หน่วยที่ 4 พลังงานเสียง

4หน่วยการเรียนรู้ที่ พลงั งานเสียง ตวั ช้วี ัด • อธิบำยกำรได้ยนิ เสยี งผ่ำนตวั กลำงจำกหลกั ฐำนเชิงประจกั ษ์ • ระบุตวั แปร ทดลอง และอธิบำยลักษณะและกำรเกดิ เสยี งสูง เสียงตำ • ออกแบบกำรทดลองและอธิบำยลกั ษณะและกำรเกิดเสยี งดงั เสยี งคอ่ ย • วดั ระดับเสียงโดยใชเ้ ครอื งมอื วดั ระดบั เสียง • ตระหนักในคณุ คำ่ ของควำมรเู้ รอื งระดับเสียง โดยเสนอแนะแนวทำงในกำรหลกี เลยี งและลดมลพษิ ทำงเสยี ง

การได้ยินเสียงผ่านตวั กลาง แหลง่ กำเนดิ เสยี งทีมนษุ ย์สรำ้ งขนึ้ เชน่ คือ วัตถุหรอื สิงตำ่ ง ๆ ทเี สยี งสำมำรถ เดนิ ทำงผำ่ นไดม้ ี 3 ประเภท ไดแ้ ก่ เสียงกตี ำร์ เสยี งโทรทศั น์ ของแขง็ เสยี งวทิ ยุ เสียงรถยนต์ ของเหลว แหล่งกำเนดิ เสียงตำมธรรมชำติ เช่น เชน่ หขู องมนุษย์ อำกำศ สุนัขเหำ่ นกรอ้ ง ฟ้ำผำ่

การได้ยนิ เสยี งผ่านตัวกลาง เสยี งตำ่ ง ๆ เดินทำงผำ่ นตวั กลำงทเี ป็นของแข็งไดด้ มี ำกกวำ่ ตวั กลำงทเี ป็นของเหลว และอำกำศ

การได้ยนิ เสียงผ่านตัวกลาง เมือแหล่งกำเนิดเสียงสนั สะเทอื น โมเลกลุ ของตัวกลำงเริมสันสะเทือนต่อกัน จะส่งพลังงำนผำ่ นตัวกลำงของเสียง จนมำถึงหขู องผฟู้ งั (ในทีน้ี คอื อำกำศ) แหลง่ กาเนดิ เสยี ง อวัยวะรบั เสยี ง (หู)

การได้ยนิ เสยี งผา่ นตัวกลาง ใบหูรบั และสะท้อนคลืนเสียงเขำ้ ไปในรูหู ทำให้เยอื แกว้ หูสัน กระดกู ค้อน กระดกู ทงั และกระดกู โกลน สันตำมเยอื แก้วหู ทำใหเ้ สน้ ประสำท ภำยในคอเคลียสนั พลงั งำนจำกกำรสนั จะสง่ คลนื เสียงผ่ำนเสน้ ประสำท เขำ้ ส่สู มอง ทำใหผ้ ฟู้ ังได้ยนิ เสียง

การได้ยินเสียงผา่ นตวั กลาง ใบหู ชว่ ยในกำรรบั คลืนเสียง เพอื ให้เสยี งเข้ำสู่รหู ู 1. กระดกู คอ้ น เปน็ ส่วนทคี อยรับกำรสันสะเทอื น 2. กระดกู ท่ัง มำจำกเยอื แก้วหู เมือไดร้ ับเสียงแลว้ จะส่ง 3. กระดกู โกลน กำรสันสะเทอื นไปสูส่ ว่ นนอกสุดของหชู ้นั ใน รูหู เป็นทำงผ่ำนของคลนื เสียงเข้ำสู่อวัยวะภำยในหู คอเคลยี เยื่อแกว้ หู เปน็ ส่วนของหูทเี กดิ กำรสนั สะเทอื น เมือได้รบั เสยี ง เปน็ สว่ นทคี อยรบั กำรสนั สะเทอื นของคลนื เสียง ทมี ำจำกหชู นั้ กลำง และส่งไปยงั เส้นประสำท ในกำรรับฟงั

ลกั ษณะของเสียง เป็นสมบัตปิ ระกำรหนงึ ของเสยี งทีมคี วำมสมั พนั ธก์ บั แหลง่ กำเนดิ เสียง เรยี กว่ำ ระดบั เสียง เกดิ จำกควำมเรว็ ในกำรสันสะเทือนของแหล่งกำเนิดเสียง กำรสนั สะเทือนของแหลง่ กำเนดิ เสียงใน 1 วินำที เรียกว่ำ มหี น่วยเป็นครงั้ ต่อวนิ ำที เรยี ก ระดบั เสยี ง หรอื กำรเกดิ เสยี งสงู เสียงตำ จะแตกต่ำงกันขน้ึ อยูก่ บั ปัจจัย ดงั น้ี ปจั จัย แหลง่ กาเนดิ เสยี ง การส่นั สะเทอื น ระดับเสยี ง 1. ขนำดของ มีขนำดเล็ก เร็ว สงู แหลง่ กำเนิดเสยี ง มขี นำดใหญ่ ช้ำ ตำ 2. ควำมยำวของ มคี วำมยำวนอ้ ย (มวลนอ้ ย) เรว็ สงู แหลง่ กำเนิดเสยี ง มคี วำมยำวมำก (มวลมำก) ช้ำ ตำ 3. ควำมตงึ ของ มีควำมตึงมำก เรว็ สูง แหลง่ กำเนิดเสยี ง มีควำมตึงน้อย (หยอ่ น) ชำ้ ตำ

