คำผวน ผญา ปริศนาคำทาย

รายงาน เร่ือง คำผวน ผญำ ปริศนำคำทำย จัดทาโดย นำยเกรกิ พล ไกรปยุ นำยธัชพล เชำวว์ ัฒนำพำนิช นำยณฐั ธญั พงศ์ ดุลยประพนั ธ์ เสนอ อำจำรย์ศภุ ลักษณ์ พลเรือง รำยงำนนเ้ี ป็นส่วนหนง่ึ ของวชิ ำ ภำษำไทย (ท32102) ภำคเรียนท่ี 2 ปีกำรศกึ ษำ 2563 โรงเรียนรำชสมี ำวทิ ยำลัย สำนกั งำนพื้นที่กำรศกึ ษำมธั ยมศกึ ษำเขต 31

คานา รำยงำนฉบบั นจ้ี ดั ทำขน้ึ เพอ่ื เป็นสว่ นหนึง่ ของวิชำภำษำไทย (ท32102) ชน้ั มัธยมศึกษำปที ี่ 5 เพ่อื ให้ได้ ศกึ ษำหำควำมรู้ในเรอื่ ง คำผวนและปริศนำคำทำย เพอื่ นไปใชป้ ระโยชน์ท้ังในด้ำนกำรเรยี นหรอื ดำ้ นอนื่ ๆ คณะผจู้ ัดทำหวงั เปน็ อย่ำงยง่ิ วำ่ รำยงำนเรอ่ื งคำผวน ผญำ ปรศิ นำคำทำยจะเป็นประโยชน์กับผอู้ ำ่ น นักเรยี น นักศกึ ษำทก่ี ำลังหำข้อมลู ในเรื่องนอี้ ยู่ หำกมีข้อแนะนำหรอื ขอ้ ผิดพลำดประกำรใดคณะผูจ้ ัดทำขอนอ้ มรับ ไวแ้ ละขออภยั มำ ณ ที่น้ี คณะผ้จู ดั ทำ วนั ท่ี 26 กมุ ภำพนั ธ์ 2564

สารบัญ คาผวน ..................................................................................................................................................................................................................................................................5 คาผวน คืออะไร...............................................................................................................................................................................................................................................5 หลกั ทั่วไปของการผวนคา .........................................................................................................................................................................................................................5 ตวั อยา่ งคาผวน................................................................................................................................................................................................................................................5 วตั ถปุ ระสงค์และโอกาสในการเลน่ คาผวน ......................................................................................................................................................................................6 ประวตั ิความเปน็ มาของคาผวน.............................................................................................................................................................................................................6 คาผวนสะทอ้ นวัฒนธรรมไทย .................................................................................................................................................................................................................7 ลกั ษณะคาผวนสองพยางค์.......................................................................................................................................................................................................................8 ลกั ษณะคาผวนมากกว่าสองพยางค์ ....................................................................................................................................................................................................8 ผญา......................................................................................................................................................................................................................................................................10 ผญา มีความเป็นมาอย่างไร....................................................................................................................................................................................................................10 ประเภทของผญา สามารถแบ่งเป็น 3 ลักษณะคือ.....................................................................................................................................................................11 ปรศิ นาคาทาย.................................................................................................................................................................................................................................................13 ๑.ความหมายของปริศนาคาทาย ........................................................................................................................................................................................................13 ๒. ทมี่ าของปรศิ นาคาทาย ......................................................................................................................................................................................................................13 ๓. ลักษณะของปริศนาคาทาย ..............................................................................................................................................................................................................13 ๔. ประเภทของปริศนาคาทาย..............................................................................................................................................................................................................13 ๕. วธิ ีการเล่นปริศนาคาทาย..................................................................................................................................................................................................................14 ๖. ประโยชนท์ ่ไี ด้รับ ....................................................................................................................................................................................................................................14 1.ปริศนาเก่ยี วกบั บคุ คล.............................................................................................................................................................................................................................14 2. ปรศิ นาเกี่ยวกับสตั ว์...............................................................................................................................................................................................................................15 3. ปรศิ นาเกย่ี วกับพืชผกั ผลไม้..............................................................................................................................................................................................................16 4. ปริศนาเกยี่ วกบั เคร่ืองใช้ในครัว......................................................................................................................................................................................................17 5. ปรศิ นาเก่ยี วกับเครื่องมือทใี่ ชใ้ นการประกอบอาชีพ...........................................................................................................................................................18 6. ปริศนาเก่ียวกับการคมนาคม............................................................................................................................................................................................................19 7. ปรศิ นาเกยี่ วกบั ธรรมชาติ...................................................................................................................................................................................................................19 8. ปรศิ นาเก่ยี วกบั เบ็ดเตล็ด ....................................................................................................................................................................................................................20 9. ปริศนาเก่ียวกับอวัยวะ.........................................................................................................................................................................................................................20

10.ปรศิ นาคาทายเกย่ี วกบั เชาวป์ ัญญา .............................................................................................................................................................................................21 ลกั ษณะข้อความในปรศิ นาคาทาย .....................................................................................................................................................................................................22 1. ปรศิ นาคาทายทม่ี ขี ้อความเพียงตอนเดยี ว...............................................................................................................................................................................22 2. ปรศิ นาคาทายทม่ี ขี อ้ ความสองตอน.............................................................................................................................................................................................22 3. ปรศิ นาคาทายที่มขี ้อความสามตอน ............................................................................................................................................................................................24 4. ปริศนาคาทายที่มคี วามสต่ี อน .........................................................................................................................................................................................................25 5. ปริศนาคาทายทีม่ ีคาทายและคาตอบหลายอย่างมารวมกนั ...........................................................................................................................................26 6. ปริศนาคาทายทม่ี ขี ้อความเป็นสว่ นหนึ่งของคากลอน ......................................................................................................................................................26 บรรณานกุ รม...................................................................................................................................................................................................................................................27

คาผวน คาผวน คอื อะไร แมว้ ่ำจะไมม่ สี อนในโรงเรยี น ไมไ่ ดบ้ รรจุอยู่ในหลกั สูตรกำรศึกษำ แต่กำรผวนคำกอ็ ยู่คกู่ ับคนไทยมำนำน คำผวน คือ คำพดู ทเี่ กดิ จำกกำรเล่นภำษำอย่ำงหนง่ึ ของคนไทย ใชว้ ธิ กี ลบั เสยี งของคำโดยกำรสลับเสียงระหว่ำงคำ หรอื พยำงค์ เม่ืออำ่ นยอ้ นกลบั สระกนั แลว้ จะไดค้ ำทมี่ ีควำมหมำยใหม่เกดิ ขึน้ ส่วนใหญ่จะไดค้ ำทมี่ คี วำมหมำยไป ในทำงที่ไม่คอ่ ยสภุ ำพ และคำท่เี ก่ยี วกบั เรือ่ งเพศโดยตรงเปน็ สว่ นใหญ่ ซงึ่ คนไทยถือวำ่ ไม่สภุ ำพ เปน็ เรอ่ื งหยำบโลน หลกั ท่ัวไปของการผวนคา 1. คำผวนเป็นกำรเลน่ ทำงภำษำอยำ่ งหน่งึ ในภำษำไทย ทีใ่ ช้วธิ ีกำรผวนคำ หรือสลบั ตำแหน่งเสยี งสระและ พยญั ชนะท้ำย 2. กำรสลับตำแหนง่ ทสี่ มบูรณจ์ ะเกิดขึน้ กบั คำสองพยำงค์ เช่น ดำเนนิ - เดนิ นำ ในท่ีน้ี พยญั ชนะต้นของ ท้ังสองพยำงค์ยงั คงตำแหนง่ เดมิ แตส่ ลบั เสียงสระ (พร้อมตัวสะกด) คือ สลบั ระหว่ำง สระ \"อำ\" กบั สระ \"เอิน\" 3. ในคำ 3 พยำงค์ กำรผวนจะยงุ่ ยำก จงึ อำจเลือกท่ีจะผวนเฉพำะบำงคขู่ องพยำงค์ เชน่ สวสั ดี (สะ-หวัด- ดี) มกั เลอื กผวนเฉพำะ พยำงคท์ สี่ องและสำม คอื หวดั (สระ \"อะ\" เสียงเอก+ตวั สะกด \"กด\") -ดี (สระ \"อ\"ี เสียง สำมัญ ตัวสะกดไมม่ )ี -> วี (สระ \"อี\" เสียงสำมญั ตัวสะกดไมม่ ี) - ดัด (สระ \"อะ\" เสียงเอก + ตัวสะกด \"กด\") 4. คำ 4 พยำงคข์ น้ึ ไป ถงึ แม้ไมน่ ยิ มกันมำกนัก แตก่ ย็ ังมคี ำทใี่ ช้ผวนได้ โดยนำพยำงค์แรกกับพยำงค์ สุดท้ำยมำผวนกัน ส่วน 2 พยำงคต์ รงกลำงยังอยู่คงเดมิ เชน่ หมำยเลขไอพี - หมเี ลขไอพำย คำผวนเป็นกำรเล่นเสียงเพ่ือควำมสนุกสนำน บำงคนนยิ มใช้ผวนคำหยำบเรื่องเพศ เป็นกำรเลีย่ งทจี่ ะเอ่ยถงึ คำ หยำบน้ันตรง ๆ หรือผวนคำเปน็ ปรศิ นำ ซง่ึ นิยมกันมำกในปริศนำคำกลอนทเ่ี รียกวำ่ ผะหมี นอกจำกน้ี ยงั มี นกั เขียนจำนวนไม่น้อย ใชก้ ำรผวนชอื่ จรงิ เพ่อื นำมำใชเ้ ป็นนำมปำกกำ ตวั อย่างคาผวน - อะหร่ดี อย = อรอ่ ยดี (คำ 3 พยำงค์, ผวนเฉพำะสองพยำงค์หลัง) - สวีดดั = สวัสดี (คำ 3 พยำงค์, ผวนเฉพำะสองพยำงค์หลัง) - ก้ำงใหญ่ = ไก่ยำ่ ง - จอเข็บ = เจ็บคอ

