ก.พ.63 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.คุ้งพยอม อ.บ้านโป่ง จ.ราชบุรี

ทำเนียบภมู ปิ ญั ญำท้องถนิ่ ตำบลคุง้ พยอม อำเภอบำ้ นโปง่ จงั หวัดรำชบุรี ประจำเดอื น กมุ ภำพนั ธ์ 2563 กศน.ตำบลคุ้งพยอม ศนู ยก์ ำรศึกษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอธั ยำศยั อำเภอบ้ำนโป่ง สำนักงำนสง่ เสริมกำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอัธยำศัยจังหวดั รำชบรุ ี สำนกั งำนสง่ เสรมิ กำรศึกษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอัธยำศัย สำนักงำนปลดั กระทรวงศึกษำธิกำร กระทรวงศึกษำธกิ ำร

คำนำ ปราชญ์ชาวบ้าน หรือนักคิดท้องถิ่น หรือครูภูมิปัญญาไทยแล้วแต่จะเรียกกัน มีความรู้ความสามารถ มากมายในหลายด้านแล้วแต่งานท่ีท่านปฏิบัติจนบังเกิดผล ไม่ว่าจะเรียกอะไรก็ตามคุณสมบัติของผู้ท่ีเป็น ปราชญ์ชาวบ้าน บุคคลเหล่านีม้ ีธรรมะอยูใ่ นใจทุกทา่ น เปน็ ธรรมะของความรักความเมตตา ความอยากช่วยคน เป็นธรรมะโดยการปฏิบัติแล้วนามาเป็นความรู้ให้คนเห็นได้อย่างชัดเจน มีทั้งวิชาการและภาคปฏิบัติให้เห็น บุคคลเหล่าน้ีมีความรัก ความเป็นปราชญ์ไม่ได้อยู่ที่ความฉลาดของปัญญาท่ีเกิดจากการกระทา แต่เกิดจาก ความรกั ทีม่ ธี รรมะเป็นแรงบันดาลใจใหแ้ บง่ ปนั แกผ่ ู้อ่ืนเปน็ รม่ โพธ์ิ ร่มไทร การแผภ่ ูมปิ ัญญาทีเ่ กดิ จากการทาจริง ด้วยความรักแผ่นดินท่ีมีลูกหลาน มีป่า มีชุมชน มีเมืองดังน้ัน สรุปได้ว่าปราชญ์ชาวบ้านน้ันเป็นผู้ที่มีวิถีชีวิตท่ี ผูกพันกับธรรมชาติ มีความคิดเข้าระบบชอบค้นหาความจริง ช่างสังเกตและนาส่ิงที่พบเห็นมาเรียนรู้โดยการ ปฏิบัติจริง สามารถสรุปเป็นบทเรียนได้ ดังเช่นปราชญ์ชาวบ้านด้านการเกษตร ซ่ึงมีอยู่ท่ัวไปในทุกภาคของ ประเทศ ทั้งน้ี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอบ้านโป่ง ได้เล็งเห็นถึงความสาคัญ ของผู้ท่ีทาคุณประโยชน์ เสียสละ และปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างท่ีดีต่อคนในชุมชนอาเภอบ้านโป่ง จึงได้จัดทา ทาเนียบภูมิปัญญาท้องถิ่น ข้ึนเพื่อยกย่อง และเผยแพร่ให้ชนรุ่นหลังได้ถือเป็นแบบอย่างที่ดีในการดารงชีวิต ตอ่ ไป กศน.ตาบลคุง้ พยอม มกราคม 2563

สำรบญั เรื่อง หนำ้ ภมู ิปญั ญาท้องถน่ิ นางเต็มพร สงแอ 1-4 ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถิ่น นางพนิดา คงสบาย 5-8 ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถิ่น นางสุภสั สรา มากมี 9-12 คณะผู้จัดทา 13

