คู่มือการเลือกตั้ง

พิมพค์ รั้งที่ 2

คำนำ ในกำรพมิ พ์ คร้งั ท่ี 1 พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยคณะกรรมการการเลือกต้ัง พุทธศักราช 2560 มาตรา 27 บัญญัติให้คณะกรรมการการเลือกตั้งมีอานาจดาเนินการให้องค์กรปกครอง สว่ นท้องถ่ินหรอื หน่วยงานอ่ืนของรฐั เป็นผ้รู ับผิดชอบในการจัดการเลือกต้ังภายใต้การควบคมุ ดูแล ของคณะกรรมการการเลือกตั้งกับให้มีอานาจแต่งต้ังบุคคลหรือคณะบุคคลซ่ึงรับผิดชอบในการ จัดการเลือกต้ัง แต่งตั้งเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงาน และกาหนดหลักเกณฑ์และวิธีการปฏิบัติงานในการ เลือกต้ัง รวมทั้งมีหน้าท่ีและอานาจควบคุมดูแลการจัดการเลือกต้ังให้เป็นไปโดยสุจริตและ เท่ยี งธรรม และเป็นไปโดยชอบดว้ ยกฎหมาย ในการเลือกต้ังสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถ่ิน ผู้อานวยการการเลือกต้ัง ประจาองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (ผอ.กต.อปท.) ที่มีการเลือกตั้งโดยความเห็นชอบของ คณ ะกรรมการการเลือกต้ังประจาองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (กกต.อปท.) จะแต่งตั้ง คณะกรรมการประจาหน่วยเลือกต้ัง (กปน.) ซ่ึงมีหน้าที่เก่ียวกับการออกเสียงลงคะแนนเลือกตั้ง และการนับคะแนนของแต่ละหน่วยเลือกตั้ง และแต่งต้ังเจ้าหน้าท่ีรักษาความปลอดภัยประจา ที่เลือกต้ัง (รปภ.) เพ่ือทาหน้าท่ีรักษาความปลอดภัยและสนับสนุนการปฏิบัติหน้าที่ของ กปน. โดยในการปฏบิ ตั หิ น้าท่ีนั้นจะตอ้ งดาเนินการให้เปน็ ไปตามขั้นตอนตามกฎหมาย ระเบยี บ ประกาศ และมติของคณะกรรมการการเลือกต้ัง เพ่ือให้การจัดการเลือกตั้งเป็นไปโดยสุจริตและเที่ยงธรรม และเป็นไปโดยชอบดว้ ยกฎหมาย “คู่มือปฏิบัติงาน : สาหรับคณะกรรมการประจาหน่วยเลือกตั้งในการเลือกตั้งสมาชิก สภาท้องถิ่นหรอื ผู้บรหิ ารทอ้ งถ่นิ ” เลม่ นี้ จดั ทาขน้ึ เพื่อใชเ้ ปน็ แนวทางในการปฏบิ ัตงิ าน โดยเนื้อหา ประกอบด้วย ท่ีมา บทบาท หน้าที่และอานาจ ขั้นตอนการปฏิบัติหน้าที่ตั้งแต่ได้รับการแต่งตั้ง จนส้ินสุดการปฏิบัติหน้าท่ี ซ่ึงจะมีภาพและตัวอย่างการกรอกแบบพิมพ์ประจาหน่วยเลือกต้ัง รวมท้ังมีคาอธิบายประกอบ ทาให้เข้าใจง่ายและสามารถปฏิบัติได้อย่างถูกต้อง อันจะส่งผลให้ การปฏิบัติหน้าที่อยู่บนพื้นฐานของความเป็นระบบและมีมาตรฐานเดียวกัน นอกจากนี้ ยังมี แนวทางการปฏิบัติเกี่ยวกับการออกเสียงลงคะแนนเลือกตั้งในสถานการณ์การแพร่ระบาด ของโรคตดิ เชือ้ ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) อกี ด้วย หวังเป็นอย่างยิ่งว่า “คู่มือปฏิบัติงาน” เล่มนี้ จะเป็นประโยชน์ต่อการปฏิบัติหน้าท่ี ของ กปน. และ รปภ. ตลอดจนผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องทุกฝ่าย ซึ่งหากได้ศึกษาและทาความ เข้าใจ ในขั้นตอนการปฏิบัติแล้ว จะส่งผลให้การเลือกตั้งเป็นไปโดยสุจริตและเท่ียงธรรม และ เป็นไปโดยชอบด้วยกฎหมาย สานักงานคณะกรรมการการเลือกต้งั กันยายน ๒๕๖๓

คำนำ ในกำรพมิ พ์ คร้งั ท่ี 2 คูม่ อื ปฏิบัตงิ าน : สาหรบั คณะกรรมการประจาหนว่ ยเลอื กตั้งในการเลือกตัง้ สมาชิก สภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น” ในการจัดพิมพ์ครั้งแรกเมื่อเดือนกันยายน 2563 ได้นาไปใช้ เป็นคู่มือในการปฏิบัติหน้าที่ของคณะกรรมการประจาหน่วยเลือกตั้งในการเลือกต้ังสมาชิกสภา องค์การบริหารจังหวัดและนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดเมื่อเดือนธันวาคม 2563 ท้ังนี้ ผจู้ ากการนาไปใช้ในการปฏิบัติงานได้มผี ู้ที่มีสว่ นเก่ียวข้องได้กรุณาให้ข้อเสนอแนะท่ีเป็นประโยชน์ อย่างย่ิงเพอ่ื นามาปรับปรุงค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านเพอื่ ใหม้ ีความสมบูรณ์และมคี วามชัดเจนมากยง่ิ ขึ้น ในการจัดพิมพ์คร้ังท่ี 2 ได้นาข้อเสนอแนะมาปรับปรุง และได้เพ่ิมเติมรายละเอียด เก่ียวกับกระบวนการและขั้นตอนการปฏิบัติงานท้ังการออกเสียงลงคะแนนและการนับคะแนน เลอื กตง้ั รวมถึงคาแนะนาในการตรวจสอบความถกู ต้องของการกรอกแบบพมิ พ์ต่างๆ ที่สาคัญและ จาเป็นต้องใช้ในการปฏิบัติงานเพ่ือให้มีความชัดเจน ครบถ้วนสมบูรณ์มากยิ่งข้ึน นอกจากนี้ ยังมี คาแนะนาเก่ียวกับแนวทางการวินิจฉัยบัตรเลือกต้ังกรณีที่มีการเลือกต้ังสมาชิกสภาท้องถิ่น มากกว่าหน่ึงคนอีกด้วย ส่วนแนวทางการปฏิบัติเกี่ยวกับการออกเสียงลงคะแนนเลือกตั้งใน สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) น้ัน ได้เพิ่มเติม รูปภาพเพอ่ื ใหส้ ามารถทาความเข้าใจไดง้ า่ ยและปฏบิ ัตไิ ด้อยา่ งถูกตอ้ ง “คู่มือปฏิบัติงาน” ในการพิมพ์ครั้งที่ 2 นี้ จะเป็นประโยชน์ต่อการปฏิบัติงานของ กปน. และ รปภ. ตลอดจนผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องทุกฝ่าย หากได้ศึกษาและทาความเข้าใจใน เนื้อหา ขั้นตอนและปฏิบัติให้เป็นไปตามท่ีกฎหมายและระเบียบ ตลอดจนคาแนะนาแล้วจะส่งผล ให้การเลอื กต้ังเป็นไปโดยสุจรติ และเที่ยงธรรม และเป็นไปโดยชอบดว้ ยกฎหมาย สานกั งานคณะกรรมการการเลอื กตั้ง กุมภาพันธ์ ๒๕๖4

สารบัญ หนา้ โครงสรา้ งการบรหิ ารจดั การเลอื กต้งั ทอ้ งถิน่ ๑ ๑. เจา้ พนกั งานผ้ดู าเนินการเลอื กตง้ั ๒ ๒ ๑.๑ คณะกรรมการประจาหนว่ ยเลอื กต้ัง (กปน.) ๓ ๑.๒ เจา้ หน้าท่ีรกั ษาความปลอดภัยประจาทีเ่ ลือกตั้ง (รปภ.) ๔ ๑.๓ อัตราค่าตอบแทน ๕ ๒. การปฏบิ ตั ิหน้าทใ่ี นการจดั การออกเสียงลงคะแนน ๕ ๕ ๒.๑ ก่อนวนั ออกเสียงลงคะแนน ๖ ๑) การอบรม ๑3 ๒) การรบั วสั ดุอปุ กรณแ์ ละการเก็บรกั ษา ๑๘ ๓) การจัดเตรยี มทเ่ี ลือกตงั้ และตัวอยา่ งแผนผังที่เลือกต้ัง ๑๘ ๑๙ ๒.๒ วันออกเสียงลงคะแนน ๒๑ ๑) ก่อนเปิดการออกเสยี งลงคะแนน 29 ๒) การเปดิ การออกเสยี งลงคะแนน ๓๑ ๓) การออกเสียงลงคะแนน ๔) การปิดการออกเสยี งลงคะแนน ๓3 ๕) การดาเนินการกรณงี ดการออกเสยี งลงคะแนน ๓3 ๓7 ๓. การปฏิบัติหน้าทใี่ นการดาเนินการนบั คะแนนเลอื กตง้ั 39 ๕2 ๓.๑ ก่อนการนับคะแนนเลอื กตง้ั ๕๗ ๓.๒ วิธีปฏบิ ตั ใิ นการดาเนนิ การนับคะแนนเลือกตั้ง ๕๘ ๓.๓ แนวทางการวนิ จิ ฉยั บตั รเลือกตั้ง ๓.๔ การดาเนนิ การภายหลงั การนับคะแนนเลือกตั้ง ๖๐ ๓.๕ การดาเนินการกรณีงดการนับคะแนนเลือกตั้ง ๓.๖ การนับคะแนนเลอื กตง้ั ใหม่ ๖๔ ๖๕ ๔. ขอ้ พงึ ระวงั ในการปฏิบัติหนา้ ที่ ๗๖ ๕. ตวั อย่างแบบพิมพ์ ๙๒ ๕.๑ ตัวอย่างแบบพมิ พ์และคาอธิบายการกรอกแบบพิมพ์ ในการออกเสยี งลงคะแนนเลือกตง้ั ๕.๒ ตัวอยา่ งแบบพมิ พแ์ ละคาอธิบายการกรอกแบบพิมพ์ ในการนับคะแนนเลือกตัง้ ๖. แนวทางการปฏิบัติเกี่ยวกับการออกเสียงลงคะแนนเลือกตั้งท้องถิ่น ในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคตดิ เชื้อไวรสั โคโรนา 2019

โครงสร้างการบiร กกต. ศาลอทุ ธรณ/์ ศาลอ กกต.อปท. ผอ.กต. สนง.กกต. พิจารณา อปท. สนง.กกต.จว. วนิ จิ ฉยั เกี่ยว แต่งต้ังบคุ คล/ คณะบุคคล ผอ.กต.จว. สิทธิสมัคร รบั เลอื กตั้งแ แต่งตง้ั บุคคล/ การเพิกถอ คณะบุคคล สิทธิสมัคร รับเลือกตั้งห สทิ ธิเลอื กต จพง.ปน. ตัวแทน มคี าพิพากษ ผสู้ มัคร หรือคาสงั่ กปน. รปภ.

1 รหิ ารจัดการเลือกต้งั ท้องถ่ิน อุทธรณภ์ าค หนว่ ยงานสนับสนนุ า วกับ ร มท. สตช. หน่วยงานของรฐั และ จานวนราษฎร/ ผวจ./นอภ./ อน บญั ชีรายชื่อ/ พนกั งานฝา่ ยปกครอง/ตารวจ ร หน่วยเลอื กตง้ั / หรือ ท่ีเลอื กตั้ง ตง้ั รักษาความสงบเรยี บรอ้ ย ประชาสมั พนั ธ์ ษา และความปลอดภัยในที่เลือกตัง้ การเลือกตงั้ ง

๒ ๑. เจ้าพนกั งานผู้ดาเนนิ การเลอื กตง้ั (กปน. และ รปภ.) ๑.๑ คณะกรรมการประจาหน่วยเลือกตงั้ (กปน.) จานวน ๙ คน ๗ คน กำรเลือกตั้งสมำชิกสภำท้องถ่นิ กำรเลอื กตัง้ เฉพาะสมำชิกสภำท้องถิน่ และผู้บรหิ ำรทอ้ งถิ่น พรอ้ มกนั หรือผ้บู ริหำรท้องถ่ิน คุณสมบัติ “เปน็ ผมู้ ีสิทธิเลอื กต้ัง” หน้าที่และอานาจ ปธ.กปน. ใหพ้ ิจำรณำแต่งต้ังจำกขำ้ รำชกำรหรอื เจ้ำหนำ้ ทีข่ องรัฐ หรอื บคุ คลทผี่ ่ำนกำรอบรมตำมหลกั สตู รที่สำนักงำนคณะกรรมกำร กำรเลอื กต้งั กำหนด (ระเบียบฯ ขอ้ ๔๕) ๑. ดำเนินกำรเกย่ี วกับออกเสียงลงคะแนนและกำรนบั คะแนน ในที่เลือกตัง้ ของแตล่ ะหนว่ ยเลอื กต้งั และกำรรำยงำนผล กำรนับคะแนน (ระเบยี บฯ ข้อ 45) ๒. ช่วยเหลืออำนวยควำมสะดวกแก่ผู้มีสิทธิเลือกต้ัง โดยเฉพำะ คนพกิ ำรหรือทพุ พลภำพ หรอื ผสู้ ูงอำยุ (ระเบียบฯ ข้อ 153) ๓. สอบสวนและวินิจฉัยชี้ขำดกำรขอใช้สิทธิเลือกตั้งหรือกำรทักท้วง เก่ียวกับกำรลงคะแนนเลือกต้ัง หรือกำรคัดค้ำนกำรนับคะแนน เลอื กตั้งหรอื กำรรวมคะแนน (ระเบียบฯ ข้อ 148,173) ๔. ดำเนินกำรกล่ำวโทษกรณีเห็นว่ำมีกำรกระทำควำมผิดเกี่ยวกับ กำรเลือกตง้ั ในหน่วยเลือกตงั้ น้นั (ระเบียบฯ ขอ้ 49) ๕. ปฏบิ ัติหน้ำท่อี ื่นตำมที่ได้รับมอบหมำย (ระเบยี บฯ ขอ้ 45) ระยะเวลาปฏบิ ตั ิหน้าที่ ตั้งแต่วันที่ ผอ.กต.อปท. แต่งต้ัง (ระเบยี บฯ ขอ้ 45, พ.ร.บ.ฯ มาตรา 28) การพ้นจากตาแหน่ง เมื่อนำสิ่งของให้แก่ กกต.อปท. หรอื ผู้ทไ่ี ด้รบั มอบหมำยเสร็จสิน้ แลว้