วัตถุประสงค์และโอกาสในการเล่นคาผวน กำรเล่นคำผวนมีวัตถุประสงค์ เพ่อื ให้เกดิ ควำมสนุกสนำนมำกกว่ำทำให้เกดิ ควำมคดิ เก่ยี วกับอำรมณ์เพศ ดังนน้ั บำงคร้ังกถ็ กู ใช้เพอื่ ลดนัยทำงเพศลง ดังเช่น ในกำรเลน่ เพลงปฏพิ ำกยห์ รอื ลเิ ก เมือ่ ตอ้ งกำรจะกล่ำวพำดพงิ ถงึ เรอื่ งเพศกม็ ักจะเลีย่ งใชค้ ำผวนแทน ซงึ่ กเ็ ป็นวธิ ีท่ีนยิ มใชก้ ันมำก เนอื่ งจำกวฒั นธรรมไทยถอื กนั วำ่ เรอื่ งเพศเป็น ของสกปรก ไมส่ มควรพดู ในทสี่ ำธำรณะ เมื่อพูดตรง ๆ ไม่ได้ ก็ต้องหำทำงเล่ยี งแทน คำผวนจงึ เป็นทำงออกท่ีดี บำงครง้ั คำผวนก็ถกู ใช้เพือ่ ผ่อนคลำยควำมตรึงเครียด หรือเปลีย่ นบรรยำกำศทน่ี ำ่ เบอื่ ในกจิ กรรมทท่ี ำอยู่ เช่น ชำวบ้ำนท่รี ่วมแรงกนั ลงแขกทำงำนมกั จะร้องเพลงตำ่ ง ๆ โดยมคี ำผวนในเน้ือเพลง บำงโอกำสกม็ จี ะประสงคเ์ พ่ือ แสดงศลิ ปะของกำรประพันธใ์ นรูปรอ้ ยกรองหรือปริศนำคำทำยทม่ี คี วำมคลอ้ งจองกนั ท้งั นเ้ี พรำะคนไทยมีนสิ ยั เจ้ำ บทเจำ้ กลอนสบื มำแต่โบรำณ ฉะนนั้ แทนทจี่ ะผูกคำประพนั ธห์ รอื ปริศนำคลอ้ งจองโต้ตอบกนั อย่ำงธรรมดำ ก็ใชค้ ำ ผวนแทรกเขำ้ ไปแทนคำพูดทม่ี ีควำมหมำยตรงไปตรงมำ เพอ่ื ใหเ้ กิดควำมสนกุ สนำน ประวตั ิความเป็นมาของคาผวน ไมม่ หี ลักฐำนทบ่ี ง่ บอกว่ำคำผวนกำเนิดมำแต่เมอื่ ใด แต่อำจสนั นิษฐำนถึงท่มี ำได้เป็น 2 ประกำร คือ ประกำรแรกอำจเปน็ เพรำะควำมสนกุ ปำก ประกำรท่ีสอง เนอ่ื งจำกสงั คมไทยปดิ ก้ันควำมรเู้ ร่ืองเพศ จึงโต้ตอบและ แสดงออกในทำงตรงข้ำม คือกำรฝำ่ ฝนื ข้อห้ำม ซง่ึ ตรงกบั หลกั กำรทำงจิตวิทยำซ่งึ ถือว่ำ “กำรปกปิดเป็นกำรเร้ำ ควำมสนใจ” ประวัติควำมเปน็ มำของคำผวนเท่ำทมี่ ีหลกั ฐำนปรำกฏพบวำ่ มกี ำรเลน่ คำผวนมำตง้ั แต่คร้ังกรงุ ศรอี ยธุ ยำ ตอนปลำย มเี รื่องเลำ่ ว่ำในรัชสมยั สมเด็จพระนำรำยณม์ หำรำช ศรีปรำชญ์ กวีเอกในสมัยนน้ั ได้เคยแต่งโคลงกระทู้ คำผวนเอำไว้ 1 บท มคี วำมว่ำ “เป ทะลอู ยถู่ ้ำ มถี ม (ปทู ะเล) แป สะหมูอยตู่ ำม ไตไ่ ม้ (ปแู สม) มำ แดงแกว่งหำงงำม หำคู่ (แมงดำ) นำ ปลำ้ นำ้ จม้ิ ให้ รสล้ิมชมิ บอล” (นำ้ ปลำ) ตอ่ มำในสมัย พระบำทสมเด็จพระนง่ั เกล้ำเจ้ำอยหู่ วั รชั กำลที่ 3 แหง่ กรุงรตั นโกสนิ ทร์ มีหลักฐำนวำ่ สุนทรภู่ ปรมำจำรยด์ ้ำนกลอนของไทยได้แต่งโคลงคำผวนโตต้ อบผทู้ ี่สบประมำทกล่ำวหำวำ่ ทำ่ นแตง่ ไดแ้ ตก่ ลอน เทำ่ นั้น โคลงแตง่ ไม่ได้ สนุ ทรภจู่ ึงแต่งโคลงเป็นคำผวนด่ำผสู้ บประมำท ดังน้ี “เฉน็งไอมำเวงิ่ เวำ้ วู่กำ (เฉน็งไอ-ไฉนเอ็ง, วูก่ ำ-วำ่ กู) รูกบั กำวเมิงแต่ยำ มู่ไร้ (รำวกบั กมู ำเแต่เยงิ ไม่ร)ู้ ปิดเซน็ จะมซู่ ำ เครำทู่ (เปน็ ศิษย์จะมำสู้ ครเู ฒำ่ ) เฉะแตจ่ ะตอบให้ ชพี มว้ ยมงั รณอ” (ชอบแตจ่ ะเตะให้, มรณงั )

คาผวนสะท้อนวัฒนธรรมไทย กำรเล่นคำผวนถอื เปน็ ศิลปะกำรเล่นคำทำงภำษำอย่ำงหนงึ่ ทีส่ ะทอ้ นใหเ้ ห็นถงึ วฒั นธรรมไทยดำ้ นต่ำง ๆ ดังนี้ วฒั นธรรมกำรใช้ภำษำ เนื่องจำกคำผวนเป็นศลิ ปะกำรเลน่ คำโดยกำรพลิกแพลงไดอ้ ย่ำงหนึ่ง ทสี่ ะทอ้ นใหเ้ หน็ ว่ำ ภำษำไทยมกี ำรเคลอื่ นไหวเปล่ียนแปลงอยูต่ ลอดเวลำ ไมเ่ คยหยดุ นง่ิ วัฒนธรรมดำ้ นควำมเป็นอยู่ ปรำกฏในรปู ของปริศนำคำทำยทส่ี ะทอ้ นถงึ กำรดำรงชพี อำหำรกำรกนิ และเครอ่ื งใช้ ไม้สอย วฒั นธรรมด้ำนควำมรสู้ ึกนกึ คิด ควำมเชอื่ และทศั นคติของคนไทยท่ีสะทอ้ นออกมำในรปู ของปริศนำคำทำย และ ลกั ษณะนิสยั ของคนไทย ได้แก่ ควำมสนใจในเร่อื งเพศแตไ่ มเ่ อ่ยถึงตรงๆ มักใชว้ ธิ ีพดู เลยี่ ง ๆ ใหเ้ ป็นเร่อื งสนุก ซงึ่ นับเปน็ ควำมเฉลยี วฉลำดและมสี ติปญั ญำ ชำ่ งคดิ ช่ำงสงั เกต ชำ่ งเปรียบเทียบ

