พ.ย.62 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.หนองปลาหมอ อ.บ้านโป่ง จ.ราชบุรี

ทำเนียบคลังปัญญำ ภูมิปัญญำทอ้ งถิ่น ประจำเดอื น พฤศจิกำยน 2562 กศน.ตำบลหนองปลำหมอ ศูนย์กำรศึกษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอัธยำศัยอำเภอบ้ำนโปง่ สำนกั งำนส่งเสรมิ กำรศึกษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศัยจังหวดั รำชบรุ ี สำนกั งำนส่งเสรมิ กำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศัย สำนักงำนปลัดกระทรวงศึกษำธกิ ำร กระทรวงศึกษำธกิ ำร

คำนำ ปราชญ์ชาวบ้าน หรือนักคิดท้องถิ่น หรือครูภูมิปัญญาไทยแล้วแต่จะเรียกกัน จะมีมากมายใน หลายด้านแล้วแต่งานที่ท่านปฏิบัติจนบังเกิดผล ไม่ว่าจะเรียกอะไรก็ตามคุณสมบัติของผู้ที่เป็นปราชญ์ ชาวบ้าน คนเหล่าน้ีมีธรรมะอยู่ในใจทุกท่าน เป็นธรรมะของความรักความเมตตา ความอยากช่วยคน เป็น ธรรมะโดยการปฏิบัติคิดทาสรุปบทเรียน แล้วนามาเป็นความรู้ให้คนเห็นได้อย่างชัดเจน มีท้ังวิชาการและ ภาคปฏบิ ตั ิใหเ้ ห็นมีความรัก ความเป็นปราชญไ์ ม่ได้อยู่ท่ีความฉลาดของปัญญาท่ีเกิดจากการกระทา แต่เกิด จากความรักที่มีธรรมะเป็นแรงบันดาลใจให้แบ่งปันแก่ผู้อื่นเป็นร่มโพธิ์ ร่มไทร การแผ่ภูมิปัญญาท่ีเกิดจาก การทาจริงด้วยความรักแผ่นดินที่มีลูกหลาน มีป่า มีชุมชน มีเมืองสรุปได้ว่าปราชญ์ชาวบ้านนั้นเป็นผู้ท่ีมีวิถี ชวี ติ ท่ผี กู พันกับธรรมชาติ มีความคิดเข้าระบบชอบค้นหาความจริง ช่างสังเกตและนาสิ่งท่ีพบเห็นมาเรียนรู้ โดยการปฏิบัติจริง สามารถสรุปเป็นบทเรียนได้ ดังเช่นปราชญ์ชาวบ้านด้านการเกษตร ซ่ึงมีอยู่ทั่วไปใน ทุกภาคของประเทศ ท้ังน้ี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอบ้านโป่ง ได้เล็งเห็นถึง ความสาคัญของผ้ทู ี่ทาคุณประโยชน์ เสียสละ และปฏิบตั ติ นเป็นแบบอย่างทีด่ ีต่อคนในชุมชนอาเภอบ้านโป่ง จึงได้จัดทาทาเนียบภูมิปัญญาท้องถ่ิน ข้ึนเพื่อยกย่อง และเผยแพร่ให้ชนรุ่นหลังได้ถือเป็นแบบอย่างท่ีดีใน การดารงชวี ติ ตอ่ ไป กศน.ตาบลหนองปลาหมอ พฤศจิกายน 2562

สำรบญั หนา้ คานา 1 สารบญั 5 กศน.ตาบลหนองปลาหมอ 8 - คลังภูมิปัญญา การแทงหยวกกลว้ ย : นายอานวย บุญณรงค์ - คลังภูมิปัญญา การสานตะกรา้ เชือกมัดฟาง : นางสาวพวงผกา ยะเครือ - คลงั ภูมิปัญญา การสานเปลญวณ : นางสาวมทุ ติ า พรหมดี คณะผจู้ ัดทา

