คู่มือชุมชน

ผศ.ดร.อภิรกั ษ์ สมรักษ์ บรรณาธกิ าร คู่มือเล่มน้ีจัดท�ำข้ึนเพ่ือเป็นต้นแบบในการ ชว่ ยเหลอื นกั วจิ ยั ตลอดกระบวนการวจิ ยั ผา่ นคลนิ กิ ใหค้ ำ� บริหารการจัดการงานวิจัยเพื่อพัฒนาพื้นท่ีโดยมุ่งเน้น ปรึกษาพื้นที่การท�ำงานร่วมกันและปลายน�ำ้เป็นการ พัฒนานวัตกรรมพ้ืนท่ีเพื่อยกระดับเศรษฐกิจฐานราก จัดการขั้นตอนการบริหารการวิจัยหลังเสร็จส้ินการวิจัย และหนุนเสริมผู้ประกอบการชุมชนในเขตพ้ืนท่ีลุ่มน�้ำ หรอื อยใู่ นกระบวนการสง่ ตอ่ ผลงานวจิ ยั สกู่ ลมุ่ เปา้ หมาย ปะเหลยี นจงั หวดั ตรงั และลมุ่ นำ้� ทะเลสาบสงขลาตอนลา่ ง เพอื่ ใชก้ ลไกสำ� คญั คอื การสรา้ งการยอมรบั ในผลผลติ งาน จงั หวดั สงขลา วจิ ยั ระบบและกลไกการบริหารการจัดการงาน แผนงานวิจัยชุมชนนวัตกรรมเพื่อพัฒนาเชิง วิจัยที่ตอบโจทยกับชุมชนโดยสร้างการเปล่ียนแปลงท่ี พ้ืนท่ีสามารถสร้างการเปลี่ยนแปลงและผลกระทบทาง เกิดขึ้นจากฐานรากจากพื้นที่ด้วยระบบการจัดการงาน ด้านเศรษฐกิจผลงานวิจัยที่พัฒนาเศรษฐกิจจากฐาน วิจัยตั้งแต่ต้นน�ำ้เป็นการจัดการขั้นตอนแรกของการ ทรพั ยากรในพน้ื ทแี่ ละการบรหิ ารจดั การสง่ิ แวดลอ้ มโดย บริหารจัดการงานวิจัยซ่ึงประกอบด้วยกลไกการ กระบวนการมีส่วนร่วมช่วยให้การพัฒนาคุณภาพชีวิต พฒั นากรอบการวจิ ยั การพฒั นาโครงการวจิ ยั ทม่ี คี ณุ ภาพ ของคนในชุมชนที่ดีข้ึนท้ังมิติทางสังคม มิติทาง การจัดท�ำสัญญาทุนและเปิดบัญชีธนาคาร การออก เศรษฐกจิ มติ ทิ างสงิ่ แวดล้อม และมติ ทิ างวฒั นธรรมผล ระเบียบการเงินและบัญชี และการสร้างกลไกความรว่ ม ของการเปลี่ยนแปลงท�ำให้เกิดการรักษาฐานทรัพยากร มือกับภาคีในพื้นที่กลางน�ำ้เป็นการจัดการข้ันตอนการ สคู่ วามมน่ั คงของเศรษฐกจิ และการพฒั นาความเขม้ แขง็ บรหิ ารการดำ� เนนิ กจิ กรรมการวจิ ยั เนน้ การอำ� นวยความ ของชุมชน สะดวกใหก้ บั นกั วจิ ยั การพฒั นาเสรมิ ทกั ษะใหก้ บั นกั วจิ ยั โดยมีกระบวนการส�ำคัญคือกลไกการประเมินติดตาม รายงานผลการวิจยั การให้บริหาร



ค�ำนิยม ผศ.ดร. ผศ.ดร.อภริ ักษ์ สงรกั ษ์ ระบบและกลไกการบรหิ ารจดั การงานวจิ ยั พฒั นาพน้ื ที่ ในกรอบชมุ ชนนวตั กรรมเพอื่ การพฒั นาอยา่ งยง่ั ยนื แบง่ ออกเปน็ 3 ขนั้ ตอน ดงั น้ี 1. การบรหิ ารจดั การสว่ นตน้ นำ้� (Upstream) เปน็ การจดั การขนั้ ตอนแรกของการบรหิ ารจดั การงานวจิ ยั ซ่ึงประกอบด้วยกลไกการพัฒนากรอบการวิจัยการพัฒนาโครงการวิจัยท่ีมีคุณภาพ การจัดท�ำสัญญาทุนและเปิด บัญชีธนาคาร การออกระเบยี บการเงนิ และบญั ชี และการสรา้ งกลไกความร่วมมือกับภาคีในพืน้ ที่ การพฒั นากรอบการวจิ ัย เริ่มต้นจากการความรว่ มมอื กบั ภาคีในพื้นท่ี ผา่ นกิจกรรมแลกเปล่ียน ระดม ความคดิ เหน็ กระบวนการคน้ หาจดุ เดน่ แสวงหาความตอ้ งการของชมุ ชน สกู่ ารออกแบบงานวจิ ยั เพอื่ ใหไ้ ดข้ อ้ เสนอ โครงการวจิ ยั ทีม่ คี ุณภาพตรงกับความต้องการของชมุ ชน ซึง่ การดำ� เนินการบรหิ ารจัดการงานวิจัย จะคำ� นึงถงึ การ มีส่วนร่วมของชุมชนและผู้มีส่วนเก่ียวข้อง ในทุกขั้นตอน รวมถึงการประสานงานเพ่ือพัฒนาระบบเช่ือมโยงหน่วย งานภาคี เป็นห้นุ สว่ นสนับสนุนในการทำ� งานวิจยั ไปตลอดการวิจยั 2. การบรหิ ารจัดการส่วนกลางนำ�้ (Midstream) เป็นการจดั การขน้ั ตอนการบริหารการดำ� เนินกิจกรรม การวิจัย เน้นการอ�ำนวยความสะดวกให้กับนักวิจัย การพัฒนาเสริมทักษะให้กับนักวิจัย โดยมีกระบวนการส�ำคัญ คอื กลไกการประเมนิ ตดิ ตามรายงานผลการวจิ ัย ซง่ึ ได้ก�ำหนดรูปแบบการติดตามรายงานความกา้ วหนา้ จ�ำนวน 4 ครัง้ คอื การตดิ ตามรายงานความก้าวหนา้ ระยะ 3 เดอื น, การตดิ ตามรายงานความก้าวหน้าระยะ 6 เดอื น, การ ติดตามรายงานความก้าวหน้าระยะ 9 เดือน และการติดตามรายงานกา รวิจัยฉบับสมบูรณ์ นอกจากน้ียังมี กระบวนการพัฒนาเทคโนโลยีชุมชน/นวัตกรรมชุมชนและการพัฒนาความสามารถให้กับนวัตกรชาวบ้าน การให้ บริหารชว่ ยเหลอื นกั วจิ ยั ตลอดกระบวนการวิจัยผา่ นคลินิกให้คำ� ปรกึ ษา พน้ื ทก่ี ารท�ำงานร่วมกัน 3. การบรหิ ารจดั การสว่ นปลายนำ้� (Downstream) เปน็ การจดั การขน้ั ตอนการบรหิ ารการวจิ ยั หลงั เสรจ็ สนิ้ การวิจยั หรอื อยู่ในกระบวนการสง่ ตอ่ ผลงานวิจัยสู่กลุ่มเปา้ หมายเพ่อื ใช้ กลไกสำ� คัญคือการสรา้ งการยอมรับใน ผลผลิตงานวจิ ยั ไดแ้ ก่การสรา้ งบทความวิจยั เพอื่ ตพี มิ พเ์ ผยแพร่ การจดทรพั ย์สินทางปญั ญา การแสดงผลงานวจิ ยั ตอ่ เวทสี าธารณะ การประกวดแขง่ ขนั การจดั กจิ กรรมเพอื่ การเสนอผลงานและสง่ มอบผลงานวจิ ยั ใหก้ บั ผใู้ ชป้ ระโยชน์ ส่วนส�ำคัญของกระบวนการจัดการส่วนปลายน�้ำคือการสร้างกลไกการถ่ายทอดเทคโนโลยีและการเรียนรู้อย่างต่อ เน่ือง ภายใตก้ ารออกแบบ Learning and innovation platform