ลกั ษณะคาผวนสองพยางค์ พยัญชนะต้นของสองพยำงค์ยงั คงตำแหนง่ เดิม สลบั เสยี งสระ วรรณยกุ ต์และตว้ สะกด ผวนโดยจะเนน้ เสยี งปน็ หลัก ส่วนเสียงวรรณยกุ ต์อำจเพย้ี นได้เลก็ นอ้ ย ไมเ่ นน้ อกั ขรวธิ ี ดังนน้ั พยัญชนะต้นและสระของพยำงค์ แรกกับพยัญชนะตน้ และสระพยำงคห์ ลงั ต้องเป็นคนละเสียงกนั เช่น เบอรห์ า้ ผวนเป็น บ้าเห่อ ทานา ผวนเปน็ ทานา หวั มัน ผวนเปน็ หันมัว ตามวั ผวนเป็น ตวั มา ลักษณะคาผวนมากกว่าสองพยางค์ มกั จะผวนเป็นคู่ คงพยำงคเ์ ดมิ ไว้สว่ นหนง่ึ มัวหนึง่ ตา ผวนเปน็ มาหนึ่งตวั ทาอะไร ผวนเปน็ ไทยอะรา กินอะไร ผวนเปน็ ไกอะริน ไม่มหี ลกั ฐำนทบ่ี ่งบอกว่ำคำผวนกำเนิดมำแตเ่ ม่อื ใด เท่ำท่มี หี ลกั ฐำนปรำกฏพบวำ่ มกี ำรเลน่ คำผวนมำ ต้ังแต่ครั้งกรงุ ศรอี ยธุ ยำตอนปลำย มเี รอื่ งเลำ่ ว่ำในรชั สมยั สมเดจ็ พระนำรำยณม์ หำรำช ศรีปรำชญ์ กวเี อกในสมัย นั้นได้เคยแต่งโคลงกระทู้ \"เป แป มา นา\" โดยใชค้ ำผวน \"เป ทะลูอยู่ถำ้ มีถม แป สะหมูอยูต่ ม ไตไ่ ม้ มา แดงแกว่งหำงงม หำคู่ นา ปลาน้ำจมิ้ ให้ รสลมิ้ ชิมลอง\" ในสมยั พระบำทสมเดจ็ พระน่ังเกลำ้ เจำ้ อยหู่ ัว รชั กำลที่ 3 แห่งกรุงรตั นโกสินทร์ มีหลักฐำนวำ่ สนุ ทรภู่ ปรมำจำรยด์ ้ำนกลอนของไทยไดแ้ ต่งโคลงคำผวนโตต้ อบผู้ทสี่ บประมำทกล่ำวหำว่ำทำ่ นแต่งไดแ้ ตก่ ลอนเทำ่ นนั้ โคลงแตง่ ไม่ได้ สุนทรภูจ่ งึ แตง่ โคลงเปน็ คำด่ำผสู้ บประมำท ดงั น้ี \"เฉน็งไอมำเวิ่งเว้ำ ว่กู า รกู ับกาว เมงิ แต่ยา มู่ไร้ ปดิ เซ็นจะมูซ่ า เคราทู่ เฉะแต่จะตอบให้ ชพี มว้ ยมงั รณอ

กำรเลน่ คำผวนมวี ตั ถุประสงค์เพ่ือใหเ้ กิดควำมสนุกสนำน ตลกขบขนั แซวหรือหยอกลอ้ กนั ภำยในกลมุ่ สนทนำ สว่ นใหญ่จะเป็นกลุ่มเลก็ ๆทสี่ มำชกิ กลมุ่ มีพืน้ ฐำนในกำรผวนคำดว้ ยกนั ผวนคำสว่ นหนึง่ กเ็ พอ่ื หลกี เลยี่ งคำหยำบหรอื คำไมส่ ุภำพ เช่นเรอื่ งเพศ โดยไม่ไดม้ ุ่งทจ่ี ะใหเ้ กดิ ควำมคิด เกีย่ วกบั อำรมณเ์ พศ เม่ือต้องกำรจะกลำ่ วพำดพงิ ถงึ เร่อื งเพศก็มกั จะเลย่ี งใชค้ ำผวนเพรำะวัฒนธรรมไทยถอื กนั วำ่ เรื่องเพศไมส่ มควรพูดในทสี่ ำธำรณะ เมอื่ พูดตรง ๆ ไมไ่ ด้ กต็ อ้ งหำทำงเลี่ยงแทน มีเรอ่ื งเล่ำว่ำคนชอบพูดคำผวนจำกจงั หวัดนครศรีธรรมรำชคณะหนง่ึ ไปเย่ยี มเพ่อื นทจ่ี ังหวดั สุรำษฎรธ์ ำนี เพ่อื นกลมุ่ นี้ชอบพดู คำผวนเชน่ กัน กำรพบปะทกั ทำยกนั จะใช้คำผวนเกอื บตลอดเวลำ คร้นั ถงึ เวลำเลย้ี งดปู เู สือ่ คณะจำกสรุ ำษฎรฯ์ นกึ สนุกข้ึนมำ เอย่ ชวนคณะจำกนครฯ ว่ำ “เรำมำแขง่ ผวนคำกนั เอำม่ำย ฝำ่ ยใดแพ้ใหเ้ ป็น เจำ้ ภำพคำ่ อำหำรมอ้ื น”ี้ คนหนง่ึ ในทีมนครฯ ตอบทนั ทีวำ่ “ออ ได”้ โดยลำกเสยี งนดิ หนอ่ ย ทมี สรุ ำษฎร์ฯ ยก มอื ยอมแพท้ นั ที (เพรำะคำตอบของทมี นครฯ ผวนได)้

ผญา หรอื ผะหยา เป็นคำกลอนหรือคำปรัชญำของลำวในและคนไทยภำคอีสำนโบรำณ ซง่ึ ภำษำสบื ทอดมำจำกภำษำ ของอำณำจกั รลำ้ นช้ำงและปจั จบุ นั กำรเล่นผญำยงั หลงเหลือในหมอลำกลอนแบบอีสำน คำวำ่ ผญำมีควำมหมำยใน กลุ่มเดียวกับปญั ญำและปรัชญำบำงครง้ั สำมำรถใช้แทนกนั ได้ ซึ่งผญำป็นคำรอ้ ยกรองทค่ี ลอ้ งจอง มสี มั ผัสระหว่ำง ข้อควำมไมเ่ ข้มงวดและไมม่ ีฉันทลกั ษณ์กำหนดไวอ้ ยำ่ งชดั เจน แต่เวลำพดู จะมกี ำรเน้นคำหนักเบำเพือ่ ใหผ้ ฟู้ ังมี ควำมเพลดิ เพลนิ และสำรถจดจำไดง้ ่ำย เรอื่ งที่ถูกแตง่ เปน็ ผญำมีหลำยเรอ่ื งเช่น คำสอนทำงศำสนำ เร่อื งรำวใน ชวี ติ ประจำวัน กำรเก้ยี วพำรำสขี องหนมุ่ สำว และกำรละเลน่ ของเด็ก เป็นตน้ สำนกั งำนศกึ ษำธกิ ำรจังหวดั กำฬสินธุ์ (มปป.) ให้ควำมหมำยว่ำ คำผญำ หรอื ผะหยำ เปน็ กำพยก์ ลอนพนื้ เมือง อย่ำงหนงึ่ ทแ่ี สดงควำมคดิ ปญั ญำ ควำมฉลำดหลกั แหลมของ ชำวบำ้ น พร้อมกนั นนั้ กเ็ ปน็ คำพูดท่แี สดงถงึ ควำมมไี หวพรบั ปฏิภำณอันหนักแน่นระหว่ำงหนมุ่ สำว หญงิ ชำย ที่ ยกข้นึ มำเพอื่ ถำมไถ่เกย่ี วกับควำมรรู้ อบตวั ทัศนคตคิ ณุ สมบตั ทิ มี่ ี ควำมรกั ตอ่ กัน จำกทศั นะดงั กล่ำวเหน็ วำ่ คำว่ำ ผญำ ปญั ญำ ปรชั ญำ เป็นกลุม่ ภำษำเดยี วกนั มคี วำมหมำยคลำ้ ยคลงึ และ ใกลเ้ คยี งกัน ซ่งึ อำจใชแ้ ทนกนั ได้ ดังน้ัน สรปุ ได้ว่ำ ผญำ, ปญั ญำ, ปรัชญำ (wisdom, philosophy, maxim, aphorism) หมำยถึง ปัญญำ ควำมรอบรู้ ไหวพรบิ สตปิ ญั ญำ คำคม สุภำษิต หรอื คำทีพ่ ูดเปน็ ปริศนำฟงั แล้วได้นำมำคิดมำวเิ ครำะห์ เพ่ือค้นหำคำตอบจำกปัญหำว่ำควำมจรงิ เปน็ อย่ำงไร มคี วำมหมำยวำ่ อย่ำงไร ผญา มีความเป็นมาอย่างไร วรรณกรรมมุขปำฐะประเภทผญำหรอื คำคม ภำษิตท้องถิ่นอสี ำนนี้ มคี วำมเปน็ มำอย่ำงไรหรอื ใครเป็นผ้ใู ห้ กำเนดิ ยำกที่จะตดั สินไดว้ ่ำมำจำกไหน ใครเป็นผใู้ หก้ ำเนิดหรือ ริเร่มิ แต่อยำ่ งไรกต็ ำม มีผรู้ ู้และนกั วิชำกำร ทท่ี ำกำรศึกษำค้นคว้ำ วิจยั เกย่ี วกับเรอ่ื งผญำ หรอื ภำษิตอสี ำน ได้ สนั นษิ ฐำนหรอื ใหท้ ัศนะเกย่ี วกบั ทมี่ ำของผญำพอสรปุ ได้ดังน้ี 1. ผญำเกิดจำก คำส่งั สอนและศำสนำ โดยหมำยเอำ คำสอนของผู้ใหญท่ มี่ ีตอ่ เดก็ ครบู ำอำจำรย์ทม่ี ตี อ่ ศษิ ย์ พ่อแม่ที่มีตอ่ ลกู หลำน ท้งั น้กี ส็ บื เนื่องจำกคำสอนของศำสนำโดย เฉพำะพระพทุ ธศำสนำ 2. ผญำเกิดจำกขนบธรรมเนียมประเพณี โดยหมำยเอำ ข้อปฏิบตั ิทีค่ นในสงั คมอสี ำนปฏิบตั ิต่อกนั ในวถิ ี ชวี ิต 3. ผญำเกดิ จำกกำรเกีย้ วพำรำสีของหนมุ่ สำว อำจหมำยเอำแรงบันดำลใจหรือควำมร้สู กึ ภำยใจทีอ่ ยำกจะ บอกต่อกนั และกนั จงึ กลำ่ วออกมำด้วยคำคมเชิงโวหำรภำพพจน์