แบบบนั ทึกชุดข้อมูลคลงั ปัญญำ-ภูมปิ ญั ญำทอ้ งถนิ่ ตำบล หนองปลาหมอ อำเภอ บ้านโปง่ จงั หวัด ราชบุรี ชือ่ ภมู ปิ ัญญำ การแกะสลักหยวกกลว้ ย ข้อมูลพนื้ ฐำน รำยบคุ คล เจำ้ ของภูมิปัญญำท้องถ่ิน/บุคคลคลังปัญญำ ชือ่ นายอานวย บญุ ณรงค์ วันเดอื นปเี กิด 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2487 . ทอ่ี ยปู่ จั จบุ นั (ทส่ี ามารถติดต่อได้) บ้านเลขท่ี 2/1 หมูท่ ่ี 1 ตาบล/แขวง หนองปลาหมอ อาเภอ/เขต บ้านโปง่ จังหวัด ราชบุรี รหัสไปรณยี ์ 70110 โทรศัพท์ 081-758-6102 ,032-372518 โทรสาร Line ID…081-758-6102 พกิ ดั ทางภูมิศาสตร์ คา่ X: 13.792070 Y: 99.804102 ควำมเปน็ มำของภมู ิปญั ญำ ผทู้ ำคณุ ประโยชนต์ ่อกระทรวงวัฒนธรรม ระดบั จงั หวัด ประเภท บุคคล ด้ำนเฝำ้ ระวังทำงวัฒนธรรม นำยอำนวย บุญณรงค์ นายอานวย บุญณรงค์ เกดิ เม่ือวนั ท่ี ๒๐ พฤษภาคม ๒๔๘๗ ภมู ลิ าเนา ตาบลหนองปลาหมอ อาเภอบ้านโป่ง จงั หวดั ราชบรุ ี ปจั จุบนั อาชีพขา้ ราชการบานาญ(ครู) พกั อาศัยอยู่บา้ นเลขที่ ๒/๑ หมู่ ๑ ตาบลหนองปลาหมอ อาเภอบา้ น โป่ง จงั หวดั ราชบุรี หมายเลขโทรศัพท์ ๐๓๒ – ๓๗๒๕๑๘ มือถือ ๐๘๑ – ๗๕๘๖๑๐๒ ผลงำน - เปน็ วทิ ยากรลกู เสือชาวบ้านอาเภอบ้านโป่ง - เปน็ วิทยากร ทส.ปช.

2 - เปน็ ประธานสภาวัฒนธรรมตาบลหนองปลาหมอ - เป็นประธานโครงการวัฒนธรรมไทยสายใยชมุ ชนตาบลหนองปลาหมอ - สโมสรโรตารบ่ี า้ นโปง่ ยกยอ่ งใหเ้ ปน็ ผูน้ าไท- ยวน ตาบลหนองปลาหมอ - ไดร้ บั เข็มผู้นาไท – ยวน ตาบลหนองปลาหมอ จากพระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี - ไดร้ ับเข็มผนู้ าไท – ยวน จากพระเจ้าวรวงศเ์ ธอ พระองค์เจ้าศรรี ัศม์ิ พระวรชายาฯ ในงาน ๑๑๑ปีอาเภอบา้ นโปง่ - ผลงานด้านประตมิ ากรรม - ปั้นรูปเหมือนของรัชกาลที่ ๖ หนา้ บรเิ วณหน้าวดั ลาพยอม ตาบลค้งุ พยอม อาเภอบ้านโป่ง จังหวดั ราชบุรี - ปั้นบันไดพญานาคกุฏิวัดลาพยอม ตาบลคุ้งพยอม อาเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี - ปั้นบันไดรูปพญานาคทางขึ้นอุโบสถ/สิงห์ ๘ ตัว ช้นั บนของอโุ บสถ/กินรีเขตเสมาของอุโบสถ วัดหนอง ปลาหมอ ตาบลหนองปลาหมอ อาเภอบา้ นโปง่ จังหวัดราชบุรี - ป้นั ฐานตัวหนงั สือ/ปั้นรปู ววั เทยี มเกวียน/ไถนา วัดชมพูพล ตาบลหนองปลาหมอ อาเภอบา้ นโป่ง จังหวดั ราชบรุ ี - ปั้นรปู คน ๘ ชาตพิ ันธ์ุของจังหวัดราชบุรี ไว้ ณ จิปาถะภัณฑ์สถานบา้ นคบู วั ราชบุรี ตาบลคูบวั อาเภอเมืองราชบรุ ี จงั หวัดราชบุรี - จติ รกรรมวัดภาพฝาผนงั วดั หนองไกข่ ัน ตาบลเขาขลงุ อาเภอบ้านโป่ง จังหวดั ราชบุรี - ดา้ นการศกึ ษา เชยี่ วชาญเรือ่ ง การเขียนหนังสอื พยญั ชนะไทย โดยวีธกี ารเล่าเร่ืองนิทาน แล้วก็เขยี นเปน็ ตัวอักษร พยัญชนะไทย - ด้านการแพทย์และสาธารณสุข เชยี่ วชาญเรอื่ ง การใช้ยาสมุนไพรพนื้ บา้ น - ดา้ นการเกษตร เชยี่ วชาญเรื่อง การทานา พืชไร่ พชื สวนครัว สวนผสม - ด้านวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี เชยี่ วชาญเรือ่ ง ประดษิ ฐ์เคร่ืองมือใชใ้ นทอ้ งถิน่ - ด้านวศิ วกรรม เช่ียวชาญเร่ือง สรา้ งอาคาร ตบแต่งบ้านเรอื นในท้องถ่ิน - ด้านสถาปัตยกรรม เช่ยี วชาญเร่อื ง งานศิลป์หลาย ๆ อยา่ ง เช่น งานตัดกระดาษเปน็ ลวดลายตา่ ง ๆ วาดภาพ ปติ มากรรม เปน็ วทิ ยากรให้กบั สถานศึกษาและหนว่ ยงานตา่ ง ๆ - ด้านดา้ นการเมืองการปกครอง เชย่ี วชาญเร่อื ง การไกลเ่ กลี่ยข้อพิพาท - ด้านศลิ ปวฒั นธรรม ประเพณี เชีย่ วชาญเร่อื ง การทาพิธีสู่ขวญั ข้าว รับขวัญแม่พระโพสพ - ดา้ นการประชาสัมพันธ์ เชยี่ วชาญเรือ่ ง เป็นพธิ กี ร/โฆษก ตามงานต่าง ๆ - ดา้ นพลังงาน เชยี่ วชาญเรือ่ ง การรักษาสง่ิ แวดลอ้ มตามธรรมชาติ - ดา้ นอตุ สาหกรรม หตั ถกรรม จักสานและโอท็อป เชีย่ วชาญเรอื่ ง การจักสานทุกชนดิ การทาอาหารพ้ืนบ้าน เป็น วทิ ยากรให้กับสถานศึกษาต่าง ๆ - ด้านภาษา เชี่ยวชาญเร่อื ง อนุรกั ษก์ ารใช้ภาษาท้องถน่ิ (ไท – ยวน) -ปี พ.ศ. 2538 ไดป้ น้ั รูป 8 ชาตพิ ันธ์ุ ของจังหวัดราชบุรี ณ สานักงานการประถมศึกษาจังหวัดราชบรุ ี

