คำศัพท์สำคัญเกี่ยวกับพหุวัฒนธรรมศึกษา

100315 MULTICULTURAL EDUCATION & COMMUNITY-BASED EDUCATION คำศั พท์สำคัญ เกี่ยวกับ \"พหุวัฒนธรรมศึ กษา\" NATCHAYA TUEANSATI 630210020

วัฒนธรรม (Culture) หมายถึง ลักษณะที่แสดงถึงความเจริญงอกงามของสังคม ความเจริญนั้ น แสดงออกได้ด้วยความเป็ นระเบียบเรียบร้อย ความกลมเกลียวก้าวหน้ า ของชาติ และศี ลธรรมอันดีของประชาชน อ้างอิง : สำนั กงานราชบัณฑิตยสภา. (2555). วัฒนธรรม. สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก http://legacy.orst.go.th/

พหุวัฒนธรรมนิ ยม (Multiculturalism) หมายถึง การดำรงอยู่ร่วมกันของวัฒนธรรมที่หลากหลายของกลุ่มคน ชนชั้น ชาติพันธุ์ เพศ ท้องถิ่น ฯลฯ ในสังคมที่มีความสลับซับซ้อน อันเนื่ องมา จากการอพยพผู้คนและแรงงานการเคลื่อนย้ายทางสังคม การผสม กลมกลืน การปรับตัว ความขัดแย้ง และปั ญหาต่าง ๆ อ้างอิง : เกษรา ชัยเหลืองอุไร. (2559). ความขัดแย้งในสังคมพหุวัฒนธรรม. สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก http://www.dsdw2016.dsdw.go.th/doc_pr/20130403161459.pdf

ความหลากหลายทางวัฒนธรรม (Cultural diversity) หมายถึง การดำรงอยู่ของหลายวัฒนธรรมที่ อยู่ร่วมกันในพื้นที่ หรือสั งคม เดียวกัน มันครอบคลุมความแตกต่างทั้งหมดที่มีกรอบภายในวัฒนธรรม ไม่ว่าจะเป็ นทางศาสนา ภาษา เชื้อชาติ เผ่าพันธุ์ หรือเพศ อ้างอิง : บรรณาธิการ. (2565). ความหมายหลากหลายทางวัฒนธรรม. สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก https://th.encyclopedia-titanica.com/

อนุรักษนิ ยม (Conservatism) หมายถึง อุดมคติทางการเมือง การเศรษฐกิจ ที่มีแนวโน้ มไปในทาง ต้านทานการเปลี่ยนแปลง โดยยึดถือสนั บสนุนระเบียบที่ตั้งมั่นอยู่แล้ว อ้างอิง : พจนานุกรมไทย. (2565). คำศั พท์ภาษาไทย. สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก https://www.wordyguru.com/

เสรีนิ ยม (Liberalism) หมายถึง ลัทธิเศรษฐกิจสั งคมที่ ต้องการให้ รัฐเข้าไปยุ่งเกี่ยวควบคุมการ ดำเนิ นการทางเศรษฐกิจและการดำเนิ นชีวิตของเอกชนน้ อยที่สุด หรือ ทัศนคติทางสังคมที่ต้องการให้บุคคลมีสวัสดิการในด้านต่าง ๆ เพิ่มขึ้น และกระจายไปยังคนทุกกลุ่มอย่างทั่วถึง อ้างอิง : พจนานุกรมไทย. (2565). คำศั พท์ภาษาไทย. สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก https://www.wordyguru.com/

หลังสมัยใหม่นิ ยม (Postmodernism) หมายถึง เบล (Daniel Bell) ได้อธิบายความหมายของคำว่า “หลังสมัยใหม่นิ ยม” ในฐานะที่เป็ นความต่อเนื่ องของแนวโน้ มการอ่อนกำลังของวัฒนธรรมที่ถือ กำเนิ ดขึ้นมาในยุคสมัยใหม่นิ ยม (อ้างใน Dickens and Fontana, 1994, p. 3)

อุดมการณ์ (Ideology) หมายถึง หลักการที่วางระเบียบไว้เป็ นแนวปฏิบัติเพื่อให้บรรลุเป้ าหมายที่ กำหนดไว้ อ้างอิง : พจนานุกรมไทย. (2565). คำศั พท์ภาษาไทย. สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก https://www.wordyguru.com/