๓ ๑.๒ เจา้ หนา้ ทรี่ กั ษาความปลอดภยั ประจาทเ่ี ลือกต้ัง (รปภ.) จำนวนอย่ำงนอ้ ยทเี่ ลือกตงั้ ละ ๒ คน (ระเบียบฯ ข้อ ๕๑, พ.ร.บฯ มาตรา 28(2)) (กรณีสถำนที่ทม่ี ีผลตอ่ ควำมปลอดภัยอำจแตง่ ตง้ั เพม่ิ เตมิ ไดต้ ำมควำมเหมำะสม) คุณสมบัติ เปน็ เจำ้ หน้ำทีต่ ำรวจหรอื ข้ำรำชกำรหรือเจำ้ หนำ้ ท่ขี องรฐั หนา้ ท่แี ละอานาจ ท่ีเป็นผมู้ สี ิทธเิ ลอื กตงั้ ระยะเวลาปฏบิ ตั ิหน้าท่ี (กรณที ่ีมีเจ้าหนา้ ทีต่ ารวจหรอื ข้าราชการหรอื เจา้ หนา้ ท่ีของรัฐไม่เพียงพอ การพ้นจากตาแหน่ง ทเ่ี ลอื กตงั้ ละ ๒ คน ใหแ้ ตง่ ตัง้ ผมู้ สี ิทธเิ ลือกต้งั เป็น รปภ. เพิ่มเติม ใหค้ รบ ตามจานวน ท้งั นี้ ในท่ีเลือกตงั้ แต่ละแหง่ ตอ้ งมีเจ้าหน้าทต่ี ารวจหรือขา้ ราชการ หรือเจ้าหนา้ ท่ีของรฐั อยา่ งน้อย ๑ คน) (ระเบยี บฯ ขอ้ 51,52) ๑. รกั ษำควำมปลอดภัยและควำมสงบเรยี บรอ้ ยบริเวณท่ีเลือกตั้ง ๒. สนบั สนนุ กำรปฏิบัตหิ น้ำทขี่ อง กปน. ๓. รักษำควำมปลอดภัยบัตรเลือกตั้ง หีบบัตรเลือกตั้ง เอกสำรและ อปุ กรณท์ เ่ี กีย่ วขอ้ งตลอดระยะเวลำจนเสร็จสิน้ ภำรกจิ ๔. รับแจ้งเหตุในกรณีท่ีมีกำรกระทำควำมผิดตำมกฎหมำยว่ำด้วย กำรเลอื กตัง้ ส.ถ. / ผ.ถ. ในวันเลือกตง้ั ๕. จับกมุ และควบคมุ ตวั ผู้กระทำควำมผิดสง่ พนกั งำนสอบสวนในกรณี ท่ีไดพ้ บกำรกระทำควำมผดิ ตำมกฎหมำยเก่ียวกบั กำรเลอื กต้งั ส.ถ./ ผ.ถ. ในวันเลอื กต้งั หรือไดร้ บั แจง้ โดยมพี ยำนหลกั ฐำนอนั นำ่ เชอ่ื ถอื และผกู้ ระทำควำมผดิ ยงั ปรำกฏตวั อยู่ในบริเวณท่ีเลอื กต้งั โดยให้ถือว่ำ เป็นกรณีพบกำรกระทำควำมผดิ ซึ่งหนำ้ (ระเบียบฯ ข้อ ๕๓) สนบั สนุนการปฏิบัตหิ นา้ ทข่ี อง กปน. กปน. อำจมอบหมำยให้ปฏบิ ตั หิ นำ้ ที่สนบั สนนุ กำรปฏิบัติงำน เชน่ ๑. มี กปน. มำปฏิบัติหน้ำทไี่ ม่น้อยกว่ำก่งึ หนงึ่ จนกวำ่ จะมี กปน. ครบ ๒. มี กปน. ออกไปจำกหน่วยเลือกต้งั ระหว่ำงกำรลงคะแนน ๓. มผี มู้ ำใช้สิทธิเลือกตั้งจำนวนมำก ๔. กำรนับคะแนนเลือกต้งั ต้ังแต่วันที่ ผอ.กต.อปท. แต่งต้ัง เมอ่ื นำสิ่งของให้แก่ กกต.อปท. หรอื ผู้ท่ีไดร้ บั มอบหมำยเสรจ็ ส้นิ แลว้

๔ ๑.๓ อตั ราคา่ ตอบแทน (ระเบยี บฯ ขอ้ ๕๗) ลาดับท่ี ตาแหน่ง คา่ ตอบแทน วันอบรม วนั รบั วสั ด/ุ วันเลอื กตง้ั ค่าพาหนะ อุปกรณ์ วนั เลอื กตั้ง ๑. ประธานกรรมการ ๓๐๐ ๒๕๐ ๗๐๐ ๒๐๐ ประจาหนว่ ยเลือกต้งั ๒. กรรมการประจาหน่วยเลอื กตง้ั ๓๐๐ ๒๕๐ ๔๕๐ ๒๐๐ ๓. เจ้าหนา้ ท่ีรกั ษาความปลอดภัย ๓๐๐ ๒๕๐ ๔๕๐ ๒๐๐ ประจาทเี่ ลือกต้งั หมายเหตุ : ในพื้นท่ี ๔ จังหวัดชายแดนภาคใต้ ได้แก่ จังหวัดยะลา จังหวัดปัตตานี จังหวัดนราธิวาส และจังหวัดสงขลา (เฉพาะอาเภอจะนะ อาเภอเทพา อาเภอสะบ้าย้อย และอาเภอนาทวี) ให้เพิ่มค่าตอบแทนสาหรับการปฏิบัติหน้าท่ีเส่ียงภัยในวันอบรม วันรับวัสดุอุปกรณ์ และ วันเลือกต้ัง/วันออกเสียงลงคะแนน ในอัตราไม่เกินสองเท่าตามที่องค์กรปกครองส่วน ท้องถ่นิ กาหนด (บัญชีอัตราคา่ ตอบแทนบุคคลท่ีได้รับแต่งต้ังให้ปฏบิ ัติหน้าที่ในการเลือกต้ังสมาชิกสภาท้องถ่ิน หรือผู้บรหิ ารทอ้ งถ่นิ ท้ายระเบียบ กกต. วา่ ด้วยการเลือกต้งั ส.ถ./ผ.ถ. พ.ศ.2562) 1.4 สถานะและความคุ้มครอง ๑). เป็นเจ้าพนักงานตามประมวลกฎหมายอาญานับแต่วันท่ีได้รับการแต่งตั้งจนส้ินสุดการ ปฏบิ ตั หิ น้าท่ี (พ.ร.บ.ฯ มาตรา ๓๕) ๒). การปฏิบัติหน้าที่ตาม พ.ร.บ.ฯ พ.ศ. ๒๕๖๒ หรือกฎหมาย ระเบียบ ประกาศ หรือคาสั่ง ของคณะกรรมการการเลือกตั้ง หรือปฏิบัติตามคาส่ังของศาลอันเกี่ยวกับการเลือกต้ังตาม พ.ร.บ.ฯ พ.ศ. ๒๕๖๒ หากได้กระทาโดยสุจริต ย่อมได้รับความคุ้มครอง ไม่ต้องรับผิดท้ังทางแพ่ง ทางอาญา หรือทางปกครอง (พ.ร.บ.ฯ มาตรา ๗)

๕ ๒. การปฏบิ ัติหน้าทีใ่ นการจัดการออกเสยี งลงคะแนน ๒.๑ ก่อนวันออกเสียงลงคะแนน ๑) การอบรม (ระเบียบฯ ขอ้ ๕๖) การอบรมมีความสาคัญอย่างยิ่งในการสร้างความเข้าใจเก่ียวกับบทบาทและอานาจหน้าท่ี ตามกฎหมาย ระเบียบ ประกาศ และคาส่ังของ กกต. รวมทั้งข้ันตอนการปฏิบัติต่างๆ ดังน้ัน กปน. และ รปภ. จะต้องเขา้ รบั การอบรมตามวัน เวลา และสถานท่ที ่ี กกต.อปท. และ ผอ.กต.อปท. จัดใหม้ ขี ้นึ ในวันอบรม ปธ.กปน. ควรจัดประชุมเพื่อมอบหมายหน้าที่เพื่อที่จะปฏิบัติหน้าท่ีในวัน เลือกต้ังของ กปน. แต่ละคนไว้ก่อน เพื่อท่ีในขณะเข้ารับการอบรมทุกคนจะได้ให้ความสนใจและให้ ความสาคัญตลอดจนมีความเข้าใจในขั้นตอนการปฏิบัติหน้าท่ีของตนท่ีได้รับมอบหมายได้อย่างถูกต้อง ดังน้ัน หาก กปน. หรือ รปภ. คนใดไม่สามารถเข้ารับการอบรมตามกาหนดได้ ให้ ปธ.กปน. ชี้แจงและ ซักซ้อมเก่ียวกับขั้นตอนการปฏิบัติหน้าท่ี รวมถึงบทบาทและอานาจหน้าท่ีตามกฎหมาย ประกาศ ระเบียบ และคาส่งั ของ กกต. ใหท้ ราบในวันที่ กปน. และ รปภ. ไปรับมอบวัสดุอุปกรณ์เกย่ี วกับการเลือกตงั้

๖ 2) การรับวสั ดอุ ุปกรณแ์ ละการเก็บรกั ษา ๒.๑) การรับวสั ดอุ ุปกรณ์ (ระเบยี บฯ ขอ้ ๑๓๗) ให้ กปน. ไม่น้อยกว่า ๓ คน และ รปภ. ไปรับมอบหีบบัตรเลือกต้ัง บัตรเลือกตั้ง บัญชี รายช่ือผู้มีสิทธิเลือกต้ัง แบบพิมพ์และวัสดุอุปกรณ์ ท่ีต้องใช้ในการเลือกตั้งจาก ผอ.กต.อปท. หรือผทู้ ไี่ ด้รับมอบหมาย ในวัน เวลา และสถานที่ท่กี าหนด โดยมขี นั้ ตอนการดาเนินการ ดังต่อไปน้ี ๒.๑.๑) บัตรเลือกตงั้ (ระเบยี บฯ ข้อ ๑๓๐-๑๓๘) (๑) ตรวจนับจานวนเล่ม หมายเลขเล่มที่ และประเภท ของการเลือกตั้งให้ครบถ้วนถูกต้องตามจานวนในบัญชีคุมบัตร เลือกต้ังของแต่ละหน่วยเลือกต้ังมีการประทับตราหรือเครื่องหมายที่ ผอ.กต.จว. กาหนดว่าที่ด้านในของบัตรเลือกต้ังระหว่างต้นขว้ั บัตร กบั ตวั บตั รบนบตั รเลอื กตั้งทุกบัตร (๒) ตรวจนับจานวนบัตรเลือกต้ังของแต่ละเล่มทีละบัตร (๑ เล่ม มี ๒๐ บัตร) (เนื่องจากในแต่ละเล่มอาจจะมีจานวนบัตร ไม่ครบหรือเกนิ ) (๓) เมื่อตรวจสอบจานวนบัตรเลือกต้ังตามข้อ (๒) ถูกต้อง ครบถ้วนแลว้ ให้บันทึก และให้ ปธ.กปน. กปน. และ รปภ. ลงลายมือชื่อ บนปกหน้าของบัตรเลือกตั้งทุกเล่ม และทะเบียนคุมบัตรเลือกต้ัง ถ้าพบว่ามีจานวนบัตรไม่ถูกต้องหรือไม่ครบถ้วน ให้บันทึกไว้บนปก หน้าของบัตรเลือกตั้งน้ันด้วยว่า ไม่ครบถ้วน หรือไม่ถูกต้องอย่างไร และแจ้งให้ ผอ.กต.อปท. ทราบพร้อมบันทึกในบัญชีการส่งมอบ-รับ มอบวสั ดอุ ุปกรณ์

๗ ๒.๑.๒) แบบพิมพ์ คาส่งั และประกาศต่างๆ สาหรบั ใช้ในการปฏบิ ัติงาน (๑) แบบพมิ พ์ท่ี กปน. ต้องใชใ้ นการปฏิบตั ิงาน (๑.1) บัญชีรายชอ่ื ผูม้ สี ิทธิเลอื กตั้งสมาชกิ สภาท้องถ่นิ หรือ ผู้บรหิ ารทอ้ งถ่ิน (ส.ถ./ผ.ถ. ๑/๕) จานวน ๒ ชดุ ดังน้ี ชุดท่ี 1ใส่ปก ,uxd ชุดที่ 1 ใสป่ กและในรายการจะมี เลขประจาตวั ประชาชน ๑๓ หลัก ใช้สาหรับ การตรวจสอบและหมายเหตุการลงคะแนน ชุดท่ี 2ไม่ใส่ปก ,uxd ชุดที่ 2 ไม่ใส่ปกและในรายการจะไม่ มี เลขประจาตัวประชาชน ๑๓ หลัก ใช้สาหรับ นาไปปิดประกาศท่ีป้ายประชาสัมพันธ์หน้า หนว่ ยเลือกต้ัง (แทนชดุ เดิม) (1.๒) สมุดแบบพิมพ์ประจาหน่วยเลือกต้ัง จานวน ๑ เล่ม ซึง่ จะมแี บบพมิ พต์ า่ งๆ เชน่ (1.๒.๑) บั ญชีรับมอบ–ส่งมอบวัสดุ อุปกรณ์ การเลอื กตง้ั (1.๒.๒) ป้ายสาหรับปิดช่องใส่บัตรเลือกต้ัง (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๑) (1.๒.๓) ประกาศจานวนบัตรเลือกตั้งก่อนการ ออกเสียงลงคะแนน (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๒) (1.๒.๔) รายงานเหตกุ ารณ์ประจาทเ่ี ลอื กต้ัง (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๓) (1.๒.๕) ประกาศรายการเก่ียวกับจานวนบัตร เลือกตั้ง เมื่อเสร็จสิ้นการออกเสียงลงคะแนน (ส.ถ./ ผ.ถ. ๕/๔)

๘ (1.๒.๖) รายงานผลการนับคะแนนเลือกตัง้ (ส.ถ.5/7 และ ผ.ถ. ๕/๗) (1.๒.๗) รายงานการส่งหีบบตั รเลือกตั้ง วสั ดุอุปกรณ์ และเอกสารหลกั ฐาน เก่ียวกับการเลือกต้ัง (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๑๐) (1.๒.๘) ประกาศงดการลงคะแนนในวันเลือกต้งั (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๑๒) (1.๒.๙) ประกาศงดการนบั คะแนนเลือกต้งั (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๑๔) (1.๒.๑๐) บนั ทกึ ข้อมลู จานวนบัตรเลอื กตัง้ (ส.ถ.5/16 และ ผ.ถ. ๕/๑๖) (1.๒.๑๑) แบบทกั ท้วงการปฏิบัตหิ น้าท่ีของ กปน. แบบคดั ค้านการนับคะแนน หรือการรวมคะแนน (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๕) (1.๒.๑๒) คาเตอื นการกระทาความผิดเกีย่ วกับบัตรเลือกตั้ง (1.๓) แบบขีดคะแนนเลือกตง้ั (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๖) (๒) คาสั่ง และประกาศต่างๆ ที่ใชป้ ดิ ประกาศที่ปา้ ยประชาสัมพนั ธ์หน้าหนว่ ยเลือกต้งั (2.๑) คาสั่งแต่งต้งั กปน. และ รปภ. (ส.ถ./ผ.ถ. ๒/๓) (2.๒) ประกาศกาหนดหน่วยเลือกตงั้ และทีเ่ ลอื กตงั้ (ส.ถ./ผ.ถ. ๓/๑) (2.๓) ประกาศเปล่ียนแปลงเขตของหน่วยเลือกตง้ั (ส.ถ./ผ.ถ. ๓/๒) (ถา้ มี) (2.๔) ประกาศเปลย่ี นแปลงที่เลือกตง้ั (ส.ถ./ผ.ถ. ๓/๓) (ถ้ามี) (2.๕) ประกาศบัญชรี ายช่ือผู้สมคั รรับเลือกต้ังและไม่ไดร้ ับสมัครเลือกตง้ั (ส.ถ./ผ.ถ. ๔/๔) (2.๖) ประกาศช่ือผูม้ สี ิทธิสมัครรับเลอื กตงั้ (ส.ถ./ผ.ถ. ๔/๕) (2.๗) ประกาศช่อื ผู้มสี ิทธิสมคั รรับเลอื กตั้ง (เพ่มิ เติม) (ส.ถ./ผ.ถ. ๔/๖) (ถ้าม)ี ๒.๑.๓ วสั ดุอปุ กรณ์อื่นๆ เช่น (๑) หบี บัตรเลือกต้งั ประเภทละ ๑ หบี (๒) ตัวอย่างบตั รเลือกตั้งทงั้ ส.ถ. และ ผ.ถ. (๓) คหู าลงคะแนนจานวนไมน่ อ้ ยกว่า ๓ คหู า (๔) สายรัดหรืออุปกรณ์อ่ืนแทนสายรดั (5) ตะกร้าหรือภาชนะสาหรับใส่บัตร เลือกตงั้ ขณะนับคะแนน (6) ถงุ วสั ดใุ ส (ชน้ั ใน) สาหรับใสบ่ ตั รทน่ี ับคะแนนแลว้ (บัตรดี บัตรเสีย และบัตรไม่เลือก ผู้สมัครผ้ใู ด) (เลอื กต้ังพรอ้ มกนั ใช้ 6 ถุง) (๗) ถุงวัสดุใส (ช้ันนอก) สาหรับใส่ถุงบัตรดี ถุงบัตรเสีย ถุงบัตรไม่เลือกผู้สมัครผู้ใด (ตามข้อ (๖)) แบบขดี คะแนนเลือกตงั้ และเอกสารอืน่ ๆ ท่เี กยี่ วขอ้ ง (๘) ตลับชาด เทปกาว เทปใส มีดคตั เตอร์ ลวดเสียบ กาว หนงั ยาง เหลก็ แหลม ปากกาลูกลนื่ ปากกาเคมี ปากกาขดี คะแนน ปา้ ยปดิ ประกาศ บัตรทาบบตั รเลอื กตั้งสาหรับผู้พกิ ารทาง สายตา ไม้บรรทดั เชอื กฟาง อปุ กรณเ์ จาะบัตรเลอื กต้งั ทไี่ ด้วินจิ ฉยั แล้ว ฯลฯ (๙) ถงุ หูหว้ิ สาหรบั ใส่เอกสารสาคัญ วัสดอุ ปุ กรณ์ และป้ายตา่ งๆ