3 - ด้านการแกะสลกั แกะสลกั ผลไม้เน้อื ออ่ น - ดา้ นงานแทงหยวก ไดแ้ ทงหยวกตามงานพน้ื บ้าน ปจั จุบนั เป็นวทิ ยากรด้านงานฝมี อื ตา่ งๆ ทไ่ี ด้กลา่ วมาแลว้ โดยถ้าสถาบันการศึกษาต้องการให้สอนงานฝมี ือต่าง ๆ สามารถตดิ ต่อได้ท่ี เบอร์ 032-372518,081-7586102 จดุ เดน่ ของภูมิปัญญำ ปัจจบุ นั ศลิ ปะการแทงหยวกนับวันมีแตจ่ ะสญู หายไปจากความทรงจาของคนไทยและผนื แผ่นดนิ ไทยท่เี ปน็ เชน่ นีเ้ พราะชาดการเอาใจใส่ทะนุบารงุ และขาดการศึกษาเลา่ เรียน เพ่อื สบื ทอดวิทยากร ดังกลา่ วใหเ้ จริญรงุ่ เรือง ศิลปะที่กาลงั จะสูญหายเพราะหาผู้ชานาญไม่ได้ ท้ังไม่มีผู้สนใจทีจ่ ะฝึกฝนเล่าเรียน ทาให้คาดไดว้ า่ ถา้ หากไม่มีการสบื ทอดวทิ ยาการดงั กล่าว ไปยงั คนในคนรนุ่ ใหม่แล้ว เมือ่ สิน้ ผู้มีความรใู้ นช่ัวอายุคนรุ่นเกา่ โดยไมม่ หี ลักฐานหรอื ความรู้ สาหรับคนรนุ่ หลงั ไดศ้ ึกษาคน้ ควา้ แล้วก็เป็นอันมน่ั ใจไดว้ า่ ศิลปะดังกลา่ วย่อมจะต้องถงึ กาลเวลานน้ั คนไทยทกุ คน จะตอ้ งเฝ้าราถึงศิลปะท่สี ญู ไปด้วยความเสยี หาย แตก่ ส็ ายไปเสยี แลว้ ทจ่ี ะเรยี กร้องเอาศิลปะอันทรงคุณคา่ เหลา่ นัน้ กลับคนื มาได้ การแทงหยวกเป็นศิลปะที่กาลังจะเส่ือมสลายไปท่ีเป็นเช่นน้ีเพราะความเปล่ียนแปลงของกาลเวลาและ วัฒนธรรมของสังคมเป็นเหตุให้ไม่มีผู้นาเอาศิลปะการแทงหยวกมาใช้ตกแต่งประดับประดาอีกต่อไป เมรุเผาศพก็ดี ธรรมมาสน์เทศก็ดี ตกแต่งด้วยวัสดุใหม่ ๆ แทนการแทงหยวก เช่น โฟม ดอกไม้พลาสติก ดอกไม้กระดาษ เป็นต้น ซ่ึงเป็นการคล้อยตามความสะดวกสบายในปัจจุบันนับเป็นสาเหตุหนึ่งทาให้การแทงหยวกต้องถึงกาลเสื่อมโทรมลง สาเหตุอีกประการหน่ึง ได้แก่การที่ไม่มีผู้สนใจศึกษาเล่าเรียน และฝึกฝนการแทงหยวกจากช่วงผู้ชานาญ ซ่ึงนับวัน แตจ่ ะหาดวั ยากขึน้ ทุกที ด้วยเหตุน้ีศลิ ปะการแทงหยวกจึงใกล้ถึงกาลเวลาแห่งดับสูญเข้าไปทุกวัน จากการพิจารณา ถึงสภาพการณ์ในปัจจุบัน จะเห็นได้ว่า ช่างแทงหยวกที่มีความชานาญจะมีอายุอย่างน้อย 80-90 ปี และไม่มีคนรุ่น ใหม่ทีจ่ ะสนใจศึกษาเล่าเรยี นสิบทอดวิชาด้านน้ีเลย นอกจากจะไม่มีผู้สนใจศึกษาอบรมเพื่อสืบทอดศิลปะแทงหยวก แล้ว ยังไม่มีการจดบันทึกวิทยาการด้านน้ีลงเป็นลายลักษณ์อักษรไว้เป็นหลักฐานอีกด้วยผิดกับ ตาราโหราศาสตร์ ตารายา เปน็ ต้น ทย่ี ังไม่สูญหายไปก็เพราะมีผูจ้ ดจารกึ ไวเ้ ปน็ ลายลักษณ์อักษร ให้ศึกษาคน้ คว้าได้จนทุกวนั น้ี