ต่ำง ๆ แลว้ เกดิ กำรโต้ตอบถอ้ ยคำแก่กันและกัน 4. ผญำเกดิ จำกกำรเล่นของเด็ก โดยหมำยเอำ กำรเล่นกันระหว่ำงเดก็ แลว้ มกี ำรตง้ั คำถำมอยำ่ งเชน่ ปรศิ นำคำทำย แตแ่ ทนท่ีจะถำมโดยตรงกบั สรำ้ งเปน็ ถ้อยคำทค่ี ลอ้ ง จองกัน 5. ผญำเกิดจำกสภำพแวดลอ้ มหรอื เหตกุ ำรณ์อืน่ ๆ ในวถิ ชี ีวิต โดยหมำยเอำ สภำพกำรณท์ เี่ กิดขน้ึ ในชีวติ แล้วเกดิ แรงบนั ดำลใจใหเ้ กิดถ้อยคำในใจและมกี ำรกลำ่ วถอ้ ยคำ ท่ีคล้องจองแกก่ นั และกัน ในโอกำศทเ่ี ดนิ ทำงไปมำค้ำขำย หรือกจิ กรรมอื่น ๆ (อดิศร เพียงเกษ, ๒๕๔๔: ๙๖) จำกกำรสนั นษิ ฐำนทม่ี ำของกำรเกดิ ข้นึ ของผญำ จะเหน็ ว่ำผญำนัน้ มีควำมหมำยต่อชำวอีสำน ไมว่ ำ่ ชำว อีสำนอำศยั อยสู่ ถำนที่ใด เม่อื มกี ิจกรรมใด ๆ ร่วมกนั หรอื สนทนำกัน ในกลุ่ม จะมกี ำรกลำ่ ว ผญำสอดแทรกขึน้ มำเสมอ ด้วยเหตผุ ลดังกล่ำว ทำให้ผญำมบี ทบำทหน้ำที่และมคี วำมสำคัญ ต่อสังคมไทยอสี ำนตง้ั แต่อตดี จนถึงปัจจุบนั อำจแบง่ เป็น ประเภทต่ำง ๆ แล้วแต่โอกำสทจ่ี ะนำไปใชใ้ นกิจกรรมน้ันๆ ประเภทของผญา สามารถแบ่งเป็น 3 ลักษณะคอื 1 . หมวดทว่ี ำ่ ดว้ ยผญำภำษิต ได้แก่ คติสอนใจ ปรศิ นำ เช่น “ครนั เจำ้ ไดข้ ซี่ ำ้ งกง้ั ฮ่มเปน็ พญำ อย่ำสลิ ืม ชำวนำผูข้ ่คี วำยคอนกล้ำ” 2 . หมวดทว่ี ่ำด้วยผญำอวยพร เช่น “นอนหลับใหเ้ จ้ำได้เงินหมนื่ นอนตื่นใหเ้ จ้ำไดเ้ งินแสน แปนมอื ไปให้ ได้แกว้ มณโี ชติ โทษฮ้ำยอยำ่ พำล มำรฮำ้ ยอยำ่ มำเบยี ด” 3 . หมวดทว่ี ำ่ ด้วยผญำเก้ียว ไดแ้ ก่ กำรเกย้ี วพำรำสกี ันระหวำ่ งหญงิ ชำย เช่น “ครันอำ้ ยคึดฮอดน้องให้ เหลียวเบงิ่ เดือนดำว สำยตำเฮำสกิ ำ่ ยกนั อยเู่ ทงิ ฟำ้ ” ความสาคญั ของผญาทมี่ ตี อ่ สังคมชาวอสี าน เม่อื พิจำรณำจำกตวั อย่ำงผญำอนั เปน็ วรรณกรรมมขุ ปำฐะชำวอีสำนแลว้ นับว่ำผญำมีบทบำทต่อสงั คม อสี ำนทส่ี ืบทอดมำแต่อดตี จนถงึ ปจั จบุ นั อย่ไู มน่ ้อย ซง่ึ มักจะแสดงออก มำในลกั ษณะต่อไปนี้ 1. ผญำมีบทบำทต่อกำรส่ังสอน กำรถ่ำยทอดควำมรู้และสัง่ สอนแกล่ กู หลำน ลกู ศิษย์ ประชำชน ของพ่อ แม่ ครบู ำอำจำรย์ และพระสงฆ์ นอกจำกกำรถำ่ ยทอดโดยตรงแล้วยงั กำรถำ่ ยทอดทำงอ้อมด้วยกำรสงั เกตควำมประพฤติของบคุ คลแวดล้อมด้วยกำรปฏบิ ัติในกจิ กรรมตำ่ ง ๆ เชน่ กำร บอกเล่ำ กำรประกอบพิธีกรรม กำรแสดงมหรสพ โดยใช้ถอ้ ยคำท่ี เปน็ ภำษิตหรอื ผญำเป็นสื่อนำมำสอน เพรำะผญำเปน็ ถ้อยคำทีแ่ ฝงไวด้ ้วยคติธรรมและมีควำมไพเรำะสละสลวย

รดั กุม ทำใหผ้ ูฟ้ งั สำมำรถนำไปประพฤตปิ ฏบิ ตั ิในทำงท่ดี งี ำมที่ถกู ท่คี วรได้ 2. ผญำมบี ทบำทต่อควำมบันเทิง คนอสี ำนมกั จะกจิ กรรมกำรเลน่ และมหรสพประจำ ทอ้ งถิน่ อีสำนชนดิ หนง่ึ คอื หมอลำ เมื่อคนอสี ำนมงี ำนประจำปหี รอื งำนบญุ งำนกุศล ตำ่ ง ๆ มกั จะมีหมอลำซง่ึ ถอื ว่ำเปน็ ศิลปะกำรแสดงทเ่ี ปน็ ภมู ปิ ญั ญำคมู่ ำกับคนอสี ำน และในคำร้องของหมอลำท่ี แสดงนน้ั ล้วนแต่เปน็ ถ้อยคำทเี่ ปน็ ผญำแทบทง้ั สิ้น นอกจำกผญำ ท่ีเป็นคำรอ้ ง(หมอลำ)แลว้ กย็ ังมกี ำรกลำ่ วผญำโตต้ อบระหวำ่ งกนั และกนั เรียกวำ่ กำรจ่ำยผญำ หรอื แก้ผญำ พูดผญำ หรอื เรียกอกี อย่ำงหนึ่งว่ำ ลำผญำญอ่ ย ลักษณะของกำรจ่ำย ผญำคือ หมอลำหรอื ผเู้ ล่นจะนง่ั เป็นวง ส่วนผู้ฟงั อื่น ๆ ก็จะนงั่ เปน็ วงล้อมรอบ แลว้ มกี ำรจ่ำยผญำกันและกนั และ จะมหี มอแคนเป่ำใหจ้ ังหวะไปด้วย บำงครง้ั กำรจำ่ ยผญำกม็ ใี น กจิ กรรมอืน่ ๆ เช่น เขน็ ฝ้ำยหรือปน่ั ฝำ้ ย ฝำ่ ยชำยกจ็ ะลำเกี้ยวฝ่ำยหญงิ ส่วนฝำ่ ยหญงิ กจ็ ะเข็นฝ้ำยไปด้วยจำ่ ยผญำ ไปดว้ ย นบั วำ่ เป็นกำรสรำ้ งควำมสนุกสนำนใหก้ ับคนอสี ำนเป็น อยำ่ งมำกโดยเฉพำะหนมุ่ สำวอสี ำน 3. มีบทบำทตอ่ กำรอนุรกั ษ์วรรณกรรมทอ้ งถน่ิ อีสำน คนอีสำนเมอ่ื ไปอย่ใู นทใ่ี ด ๆ ถ้ำไดม้ ีกำรจัดกจิ กรรม รว่ มกนั หรอื แมก้ ระทัง่ คุยกันในกล่มุ ของคนอีสำนแล้ว ส่งิ ทจี่ ะขำด ไมไ่ ดก้ ็คือกำรพูดผญำ สอดแทรกขนึ้ มำในระหว่ำงกำรสนทนำเสมอ จงึ เป็นกำรอนรุ กั ษ์วรรณกรรมประเภทมุขปำฐะ ของทอ้ งถ่ินอสี ำนโดยทำงอ้อม ทงั้ เพรำะผญำ เปน็ วรรณกรรม ประเภทมขุ ปำฐะหนงึ่ ใน ๖ ของวรรณกรรมมขุ ปำฐะถ่ินอสี ำน ไดแ้ ก่ 3.1 กำรเล่ำเร่อื งตำนำนและนทิ ำน 3.2 กำรสวดสรภญั ญ์ 3.3 กำรอ่ำนหนังสอื ผูก 3.4 กำรแสดงหมอลำ 3.5 เพลงเดก็ 3.6 ผญำ ดังนัน้ ผญำ จงึ เป็นวรรณกรรมมุขปำฐะทม่ี บี ทบำทตอ่ สงั คมคนอสี ำนมำก ทง้ั ยังเปน็ เครอื่ งมอื ให้ กำรศึกษำแก่คนในกลมุ่ และสถำบันพื้นฐำนทำงสงั คมมี ครอบครัว เป็นต้น นอกจำกนี้ยงั สร้ำงควำมเพลิดเพลิน กระตนุ้ ควำมเป็นอันหนง่ึ อนั เดยี วกันและคงควำมเป็นอกี ลักษณ์ทำงภำษำแก่ คนอสี ำนไว้ไมใ่ หเ้ สื่อมสญู ไป เรยี กไดว้ ่ำ ผญำ หรือคำคม ภำษิต อสี ำน เปน็ วรรณกรรมทอ้ งถนิ่ ที่มบี ทบำทหน้ำที่ (functionalism) ทีส่ ำคัญต่อคนอสี ำนตงั้ แต่อดีตจนตรำบเทำ่ ปัจจบุ นั ทกุ วนั นี้