๙ (๑๐) ปา้ ยช่อื กปน. ป้ายแสดงทตี่ ั้งของ หน่วยเลือกต้ังและทเี่ ลือกตง้ั ปา้ ยทางเขา้ ป้ายทางออกของท่ีเลอื กต้ัง ปา้ ยบรเิ วณ ท่ีเลือกตัง้ และปา้ ยอน่ื ๆ (๑๑) ผ้าหรือกระดาษทิชชูสาหรับ ให้ผู้มีสิทธิเลือกต้ังเช็ดน้ิวมือกรณีผมู้ ี สทิ ธเิ ลอื กตง้ั ลงลายมอื ชอื่ ไม่ได้ (๑๒) แนวก้นั แถบพลาสติก (๑๓) นาฬกิ า (กปน. ควรจัดเตรียมเอง) (๑๔) ธงชาติ (ถ้ามี) ฯลฯ คาแนะนา กรณไี มถ่ ูกตอ้ ง ครบถว้ นใหบ้ ันทกึ ไว้ คาแนะนา มีลำยมอื ชื่อผสู้ ง่ มอบ คาแนะนา เมอ่ื กปน. และ รปภ. ไดต้ รวจสอบวสั ดอุ ปุ กรณท์ ี่ใช้ สำหรบั กำรเลือกต้งั แล้ว ให้ กปน. ลงชือ่ รบั มอบ ในบัญชรี บั มอบวัสดุอปุ กรณ์ คาแนะนา : ในการรับมอบวสั ดุอุปกรณก์ ารเลอื กตง้ั ไม่ควรให้บคุ คลทไี่ มม่ ีส่วนเกยี่ วข้องเขา้ ไปในสถานท่ีสาหรับมอบวสั ดอุ ปุ กรณ์

๑๐ คาแนะนาการใชส้ ายรัด ลักษณะของหบี บตั รเลือกตัง้ จานวน การใช้ ๑. หีบเหล็ก สายรัด แบบที่ 1 5 เส้น เสน้ ท่ี ก่อนวันเลือกต้ัง คือ ในวันรับมอบบัตรเลือกต้ัง หีบ แบบที่ 2 1 บัตรเลือกตั้ง บัญชีรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกตั้ง แบบ พิมพ์ และวัสดุอุปกรณ์อ่ืน ๆ ให้รัดฝาหีบบัตร เลือกตั้งกับตวั หีบบัตรเลือกตั้งเฉพาะหีบบัตรเลือกต้ัง ท่ีบรรจุบัตรเลือกตงั้ เสน้ ท่ี วันเลือกต้ัง คือ ก่อนเปิดการลงคะแนนเลือกตั้ง 2 ในเวลา ๐๘.๐๐ นาฬิกา (รัดหลังจากนาบัตร เลือกต้ังออกมานับจานวนก่อน ที่จะเปิดการ ลงคะแนน) เส้นที่ วันเลือกต้ัง คือ ใช้รัดปากถุงวัสดุใส (ช้ันนอก) ซึ่ง 3 บรรจุบัตรเลือกตั้งที่ได้นับคะแนนแล้วก่อนที่จะนา ลงใส่ในหีบบตั รเลือกตั้ง เสน้ ที่ วันเลือกต้ัง คือ คือ รัดฝาหีบบัตรเลือกต้ังกับตัวหีบ 4 บัตรเลือกต้ังหลังจากที่นาถุงวัสดุใส (ชั้นนอก) ใส่ลง ในหบี บตั รเลือกตง้ั แลว้ เสน้ ท่ี สารองไว้ 5 5 เส้น เส้นท่ี ก่อนวันเลือกตั้ง คือ ในวันรับมอบบัตรเลือกต้ัง หีบ 1 บัตรเลือกต้ัง บัญชีรายช่ือผู้มีสิทธิเลือกต้ัง แบบ พิมพ์ และวัสดุอุปกรณ์อื่น ๆ ให้รัดฝาหีบบัตร เลือกต้ังกับตวั หีบบัตรเลือกตั้งเฉพาะหีบบัตรเลือกตั้ง ที่บรรจุบัตรเลือกตง้ั เส้นที่ วันเลือกต้ัง คือ ก่อนเปิดการลงคะแนนเลือกตั้ง 2 ในเวลา ๐๘.๐๐ นาฬิกา (รัดหลังจากนาบัตร เลือกตั้งออกมานับจานวนก่อน ท่ีจะเปิดการ ลงคะแนน) เสน้ ท่ี วันเลือกตั้ง คือ ใช้รัดปากถุงวัสดุใส (ชั้นนอก) ซ่ึง 3 บรรจุบัตรเลือกต้ังท่ีได้นับคะแนนแล้วก่อนที่จะนา ลงใส่ในหบี บตั รเลือกตัง้ เสน้ ที่ วันเลือกต้ัง คือ คือ รัดฝาหีบบัตรเลือกต้ังกับตัวหีบ 4 บัตรเลือกต้ังหลังจากท่ีนาถุงวัสดุใส (ช้ันนอก) ใส่ลง ในหบี บัตรเลือกต้ังแลว้ เส้นที่ สารองไว้ 5

๑๑ ลักษณะของหบี บตั รเลือกตั้ง จานวน การใช้ ๒. หบี กระดาษ สายรดั ๓. หีบพลาสตกิ 6 เส้น เสน้ ที่ ก่อนวันเลือกต้ัง คือ ในวันรับมอบบัตรเลือกตั้ง หีบ แบบที่ 2 1 บัตรเลือกตั้ง บัญชีรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกต้ัง แบบ และ พิมพ์ และวัสดุอุปกรณ์อ่ืน ๆ ให้รัดฝาหีบบัตร เสน้ ที่ เลือกตั้งกบั ตวั หบี บัตรเลือกต้ังเฉพาะหบี บัตรเลอื กต้ัง 2 ทีบ่ รรจบุ ัตรเลือกตง้ั เสน้ ที่ วันเลือกต้ัง คือ ก่อนเปิดการลงคะแนนเลือกตั้ง 3 ในเวลา ๐๘.๐๐ นาฬิกา (รัดหลังจากนาบัตร เลือกตั้งออกมานับจานวนก่อน ท่ีจะเปิดการ ลงคะแนน) เส้นท่ี วันเลือกต้ัง คือ ใช้รัดปากถุงวัสดุใส (ชั้นนอก) 4 ซ่ึงบรรจุบัตรเลือกต้ังที่ได้นับคะแนนแล้วก่อนท่ีจะ นาลงใส่ในหบี บัตรเลือกตง้ั เส้นที่ วันเลือกต้ัง คือ คือ รัดฝาหีบบัตรเลือกต้ังกับตัวหีบ 5 บัตรเลือกตั้งหลังจากที่นาถุงวัสดุใส (ช้ันนอก) ใส่ลง ในหบี บตั รเลอื กตง้ั แลว้ เสน้ ที่ สารองไว้ 6 14 เส้นท่ี ก่อนวันเลือกตั้ง คือ ในวันรับมอบบัตรเลือกต้ัง หีบ เสน้ 1 บัตรเลือกตั้ง บัญชีรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกต้ัง แบบ ถงึ พิมพ์ และวัสดุอุปกรณ์อ่ืน ๆ ให้รัดฝาหีบบัตร เสน้ ท่ี เลือกต้ังกบั ตัวหีบบัตรเลือกตั้งเฉพาะหบี บตั รเลือกตั้ง 4 ทบี่ รรจบุ ตั รเลือกตง้ั เสน้ ท่ี วันเลือกต้ัง คือ ก่อนเปิดการลงคะแนนเลือกต้ัง 5 ในเวลา ๐๘.๐๐ นาฬิกา (รัดหลังจากนาบัตร ถงึ เลือกต้ังออกมานับจานวนก่อน ที่จะเปิดการ เส้นท่ี ลงคะแนน) 8 เส้นท่ี วันเลือกตั้ง คือ ใช้รัดปากถุงวัสดุใส (ชั้นนอก) 9 ซึ่งบรรจุบัตรเลือกต้ังท่ีได้นับคะแนนแล้วก่อนท่ีจะ นาลงใส่ในหีบบตั รเลือกตงั้ เสน้ ที่ วันเลือกต้ัง คือ คือ รัดฝาหีบบัตรเลือกตั้งกับตัวหีบ 10 บัตรเลือกตั้งหลังจากท่ีนาถุงวัสดุใส (ช้ันนอก) ใส่ลง ถงึ ในหบี บตั รเลอื กตั้งแลว้ เสน้ ที่ 13 เสน้ ที่ สารองไว้ 14

๑๒ ๒.๒) การดาเนินการหลังจากตรวจรับบัตรเลือกต้ัง หีบบัตรเลือกตั้ง บัญชีรายช่ือผูม้ ีสิทธิ เลือกตงั้ แบบพิมพ์ และวสั ดุอปุ กรณ์อนื่ ๆ (ระเบียบฯ ขอ้ ๑๓๘) เมื่อ กปน. และ รปภ. ได้ตรวจรับบัตรเลือกต้ัง และวัสดุอุปกรณ์ อน่ื ๆ ครบถว้ นถกู ต้องแล้ว ใหด้ าเนนิ การ ดังนี้ 1) ลงลายมือชื่อผมู้ อบและผูร้ บั มอบ บนปกบัตรเลอื กตง้ั ทกุ เลม่ ไว้เปน็ หลกั ฐาน ๒) นาบัตรเลือกตัง้ ท้งั หมดแยกใส่ ถงุ พลาสติก ประเภทละ 1 ถุง (กรณเี ลือกต้งั พรอ้ มกัน) รัดดว้ ยหนังยาง 3) บรรจบุ ัตรเลอื กต้งั ลงในหีบบตั รเลือกต้งั โดยใหบ้ รรจบุ ัตรเลือกตั้ง ทั้ง ๒ ประเภทลงในหีบบัตรเลอื กตงั้ ใบเดียวกัน 4) ปดิ หบี บัตรเลือกตั้ง ใสส่ ายรัดหรืออปุ กรณอ์ ืน่ แทนสายรัด และลงลายมอื ชือ่ บนสายรดั 5) ปิดช่องใส่บัตรเลือกต้ังด้วยป้ายสาหรับปิดช่องใส่บัตรเลือกต้ัง (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๑) 6) ปิดเทปกาวรอยต่อรอบหีบบัตรเลือกตั้งแล้วให้ลงลายมือช่ือ คร่อมรอยต่อระหว่างเทปกาวกับฝาหีบบัตรเลือกตั้ง (กรณีหีบ บัตรเลือกตงั้ พลาสตกิ ไม่ต้องปดิ เทปกาว) ๗) สาหรับบัญชีรายช่ือผู้มีสิทธิเลือกต้ัง แบบ พิมพ์ และวัสดุอุปกรณ์อ่ืนๆ ให้เก็บรวบรวมใส่ใน ถุงวัสดุใส หรือใส่ลงในหีบบัตรเลือกต้ังท่ีเหลือโดย ไม่ต้องใช้สายรดั เพ่ือรดั หีบบัตรเลอื กตั้ง ๒.๓) การเกบ็ รกั ษาวสั ดุอุปกรณ์ (ระเบียบฯ ขอ้ ๑๓๘) ให้ กปน. และ รปภ. นาหีบบัตรเลือกต้ังซึ่งบรรจุบัตรเลือกตั้ง บัญชีรายช่ือผู้มีสิทธิเลือกต้ัง แบบพมิ พ์ และวัสดอุ ุปกรณอ์ น่ื ๆ ท่ไี ดร้ ับมาไปเก็บรักษาไว้ในที่ปลอดภัย

๑๓ ๓) การจัดเตรยี มทเ่ี ลอื กตัง้ และตัวอยา่ งแผนผังทีเ่ ลือกต้งั การจัดท่ีเลือกตั้งนั้นมีความสาคัญเป็นอย่างยิ่ง ทั้งน้ีเพ่ือเป็นการอานวยความสะดวกในการ ลงคะแนนแก่ผู้มาใช้สิทธิเลือกตั้ง ตลอดจนเป็นการป้องกันปัญหาที่อาจเกิดข้ึนจากการปฏิบัติหน้าที่ของ กปน. เอง การจดั ที่เลือกตง้ั เป็นหนา้ ทข่ี อง กปน. จงึ ควรดาเนนิ การตามความเหมาะสมของแตล่ ะสถานที่ ดงั น้ี ๓.๑) จัดทเี่ ลอื กตั้งตามตวั อยา่ งแผนผงั ทีเ่ ลือกต้งั ๓.๒) กรณีใช้เต็นทห์ รือลกั ษณะอาคารเปิดโลง่ ด้านหลงั ของคูหา ลงคะแนนจะต้องมีฉาก ป้าย หรือวัสดทุ ึบแสงสูงไม่นอ้ ยกว่า ๑.๕ เมตร ก้นั หรือปดิ บงั ไว้เพอ่ื ป้องกนั มใิ หผ้ ู้อนื่ มองเหน็ การลงคะแนนของผู้มาใชส้ ิทธิเลอื กตงั้ รวมทง้ั ให้เตรียม ความพร้อมกรณที ต่ี อ้ งใชไ้ ฟฟ้าเพ่อื ให้แสงสว่างในการนบั คะแนน ๓.๓) ตรวจสอบคาส่ังและประกาศทป่ี ดิ ไว้ทป่ี ้ายปิดประกาศ หนา้ ท่ีเลือกตง้ั วา่ มอี ยคู่ รบถว้ นหรอื ไม่ ถ้าไม่มีหรอื ชารดุ เสียหายใหน้ าชุดท่ีไดร้ ับมอบในวนั รบั วสั ดุอปุ กรณ์ไป ปิดประกาศแทนให้ครบถว้ น ๓.๔) ตดิ ปา้ ยหรือเครือ่ งหมายทแี่ สดงบริเวณท่ี ป้ายระบทุ ่นี ัง่ ในการปฏบิ ตั ิหนา้ ท่ีของ กปน ๓.๕) ใช้แถบพลาสติกหรือเชือกฟางขึงเพื่อแสดง ขอบเขตของท่ีเลือกตั้งและบริเวณโดยรอบท่ีเลือกตั้งเพ่ือให้ เกิดสะดวกต่อการปฏิบัติหน้าท่ีของ กปน. และ รปภ. และ การลงคะแนนเลอื กตงั้ ของผู้มาใชส้ ิทธเิ ลอื กตั้ง

๑๔ ตวั อยา่ งแผนผงั ทีเ่ ลอื กตัง้ ๑4 แบบท่ี ๑ (กรณีเลอื ก ผ.ถ. และ ส.ถ. พร้อมกัน) 9 9 10 8๗ ทางออก 6 เขา้ ๑4 ออก เชอื กก้นั แยกทำงเข้ำ-ทำงออก 11 11 10 8 ทางเข้า เขา้ ๑3 2 3 4 ออก 5 10 1 ๑2 7 ๑4 อธิบายประกอบแผนผัง ๑. กปน. ผู้มีหนา้ ท่อี านวยความสะดวกหน้าหน่วย 10. คูหาลงคะแนนอย่างน้อย ๓ คูหา วางห่างกัน เลือกตง้ั ตามความเหมาะสม และควรวางหา่ งจากฝาผนัง หรือฉากทึบ ไม่น้อยกว่า ๑ เมตร ระหว่างคูหา 2. กปน. ผู้มหี น้าทตี่ รวจบัญชรี ายช่ือผูม้ ีสทิ ธิเลอื กตั้ง ให้ใช้เชอื กกัน้ เพอื่ เปน็ การปอ้ งกันไม่ใหม้ กี ารเดิน และรับการแสดงตน ออ้ มหลังผู้อ่นื 3. กปน. ผู้มีหน้าท่ีมอบบัตรเลือกตั้ง ผ.ถ. 11. ที่วางหบี บัตรเลอื กตงั้ 4. กปน. ผ้มู หี นา้ ทมี่ อบบัตรเลือกต้งั ส.ถ. ๑๒. ป้ายปิดประกาศ 5. กปน. ผูม้ หี นา้ ท่ีควบคมุ คหู าลงคะแนน ๑3. ป้ายบอกที่เลือกตัง้ 6. กปน. ผูม้ ีหน้าท่ีควบคุมหีบบตั รเลือกตงั้ ๑4. ฝาผนังหรอื ฉากทบึ กน้ั สูงไมน่ ้อยกวา่ ๑.๕ เมตร 7. ประธาน กปน. 8. รปภ. ประจาทีเ่ ลอื กตั้ง 9. ตัวแทนผสู้ มัครรับเลอื กตงั้