4 ภำพถ่ำยบุคคล และอุปกรณ/์ เครอื่ งมอื /สิ่งท่ีประดษิ ฐ์ (ชิ้นงำนหรือผลงำน)

5

6 แบบบันทกึ ชุดขอ้ มูลคลังปญั ญำ-ภมู ิปัญญำทอ้ งถ่นิ ตำบล หนองปลาหมอ อำเภอ บ้านโปง่ จังหวดั ราชบุรี ช่ือภมู ิปัญญำ สาน.ตระกร้าเชอื กมัดฟาง ข้อมูลพืน้ ฐำน รำยบคุ คล เจำ้ ของภูมิปญั ญำทอ้ งถิ่น/บุคคลคลังปัญญำ ช่ือ นางสาวพวงผกา ยะเครอื วนั เดอื นปีเกิด 23 พฤศจกิ ายน พ.ศ. 2509 ท่ีอยู่ปัจจุบนั (ทส่ี ามารถตดิ ตอ่ ได้) บ้านเลขที่ 71 หมูท่ ี่ 4..บา้ นหนองทราย ตาบล/แขวง หนองปลาหมอ อาเภอ/เขต บ้านโปง่ จงั หวดั ราชบรุ ี รหัสไปรณยี ์ 70110 โทรศัพท์ 089-095-9126 โทรสาร Line ID พกิ ดั ทางภูมศิ าสตร์ ค่า X: 13.794335 Y: 99.795033 ควำมเปน็ มำของภมู ิปญั ญำ จากการประกอบอาชพี ของชาวบ้านในอาเภอแหง่ หนง่ึ ได้ยึดอาชพี การเลีย้ งโคนม และมีบางสว่ นทาไร่ใน การเลย้ี งโคนมน้นั ต้องสั่งซื้อฟางข้าวจากถ่นิ อืน่ นามา ใหว้ ัวกิน และฟางขา้ วทีจ่ ัดส่งมานนั้ ทางพ่อคา้ ไดใ้ ช้ (เชือกมัด ฟาง) ซง่ึ มีส่วนผสมเป็นใยสังเคราะห์ (ไนลอน) กับปอมีความเหนียวทนทานไมเ่ ป่ือยยุ่ย สามารถทาความสะอาดด้วย การซกั ได้ จงึ ลองนาเชือกมัดฟางดังกล่าวมาถักสิ่งของต่างๆ ข้นึ เชน่ กระเปา๋ เข็มขัด และทาเปน็ กระเช้าใหผ้ สู้ ูงอายุ ใส่บาตรข้าวหวิ้ ไปทาบุญ จนมีคนสนใจและตดิ ต่อให้ช่วยถักอย่เู สมอ เม่ือผลติ ภณั ฑ์ทท่ี ดลองทาขน้ึ สามารถขยายเป็น สินค้าออกจาหนา่ ย และเผยแผ่ให้คนถิน่ อ่นื ได้เรยี นรู้การทาตะกรา้ เชือกมัดฟาง กระเปา๋ เชือกมดั ฟาง และอ่นื ๆอีก มากมายตามแต่จะรงั สรรค์ ศลิ ปะประดษิ ฐ์เชอื กมดั ฟางนี้ ไดแ้ พร่หลายไปยงั หมบู่ ้าน ชมุ ชน และกลุ่มอาชพี ต่างๆทั่วประเทศและกลุ่ม อาชพี เสรมิ ชมุ ชนตาบลกบเจากไ็ ด้รับอิทธพิ ลการทาตะกร้าเชอื กมัดฟางมาเช่นเดยี วกันโดยมี กศน.หนองปลาหมอ เชิญวทิ ยากรจากภายนอกมาสอนใหส้ มาชกิ ทา และสมาชิกกลมุ่ ก็สามารถทาได้ และคิดค้นลวดลายท่ีสวยงามมาก ข้นึ สามารถทาลายใหม่ตามความตอ้ งการของลูกค้า และสรา้ งรายได้ใหก้ ลุ่มเพิ่มมากขึ้น โดยไดร้ บั การสนับสนุน ดา้ นการตลาด จากพัฒนาชมุ ชนอาเภอบา้ นโป่ง และพฒั นาชมุ ชนจงั หวัดราชบุรี ไดอ้ อกรา้ นจาหนา่ ยในสถานท่ี สาคัญหลายแห่ง ตะกร้าเชือกมัดฟาง เป็นงานท่ีใชค้ วามละเอยี ด คดิ สรา้ งสรรคล์ วดลายต่างๆ บนโครงลวด ผทู้ าตอ้ งมี ความคิดสร้างสรรค์และมฝี ีมือในการสรา้ งลวดลายใหม่ๆ เป็นทต่ี ้องการของลูกค้า และใชค้ วามอดทนสูงในการผลิต แตล่ ะครง้ั ต้องใชร้ ะยะเวลาในการทา เมอื่ ทาเสรจ็ แลว้ มีความสวยงาม เป็นการสืบทอดภมู ิปัญญาด้านงาน หตั ถกรรม และกลมุ่ อาชีพเสริมชุมชนตาบลหนองปลาหมอกม็ สี มาชกิ ทจ่ี ะถ่ายทอดภูมิปัญญาน้ีสบื ต่อไป มีการรว่ มกลมุ่ สตรี คนรักงานฝมื อื ในชมุ ชนเพ่ือรว่ มกนั ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ จึงมกี ารจัดกจิ กรรม สง่ เสริมงานฝีมอื เพื่อสร้างรายได้ให้แกต่ นเองและชมุ ชน โดยทาง อบต. หนองปลาหมอ

