตอ อมิ ติ เตอร-เบส โดยใหศ กั ดาลบกบั เบส (เพราะเบสเปน N) และใหศักดาบวกกับอมิ ติ เตอร (เพราะอมิ ิตเตอรเ ปน P)เชน เดยี วกันตอ งใหไบแอสกลบั กบั รอยตอ คอลเลกเตอร- เบส โดยใหศ กั ดาลบกับคอลเลกเตอร (เพราะคอลเลกเตอรเปน P) และใหศ ักดาบวกกับเบส (เพราะเบสเปน N) น่ีคอื การไบแอสทรานซิสเตอรชนดิ NPN ที่ถูกตองตามเงอ่ื นไข 2 ขอท่กี ําหนดไว รปู ท่ี 7.10 แสดงการจัดแรงดันไบแอสใหกับทรานซิสเตอร PNP7.3 การทํางานของทรานซสิ เตอร พจิ ารณาการทาํ งานของทรานซสิ เตอรชนดิ NPN เมอ่ื ใหไบอสั ตรงกบั รอยตอ เบสและ อมิ ิตเตอร(BE Junction) จะทาํ ใหบ ริเวณปลอดพาหะที่รอยตอ BE แคบลง และทรี่ อยตอระหวา งคอลเลกเตอรก บั เบสไดไบอัสกลบั จะทาํ ใหบ รเิ วณปลอดพาหะท่ีรอยตอ BC มีความกวางมากขน้ึ จึงเกิดกระแสจํานวนเล็กนอ ยไหลขามรอยตอ BE กระแสน้เี รยี กวากระแสเบส (IB) เปน ผลใหมอี เิ ลก็ ตรอนจาํ นวนหนึง่ เคลอ่ื นทอ่ี ยูในรอยตอ BE ในขณะเดียวกนั ที่คอลเลกเตอรบ ริเวณรอยตอ BC จะมีประจุพาหะบวกอยูเปน จาํ นวนมาก จะพยายามดงึ ดดู อิเลก็ ตรอนทเี่ บสขา มรอยตอ BC ทาํ ใหเกดิ กระแสคอลเลกเตอร (IC) ไหลเปน จาํ นวนมาก และไหลออกจากคอลเลกเตอรม ารวมกบั กระแสเบส (IB) กระแสท้งั สองจํานวนนีจ้ ะไหล ไปสูข าอมิ ิตเตอรเ ปนกระแสอมิ ิตเตอร (IE) ครูสมพร บุญริน แผนกวิชาชางไฟฟา วทิ ยาลยั เทคนคิ ชลบุรี

รปู ที่ 7.11 การทาํ งานของทรานซสิ เตอรชนดิ NPN เม่ือนาํ ทศิ ทางการไหลของกระแสระหวางรอยตอ ตาง ๆ ของทรานซิสเตอรท งั้ ชนดิ NPN และ PNPกระแสนยิ มจะมีทิศทางตรงขามกับกระแสอิเลก็ ตรอนท่ีอธบิ ายในหวั ขอ ทแี่ ลว สามารถเขียนไดด งั รปู 7.12 รูปที่ 7.12 ทิศทางการไหลของกระแส เราจะไดสมการแสดงความสมั พนั ธของกระแสในสาขาตางๆดังน้ี IE = IB + IC7.4 วงจรทรานซิสเตอร ครสู มพร บญุ ริน แผนกวิชาชางไฟฟา วิทยาลัยเทคนคิ ชลบรุ ี