๑๕ ตวั อย่างแผนผงั ท่ีเลือกตงั้ ๑4 แบบท่ี ๒ (กรณเี ลอื ก ผ.ถ. และ ส.ถ. พร้อมกัน) 8 ทางออก 10 9 6 เข้า ๑4 ๑3 9 8 ออก 11 10 11 เข้า ออก 5 10 ทางเขา้ 1 234 7 ๑2 อธิบายประกอบแผนผัง ๑4 ๑. กปน. ผู้มหี น้าท่ีอานวยความสะดวกหน้าหนว่ ย 10. คูหาลงคะแนนอย่างน้อย ๓ คูหา วางห่างกัน เลอื กต้ัง ตามความเหมาะสม (อย่างน้อย 50 ซ.ม.) และ ควรวางห่างจากฝาผนัง หรือฉากทบึ ไม่น้อยกว่า 2. กปน. ผมู้ ีหนา้ ท่ตี รวจบญั ชีรายชอ่ื ผู้มีสิทธิเลอื กต้ัง ๑ เมตร ระหว่างคหู าให้ใชเ้ ชอื กกน้ั เพอ่ื เป็นการ และรับการแสดงตน ปอ้ งกนั ไมใ่ หม้ กี ารเดินอ้อมหลงั ผอู้ ่ืน 3. กปน. ผมู้ หี นา้ ท่มี อบบัตรเลือกต้ัง ผ.ถ. 11. ท่ีวางหบี บัตรเลือกต้ัง 4. กปน. ผู้มีหน้าที่มอบบัตรเลือกตง้ั ส.ถ. ๑๒. ป้ายปดิ ประกาศ 5. กปน. ผมู้ หี น้าทคี่ วบคุมคหู าลงคะแนน ๑3. ปา้ ยบอกทเี่ ลือกต้งั 6. กปน. ผ้มู หี นา้ ทคี่ วบคมุ หีบบัตรเลอื กตงั้ ๑4. ฝาผนังหรอื ฉากทึบกนั้ สูงไม่น้อยกว่า ๑.๕ เมตร 7. ประธาน กปน. 8. รปภ. ประจาที่เลอื กตัง้ 9. ตัวแทนผสู้ มัครรบั เลือกตัง้

๑๖ ตัวอย่างแผนผงั ท่เี ลอื กตงั้ แบบท่ี ๓ (กรณีเลอื ก ผ.ถ. หรือ ส.ถ. ประเภทเดียว) ๑3 7 ทางออก 8 9 ๑3 ๑2 8 เข้า 5 ออก 10 90 7 เข้า 9 ออก ทางเขา้ 4 2 1 3 6 ๑1 อธิบายประกอบแผนผงั ๑3 ๑. กปน. ผู้มีหน้าท่อี านวยความสะดวกหนา้ หน่วย 9. คหู าลงคะแนนอย่างน้อย ๓ คูหา วางหา่ งกัน เลอื กตั้ง ตามความเหมาะสม (อย่างน้อย 50 ซ.ม.) และ ควรวางห่างจากฝาผนงั หรือฉากทึบ ไมน่ ้อยกวา่ 2. กปน. ผมู้ หี น้าที่ตรวจบัญชรี ายชือ่ ผมู้ ีสิทธเิ ลอื กตั้ง ๑ เมตร ระหวา่ งคหู าให้ใช้เชอื กกนั้ เพื่อเป็นการ และรับการแสดงตน ป้องกนั ไม่ให้มกี ารเดินอ้อมหลงั ผ้อู ื่น 3. กปน. ผู้มหี นา้ ทมี่ อบบัตรเลือกตัง้ ส.ถ.หรอื ผ.ถ. 10. ท่วี างหีบบตั รเลอื กตั้ง 4 กปน. ผูม้ หี น้าท่คี วบคุมคหู าลงคะแนน ๑1. ปา้ ยปดิ ประกาศ 5. กปน. ผู้มหี น้าที่ควบคมุ หีบบตั รเลอื กตงั้ ๑2. ป้ายบอกท่ีเลอื กตง้ั 6. ประธาน กปน. ๑3. ฝาผนงั หรือฉากทบึ กัน้ สูงไม่น้อยกวา่ ๑.๕ เมตร 7. รปภ. ประจาทีเ่ ลอื กตั้ง 8. ตัวแทนผู้สมัครรับเลอื กตงั้

๑๗

๑๘ ๒.๒ วันออกเสียงลงคะแนน ๑) กอ่ นเปิดการออกเสยี งลงคะแนน ๑.๑) เวลาประมาณ ๐๗.๐๐ น. กปน. และ รปภ. เดินทางไปถึงท่ีเลือกต้ังพร้อมหีบบัตร เลอื กตัง้ บตั รเลือกตั้ง บัญชรี ายช่ือผมู้ สี ทิ ธิเลือกต้ัง แบบพมิ พ์ และวัสดอุ ุปกรณ์อื่นๆ (ระเบยี บฯขอ้ ๑๓๙) ๑.๒) ตรวจความเรียบร้อยบริเวณโดยรอบและภายในท่ีลงคะแนน ทั้งนี้ หากพบว่ามีปา้ ย หาเสียงของผูส้ มคั รให้นาออกจากบรเิ วณท่เี ลือกต้ังและเก็บรกั ษาไว้ ๑.๓) ตรวจความเรียบร้อยของหีบบัตรเลือกต้ัง บัญชีรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกต้ัง แบบพิมพ์ และ วัสดุอุปกรณ์อ่ืนๆ ที่ได้รับมอบมา โดยให้สังเกตสายรัดหีบบัตรเลือกต้ังและสภาพของหีบบัตรเลือกตั้งทั้ง ภายนอกและภายในว่าอยู่ในสภาพท่ีเรียบร้อยหรือไม่ ถ้าพบว่าไม่เรียบร้อยหรือชารุดเสียหายให้บันทึกใน รายงานเหตุการณ์ประจาที่เลอื กตง้ั (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๓) ๑.๔) ตรวจสอบและปิดคาส่ัง ประกาศตา่ งๆ ท่ปี ้ายประชาสัมพนั ธห์ นา้ ท่ีเลือกต้ัง ดงั น้ี (ตวั อยา่ งตามหน้า 17) ๑.๔.๑) ประกาศบญั ชีรายชื่อผู้มีสิทธเิ ลือกตัง้ (ส.ถ./ผ.ถ. ๑/๕) (ชุดไมม่ เี ลข ประจาตวั ประชาชน ๑๓ หลกั ) ให้ใช้ชดุ ทไ่ี ดร้ ับมอบมา (ชุดไมม่ ปี ก) ปดิ แทนชดุ เดมิ ๑.๔.๒) คาสง่ั แต่งตง้ั กปน. และ รปภ. ประจา ที่เลือกต้งั (ส.ถ./ผ.ถ. ๒/๓) ๑.๔.๓) ประกาศกาหนดหนว่ ยเลอื กต้ังและทีเ่ ลือกตง้ั (ส.ถ./ผ.ถ. ๓/๑) ๑.๔.๔) ประกาศเปลีย่ นแปลงเขตของหนว่ ยเลือกตัง้ (ส.ถ./ผ.ถ. ๓/๒) (ถ้ามี) ๑.๔.๕) ประกาศเปลย่ี นแปลงทเ่ี ลอื กตง้ั (ส.ถ./ผ.ถ. ๓/๓) (ถ้ามี) ๑.๔.๖) ประกาศบญั ชีรายช่ือผู้สมัครรบั เลือกตง้ั และไม่ได้สมัครรับเลอื กตง้ั (ส.ถ.4/4 และ ผ.ถ. ๔/๔) ๑.๔.๗) ประกาศชอื่ ผู้สมคั รรับเลือกต้ัง (ส.ถ.4/5 และ ผ.ถ. ๔/๕) ๑.๔.๘) ประกาศชื่อผู้สมคั รรับเลอื กต้ัง (เพมิ่ เตมิ ) (ส.ถ.4/6 หรอื ผ.ถ. ๔/๖) และคาวนิ จิ ฉยั กกต. (ถา้ มี) ๑.๔.๙) ตัวอย่างบัตรเลือกต้งั ด้านนอกและดา้ นใน ๑.๕) เปิดหีบบัตรเลือกตั้งและนาบัตรออกมาตรวจนับจานวนท้ังหมดแล้วจัดทาประกาศ จานวนบัตรเลือกตงั้ กอ่ นการออกเสียงลงคะแนน (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๒) จานวน ๓ ชุด ดังนี้ ชดุ ท่ี ๑ ปดิ ประกาศไว้ ณ ที่เลือกตงั้ ชดุ ท่ี ๒ สง่ ให้ กกต.อปท. และ ชุดที่ ๓ เก็บไว้เป็นหลักฐาน (ระเบยี บฯ ข้อ ๑๔๐) ๑.๖) เม่ือดาเนินการตามข้อ 1.2-1.5 แลว้ ให้ปธ.กปน. ประชุมซักซอ้ มและเตรียมปฏิบัติ หน้าที่ตามท่ีไดร้ ับมอบหมายในวันเขา้ รับการอบรมในแต่ละหนา้ ท่ีอีกครงั้

๑๙ สาหรับ กปน. ท่ีเหลืออยู่ ให้คอยสับเปล่ียนช่วยเหลือ กปน. ท่ีปฏบิ ัตหิ น้าท่ีอยู่ (ระเบียบฯ ข้อ ๑๔๑) ท้ังนี้ ปธ. กปน. ควรมอบหมายหน้าท่ีให้การช่วยเหลือ กปน. ท่ีปฏิบัติหน้าที่อยู่ตามความเหมาะสม ๑.๗) เพ่ือเป็นการอานวยความสะดวกแก่ผู้มาใช้สิทธิเลือกต้ังและให้การตรวจสอบรายชื่อ และมอบบัตรเลือกตั้งรวดเร็วข้ึน กปน. อาจแบ่งบัญชีรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกตั้งชุดท่ีใช้ตรวจสอบและ หมายเหตุการออกเสียงลงคะแนนออกเป็น 2 ชุด โดยให้พิจารณาตามความเหมาะสม และเม่ือปิด การออกเสียงลงคะแนนแล้วให้รวมบัญชีรายช่ือผมู้ ีสิทธิเลือกต้ังดังกล่าวให้เป็นชุดเดียวดังเดิม (ระเบียบฯ ขอ้ ๑๔๒) ๑.๘) กรณีท่ีมีผู้มาแสดงตนว่าเป็นตัวแทนผู้สมัครรับเลือกตั้งให้ผู้นั้นแสดงเอกสารคาสั่ง แต่งตั้งหากเห็นว่าถูกต้องจึงจัดใหน้ ่ังในที่ซึง่ จัดไว้ ณ ท่ีเลือกตั้ง ที่สามารถมองเห็นการปฏิบัติงานได้ และ ห้ามมใิ ห้ปฏิบัติหน้าทเ่ี ปน็ กปน. หรอื จับต้องบตั รเลือกตงั้ หรอื กลา่ วโตต้ อบกับ กปน. หรือระหวา่ งกนั เอง โดยประการท่จี ะเป็นอปุ สรรคแก่การเลือกต้ัง (ระเบยี บฯ ขอ้ ๑๐๒ - ๑๐๓) ๒) การเปิดการออกเสียงลงคะแนน ๒.๑) เม่ือถึงเวลา ๐๘.๐๐ น. ให้ กปน. นาหีบ บัตรเลือกตั้งแสดงให้ผู้มีสิทธิเลือกตั้งซ่ึงอยู่ ณ ท่ีเลือกตั้งเห็นว่า เปน็ หีบเปล่า (ระเบียบฯ ขอ้ ๑๔๓) ๒.๒) ปิดฝาหีบบัตรเลือกตั้ง ปิดเทปกาวรอบ รอยต่อภายนอกระหว่างฝาหีบกับตัวหีบบัตรเลือกตั้ง (กรณี หีบบัตรเลือกตั้งพลาสติกไม่ต้องปิดเทปกาว) ใส่สายรัดหรือ อุปกรณ์อื่นที่ใช้แทนสายรัด แล้วเปิดช่องใส่บัตรเลือกตั้ง (ระเบยี บฯ ข้อ ๑๔๓) ๒.๓) ปธ.กปน. บันทึกการดาเนินการดังกล่าว ในรายงานเหตุการณ์ประจาท่ีเลือกตั้ง (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๓) แล้วให้ กปน. ไมน่ อ้ ยกวา่ ๓ คน และผมู้ ีสทิ ธเิ ลือกตัง้ ไมน่ ้อยกว่า ๒ คน ซึ่ง อยู่ในท่เี ลือกตั้งในขณะนน้ั ลงลายมือชื่อในแบบรายงานฯ เว้นแต่ ไมม่ ผี มู้ สี ิทธิเลือกต้ังอยู่ ณ ท่เี ลือกตง้ั นน้ั (ระเบียบฯ ขอ้ ๑๔๓) ๒.๔) ปธ.กปน. กล่าวเปิดการออกเสียงลงคะแนน เชน่ กล่าววา่ “บดั น้ี ถงึ เวลาการออกเสยี งลงคะแนนแล้ว ขอเปิดการออกเสยี งลงคะแนน” (ระเบยี บฯ ขอ้ ๑๔๔)

๒๐ ๒.๕) ถ้าถึงเวลาเปิดการออกเสียงลงคะแนนแล้ว มี กปน. ท่ีได้รับคาสั่งแต่งตั้ง มาปฏิบัติ หนา้ ทไ่ี มค่ รบจานวน ใหด้ าเนนิ การดังน้ี (ระเบยี บฯ ข้อ ๔๗) กรณีมาไม่นอ้ ยกวา่ มกาึ่งไม่น้อยกรวาา่ยกงาง่ึ นหน่ึง ผอ. แตง่ ตงั้ ผู้มีสทิ ธเิ ลอื กตัง้ เป็น กปน. เพ่มิ เตมิ กต. ให้ครบจานวนกอ่ นการนบั คะแนน หนงึ่ อปท. แต่งตัง้ ผู้มสี ิทธิเลือกตง้ั เป็น กปน. เพ่ิมเตมิ กรณีมาน้อยกวา่ กึ่งหนงึ่ รายงาน ให้ครบจานวนโดยเร็ว กรณีไมม่ ีมาเลย รายงาน แตง่ ต้ัง มสี ทิ ธิเลอื กต้ังเป็น กปน. เพอ่ื ปฏิบตั หิ นา้ ท่ีในหนว่ ยเลือกตง้ั น้นั ๒.๖) ในระหวา่ งเปิดการออกเสียงลงคะแนน (1) กปน. จะออกไปจากท่ีเลือกต้ังได้เพียงคราวละหนึ่งคน หรือกรณีจาเป็นท่ีต้อง ออกจากท่ีเลือกตัง้ มากกว่าคราวละหน่ึงคน ให้ ปธ.กปน. อนญุ าตเปน็ กรณีๆ ไป (ระเบียบฯ ข้อ ๑๕๔) (๒) ปธ.กกต. กกต. ลธ.กกต. ผตก. ผอ.กต.จว. กกต.อปท. ผอ.กต.อปท. และผู้ที่ ได้รับการแต่งตั้งเป็นลายลักษณ์อักษรจาก กกต. มีสิทธิเข้าไปในที่เลือกต้ังในเขตท่ีรับผิดชอบ เพ่ือทาการ สอดส่องดูแลหรือแนะนาให้การปฏิบัติหน้าท่ีเลือกต้ังเป็นไปโดยสุจริตและเที่ยงธรรม และให้ กปน. บันทึก เหตผุ ลความจาเป็นไว้ในรายงานเหตุการณ์ประจาทเ่ี ลอื กต้งั (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๓) (ระเบียบฯ ข้อ ๑๕๕) ๒.7) ภายใต้การกากับดูแลของ กปน. โดยต้องให้คนพิการหรือทุพพลภาพ หรือผู้สูงอายุ ได้ออกเสียงลงคะแนนด้วยตนเอง เว้นแต่ลักษณะทางกายภาพทาให้คนพิการหรือทุพพลภาพ หรือ ผู้สูงอายุไม่สามารถทาเครื่องหมายลงใน บัตร เลือกต้ังได้ ให้ กปน. หรือให้ญาติ หรือบุคคลที่ ไว้วางใจเป็นผูท้ าเครื่องหมายลงในบัตรเลอื กตัง้ แทน โดยความยินยอม และเป็นไปตามเจตนาของคน พิการหรือทุพพลภาพ หรือผู้สูงอายุนั้น แล้วบันทึก การกระทาดังกล่าวลงในรายงานเหตุการณ์ประจาท่ี เลอื กตัง้ (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๓) ท้งั นี้ ใหถ้ ือเป็นการออกเสียง ลงคะแนนโดยตรงและลับ (ระเบยี บฯ ข้อ ๑๕๓)