TABLE OF PAGE CONTENT To TITLE

ผ้บู รหิ ารโครงการ

โครงการวิจยั ยอ่ ย



บทนำ� INTRODUCTION

INTRODUCTION PAGE แผนยุทธศาสตร์การพัฒนามหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย ระยะยาว 20 ปี(พ.ศ. 2561-2580)สู่เป้าหมายวิสัยทัศน์ระยะยาว“มหาวิทยาลัยนวัตกรรมเพื่อสังคม” สอดคล้องตามกรอบ ยุทธศาสตร์ชาติ และได้ก�ำหนดการปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรม ในระยะ5 ปีแรกภายใต้แผนยุทธศาสตร์ ระยะปานกลาง 5 ปี (พ.ศ. 2561-2565) ที่ก�ำหนดวิสัยทัศน์ “มหาวิทยาลัยแห่งนวัตกรรมเพ่ือการ พัฒนาภูมิภาคอย่างม่ันคง” โดยเน้นแผนการพัฒนาสร้างความเข้มแข็งและโดดเด่นตาม อัตลักษณ์เชิงพ้ืนที่เพ่ือเป็นเสาหลักของภูมิภาคในการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากและศิลปวัฒนธรรม ของชุมชนด้วยวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและนวัตกรรมเพ่ือสร้างขีดความสามารถการแข่งขันในระดับ ภูมิภาค โดยกำ� หนดอัตลกั ษณ์เชิงพ้ืนที่ไว้ดังน้ี พนื้ ท่สี งขลา ดา้ นการพัฒนาเมืองด้วยวิทยาศาสตร์เทคโนโลยแี ละนวัตกรรม พ้นื ทรี่ ัตภูมิ ด้านการจดั การฟาร์มอัจฉรยิ ะ พ้ืนที่ตรัง ด้านการจดั การทรพั ยากรชายฝง่ั พน้ื ทน่ี ครศรธี รรมราช ดา้ นการจัดการเกษตด้วยนวัตกรรม(นวตั กรรมเกษตร)และ ดา้ นการจัดการทอ่ งเทยี่ วเชิงอนรุ กั ษ์ นวตั กรรมพฒั นาพน้ื ทเี่ พอ่ื ยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและหนนุ เสริมผปู้ ระกอบการชมุ ชน

โดยมยี ทุ ธศาสตรก์ ารพฒั นามหาวทิ ยาลยั ดงั น้ี 1)สร้างความโดดเด่นและเป็นเลิศเฉพาะทาง ตามอตั ลกั ษณเ์ ชงิ พ้นื ที่ 2)สรา้ งงานวจิ ยั เพอ่ื พฒั นาเชงิ พน้ื ทแ่ี ละกอ่ ให้ เกดิ คุณค่าทางเศรษฐศาสตร์ 3)สร้างนวัตกรรมการบริการวิชาการที่ก่อให้ เกดิ โอกาสทางธรุ กจิ 4)สรา้ งสรรคม์ รดกทางวฒั นธรรมบนแนวคดิ วิสาหกิจวฒั นธรรมอย่างย่งั ยนื 5)สร้างระบบการบริหารจัดการสมัยใหม่เพื่อ รองรับการเปลยี่ นแปลง นวตั กรรมพฒั นาพ้นื ที่เพ่อื ยกระดบั เศรษฐกจิ ฐานรากและหนนุ เสริมผ้ปู ระกอบการชมุ ชน

Chapter l ขอ้ วเิ คราะห์โจทยป์ ัญหา ความต้องการของพ้นื ท่ี ชุมชนลุ่มน�้ำ คือรากฐานการต้ังถ่ินฐานของชุมชนในประเทศไทยมาแต่อดีตเพราะการ ด�ำรงชีวิตและวิถีอาชีพประเพณีส่วนใหญ่จะใช้น้�ำเป็นปัจจัยส�ำคัญปัจจุบันพ้ืนท่ีลุ่มน้�ำถูกพัฒนา และเปล่ียนแปลงบริบทอย่างรวดเร็วในบางพื้นที่ถูกบุกรุกจากการพัฒนาของเมืองการ เปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ท้ังทางตรงและทางอ้อม การจัดการลุ่มน�้ำจ�ำเป็นต้องพัฒนาคุณภาพชีวิตของชุมชนในพื้นที่โดยรอบของลุ่มน�้ำด้วยเช่นเดียวกัน เพราะหากชมุ ชนมคี ณุ ภาพชวี ติ ทดี่ มี รี ายไดท้ เี่ พยี งพอชมุ ชนจะมคี วามพรอ้ มในการทำ� หนา้ ทเ่ี ปน็ ผบู้ รหิ ารจดั การและ ดูแลลุ่มน้�ำให้มีความสมบูรณ์และใช้ประโยชน์ได้อย่างยาวนานเน่ืองจากหลักการจัดการใช้ประโยชน์ ทรัพยากรธรรมชาติทุก ๆ อย่างภายในพน้ื ทลี่ ุม่ น�ำ้ และพืน้ ทีเ่ ชอ่ื มต่อโดยรอบพืน้ ทีล่ ุ่มน้�ำของผู้มสี ว่ นได้ส่วนเสีย จะ ตอ้ งมีโอกาสร่วมกันกำ� หนดขอบเขตพ้ืนที่ลุม่ นำ�้ ทีต่ อ้ งการจดั การ ร่วมกนั คิดวิเคราะห์สถานการณ์ รว่ มกนั ตดั สินใจ ก�ำหนดทิศทางการการจดั การ ร่วมกันลงมอื ปฏิบตั ิ และร่วมกนั รบั ผดิ ชอบผลดแี ละผลเสยี ที่จะเกิดข้ึน รวมถงึ ร่วม กันจัดสรรผลประโยชน์อยา่ งท่วั ถงึ และเป็นธรรม นวัตกรรมพัฒนาพืน้ ที่เพื่อยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและหนุนเสรมิ ผปู้ ระกอบการชมุ ชน

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัยใช้จุดแข็งจากประสบการณ์การบริหารจัดการชุดโครงการ โครงการ “การจัดการทรัพยากรแบบมีส่วนร่วมเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของชุมชนลุ่มน�้ำปะเหลียน จังหวัด ตรัง” ซ่ึงเป็นชุดโครงการวิจัยที่ยกระดับการท�ำงานแบบสร้างผลกระทบต่อพื้นที่และสามารถน�ำมาเป็นต้นแบบ เพ่ือการขยายผลโดยการวางกรอบการสร้างนวัตกรรมพัฒนาพ้ืนที่ เพ่ือยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและหนุน เสริมผู้ประกอบการชุมชน ด้วยการขยายเขตพ้ืนท่ีลุ่มน้�ำปะเหลียน จังหวัดตรัง จากชุดโครงการเดิม 3 อ�ำเภอ 3 ต�ำบล ให้ครอบคลุมพ้ืนท่ีลุ่มน�้ำปะเหลียนจากต้นน�้ำสู่ปลายน�้ำ (ภูผาสู่มหานที) รวมพ้ืนที่จ�ำนวน 4 อ�ำเภอ 14 ต�ำบล และน�ำร่องการขยายสู่ท่ีลุ่มน้�ำขนาดใหญ่ของภาคใต้ คือ ลุ่มน�ำ้ทะเลสาบสงขลาตอนล่างในจังหวัด สงขลา ซ่ึงครอบคลุมพ้ืนท่ีชุมชนจ�ำนวน 6 อ�ำเภอ 16 ต�ำบล ภายใต้ชื่อชุด “โครงการการพัฒนานวัตกรรม ชุมชนเพื่อยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและหนุนเสริมผู้ประกอบการชุมชนในเขตพื้นท่ีลุ่มน้�ำปะเหลียน จังหวัด ตรัง และลุ่มน�้ำทะเลสาบสงขลาตอนล่าง จังหวัดสงขลา” โดยเน้นการสร้างนวัตกรรมเพ่ือการยกระดับชุมชน สู่การเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันและพึ่งพาตนเองได้และการสร้างพัฒนาระบบและกลไกการบริหาร จัดการงานวิจัยนวัตกรรมชุมชนเพ่ือการพัฒนาเชิงพ้ืนที่การประเมินผลลัพธ์และผลกระทบทางเศรษฐกิจและ สังคม (ROI/SROI) จากการด�ำเนินงานวิจัยนวัตกรรมชุมชนของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัยท่ีเกิด ข้ึนในสังคม นวัตกรรมพัฒนาพ้นื ท่เี พื่อยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและหนุนเสรมิ ผูป้ ระกอบการชมุ ชน

