13 บทที่ 6 การวิเคราะห์ข้อมูล27

บทท่ี ๖ การวเิ คราะห์ข้อมูล หลงั จากท่ีไดเ้ ก็บหรือรวบรวมขอ้ มลู และดาเนินการจดั ระเบียบขอ้ มลู ใหอ้ ยใู่ นสภาพท่ีเรียบร้อย พร้อมท่ีจะนาไปวิเคราะห์ไดแ้ ลว้ งานในข้นั ต่อไปของผวู้ ิจยั คือการตดั สินใจวา่ จะนาสถิติอะไรมาใช้ ซ่ึง ในการน้ีผวู้ ิจยั จะตอ้ งทราบต้งั แต่แรกวา่ ขอ้ มูลท่ีมีอยใู่ นลกั ษณะใดและตอ้ งการเสนอผลการวเิ คราะห์ การประมวลผลข้อมูล การประมลผลข้อมูลเปน็ การจัดการกบั ขอ้ มลู อย่างมีระบบ เพอื่ ให้ขอมูลที่ไดร้ ับการประมวลผล แลว้ อย่ใู นรปู ทีส่ ามารถนาไปใช้งานไดอ้ ย่างมปี ระสทิ ธิภาพ การเตรยี มขอ้ มูลเพ่ือการการวเิ คราะห์ 1 การเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู เป็นการเกบ็ รวบรวมข้อมลู ท่ีได้จากรปู แบบตา่ งๆเชน่ แบบสอบถาม แบบทดสอบ แบบสมั ภาษณ์ ทงั้ ทเ่ี ป็นข้อมลู ปฐมภูมิและทุติยภมู ิ 2. การเปลยี่ นสภาพข้อมูล เป็นการเปลยี่ นสภาพขอข้อมลู ที่เกบ็ รวบรวมมาได้ให้อยูใ่ นรูปแบบที่ สะดวกหรอื เหมาะสมตอ่ การนาไปประมวลผล ซงึ่ ประกอบด้วย 2.1 การลงรหัส (Coding) เปน็ การเปลย่ี นรปู แบข้อมลู โดยให้รหสั แทนข้อมูลเพ่ือทาให้ สามารถจาแนกลกั ษณะข้อมูล รหัสท่ใี ช้แทนข้อมลู อาจจะอยู่ในรปู ตวั เลข ตัวอกั ษร หรือขอ้ ความ ซง่ึ โดย ปกตนิ ิยมกาหนดรหสั ขอ้ มลู ให้เป็นตัวเลข (ยกเวน้ โปรแกรมทใี่ ช้ประมวลผลข้อมูลในการวจิ ัยเชงิ คุณภาพ โดยเฉพาะ) ไมว่ ่าจะเป็นข้อมูลเชิงคณุ ภาพหรอื เชงิ ปรมิ าณ แต่การนาไปวิเคราะห์หรือประมวลผล และการ ตีความจะแตกตา่ งกนั ไป 2.2 การแก้ไข (Editing) เปน็ การตรวจสอบความถูกต้องของข้อมลู รวมท้ังข้อมลู ท่ีได้ แปลงให้อยู่ในรูปรหสั แลว้ รวมทงั้ การตรวจสอบความสมบูรณ์ของข้อมูล และแก้ไขปรบั ปรุงให้ถกู ต้อง 2.3 การเปลยี่ นสภาพ (Transforming) เปน็ การเปล่ียนรปู แบบของข้อมูลเพ่อื สะดวก ในการวเิ คราะห์ หรอื ประมวลผล 3. การประมวลผล (Data processing) เปน็ การนาข้อมลู ทไ่ี ดจ้ ากการเปล่ียนสภาพแลว้ มาทา การวเิ คราะห์ขอ้ มลู ซึ่งในปัจจุบันจะใชโ้ ปรแกรมสาเร็จรปู ทางสถิติ ชว่ ยในการวเิ คราะห์ ซ่งึ การวเิ คราะห์ อาจจะเปน็ การวเิ คราะหข์ น้ั ต้น เช่น การเรียงลาดับ(Sorting) การรวบรวมข้อมลู (Merging) หรอื การ วเิ คราะห์ในระดับทสี่ ูงข้ึนมาอีก เช่น การประมาณคา่ (Estimate) การทดสอบสมมตฐิ าน (Hypothesis testing) หรอื การวเิ คราะห์โดยใชส้ ถติ ชิ น้ั สงู อ่นื ๆ 4. การแสดงผลลพั ธ์ (Output) เป็นการนาเสนอผลลัพธจ์ ากการวเิ คราะห์ข้อมูลให้อยใู่ นรูปที่ เขา้ ใจงา่ ย ซึง่ อาจเปน็ รายงาน ตาราง กราฟ หรือแผนภมู อิ ื่นๆ