รปู แบบการตอ ใชงานของทรานซิสเตอร ถงึ แมวาทรานซสิ เตอรจ ะถกู นาํ ไปใชงานในวงจรตา ง ๆมากมาย แตว งจรเหลานั้นกย็ งั สามารถทจ่ี ะจดั แยกออกเปน กลมุ ได 3 รปู แบบ ดงั นี้ 7.4.1. วงจรเบสรว ม C- B (Common - Base) รปู ท่ี 7.13วงจรเบสรว ม C- B (Common - Base) สญั ญาณอนิ พตุ จะถูกปอ นเขาระหวางขาอมิ ติ เตอรแ ละขาเบส โดยสัญญาณเอาตพ ตุ จะไปปรากฏครอมอยรู ะหวา งขาคอลเลคเตอรแ ละขาเบส สวนขาเบสของวงจรรูปแบบน้จี ะใชเปน ขารว ม (Common )ใหก บั ท้ังอนิ พตุ และเอาตพตุ 7.4.2.วงจรอมิ ติ เตอรร ว ม C- E (Common - Emitter) สัญญาณอินพตุ จะถูกปอ นเขามาระหวา งขาเบส และขาอิมิตเตอร ในขณะที่สญั ญาณเอาตพตุ จะปรากฏระหวา งขาคอลเลคเตอรและขาอิมติ เตอร จากการจัดรปู แบบของวงจรในลกั ษณะนี้ จะเห็นวา สัญญาณ ครสู มพร บุญริน แผนกวิชาชางไฟฟา วิทยาลัยเทคนคิ ชลบุรี

อินพุตจะเปน ตัวควบคมุ กระแสเบสของทรานซสิ เตอรซึ่งก็จะเปน การควบคุมกระแสคอลเลคเตอรซ่ึอเปนเอาตพ ตุ ของวงจรดว ย สว นขาอมิ ิตเตอรจะขารว ม ( Common) รปู ที่ 7.14วงจรอมิ ติ เตอรร ว ม C- E (Common - Emitter) 7.4.3.วงจรคอลเลคเตอรร ว ม C-C ( Common - Collector ) รูปที่ 7.15วงจรคอลเลคเตอรร วม C-C ( Common - Collector ) ครสู มพร บุญริน แผนกวชิ าชา งไฟฟา วทิ ยาลยั เทคนคิ ชลบรุ ี

โดยสญั ญาณอนิ พตุ จะถกู ปอนเขามาระหวา งขาเบส และขาคอลเลคเตอรส ว นสัญญาณเอาตพตุ ทไ่ี ดจะไปปรากฏครอมขาอิมติ เตอร และขาคอลเลคเตอรโ ดยจะใชข าคอลเลคเตอรเ ปน ขารวม (Common ) ของทั้งอนิ พตุ และเอาตพุต7.5 การใชง านทรานซิสเตอร 7.5.1. ทรานซสิ เตอรทีท่ ํางานเปน สวติ ซ การนาํ ทรานซิสเตอรไ ปใชง านเปน สวติ ซก ารปด เปดวงจรของทรานซสิ เตอรจ ะถกู ควบคมุ โดยเบส-อิมติ เตอร (B-E) นนั่ คือ เมือ่ เบส-อิมติ เตอร ไดรับไบอัสตรงทรานซิสเตอรจะอยูสภาวะ ON แตถ าเบส-อิมิตเตอรไดร บั ไบอัสกลบั ทรานซสิ เตอรกจ็ ะอยใู นสภาวะ OFF รปู ท่ี 7.16วงจรทรานซสิ เตอรอ ยสู ภาวะ ON ครสู มพร บญุ ริน แผนกวิชาชา งไฟฟา วิทยาลัยเทคนิคชลบรุ ี

รปู ที่ 7.17 วงจรทรานซิสเตอรอยูสภาวะ OFF โดยการปอ นกระแสเบส ( IB ) ใหก บั เบสของทรานซสิ เตอร เพื่อใหรอยตอระหวางคอลเลคเตอรก บัอิมติ เตอรนาํ กระแสได และตองจายกระแสเบสใหทรานซสิ เตอรน าํ กระแสจนอ่ิมตวั จะเกิดกระแสไหลผานรอยตอคอลเลคเตอรก ับอิมิตเตอร เปรยี บไดวาสวติ ซร ะหวา งจดุ C และ E ทาํ งานได เมอ่ื หยดุ ปลอ ยกระแสเบสใหก บั เบสของทรานซสิ เตอรจ ะไมสามารถทาํ งานเปนสวติ ซไ ด กระแสคอลเลคเตอรจ ะไมไหลผานรอยตอ ไปสอู ิมิตเตอร ( IC = 0 ) ขณะนท้ี รานซิสเตอรจะอยูในสภาวะคตั ออฟเปรยี บไดว าสวติ ซระหวา งจดุ C และ E เปด สวิตซร ะหวา งจดุ C และ E เปด สวติ ซทํางานไมได 7.5.2.ทรานซสิ เตอรที่ทํางานเปนตัวตานทานชนดิ ปรบั คา ได การใชงานทรานซสิ เตอรนอกจากจะใชเปน สวิตซเปดปด วงจรแลว ความสามารถดา นอื่นของทรานซสิ เตอร คือ ใชเ ปน ตัวตานทานชนดิ ปรบั คาได ครสู มพร บญุ ริน แผนกวิชาชางไฟฟา วิทยาลยั เทคนคิ ชลบุรี

