Basic Equipment Care for Power Transformer

Basic Equipment Care Power Transformer Basic Power Transformer Inspection for maintenance level 1 By Electrical and Instrument Department, September 2021

ความจาเป็ นและแนวทางการบารุงรักษาหมอ้ แปลงไฟฟ้ากาลงั “หมอ้ แปลงไฟฟ้ากาลงั ” ถือว่าเป็นอปุ กรณห์ ลกั ในระบบจาหน่ายไฟฟ้าใหก้ ับสถานีสูบนา้ ซ่งึ ทาหนา้ ท่ีแปลงแรงดนั ไฟฟ้าแรงสงู จากการไฟฟ้าสว่ นภูมิภาค (กฟภ.) ระดบั 115 kV ให้ มี แรงดันไฟฟ้าในระดับท่ีใชง้ าน 22kV, 6.6kV, 3.3kV เพ่ือจ่ายเข้าสถานีสูบนา้ และถ้า พจิ ารณาถงึ การใชง้ านจะพบว่า หมอ้ แปลงไฟฟ้านนั้ จะถกู ใชง้ านตลอด 24 ชม. ทกุ ๆวนั ไม่มี วันหยุด ดังนั้นเพ่ือท่ีจะทาให้หม้อแปลงไฟฟ้าใช้งานได้ต่อเน่ืองและมีอายุการใช้งาน ยาวนาน จงึ ควจจดั ใหม้ กี ารตรวจสอบหมอ้ แปลงและการบารุงรกั ษาท่ีดี “ หมอ้ แปลงไฟฟา้ ถือไดว้ ่าเป็นอปุ กรณ์ ตน้ กาลงั หลกั ของระบบสบู สง่ นา้ หากเกิด การชารุดเสยี หาย จะทาใหก้ ารสบู สง่ นา้ หยดุ ชะงกั ทงั้ ระบบ ” ดงั นนั้ การตรวจสอบและบารุงรกั ษาหมอ้ แปลงไฟฟ้าเป็นส่ิงสาคัญมาก เพ่ือใหค้ งสภาวะ ปกตแิ ละยงั ทาใหม้ อี ายกุ ารใชง้ านท่ยี าวนานขนึ้ ซง่ึ ในระบบฉนวนของหมอ้ แปลงไฟฟา้ นนั้ มี ส่วน ประกอบหลกั คือ นา้ มนั ฉนวน กระดาษฉนวน ซีลยาง ฉนวนทองแดง โดยวสั ดเุ หล่านี้ จะเส่ือมสภาพ เม่ือมีความชืน้ นา้ เขม่า ส่ิงเจือปนอ่ืนๆ และก๊าซ ปะปนอยู่ ซ่ึงอาจเป็น สาเหตใุ หห้ มอ้ แปลงชารุดเสียหายได้ ดงั นนั้ จึงควรทาการตรวจสอบสภาพ และบารุงรกั ษา หมอ้ แปลงอย่างสม่าเสมอ เพ่ือเป็นการลดค่าความเสียหายอีกทงั้ ยงั ทาใหไ้ ดป้ ระโยชนแ์ ละ ประสิทธิภาพสงู สดุ จากการใชง้ าน

การตรวจสอบหมอ้ แปลงไฟฟ้าขนั้ พนื้ ฐาน แล้วต้อง ตรวจสอบอะไร ? การตรวจสอบหมอ้ แปลงไฟฟ้าขนั้ พืน้ ฐานนนั้ จะแบ่งการตรวจสอบออกเป็น รายการหลกั ท่สี าคญั ดงั ต่อไปนี้ ► ตวั ถงั หมอ้ แปลงไฟฟา้ (Main Tank) » ตรวจรอยร่วั ซมึ ของนา้ มนั , คราบนา้ มนั » ตรวจคราบสกปรก , ฝ่นุ และขยะท่เี กาะติด » ตรวจดวู ่าเกิดสนมิ หรือการกดั กร่อนของตวั ถงั ► การร่วั ซมึ รอบนอกของหมอ้ แปลงไฟฟา้ » ตรวจดปู ะเกน็ /ซลี ยางต่างๆ » ตรวจดวู าลว์ ถา่ ยนา้ มนั ( Drain Valve) ► ชดุ กรองความชนื้ (Dehydrating Breather) » ตรวจสอบการเปล่ียนสีของซิลกิ า้ เจล (Silica gel) จากสสี ม้ เป็นสี เทาเขม้ ไป 3/4 ของกระบอกกรองความชืน้ (ควรแกไ้ ข) » ตรวจสอบระดบั นา้ มนั ในถว้ ยใตก้ ระบอกกรองความชืน้ ว่ามีอย่ใู น ระดบั ท่มี าตรฐาน » ตรวจสอบซีลยางและนอ๊ ตสกรู ตอ้ งไมม่ คี ราบนา้ มนั และซีลยางไม่ แหง้ แตก มีผิวเรยี บ ► ตรวจสอบอณุ หภมู ิหมอ้ แปลง » ตรวจสอบอณุ หภมู ิ Top oil เกนิ คา่ ท่กี าหนดหรือไม่ » ตรวจสอบรอยร่วั ซมึ คราบนา้ มนั » ตรวจสอบกระจก/พลาสติก วา่ แตกชารุดหรือไม ► ตรวจสอบระดบั นา้ มนั หมอ้ แปลงไฟฟ้า » ตรวจดรู ะดบั นา้ มนั อยใู่ นเกณฑม์ าตรฐาน » ตรวจสอบรอยร่วั ซมึ นา้ มนั และซีลยาง (Seal) » ตรวจสอบกระจก/พลาสติก วา่ แตกชารุดหรอื ไม่