97 สถิติทใี่ ช้ในการวิจยั คาว่าสถติ ิ (Statistics) มาจากภาษาเยอรมันวา่ Statistics มรี ากศัพท์มาจาก Stat หมายถึง ข้อมูลหรือสารสนเทศ ซ่งึ จะอานวยประโยชนต์ ่อการบริหารประเทศในด้านตา่ งๆ เช่น การทาสามะโนครวั เพ่อื จะทราบจานวนพลเมืองในประเทศทงั้ หมด ในสมัยต่อมา คาวา่ สถิติ ไดห้ มายถึง ตวั เลขหรือข้อมลู ท่ี ไดจ้ ากการเก็บรวบรวม เชน่ จานวนผู้ประสบอุบัติเหตบุ นท้องถนน อตั ราการเกดิ ของเด็กทารก ปริมาณ น้าฝนในแต่ละปี เปน็ ต้น สถิติในความหมายทีก่ ล่าวมานเ้ี รยี กอีกอย่างหนึ่งวา่ ขอ้ มูลทางสถติ ิ (Statistical data) อีกความหมายหน่ึง สถิติ หมายถงึ วิธีการทีว่ า่ ด้วยการเก็บรวบรวมข้อมลู การนาเสนอ ขอ้ มูล การวเิ คราะห์ขอ้ มลู และการตีความหมายข้อมูล สถิติในความหมายนเี้ ปน็ ท้งั วทิ ยาศาสตรแ์ ละศลิ ป ศาสตร์ เรยี กว่า สถิตศิ าสตร์ ประเภทของสถิติ สถิตแิ บง่ เป็น 2 ประเภท คือ 1. สถติ พิ รรณนา (Descriptive Statistics) เป็นสถติ ิท่ีใชอ้ ธิบายคณุ ลักษณะของสง่ิ ทตี่ อ้ งการศึกษากลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง ไม่สามารถอ้างองิ ไป ยังกลมุ่ อ่นื ๆ ได้ สถติ ิท่อี ยใู่ นประเภทนี้ เช่น ค่าเฉล่ยี คา่ มธั ยฐาน คา่ ฐานนยิ ม สว่ นเบี่ยงเบน มาตรฐาน ค่าพสิ ัย ฯลฯ 2. สถติ ิอ้างอิง (Inferential statistics) เปน็ สถติ ทิ ใี่ ช้อธบิ ายคุณลักษณะของส่งิ ทต่ี ้องการศึกษากลุ่มใดกลุ่มหนง่ึ หรือหลายกลุ่ม แลว้ สามารถอ้างองิ ไปยงั กลมุ่ ประชากรได้ โดยกลุม่ ทน่ี ามาศึกษาจะตอ้ งเปน็ ตวั แทนท่ีดีของประชากร ตวั แทนที่ดขี องประชากรได้มาโดยวิธกี ารสมุ่ ตัวอย่าง และตัวแทนทดี่ ขี องประชากรเรยี กว่า กลุ่มตัวอย่าง สถิติอา้ งองิ แบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ 2.1 สถติ ิพารามิเตอร์ (Parametric Statistics ) เป็นวธิ ีการทางสถติ ทิ จ่ี ะต้องเป็นไปตาม ขอ้ ตกลงเบ้อื งต้น 3 ประการ ดงั นี้ (1) ข้อมูลที่เกบ็ รวบรวมไดจ้ ะต้องอยู่ในระดบั ช่วงข้นึ ไป (Interval Scale) (2) ขอ้ มลู ที่เก็บรวบรวมไดจ้ ากกลุ่มตวั อย่างจะต้องมกี ารแจกแจงเป็นโค้งปกติ (3) กลุ่มประชากรแต่ละกลุ่มทนี่ ามาศกึ ษาจะตอ้ งมคี วามแปรปรวนเท่ากัน สถติ ทิ อี่ ยู่ในประเภทนี้ เช่น t-test, Z-test, ANOVA, Regression ฯลฯ 2.2 สถติ ไร้พารามิเตอร์ (Nonparametric Statistics) เป็นวิธกี ารทางสถติ ทิ ีส่ ามารถ นามาใชไ้ ดโ้ ดยปราศจากข้อตกลงเบือ้ งตน้ ทั้ง 3 ประการข้างต้น สถิติที่อยู่ในประเภทนี้ เชน่ ไคสแควร์, Median Test, Sign test ฯลฯ

