หนังสือวาสนานุศาสน์

อบรมดูแลผู้น้อยให้ประพฤติปฏิบัติดี ดังน้ัน เม่ือเขาเห็นเราย่อหย่อนบกพร่องเขาก็จะ จดจ�ำแล้วก็ท�ำด้วย จะกลายเป็นหมู่คณะท่ีไม่มีความเรียบร้อยไม่สมกับท่ีพระท่ีเขา เคารพนบั ถือกราบไหว้บูชา ฝ่ายสารูปเกี่ยวกับเร่อื งการน่งุ การห่มกไ็ ดก้ ล่าวไปแล้ว ต่อไปก็เป็นเร่ืองโภชนปฏิสังยุต เรื่องการฉันอาหาร เรื่องนี้จะเห็นได้ว่า พระพุทธเจ้าท่านมีความประสงค์กวดขันมาก ถ้าจะดูในบัญญัติ ๓๐ ข้อ จะเห็นได้ว่า ระเบียบในการฉันอาหารทรงบัญญัติไว้หลายสิบข้อ ถ้าจะนึกดูว่า ท�ำไมพระพุทธเจ้าจึง ระมัดระวังในเร่ืองนี้มาก ก็เพราะว่ากิริยาฉันอาหารนี้เป็นการกระท�ำต่อหน้าประชาชน ต่อหน้าทายกทายิกาท้ังหลาย เราจะต้องมีระเบียบเรียบร้อย ไม่ใช่ฉันมูมมาม ต้อง ระวังจะถือว่าการฉันอาหารไม่ต้องมีระเบียบเรียบร้อย สักแต่ว่าน�ำอาหารเข้าปากเท่านั้น ไม่ได้ คนช้ันสูงและภิกษุ ฆราวาสเขาต้องมีระเบียบในการกินอาหาร เราเป็นพระ ซึ่งเป็นผู้ท่ีคนกราบไหว้ น�ำอาหารมาให้เช่นนี้ เขาก็ย่อมจะคอยดูกิริยามารยาทของเรา ว่าน่าเคารพเลื่อมใสเพียงใด ถ้าเรามูมมามไม่เอาใจต่อกิริยามารยาทแล้ว ก็ท�ำให้ เสื่อมเสีย ท�ำให้เขาขาดศรัทธาได้ เร่ืองน้ีขอให้อย่านึกว่าเป็นความผิดเล็ก ๆ น้อย ๆ เรื่องการฉันอาหารอยู่ทุกวัน ๆ น้ี ก็ขอให้คิดว่าเป็นการฝึกซ้อมว่าระเบียบแบบแผนที่ เขานิยมกันอยู่ทุกวันน้ีว่าเป็นอย่างไร ดีให้สมกับเป็นเสขิยวัตรท่ีพระพุทธเจ้าทรง บัญญัติไว้ด้วย เราต้องน�ำแบบแผนท่ีเป็นระเบียบเรียบร้อยน้ันมาปฏิบัติให้ถูกต้อง ไม่ว่าจะเป็นการจับช้อน การเค้ียวอาหาร โดยเฉพาะท่ีเห็นแล้วน่ารังเกียจก็คือข้าวยัง ไม่ถึงปาก เราก็อ้าปากรอรับไว้แล้ว สิ่งน้ีถ้าไม่สังเกตก็ยังไม่น่ารังเกียจนัก แต่ถ้า สังเกตก็จะเห็นว่าไม่งาม ไม่สมกับที่เขาเคารพกราบไหว้บูชาเลย เร่ืองนี้ท่ีมาช้ีแจงให้ ท่านเจ้าคณะภาคทราบนี้ ก็มิใช่ว่าเป็นการดูถูกว่าทุกท่านท�ำบกพร่อง แต่เท่าท่ีเห็น ความบกพร่องมันปรากฏอยู่ จึงน�ำมาชี้แจงให้ท่านทั้งหลายได้รับทราบไว้ เพราะขนาด ว่าเราเป็นผู้ที่ทุกคนเคารพยกย่อง ก็ยังไม่มีระเบียบแบบแผน ไม่มีความเหมาะสม จึงอยากให้ทุกท่านได้ระมัดระวังสิ่งบกพร่องเล็ก ๆ น้อย ๆ เหล่าน้ี เพ่ือให้เราเป็น ทักขิเณยยบุคคล เป็นผู้ที่ชาวบ้านเขาเคารพบูชา น้ีเป็นส่วนพระธรรมวินัย แต่ในส่วน 149