ลกั ษณะของเสยี ง วำงไม้บรรทัดยนื ออกมำจำกขอบโตะ๊ ประมำณ 20 ซม. จำกนนั้ ใชม้ อื กดทปี ลำยไมบ้ รรทดั แลว้ ปลอ่ ย ตัวอยา่ ง ระดับเสียง วำงไม้บรรทัดยนื ออกมำจำกขอบโตะ๊ ประมำณ 10 ซม. จำกนั้นใชม้ ือกดทปี ลำยไมบ้ รรทดั แลว้ ปลอ่ ย 10 ซม. 20 ซม. สันเร็ว สันชำ้ เสียงสูง เสียงตำ

ลกั ษณะของเสียง เป็นสมบตั ขิ องเสยี งทีเรียกว่ำ ข้ึนอยกู่ ับปรมิ ำณพลงั งำนของเสียงทีเดนิ ทำงมำถึงหูเรำ เชน่ เสียงเครอื งบนิ มีพลังงำนของเสยี งมำกทำใหเ้ กดิ เสยี งดงั เสียงกระซิบ มีพลงั งำนน้อยทำให้เกดิ เสียงคอ่ ย ซึงเสยี งต่ำงๆ อำจมคี วำมดงั ไมเ่ ท่ำกันข้นึ อยู่กับปจั จัย ดังน้ี ปัจจัยทม่ี ผี ลทาให้วตั ถเุ กิดเสยี งดัง เสยี งค่อย ความดังของเสยี ง เสยี งดัง เสยี งค่อย 1. ระยะทำงจำกแหลง่ กำเนิดเสยี ง • อยู่ใกล้แหลง่ กำเนิดเสยี ง • อยู่ไกลแหลง่ กำเนดิ เสียง 2. พลงั งำนในกำรสันสะเทือนของ • สันดว้ ยพลังงำนมำก แหลง่ กำเนดิ เสียง • สันดว้ ยพลังงำนน้อย ในกำรวัดควำมดงั ของเสยี ง จะใชเ้ ครอื งมือวดั ระดับควำมเขม้ ของเสยี ง เรียกว่ำ ซงึ มีหนว่ ยเปน็

ลกั ษณะของเสียง ตัวอย่าง ความดงั ของเสียง เสียงโทรทัศนด์ งั จงั เลย ได้ยินเสียงโทรทศั น์ ออกแรงตกี ลองน้อย อยู่ใกลแ้ หล่งกำเนดิ เสยี ง ไมค่ อ่ ยชัดเลย แหลง่ กำเนิดเสียงสนั สะเทอื นนอ้ ย ได้ยนิ เสยี งดงั เกิดเสยี งคอ่ ย อยไู่ กลแหลง่ กำเนิดเสียง ได้ยนิ เสียงคอ่ ย ออกแรงตกี ลองมำก แหล่งกำเนดิ เสียงสนั สะเทือนมำก เกดิ เสียงดัง

อนั ตรายจากมลพิษทางเสียง เสยี งต่ำงๆอำจทำใหเ้ กิดอันตรำยกับหไู ด้ เช่น หำกมนุษย์รับฟงั เสยี งทีดังเกนิ 85 เดซเิ บล ติดต่อกันเปน็ เวลำนำนๆ หรือ เกินวนั ละ 8 ชัวโมง จะทำใหเ้ กิดอันตรำยต่อเยือแกว้ หไู ด้ ดังนน้ั เรำจงึ ควรรู้จกั วธิ กี ำรป้องกนั หรือหลกี เลยี งเสยี งทจี ะกอ่ ให้ เกิดอันตรำยต่อเยือแกว้ หู ซงึ กำรปอ้ งกนั หรอื หลกี เลยี งมลพิษทำงเสียงทำไดห้ ลำยวิธี เช่น ปลกู ตน้ ไม้สูง ๆ หรือสร้างกาแพง ใช้มืออุดหูทนั ที เม่ือได้ยินเสยี ง เพื่อใชเ้ ป็นแนวกันเสยี ง สาหรบั ดังมาก ๆ อยา่ งกะทนั หัน บ้านที่ตดิ ถนน ใสอ่ ปุ กรณ์ครอบหู หากทางาน ลดความดงั ของเสยี งเพลง ในสถานที่ท่ีมเี สียงดังมาก ๆ หากเปดิ เสยี งดงั มากเกินไป