แนวคิดพืน้ ฐานของการวเิ คราะหข์ ้อมูลทางสถติ ิ 98 ประชากร การสมุ่ ตวั อย่าง กลุ่มตวั อยา่ ง (population) อ้างองิ (sample) ขนาด n ขนาด N คา่ สถิติ คา่ พารามิเตอร์ (statistic) (parameter) สง่ิ ที่ต้องพจิ ารณาในการเลอื กใช้ชนดิ ทางสถิติ ในการพิจารณาในการเลือกใช้ชนิดทางสถิติน้ัน จะต้องมีการคานึงถึงจุดมุ่งหมายหรือ วตั ถปุ ระสงคข์ องการวจิ ยั ซ่งึ โดยทั่วไปแบง่ จดุ มุง่ หมายหรอื วตั ถุประสงค์ของการวิจัยไดด้ ังต่อไปนี้ 1.เพ่ือบรรยายลักษณะตัวแปรในกลุ่มตัวอย่างหรอื ประชากร เป็นการใชส้ ถิติบรรยาย มา บรรยายภาพรวมของกลมุ่ ตวั อยา่ ง ประกอบด้วย - การแจกแจงความถ่ีและค่าร้อยละ และนาผลจากการแจกแจงความถ่หี รือ ค่าร้อยละเพ่ือแสดงภาพรวมของข้อมูลที่ได้ ในการนาเสนอนิยมใช้ตาราง และแผนภมู มิ ากกว่าคาบรรยายเพยี งอย่างเดียว - การวดั แนวโนม้ เขา้ ส่สู ว่ นกลาง ได้แก่ คา่ เฉล่ยี เลขคณิต มธั ยฐาน ฐานนิยม - การวดั การกระจาย ไดแ้ ก่ ส่วนเบ่ียงเบนมาตรฐาน 2. เพื่อเปรียบเทียบหาความแตกต่าง และสรปุ อ้างอิงหาความแตกต่างจากกลุ่มตัวอย่าง กลบั ไปยังประชากรท่ศี กึ ษา ไดแ้ ก่ - การเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของกลุ่มตัวอย่าง 2 กลุ่มท่ีเป็นอิสระกันด้วย Independent t-test - การเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของกลุ่มตัวอย่าง 2 กลุ่มท่ีไม่เป็นอิสระต่อกันด้วย pair t-test - การเปรียบเทียบค่าเฉลยี่ ของกลมุ่ ตัวอย่างต้ังแต่ 2 กลุม่ ดว้ ย Anova - การเปรียบเทยี บความถี่และสดั สว่ นด้วยไคสแควร์ 3. เพื่อบรรยายความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร ได้แก่ การใช้สหสัมพันธ์อย่างง่าย ในการ บรรยายความสัมพันธ์ระหว่าง 2 ตัวแปร เช่น การวิเคราะห์ค่าสหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน (Pearson’s product moment coefficient of correlation) และสหสัมพันธ์แบบสเปียร์แมน (Spearman’s Correlation) และการใช้สหสัมพันธพ์ หคุ ณู ในการบรรยายความสัมพนั ธ์ระหว่างตัวแปรต้งั แต่ 2 ตัวข้นึ ไป คู่มอื การใช้โปรแกรม SPSS