ท่ผี า นมาจะเหน็ ไดว าแรงดันไฟฟา +5 V ท่เี บสอนิ พุตทําใหเ กดิ คาความตา นทานตาํ่ ระหวางอมิ ติ เตอรแ ละคอลเลคเตอร (ปดสวิตซ) และเมอ่ื ใหแรงดนั ไฟฟา O V จา ยเขาทเ่ี บสอนิ พุต กลบั ทําใหเ กดิ คาความตานทานสูงระหวา งอมิ ติ เตอรแ ละคอลเลคเตอร (เปด สวิตซ) รูปที่ 7.18ทรานซิสเตอรท ที่ าํ งานเปนตัวตานทานชนดิ ปรบั คาไดจากรูป7.18ถาเราจา ยแรงดนั INPUT = 0 V กระแส เบสเปน 0 A เปรยี บทรานซสิ เตอรเ หมอื นตัวตานทานคามากแตถ า เราเพิม่ INPUT สงู ข้นึ ตัวตานทานจะมคี านอ ยลง เราจงึ เปรยี บทรานซิสเตอรเหมือนความตา นทานปรับคาไดโ ดยการเพมิ่ หรอื ลดกระแสท่ขี าเบส7.6 การวดั หาขาทรานซสิ เตอร การตรวจทรานซิสเตอรห าขา B C และ E ตามมาตราฐานสากล ไดแ บง ออกเปน 3 กลุม คอื1. อเมริกา ขนึ้ ตนดว ยเบอร 2N........2.ญี่ปุน ขึน้ ตน ดวยเบอร 2SA..2SB.. สําหรับชนิด PNP และ 2SC.. 2SD... สําหรับชนิด NPN3.ยุโรป ขึ้นตน ดว ยเบอร AF.... AD..... สาํ หรบั ชนดิ PNP และ BF... BC... BD... สาํ หรบั ชนิด NPN ครูสมพร บญุ ริน แผนกวิชาชา งไฟฟา วทิ ยาลยั เทคนคิ ชลบุรี