ปรศิ นาคาทาย ๑.ความหมายของปริศนาคาทาย ปริศนำคำทำย หมำยถงึ ปัญหำหรือคำถำมซงึ่ ผู้ถำมอำจจะถำมตรง ๆ หรือถำมทำงออ้ มก็ตำม คำถำมอำจจะใช้ถ้อยคำธรรมดำเปน็ ภำษำรอ้ ยแกว้ หรือจะมีสมั ผสั แบบภำษำรอ้ ยกรองก็ได้ ภำษำท่ีใช้นนั้ เป็น ภำษำส้นั ๆ งำ่ ย ๆ กระชบั ควำม แตย่ ำกแก่กำรตีควำมในตัวปริศนำอย่บู ำ้ ง สว่ นคำตอบ มักจะเปน็ สง่ิ ทพี่ บเห็นใน ชวี ติ ประจำวันในสมยั น้ัน ๆ และในบำงคำถำมมักจะมีเคำ้ หรอื แนวทำงสำหรบั คำตอบ ซ่ึงผู้ตอบจะต้องใช้ควำม สังเกต ควำมคดิ และไหวพรบิ ในกำรคดิ หำคำตอบ ๒. ทม่ี าของปริศนาคาทาย ปรศิ นำคำทำย เกิดจำกควำมตอ้ งกำรลองภมู ปิ ญั ญำกัน จึงมีกำรทำยปริศนำ ในสมยั กอ่ นนยิ มเล่นกนั ทง้ั เด็กและผ้ใู หญ่ มักจะเล่นกนั ในยำมวำ่ งจำกกำรทำงำน ๓. ลกั ษณะของปริศนาคาทาย ๓.๑ นิยมใชค้ ำคล้องจองกันโดยไม่กำหนดจำนวนคำในแตล่ ะวรรค เปน็ ข้อควำมส้ัน ๆ กะทัดรดั หรืออำจผูกเปน็ ปรศิ นำกลอน ซึ่งบง่ บอกถึงควำมเป็นคนเจ้ำบทเจ้ำกลอนทำให้จำได้ง่ำย ๓.๒ เน้ือหำนั้นมกั จะนำมำจำกสงิ่ ต่ำง ๆทอ่ี ยรู่ อบตัวเรำ เช่น ของใช้ คน สัตว์ ผกั พชื เวลำ สถำนท่ี เครือ่ งใช้ ปรำกฏกำรณ์ธรรมชำติ เชำว์ปญั ญำ ฯลฯ ซง่ึ ผผู้ กู ปรศิ นำจะตอ้ งเปน็ คนช่ำงสงั เกต แล้วนำเอำส่ิงท่สี งั เกตเห็นมำผกู ปริศนำใหผ้ ้อู ่ืนใช้ปญั ญำเพอ่ื แก้หรอื ทำย ๓.๓ จำนวนขอ้ ควำมคำถำมจะมคี วำมส้ันยำวไม่เทำ่ กนั คอื อำจจะมเี พยี งตอนเดียว สองตอน สำมตอน หรือ มำกกว่ำน้ี แตข่ อ้ ควำมทกุ ตอนจะเปน็ กำรบอกคำตอบอยู่ในตวั เป็นนยั ๆ ซึง่ เมอ่ื นำคำตอบมำรวมกันจะเป็นลกั ษณะ ของสิ่งทท่ี ำยน่ันเอง ๓.๔ ไม่นิยมถำมตรง ๆ แต่จะใช้สง่ิ เปรียบเทยี บ ๓.๕ มกี ำรท้ำทำยใหผ้ ไู้ ขปรศิ นำพยำยำมคิด ๔. ประเภทของปริศนาคาทาย ๔.๑ ปรศิ นำคำทำยเกย่ี วกบั ปรำกฏกำรณ์ธรรมชำติ เชน่ อะไรเอ่ยเขยี วชอุม่ พุม่ ไสวไม่มใี บมีแต่เมด็ =ฝน ๔.๒ ปรศิ นำคำทำยเก่ียวกบั พืช เช่น อะไรเอย่ ตน้ เทำ่ ครกใบปรกดนิ = ตะไคร้

๔.๓ ปรศิ นำคำทำยเกย่ี วกับสตั ว์ อะไรเอย่ ส่ีเท้ำเดินมำหลงั คำมุงสังกะสี = เต่ำ ๔.๔ ปรศิ นำคำทำยเก่ียวกบั อำชีพ อะไรเอ่ย ขำ้ งโน้นกเ็ ขำข้ำงน้กี เ็ ขำเรอื สำเภำแลน่ ตรงกลำง = กี่ทอผำ้ ๔.๕ ปรศิ นำคำทำยเกยี่ วกบั อวัยวะ อะไรเอ่ยไมใ่ กลไ้ ม่ไกลมองเห็นรำไร = จมกู ๔.๖ ปริศนำคำทำยเกยี่ วกบั ศำสนำ-ประเพณี อะไรเอ่ย หัวเปน็ หนำมถำมไมพ่ ูด = พระพุทธรปู ๔.๗ ปรศิ นำคำทำยเกยี่ วกบั วรรณกรรม พระรำมชอบสอี ะไร = สีดำ ๔.๘ปริศนำคำทำยเกีย่ วกับเชำวป์ ัญญำ อะไรอยบู่ นฟ้ำ = วรรณยกุ ตโ์ ท ๕. วธิ ีการเลน่ ปริศนาคาทาย บรรดำสมำชิกในครอบครวั หรอื อำจจะมเี พ่ือนบ้ำนใกลเ้ รอื นเคยี งมำรว่ มด้วยกไ็ ด้ จะนั่งลอ้ มวงกนั หรือนง่ั ตำมสบำย ผทู้ ำยจะผลัดกนั ทำยแล้วแต่ใครจะคิดปญั หำได้ ถ้ำมีผตู้ อบถูกผตู้ อบมีสทิ ธลิ งโทษผทู้ ำยตำมแต่ จะตกลงกัน และเชน่ เดียวกันหำกผูต้ อบตอบผดิ ผทู้ ำยกม็ สี ทิ ธิลงโทษผู้ตอบ เม่อื ปฏิบตั ิตำมกฎ กเ็ ริ่มตน้ ทำย ปริศนำใหมต่ อ่ ไป ๖. ประโยชน์ท่ไี ด้รับ ผูเ้ ล่นได้รบั ควำมสนกุ สนำน เพลิดเพลิน ขบขัน เปน็ กำรพัฒนำจติ ใจใหแ้ จม่ ใส ฝกึ ใหผ้ ู้เลน่ เปน็ ผูม้ นี สิ ัยชำ่ งสังเกต ชำ่ งคดิ ฉลำดเฉลยี วในกำรฝึกปญั ญำของผู้เล่น ผเู้ ลน่ จะไดร้ ับควำมร้ดู ้ำนตำ่ ง ๆ เช่น สำนวนภำษำ สงั คมวิทยำ และธรรมชำตวิ ิทยำ เป็นกำรใช้เวลำว่ำงใหเ้ ปน็ ประโยชน์ เปน็ กำรสรำ้ งควำมสำมัคคีสร้ำงมนษุ ยสัมพันธ์ในหม่ผู เู้ ลน่ อกี ด้วย เปน็ กำรพฒั นำกำรใช้ภำษำ เป็นกำรฝกึ ใหม้ ีไหวพริบ เชำวน์ ปัญญำดี ตวั อยำ่ งของปรศิ นำคำทำยแยกเป็นประเภท ดังน้ี 1.ปริศนาเกย่ี วกบั บุคคล เฉลย ปริศนำคำทำย