๒๑ ๓) การออกเสยี งลงคะแนน ๑. กปน. ผู้ทาหนา้ ที่อานวยความสะดวกบรเิ วณทเ่ี ลือกต้งั (ระเบยี บฯ ขอ้ ๑๔๑ และข้อ ๑๔๖) หน้าที่ ๑. แนะนำใหผ้ ้มู สี ิทธิเลือกตงั้ ตรวจรำยช่อื และจำลำดับทจี่ ำกบญั ชรี ำยช่ือผมู้ ีสทิ ธิ เลือกตั้ง ซึ่งปดิ ประกำศไว้ท่ปี ้ำยหนำ้ ที่เลือกตงั้ ๒. แนะนำให้ผมู้ ำใช้สทิ ธิเลือกตง้ั เตรียม หลักฐำนแสดงตน เพื่อขอใชส้ ิทธิเลือกตง้ั ได้แก่ ๒.๑ บัตรประจำตัวประชำชน หรอื บัตร ประจำตัวประชำชนที่หมดอำยุ หรือ ๒.๒ บัตรหรือหลกั ฐำนอื่นใดของทำง รำชกำร หรือหน่วยงำนของรฐั ออกให้ทมี่ ี รูปถำ่ ยและมีเลขประจำตัวประชำชน ๑๓ หลัก ของผถู้ อื บัตรทย่ี ังไมห่ มดอำยุ ๓. แนะนำให้ผูม้ ำใชส้ ิทธิเลอื กต้งั เขำ้ แถว ใช้สทิ ธิเลอื กตัง้ และจดั ระเบยี บกอ่ นเขำ้ ไป ในทเี่ ลือกต้ังรวมถงึ กำรอำนวยควำมสะดวก ในกำร ออกเสยี งลงคะแนนแกค่ นพกิ ำรหรอื ทพุ พลภำพ หรอื ผ้สู ูงอำยุ 4. แนะนาผมู้ ีสทิ ธิเลือกตงั้ กรณที ม่ี สี ิทธิ เลอื กตง้ั ได้เฉพาะสมาชิกสภาทอ้ งถิน่ หรือผ้บู ริหารทอ้ งถิ่น

๒๒ ๒. กปน. ผู้ทาหน้าที่ตรวจบัญชรี ายช่ือผู้มีสิทธิเลือกต้งั (ระเบยี บฯ ข้อ ๑๔๑ – ๑๔๗) หน้าท่ี ๑. รับบตั รประจำตวั ประชำชนหรือหลกั ฐำน อน่ื จำกผูม้ ำแสดงตน ๒. ตรวจสอบบัตรตามข้อ 1 กับบัญชีรายช่ือ ผู้มีสิทธิเลือกต้ัง (ส.ถ./ผ.ถ. ๑/๕) ว่ำเลขประจำตัว ประชำชนและชอื่ -สกุล ถูกต้องตรงกนั หรือไม่ ๓. เม่ือพบว่ำถกู ตอ้ งตรงกันแล้ว ถ้ำไม่มี ผู้มีสิทธิเลือกตั้งหรือผู้ใดทักท้วง กปน. ควรใช้ไม้ บรรทัดทาบให้ตรงกับรายช่ือผู้มีสิทธเิ ลือกต้ัง แล้ว ให้ผู้มำใช้สิทธิเลือกตั้งลงลำยมือช่ือในบญั ชีรำยชอ่ื ผู้มี สิทธิเลือกตั้ง (ส.ถ./ผ.ถ. ๑/๕) ไว้เป็นหลักฐำน ในกรณี ผมู้ ำใชส้ ิทธิเลือกตั้งไม่สำมำรถลงลำยมือช่ือได้ให้พิมพ์ ลำยนิ้วหัวแม่มือขวำ หำกไม่มีน้ิวหัวแม่มือขวำให้ พิมพ์ลำยนิ้วหัวแม่มือซ้ำย ถ้ำไม่มีน้ิวหัวแม่มือท้ัง สองข้ำง ให้พิมพ์ลำยน้ิวมือใดนิ้วมือหน่ึงแทน หำก ไม่มีนิ้วมืออยู่เลยให้ได้รับกำรยกเว้น และให้หมำย เหตุว่ำไม่มีน้ิวมือในบัญชีรำยช่ือผู้มีสิทธิเลือกต้ัง (ส.ถ./ผ.ถ. ๑/๕) ๔. ส่งบัตรประจำตัวประชำชนหรือ หลักฐำนอื่น ให้ กปน. ผู้ทำหน้ำท่ีมอบบัตร เลือกต้ังผู้บริหำรท้องถิ่น และแจ้งให้ทรำบ ด้ว ย ว่ำ ผู้ มำใช้ สิ ทธิเลือกตั้ งนั้ นมี ชื่ ออยู่ในบั ญชี รำยชื่อผู้มีสิทธิเลือกต้ัง (ส.ถ./ผ.ถ. ๑/๕) ลำดับท่ี เท่ำใด(อาจจดลาดับท่ีไว้ในกระดาษจดลาดับท่ีแล้ว แนบไปพร้อมกับบัตรประจาตวั ประชาชน) ขอ้ พึงระวงั : กรณีมีผมู้ ีสิทธิเลือกตัง้ ท่ีใช้สทิ ธเิ ลือกต้ังได้เฉพาะผู้บรหิ ารท้องถ่นิ หรือสมาชิกสภาท้องถนิ่ ให้ กปน. ผู้ทาหน้าท่ีตรวจสอบบัญชรี ายชื่อผู้มสี ทิ ธิเลือกตัง้ แจ้ง กปน. ผู้ทาหน้าทมี่ อบบตั รเลือกต้ัง ใหร้ ะมัดระวงั ในการจ่ายบัตรเลือกตัง้ ใหถ้ ูกตอ้ งไม่ผดิ พลาด

๒๓ ขอ้ แนะนา : เกย่ี วกับการขอเพิ่มช่ือเพ่ือขอใช้สทิ ธลิ งคะแนนเลือกตัง้ ในวนั เลอื กตงั้ หรือการถอนชื่อ หรือกรณมี ีผู้ทักท้วงหรือมีข้อสงสยั ว่าผมู้ าแสดงตนไม่ใชผ่ ู้มีชื่อในบัญชีรายช่ือผู้มสี ิทธเิ ลือกต้ัง  กรณีที่มีผใู้ ดมาแสดงตนว่าเป็นผู้มีสิทธิเลือกตั้งขอใช้สิทธิเลือกตั้ง แต่ กปน. ไม่พบชื่อผู้น้ันใน บญั ชีรายชอื่ ผูม้ ีสทิ ธเิ ลอื กตั้ง (ระเบยี บฯ ข้อ ๑๕๑) (๑) ให้แจ้งแก่ผู้น้ันว่า “ไม่มีสิทธิออกเสียงลงคะแนน” และห้ามมิให้ กปน. เพ่ิมช่ือผู้น้ันลงไปโดย พลการ แมจ้ ะทราบว่าผนู้ ้ันมีคณุ สมบตั เิ ป็นผ้มู ีสทิ ธเิ ลอื กต้ัง (2) แต่ถ้าผู้มาแสดงตนน้ันยืนยันว่าตนมีสิทธิท่ีจะลงคะแนนได้โดยอ้างว่าตนได้ย่ืนคาร้องต่อนาย ทะเบียนอาเภอหรือนายทะเบียนท้องถ่ิน (แบบ ส.ถ./ผ.ถ. ๑/๗) และได้มีการอนุมัติให้เพ่ิมชื่อในบัญชี รายชอื่ แล้วแต่ยังมิได้เพ่ิมช่ือ โดยไดย้ ื่นเอกสาร หลักฐานแบบ ส.ถ./ผ.ถ. ๑/๗ ให้ กปน. ต ร ว จ ส อ บ แ ล ะ วิ นิ จ ฉั ย ชี้ ข าด ว่ า จ ะ ใ ห้ ผู้ น้ั น ลงคะแนนเลือกต้ังหรือไม่ หากเห็นว่าเป็น เอกสารท่ีถูกต้อง (2.1)ให้เพิ่ม ชื่อ ผู้นั้น ลงในบัญ ชี ร า ย ชื่ อ ผู้ มี สิ ท ธิ เ ลื อ ก ตั้ ง ชุ ด ที่ ใ ช้ สา ห รับ การ ต รวจส อบ แ ละห ม ายเห ตุ ก ารออก เสี ยง ลงคะแนนด้วยวิธีการเขียนชื่อและรายการ เพิ่มเติมต่อใบท้ายของบัญชีรายชื่อผู้มีสิทธิ เลือกต้ัง แล้วบันทึกสาเหตุของการเพิ่มชื่อไว้ ในช่องหมายเหตุ (2.2) ให้ ปธ.กปน. ลงลายมือชื่อ วัน เดือน ปี กากับไว้ แล้วเก็บหนังสือรับรองการอนุมัติให้เพิ่มช่ือ ไวเ้ ปน็ หลักฐาน (2.3) ใหน้ บั เพมิ่ เป็นจานวนผู้มสี ิทธเิ ลือกตัง้ ในหน่วยเลือกต้ังน้นั ด้วย (2.4) บันทึกคาวินิจฉัยการให้เพ่ิมชื่อและบันทึกถ้อยคาของผู้มาแสดงตนน้ันลงในรายงาน เหตุการณ์ประจาท่เี ลอื กตั้ง (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๓)  กรณี กปน. ขอใช้สิทธิเลือกตั้ง : ผู้มีสิทธิเลือกตั้งซึ่งได้รับการแต่งตั้งให้ปฏิบัติหน้าที่ในการ เลือกต้ังมีสิทธิลงคะแนนเลือกตั้งในหน่วยเลือกต้ังท่ีตนต้องปฏิบัติหน้าที่นั้นได้ โดยไม่ต้องมีช่ืออยู่ใน บัญชีรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกต้ังแต่หน่วยเลือกตั้งท่ีปฏิบัติหน้าที่น้ันต้องอยู่ในเขตเลือกต้ังท่ีตนมีสิทธิ เลือกตั้ง (ระเบียบฯ ข้อ ๑๔๙) (กรณีหน่วยเลือกต้ังที่ตนต้องปฏิบัติหน้าท่ีน้ันอยู่ในเขตเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถ่ิน เดียวกันกับหน่วยเลือกต้ังที่ตนมีชื่ออยู่ในบัญชีรายช่ือผู้มีสิทธิเลือกต้ังสามารถใช้สิทธิลงคะแนนเลือกตั้งได้ทั้งสมาชิก สภาท้องถ่ินและผู้บริหารท้องถิ่น แต่หากอยู่คนละเขตเลือกต้ังให้ใช้สิทธิลงคะแนนเลือกต้ังได้เฉพาะผู้บริหาร ทอ้ งถิ่นเทา่ น้นั ) (๑) ใหผ้ มู้ สี ทิ ธิเลือกต้งั ผนู้ ้นั แสดงหลกั ฐานคาสัง่ แต่งต้งั ตอ่ คณะกรรมการประจาหน่วยเลอื กต้งั

๒๔ (๒) กปน. ตรวจสอบความถูกต้อง ถ้าถูกต้อง ให้เพ่ิมชื่อต่อท้ายในบัญชีรายช่ือผู้มีสิทธิเลือกตั้ง (ส.ถ./ ผ.ถ.๑/๕) ชุดที่ใช้ตรวจสอบและหมายเหตุการออกเสียงลงคะแนนอีกส่วนหน่ึง และไม่ให้นับรวมกับจานวน ผมู้ ีสทิ ธิเลือกตั้งในหน่วยเลือกตั้งนน้ั แต่ให้นบั เปน็ จานวนผู้มาแสดงตนขอใช้สิทธิเลือกต้ัง (๔) บันทึกการเพิ่มช่อื ลงในรายงานเหตกุ ารณ์ประจาท่ีเลือกต้ัง (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๓)  กรณีได้รบั แจ้งคาวนิ ิจฉยั ของ กกต.อปท. ใหด้ าเนินการเพ่มิ ช่ือบุคคลในบัญชีรายชอื่ ผู้มสี ิทธิเลือกต้ัง กรณีมกี ารร้องคัดค้านการถกู ถอนช่อื (ระเบยี บฯ ข้อ ๘๑) (๑) ให้เพิ่มชื่อลงในบัญชีรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกตั้งชุดท่ีใช้สาหรับการตรวจสอบและหมายเหตุ การออกเสยี งลงคะแนนด้วยวิธีการเขียนชื่อและรายการเพิ่มเติมต่อใบสุดท้ายของบัญชีรายช่ือ ผู้มสี ิทธิเลือกต้งั พรอ้ มบันทกึ สาเหตุของการเพิ่มชื่อไวใ้ นช่องหมายเหตุ โดยให้ ปธ.กปน. ลงลายมอื ชือ่ วัน เดือน ปี กากับไว้ แล้วเกบ็ คาวินิจฉัยของ กกต.อปท. ที่ใหเ้ พ่ิมช่อื ไวเ้ ป็นหลักฐาน ทัง้ นี้ ให้นับเพ่ิมเป็นจานวนผ้มู ีสิทธเิ ลือกตงั้ ในหนว่ ยเลือกตัง้ นนั้ ดว้ ย (๒) บนั ทกึ การให้เพ่ิมชื่อไวใ้ นรายงานเหตุการณ์ประจาทเี่ ลือกต้งั (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๓)  กรณีที่เจ้าบ้านหรือผู้ซ่ึงเจ้าบ้านมอบหมายนาสาเนาทะเบียนบ้านฉบับเจ้าบ้านหรือหลักฐานอ่ืนใด มาแสดงว่าปรากฏช่ือบุคคลอื่นในทะเบียนบ้านของตน โดยที่บุคคลน้ันมิได้มีช่ืออยู่ในทะเบียนบ้าน ดังกลา่ วจรงิ (ระเบียบฯ ขอ้ ๘๕) (๑) ให้ กปน. มีคาสั่งถอนช่ือออกจากบัญชีรายช่ือผู้มีสิทธิเลือกตั้ง โดยให้ขีดฆ่าชื่อออก พร้อมบันทึกสาเหตุของการถอนชื่อไว้ในช่องหมายเหตุ แล้วให้ ปธ.กปน. ลงลายมือชื่อ วัน เดอื น ปี กากับไว้ ท้งั น้ี ใหล้ บออกจากจานวนผมู้ ีสทิ ธเิ ลือกตงั้ ในหน่วยเลือกตั้งนน้ั ด้วย (๒) บันทกึ การถอนช่ือไวใ้ นรายงานเหตุการณป์ ระจาทเ่ี ลือกตัง้ (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๓)  กรณีมีผู้ทักท้วงหรือมีข้อสงสัยว่าผู้มาแสดงตนไม่ใช่ผู้มีชื่อในบัญชีรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกต้ัง (ส.ถ./ผ.ถ. ๑/๕) (ระเบยี บฯ ขอ้ ๑๔๘) (๑) ให้ กปน. ประชุมและวินิจฉัยช้ีขาดว่าผู้ถูกทักท้วงหรือผู้ถูกสงสัยเป็นผู้มีช่ือในบัญชีรายช่ือ ผมู้ ีสทิ ธเิ ลอื กตง้ั หรอื ไม่ (๒) ถ้ า วิ นิ จ ฉั ย ชี้ ข า ด ว่ า ผู้ ถู ก ทั ก ท้ ว ง ห รื อ ผู้ ถู ก ส ง สั ย เป็ น ผู้ มี ช่ื อ ใน บั ญ ชี ร า ย ชื่ อ ผ้มู ีสทิ ธิเลือกต้งั ใหม้ อบบัตรเลอื กตง้ั ให้ผนู้ ัน้ เพ่อื ไปออกเสยี งลงคะแนน (๓) ถ้าผู้ถูกทักท้วงหรือผู้ถูกสงสัยรู้อยู่แล้วว่าตนเป็นผู้ไม่มีสิทธิเลือกต้ังในหน่วยเลือกตั้งน้ัน พยายามออกเสียงลงคะแนนหรือออกเสียงลงคะแนนโดยแสดงบัตรประจาตัวประชาชน หรอื หลกั ฐานอื่นทีม่ ิได้มีไว้สาหรบั ตนหรือที่ปลอมแปลงขนึ้ ตอ่ กปน. ให้ กปน. เป็นผ้กู ระทาการ แทน กกต. ในฐานะผู้เสียหายแจ้งความร้องทุกข์กล่าวโทษต่อพนักงานสอบสวนดาเนินคดี แก่ผกู้ ระทาความผดิ ดงั กลา่ ว (๔) บนั ทกึ คาวนิ จิ ฉยั ลงในรายงานเหตกุ ารณ์ประจาท่ีเลอื กตัง้ (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๓)