แบบบนั ทกึ ชุดขอ้ มูลคลังปญั ญำ-ภมู ิปัญญำท้องถน่ิ ตำบล ค้งุ พยอม อำเภอ บำ้ นโป่ง จังหวดั รำชบรุ ี ชือ่ ภมู ปิ ญั ญำ การทาไม้กวาดดอกหญ้า ข้อมลู พนื้ ฐำน รำยบคุ คล เจำ้ ของภมู ิปัญญำทอ้ งถ่นิ /บคุ คลคลงั ปญั ญำ ช่ือ นางเตม็ พร สงแอ วันเดือนปีเกดิ 4 กรกฎาคม พ.ศ.2519 ทอ่ี ย่ปู ัจจุบัน (ท่ีสามารถติดต่อได)้ บ้านเลขท่ี 27/3 หมู่ท่ี 5 ตาบล/แขวง คงุ้ พยอม อาเภอ/เขต บ้านโปง่ จงั หวัด ราชบุรี รหัสไปรษณีย์ 70110 โทรศัพท์ 099-3905798 โทรสาร.- Line ID 099-3905798 E-mail address: - Facebook เต็มพร สงแอ ควำมเป็นมำของภมู ิปัญญำ แรกเร่มิ ประกอบอาชีพทานาปลูกขา้ วและรับจ้างเยบ็ ผ้าโหลอยู่บ้านและทาไร่-ทานาหลังจากปลูก ข้าว มหี นว่ ยงานจดั กิจกรรม ได้มองเห็นความสาคัญของการหารายได้เข้าสู่ชุมชนจึงได้ศึกษาอบรมกับทาง ชุมชน และได้เรียนรู้เรื่องการทาไม้กวาดดอกหญ้า จึงได้จัดต้ังกลุ่มแม่บ้าน และได้พัฒนาตนเองมาเป็น วิทยากรใหก้ ับหนว่ ยงาน เพื่อฝึกสมอง ได้สมาธิ ควบคุมอารมณ์ได้ได้รับความเพลิดเพลิน ทาให้เกิดรายได้ และฝึกสมาธิ มที ักษะทางปญั ญาและประสบการณ์ของตนเอง ให้เกิดประโยชน์ต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต ของตนเอง รวมถงึ ชาวบา้ นในท้องถน่ิ และสร้างรายไดใ้ หก้ บั ครอบครวั จุดเด่นของภมู ิปัญญำ ไมก้ วาด คอื อปุ กรณส์ าหรับใหใ้ นการทาความสะอาดทอี่ ยูค่ ู่กับคนไทยเรามาช้านาน ทุกบ้านต้อง มีไว้เพ่ือทาความสะอาดบ้านสามารถสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับสินค้าและตรงตามความต้องการของลูกค้า ผลิตภัณฑ์มีความหนาแน่นและคงทนและมีรูปทรงตามท่ีต้องการ ทาเป็นสินค้าไว้ใช้ในชุมชน ควบคุม อารมณ์ได้ได้รับความเพลิดเพลิน ทาให้เกิดรายได้และฝึกสมาธิ มีทักษะทางปัญญา และสร้างรายได้ให้กับ ครอบครวั รายละเอยี ดของภูมปิ ัญญาทอ้ งถ่นิ เวลาวา่ งหลงั จากการเกบ็ เก่ียวข้าวไร่เสร็จแล้ว ก็จะใช้เวลาว่างทาไม้กวาดไว้ใช้ในครัวเรือน และ บางส่วนก็จะทาไม้กวาดเป็นอาชีพเสริม จาหน่ายภายในชุมชน เพ่ือสร้างรายได้ให้แก่ครอบครัว ต่อมามี ชมุ ชนใกลเ้ คียงมาเห็นก็ขอซื้อไปใช้ เมือ่ ชาวบ้านเห็นว่าทาแล้วขายได้ เพื่อทาขายให้กับชุมชนใกล้เคียง จน กลายเปน็ ผลติ ภณั ฑ์ของชุมชนและสร้างรายไดใ้ ห้กบั ครอบครัว