Chapter ll สรุปผล การด�ำเนินงานทีผ่ ่านมา ปี 2558-2559 ส�ำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) ได้สนับสนุนงบประมาณวิจัย ให้กับมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัยเพ่ือด�ำเนินโครงการ“การสร้างตัวแบบเชิง กระบวนการและเคร่ืองมือในการจัดการทรัพยากรทะเลและชายฝั่งจังหวัดตรังสู่ความย่ังยืน” โดย มีเป้าหมายเพื่อสร้างตัวแบบเชิงกระบวนการในการวางแผนการจัดการทรัพยากรทะเลและชายฝั่ง ครอบคลุมพ้ืนท่ีชุมชนชายฝั่งใน 5 อ�ำเภอ ได้แก่ อ�ำเภอสิเกา อ�ำเภอกันตัง อ�ำเภอย่านตานขาว อ�ำเภอ หาดส�ำราญและอ�ำเภอปะเหลียนจังหวัดตรัง ต่อมาในปี 2560-2562 มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยีราชมงคลศรีวชิ ัย ไดร้ บั ทนุ สนับสนุนงานวจิ ยั เพ่อื พฒั นา เชงิ พน้ื ท่ี จากสำ� นกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การวจิ ยั (สกว.) แบบรว่ มทนุ วจิ ยั (Matching Fund) ภายใตง้ บทา้ ทายไทย โครงการ “การจัดการทรัพยากรแบบมีส่วนร่วมเพ่ือพฒั นาคณุ ภาพชวี ิตของชุมชนลุ่มน�้ำปะเหลยี น จังหวดั ตรงั ” ปี ท่ี 1 และปีท่ี 2 เพอ่ื ยกระดบั ความเขม้ แข็งของชุมชนบรเิ วณลมุ่ น�้ำปะเหลียน รกั ษาฐานทรพั ยากรสู่ความม่ังคงของ เศรษฐกจิ ชมุ ชน สรา้ งความอดุ มสมบรู ณข์ องแหลง่ ทรพั ยากร และการพฒั นาความเขม้ แขง็ ของชมุ ชนในพนื้ ทห่ี มบู่ า้ น บริเวณล่มุ นำ้� ปะเหลยี นทั้ง 3 อ�ำเภอ โดยมีโครงการวจิ ยั รวม 2 ปี จำ� นวน 23 โครงการ งบประมาณจดั การงานวิจัย รวม 9 ลา้ นบาท มผี ลลพั ธข์ องงานวจิ ยั ทเ่ี กดิ ผลกระทบสรา้ งการเปลย่ี นแปลงดา้ นคณุ คา่ และมลู คา่ ตอ่ กลมุ่ วสิ าหกจิ ชมุ ชน ชมุ ชนและสังคม ท้งั ทางด้านมติ เิ ศรษฐกจิ สงั คม และสงิ่ แวดลอ้ ม และผลักดันการขยายผลเชอ่ื มโยงกบั แผน งาน โครงการของยุทธศาสตรจ์ ังหวดั ตรัง นวตั กรรมพฒั นาพน้ื ท่ีเพ่อื ยกระดบั เศรษฐกจิ ฐานรากและหนุนเสรมิ ผ้ปู ระกอบการชมุ ชน

ขณะเดียวกันช่วงปี2561ส�ำนักงาน กองทุนสนับสนุนการวิจัย(สกว.)ได้สนับสนุนงบ ประมาณวิจัยให้กับเครือข่ายมหาวิทยาลัย เทคโนโลยีราชมงคล8แห่งแบบสมทบทุน จ�ำนวน35ล้านบาทเพื่อด�ำเนินโครงการวิจัย พัฒนาเชิงพื้นที่ภายใต้โครงการวิจัย]และพัฒนา ผปู้ ระกอบการหนงึ่ ตำ� บลหนงึ่ ผลติ ภณั ฑ(์ OTOP) เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันส่งผล มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย มีชุด ความรู้ในการบริหารจัดการชุดโครงการเพ่ือ พัฒนางานวิจัยเชิงพ้ืนท่ีการใช้เครื่องมือการ วิเคราะห์หว่ งโซค่ ณุ คา่ (NetworkValue Chain) เพ่ือน�ำมาก�ำหนดกรอบการท�ำงานในการวิจัย เพ่ือแก้ปัญหาช่วยให้ผลลัพธ์จากงานวิจัยเกิด ประสิทธิภาพและเกิดผลกระทบต่อชุมชนสังคม ไดเ้ ป็นอยา่ งมาก นอกจากนท้ี างมหาวทิ ยาลยั ไดส้ นบั สนนุ โครงการบรกิ ารวชิ าการแกช่ มุ ชนสงั คมมาตง้ั แต่ ป2ี 550 โดยการ สนับสนนุ ใหค้ ณะวิชาทำ� ความรว่ มมอื กบั ชุมชนและวางแผนการพัฒนาอยา่ งตอ่ เนือ่ งมผี ลงานความส�ำเร็จทง้ั ในด้าน ของการยกระดับเศรษฐกจิ ชุมชน และการสรา้ งความเขม้ แขง็ ของชมุ ชน นอกจากนมี้ หาวิทยาลยั เกิดความสมั พันธ์ ใกลช้ ดิ กบั ชมุ ชนมากขนึ้ ซงึ่ ขอ้ มลู และโอกาสทง้ั หมดนจ้ี ะไดใ้ ชเ้ ปน็ ฐานในการกำ� หนดคดั เลอื กชมุ ชนเปา้ หมายเพอื่ การ พฒั นานวตั กรรมชมุ ชน นวัตกรรมพัฒนาพืน้ ท่เี พ่อื ยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและหนุนเสริมผ้ปู ระกอบการชมุ ชน

การพฒั นาระบบและกลไกการบรหิ ารจดั การงานวจิ ยั เชงิ พน้ื ทข่ี องมหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลศรวี ชิ ยั ดำ� เนนิ การตามกรอบแนวคดิ หลกั คอื การเอาพนื้ ทเ่ี ปน็ ตวั ตง้ั (Area-based approach) เนน้ การกำ� หนดโจทยว์ จิ ยั จาก ปญั หาและความตอ้ งการของพน้ื ทผี่ า่ นกระบวนการสกดั โจทยว์ จิ ยั จนไดป้ ระเดน็ การวจิ ยั ทเ่ี ปน็ ปญั หาแทจ้ รงิ ของพนื้ ที่ และความรว่ มมื (Collaboration) เนน้ การสรา้ งปฏสิ มั พนั ธก์ บั ภาคเี ครอื ขา่ ยรวมถงึ ผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี (Stakeholder) ใชศ้ กั ยภาพของแตล่ ะกลมุ่ เพอื่ เขา้ มามสี ว่ นรวมในการขบั เคลอ่ื นการแกไ้ ขโดยงานวจิ ยั เชงิ พนื้ ที่ (Area-based ap- proach) มเี ปา้ หมายเพอื่ สรา้ งการเปลย่ี นแปลงในพน้ื ที่ ซงึ่ มหี ลายระดบั ตง้ั แตร่ ะดบั จงั หวดั ระดบั ชมุ ชนและระดบั ครวั เรอื น โดยอาศยั กระบวนการวจิ ยั เชงิ ปฏบิ ตั กิ ารอยา่ งมสี ว่ นรว่ ม (Participation process) กบั ภาคเี ครอื ขา่ ยตา่ งๆ ทำ� ให้ เกดิ การเรยี นรนู้ ำ� ไปสกู่ ารปรบั เปลยี่ นแนวคดิ และวธิ กี ารทำ� งานในภาคปฏบิ ตั อิ นั สง่ ผลตอ่ ความเปลย่ี นแปลงในพนื้ ทอี่ ยา่ ง เปน็ รปู ธรรมและความยง่ั ยนื ของการเปลย่ี นแปลง (เบญจมาศ ตรี ะมาศวณชิ และสลี าภรณ์ บวั สาย, 2558) กรอบแนวคดิ การจัดการงานวจิ ัยเพื่อพัฒพ้ืนที่ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัยได้จัดต้ัง “หน่วยจัดการงานวิจัยเพื่อพัฒนาเชิงพ้ืนที่” ภายใต้ สถาบันวิจัยและพัฒนาเป็นหน่วยงานรับผิดชอบหลักและก�ำกับดูแลโดยรองอธิการบดีฝ่ายวิจัยและบริการวิชาการ โดยมอี ธกิ ารบดีเปน็ ทีป่ รึกษา หน่วยจัดการงานวิจยั เพื่อพฒั นาเชิงพน้ื ท่ี ท�ำหนา้ ท่ี ประสานงานให้เกิดความร่วมมือ ระหวา่ งนกั วจิ ยั ของมหาวทิ ยาลยั กบั ภาคเี ครอื ขา่ ยภายนอกมหาวทิ ยาลยั โดยกำ� หนดพนื้ ทแ่ี ละเปา้ หมายการทำ� งาน รว่ มกนั กบั หนว่ ยงานในพนื้ ท่ี และจดั การงานวจิ ยั เรมิ่ ตง้ั แตก่ ารพฒั นากรอบการวจิ ยั การออกประกาศทนุ การสรา้ ง กลไกความรว่ มมอื กบั หนว่ ยงานในพน้ื ที่ จดั กจิ กรรมเพอื่ พฒั นานกั วจิ ยั รวมถงึ ผลกั ดนั ใหม้ กี ารเผยแพรผ่ ลงานวจิ ยั สู่ สาธารณะ และการส่งมอบผลงานวิจยั แก่ผ้ใู ชป้ ระโยชน์ นวัตกรรมพฒั นาพน้ื ท่เี พอื่ ยกระดบั เศรษฐกจิ ฐานรากและหนนุ เสรมิ ผู้ประกอบการชุมชน