๒๕  กรณีบัญชีรายช่ือผู้มีสิทธิเลือกตั้ง (ส.ถ./ผ.ถ. ๑/๕) ระบุคานาหน้าช่ือ หรือรายการแสดงเพศ ผิดไปจากข้อเท็จจริง หรือการสะกดช่ือตัว ช่ือสกุลผิดในเร่ืองตัวอักษร สระ หรือวรรณยุกต์ (ระเบยี บฯ ขอ้ ๑๕๒) (๑) ให้ กปน. สอบสวนและวินิจฉัยชี้ขาดว่าสมควรจะมอบบัตรเลือกต้ังให้แก่ผู้นั้นไปออกเสียง ลงคะแนนหรอื ไม่ (๒) บันทึกคาวินจิ ฉยั ลงในรายงานเหตุการณป์ ระจาที่เลือกตัง้ (ส.ถ./ผ.ถ. 5/๓)  กรณีตัวแทนผู้สมัครรับเลือกตั้งหรือผู้มีสิทธิเลือกตั้งทักท้วงเก่ียวกับการออกเสียงลงคะแนน (ระเบยี บฯ ข้อ ๑๕๖) ส.ถ./ผ.ถ.5/5 (๑) ให้ทาการโดยยื่นคาทักท้วง ตามแบบ ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๕ (๒) ให้ กปน. ตรวจสอบคา ทั ก ท้ ว ง แ ล ะ วิ นิ จ ฉั ย ชี้ ข า ด ค า ทักทว้ ง โดยให้บันทกึ คาทักทว้ ง แ ล ะ ค า วิ นิ จ ฉั ย ล ง ใ น ร า ย ง า น เห ตุ ก ารณ์ ป ระจาที่ เลือกต้ั ง (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๓) (๓ ) ให้ ผู้ทั กท้ วงและ กป น . ไม่น้อยกว่าสามคนลงลายมือช่ือ ไ ว้ เป็ น ห ลั ก ฐ า น ต่ อ ห น้ า พ ย า น ไม่นอ้ ยกวา่ สองคน คาแนะนา : แบบ ส.ถ./ผ.ถ.5/5 ให้จัดทา 2 ชุด โดยฉบับจรงิ ให้ผู้รับคาทักท้วง (กปน.) เก็บรักษาไว้ และฉบับสาเนามอบใหผ้ ้ทู ักท้วงเก็บไว้

๒๖ ๓. กปน. ผ้ทู าหน้าทม่ี อบบตั รเลือกตัง้ (ระเบยี บฯ ขอ้ ๑๔๑ , ๑๔๖ , ๑๔๗) (กรณเี ลือกตงั้ ส.ถ./ผ.ถ.พรอ้ มกัน ใหม้ ี ๒ คน) หน้าที่ 2. กปน.คนที่ ๑ ผู้ทาหนา้ ที่มอบบัตรเลือกตั้งผบู้ ริหารทอ้ งถน่ิ 3. 4. ๑. รับบัตรประจำตัวประชำชนหรือหลักฐำนอื่น จำก กปน. 5. ผู้ทำหน้ำที่ตรวจบัญชีรำยช่ือผู้มีสิทธิเลือกต้ังและรับฟังว่ำ ผมู้ สี ิทธิเลอื กต้งั นัน้ มชี ่ืออยลู่ ำดับที่เทำ่ ใดในบัญชีรำยช่อื ผู้มี สิทธิเลือกตงั้ (ส.ถ./ผ.ถ. ๑/๕) ๒. จดบันทึกลำดับที่ตำมบัญชีรำยชื่อผู้มีสิทธิเลือกตั้งของผู้มีสิทธิ เลือกตั้งไว้ที่ต้นขั้วบัตรเลือกตั้ง แล้วให้ ผู้มีสิทธิเลือกต้ัง ลงลายมือชื่อหรือพิมพ์ลายนิ้วมือไว้ที่ต้นข้ัวบัตรเลือกต้ัง เสร็จแล้ว ให้ กปน.ลงลำยมือช่อื ในต้นขวั้ บตั รเลอื กต้ัง ๓. ฉีกบัตรเลือกตั้งผู้บรหิ ำรท้องถ่ิน (ตามรอยปรุ) ออกจำกต้นขว้ั บตั รเลือกตัง้ (เวลาฉกี ควรใช้ไมบ้ รรทดั ทาบ) ๔. พับบตั รเลือกตงั้ ตำมรอยพับให้เรียบรอ้ ย ๕. ส่งหลกั ฐานแสดงตนพร้อมบตั รเลือกตั้งผบู้ รหิ ารทอ้ งถน่ิ ให้ กปน. ผู้ทาหน้าท่มี อบบตั รสมาชกิ สภาทอ้ งถนิ่ และแจง้ ให้ทรำบด้วยวำ่ ผมู้ ำใชส้ ิทธเิ ลือกต้งั นน้ั มีช่อื ลำดบั ทเ่ี ทำ่ ใด ในบญั ชีรำยช่ือผู้มีสทิ ธิเลอื กต้งั (ส.ถ./ผ.ถ. ๑/๕) กปน. คนท่ี ๒ ผทู้ าหนา้ ทม่ี อบบตั รเลอื กต้งั สมาชิกสภาทอ้ งถน่ิ 1. รับหลักฐำนแสดงตนและบัตรเลือกตั้งผู้บริหำรท้องถิ่นจำก กปน. ผู้ทำหน้ำที่มอบบัตรเลือกต้ังผู้บริหำรท้องถ่ิน และรับฟังว่ำผู้มีสิทธิ เลือกตั้งน้ันมชี ่ืออยู่ลำดับที่ใดในบัญชีรำยช่ือผมู้ ีสิทธิเลือกตัง้ (ส.ถ./ ผ.ถ. ๑/๕) 2. ดำเนนิ กำรเช่นเดียวกับ กปน. ผทู้ ำหนำ้ ที่ผมู้ อบบัตรเลือกต้ัง ผ้บู รหิ ำรทอ้ งถ่นิ ในข้อ 2 - 4 3. มอบบัตรเลือกตั้งผบู้ รหิ ำรท้องถ่ินและสมำชกิ สภำทอ้ งถน่ิ พร้อมหลักฐำนแสดงตนคนื ใหก้ ับผมู้ สี ิทธเิ ลือกตงั้ เพอื่ ไป ออกเสยี งลงคะแนน ข้อแนะนา : กรณีมผี ู้มสี ิทธิเลอื กตั้งที่ใช้สทิ ธเิ ลอื กตั้งได้เฉพาะผู้บรหิ ารท้องถ่นิ หรือสมาชกิ สภาท้องถิ่น ให้ กปน. ผ้ทู าหน้าท่มี อบบัตรเลอื กตงั้ ระมดั ระวงั ในการจ่ายบัตรเลือกต้ังใหถ้ ูกต้อง

๒๗ ๔. กปน. ผทู้ าหนา้ ที่ควบคุมคูหาลงคะแนน (ระเบียบฯ ขอ้ ๑๔๑ และ ข้อ ๑๕๐) หน้าที่ ๑. ปดิ ประกำศคำเตือนกำรกระทำอันเป็นควำมผดิ เกย่ี วกบั บตั รเลอื กตงั้ ท่ดี ้ำนในคหู ำลงคะแนน ๒. จัดระเบยี บในกำรเข้ำไปออกเสียงลงคะแนน คหู ำลงคะแนนใหเ้ ปน็ ไปดว้ ยควำมเรียบร้อย ๓. แนะนำมิให้ผู้มีสิทธิเลือกตั้งใช้เครื่องมือ หรืออุปกรณใ์ ดถ่ำยภำพบัตรเลือกต้ังเพื่อให้เหน็ เครอื่ งหมำยลงคะแนนในคหู ำลงคะแนน ๔. แนะนำให้ผมู้ สี ทิ ธิเลือกต้ังท่ีได้ลงคะแนนแล้ว พบั บตั รเลอื กต้งั ให้เรียบร้อยก่อนออกจำกคหู ำ ลงคะแนน ๕. ช่วยเหลือและอำนวยควำมสะดวกในกำรออกเสียง ลงคะแนนให้แก่คนพิกำรหรือทุพพลภำพ หรือ ผสู้ งู อำยุ

๒๘ ๕. กปน. ผทู้ าหน้าท่ีควบคมุ หีบบตั รเลอื กตั้ง (ระเบียบฯ ข้อ ๑๔๑) หน้าที่ ๑. ควบคุมดูแลหีบบตั รเลอื กต้ัง กรณเี ลือกต้งั ส.ถ. หรอื ผ.ถ. ๒. อำนวยควำมสะดวกให้ผู้มีสิทธิเลือกต้ัง นำบัตรเลือกตั้งใส่ลงในหีบบัตรเลือกตั้ง ด้วยตนเอง ๓. ควบคุมดูแลใหผ้ ู้มสี ิทธเิ ลือกตั้งนำบตั ร เลือกต้งั ใส่ลงในหีบบัตรเลือกต้ังแต่ละ ประเภทให้ถูกต้องและครบถ้วน ๔. ควบคมุ ดแู ลไมใ่ ห้ผมู้ สี ิทธเิ ลอื กตัง้ น ำ บั ต ร เลื อ ก ต้ั ง อ อ ก ไ ป จ ำ ก ท่ี เลื อ ก ต้ั ง และแนะนำมิให้มีกำรกระทำผิดเกี่ยวกับ บตั รเลือกต้ัง ๔. การปดิ การออกเสยี งลงกคระณแเี นลนือกต้ัง ส.ถ.และ ผ.ถ. พรอ้ มกนั

๒๙ 4) การปดิ การออกเสยี งลงคะแนน ๔.๑) ก่อนถงึ เวลาปิดการออกเสียงลงคะแนน ๔.๑.๑) เวลาประมาณ ๑๖.๓๐ น. ปธ.กปน. ควรจัดเตรียมอุปกรณ์และแบบพิมพ์ต่างๆ ทเ่ี ก่ยี วข้อง พร้อมทัง้ กรอกแบบพิมพท์ ่ีใช้ในการปฏบิ ัตงิ านให้เรียบรอ้ ยไวเ้ ป็นการล่วงหน้า เชน่ (๑) ป้ายสาหรบั ปิดช่องใสบ่ ัตรเลอื กตั้ง (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๑) (๒) แบบบันทึกข้อมลู จานวนบัตรเลอื กตั้ง (ส.ถ.5/16 และ ผ.ถ. ๕/๑6) (๓) ประกาศรายการเกี่ยวกับจานวนบัตรเลือกตั้งเมื่อเสร็จสิ้นการลงคะแนน (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๔) (๔) รายงานผลการนับคะแนนเลอื กตงั้ (ส.ถ.5/7 และ ผ.ถ. ๕/๗) (๕) รายงานการส่งหีบบัตรเลือกตั้งและเอกสารหลักฐานเก่ียวกับการเลือกตั้ง (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๑๐) ๔.๑.๒) เวลาประมาณ ๑๖.๕๐ น. ปธ.กปน. กล่าวแจ้งเตือนผู้มีสิทธิเลือกต้ังเพื่อใช้สิทธิลงคะแนนเลือกตั้ง เช่น กล่าวว่า “เหลือเวลาอีก ๑๐ นาที จะหมดเวลาออก เสียงลงคะแนน” ๔.๒) เมือ่ ถึงเวลาปดิ การออกเสยี งลงคะแนน (ระเบยี บฯ ขอ้ ๑๕๗) ให้ดาเนนิ การดงั น้ี ๔.๒.๑) ปธ.กปน. กล่าวปิดการออกเสียง ลงคะแนน เช่น กล่าวว่า “บัดนี้ เวลา ๑๗.๐๐ นาฬิกา ให้ ปิดการออกเสียงลงคะแนนและงดจ่ายบัตรเลือกตั้ง” ๔.๒.๒) กปน. ผู้ทาหน้าท่ีมอบบัตรเลือกตั้งงดจ่ายบัตรเลือกต้ัง เว้นแต่กรณีท่ีมีผู้มีสิทธิ เลอื กต้ังซึ่งประสงค์จะออกเสยี งลงคะแนนไดม้ าแสดงตัวอยู่ในท่ีเลอื กตง้ั เพ่ือใช้สิทธเิ ลอื กตง้ั แล้วกอ่ นเวลา ปิดการออกเสยี งลงคะแนน แตย่ ังไมไ่ ด้แสดงตนหรือรบั บัตรเลอื กตั้ง ให้ กปน. อนุญาตใหบ้ คุ คลเหล่าน้ันแสดง ตนและมอบบัตรเลือกต้ังเพ่ือใช้สิทธิเลือกตั้ง และให้ ปธ.กปน. บันทึกไว้ในรายงานเหตุการณ์ประจาที่ เลือกตัง้ (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๓) ๔.๒.๓) เมื่อผู้มีสิทธิเลือกตั้งได้ออกเสียง ลงคะแนนเสร็จส้ินแล้ว ให้ กปน. ลงลายมือชื่อ ในป้ายสาหรับปิดช่องใส่บัตรเลือกตั้ง (ส.ถ./ ผ.ถ. ๕/๑) และนาป้ายดังกล่าวปิดทับช่องใส่ บัตรเลือกตัง้ บนหบี บตั รเลือกตั้ง ทั้ง 2 หบี เมอ่ื ปดิ การลงคะแนน ให้ กปน. ใช้แบบ ส.ถ./ผ.ถ. 5/1 ปิดชอ่ งใสบ่ ตั รเลอื กตั้งทั้ง 2 หบี

๓๐ ๔.๓) หลงั ปิดการออกเสยี งลงคะแนนดาเนนิ การดงั น้ี (ระเบียบฯ ข้อ ๑๕๘) ๔.๓.๑) บัตรเลอื กตง้ั ทเ่ี หลอื (๑) นับจานวนต้นขั้วบัตรเลือกตง้ั และ บตั รเลอื กตง้ั (2) บันทึกจานวนบัตรเลือกตั้งทีใ่ ช้ไปและ ทเี่ หลือลงทป่ี กหลงั ของบัตรเลือกตั้งและ ลงลายมอื ชอ่ื บนปกหลังบัตรเลือกตั้ง แต่ละเล่ม (๓) ใช้โลหะหรอื วัตถอุ น่ื ใดเจาะทะลกุ ลางบตั ร เลอื กต้งั ส่วนที่เป็นตวั บตั รที่เหลือเพือ่ มิให้ มีการนาบตั รเลือกต้ังที่เหลอื อยู่มาใช้ ลงคะแนนเลือกตัง้ ไดอ้ ีก เสร็จแลว้ ใช้ เชอื กรอ้ ยรูผูกรวมกัน โดยแตล่ ะ ประเภทใหท้ าเป็นประเภทละ 2 ปึก ดงั น้ี ปึกที่ ๑ ปึกที่ ๒ การเจาะทาลายบัตรเลอื กตง้ั ทเ่ี หลอื ต้นข้ัวบัตรเลอื กตั้งทใ่ี ช้ไป บัตรเลอื กตั้งท่เี หลอื เต็มเลม่ และตน้ ข้ัวบตั รให้แยกเปน็ หมดเลม่ กบั ทใี่ ช้ไปแล้ว ผบู้ รหิ ารทอ้ งถน่ิ 2 ปึก บางส่วน (เหลือไม่เตม็ เล่ม) (ไม่ได้ใช้ท้ังเล่ม) และสมาชิกสภาทอ้ งถนิ่ ๒ ปกึ ขอ้ แนะนา ๑. บัตรเลือกต้งั ผบู้ ริหารทอ้ งถ่นิ จานวน ๒ ปึก ๒. บตั รเลอื กตัง้ สมาชิกสภาท้องถน่ิ จานวน ๒ ปึก