ระเบียบแบบแผนที่ทางคณะสงฆ์ได้บัญญัติไว้ เพื่อช่วยให้เราประพฤติปฏิบัติให้ เรียบร้อยดีข้ึน ส่ิงนี้เราก็ต้องสนใจอยู่เหมือนกัน ย่ิงท่านเป็นพระผู้ใหญ่ก็ย่ิงต้อง ระมัดระวัง คือการปรับปรุง ต้องปรับปรุงตัวเราเองก่อน ดูตัวเราก่อนว่าเราบกพร่อง อะไรบ้าง เป็นธรรมดาคนเราไม่ใช่จะดีไปหมดทุกอย่าง จะต้องมีส่วนบกพร่องบ้าง จึงควรตรวจตราดูตัวเองเสียก่อนว่ามีอะไรบกพร่องบ้าง ก็แก้ท่ีตัว อย่าไปแก้ที่อื่น ถึงจะเป็นเรื่องเล็กน้อย ก็ล้วนแต่เป็นข้อส�ำคัญท้ังน้ัน เพื่อให้ตัวเราเป็นคนดีสมกับ ความปรารถนาท่ีเราอยากจะได้เป็นคนมีบุญ ยิ่งเราเป็นผู้ใหญ่ก็ยิ่งต้องระวัง เพ่ือ ตัวเราเองด้วยและเพื่อลูกน้องด้วย ผู้ท่ีอยู่ในปกครองจะได้ยึดถือเป็นแบบฉบับ การที่เราซึ่งเป็นผู้ใหญ่ประพฤติอยู่ในระเบียบแบบแผนเท่ากับเป็นการควบคุมให้ ลกู นอ้ งประพฤตปิ ฏบิ ัตดิ ี ในการที่กรมการศาสนาอาราธนาทุก ๆ ท่านมาประชุมในวันน้ีจุดประสงค์มี อะไรบ้าง ท่านอธิบดีก็ได้แถลงให้ทราบแต่เบ้ืองต้นแล้วก็หวังว่าทุก ๆ ท่านก็คง สนับสนุน ถือว่าอย่ารับรู้ แล้วก็ท้ิงไปเสียไม่เอาใจใส่ อย่างน้ันไม่ได้ ก็ต้องน�ำเอา ระเบียบแบบแผนที่ท่านอธิบดียกเอามากล่าว ว่าเรายังบกพร่องอะไรบ้าง ก็มี จุดบกพร่องแล้วต้องแก้ไขให้มันเรียบร้อยดียิ่ง ๆ ข้ึนไป เพื่อให้สมกับความปรารถนาดี ของท่านอธิบดีด้วย ท่านอธิบดีกรมฯ มีหน้าท่ีคอยดูแลควบคุมสนับสนุนการประพฤติ ปฏิบัติคณะสงฆ์เรา นี่ก็นับว่าการท่ีท่านจัดให้มีการประชุม เพื่อให้เรามีการปรับปรุง หมู่คณะของเรา โดยเฉพาะให้ได้ปรับปรุงฝ่ายฆราวาสให้ปรับปรุงฝ่ายพระฝ่ายเณร นั่นน่ะ เพ่ือจะได้พิจารณาตรวจตราดู ปีหน่ึงเรามีการประชุมครั้งหนึ่งก็เพ่ือจะได้ พิจารณาดูว่าเวลาที่ผ่านมาเรามีอะไรบกพร่องอะไรบ้าง เม่ือมีความบกพร่องจะได้ พิจารณาแก้ไขปรับปรุงให้อยู่ในระเบียบเรียบร้อยต่อไป ทั้งนี้ก็เพื่อความสุขความเจริญ ในการประพฤติปฏิบัติตัวของเรา เพราะภิกษุสงฆ์ก็เป็นลูกชาวบ้านหลานชาวบ้าน มาแต่เดิม เมื่อได้มาบวชมาเรียนแล้วเช่นน้ีชาวบ้านเขาก็กราบไหว้บูชา ถือว่าเป็นผู้ ประพฤติตัวอยู่ในระเบียบแบบแผนของพระพุทธเจ้า ระเบียบแบบแผนของพระพุทธเจ้า 150