การบรหิ ารงานวิจยั ของมหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวชิ ยั มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลศรวี ชิ ยั โดยหนว่ ยจดั การงานวจิ ยั เพอ่ื พฒั นาเชงิ พน้ื ท่ี มกี ลไกการบรหิ าร จดั การงานวจิ ยั ใหม้ คี วามเขม้ แขง็ เกดิ การสรา้ งเครอื ขา่ ยและรปู แบบการทำ� งานรว่ มกบั ชมุ ชน โดยใชอ้ งคค์ วามรทู้ าง วชิ าการเพือ่ หนนุ เสริมการพัฒนาชุมชนและสังคม เกิดระบบพนั ธกจิ สัมพนั ธร์ ะหว่างมหาวทิ ยาลัยกับสงั คม มกี ลไก การพัฒนานักวิจัยในท�ำงานวิจัยเชิงพ้ืนที่ที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในด้านบวกต่อชุมชนและสังคม โดยมีกรอบ การขับเคล่ือนการดำ� เนนิ งานด้านการวจิ ยั เพอ่ื พฒั นาเชิงพนื้ ท่ี นวัตกรรมพฒั นาพืน้ ทเี่ พ่อื ยกระดับเศรษฐกจิ ฐานรากและหนนุ เสรมิ ผปู้ ระกอบการชุมชน

เรม่ิ ตงั้ แตก่ ารจดั การระยะตน้ นำ้� ระยะกลางนำ้� และระยะปลายนำ้� โดยนำ� แนวคดิ ของกระบวนการมสี ว่ นรว่ มระหวา่ ง นักวิจัย ผบู้ ริหารของมหาวทิ ยาลยั ชมุ ชน ทอ้ งถ่ิน รวมถึงผู้มสี ่วนไดส้ ว่ นเสียจากภายนอกทัง้ หนว่ ยงานภาครฐั และ ภาคเอกชน เพอื่ รว่ มกนั วางแผนการดำ� เนนิ งาน ก�ำหนดโจทยว์ จิ ยั และการตดิ ตามความกา้ วหน้าของงานวิจัย โดย ปรบั เปลย่ี นกระบวนทศั นก์ ารทำ� งาน ทเี่ นน้ ใหค้ วามสำ� คญั กบั โจทยว์ จิ ยั ทไี่ ดม้ าจากปญั หาและความตอ้ งการของพนื้ ท่ี สร้างผลลัพธเ์ พอื่ ตอบสนองความตอ้ งการของผใู้ ช้ประโยชนอ์ ยา่ งแทจ้ รงิ วตั ถปุ ระสงค์ 1 เพ่ือพัฒนานวัตกรรมชุมชนส�ำหรับยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและหนุนเสริมผู้ประกอบ การชุมชนในเขตพื้นที่ลุ่มน�้ำปะเหลียน จังหวัดตรัง และลุ่มน้�ำทะเลสาบสงขลาตอนล่าง จังหวัดสงขลา 2 เพื่อขับเคล่ือนนวัตกรรมชุมชนสู่แผนงานระดับท้องถ่ินในการสร้างรายได้และเพิ่มขีด ความสามารถในการแข่งขันแก่ชมุ ชนเปา้ หมาย 3 เพื่อพัฒนากลไกการบริหารจัดการงานวิจัยของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรี วิชัยให้มีความเข้มแข็งและสนับสนุนระบบการวิจัยนวัตกรรมชุมชนกับกลไกจังหวัดเพื่อ พฒั นาเชงิ พืน้ ท่ี นวตั กรรมพฒั นาพ้นื ทเ่ี พ่อื ยกระดบั เศรษฐกจิ ฐานรากและหนนุ เสริมผปู้ ระกอบการชุมชน

คำ� ถามวจิ ยั 1. ระบบและกลไกการบริหารจดั การงานวจิ ัยนวตั กรรมชมุ ชนเพ่ือการพฒั นาเชงิ พื้นท ี่ ของมหาวิทยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลศรวี ชิ ยั เป็นอย่างไร 2. ผลลัพธ์และผลกระทบทางเศรษฐกจิ และสังคม จากการดำ� เนนิ งานวจิ ัยนวตั กรรม ชมุ ชนของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลศรีวิชัยมีความค้มุ คา่ เพยี งใด กรอบการวจิ ยั มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลศรวี ชิ ยั ไดก้ ำ� หนดกรอบแนวคดิ การวจิ ยั พฒั นาชมุ ชนนวตั กรรม ภายใต้ โครงการพัฒนานวัตกรรมชุมชนเพ่ือยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและหนุนเสริมผู้ประกอบการชุมชนในเขตพ้ืนท่ีลุ่ม น้ำ� ปะเหลียน จงั หวดั ตรัง และลมุ่ นำ�้ ทะเลสาบสงขลาตอนล่าง จงั หวดั สงขลา นวตั กรรมพัฒนาพ้นื ทเ่ี พอ่ื ยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและหนนุ เสริมผ้ปู ระกอบการชมุ ชน

มหาวิทยาลัยได้พัฒนาระบบการบริหารจัดการงานวิจัย เพื่อให้เกิดการเปล่ียนแปลงในพื้นที่ มีการสร้างระบบและ กระบวนการบริหารจัดการงานวจิ ยั สนบั สนุนการพฒั นานกั วจิ ยั พัฒนานกั วิจัยให้มที ักษะการท�ำงานร่วมกบั ชมุ ชน และใช้โจทย์วิจัยท่ีได้จากชุมชน มีการสนับสนุนนักวิจัยพ่ีเลี้ยง และกลไกอื่นๆ ที่ทางมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราช มงคลศรวี ชิ ัยจะได้พฒั นาขนึ้ จากการบรหิ ารงานวจิ ยั พัฒนาเชงิ พืน้ ที่ การพัฒนาระบบการวิจัยเพื่อการท�ำงานวิจัยพื้นท่ีลุ่มน�้ำ ได้ก�ำหนดรูปแบบออกเป็น 3องค์ประกอบคือ ส่วนของนักวจิ ยั จากมหาวิทยาลัยฯ สว่ นราชการและภาครัฐทใี่ ห้การสนับสนุน และส่วนทส่ี ามสำ� คัญที่สดุ คอื ส่วน ของชมุ ชนทอ้ งถนิ่ ซงึ่ จะมผี ลกระทบในการเปลย่ี นแปลงนกั วจิ ยั ใหเ้ กดิ ทกั ษะ มคี วามรู้ ความเขา้ ใจ การวจิ ยั เชงิ พน้ื ท่ี สามารถสร้างงานวิจัยรับใช้สังคมได้อย่างมีคุณภาพ ช่วยยกระดับเศรษฐกิจและสังคมของชุมชนลุ่มน้�ำได้อย่างเป็น รปู ธรรม และชว่ ยแกป้ ญั หาความยากจนและความเหลอื่ มล�้ำตามนโยบายรฐั บาลไดอ้ ย่างแท้จรงิ นวัตกรรมพฒั นาพ้นื ทเ่ี พื่อยกระดบั เศรษฐกจิ ฐานรากและหนนุ เสริมผปู้ ระกอบการชมุ ชน