การกลืนกลาย (Assimilation) หมายถึง การรับเอาวัฒนธรรมของอีกสังคมมาเป็ นแบบในการดำเนิ นชีวิต โดยสมัครใจ หรือไม่สมัครใจ

วาทกรรม (Discourse) หมายถึง รู ปแบบของความคิด หรือกรอบความคิด เกี่ยวกับเรื่องใดเรื่องหนึ่ ง ที่มีลักษณะเป็ นสถาบันและมีการสืบทอด อ้างอิง : ZCOOBY.COM. (2565). วาทกรรม คืออะไร? ความหมายและตัวอย่าง. สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก https://www.zcooby.com/discourse-meaning/

กระบวนทัศน์ (Paradigm) หมายถึง กรอบความคิดหรือแนวทางทั่วไปที่ใช้ในการมองโลก หรือหมายถึง ระบบคิด วิธีคิด หรือแบบของการคิดที่ใช้เป็ นแนวในการศึ กษาวิจัยเรื่อง ใดเรื่องหนึ่ ง หรือเป็ นแนวในการจัดระบบในสังคม อ้างอิง : สำนั กงานราชบัณฑิตยสภา. (2550). กระบวนทัศน์ . สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก http://legacy.orst.go.th/?knowledges

ความเท่าเทียม (Equality) หมายถึง การให้อะไรที่เหมือนกัน เริ่มต้นจากจุดเดียวกัน ความเสมอภาค (Equity) หมายถึง ความยุติธรรม มีการเข้าถึงโอกาสเหมือนกัน อ้างอิง : กาแฟดำ. (2559). ความเท่าเทียมไม่ใช่ความเสมอภาคในสังคม. สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก https://www.bangkokbiznews.com/blogs/columnist/113670

คนชายขอบ (Marginal people) หมายถึง คนที่อยู่ห่างไกลจากสังคม มักหมายถึงผู้ที่ไม่ได้รับการดูแล ไม่ได้ รับบริการหรือความคุ้มครองจากรัฐอย่างที่คนอื่น ๆ ได้รับ เป็ นคนที่ต้อง ดูแลตนเอง และมีวัฒนธรรมของตนเอง ที่อาจจะแตกต่างจากวัฒนธรรม ของคนที่อยู่ในเมือง อ้างอิง : สำนั กงานราชบัณฑิตยสภา. (2550). คนชายขอบ. สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก http://legacy.orst.go.th/?knowledges

ความเป็ นธรรมทางสังคม (Social justice) หมายถึง การปฏิบัติต่อกันอย่างเป็ นธรรม หรือการแบ่งปั นกันอย่างเป็ นธรรม อ้างอิง : Salforest. (2556). Social Justice. สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก http://www.salforest.com/glossary/social-justice

อำนาจนำ (Hegemony) หมายถึง “การนำ (leading) การมีอำนาจเหนื อผู้อื่น (prominent power) และ มักจะมุ่งใช้ในความหมายของการครองอำนาจนำทางการเมือง (political dominance) เป็ นส่วนใหญ่” อ้างอิง : วัชรพล พุทธรักษา. (2007). แนวความคิดการครองอำนาจนำของกรัมชี่: บททดลองเสนอในการอธิบายปรากฏการณ์ทางการเมืองไทย, หน้ า 1

การเหมารวม (Stereotype) หมายถึง ทัศนคติจากประสบการณ์ที่เคยเจอ ซึ่งคนกลุ่มหนึ่ งมีต่อคนอีกกลุ่ม หนึ่ ง เช่น เชื้อชาติ ศาสนา การเมือง เพศ ไปจนถึงกลุ่มการชอบที่เป็ น sub-culture ของสังคม จนกลายเป็ นมาตรฐานในการตัดสิน และเชื่อไป ว่าพวกเขาเป็ นแบบนั้ นเหมือนกันหมด ทั้งที่ยังไม่รู้จักตัวตนจริง ๆ โดยอาจเป็ นได้ทั้งในทางที่ดี และไม่ดี อ้างอิง : Urban Creature. (2563). ภายนอกเหมือน แต่ในใจไม่ใช่ เมื่อ ‘การเหมารวม’ สร้างบาดแผลให้ผู้บริสุทธิ์. สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก https://urbancreature.co/stereotype-threat