ถา หากเราทราบชนดิ ของทรานซิสเตอรแ ลว กเ็ ปน การงายทจ่ี ะตรวจวดั หาขาตอไป แตถ า หากคณุ เปน คนทีข่ ี้ลมื จนเปน นิสยั ละก็ ใชวธิ วี ดั เอาดีกวา กอ นอ่นื ตั้งมัลตมิ ติ เตอรท เี่ รนจ Rx10คร้งั แรกลอง ใชขัว้ บวกภายในแบตเตอร่ขี องโอหมมิเตอร (ใชส ายวดั ลบ) แตะทขี่ าใดขาหนงึ่ เปน หลกั แลว นําใชข ้วั ลบภายในแบตเตอรี่ของโอหม มเิ ตอร (สายวดั บวก) ไปวดั 2 ขาท่ีเหลอื ใหไ ดผ ลการวดั ท่ีเข็มขึ้นมากทั้ง 2 คร้งั ถา ผลการวดั ไมไ ดตามน้ีใหย า ยสาย วดั ลบไปแตะทข่ี าอื่นดบู า ง ใชส ายวัดบวกวดั 2 ขาท่เี หลือจนกวาจะไดผ ลการวดั ที่เข็มขน้ึ มากท้งัสองคร้ัง นัน่ คอื ขาท่ีสายวดั ลบ ตอ อยเู ปน ขา B และเปนทรานซสิ เตอรชนิด NPN แตถ า ไมวา จะยา ยสายวดั ลบไปและทีข่ าใดเปน หลกั แลว ก็ตาม ผลของการวดั กย็ ังไมเ ปนไปตามท่ีกลาวมา อยา เพง่ิ ดวนสรปุ วา ทรานซิสเตอร ตัวน้นั เสยี ลองเปลี่ยนมาใชส ายวัดบวกเปน หลักดบู า งและวดั ตามวิธกี ารขา งตน ใหไดผลการวดั เข็มขน้ึ มากทงั้ 2 คร้งั น่ันคอื ขาที่สายวดั บวก(-) ตอ อยู เปน ขา B และเปนทรานซสิ เตอรช นดิ PNP รูปที่ 7.19การวัดหาขา B เมอื่ รูวาขาไหนเปนขา B แลว การหาขา C E ก็ใหต ง้ั มัลตมิ ติ เตอรทีเ่ รนจ Rx10k สลบั สายวัดจากการวดั คร้งั แรกคือถา ถา เปนชดิ NPN ใชส ายวดั ลบ(+)จบั B ถา เปน ชนิด PNPใชส ายวดั บวก(-)จบั B วดั ครอมอีก2 ขาท่เี หลอื โดยการสลับสายวัด 2 ครงั้ ซ่ึงจะไดผ ลการวดั ครง้ั หน่งึ ขน้ึ มาก และอกี ขาหนง่ึ ข้นึ นอ ย ใชค รั้งท่ีเข็มข้นึ มากเปน หลักในการพิจารณา และมหี ลกั อยวู า ขาใดท่เี ขม็ มเิ ตอรข ึ้นมากเปน E ครสู มพร บุญริน แผนกวิชาชางไฟฟา วิทยาลัยเทคนิคชลบุรี

รูปท่ี 7.20 การวัดหาขา E วิธกี าวดั หาขา C E ของทรานซสิ เตอรต ามทก่ี ลา วมาแลว เปนทรานซสิ เตอรชนิดเยอรมันเนียม ซ่งึ วธิ ีนจี้ ะใชไมไดผลกบั ทรานซิสเตอรช นดิ ซิลิกอน เพราะถา วดั แลวเข็มจะไมขนึ้ เลยทัง้ 2คร้ัง ดังนน้ั วธิ กี ารวัดหาขา C E ของทรานซสิ เตอรชนิดซิลิกอน จึงตองอาศยั นวิ้ มอื เขามาชว ย กอ นการวดั ใหตั้งมัลติมิตเตอรท ีเ่ รนจRx1k ถา เปนชนิด NPN นําสายวดั วดั 2 ขาทเ่ี หลอื แลว ใชนิว้ มือแตะระหวางสายวัดลบ(+)กับขา B เข็มตอ งข้นึ มาก ถาไมข น้ึ ใหล องสลบั สายวดั แตมขี อ แมวา นวิ้ มอื จะตองแตะอยูทสี่ ายวดั ลบ(+)กบั ขา B เสมอ เมื่อไดผ ลการวดั ทเ่ี ขม็ ข้ึนมาแลว แสดงวาขาทสี่ ายวดั ลบตออยูคอื ขา C สวนอกี ขาท่ีเหลือคอื ขา E รปู ท่ี 7.21 การวดั หาขา E ครูสมพร บญุ ริน แผนกวชิ าชางไฟฟา วิทยาลัยเทคนิคชลบุรี

การวดั หาขา C,E ของซิลคิ อลทรานซิสเตอรช นดิ NPNสว นทรานซสิ เตอรชนดิ PNP ก็มวี ธิ กี ารคลา ยกนั คอื นําสายวัดวดั 2 ที่เหลือ ใชน วิ้ มอื แตะระหวา งสายบวกกบัขา B ถาเขม็ ไมข ึ้นกล็ องสลบั สายวดั นวิ้ มอื ตองแตะทีส่ ายบวกกบั ขา B เสมอ เมื่อไดผ ลการวดั ทเี่ ขม็ ข้นึ มากแลว ขาท่ีสายวดั บวกตออยเู ปนขา C สว นขาทเี่ หลอื คือขา E ครูสมพร บุญริน แผนกวชิ าชา งไฟฟา วิทยาลยั เทคนิคชลบรุ ี