ผลทคี่ าดวา่ จะไดร้ บั เป้าหมาย/ผลงานหลักของโครงการ ผลงานที่ส่งมอบส�ำคัญของภายใต้โครงการหลัก นวัตกรรมพัฒนา พ้ืนท่ีเพื่อยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและหนุนเสริมผู้ประกอบการชุมชนในเขตพื้นที่ลุ่มน้�ำปะเหลียน จังหวัดตรัง และลมุ่ น้�ำทะเลสาบสงขลาตอนล่าง จงั หวดั สงขลา จำ� นวน 22 โครงการวจิ ยั ย่อย แสดงความเชือ่ มโยงของการ พฒั นาทเ่ี สรมิ การขดี ความสามารถของชมุ ชน การเรยี นรู้ การประยกุ ตใ์ ชค้ วามรู้ เทคโนโลยพี รอ้ มใจ และนวตั กรรม ชมุ ชน เพอ่ื แกไ้ ขปญั หาของชมุ ชน โดยมผี ลผลติ จากการวจิ ยั ทจ่ี ะสง่ มอบภายใตช้ มุ ชนนวตั กรรมเพอื่ การพฒั นาอยา่ ง ย่ังยืน รายละเอยี ดดงั นี้ ตารางท1่ี 1ผลผผลลผติลจิตาจกากากราวรจิวัยจิ ทัย่จีทะจี่ สะง่สมง่ อมบอภบาภยาใยตใช้ตมุช้ ชุมนชนวนตัวกัตรกรมรเมพเพือ่ กือ่ ากราพรพัฒฒั นานอายอ่ายงา่ ยงง่ัยยั่งนืยืน ผลผลิต จ�ำนวน ระบุเปา้ หมาย 30 ชุมชน - ชุมชนเป้าหมายน�ำนวัตกรรม ชุมชนไปใช้เพ่ือเพิ่มขีดความ 1. ชุมชนนวัตกรรม สามารถในการจัดการตนเอง และสร้างโอกาสในการแข่งขัน 1.1 ชุมชนมีขีดความสามารถใน สรา้ งการเปลย่ี นแปลงในมติ ดิ า้ น การพัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดีข้ึน การจดั การตนเอง ในมติ ดิ า้ นการ เศรษฐกิจเติบโตในชุมชน สิ่ง แวดล้อมของชุมชนดีขน้ึ พัฒนาคุณภาพชีวิต เศรษฐกิจ - ชุมชนมีความรู้ สามารถใช้ นวตั กรรมชมุ ชนเพม่ิ ศกั ยภาพใน ส่ิงแวดล้อม ของชุมชนด้วย การพัฒนาคุณภาพชีวิต ส่ิง แวดล้อมของชมุ ชน ความรแู้ ละนวตั กรรม -ชุมชนสามารถแก้ปัญหาใน ชุมชนด้วยนวัตกรรมชุมชนได้ 1.2 ชุมชนมีศักยภาพในการ แ ล ะ พั ฒ น า น วั ต ก ร ร ม ด ้ ว ย ตนเองเพิม่ ขน้ึ พฒั นาคณุ ภาพชวี ติ สง่ิ แวดลอ้ ม ข อ ง ชุ ม ช น ด ้ ว ย ค ว า ม รู ้ แ ล ะ นวัตกรรม 1.3 ชุมชนมกี ารสร้างความรแู้ ละ น�ำความรู้ไปใช้ในการจัดการ ปัญหาในชุมชน นวตั กรรมพัฒนาพื้นท่ีเพอื่ ยกระดับเศรษฐกจิ ฐานรากและหนุนเสรมิ ผ้ปู ระกอบการชมุ ชน

นวัตกรชุมชนมีความเช่ียวชาญ 154 คน ในสาขาต่าง ๆ ดงั นี้ 2. นวัตกรชุมชน (นวัตกรชาว 1 . เ ท ค โ น โ ล ยี เ ค รื่ อ ง จั ก ร แ ล ะ บา้ น) เทคโนโลยเี พอื่ การเกษตร 82 คน 2.การพัฒนาผลิตภัณฑ์ผลผลิต 50 เทคโนโลยีพร้อม การเกษตร 54 คน 3. นวัตกรรมชุมชน (เทคโนโลยี ใช้/ชดุ ความรู้ 3.เทคโนโลยีและชุดความรู้เพื่อ พรอ้ มใช้/ชดุ ความรู)้ สร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจชุมชน 18 คน 1.เทคโนโลยเี ครือ่ งจกั รและ 4.รายไดช้ ุมชนเปลยี่ นแปลง เพ่ิมข้ึน ร้อยละ 15 เทคโนโลยีเพอื่ การเกษตร 16 ผลงาน 2.ชุดความรูก้ ารพัฒนผลิตภณั ฑ์ 5. เกดิ Learning and innova- จ�ำนวน 1 กลไกการเรยี นรู้ ผลผลิตการเกษตร 19 ผลงาน tion platform 3.เทคโนโลยี/ชุดความรู้ ส�ำหรับ การสรา้ งมูลคา่ ทางเศรษฐกิจ ชุมชน 15 ผลงาน กลุ่มชุมชนเป้าหมายมีรายได้เพิ่ม ขน้ึ อย่างนอ้ ยรอ้ ยละ 15 จากการ ใช้นวัตกรรมชุมชนไปเพ่ิมความ สามารถในการผลติ และการสรา้ ง อาชีพในชมุ ชน กลไกการเรยี นรู้ Learning and innovation platform ของชุด แผนงานการท�ำงานขยายผล นวัตกรรมชุมชนเพ่ือการพัฒนา อย่างย่ังยนื นวัตกรรมพัฒนาพน้ื ทีเ่ พื่อยกระดบั เศรษฐกิจฐานรากและหนนุ เสรมิ ผู้ประกอบการชมุ ชน

สำ� หรบั เปา้ หมายของผลผลติ (output) และตวั ชว้ี ดั ของโครงการหลกั หลกั นวตั กรรมพฒั นา พ้ืนท่ีเพื่อยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและหนุนเสริมผู้ประกอบการชุมชนในเขตพ้ืนท่ีลุ่มน�้ำปะเหลียน จังหวดั ตรัง และลุม่ น้ำ� ทะเลสาบสงขลาตอนล่าง จังหวัดสงขลา รายละเอียดดงั ตารางท่ี 2 ตารางที่ 2 เปา้ หมายของผลผลติ (output) และตวั ชว้ี ัดของโครงการหลัก วตั ถปุ ระสงค ์ ผลผลติ (Output) ผลลัพธ์ (Outcome) ผลกระทบ (Impact) 1. พฒั นานวตั กรรมชุมชน 1. ไดข้ อ้ มูลชุมชน (village 1.รปู แบบความเหมาะสม 1. นวตั กรสามารถใชง้ าน สำ� หรบั ยกระดบั เศรษฐกิจ profile) เพื่อนำ� ไปส่กู าร ของชมุ ชนต่อการยอมรบั และพัฒนาต่อยอดไดเ้ อง ฐานรากและหนนุ เสริมผู้ ออกแบบและนำ� นวัตกรรม นวัตกรรมชุมชน ประกอบการชุมชนในเขต ลงไปใช้ 2. นวัตกรรมชุมชนสามารถ พ้ืนทลี่ ุ่มน�้ำปะเหลยี น 2. ไดน้ วตั กรรมชุมชนท่ี ใช้ยกระดบั ชมุ ชนไดจ้ รงิ จังหวดั ตรงั และลุ่มนำ้� สามารถนำ� ไปยกระดับขดี เพ่มิ สร้างเปลี่ยนแปลงใน ทะเลสาบสงขลาตอนลา่ ง ความสามารถชมุ ชนได้จรงิ มติ ิเศรษฐกจิ สงั คมและสิ่ง จงั หวดั สงขลา แวดล้อม 2. เพอื่ ขบั เคลอ่ื นนวัตกรรม 3ผลักดันแผนงาน 3. เกดิ แผนงานโครงการที่ 2. แผนงาน/โครงการ ได้ ชมุ ชนสูแ่ ผนงานระดบั ท้อง โครงการสทู่ ้องถิ่นระดับ ชุมชนต้องการ เชอื่ มโยงกับ รับการสนับสนนุ งบ ถิน่ ในการสรา้ งรายไดแ้ ละ ตำ� บล จงั หวดั และบูรณา กลไกแผนงานระดบั ทอ้ งถน่ิ ประมาณ และขยายผลสู่ เพ่มิ ขีดความสามารถในการ การระหวา่ งความรูท้ าง เพือ่ ขับเคล่อื นนวัตกรรมใน พน้ื ทเ่ี ปา้ หมายและชมุ ชน แข่งขนั แก่ชุมชนเป้าหมาย วชิ าการภมู ปิ ัญญาชมุ ชน การสร้างความเขม้ แข็ง ขยายผลได้จรงิ โดยหนว่ ย 4.ชมุ ชนสามารถเข้าส่กู าร และสามารถพง่ึ พาตนเอง งานภาคีท่เี กยี่ วขอ้ ง แข่งขนั ด้วยการใช้ ได้ เข้าสูก่ ารแขง่ ขันในดา้ น นวัตกรรมชมุ ชน อาชพี 3. เพื่อพัฒนากลไกการ 5. นกั วิจยั ท�ำงาน ร่วมกับ 4. มรี ะบบโครงสร้างกาเกิด 3. มหาวทิ ยาลยั ได้รับงบ บรหิ ารจดั การงานวจิ ยั ของ ชมุ ชนและเครือข่ายภาคี ระบบและกลไกการบรหิ าร ประมาณดา้ นวจิ ยั และ มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยีราช 6. เกดิ ระบบกลไกสนับสนนุ งานวิจยั เพอ่ื พัฒนาเชงิ บริการวิชาการเพม่ิ ขึ้น มงคลศรีวิชัยใหม้ ีความเขม้ ทที่ ำ� งานร่วมกับภาคเี ครอื พน้ื ท่ที ี่มปี ระสทิ ธิภาพ 4. มหาวทิ ยาลยั ได้รับการ แข็งและสามารถสนบั สนุน ขา่ ยไดอ้ ย่างมีประสิทธิภาพ 5.. มโี ครงสร้างพนั ธกิจ ประเมนิ ดา้ นมหาวทิ ยาลยั ระบบการวิจยั นวัตกรรม 7.เกิดการบรู ณาการด้าน สัมพนั ธ์มหาวทิ ยาลยั กบั เชงิ พนื้ ท่ใี นระดบั สูงขึ้น ชุมชนกบั กลไก จงั หวัดเพอ่ื การบรกิ ารวชิ าการ ดา้ นสง่ิ สงั คม สู่ University พฒั นาเชิงพ้นื ที่ แวดล้อม และภารกจิ งา Engagement นอื่นๆ นวตั กรรมพฒั นาพนื้ ที่เพ่ือยกระดับเศรษฐกจิ ฐานรากและหนุนเสรมิ ผ้ปู ระกอบการชุมชน

มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลศรวี ชิ ยั ไดม้ กี ารปรบั เปลยี่ นแนวทางการดำ� เนนิ งาน ดา้ นโครงสรา้ งและระบบการบรหิ ารจดั การงานวจิ ยั เพอื่ พฒั นาเชงิ พน้ื ทโ่ี ดยใหท้ าง หน่วยจัดการงานวิจัยเพื่อพัฒนาเชิงพื้นท่ี ภายใต้การดูแลของสถาบันวิจัยและ พัฒนาท�ำหน้าที่บริหารจัดการงานวิจัยแผนงานส�ำคัญ(Flagship) ประจ�ำ ปีงบประมาณ 2563 กรอบชุมชนนวตั กรรมเพ่อื การพัฒนาอยา่ งย่งั ยืน

ระบบและจัดการ การบรหิ ารงานวจิ ยั

โครงสรา้ งและระบบการบริหารจดั การงานวจิ ยั มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัยได้มีการปรับเปล่ียนแนวทางการด�ำเนินงานด้านโครงสร้างและ ระบบการบรหิ ารจดั การงานวจิ ยั เพอ่ื พฒั นาเชงิ พน้ื ทโ่ี ดยใหท้ างหนว่ ยจดั การงานวจิ ยั เพอ่ื พฒั นาเชงิ พน้ื ท่ี ภายใตก้ าร ดูแลของสถาบันวิจัยและพัฒนาท�ำหน้าท่ีบริหารจัดการงานวิจัยแผนงานส�ำคัญ(Flagship) ประจ�ำปีงบประมาณ 2563 กรอบชุมชนนวัตกรรมเพอื่ การพฒั นาอย่างยง่ั ยนื นวัตกรรมพัฒนาพ้นื ทเี่ พอ่ื ยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและหนนุ เสรมิ ผู้ประกอบการชมุ ชน

กลไกการบริหารจดั การงานวจิ ยั ของมหาวทิ ยาลยั ในชุดโครงการวจิ ยั นวัตกรรมพัฒนาพ้นื ท ่ี ประกอบ ไปด้วย ผู้บริหารที่รับผดิ ชอบ ไดแ้ ก่ รองอธิการบดที ี่ก�ำกบั ดแู ลฝา่ ยวิจยั และบริการวชิ าการ และหน่วยงานของ มหาวิทยาลัยที่ก�ำกับดูแลชุดโครงการวิจัยฯ ได้แก่ หน่วยจัดการงานวิจัยเพ่ือพัฒนาเชิงพ้ืนที่ สถาบันวิจัยและ พฒั นา และหนว่ ยงานสนบั สนนุ คอื สำ� นกั การจดั การนวตั กรรมและถา่ ยทอดเทคโนโลยี โดยพบวา่ ปจั จยั สำ� คญั ของ ความสำ� เรจ็ คอื การกำ� หนดบทบาทหน้าทข่ี องผู้บริหารและหนว่ ยงาน ซงึ่ สรปุ ไดด้ งั น้ี 1. รองอธกิ ารบดฝี า่ ยวจิ ยั และบรกิ ารวชิ าการ มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลศรวี ชิ ยั ทำ� หนา้ ทบี่ รหิ าร แผนงานในฐานะผอู้ ำ� นวยการแผนงานวจิ ยั ชดุ โครงการนวตั กรรมพฒั นาพนื้ ทเี่ พอื่ ยกระดบั เศรษฐกจิ ฐานรากและ หนุนเสริมผู้ประกอบการชุมชนในเขตพ้ืนที่ลุ่มน�้ำปะเหลียน จังหวัดตรัง และลุ่มน้�ำทะเลสาบสงขลาตอนล่าง จังหวัดสงขลา 2. หนว่ ยจดั การงานวจิ ยั เพอื่ พฒั นาเชงิ พนื้ ท่ี สถาบนั วจิ ยั และพฒั นา มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลศรี วิชยั ท�ำหน้าท่ีตดิ ตอ่ ประสานงานนกั วจิ ัย การหนนุ เสริมพฒั นาศกั ยภาพนักวิจยั การควบคมุ ระบบและกลไกการ ติดตามการใช้จ่ายเงินโครงการวจิ ยั การรายงานความก้าวหน้า และการตรวจสอบการดำ� เนินโครงการ 3. สำ� นกั การจดั การนวตั กรรมและถา่ ยทอดเทคโนโลยี มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลศรวี ชิ ยั ทำ� หนา้ ท่ี สนับสนุนการพัฒนานวัตกรรมชุมชน การพัฒนานวัตกรชุมชน การเข้าสู่กระบวนการทรัพย์สินทางปัญญา การ หนุนเสริมศกั ยภาพนกั วิจยั การออกแบบ Learning and innovation platform นวัตกรรมพัฒนาพื้นท่ีเพอื่ ยกระดับเศรษฐกจิ ฐานรากและหนุนเสรมิ ผู้ประกอบการชมุ ชน

2. ระบบและกลไกการบริหารจัดการงานวิจัย ระบบและกลไกการบริหารจัดการงานวิจัยเพื่อพัฒนาพ้ืนท่ี ส�ำหรับแผนงานวิจัยกรอบชุมชนนวัตกรรม เพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน ของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย พบว่าสถาบันวิจัยและพัฒนา โดยหน่วย จดั การงานวจิ ัยเพ่ือพฒั นาเชิงพน้ื ท่ี ไดม้ ีการออกแบบระบบและกลไกการบรหิ ารจัดการงานวิจัย ท่ผี ่านการทบทวน และระดมความคิดเห็นร่วมกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ทั้งภายในและภายนอก รวมท้ังมีการปรับใช้เพื่อท�ำงานร่วมกับ ชุมชน จนเกิดเป็นระบบสนับสนุนพันธกิจสัมพันธ์ระหว่างมหาวิทยาลัยกับสังคม โดยมีกรอบการขับเคล่ือนการ ด�ำเนินงานดา้ นการวิจยั เพื่อพฒั นาเชงิ พนื้ ที่ แบง่ เปน็ 3 ส่วน ได้แกก่ ารบริหารจดั การส่วนตน้ นำ้� (Upstream), การ บริหารจดั การสว่ นกลางนำ้� (Midstream) และการบรหิ ารจดั การส่วนปลายน�ำ้ (Downstream) นวตั กรรมพฒั นาพ้นื ทเ่ี พอ่ื ยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและหนนุ เสริมผู้ประกอบการชมุ ชน

การบริหารจัดการส่วนตน้ น้�ำ การบรหิ ารจดั การสว่ นตน้ นำ้� (Upstream) เปน็ การจดั การขน้ั ตอนแรกของการบรหิ ารจดั การ งานวจิ ัย ซงึ่ ประกอบดว้ ยกลไกการพัฒนากรอบการวิจยั การพฒั นาโครงการวจิ ัยทมี่ คี ุณภาพ การ จัดท�ำสัญญาทุนและเปิดบัญชีธนาคาร การออกระเบียบการเงินและบัญชี และการสร้างกลไกความ ร่วมมือกับภาคีในพน้ื ที่ กิจกรรมสนบั สนนุ กลไกการจดั การงานวจิ ัยส่วนตน้ นำ�้ กิจกรรมสนบั สนุนกลไกการจดั การงานวิจัยสว่ นต้นนำ้� เป็นกิจกรรมการออกแบบงานวิจัย ซึ่งประกอบด้วย การก�ำหนดกรอบงานวิจัยและพัฒนาโจทย์ เครื่อง มือท่ีใช้ในการจัดการ ได้แก่ การจัดเวทีวิเคราะห์ปัญหาด้วยการก�ำหนดกรอบและประเด็นการวิจัย โดยมีการต้ัง ค�ำถาม การระดมสมอง การ์ดเทคนิค การท�ำแผนภูมิความคิด (Mind Map) และมีกลไกในส่วนของการทบทวน กรอบการวิจยั ผา่ นเวทผี ู้มีส่วนได้สว่ นเสยี และ กลไกพเ่ี ล้ยี ง และมีการสร้างกลไกลความรว่ มมอื กับภาคีในพื้นที่เพื่อ หนนุ เสรมิ การจดั การและดำ� เนนิ งานวจิ ยั การพจิ ารณาโครงการวจิ ยั การจดั ทำ� สญั ญาทนุ และการออกแบบตดิ ตาม โครงการวจิ ัย มีรายละเอียดคือ 1.) การพัฒนากรอบการวจิ ัย เปน็ การชแ้ี จงทิศทางการพฒั นางานวิจัยเชงิ พืน้ ท่เี ตรยี มเวที เครือ่ งมอื และ กระบวนการเพอื่ การกำ� หนดกรอบโจทยว์ จิ ยั เพอื่ ในเขตพน้ื ทล่ี มุ่ นำ้� ปะเหลยี น จงั หวดั ตรงั และลมุ่ นำ�้ ทะเลสาบสงขลา ตอนลา่ ง จงั หวดั สงขลา ซง่ึ มชี มุ ชนและตวั แทนจงั หวดั เขา้ รว่ มประชมุ การพฒั นากรอบการวจิ ยั เพอื่ ไดก้ รอบประเดน็ วิจัยทีต่ รงตามความคาดหวังจากชุมชน และสอดคล้องกบั ยทุ ธศาสตรจ์ งั หวดั นวตั กรรมพฒั นาพ้นื ท่เี พอื่ ยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและหนนุ เสรมิ ผปู้ ระกอบการชมุ ชน