การสร้างภาพตัวแทน (Representation) หมายถึง ผลผลิตความหมายของสิ่ งที่คิดในสมองของเราผ่านภาษา เป็ นการ เชื่อมโยงระหว่างความคิดและภาษา ซึ่งทำให้เราสามารถอ้างอิงถึงโลก วัตถุจริง ๆ ผู้คน เหตุการณ์ หรือจินตนาการถึงโลกสมมุติ อ้างอิง : Seksanrmutl. (2556). แนวคิดการสร้างภาพแทน (Representation). สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก https://phdcommunication.wordpress.com/

ความสัมพันธ์เชิงอำนาจ (Power relations) หมายถึง ความสัมพันธ์พื้นฐานของการอยู่รวมกันของสิ่ งมีชีวิต สำหรับสิ่ งชีวิต ที่ไม่ใช่มนุษย์ อำนาจมักจะแสดงออกมาในรู ปธรรมง่าย เช่น หากสัตว์ ตัวใดมีความแข็งแรงมากที่สุด สัตว์ตัวนั้ นก็มักจะมีอำนาจและกลายเป็ น จ่าฝูงของกลุ่มไป แต่สำหรับสังคมมนุษย์แล้ว อำนาจมักจะแสดงออกมา ในรู ปแบบที่หลากหลายและมีความซับซ้อนมากยิ่งขึ้น อ้างอิง : สมคิด พุทธศรี. (2557). อำนาจ ความชอบธรรม และความฉ้อฉล. สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก https://thaipublica.org/2014/06/absolute-power-corrupts-absolutely/

ความเป็ นอื่น (Otherness) หมายถึง การมองคนอื่นที่ไม่ใช่พวกของตนว่าเป็ นคนด้อยค่าหรือศั ตรู ซึ่งเป็ น ผลมาจากการสร้างระบบความคิดผ่านบทเรียนประวัติศาสตร์ อ้างอิง : จิราภรณ์ ไพรเถื่อน. (2563). “ความเป็ นอื่น” และการเข้าถึงสวัสดิการทางสังคมของแรงงานข้ามชาติชาวเมียนมาที่ถูกกฎหมายในสถานการณ์โควิด-19, หน้ า 4

อคติ (Bias/prejudice) หมายถึง การจัดประเภทของผู้คนหรือมนุษย์ออกเป็ นกลุ่มต่าง ๆ บนพื้นฐาน ของความชอบและหรือไม่ชอบ หรือมีความหมายสั้น ๆ คือ ทัศนคติทาง ลบที่มีต่อผู้อื่น อ้างอิง : Street Fighting Man. (2550). prejudice/bias. สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก https://www.bloggang.com/m/viewdiary.php?id

การเลือกปฏิบัติ (Discrimination) หมายถึง คำพูด การเขียน การกระทำใด ๆ บนพื้นฐาน เชื้อชาติ ต้นกำเนิ ด ประเทศ สีผิว ลักษณะทางกายภาพ เพศภาษา ศาสนา หรือ แนวคิด อันมีวัตถุประสงค์ในการลิดรอนสิ ทธิ์ อ้างอิง : ชนกานต์ สังสีแก้ว. (2559). ความผิดฐานเลือกปฏิบัติ OFFENCE OF DISCRIMINATION, หน้ า 510

Gender (เพศสภาวะ หรือเพศสภาพ) หมายถึง เพศที่สังคมกำหนดบทบาทหน้ าที่ให้ เมื่อร่างกายเกิดมาเป็ นหญิง หรือเกิดมาเป็ นชาย โดยสังคมและวัฒนธรรมได้หล่อหลอมบทบาทหน้ าที่ ของความหญิง และความเป็ นชายไว้แตกต่างกัน (กฤตยา อาชวนิ จกุล, 2554)

เพศหลากหลาย (LGBTQ- Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender and Queer) หมายถึง กลุ่มคนที่มีความหลากหลายทางเพศ หรือเพศทางเลือก LGBTQ เป็ นกลุ่มคนที่มีอัตลักษณ์ทางเพศ หรือรสนิ ยมทางเพศที่แตกต่างไปจากคนส่วนใหญ่ในสังคม โดยคำว่า LGBTQ ย่อมาจาก L - Lesbian กลุ่มผู้หญิงรักผู้หญิง G - Gay กลุ่มชายรักชาย B - Bisexual หรือกลุ่มที่รักได้ทั้งผู้ชายและผู้หญิง T - Transgender คือกลุ่มคนข้ามเพศ จากเพศชายเป็ นเพศหญิง หรือเพศหญิงเป็ นเพศชาย Q - Queer คือ กลุ่มคนที่พึงพอใจต่อเพศใดเพศหนึ่ ง โดยไม่ได้จำกัดในเรื่องเพศ และความรัก อ้างอิง : โรงพยาบาลเพชรเวช. (2563). LGBTQ ความหลากหลายที่ต้องเข้าใจ. สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก https://www.petcharavejhospital.com/th/Article/article_detail/LGBTQ