2 รปู แบบและลกั ษณะการถ่ายทอด การประชาสัมพันธ์ เผยแพร่ภูมปิ ัญญาทอ้ งถิ่น  ยังไมเ่ คยมกี ารเผยแพร่/ใชเ้ ฉพาะบคุ คล  เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชุมชน  มีการเผยแพร่ผ่านสื่อมวลชนและสอื่ อ่ืนอย่างแพร่หลาย  มีการดูงานจากบคุ คลภายนอก จานวน ..... ......ครั้ง จานวน...... ......คน  มีการนาไปใช้  อน่ื ๆ (ระบุ) ลกั ษณะของภูมปิ ัญญาทอ้ งถนิ่ การพฒั นาตอ่ ยอดภมู ิปญั ญาใหเ้ ปน็ นวตั กรรม คณุ คา่ (มลู คา่ ) และ ความภาคภูมิใจ ภูมิปญั ญาทอ้ งถิ่น/นวัตกรรมทีค่ ดิ คน้ ขึ้นมาใหม่ ภมู ิปญั ญาท้องถิน่ ดัง้ เดมิ ไดร้ ับการถ่ายทอด ภมู ิปญั ญาท้องถน่ิ ทไ่ี ด้พัฒนาและต่อยอด คือนวตั กรรมท่คี ิดค้นขึ้นมาใหม่ จึงได้จัดต้ังกลุ่มแม่บ้าน และได้พัฒนาตนเองมาเป็นวิทยากรให้กับหน่วยงาน เพื่อฝึกสมอง ได้ สมาธิ ควบคุมอารมณ์ได้ได้รับความเพลิดเพลิน ทาให้เกิดรายได้และฝึกสมาธิ มีทักษะทางปัญญาและ ประสบการณข์ องตนเอง ให้เกิดประโยชน์ต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตของตนเอง รวมถึงชาวบ้านในท้องถ่ิน และสร้างรายได้ใหก้ ับครอบครวั

3 รูปภำพเจ้ำของภมู ิปัญญำ นำงเต็มพร สงแอ ( เจ้ำของภมู ิปัญญำทำไม้กวำดดอกหญำ้ )

4 รปู ภำพภูมิปัญญำ ไม้กวำดดอกหญำ้

5 แบบบนั ทึกชดุ ข้อมลู คลังปัญญำ-ภมู ปิ ญั ญำท้องถนิ่ ตำบล คุ้งพยอม อำเภอ บ้ำนโป่ง จงั หวดั รำชบรุ ี ช่ือภมู ิปญั ญำ พวงหรีด ขอ้ มลู พ้นื ฐำน รำยบุคคล เจำ้ ของภมู ปิ ญั ญำท้องถ่นิ /บคุ คลคลงั ปญั ญำ ชอ่ื นางพนดิ า นามสกุล คงสบาย วนั เดือนปีเกิด 10 ธนั วาคม พ.ศ.2506 ทอ่ี ยู่ปัจจุบนั (ที่สามารถติดตอ่ ได้) บา้ นเลขท่ี 117 หม่ทู ี่ 4 ตาบล/แขวง คุง้ พยอม อาเภอ/เขต บ้านโปง่ จังหวดั ราชบุรี รหัสไปรษณยี ์ 70110 โทรศพั ท์ 080-5976543 โทรสาร.- Line ID 080-5976543 E-mail address: - Facebook พนิดา คงสบาย ควำมเป็นมำของภูมิปัญญำ คุณพนิดา คงสบาย เดิมเปิดร้านอาหารหลังจากปิดกิจการลงจึงได้เปิดบ้านเป็นกลุ่มอาชีพใน ชุมชนเป็นกลุ่มวสิ าหกจิ ชุมชนกลุ่มจิปาถะทาดอกไม้จันและพวงหรีดและรวบรวมสมาชิกลงทุนในการจัดต้ัง กลุ่มทาดอกไม้จันและพวงหรีดส่งตามวัดต่างๆในตาบลและมีการแบ่งปั่นหุ้นในการลงทุนแต่ละเดือนๆ หลังจากการจัดต้ังกลุ่มวิสาหกิจชุมน ได้มีหน่วยงานได้จัดอบรมอาชีพระยะสั้นในชุมชนจึงได้เป็นวิทยากร สอนการทาพวงหรีดในรูปแบบต่างๆเพ่ิมสินค้าในกลุ่มเพ่ือจาหน่ายและพัฒนาประสบการณ์ตนเองในการ ถ่ายทอดและทักษะในการทาพวงหรดี จุดเดน่ ของภมู ิปัญญำ คุณพนิดา คงสบาย เดิมเปิดร้านอาหารหลังจากปิดกิจการลงจึงได้เปิดบ้านเป็นกลุ่มอาชีพใน ชมุ ชนเป็นกลมุ่ วิสาหกจิ ชมุ ชนกลมุ่ จปิ าถะทาดอกไมจ้ นั และพวงหรีดและรวบรวมสมาชิกลงทุนในการจัดต้ัง กลุ่มทาดอกไม้จันและพวงหรีดส่งตามวัดต่างๆในตาบลและมีการแบ่งปั่นหุ้นในการลงทุนแต่ละเดือนๆ หลังจากการจัดตั้งกลุ่มวิสาหกิจชุมน ได้มีหน่วยงานได้จัดอบรมอาชีพระยะส้ันในชุมชนจึงได้เป็นวิทยากร สอนการทาพวงหรีดในรูปแบบต่างๆเพ่ิมสินค้าในกลุ่มเพื่อจาหน่ายและพัฒนาประสบการณ์ตนเองในการ ถา่ ยทอดและทักษะในการทาพวงหรดี รายละเอยี ดของภมู ิปญั ญาทอ้ งถิน่ คุณพนิดา คงสบาย เดิมเปิดร้านอาหารหลังจากปิดกิจการลงจึงได้เปิดบ้านเป็นกลุ่มอาชีพใน ชุมชนเป็นกลมุ่ วสิ าหกจิ ชมุ ชนกลุ่มจิปาถะทาดอกไมจ้ นั และพวงหรีดและรวบรวมสมาชิกลงทุนในการจัดตั้ง กลุ่มทาดอกไม้จันและพวงหรีดส่งตามวัดต่างๆในตาบลและมีการแบ่งปั่นหุ้นในการลงทุนแต่ละเดือนๆ หลังจากการจัดต้ังกลุ่มวิสาหกิจชุมน ได้มีหน่วยงานได้จัดอบรมอาชีพระยะส้ันในชุมชนจึงได้เป็นวิทยากร สอนการทาพวงหรีดในรูปแบบต่างๆเพ่ิมสินค้าในกลุ่มเพ่ือจาหน่ายและพัฒนาประสบการณ์ตนเองในการ ถ่ายทอดและทักษะในการทาพวงหรีด