การพฒั นากรอบการวิจยั และเครื่องมือในการจดั ท�ำกรอบการวจิ ัย 2. การออกประกาศทุนการวิจัย โดยทางสถาบนั วิจัยและพฒั นา ประกาศประชาสัมพันธ์ไปยงั หน่วย งานระดบั คณะและวทิ ยาลยั เพอื่ เชญิ ชวนผทู้ ส่ี นใจเขา้ พฒั นาโจทยว์ จิ ยั พฒั นาเชงิ พน้ื ท่ี ภายใตพ้ นื้ ทซ่ี งึ่ มหาวทิ ยาลยั ฯ ก�ำหนด เพื่อพัฒนาข้อเสนอโครงการส่งหน่วยบริหารและจัดการทุนวิจัยด้านการพัฒนาระดับพ้ืนที่ (บพท.) ตาม ประกาศรับข้อเสนอแผนงานส�ำคัญ (Flagship) ประจำ� ปงี บประมาณ 2563 ชุมชนนวัตกรรมเพอื่ การพัฒนาอย่าง ยั่งยืน นวตั กรรมพฒั นาพ้นื ทเ่ี พ่ือยกระดบั เศรษฐกิจฐานรากและหนุนเสริมผูป้ ระกอบการชมุ ชน

การออกประกาศรับข้อเสนอโครงการวิจัย เป็น ข้ันตอนการเปิดรับข้อเสนอโครงการ โดยเครื่องมือท่ีใช้ใน การจัดการได้แก่ กรอบการวิจัย ประกาศทุนของหน่วยให้ ทนุ ประกาศมหาวทิ ยาลยั ทง้ั นไี้ ดม้ กี ารเสรมิ กจิ กรรมใหน้ กั วิจยั ลงพ้ืนที่เพือ่ ศกึ ษาบรบิ ทของชุมชน ปัญหา และความ ตอ้ งการของชมุ ชน ซงึ่ ประชาสมั พนั ธใ์ หน้ กั วจิ ยั ทกุ วทิ ยาเขต ได้รับทราบ ภายหลังการได้กรอบการวิจัยซึ่งเป็นความ ต้องการของชุมชนสังคมแล้ว ทางมหาวิทยาลัยได้ออก ประกาศรับข้อเสนอโครงการจากนักวิจัย และเม่ือได้รับข้อ เสนอโครงการวิจัยแล้ว จึงจัดให้มีการพิจารณาข้อเสนอ โครงการวจิ ัย โดยมีผู้ทรงคุณวุฒแิ ละผ้มู ีสว่ นได้ส่วนเสยี ข้อ เสนอโครงการท่ีผ่านการพิจารณาเหน็ ชอบ จะถูกบรรจุเปน็ ข้อเสนอในแผนงานวิจัย และส่งเข้าระบบการส่งข้อเสนอ โครงการวิจยั ของแหลง่ ทุน นวตั กรรมพฒั นาพื้นท่เี พื่อยกระดบั เศรษฐกจิ ฐานรากและหนุนเสรมิ ผูป้ ระกอบการชมุ ชน

3. การจดั ทำ� สัญญารบั ทุนอดุ หนุนการวิจัยและเปิดบญั ชธี นาคาร เพื่อรองรบั เงนิ ทนุ วจิ ัย โดย การท�ำสัญญารบั ทุนอดุ หนนุ การวิจยั มี 2 ประเภท คอื 3.1 สญั ญารบั ทนุ อดุ หนนุ การวจิ ยั ระหวา่ งหนว่ ยบรหิ ารและจดั การทนุ ดา้ นการพฒั นาระดบั พน้ื ที่ (บพท.) กับ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย “ส่วนน้ี บพท. เป็นผู้จัดท�ำสัญญา” ส�ำหรับการด�ำเนินการเปิดบัญชีธนาคารเพื่อรองรับทุนการวิจัยของ “โครงการ Falgship ปงี บประมาณ พ.ศ. 2563” ไดด้ ำ� เนนิ การเปดิ บญั ชธี นาคาร ชอ่ื บญั ชี “มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยี ราชมงคลศรีวชิ ัย – บพท.” ใช้ในการบริหารจดั การเงินทุนวจิ ัย 3.2 สญั ญารับทนุ อุดหนุนการวิจัยระหว่างรองอธิการบดี ประจ�ำวทิ ยาเขตตรงั ในฐานะผ้รู ับมอบ อำ� นาจจากอธกิ ารบดี ทำ� สัญญากบั ผู้อ�ำนวยการแผนงานวจิ ัย โดยทางหนว่ ยจดั การงานวิจยั เพือ่ พฒั นาเชงิ พ้นื ที่ จดั ท�ำเอกสารสญั ญารับทุนอุดหนนุ การวจิ ยั โดยทางผอู้ ำ� นวยการแผน งานวจิ ยั ขออนมุ ัติเปดิ บัญชีธนาคาร เพ่อื รบั เงินอุดหนุนของแผนงานวิจยั ชื่อบญั ชี “PMUA- 1452966” 3.3 สญั ญารบั ทนุ อุดหนนุ การวิจัย ระหวา่ งผอู้ �ำนวยการแผนงานวิจัยกับหวั หน้าชุดโครงการวจิ ยั ย่อย โดยทางหน่วยจัดการงานวิจัยเพ่ือพัฒนาเชิงพื้นที่ จัดท�ำเอกสารสัญญารับทุนอุดหนุน การวิจัย ซ่ึงตวั อยา่ งสญั ญารับทุนอดุ หนนุ การวิจัย (ภาคผนวก ก) และอนุมัติใหน้ กั วิจัยเปิด บญั ชีธนาคาร และการจดั ทำ� สัญญารับทุนวจิ ัย ชื่อบัญชี “PMUA-1452966-xx” ตามล�ำดับ โครงการวิจยั นวัตกรรมพฒั นาพนื้ ทเี่ พอื่ ยกระดับเศรษฐกิจฐานรากและหนุนเสริมผู้ประกอบการชมุ ชน

4. การสรา้ งกลไกการร่วมมือกับภาคีในพ้นื ที่ การท�ำงานวจิ ัยเพ่ือพฒั นาเชิงพ้นื ทเ่ี ป็นการท�ำงานท่ี อาศยั ความรว่ มมอื และบรู ณาการเครอื ขา่ ยการทำ� งานจากทกุ ภาคสว่ น โดยมหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลศรวี ชิ ยั ไดป้ ระสานความรว่ มมอื กบั กลมุ่ เปา้ หมายทส่ี ำ� คญั โดยมกี ระบวนการและกลไกการรว่ มมอื กบั ภาคใี นพนื้ ที่ กระบวน ท�ำงานแบบมีสว่ นรว่ มเรมิ่ ต้ังแตใ่ หภ้ าคเี ครอื ข่ายรว่ มระดมความคิดเห็น และกำ� หนดกรอบวจิ ยั กระบวนการแตง่ ต้ัง ภาคเี ครือขา่ ยเขา้ มาเป็นคณะกรรมการพจิ ารณาขอ้ เสนอโครงการวจิ ยั และตดิ ตามความก้าวหน้าของงานวจิ ยั และ ทส่ี ำ� คญั คอื การสง่ ผลผลติ งานวจิ ยั ใหก้ บั กลมุ่ เปา้ หมายหลกั ของการวจิ ยั และการเชอ่ื มโยงใหห้ นว่ ยงานภาคที เี่ กยี่ วขอ้ ง นำ� ผลผลติ งานวจิ ัยไปตอ่ ยอดขยายผลเพือ่ ใหเ้ กดิ การเปลยี่ นแปลงในวงกว้าง 5. การบรหิ ารการเงนิ และบญั ชี มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรวี ชิ ัย ได้มีประกาศ กำ� หนดหลกั เกณฑ์ ระเบยี บการเงนิ และการบรหิ ารการเงนิ และพสั ดุ สำ� หรบั การเบกิ จา่ ยและการใชจ้ า่ ยอดุ หนนุ ของชดุ โครงการ วจิ ยั ภายใต้แผนงานริเริม่ ส�ำคัญ (Flagship) ประจำ� ปงี บประมาณ 2563 จากหนว่ ยบริหารและจดั การทนุ ด้านการ พฒั นาระดบั พนื้ ที่ (บพท.) โดยกำ� หนดใหใ้ ชห้ ลกั เกณฑข์ องหนว่ ยบรหิ ารและจดั การทนุ กำ� หนด หรอื ใชร้ ะเบยี บ หลกั เกณฑ์ ข้อกำ� หนด แนวปฏบิ ตั ขิ องสำ� นกั งานกองทนุ สนับสนนุ การวิจัย ตามท่หี นว่ ยบริหารและจัดการทนุ เห็นชอบ นวตั กรรมพฒั นาพ้นื ทเ่ี พือ่ ยกระดบั เศรษฐกิจฐานรากและหนุนเสรมิ ผู้ประกอบการชมุ ชน