7 จัดวิทยากรมาอบรมให้ความรู้งานฝมื อื ต่าง ๆ เช่น การทากระเป๋า ตะกรา้ ทีท่ าจากเชอื กฟาง และเชือกร่ม จงึ ก่อเกดิ เปน็ อาชีพเสริมให้แก่คนในชุมชน สรา้ งรายไดใ้ ห้แก่คนในชมุ ชน งานประดษิ ฐ์เปน็ งานทีมีความเก่ียวข้องสัมพนั ธ์กบั ชีวติ ประจาวันของคนไทยมาต้งั แต่ อดีตจนถึงปจั จบุ นั งานประดิษฐ์ของใช้ทีเ่ ป็นเอกลักษณ์ไทยเป็นงานทแ่ี สดงถึงวัฒนธรรม ขนบธรรมเนยี มประเพณี ของไทย ซึ่งควร อนรุ ักษ์และสบื สานต่อไปด้วยการฝึกปฏิบตั ิจนชานาญ เผยแพรค่ วามรตู้ ่อผูอ้ น่ื และประกอบอาชพี เพือ่ สรา้ งรายได้ ในการถักสานผลติ ภัณฑ์ เชอื กมดั ฟางเป็นงานจักสานทีÉตอ้ งใชว้ ัสดุที่มคี ุณภาพ คือ เชอื กใยสังเคราะหท์ ีมีความ เหนยี ว ยดื หยุ่น และคงทน โดยสาน ผูก และมดั เชือกตามรปู ทรงทีใช้ วสั ดุอ่นื คือลวดเข้ามาเปน็ โครงสร้างหลัก รูปทรงตะกรา้ จะได้รับการออกแบบให้สมั พันธ์กับลวดลายและโครงสรา้ ง ของตะกร้า จุดเด่นของภูมปิ ัญญำ ประโยชนใ์ ชส้ อย ตะกร้าเป็นภาชนะทไ่ี ว้ใสข่ องอเนกประสงค์ เช่น ใสข่ องไปทาบุญ ใส่ของใชไ้ ว้ในรถ ใสข่ อง ไปเยี่ยมผูใ้ หญ่ หรือผปู้ ่วย ไปซ้ือของตลาด แต่สว่ นใหญ่ทใี่ ช้งานของผู้ท่ใี ช้ คือ ใส่ของไปทาบุญท่วี ัด จะมีความ แขง็ แรงทนทานและทสี่ าคัญ ความสวยงาม ดดู ีมีค่าและมีราคาเรื่องราวผลิตภัณฑ์ จากชาวบ้านในอาเภอหนึ่ง ซง่ึ มี อาชพี เลีย้ งโคนม ซ่ึงตอ้ งใชฟ้ างแหง้ ในการเล้ียงโค ฟางข้าวที่ส่งมาขาย จะมเี ชอื กท่ีมัดฟางขา้ วมา เป็นเชือกใย สังเคราะห์ ซง่ึ มลี ักษณะเหนียวและทนต่อการขาด ไมเ่ ป่ือยยุ่ยเมื่อโดยน้วิ แม่บ้านกลุม่ ผู้เลยี้ งโคนม จงึ ไดล้ องนามา ถักเปน็ ของใช้ในครัวเรอื น เช่น ถุงใส่ขวดนา้ หรือใส่ของใช้กันในกลุ่มผเู้ ลยี้ งโคนม หลังจากนนั้ ทางพัฒนาชุมชน อาเภอนนั้ ได้มาเหน็ จงึ มกี ารริเริ่มนาเชอื กมาลองถกั เป็นของใช้อ่ืน ๆ โดนาลวดมาดดั เปน็ โครงตา่ ง ๆ และนาเชอื กมา สานให้เปน็ รปู ตามโครงนั้น และไดม้ ีการพฒั นาเส้นเชอื กให้มีหลายขนาดและหลากหลายสสี นั โดยการเรียนการสอน จากกลุม่ สู่กลุ่ม ได้ขยายตวั ไปเปน็ ลาดบั จนถึงปจั จบุ ัน กลายเปน็ งานหตั ถกรรมฝีมอื ชาวบ้านท่ีแพร่หลายในหลาย จงั หวัดทั่วประเทศ มีการร่วมกลุ่มสตรี คนรักงานฝมื อื ในชุมชนเพื่อรว่ มกันใช้เวลาวา่ งใหเ้ ปน็ ประโยชน์ จงึ มกี ารจัดกจิ กรรม สง่ เสริมงานฝมี อื เพื่อสร้างรายไดใ้ หแ้ กต่ นเองและชมุ ชน โดยทาง กศน. ตาบลหนองปลาหมอ จัดวทิ ยากรมาอบรมให้ ความรงู้ าน ฝีมือต่าง ๆ เช่น การทากระเปา๋ ตะกรา้ ท่ีทาจากเชือกฟาง และเชอื กร่ม จงึ ก่อเกิดเป็นอาชพี เสริมให้แก่คนในชุมชน สร้างรายไดใ้ หแ้ ก่คนในชมุ ชน