ทุก ๆ อยา่ ง ทุก ๆ ประการ ล้วนแต่เปน็ ระเบียบทนี่ ำ� ผูป้ ฏบิ ตั ิตามดีทั้งนนั้ ท�ำคนไม่ดี ให้เป็นคนดี ท�ำคนดีอยู่แล้วให้เป็นคนดีย่ิง ๆ ข้ึนไปทั้งน้ัน เพราะฉะน้ันก็หวังว่า ทุก ๆ ท่าน เมื่อได้รับการอบรมในคราวนี้แล้วคงจะพยายามจดจ�ำข้อความที่กรม การศาสนาน�ำมาเสนอให้รับทราบ ส่วนใดที่ท่านมีอยู่แล้ว ดีอยู่แล้วก็ขอให้ด�ำรงไว้ ส่วนใดทยี่ งั บกพร่องก็ขอใหน้ ำ� ไปประพฤติปฏบิ ัติใหเ้ รยี บร้อยสืบตอ่ ไป เมื่อท�ำใหด้ แี ล้ว ก็ได้ช่ือว่าการช่วยตัวของเราเองให้บริสุทธิ์บริบูรณ์ในระเบียบแบบแผนตามธรรมวินัย ด้วย เราก็ช่วยแนะน�ำชักจูงศิษยานุศิษย์ให้เจริญอยู่ในความเรียบร้อย ท้ังจะเป็นผู้ซ่ึง ประพฤติปฏิบัตติ วั สมกับทช่ี าวบา้ นเขาทำ� นุบ�ำรงุ ดว้ ยปจั จัย ๔ ที่สุดน้ี ก็ขออ�ำนาจคุณพระศรีรัตนตรัยซ่ึงเป็นที่พ่ึงท่ีเคารพนับถือของท่าน ทั้งหลาย ได้โปรดบันดาลให้ความคุ้มครองสนับสนุนให้ทุกท่านถึงความเจริญงอกงาม ไพบลู ย์ในหนา้ ทรี่ าชการทวั่ กันทกุ ๆ รูป เทอญ. 151

ประมวลพระโอวาทและพระดำ� รสั สมเดจ็ พระสงั ฆราชเจ้า กรมหลวงชนิ วราลงกรณ ด้านการปกครองคณะสงฆ์ ที่ปรกึ ษา พระราชสทิ ธิโมลี (วรี ธมฺโม) พระครูอมรสรนาท (อคฺควโิ ท) พระเทพวัชรเมธี (จินตฺ ามโย) นายเกริกชยั ซอโสตถกิ ลุ นายธีรัตน์ ใจดี นายวราห์ โรจนวิภาต นายพรชัย ศรชี ยั ยงพานิช นายสทุ ธพิ งษ์ จลุ เจรญิ นายประดิษฐ์ ภัทรประสทิ ธ์ ิ พล.อ.จริ วิทย์ เดชจรัสศรี นายสมศักดิ์ บวั เงิน นายประสิทธ์ิ ดำ� รงชิตานนท์ บรรณาธิการ นายแพทย์ณฐั ไกรภัสสร์พงษ ์ พระมหาสริ ิชัย สขุ าโณ นายอภิรกั ษ์ นามวิชา อาจารย์ศิรธชั ศริ ชิ มุ แสง คณะท�ำงาน พระวุฒิชัย าณชโย นางสาวปวีณ์ กมลวรรณ พระมหานพิ นธ์ ธมฺมพนโฺ ธ นางประทมุ จติ ตวิ าณชิ ย ์ ดร.อรุ สา บรรณกจิ โศภน นางนชุ นาฏ อชุ ชนิ นายนิคมเกติ์ บญุ อดลุ ยรตั น นายสิทธิกาจ วฒั นผลิน รองศาสตราจารย์ ดร.ปรีดี พศิ ภูมวิ ิถ ี นายรัชตะ จิตตโรภาส นายปกรฐั กนกธนาพร อาจารย์ ดร.เธียรดนัย เสริมบุญไพศาล นายอนาวิล วิภาสวัสด์ ิ นายเอกพนั ธ์ ปณั พฤกษานนท์ นายปรัชญ์ ทินราช นายนพณัฐ ศรจี นั ทร ์ นายทศพล ต้ังจติ สามคั คี นายธนทัต พ่วงระยับ ผู้ออกแบบปก นายอุทิศ พุฒสงั ข์ พระมหาสิริชัย สขุ าโณ พมิ พค์ ร้ังท่ี ๑ : มกราคม ๒๕๖๕ จำ� นวนพมิ พ์ : ๓,๐๐๐ เลม่ สถานที่พมิ พ์ : สาละพมิ พการ ๙/๖๔๖ ถ.พทุ ธมณฑลสาย ๔ ต.กระทมุ่ ลม้ อ.สามพราน จ.นครปฐม ๗๓๒๒๐ โทร. ๐-๒๔๒๙๒๔๕๒, ๐๖๑-๒๓๒๕๙๒๘, ๐๙๖-๙๐๑๘๘๘๕ e-mail : [email protected]