ใครหือชอ่ื ตกแลว้ ไม่หลน่ คดิ วัตถุชอบกล แปลกไซร้ ของนี้ พระรว่ ง ทรงคิดกะละออม หรอื ครุ ขึน้ มำใส่ แหละให้ผล พิลกึ ชว่ ยกำรเปน็ ไทได้ แต่เบือ้ งโบรำณ นำ้ สง่ ส่วยไปยงั เมอื งขอม ใครเอย่ แตเ่ ดก็ กล้ำ รบแรง พอ่ ออกนำมวำ่ แขง เศิกไซร้ เปน็ ขุน พ่อขนุ รำมคำแหงมหำรำช จึง่ จัดแจง จำฤกประวตั ิของตนไว้ คูด่ ้ำวแดนตน อะไรเอ่ย สำมขำเดินมำหลงั คำมงุ สำลี คนแก่ถือไมเ้ ท้ำ อะไรเอย่ หวั เป็นหนำมถำมไมพ่ ดู พระพทุ ธรูป 2. ปริศนาเก่ียวกับสัตว์ เฉลย ปริศนำคำทำย อะไรเอ่ยรถยนตก์ ไ็ ม่ใช่ รถไฟก็ไมเ่ ชงิ วิ่งเตลิดเปิดเปงิ อยู่ กง้ิ กอื หมำยควำมวำ่ กงิ้ กือเดนิ อยทู่ ว่ั ไป กลำงปำ่ อะไรเอย่ คนสำมแสน หำมแกนไมป้ ระดู่ ก้งิ กอื แกนไม้ประดู่ หมำยถึงตัวก้ิงกอื มีสแี ดงคล้ำยสี ของไมป้ ระดแู่ ดง อะไรเอย่ เขยี วเหมือนพระอินทร์ บินเหมอื นนก ศรปักอก แมลงทบั นกก็ไมใ่ ช่ อะไรเอ่ยเรอื นสองเสำ หญำ้ คำสองตบั นอนไมห่ ลับลกุ ข้นึ ไก่ เรอื นสองเสำ หมำยถงึ ไก่มี ๒ ขำ หญำ้ คำสองตบั รอ้ งเพลง หมำยถงึ ปีกไกท่ งั้ สองข้ำงมลี กั ษณะเหมือนตับ หญำ้ คำทใี่ ช้มงุ หลังคำบ้ำน อะไรเอย่ ว่ิงโทง ๆ มธี งข้ำงหลัง สุนัข โทง ๆ หมำยถงึ ไม่สวมเสอ้ื ผำ้ ธง ตำมธรรมชำติ ของสุนขั เวลำวง่ิ หำงจะโบกไปมำเหมอื นธง อะไรเอ่ยสตี่ นี เดินมำหลังคำมงุ กระเบื้อง เตำ่

อะไรเอ่ยตีนเป๋อ ๆ คะเยอ่ กนิ ใบไผ่ ช้ำง คำว่ำเปอ๋ หมำยควำมถงึ เฉย ๆ และธรรมชำติ ของชำ้ งของกนิ หน่อไม้ ใบไผ่ และพืชอน่ื อะไรเอ่ยสต่ี ีนเชื่อง ๆ ไม่มุงกระเบ้ืองแตม่ ุงเข็ม ช้ำง คำว่ำเปอ๋ หมำยควำมถึง เฉย ๆ และธรรมชำติ ของช้ำงของกิน หนอ่ ไม้ ใบไผ่ และพืชอืน่ อะไรเอย่ แหวนกบั แหวนชนกนั ท่ีหนั อำกำศ เกิดเป็นสตั ว์ วัว แหวนกบั แหวนชนกัน คือกำรสะกดคำมตี ัวอกั ษร ประหลำด ชอบกนิ หญำ้ ว. ๒ ตัว = วัว อะไรเอ่ยชื่อเหมือนคนตำยมปี กี บินได้ หำกนิ กบั ดอกไม้ ผเี สอื้ นกอะไรไม่ใชข่ องเรำ นกเขำ อะไรเอ่ยมจั ฉำหนึง่ หนำ้ ยำวรำวสักฟุต ปลำม้ำ มัจฉำหนงึ่ ช่ือบอกเปน็ ฝรงั่ ปลำทู หมำยถึงออกเสียงเหมอื นคำในภำษำอังกฤษ มจั ฉำหนงึ่ ดรุ ำ้ ยใคร ๆ ชงั ปลำเสอื มัจฉำหนง่ึ ถูกขังไมด่ ้ินรน ปลำกระปอ๋ ง อะไรเอ่ยชื่ออยบู่ นฟำ้ กำยำอยู่ในนำ้ ปลำดำว อะไรเอย่ ชือ่ อยปู่ ่ำกำยำอย่ใู นนำ้ ปลำเสอื อะไรเอย่ ชื่ออยู่ในครัว ตัวอย่ใู นดนิ แมงกระชอน กระชอน คือของใชใ้ นครัว สำหรับ กรองกะทิ 3. ปริศนาเก่ียวกับพืชผักผลไม้ เฉลย ปริศนำคำทำย

อะไรเอย๋ เมือ่ เด็กนุ่งผำ้ เมื่อชรำเปลอื ยกำย ต้นไผ่ เปน็ กำรบอกลักษณะวำ่ เม่อื ต้นไผย่ งั อ่อน (เปน็ หนอ่ ไม้) มีกำบหมุ้ แตเ่ ม่อื โตขน้ึ กำบทหี่ มุ้ จะหลดุ ออก อะไรเอ่ยเด็กดำนอนมงุ้ ขำว เรือนป้ันหยำสีเขยี ว น้อยหน่ำ เดก็ ดำ คือ เมลด็ มงุ้ ขำว คือ เนื้อเรือนสีเขียว คือ เปลือก อะไรเอ่ยขำ้ งนอกขรขุ ระ ขำ้ งในตะตง๊ิ โหนง่ น้อยหน่ำ หรอื ทเุ รยี น เป็นกำรบอกลกั ษณะของผลไมว้ ำ่ ผิว ข้ำงนอกขรุ ขระไม่สวยแต่เนือ้ ขำ้ งในดรี บั ประทำนอรอ่ ย อะไรเอย่ ข้ำงนอกสุกใส ข้ำงในเปน็ โพรง มะเดื่อ ซง่ึ มผี ิวนอกแดงสวย แตใ่ นลกู เปน็ โพรง เพรำะถกู หนอนเจำะ อะไรเอ่ยใบหยกั ๆ ลูกรกั เตม็ คอ มะละกอกไ็ ม่ใช่ ต้นตำล อะไรเอย่ ตน้ เท่ำครก ใบปรกดนิ ตะไคร้ อะไรเอ่ยสกุ ไมห่ อม งอมไมห่ ล่น แหง้ คำตน้ คน ข้ำวโพด เพรำะเม่อื แกไ่ ด้ท่ีกไ็ มห่ อมแหง้ อยกู่ บั ตน้ กินได้ อะไรเอย่ ต้นเท่ำเขม็ ใบเตม็ ท่งุ นำ ผกั แวน่ เปน็ ผักทมี่ ลี ำตน้ เล็กขนำดตน้ ถั่วงอก ใบเปน็ รปู หัวใจ ๓ แฉกติดกัน เปน็ รปู กลม มัก 4. ปริศนาเก่ียวกบั เคร่ืองใช้ในครวั เฉลย ปรศิ นำคำทำย ไมข้ ดี สมยั กอ่ นไมข้ ีดไฟจะมีหัวขีดทท่ี ำจำกฟอสฟอรสั สีดำ เมอื่ นำไปเสยี ดสี (ขีด) กบั ข้ำงกลอ่ ง จะเป็นไฟสีเทำ ต้องเอำ อะไรเอ่ยชักออกมำดำ ตำเข้ำไปแดง มีแสงไฟ ไปทิง้