ตวั ถงั หมอ้ แปลงไฟฟ้า (Main Tank) ตรวจสอบน้ามันร่ัวซมึ ตามปะเกน็ ซลี ตรวจสอบสิ่งสกปรกทเ่ี กาะ ตามครบี ระบายความร้อน ตรวจดสู อบสนิมหรือการ ตรวจสอบน้ามันร่ัวซมึ กดั กร่อนของตวั ถัง รอบๆ Main tank ตวั อยา่ ง ภาพแสดงนา้ มนั หมอ้ แปลง ร่วั ซึมบรเิ วณปะเกน็ ฝาถงั

ชุดกรองความชนื้ (Dehydrating Breather) หมอ้ แปลงไฟฟ้าแบบมีถงั นา้ มนั สารอง ( conservertor tank) จะมกี ระเปาะใสๆ ตดิ อย่กู บั ถงั นา้ มนั สารอง ขา้ ง ในกระเปาะ จะใสส่ ารดดู ความชนื้ ( สารซิลกิ า้ ) ซง่ึ กระเปาะใสๆ นี้ เปรียบเสมอื นปอดของหมอ้ แปลงท่ีคอยดดู ความชืน้ ท่มี าจากภายนอกและภายในหมอ้ แปลง ข้อดีของ หมอ้ แปลงไฟฟ้าแบบมีถงั นา้ มนั สารอง คือ ระบายความรอ้ นไดด้ ี สว่ นขอ้ จากัดก็คือ ความชืน้ จาก ภายนอก อาจเขา้ ไปภายในหมอ้ แปลงได้ ดังน้น ควรตอ้ งหม่นั สงั เกตสารกรองความชืน้ ว่าสีเปล่ียนหรือยงั ถา้ มีการเปล่ียนสี หมายถึงว่า ภายในหมอ้ แปลงอาจมีความชืน้ ทาใหค้ วามเป็นฉนวนต่างๆ ภายในหมอ้ แปลงลดลง การเปลี่ยนสารซิลิกา้ ควรเปลี่ยนเม่ือสีของ สารเปล่ียนไปประมาณ 3/4 ของกระเปาะ บรษิ ัทฯ เลอื กใช้ Silica gel ชนดิ สสี ม้ เม่อื มีความชนื้ จะเปลยี นเป็นสีเขียวหรือสเี ทาเขม้ ชนดิ สีสม้ นเี้ ป็นมิตรกบั สง่ิ แวดลอ้ ม สอดคลอ้ งกบั มาตรฐาน ISO 14000

การตรวจสอบอุณหภูมหิ มอ้ แปลง การตรวจวดั อณุ หภมู ิ ประกอบไปดว้ ยการทางาน 3 สถานะ แต่ละสถานะมีอณุ หภมู แิ ตกตา่ งกนั 20 องศาเซลเซียส ดงั นี้ • อณุ หภมู ิ xxx องศาเซลเซียส จะส่งั ใหว้ งจรพดั ลมระบายความรอ้ นทางาน (Fan On) • อณุ หภมู ิ xxx องศาเซลเซยี ส จะส่งั ใหว้ งจรเตือน (Alarm) ใหท้ ราบวา่ หมอ้ แปลงมีปัญหาดา้ นอณุ หภมู ิ • อณุ หภูมิ xxx องศาเซลเซียส ระบบป้องกนั จะทาการส่งั ปลดวงจร (Trip) ใหต้ ดั หมอ้ แปลงออกจากระบบก่อน จะเกดิ ความเสยี หายอยา่ งรุนแรง *** โดยอณุ หภมู ิใชง้ านของหมอ้ แปลงไฟฟา้ ในสภาวะปกตไิ ม่ควรเกิน xx องศาเซลเซียส

การตรวจสอบระดับนา้ มนั หมอ้ แปลงไฟฟ้า 1. อา่ นค่า Level Indicator ของระดบั นา้ มนั หมอ้ แปลง อ่านคา่ ไดป้ ระมาณ 4 ขดี 2. อา่ นคา่ อณุ หภมู ขิ องนา้ มนั และนามkค่าเทยี บกบั Level Chart ท่ตี ดิ ตงั้ อยทู่ ่หี มอ้ แปลงลกู นนั้ ๆ 40 oC ระดับน้ามนั ทถี่ ูกตอ้ ง อุณหภมู ทิ อ่ี ่านได้