6 รูปแบบและลักษณะการถา่ ยทอด การประชาสัมพนั ธ์ เผยแพร่ภูมิปัญญาท้องถน่ิ  ยังไม่เคยมีการเผยแพร่/ใชเ้ ฉพาะบคุ คล  เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชมุ ชน  มีการเผยแพรผ่ ่านสอ่ื มวลชนและสอ่ื อื่นอย่างแพร่หลาย  มกี ารดงู านจากบคุ คลภายนอก จานวน ..... ......ครั้ง จานวน...... ......คน  มกี ารนาไปใช้  อน่ื ๆ (ระบ)ุ ลกั ษณะของภมู ิปญั ญาทอ้ งถิน่ การพฒั นาต่อยอดภมู ปิ ัญญาให้เป็นนวตั กรรม คณุ ค่า (มลู คา่ ) และ ความภาคภมู ิใจ ภูมิปัญญาทอ้ งถิน่ /นวตั กรรมทคี่ ดิ ค้นขึ้นมาใหม่ ภมู ิปญั ญาทอ้ งถิ่นดัง้ เดมิ ได้รบั การถา่ ยทอด ภูมิปญั ญาท้องถิน่ ที่ได้พฒั นาและตอ่ ยอด คอื นวตั กรรมทคี่ ิดค้นขึ้นมาใหม่ วิทยากรสอนการทาพวงหรีดในรูปแบบต่างๆเพ่ิมสินค้าในกลุ่มเพ่ือจาหน่าย และพัฒนา ประสบการณต์ นเองในการถา่ ยทอดและทักษะในการทาพวงหรีด

7 รูปภำพเจ้ำของภูมิปัญญำ นำงพนดิ ำ คงสบำย ( เจ้ำของภมู ปิ ญั ญำกำรทำพวงหรดี )