อะไรเอ่ย ซอ้ื มำเป็น สีดำ นำมำใช้เป็นสีแดง พอ ถำ่ นไม้ ทมี่ ีสดี ำเพรำะนำไม้ไปเผำกอ่ นแล้วจงึ นำมำใช้ สน้ิ แสงกลำยเปน็ สเี ทำ ตอ้ งเอำไปทิง้ อะไรเอ่ยนง่ั บนตอหวั รอ่ คกั ๆ นัง่ บนตกั หัวร่อคกึ หม้อขำ้ วบนเตำไฟ ๆ อะไรเอย่ ม้ำสำมขำ เจำ้ พระยำขนึ้ ขี่ใสห่ มวก คอื โม่ ในสมัยโบรำณทกุ บำ้ นจะตอ้ งมโี ม่ไว้สำหรบั บดข้ำว กำมะหย่ี สบู บหุ ร่ี ควันปุ๋ย หรือเมลด็ พืชให้เปน็ แปง้ เพ่ือนำไปประกอบอำหำร ลักษณะ ของโม่เปน็ หนิ กลม ๒ แผน่ 5. ปรศิ นาเก่ียวกับเคร่ืองมอื ที่ใช้ในการประกอบอาชพี ปริศนำคำทำย เฉลย อะไรเอย่ ข้ำงโน้นกเ็ ขำข้ำง กท่ี อผำ้ นี้ก็เขำเรอื สำเภำแล่นตรง กลำง อะไรเอ่ยคนแกห่ ลงั โกง ลง เบ็ดตกปลำ เบ็ดมลี ักษณะงองุม้ เหมอื นคนแกห่ ลักโกง น้ำไม่ขนุ่ อะไรเอย๋ กดหัวท้องปอ่ ง สำแหรก หวำยท่ีผกู ดำ้ นล่ำงถกั ยึดกันเปน็ รปู สเี่ หลีย่ มขนำดกวำ้ งพอ ทว่ี ำงกน้ กระบงุ หรือกระจำดได้ มสี ำยขึน้ มำมมุ ละเส้นนำปลำยมำถกั รวมกันและถกั ท่ีคั่น สำหรับสอดไม้คำน สำแหรกจะสงู ประมำณ ๑-๑.๒๐ เมตร เวลำจะนำกระบงุ หรอื กระจำยใสต่ ้องกดสว่ นบนให้ตรงกลำงปอ่ งออก เพอื่ จะได้นำกระบงุ หรอื กระจำด วำงบนกันสำแหรกได้สะดวก อะไรเอย่ ตัวอยนู่ ำ ตำอยู่ ตะปู บำ้ น อยู่นำกัดขำ้ ว อยู่บำ้ น กดั ฝำ

อะไรเอ่ยดำมิดหมี ย่งิ ตียง่ิ สวิ่ กับค้อน เพรำะสิว่ และคอ้ นทำดว้ ยเหลก็ มสี ดี ำ เวลำใช้สกดั ไม้จะตอ้ งใชส้ ิว่ กดลง กดั ดำเหมอื นหมัดยิง่ กัดย่ิง ไปบนไมแ้ ล้วใชค้ อ้ นตลี งบนด้ำมสิ่ว เพื่อเจำะในเนอ้ื ไม้ ดี อะไรเอย่ หนำ้ ขำว ๆ ตัว ขวำน เปน็ ปริศนำทผี่ ู้ทำยจะตอ้ งใชเ้ ชำวน์ในกำรตอบ หมำยถึงหำกตดั พยญั ชนะตัว ยำวศอก พอตดั ขนออก หนำ้ คือ ข. และพยญั ชนะสะกดตัวทำ้ ยคือ น. จะเหลอื แตต่ รงกลำงคือ \"วำ\" ยำวแค่วำ อะไรเอย่ มหี ำง มปี ำก มี แห ตำ กนิ ปลำเป็นอำหำร อะไรเอย่ กนิ ข้ำงลำ่ ง ขี้ กบไสไม้ ขำ้ งบน 6. ปริศนาเก่ียวกบั การคมนาคม เฉลย ปรศิ นำคำทำย เรอื เน่ืองจำกแลน่ ในน้ำไม่มรี อ่ งรอยใหเ้ หน็ อะไรเอ่ยมะลุมมะลำ เดนิ วนั ยังคำ่ ไม่เหน็ รอย ถนน คำว่ำตดั ในท่ีน้ีคงหมำยถึงกำรตัดพ้ืนท่ี บำงส่วนมำสรำ้ งถนน อะไรเอย่ ยง่ิ ตดั ยิง่ ยำว 7. ปริศนาเก่ียวกับธรรมชาติ เฉลย ดำว ปริศนำคำทำย ฝน อะไรเอย่ กลำงวันเก็บใส่กระบำย กลำงคืนกระจำยออก อะไรเอย่ เขยี วชอุ่มพุ่มไสว ไมม่ ีใบมแี ต่เม็ด

อะไรเอ่ยกะลำซกี เดียว ข้ำมทะเลได้ พระจนั ทร์ อะไรเอ่ยสงู เทยี มฟำ้ ตำ่ กวำ่ หญ้ำนดิ เดยี ว ภเู ขำ อะไรเอย่ สงู กวำ่ นำ้ ตำ่ กว่ำเรอื ฟองน้ำ จะอยูข่ ำ้ ง ๆ เรือ เวลำแลน่ ในน้ำจะ มีฟองลอยอย่ดู ้วย 8. ปริศนาเกย่ี วกับเบ็ดเตลด็ เฉลย ปริศนำคำทำย ตุ้มหู อะไรเอย่ นำรมี รี ู เพชรสีชมพูคำรนู ำรี ตะเกียง สมยั โบรำณใชน้ ำ้ มันกำ๊ ด ถ้ำนำ้ มัน อะไรเอย่ นกกระปดู แดง นำ้ แหง้ กต็ ำย หมด ตะเกยี งก็ดบั หวี อะไรเอ่ยมฟี นั มำกมำยแตก่ นิ อะไรไมไ่ ด้ ลกู ข่ำง เวลำหมุนจะมเี สยี งดงั ห่งึ ๆ อะไรเอย่ หึง่ ๆ เหมอื นผ้ึงภุมรำ เอกบำทำจะเร ๆ กลอง อะไรเอย่ ไมม่ คี อไม่มหี วั มแี ตห่ น้ำ ถงึ เวลำตไี ด้ตเี อำ แว่นตำ อะไรเอ่ยสองหสู ่ตี ำ เบอื่ นกั หนำ เอำขำไวท้ ีห่ ู ข้ำวเกรยี บงำ ขนมสมัยโบรำณ จะทำนต้อง อะไรเอ่ยสองหน้ำมงี ำเตม็ ตวั นำมำปิ้ง มุ้ง อะไรเอย่ สตี่ ีนเกำะฝำ อำ้ ปำกกินคน เฉลย 9. ปรศิ นาเกี่ยวกับอวยั วะ ปรศิ นำคำทำย

อะไรเอ่ยไม่ใกล้ไมไ่ กลมองเห็นรำไร จมูก อะไรเอย่ ตดั โคนก็ไม่ตำย ตดั ปลำยกไ็ มเ่ นำ่ ผม 10.ปริศนาคาทายเก่ียวกับเชาวป์ ัญญา คำตอบ 1. ครูวนั เพ็ญ ( one pen ) คำถำม 2. โรงเรยี นสอนขับรถยนต์ 1.ครอู ะไรใชป้ ำกกำดำ้ มเดียว ? 3. ชมรมจ๊กิ ซอว์ 2.โรงเรยี นอะไรมหี อ้ งเรยี นอยู่กลำงถนน ? 4. แกะ ( ห้ำมแกะอำ่ น ตำมรำ้ นหนงั สอื ) 3.ชมรมดนตรไี ทยกลวั ชมรมอะไรในโรงเรยี น 5. นมกลอ่ งเจำะก่อนแลว้ คอ่ ยดูด แตน่ มของ 4.สตั ว์อะไรห้ำมอำ่ นหนงั สอื ? ผหู้ ญิงดดู กอ่ นแลว้ ค่อยเจำะ 5.นมกล่องกบั นมของผหู้ ญงิ ตำ่ งกันตรงไหน ? 6.กไ็ ปทำแผลนะสิ 7.วนั พร่งุ นี้ 6.หำกเจอเหรียญ 5 บำทจะทำอยำ่ งไร ? 8.คนปกติ ( ใครมีขำขวำ 2 ข้ำงกันละ ) 7.ถ้ำวนั นเี้ ปน็ วันจันทร์ วันอังคำรเปน็ วนั อะไร ? 9.พริกช้ีฟำ้ 8.คนทีม่ ขี ำขวำเพยี งขำ้ งเดยี วเรียกว่ำ ? 10.ชอ่ื ว่ำ นำมสมมุติ 9.พรกิ อะไรเอ่ยมมี ือ ? 11. หมำ เพรำะมันมหี มดั เยอะกว่ำ 10.ชื่ออะไรท่โี ดนขมขนื มำกทีส่ ุด ? 12.คนสบู รถจักรยำน 11.ถ้ำสมรกั ษช์ กกบั หมำ ใครจะชนะ ? 12.อะไรเอ่ย ย่งิ เด้ง ยง่ิ เด้ำ ย่งิ เขำ้ ยิง่ แขง็ ?