8 ถ่ำยภำพบุคคล และอุปกรณ/์ เครอื่ งมอื /สิ่งท่ีประดิษฐ์ (ชิ้นงำนหรือผลงำน)

9 แบบบนั ทึกชุดขอ้ มูลคลังปัญญำ-ภูมิปญั ญำทอ้ งถนิ่ ตำบล หนองปลาหมอ อำเภอ บา้ นโป่ง จงั หวดั ราชบรุ ี ชอื่ ภมู ปิ ัญญำ สานเปลญวณ ข้อมูลพื้นฐำน รำยบคุ คล เจำ้ ของภูมิปญั ญำทอ้ งถนิ่ /บุคคลคลงั ปัญญำ ช่ือ นางสาวมทุ ติ า พรหมดี วันเดือนปีเกดิ 12 มถิ ุนายน พ.ศ. 2511 ที่อยปู่ ัจจบุ ัน (ท่สี ามารถติดต่อได้) บา้ นเลขท่ี 76 หมทู่ ี่ 9 บา้ นตลาดนก ตาบล/แขวง หนองปลาหมอ อาเภอ/เขต บ้านโปง่ จงั หวดั ราชบรุ ี รหัสไปรณยี ์ 70110 โทรศัพท์ 081-9184840 โทรสาร Line ID 081-9184840 E-mail address Facebook มุทติ า พรหมดี พกิ ดั ทางภูมศิ าสตร์ คา่ X: 13.801881 Y: 99.759158 ควำมเปน็ มำของภมู ิปัญญำ คุณมทุ ติ า พรหมดี ได้เริ่มทาพรมเช็ดเท้าและเบาะรองนั่งผ้ามาประมาณ 3 ปีกว่าแล้ว เหตุผลในการทาคือ เป็นคนทีช่ อบทางานฝมี อื แทบจะทุกอยา่ ง ชอบทาและชอบใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ พอทาไปเร่ือยๆก็มีชิ้นงาน มากข้ึน ก็เริ่มจาหน่าย โดยการขายให้เพื่อนๆบ้าง คนรู้จักบ้าง จากปากต่อปาก กลายมาเป็นอาชีพปัจจุบัน แล้วรายได้ต่อเดือน จะข้ึนอยู่กับ ออร์เดอร์ท่ีลูกค้าส่ัง ขั้นต่าจะอยู่ที่ 2 พันบ้านข้ึนไป สูงสุด คือ 7 พันกว่าบาท และมีลูกค้าสั่งออร์เดอร์มากท่ีสุดก็ประมาณ 50 ชิ้นงาน เป็นสินค้าขนาดกลางๆ ระยะเวลาในการทาช้ินงานแต่ละ ชิ้นงานจะใช้เวลาต่างกัน ข้ึนอยู่กับช้ินงานมันเล็กหรือใหญ่ ยากหรือง่าย ถ้าช้ินงานมันเล็ก ก็จะอยู่ราวๆ 1-2 วัน ถ้าใหญ่และยาก มีวิธีทาท่ีซับซ้อนมากขึ้น ก็ประมาณ 2อาทิตย์ เร่ืองของต้นทุน สินค้าทามากจากวัสดุท่ีเป็นผ้า ทั้งของไทยและผ้าต่างประเทศ ถ้าลูกค้าระบุมาว่าต้องการผ้าชนิดไหน ถ้าผ้าไทยก็ถูกหน่อย ถ้าผ้าต่างประเทศ ราคากจ็ ะสงู ข้ึนอีกประมาณ 50 เปอร์เซ็น ของราคาผา้ การสานเปลญวน เป็นส่ิงท่ีชาวบ้านตลาดนก หมู่ที่ 9 ตาบลหนองปลาหมอ อาเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี ไดร้ บั อิทธิพลมาจากหมู่บา้ นอื่น โดยนางสาวมุทิตา พรหมดี ได้ผลิตพรมเช็ดเท้าอยู่ก่อนแล้ว วัตถุดิบที่ใช้คือเศษผ้า ซ่ึงเราไดม้ าจากโรงงานตัดเยบ็ เส้ือผ้า มีท้ังเศษผ้าแบบเป็นช้ิน ๆ และเศษผ้าแบบเชือกยาว ๆ จึงมาคิดว่าสามารถทา อะไรได้บ้าง ขับรถเร่ขายไปตามจังหวดั ตา่ งๆ จนกระทัง่ วนั หนง่ึ มีพ่อค้าทีร่ บั ซ้อื พรมเช็ดเท้าได้ถามว่าทาไมไม่สานเปล ญวนมาขายดว้ ย นางสาวมุทติ า พรหมดี จงึ ไดซ้ ือ้ เปลญวนจากจังหวัดลพบุรี แล้วได้นาความรู้มาเผยแพร่ในหมู่บ้าน