โดยก�ำหนดให้สถาบันวิจัยและพัฒนามีหน้าท่ีก�ำกับรับผิดชอบบริหารจัดการประสานงานโครงการและ อ�ำนวยความสะดวกเพ่ือให้ด�ำเนินการชุดโครงการวิจัยภายใต้แผนงานริเร่ิมส�ำคัญ(Flagship)ประจ�ำ ปงี บประมาณ2563ทไี่ ดร้ บั การสนบั สนนุ สำ� เรจ็ ลลุ ว่ งตามขอ้ ตกลงระหวา่ งมหาวทิ ยาลยั กบั หนว่ ยบรหิ ารและจดั การ ทนุ และสามารถประกาศขอ้ กำ� หนดแนวปฏบิ ตั ขิ องสำ� นกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การวจิ ยั เพอ่ื ใหเ้ กดิ ประสทิ ธภิ าพสงู สดุ การกำ� หนดการแบ่งจ่ายเงินงวดเพือ่ การดำ� เนนิ การวิจยั น้ัน ใหด้ ำ� เนินการแบ่งจา่ ยเงนิ งวดดังนี้ - งวดที่ 1 จ�ำนวน 60 เปอรเ์ ซ็นต์ ของเงนิ อุดหนนุ การวจิ ัย (คา่ ด�ำเนนิ การวิจัย) จา่ ยเม่อื ท�ำสญั ญารับทุน เรยี บรอ้ ยแลว้ ซง่ึ ในสว่ นหนว่ ยทางหนว่ ยจดั การงานวจิ ยั เพอื่ พฒั นาเชงิ พน้ื ทไ่ี ดท้ ำ� “บนั ทกึ ขอ้ ความแจง้ การโอนเงนิ ” พรอ้ มทงั้ เรยี กเก็บใบส�ำคญั รับเงินทกุ โครงการวจิ ยั ย่อย 1-22 โครงการ - งวดท่ี 2 จำ� นวน 20 เปอรเ์ ซ็นต์ ของเงนิ อดุ หนุนการวจิ ยั (ค่าดำ� เนินการวิจัย) จ่ายเมอื่ ผู้ให้ทนุ ไดร้ บั และ ตรวจประเมินรายงานความกา้ วหนา้ รอบ 6 เดอื น นบั จากวันทำ� สัญญา เรียบรอ้ ยแล้ว “บันทกึ ข้อความแจ้งการโอน เงิน” พร้อมทง้ั เรยี กเกบ็ ใบส�ำคัญรบั เงนิ ทุกโครงการวจิ ยั ยอ่ ย 1-22 โครงการ - งวดท่ี 3 จำ� นวน 20 เปอรเ์ ซน็ ต์ ของเงนิ อดุ หนนุ การวจิ ยั (คา่ ตอบแทนนกั วจิ ยั และคา่ ธรรมเนยี มอดุ หนนุ สถาบัน) จ่ายเม่ือผู้ให้ทุนได้รับรายงานฉบับสมบูรณ์ พร้อมท้ังรายงานผลการวิจัยผ่านระบบสารสนเทศการวิจัยท่ี คณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม และมหาวิทยาลัยก�ำหนดเรียบร้อยแล้ว “บันทึกข้อความ แจง้ การโอนเงนิ การออกใบเสร็จรบั และปิดบญั ชีธนาคาร” ทุกโครงการวิจยั ยอ่ ย 1-22 โครงการ สรปุ ข้ันตอนการ เบกิ จา่ ยงบประมาณโครงการวิจัยเพื่อพัฒนาเชงิ พ้ืนท่ี รวมท้ังมกี ารให้บรกิ ารจดั คลินกิ ใหบ้ รกิ ารเบิกจ่ายงบประมาณ เอกสารทางทางเงิน รวมทั้งมี กลไกการเรยี กเก็บเอกสาร ดังน้ี 1) รายงานสรุปการเงนิ ในรอบ 6 เดอื น 2) รายงานสรปุ การเงนิ ในรอบ 12 เดอื น 3) งบประมาณทีเ่ สนอส�ำหรบั งวดที่ 2 4) เอกสารทางการเงินในการเบกิ จ่ายของโครงการวจิ ยั ในรอบ 6 เดอื นใบเสรจ็ รับเงิน ใบรับรองใบเสร็จ และใบสำ� คญั รบั เงิน ทกุ โครงการวิจัยยอ่ ยท่ี 1-22 โครงการ โดยให้ทางนกั วิจยั จัดสง่ เอกสารดัง กลา่ วเปน็ เอกสารสำ� เนา สำ� หรบั เอกสารตวั จรงิ ใหเ้ กบ็ ไวก้ บั ทางหวั หนา้ โครงการวจิ ยั และจดั สง่ เอกสารและหลกั ฐาน มายงั หนว่ ยจดั การงานวิจยั เพือ่ พัฒนาเชิงพ้นื ที่ สถาบันวจิ ยั และพฒั นา นวตั กรรมพัฒนาพืน้ ท่ีเพื่อยกระดบั เศรษฐกิจฐานรากและหนุนเสรมิ ผ้ปู ระกอบการชุมชน

นวตั กรรมพัฒนาพ้นื ที่เพ่อื ยกระดบั เศรษฐกจิ ฐานรากและหนนุ เสริมผ้ปู ระกอบการชมุ ชน

นวตั กรรมพัฒนาพ้นื ที่เพ่อื ยกระดบั เศรษฐกจิ ฐานรากและหนนุ เสริมผ้ปู ระกอบการชมุ ชน

นวตั กรรมพัฒนาพ้นื ที่เพ่อื ยกระดบั เศรษฐกจิ ฐานรากและหนนุ เสริมผ้ปู ระกอบการชมุ ชน

นวตั กรรมพัฒนาพ้นื ที่เพ่อื ยกระดบั เศรษฐกจิ ฐานรากและหนนุ เสริมผ้ปู ระกอบการชมุ ชน

นวตั กรรมพัฒนาพ้นื ที่เพ่อื ยกระดบั เศรษฐกจิ ฐานรากและหนนุ เสริมผ้ปู ระกอบการชมุ ชน

นวตั กรรมพัฒนาพ้นื ที่เพ่อื ยกระดบั เศรษฐกจิ ฐานรากและหนนุ เสริมผ้ปู ระกอบการชมุ ชน

นวตั กรรมพัฒนาพ้นื ที่เพ่อื ยกระดบั เศรษฐกจิ ฐานรากและหนนุ เสริมผ้ปู ระกอบการชมุ ชน

นวตั กรรมพัฒนาพ้นื ที่เพ่อื ยกระดบั เศรษฐกจิ ฐานรากและหนนุ เสริมผ้ปู ระกอบการชมุ ชน

นวตั กรรมพัฒนาพ้นื ที่เพ่อื ยกระดบั เศรษฐกจิ ฐานรากและหนนุ เสริมผ้ปู ระกอบการชมุ ชน

นวตั กรรมพัฒนาพ้นื ที่เพ่อื ยกระดบั เศรษฐกจิ ฐานรากและหนนุ เสริมผ้ปู ระกอบการชมุ ชน

นวตั กรรมพัฒนาพ้นื ที่เพ่อื ยกระดบั เศรษฐกจิ ฐานรากและหนนุ เสริมผ้ปู ระกอบการชมุ ชน

นวตั กรรมพัฒนาพ้นื ที่เพ่อื ยกระดบั เศรษฐกจิ ฐานรากและหนนุ เสริมผ้ปู ระกอบการชมุ ชน