8 รูปภำพภูมิปัญญำ

9 แบบบนั ทกึ ชุดข้อมูลคลังปัญญำ-ภมู ปิ ัญญำทอ้ งถ่นิ ตำบล คุ้งพยอม อำเภอ บ้ำนโป่ง จงั หวัด รำชบรุ ี ช่อื ภมู ปิ ัญญำ ขนมคันหลาวลูกตาล ขอ้ มูลพื้นฐำน รำยบุคคล เจำ้ ของภูมิปัญญำท้องถิน่ /บุคคลคลังปัญญำ ช่ือ นางสภุ ัสสรา นามสกุล มากมี วนั เดือนปีเกดิ 18 ตลุ าคม พ.ศ.2501 ท่ีอย่ปู จั จุบัน (ที่สามารถติดตอ่ ได้) บา้ นเลขท่ี 41/ หมทู่ ่ี 3 ตาบล/แขวง คงุ้ พยอม อาเภอ/เขต บ้านโปง่ จังหวดั ราชบรุ ี รหสั ไปรษณยี ์ 70110 โทรศพั ท์ 086-7984413 โทรสาร .- Line ID 086-7984413 E-mail address: - Facebook - แป๊วไกไ่ ทย ส้มตาอินเตอร์หลวงพระบาง ควำมเปน็ มำของภูมปิ ัญญำ แรกเริ่มเดิมคุณแม่ของป้าแป๊ว(นางสุภัสสรา)ทาขนมขายในชุมชนส่วนป้าแป๊วจะเป็นคนขาย สมยั ก่อนจะใช้การหาบขายตามหมู่บ้านในชุมชนสืบทอดต่อกันมาหลังจากนั้นป้าแป๊วได้เปิดร้านส้มตาขาย อาหารตามสง่ั จึงหารายไดเ้ พ่ือตอ่ ยอดอาชพี หลังจากการขายส้มตาทาขนมไทยขายในชมุ ชน จุดเดน่ ของภูมปิ ญั ญำ ป้าแปว๊ (คณุ สภุ ัสสรา) เปน็ คนทีช่ อบทาอาหาขายและตอ่ ยอดอาชีพที่ไดสืบทอดมาจากแม่ที่สืบทอก ต่อกันมาและใช้วัตถุดิบท่ีมีในชุมชนและดันแปลงการทาขนมไทยในรูปแบบต่างๆตามฤดูการและเป็นท่ี ต้องการของชุมชนที่จะหาซ้ือไปรับประทานหรือเป็นของฝาก และมีการต่อยอดการขายหน้าร้านแล้วยังมี การขายออนไลย์เพอ่ื เพ่ิมยอดการขาย รายละเอยี ดของภูมปิ ัญญาทอ้ งถน่ิ ปา้ แปว๊ (คุณสุภสั สรา) เปน็ คนท่ชี อบทาอาหาขายและต่อยอดอาชีพที่ไดสืบทอดมาจากแม่ท่ีสืบทอก ต่อกันมาและใช้วัตถุดิบท่ีมีในชุมชนและดันแปลงการทาขนมไทยในรูปแบบต่างๆตามฤดูการและเป็นที่ ตอ้ งการของชุมชนท่ีจะหาซือ้ ไปรบั ประทานหรือเปน็ ของฝาก

10 รปู แบบและลกั ษณะการถา่ ยทอด การประชาสมั พนั ธ์ เผยแพร่ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถิ่น  ยงั ไมเ่ คยมกี ารเผยแพร่/ใช้เฉพาะบุคคล  เคยเผยแพร่เฉพาะในชมุ ชน  มีการเผยแพรผ่ ่านส่ือมวลชนและส่อื อน่ื อยา่ งแพร่หลาย  มกี ารดูงานจากบุคคลภายนอก จานวน ..... ......ครงั้ จานวน...... ......คน  มีการนาไปใช้  อืน่ ๆ (ระบ)ุ ลกั ษณะของภูมปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ การพัฒนาต่อยอดภูมปิ ญั ญาใหเ้ ปน็ นวัตกรรม คุณคา่ (มูลคา่ ) และ ความภาคภมู ิใจ ภมู ิปัญญาท้องถ่ิน/นวัตกรรมท่คี ดิ ค้นข้ึนมาใหม่ ภมู ิปัญญาท้องถิน่ ดัง้ เดิมได้รับการถา่ ยทอด ภูมิปญั ญาทอ้ งถ่นิ ที่ไดพ้ ฒั นาและต่อยอด คอื นวัตกรรมทค่ี ิดค้นขนึ้ มาใหม่

11 รูปภำพเจ้ำของภมู ิปญั ญำ นำงสภุ สั สรำ มำกมี ( เจำ้ ของภมู ิปัญญำกำรทำขนมไทยคันหลำวลูกตำล )

12 รปู ภำพภูมิปญั ญำ

13 ท่ีปรึกษำ คณะผู้จดั ทำ 1. นางสาวดารตั น์ กาญจนาภา 2. นายสัจจา จนั ทรวิเชยี ร ผู้อานวยการสานักงาน กศน. จงั หวดั ราชบรุ ี 3. นายไพโรจน์ ขุนทอง ผอู้ านวยการ กศน. อาเภอบ้านโป่ง ครู ชานาญการพเิ ศษ ผู้จัดทำ ครู กศน.ตาบลคงุ้ พยอม นายสมลกั ษ์ ขันนาค บรรณำธกิ ำร/จัดทำรปู เล่ม ครู กศน.ตาบลคุ้งพยอม นายสมลักษ์ ขันนาค