10 ของตนเอง จนปัจจุบันชาวบ้านในหมู่บ้านเกาะรังสามารถสานเปลญวนได้ และก็สานมาเปลมาเรื่อยๆ ต้ังแต่ปี ๒๕๔๗ โดยชาวบา้ นมารับเชือกผ้ากบั ตนเองเอาไปสาน เสร็จแล้วก็เอามาส่งให้แก่นางสาวมุทิตา พรหมดี ก็จะได้ค่า ถกั เปลญวน อนั ละ ๒๐ บาท ถา้ ในหนง่ึ เดือนอตั ลกั ษณ(์ เอกลกั ษณ์)/จุดเด่นของผลิตภณั ฑ์ การสานเปลญวนสามารถทาไดท้ ้ังเดก็ และผู้ใหญ่ เปน็ การใช้เวลาวา่ งใหเ้ กดิ ประโยชน์ ใชแ้ รงงานในชมุ ชน เมื่อผลติ ไม่ทนั กับความต้องการของลกู คา้ ก็สามารถจ้างแรงงานภายนอกเป็นการสรา้ งรายได้ใหก้ ับคนในหม่บู า้ นอีกทางหน่งึ นอกจากน้นั แลว้ นางสาวมทุ ิตา พรหมดี ได้รับเชญิ เป็นวทิ ยากรสอนการสานเปลญวนให้กบั เด็กภายในโรงเรียนใน พืน้ ทีต่ าบลของตนเองและพืน้ ท่ีใกล้เคียง เชน่ ในจงั หวัดกาญจนบรุ ี จุดเดน่ ของภมู ิปัญญำ การสานเปลญวนสามารถทาได้ทงั้ เด็กและผใู้ หญ่ เป็นการใช้เวลาว่างใหเ้ กิดประโยชน์ ใชแ้ รงงานในชมุ ชน เมื่อผลติ ไม่ทันกับความต้องการของลกู ค้า ก็สามารถจ้างแรงงานภายนอกเป็นการสรา้ งรายได้ใหก้ บั คนในหมูบ่ ้านอีก ทางหนึง่ นอกจากนั้นแล้วนางสาวมุทติ า พรหมดี ได้รบั เชิญเปน็ วทิ ยากรสอนการสานเปลญวนให้กับเดก็ ภายใน โรงเรยี นในพ้ืนทต่ี าบลของตนเองและพนื้ ท่ีใกลเ้ คยี งและในจงั หวดั กาญจนบรุ ี การพักผ่อนอริ ิยาบทใหส้ บาย ขน้ึ อยู่กบั ที่นอน หมอน เตยี งนอน หรือแม้กระทง่ั เปลนอน ซ่งึ เราสามารถใช้ เศษวัสดุจากผ้าท่เี หลือใชม้ าใชป้ ระโยชน์ในการทาเปลนอนเล่นกันภายในครอบครวั หมูบ่ ้าน และสามารถจาหน่าย เปน็ รายได้เสริมอีกชอ่ งทางหนงึ่

11 ถ่ำยภำพบุคคล และอุปกรณ์/เคร่อื งมอื /สงิ่ ทปี่ ระดิษฐ์ (ชนิ้ งำนหรอื ผลงำน)

12 ท่ปี รกึ ษำ คณะผูจ้ ดั ทำ 1. นางสาวดารตั น์ กาญจนาภา ผอู้ านวยการสานกั งาน กศน. จังหวดั ราชบรุ ี 2. นายสจั จา จันทรวิเชียร ผู้อานวยการ กศน. อาเภอบา้ นโปง่ 3. นายไพโรจน์ ขนุ ทอง ครชู านาญการพเิ ศษ ผจู้ ัดทำ ครู กศน.ตาบลหนองปลาหมอ นางสาวบุหงา เสมจติ ร์ ครู กศน.ตาบลหนองปลาหมอ บรรณำธกิ ำร/จดั ทำรูปเลม่ นางสาวบุหงา เสมจติ ร์