ความสามารถที่แตกต่าง (Differently abled) หมายถึง \"According to PhraseFinder, the term “differently abled” was created by the U.S. Democratic National Committee as an alternative to “handicapped.”\" แปลเป็ นภาษาไทย ความสามารถที่ แตกต่าง คือ ความพิการหรือผู้พิการ อ้างอิง : Allaya Cooks-Campbell. (2021). Why you shouldn’t use ‘differently abled’ anymore. สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก https://www.betterup.com/blog/differently-abled

ทวิ/พหุภาษา (Bi/Multilingual education) หมายถึง การใช้ภาษามากกว่าหนึ่ งภาษาหรือมีความรู้ทางภาษามากกว่าหนึ่ ง

หลักสูตรแฝง (Hidden curriculum) หมายถึง ความรู้ ความเข้าใจ และการเรียนรู้ต่าง ๆ ที่มิได้กำหนดเป็ นลาย ลักษณ์อักษร เกิดเพิ่มขึ้นเมื่อผู้เรียนได้รับสาระและประสบการณ์ตามที่ หลักสูตรกำหนด นั บเป็ นการเรียนรู้ที่แฝงหรือซ่อนอยู่ในหลักสูตร อ้างอิง : สำนั กงานราชบัณฑิตยสภา. (2555). หลักสูตรแฝง. สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก http://legacy.orst.go.th/

หลักสูตรทางการ (Official curriculum) หมายถึง ประสบการณ์การเรียนของผู้เรียน ที่สถาบันการศึ กษาจัดให้แก่ผู้เรียน ประกอบด้วย จุดมุ่งหมาย เนื้ อหา การจัดกิจกรรมการเรียนการสอน การประเมินผล อ้างอิง : ชมพันธุ์ กุญชร ณ อยุธยา. (2562). หลักสูตรและการสอน. สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก https://kritsada141242.blogspot.com/2019/07/blog-post.html

การสอนที่สอดคล้องกับวัฒนธรรมของผู้เรียน (Culturally responsive teaching) หมายถึง การสอนที่คำนึ งถึงความแตกต่างเชิงวัฒนธรรมของผู้เรียน เพื่อให้ผู้เรียน เรียนรู้ถึงความแตกต่างที่หลากหลาย และความเท่าเทียมกันในสังคม อ้างอิง : Vicharn Panich. (2558). ​เรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง : ๙. เรียนรู้ผ่านมิติทางวัฒนธรรม.สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก https://www.gotoknow.org/posts/590136

ทฤษฎีเชิงวิพากษ์ (Critical Theory) หมายถึง ทฤษฎีที่ สนใจปรากฎการณ์ ในสั งคมเกี่ยวกับการต่อรองและการครอบงำ ทางอำนาจระหว่างกลุ่มต่าง ๆ ในสังคม ในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับผลประโยชน์ บางอย่าง เช่น การเมือง เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม อ้างอิง : BOVY DUV'EY. (2558). Critical Theory. สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก https://minimore.com/b/y0SZ8/11

การศึ กษาเชิงวิพากษ์ (Critical pedagogy) หมายถึง ทฤษฎีที่มุ่งสนทนากับเสาหลักและตีแผ่โครงสร้าง ทางสังคมวัฒนธรรม เศรษฐกิจ การเมือง และประวัติศาสตร์ รวมทั้ง ลัทธิความเชื่อที่มีส่วนในการ ผลิตสร้างความไม่เท่าเทียมและความไม่เป็ นธรรม อ้างอิง : ออมสิน จตุพร. (2562). ศาสตร์การสอนเพื่อความเป็ นธรรมทางสังคม : ทฤษฎีเชิงวิพากษ์ว่าด้วยศาสตร์ครุ ศึ กษา. สืบค้น 7 กรกฎาคม 2565, จาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/asi/

จั ด ทำ โ ด ย นางสาวณั ฐชยา เตือนสติ รหั สนั กศึ กษา 630210020 Section : 006 Thank You !

100315 MULTICULTURAL EDUCATION & COMMUNITY-BASED EDUCATION