13.ตู้เยน็ กบั ผู้หญิงเหมอื นกันตรงไหน ? 13.มชี ่องใส่ไขเ่ หมือนกัน ลกั ษณะขอ้ ความในปริศนาคาทาย เฉลย 1. ปรศิ นาคาทายท่ีมขี ้อความเพียงตอนเดียว ผกั ตำลงึ น้ำตก ปริศนำคำทำย ต้นสบี ำทพำดข้ำงร้วั เฉลย นำ้ อะไรไม่เคยขน้ึ กำฝำก ตะไคร้ 2. ปริศนาคาทายทม่ี ีข้อความสองตอน แตงโม บัวหลวง ปรศิ นำคำทำย ใบบวั ใบบอน กำไม่ใชก่ ำแท้ กำรอ่ แรเ่ กำะก่งิ ไม้ ไผ่ ต้นเท่ำกอ้ ย ใบหอ้ ยถงึ ดนิ มะพรำ้ ว กลิง้ อยบู่ นพน้ื ธรณี สีชมพูอยู่ในกลมกลิ้ง ผกั แว่น ต้นเทำ่ เทียน ใบเท่ำถำด ฝนตกสบิ ห่ำ หลงั คำไมเ่ ปียก เม่ือเดก็ นงุ่ ผำ้ เมอื่ ชรำเปลอื ยกำย แกเ่ รียกหำ้ ว สำวเรียกออ่ น ต้นเทำ่ เข็ม ใบเต็มแมน่ ำ้

ตน้ เทำ่ เรือ ใบหอ่ เกลอื ไมม่ ดิ มะขำม ขำ้ งนอกสกุ ใส ขำ้ งในเป็นโพรง มะเดือ ต้นเท่ำสำยพำน ลกู ยำนโตงเตง มะระ มตี ำรอบตัว หวั ไวจ้ ุก สบั ปะรด ต้นเทำ่ แขน ใบแล่นเลยี้ ว ออ้ ย แม่ชีสำวชำววงั ไมร่ ับส่งั ไม่ออก ข้ีมูก สำมขำเดนิ มำ หลงั คำมงุ สำลี คนแก่ถอื ไมเ้ ท้ำ อย่ขู ้ำงหนำ้ สดุ ตำแลเห็น จมกู นำ้ บอ่ นอ้ ย คนตง้ั ร้อยวดิ ไม่แหง้ น้ำลำย พ่ีนอ้ งท้องเดยี ว แลเหลียวไม่เห็นกนั ใบหู อยู่ในนำ้ เป็นปลำ อยสู่ ขุ ศำลำเป็นคน หมอ เกดิ มำมหี ำงไมม่ ขี ำ พอโตข้ึนมำมขี ำไม่มหี ำง กบ ข้ำงบนเหน็บกรชิ ท้ำยปิดเรอื ยนต์ กุ้ง ตัดหวั ตดั หำง เหลือกลำงวำเดยี ว ควำม,กวำง ส่ีตนี เดินมำ หลงั คำมงุ กระเบอื้ ง เตำ่ ชื่อนำ่ กลัว ตวั น่ำรกั ผีเสื้อ

ทุกครั้งทก่ี ำงขำ ตอ้ งอ้ำปำกทุกที กรรไกร นำงท้ำวแขนอ่อน กนิ ก่อนพระ ทพั พี มฟี ันมำกมำย แตก่ นิ อะไรไมไ่ ด้ มฟี นั มำกมำย แต่กนิ อะไรไมไ่ ด้ หวี สี่ตนี เกำะฝำ อ้ำปำกกินคน มงุ้ ตวั อยู่ในนำ ตำเกำะฝำบ้ำน ตะปู นกกะปดู ตำแดง นำ้ แหง้ เกอื บตำย ตะเกียง ตำเป็นไฟ ใจเปน็ เหลก็ รถยนต์ เดินมำเปน็ แถว กนิ ขำ้ วแล้วหรือยงั ตัวหนังสือ โตเท่ำภูเขำ เบำนดิ เดยี ว เมฆ เมื่อจะใชเ้ อำไปทอด เมอ่ื จะจอดเอำไปทิ้ง สมอ สกุ เตม็ ต้น เกบ็ กินไมไ่ ด้ แสงแดด สงู เทยี มฟ้ำ ต่ำกวำ่ หญำ้ นิดเดยี ว ภูเขำ 3. ปริศนาคาทายท่มี ขี ้อความสามตอน เฉลย ตน้ โพธิห์ ่อผำ้ ปรศิ นำคำทำย นอ้ ยหนำ หอ่ ผำ้ เหลอื งอร่ำม อยใู่ นอำรำม ไม่ใช่พระ เดก็ ดำนอนในมุ้งขำว เรอื นปั้นหยำ หลงั คำเดยี ว

จะว่ำเจ๊กก็ไม่ใช่ จะวำ่ ไทยกไ็ มผ่ ิด มีหำงอย่นู ดิ ๆ มะพรำ้ ว ใบหยักๆ ลูกรักเตม็ ต้น มะละกอกไ็ ม่ใช่ ตน้ ตำล ไม่มหี วั ไม่มีหำง เดนิ ขวำงๆรๆี ปู ชื่อเหมือนคนตำย มปี กี บินได้ มดี อกไมเ้ ป็นทกี่ นิ ผีเสอื้ ตัวเป็นไม้ ฟันเปน็ เหลก็ มะพรำ้ วใหญเ่ ล็กกินไมเ่ หลอื กระตำ่ ยขดู มะพร้ำว มลี ูกติดดนิ มตี ำรอบตัว มหี ูอยบู่ นหวั แห มำจำกองั กฤษ ไมม่ ีชีวติ แต่พูดได้ วิทยุ สุกไม่หอม งอมไม่หล่น คนกนิ ไม่ได้ พระจันทร์ คนจบั ไม่ได้ เพรำะไมม่ ตี วั ตน ถ้ำมนั จบั คนหนำ้ ตำมดื มัว ลม มำจำกเมืองแขก ตไี มแ่ ตก ฟนั ไมเ่ ขำ้ เงำ แก่ๆนงุ่ แดง เดก็ ๆนงุ่ ขำว สำวๆน่งุ เขียว พรกิ ข้หี นู 4. ปรศิ นาคาทายท่มี คี วามสี่ตอน เฉลย ขำ้ วโพด ปริศนำคำทำย พรกิ สกุ ไม่หอม งอมไม่หล่น แห้งคำตน้ คนกนิ ได้ มะพร้ำว ตน้ เท่ำนิ้วก้อย ใบย้อยถงึ ดนิ เดก็ เกบ็ มำกิน รอ้ งใหร้ ำ่ ไร ผำ่ ไมผ้ ุ ทะลุไม้แกน่ ถึงแท่นดนิ สอ ถงึ บอ่ น้ำใส

ไมม่ เี มีย ไมม่ ลี กู ไม่มีขำ้ วปลกู แต่มีขำ้ วกนิ พระ มีหูสองหู มีขำสองขำ เวรหนกั หนำ เอำขำแยงหู ป่ินโต มหี ำง มปี ำก มีตำ กนิ ปลำเปน็ อำหำร แห 5. ปรศิ นาคาทายทมี่ คี าทายและคาตอบหลายอย่างมารวมกัน ปริศนำคำทำย เฉลย สุกเหมือนดำว ขำวเหมอื นฟำ้ ดำเหมอื นกำ ด่ำไม่ฟงั มะปรำง , มะไฟ , มะเกลอื , มะดัน ผกั หนง่ึ อยหู่ นอง ผกั สองอย่วู ดั ผักสำมอยปู่ ่ำชำ้ ผักสอ่ี ยูน่ ำ ผักเป็ด , ผักชี , ผักกระสงั , ผกั แวน่ 6. ปริศนาคาทายท่มี ีขอ้ ความเป็นส่วนหน่ึงของคากลอน ปริศนำคำทำย เฉลย เมื่อจะใช้เอำไปทอด เม่อื จะจอดเอำไปทิง้ สมอเรอื ตน้ เป็นสำยยำวดเู ป็นเส้น ดอกหำงเห็นเล่นบนเวหำ วำ่ ว

บรรณานกุ รม 1.) ค้นควำ้ เมื่อ 3 มนี ำคม 2564, สำรำนุกรมวฒั นธรรมไทย ภำคกลำง (เล่ม 3). กรงุ เทพฯ : มูลนธิ สิ ำรำนุกรม วัฒนธรรมไทย ธนำคำรไทยพำนิชย์, 2542. 2.) คน้ ควำ้ เมื่อ 3 มีนำคม 2564,https://zh-tw.facebook.com/kumthailand/posts/1643799155938291/ 3.) ค้นคว้ำเมอ่ื 3 มีนำคม 2564,http://chankit55.blogspot.com/2011/06/blog-post.html 4.) คน้ ควำ้ เมอ่ื 3 มีนำคม 2564, https://www.stou.ac.th/study/sumrit/1-58(500)/page8-1-58(500).html 5.) คน้ คว้ำเม่ือ 3 มีนำคม 2564, https://sites.google.com/site/thai2studies/prisna-khathay