๓๑ ๔.๓.๒) ปธ.กปน.จัดทาประกาศรายการเก่ียวกับจานวนบัตรเลือกตั้งเม่ือเสร็จส้ินการออกเสียง ลงคะแนน (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๔) จานวน ๓ ชดุ ดังน้ี ชดุ ที่ ๑ ปิดประกาศไว้ ณ ป้ายหน้าที่ ส.ถ./ผ.ถ.5/4 เลอื กต้งั ชุดท่ี ๒ สาหรบั สง่ ให้ กกต.อปท. และ ชุดท่ี ๓ เก็บไว้เปน็ หลักฐาน ๔.๓.๓) ให้ กปน. ผู้ทาหน้าที่ตรวจสอบบัญชีรายช่ือนับจานวนผู้มาใช้สิทธิเลือกต้ังจากบัญชี รายชอื่ ผู้มีสิทธเิ ลอื กตงั้ (ส.ถ./ผ.ถ. ๑/๕) ชุดที่ใชต้ รวจสอบและหมายเหตกุ ารลงคะแนนเลือกตั้ง พร้อมแจง นับจานวนแยกเป็นชายและหญิง เพ่ือเป็นการตรวจสอบในเบ้ืองต้นว่าจานวนผู้มาใช้สิทธิเลือกตั้ง (ลายมือ ชอ่ื )กับจานวนบตั รเลอื กต้ังท่ีใชไ้ ป (ต้นข้วั บตั รเลอื กตั้ง) ถูกตอ้ งตรงกันหรอื ไม่ ๔.๓.๔) บันทึกข้อมูลจานวนผู้มีสิทธิ เลือกตั้งและผู้มาใช้สิทธิเลือกตั้งรวมท้ังแยก จานวนชายและหญิง ในแผ่นแรกของบัญชี รายช่ือผู้มีสิทธิเลือกต้ัง (ส.ถ./ผ.ถ. ๑/๕) ชุดที่ใช้ ตรวจสอบและหมายเหตุการออกเสียงลงคะแนน ให้ถูกต้อง ทั้งนี้ ให้พึงระวังการนับจานวนกรณี ทมี่ กี ารเพม่ิ ชื่อ - ถอนช่ือด้วย ๕) การดาเนินการกรณีงดการออกเสยี งลงคะแนน ในวันเลือกตั้ง ถ้าการดาเนินการออกเสียงลงคะแนนเลือกตั้งในหน่วยเลือกต้ังใดไม่สามารถ กระทาได้เน่ืองจากเกดิ จลาจล อุทกภยั อัคคีภยั เหตุสดุ วิสัย หรอื เหตจุ าเปน็ อยา่ งอื่น ใหด้ าเนินการดังน้ี ๕.๑) กรณยี งั ไม่ไดเ้ ปดิ ใหม้ ีการออกเสยี งลงคะแนน (ระเบียบฯ ขอ้ ๑๘๕, ๑๘๖) ๕.๑.๑) จัดทาประกาศงดการลงคะแนนเลือกตั้งในหน่วยเลือกตั้งน้ัน (ส.ถ./ผ.ถ. 5/๑๒) จานวน ๓ ชุด โดยชุดท่ี ๑ ปิดประกาศไว้ ณ ท่ีเลือกตั้ง ชุดที่ ๒ ส่งให้ กกต.อปท. และชุดท่ี ๓ เก็บไว้ เปน็ หลกั ฐาน

๓๒ ๕.๑.๒) รายงาน กกต.อปท. เพือ่ รายงานให้ ผอ.กต.จว. และ กกต. ทราบโดยเร็ว ๕.๑.๓) จัดเก็บรักษาบัตรเลือกต้ัง หีบบัตรเลือกต้ัง และเอกสารเก่ียวกับการเลือกตั้ง ไว้ในสถานท่ีปลอดภัย ตามท่ี กกต.อปท. หรอื ผทู้ ่ี กกต.อปท. มอบหมายกาหนด ๕.๑.๔) บันทึกเหตุของการงดการออกเสียงลงคะแนนไว้ในรายงานเหตุการณ์ประจา ที่เลอื กต้ัง (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๓) ๕.๒) กรณีเปิดให้มีการออกเสียงลงคะแนนและมีการออกเสียงลงคะแนนแล้ว (ระเบียบฯ ขอ้ ๑๘๗) ๕.๒.๑) จดั ทาประกาศงดการลงคะแนน (ส.ถ./ผ.ถ. 5/๑๒) จานวน ๓ ชุด โดย ชดุ ท่ี ๑ ปิด ประกาศไว้ ณ ที่เลือกตง้ั ชดุ ท่ี ๒ สง่ ให้ กกต.อปท. ชดุ ที่ ๓ เกบ็ ไวเ้ ปน็ หลักฐาน ๕.๒.๒) ระงับการมอบบัตรเลือกต้ังและปิดช่องใส่บัตรเลือกต้ัง (ส.ถ./ผ.ถ. 5/1) แล้ว ลงลายมือชื่อบนฝาหีบบัตรเลือกต้ังและปิดทับลายมือชื่อท้ังหมดด้วยเทปกาวใส เพื่อป้องกันการเปล่ียน หบี บตั รเลือกตั้ง ๕.๒.๓) รายงาน กกต.อปท. เพ่ือรายงานให้ ผอ.กต.จว. และรายงาน กกต. ทราบ โดยเร็ว ๕.๒.๔) นับบัตรเลือกตั้งท่ีเหลือให้ทราบจานวน และใช้โลหะหรือวัตถุอ่ืนเจาะทะลุ บัตรเลือกตั้ง ในส่วนท่ีเป็นตัวบัตรเลือกตั้งทุกฉบับพร้อมปกหน้าและปกหลัง ใช้เชือกร้อยรูผูกรวม ให้เป็นปึกเดียวกัน หรือกระทาด้วยวิธีอื่นใดท่ีสามารถป้องกันมิให้ใช้บัตรเลือกตั้งที่เหลืออยู่ ออกเสียงลงคะแนนได้ ๕.๒.๕) นับจานวนผู้มาแสดงตนและรับบัตรเลือกตั้งจากบัญชีรายช่ือผู้มีสิทธิเลือกตั้ง (ส.ถ./ผ.ถ. ๑/๕) ชดุ ที่ใชต้ รวจสอบและหมายเหตุการออกเสียงลงคะแนน ๕.๒.๖) จดั ทารายงานการส่งหบี บตั รเลือกตง้ั และวัสดอุ ปุ กรณ์ (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๑๐) ๕.๒.๗) บันทึกเหตุของการงดการลงคะแนน จานวนบัตรเลือกตั้งตาม ๕.๒.๔ และ จานวนผู้มาแสดงตนและรับบัตรเลือกตั้งตาม ๕.๒.๕ ไว้ในรายงานเหตุการณ์ประจาท่ีเลือกต้ัง (ส.ถ./ผ.ถ. 5/๓) ๕.๒.๘) นาส่งสิ่งของต่อไปนี้ (ถ้ามี) ไปจัดเก็บรักษาไว้ในสถานที่ปลอดภัยตามท่ี กกต. อปท. หรือผู้ที่ กกต.อปท. มอบหมายกาหนด ไดแ้ ก่ (๑) หบี บตั รเลอื กต้ัง (บรรจุบัตรเลอื กต้ังทไ่ี ด้ลงคะแนนแลว้ บางส่วน) (๒) บตั รเลือกตงั้ ที่เหลอื ทง้ั หมดและต้นขั้วบัตรเลือกต้งั (๓) บัญชรี ายชอ่ื ผมู้ ีสทิ ธเิ ลอื กต้งั (ส.ถ./ผ.ถ. ๑/๕) ชุดทใี่ ช้ตรวจสอบและหมายเหตุ การออกเสยี งลงคะแนน (๔) ประกาศรายการเกี่ยวกับจานวนบัตรเลือกตั้งก่อนการออกเสียงลงคะแนน (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๒) (๕) รายงานเหตกุ ารณ์ประจาทเ่ี ลอื กตัง้ (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๓) (๖) คูหาลงคะแนนทงั้ หมดและวสั ดอุ ปุ กรณ์ทเ่ี หลอื

๓๓ ๓. การปฏิบัติหน้าทใี่ นการดาเนินการนับคะแนนเลอื กตัง้ (ระเบยี บฯ ข้อ ๑๕๙ และ ขอ้ 160-164) ๓.๑ กอ่ นการนับคะแนนเลือกต้ัง (ระเบยี บฯ ขอ้ ๑๕๙ , ๑๖๔) ๓.๑.๑ เมื่อเสร็จส้ินการลงคะแนนและตรวจสอบความถูกต้องแล้ว ให้ กปน. เปิดหีบบัตร เลือกตั้งแล้วดาเนินการนับคะแนนเลือกตั้ง ณ ที่เลือกตั้ง โดยให้กระทาการโดยเปิดเผยและติดต่อกันให้ เสรจ็ จะเลอื่ นหรือประวงิ เวลาการนบั คะแนนไมไ่ ด้ (ระเบยี บฯ ขอ้ ๑59) ๓.๑.๒ ให้ กปน.แบ่งหน้าทีใ่ นการนับคะแนน ดงั นี้ (ระเบียบฯ ข้อ ๑๖๐) กปน. คนท่ี ๑ มีหนา้ ท่ีหยบิ บตั รเลือกตั้งครั้งละฉบับ และคล่บี ัตรสง่ ให้ กปน. คนท่ี ๒ กปน. คนที่ ๒ มหี น้าทีว่ ินจิ ฉัยบัตรเลือกต้ังและอ่านคะแนน แลว้ สง่ บัตรเลอื กต้ังให้ กปน. คนท่ี 4 กปน. คนท่ี ๓ มหี นา้ ท่ขี านทวนคะแนนและขดี คะแนนลงใน แบบขีดคะแนน ( ส.ถ.5/6 หรือ ผ.ถ. 5/6) กปน. คนที่ ๔ มหี น้าที่ 1) เจาะบัตรเลือกต้ังท่ี กปน. คนที่ 2 ได้วินิจฉัยและอ่านแล้ว (เจาะตรงมมุ ขวาบนของบัตร) 2) พับบัตรเลอื กตงั้ 3) นาบัตรเลือกตั้งใส่ลงในภาชนะที่เตรียมไว้ โดยแยกใส่ ภาชนะบัตรดี หรือบัตรเสีย หรือบัตรไม่เลือกผู้สมัครผู้ใดให้ ถูกต้อง

๓๔ ให้ กปน. มีมติมอบหมายให้ กปน. ผู้ท่ีมีหน้าที่วินิจฉัย บัตรเลือกตั้งและอ่านคะแนน มีอานาจวินิจฉัยบัตรเลือกตั้ง เบ้อื งตน้ (ระเบยี บฯ ข้อ ๑๖๐ วรรคส)่ี  ในกรณีที่มีกำรเลือกตั้งสมำชิกสภำท้องถิ่นและผู้บริหำรท้องถิ่นพร้อมกัน ให้แบ่ง กปน. เป็น ๒ ชุด เพ่ือนับคะแนนพร้อมกัน  กปน. ที่เหลอื มีหน้ำที่ชว่ ยเหลืออำนวยควำมสะดวกหรอื คอยสับเปล่ียนกำรปฏิบัติหน้ำที่ กบั กปน. ทป่ี ฏิบตั ิหน้ำท่ีอยู่ (ระเบยี บฯ ขอ้ ๑๖๐) ก่อนเริ่มนับคะแนน ปธ. กปน. ควรชี้แจงวิธีกำรคัดค้ำนกำรนับคะแนนหรือ กำรรวมคะแนนให้ประชำชนที่อยู่ ณ ที่เลือกต้ัง ได้ทรำบว่ำ ผู้ใดต้องกำรคัดค้ำน ระหวำ่ งกำรนบั คะแนนให้ยื่นแบบคดั ค้ำน ตำมแบบ ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๕ ๓.๑.๓ การเตรียมการก่อนการนับคะแนนเลือกต้ัง ๑) จดั สถานท่ีนับคะแนนเลอื กตงั้ (๑) ใช้เชอื กกน้ั แนวเขตเพอื่ กาหนดบริเวณสถานที่นบั คะแนน (๒) การตงั้ กระดานนับคะแนนควรให้ผู้ท่ีมาสงั เกตการณ์การนับคะแนนมองเห็น ได้อย่างชัดเจน (๓) การจดั โต๊ะวางภาชนะใส่บตั รดี บัตรเสีย บัตรไม่เลอื กผูส้ มัครผู้ใด ควรตั้ง เอยี งทามมุ กับกระดานขดี คะแนนเพ่ือให้สามารถมองเห็นการปฏบิ ตั ิงาน ระหว่าง กปน. ด้วยกันเองได้อย่างชัดเจน (๔) กรณกี ารนบั คะแนนเลือกต้ัง ผ.ถ. และ ส.ถ. พรอ้ มกนั การตั้งกระดานขีด คะแนนควรมีระยะห่างระหว่างกระดานพอสมควร เพื่อมใิ หเ้ สียงขาน บตั รในแต่ละประเภทรบกวนกัน ซึ่งอาจเกิดความสับสนและมีความ ผิดพลาดในการขดี คะแนนได้ (๕) ควรจดั ทน่ี ่ังสาหรับตวั แทนผู้สมัครรับเลือกตงั้ ในบรเิ วณทีส่ ามารถมองเห็น การปฏบิ ัติงานของ กปน. ระหว่างการนบั คะแนนได้ชัดเจน

๓๕ ๒) การจัดเตรียมแบบพิมพ์และวัสดอุ ุปกรณ์สาหรบั การนับคะแนนเลือกตงั้ (๑) แบบพิมพ์ (๑.๑) แบบขีดคะแนนเลอื กตัง้ (ส.ถ./ผ.ถ.5/6) (๑.๒) รายงานผลการนับคะแนนเลือกตั้ง (ส.ถ.5/7 จานวน 3 ชดุ และ ผ.ถ. ๕/๗ จานวน ๓ ชดุ ) (๑.๓) รายงานเหตกุ ารณ์ประจาทเ่ี ลอื กตั้ง (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๓) (๑.๔) แบบทกั ท้วงการปฏบิ ตั หิ นา้ ท่ีของ กปน. /แบบการคัดคา้ นการ นับคะแนนหรอื การรวมคะแนน (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๕) (๑.๕) แบบประกาศงดการนบั คะแนนเลอื กตง้ั (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๑๔) (๑.๖) แบบบนั ทึกข้อมลู จานวนบตั รเลือกต้ัง (ส.ถ.5/16 และ ผ.ถ. ๕/๑๖) (๑.๗) รายงานการส่งหีบบัตรเลือกตั้ง วัสดุอุปกรณ์ และเอกสารหลักฐาน เกย่ี วกับการเลือกตง้ั (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๑๐) (๒) วัสดุอุปกรณส์ าหรับการนบั คะแนนเลือกตง้ั (๒.๑) ปากกาเคมีสาหรับขีดคะแนน (๒.๒) อปุ กรณเ์ จาะบตั รที่วินิจฉยั แลว้ (๒.๓) ภาชนะ สาหรบั ใสบ่ ัตรดี บัตรเสยี และบตั รไม่เลอื กผสู้ มัครผู้ใด ท่ีวนิ ิจฉัยแล้ว (กรณีเลอื กตั้งพร้อมกันใช้ภาชนะ 6 ใบ) (๒.๔) ถุงวัสดุใส สาหรับใส่ในภาชนะบตั รตามขอ้ (๒.๓) และถุงวสั ดุใส ขนาดใหญ่สาหรบั ใสบ่ ตั รเลือกตั้งท่ีนับคะแนนแล้ว (๒.๕) สายรัด หนงั ยาง

ตัวอยา่ งการจดั สถานที่นบั คะแนนเลือกตง้ั ๓๖ กรณกี ารเลือกต้ังสมาชิกสภาท้องถน่ิ และผบู้ รหิ ารทอ้ งถิ่น พรอ้ มกนั อธบิ ายประกอบแผนผัง ๑. กปน. คนท่ี ๑ มหี นำ้ ที่ หยิบบตั รเลอื กต้ังครัง้ ละฉบับและคลบี่ ัตรสง่ ให้ กปน. คนที่ ๒ ๒. กปน. คนที่ ๒ มีหน้ำที่ วินิจฉัยบัตรเลอื กต้งั และอำ่ นคะแนนแล้วสง่ บตั รเลือกตงั้ ใหแ้ ก่ กปน. คนที่ ๔ ๓. กปน. คนท่ี ๓ มีหน้ำที่ ขำนทวนคะแนนและขีดคะแนนลงในแบบขีดคะแนนเลือกต้ัง ตำมแบบ ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๖ ๔. กปน. คนที่ ๔ มีหนำ้ ที่ เจำะบัตรเลือกตั้งที่ได้วินิจฉัยและอ่ำนคะแนนจำก กปน. คนท่ี ๒ แล้วพับบัตรก่อนใส่ลงในภำชนะท่ีเตรียมไว้ โดยแยกใส่ภำชนะบัตรดี หรอื บัตรเสีย หรือบัตรไม่เลอื กผู้สมคั รผ้ใู ดให้ถกู ตอ้ งตำมประเภทของบัตร

๓๗ ๓.๒ วธิ ีปฏิบตั ิในการนับคะแนนเลือกต้ัง (ระเบียบฯ ข้อ ๑๖๑-๑๖๔,175) ๓.๒.๑ กปน. คนที่ ๑ หยิบบัตรเลือกตั้งครั้งละฉบับ และคลี่บัตรส่งให้ กปน. คนท่ี ๒ หากพบวา่ มีบัตรเลือกตั้ง ผิดประเภทปะปนมาในหีบบัตรเลือกต้ัง ให้มอบบัตร เลือกตั้งดังกล่าวแก่ประธาน กปน. เพื่อนาส่งให้ กปน. ชุดท่ีรับผิดชอบนาไปรวมกับบัตรเลือกต้ังในหีบบัตร เลือกตง้ั ท่ีถูกตอ้ ง และใหป้ ระธาน กปน. ๑) บันทกึ ลงในรายงานเหตกุ ารณ์ประจาท่ี เลอื กตงั้ (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๓) ๒) ให้ผมู้ ีสทิ ธเิ ลอื กต้งั ไมน่ อ้ ยกว่าสองคน ซงึ่ อยู่ในท่ี เลอื กต้ังขณะนั้นลงลายมือชอื่ ในรายงาน ตามขอ้ ๑) ๓.๒.๒ กปน. คนท่ี ๒ ดาเนินการวินิจฉัยบัตรเลือกต้ัง และอ่านคะแนน ดงั นี้ ๑) ถ้าเป็นบัตรดี ให้อ่านว่า “ดี” และอ่าน หมายเลขของผู้สมัครที่ไดค้ ะแนน ๒) ถ้าเป็นบัตรท่ีทาเครื่องหมายในช่องไม่เลือก ผสู้ มคั รผู้ใด ให้อา่ นว่า “ไม่เลือกผู้สมัครผูใ้ ด” ๓) ถ้าเป็นบัตรเสีย ให้อ่านว่า “เสีย” โดยการ วินิจฉัยว่าบัตรเลือกต้ังใดเป็นบัตรเสียให้วินิจฉัยโดย กปน.เสียงข้างมาก และให้ กปน. ไม่น้อยกว่าสาม คนลงลายมือชื่อสลักหลังบัตรว่า “เสีย” ทันที พร้อมทั้งระบุเหตุผลว่าเป็นบัตรเสียเพราะเหตุใด เสร็จ แล้วสง่ บัตรเลือกต้ังใหแ้ ก่ กปน. คนที่ ๔ ๔) กรณีการเลือกต้ังสมาชิกสภาท้องถ่ินมากกว่า หนึ่งคน เช่น สมาชิกสภาเทศบาล สมาชิกสภาเมืองพัทยา หรือสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนตาบล (กรณี อบต.มีไม่ถึง 6 เขตเลือกตั้ง) บัตรเลือกต้ังที่ทาเครื่องหมายถูกต้องและไม่ถูกต้องรวมอยู่ในบัตร เลือกตั้งเดียวกัน ให้อ่านว่า “ดีบางส่วน” แล้วขานเฉพาะหมายเลขของผู้สมัครที่มีการทาเครื่องหมาย ถูกต้อง และนับเป็นคะแนนพร้อมกับแจ้งด้วยว่าหมายเลขใดที่ “ทาเคร่ืองหมายไม่ถูกต้อง” และเป็น เพราะเหตใุ ด เม่ือ กปน. ไดว้ ินิจฉัยและอ่านแลว้ ใหช้ ูบัตรเลอื กตงั้ โดยเปิดเผย ให้ผทู้ อ่ี ยใู่ นบรเิ วณท่ีเลือกตั้งไดเ้ ห็นด้วย กรณบี ัตรเสยี เมื่อ กปน.คนที่ 2 วนิ ิจฉัยแล้วว่าเปน็ บัตรเสีย ให้ กปน. ไมน่ อ้ ยกว่า 3 คน ลงลายมอื ชอ่ื สลักหลงั บตั รวา่ “เสยี ” ทันที พรอ้ มระบุเหตผุ ล แล้วส่ง บัตรให้ กปน.คนท่ี 4 เจาะบตั รแลว้ พับบัตรใส่ลงในภาชนะบัตรเสีย

๓๘ ๓.๒.๓ กปน. คนท่ี ๓ ขีดคะแนนเลือกตั้งในแบบ ขีดคะแนนเลือกตั้ง (ส.ถ./ผ.ถ. ๕/๖) โดยเมื่อ กปน. คนท่ี ๒ ได้วินิจฉัยบัตรเลือกต้ังและได้อ่านว่า “ดี” หรือ “ดีบางส่วน” หรือ “เสีย” หรือ “ไม่เลือกผู้สมัครผู้ใด” แล้ว ให้ กปน. คนที่ ๓ ขานทวนแล้วจึงขีดคะแนนลงในแบบขีดคะแนน เลือกตั้งโดยให้ผู้ท่ีอยู่ในบริเวณท่ีเลือกตั้งเห็นการขีดคะแนน ไดอ้ ยา่ งชัดเจน (กรณีมผี สู้ มัครจานวนมากและใชแ้ บบขีดคะแนน เลือกตง้ั มากกวา่ 1 แผน่ ให้ตดิ เรียงกนั ไม่ติดซอ้ นแผน่ ) หมายเหตุ วิธีกำรขีดคะแนนในแบบขีดคะแนน ให้ขีดหน่ึงขีดต่อหน่ึงคะแนน และเมื่อถึงขีดที่ ๕ ให้ ขดี ขวำงทบั เส้น ๔ ขดี แรก แลว้ วงกลมหรือวงรลี ้อมรอบ เชน่ ดงั รปู 0 หรอื หรอื เป็นตน้ เพือ่ ควำมสะดวกแก่กำรนับคะแนน และให้ทำเชน่ น้ีเรื่อยไปทุก ๕ ขดี ๓.๒.๔ กปน. คนท่ี ๔ รับบัตรจาก กปน. คนท่ี ๒ แล้วเจาะบัตรเลือกต้ังท่ีผ่านการวินิจฉัย และอา่ นแลว้ ทุกฉบบั พับบัตรแลว้ แยกเก็บบัตรแต่ละประเภทในภาชนะท่เี ตรยี มไว้ใหถ้ ูกตอ้ ง ดังนี้ ๑) “บัตรดี” และ “บตั รดบี างส่วน” ใหใ้ ส่ลงในภาชนะบัตรดี ๒) “บตั รเสยี ” ให้ใสล่ งในภาชนะบตั รเสีย ๓) “บัตรไม่เลอื กผ้สู มคั รผู้ใด” ใหใ้ ส่ลงในภาชนะบตั รไมเ่ ลอื กผสู้ มคั รผูใ้ ด ข้อแนะนา ในการเจาะบตั รเลอื กตงั้ ของ กปน. คนที่ ๔ ๑. เจำะตรงเครือ่ งหมำย กกต. ทม่ี ุมขวำบน ของบตั รเลือกต้งั ๒. เม่ือเจำะเสร็จแล้วใหพ้ ับบัตรกอ่ นใส่ลงใน ภำชนะแต่ละประเภท เม่ือ กปน. ไดว้ ินิจฉัยและอ่านบัตรเลอื กต้ังในหีบบตั รเลอื กตั้งหมดทกุ บตั รแลว้ ใหแ้ สดงตอ่ ผ้ทู ่อี ยู่ในบริเวณที่เลอื กต้ังเหน็ ไดว้ า่ เปน็ หบี เปลา่ ไม่มีบัตรเลือกต้ังหลงเหลอื อยู่

๓๙ ๓.๓ แนวทางการวินจิ ฉัยบัตรเลอื กตัง้ ๓.๓.๑ ลกั ษณะบัตรเลือกตง้ั (ระเบียบฯ ข้อ ๑๓๓) บัตรเลือกต้ัง จะระบุประเภทสมาชิกสภาท้องถ่ินหรือผู้บริหารท้องถ่ินที่จะมีการ เลือกต้ัง ซึ่งมี “หมายเลขประจาตัวผู้สมัคร” “ช่องทาเคร่ืองหมาย” และ “ช่องไม่เลือกผู้สมัครผู้ใด” ซึง่ จะมคี าอธิบายเกีย่ วกบั การทาเคร่อื งหมาย ชอ่ ง คาอธิบาย “หมายเลข ประจาตัวผู้สมคั ร” ชอ่ ง “ทาเครื่องหมาย” ชอ่ ง “ไมเ่ ลือกผู้สมัคร ผใู้ ด” ทั้งนี้ ก่อนนาบตั รเลือกต้งั ไปใชใ้ นการเลือกตง้ั ครั้งใด เม่อื ใด ให้มีการประทบั ตราหรือเครอื่ งหมายตามแบบที่ ผอ.กต.จว. กาหนด (ระเบยี บฯ ข้อ ๑๓๓)

๔๐ ๓.๓.๒ ลกั ษณะบตั รดี และลกั ษณะบตั รเสยี ลักษณะบตั รดี ในการออกเสียงลงคะแนนเลือกตั้งนั้น เม่อื ผมู้ ีสทิ ธิเลอื กตั้งได้รับบัตรเลือกต้ังจาก กปน.แล้ว ให้ไปยังคูหาลงคะแนนเพ่ือทาเคร่ืองหมายกากบาท (X) ลงในบัตรเลือกตั้งได้ไม่เกินจานวน สมาชิกสภาทอ้ งถิน่ หรือผู้บริหารท้องถ่ินท่ีจะพึงมีในแต่ละเขตเลือกต้ัง ในกรณีท่ีผู้มสี ิทธเิ ลอื กตงั้ ประสงค์จะ ลงคะแนนไม่เลือกผู้สมัครผู้ใด ให้ผู้มีสิทธิเลือกตั้งทาเครื่องหมายกากบาท (X) ในช่องทาเครื่องหมาย “ไมเ่ ลือกผูส้ มคั รผ้ใู ด” (ระเบียบฯ ข้อ ๑50) ดังน้ัน บัตรเลือกต้ังที่จะเป็น บัตรดี ที่จะนับเป็นคะแนนของผู้สมัครในกรณีท่ี ลงคะแนนให้กับผู้สมัคร และนับเป็นคะแนนในกรณีท่ีลงคะแนน “ไม่เลือกผู้สมัครผู้ใด” ลักษณะบัตรดี หรือบตั รไมเ่ ลือกผูส้ มคั รผ้ใู ดที่จะนบั เป็นคะแนน จึงมีองค์ประกอบ ดังน้ี ๑) ต้องมเี ครือ่ งหมายในการลงคะแนน ๒) เครอ่ื งหมายตอ้ งเป็นเครื่องหมายกากบาท (X) ๓) เคร่ืองหมายกากบาท (X) ต้องอยู่ในช่องทาเคร่ืองหมาย และในกรณีท่ีจะ นับเป็นคะแนนของผู้สมัครจะตอ้ งทาเครือ่ งหมายไม่เกนิ จานวน ส.ถ./ผ.ถ. ท่จี ะพงึ มใี นแต่ละเขตเลือกต้งั หากบัตรเลือกตั้งท่ีมกี ารลงคะแนนไม่เป็นไปตามลักษณะบัตรดีดังกลา่ วข้างต้น จึงเป็นลักษณะบัตรเสีย ดังนั้น การท่ีจะวินิจฉัยบัตรใดเป็นบัตรดีเพ่ือนับเป็นคะแนนให้แก่ผู้สมัครรับ เลือกตั้งหรอื นับเป็นคะแนน “ไม่เลือกผสู้ มคั รผใู้ ด” จงึ ควรพิจารณาให้ครบองคป์ ระกอบ

๔๑ ๑) ตัวอยา่ งลกั ษณะบัตรดี (๑) บตั รท่ที าเครอ่ื งหมายลงคะแนนเลือกตงั้ ใน “ชอ่ งทาเครอ่ื งหมาย” นบั เป็นคะแนนให้ ผู้สมคั รรบั เลอื กตงั้ เชน่ อ่านวา่ “ดี” “ศูนย์ศนู ย์” (๒) บัตรที่ทาเครื่องหมายลงคะแนนเลือกต้ังในช่อง “ไมเ่ ลือกผสู้ มคั รผใู้ ด” นบั เป็นคะแนน “ไม่เลอื กผ้สู มคั รผใู้ ด” เช่น อา่ นว่า “ไม่เลอื กผู้สมัครผใู้ ด”

๔๒ ลักษณะบตั รเสีย บัตรเลือกตั้งที่มีลักษณะดังต่อไปน้ี ให้ถือว่าเป็นบัตรเสียและไม่ให้นับเป็นคะแนนเลือกตั้ง (ระเบยี บฯ ขอ้ 175) (๑) บัตรปลอม หมายถึง บัตรที่ไม่ได้ดาเนินการจัดพิมพ์โดยสานักงานคณะกรรมการ การเลือกตั้ง และเป็นบัตรท่ีบุคคลอ่ืนจัดพิมพ์ให้มีลักษณะใกล้เคียงกับบัตรจริงและมีการนามาใช้ในการ ลงคะแนนเลือกต้ังสมาชิกสภาท้องถ่ินหรือผู้บริหารท้องถ่ิน (พ.ร.บ.ฯ มาตรา ๑๐๐ (๑) ระเบียบฯ ข้อ ๑๗๕ (๑)) (๒) บัตรที่มีการทาเครื่องหมาย เพื่อเป็นท่ีสังเกต (๓) บัตรที่มิได้ทาเครื่องหมายลงคะแนน (พ.ร.บ.ฯ หรือเขียนข้อความใดๆ ลงในบัตรเลือกต้ังนอกจาก มาตรา ๑๐๐ (๓) ระเบียบฯ ขอ้ ๑๗๕ (๓)) ตัวอยา่ ง เครื่องหมายในการลงคะแนน เว้นแต่เป็นการ กระทาโดยชอบด้วยกฎหมายของ กปน. (พ.ร.บ.ฯ มาตรา ๑๐๐ (๒) ระเบียบฯ ข้อ ๑๗๕ (๒)) ตัวอย่าง เช่น อ่านว่า เช่น อา่ นวา่ “เสีย ทาเครือ่ งหมายเปน็ ทส่ี ังเกตได้” “เสยี ไมท่ าเครื่องหมาย”

ลกั ษณะบัตรเสีย (ตอ่ ) ๔๓ (๔) บัตรที่ทาเครื่องหมายลงคะแนนให้แก่ผู้สมัคร (๕) บัตรที่ไม่อาจทราบได้ว่าลงคะแนน ให้แก่ เกินจานวนสมาชิกสภาท้องถ่ินหรือผู้บรหิ ารท้องถ่ิน ผู้สมัครใด เว้นแต่เป็นการลงคะแนน “ไม่เลือก ที่พึงมีในเขตเลือกตั้งนั้น (พ.ร.บ.ฯ มาตรา ๑๐๐ (๔) ผู้สมัครผู้ใด” (พ.ร.บ.ฯ มาตรา ๑๐๐ (๕) ระเบียบฯ ระเบยี บฯ ขอ้ ๑๗๕ (๔)) ตัวอย่าง ขอ้ ๑๗๕ (๕)) ตัวอย่าง เชน่ อา่ นวา่ เชน่ อา่ นว่า “เสยี ทาเครอ่ื งหมายเกนิ จานวนท่พี งึ มี” “เสยี ” (กรณสี มาชกิ สภาเทศบาลมี จานวน 6 คน) “ไมอ่ าจทราบว่าลงคะแนนใหแ้ กผ่ ู้สมัครใด”

๔๔ ลกั ษณะบตั รเสีย (ต่อ) (๖) บัตรที่ได้ทาเครื่องหมายลงคะแนนให้แก่ (7) บัตรท่ีมิใช่บัตรซ่ึง กปน. มอบให้ (พ.ร.บ.ฯ ผู้สมัคร แล้วทาเครื่องหมายในช่องทาเคร่ืองหมาย มาตรา ๑๐๐ (๗) ระเบยี บฯ ขอ้ ๑๗๕ (๗)) “ไม่เลือกผู้สมัครผู้ใด” (พ.ร.บ.ฯ มาตรา ๑๐๐ (๖) ระเบียบฯ ขอ้ ๑๗๕ (๖)) ตวั อย่าง เช่น อ่านวา่ “เสีย” “บตั รท่ีมใิ ชบ่ ตั รซงึ่ กปน. มอบให้” ลกั ษณะบัตรเสีย (ต่อ) เช่น อา่ นว่า “เสีย” “ทาเคร่ืองหมายลงคะแนนให้แกผ่ ู้สมคั ร และทาเครื่องหมายในช่องไม่เลอื กผู้สมัครผใู้ ด”

๔๕ ลักษณะบตั รเสีย (ตอ่ ) (8) บัตรท่ีทาเคร่ืองหมายลงคะแนนให้กับผู้สมัครท่ีมี (9) บตั รท่ีทาเครื่องหมายลงคะแนนที่มีจุดตัด จุดตัดอยู่นอก “ช่องทาเคร่ืองหมาย” (พ.ร.บ.ฯ มาตรา อยู่นอก “ช่องไม่เลือกผู้สมัครผู้ใด” (พ.ร.บ.ฯ มาตรา ๑๐๐ (๗) ระเบียบฯ ข้อ ๑๗๕ (๙)) ๑๐๐ (๗) ระเบยี บฯ ข้อ ๑๗๕ (๘)) ตัวอยา่ ง ตวั อย่าง เช่น อา่ นวา่ เช่น อา่ นวา่ “เสีย ทาเครอ่ื งหมายนอกชอ่ งทาเคร่อื งหมาย” “เสยี ทาเคร่ืองหมายนอกชอ่ ง ไม่เลือกผูส้ มัครผู้ใด”