โครงงานงานแต่งม้ง

รายงานโครงงานวิชาประวตั ศิ าสตร์ เรื่อง การแต่งงานของม้ง รายงานนีเ้ ป็ นส่วนหน่ึงของการศึกษาวชิ าประวตั ศิ าสตร์ รหสั ส 32104 ช้ันมัธยมศึกษาปี ที่5 ภาคเรียนที่ 2 ปี การศึกษา2564 โรงเรียนราชประชานุเคราะห์ 26 จงั หวดั ลาพูน

รายงานโครงงานวชิ าประวตั ิศาสตร์ เรื่อง การแต่งงานของม้ง โดย นาย ชิษณพุ งศ์ ประทมุ เพชร เลขที่ 4 ช้ัน ม.5/2 นายภูมสิ ิริ คะนันศรี เลขที่ 5 ช้ัน ม.5/2 นางสาว พชั ราพร ซ่ือสันตกิ ลุ เลขที่ 7 ช้ัน ม.5/2 นางสาว ศรสวรรค์ ไอด๋งุ เลขท่ี 15 ช้ัน ม.5/2 นางสาว อาภัสรา วงอ้าย เลขท่ี 17 ช้ัน ม.5/2 เสนอ ครูพรี วฒุ ิ วงค์ตนั กาศ รายงานนเี้ ป็ นส่วนหนง่ึ ของการศึกษาวชิ าประวตั ิศาสตร์ รหสั ส 32103 ช้ันมัธยมศึกษาปี ที่ 5 ภาคเรียนท่ี 2 ปี การศึกษา 2564 โรงเรียนราชประชานุเคราะห์ 26 จงั หวดั ลาพูน สานักบริหารงานการศึกษาพเิ ศษ สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

ก บทคดั ย่อ บทคดั ยอ่ ชื่อโครงงาน ประเพณีแตง่ งานของมง้ ชื่อผเู้ ขยี น นาย ชิษณุพงศ์ ประทุมเพชร นาย ภมู ิสิริ คะนนั ศรี นางสาว พชั ราพร ซื่อสันติกุล นางสาว ศรสวรรค์ ไอดุ๋ง นางสาว อาภสั รา วงอา้ ย อาจารยท์ ี่ปรึกษา ครู พีรวุฒิ วงตนั กาศ ปี การศึกษา 2564 โครงงานเล่มน้ีเป็นส่วนหน่ึงของวชิ าประวตั ิศาสตร์ เป็นกิจกรรมคน้ ควา้ ตนเอง โดยมีจุ ประสงคเ์ พอ่ื การศึกษาความรู้ความเขา้ ใจ เกี่ยวกบั ประวตั ิศาสตร์ความเป็นมา ข้นั ตอนและพธิ ีกรรม ของประเพณีแต่งงานของมง้ ประเพณีแตง่ งานของน้นั เป็นการใชช้ ีวิตและประเพณีท่ีชาวมง้ ยดึ ถือต้งั แตง่ สมยั บรรพ บุรุษจนถึงปัจจุบนั ที่กล่มุ ของขา้ พเจา้ ทาโครงงานเร่ืองน้ีข้ึนมาเพอื่ ศึกษาประวตั ิศาสตร์ความเป็นมา ข้นั ตอนและพิธีกรรมของประเพณีแตง่ งานของมง้ เพราะเป็นประเพณีท่ีมีความสาคญั เป็นอยา่ งมาก

ข กติ ติกรรมประกาศ การทาโครงงานประวตั ิศาสตร์ เร่ือง ประเพณีแต่งงานของมง้ จะสาเร็จลงดว้ ยดีเพราะ ไดร้ ับความกรุณาใหข้ อ้ มลู คาแนะนา ช่วยเหลือและสนบั สนุนจากคุณครูขอขอบพระคุณคณุ ครูพีร วฒุ ิ วงคต์ นั กาศ คณุ ครูวโิ รจน์ เรือนคา และในการดาเนินงานกข็ อบคณุ คุณครูประจาหอ้ งสมุด โรงเรียนราชประชานุเคราะห์ 26 จงั หวดั ลาพูน ห้องคอมพิวเตอร์โรงเรียนราชประชานุเคราะห์ 26 จงั หวดั ลาพนู ที่ทาใหโ้ ครงงานสาเร็จลลุ ่วงไปดว้ ยดี ขอขอบพระคุณผอู้ านวยการคณะครูและนกั เรียนโรงเรียนราชประชานุเคราะห์ 26 จงั หวดั ลาพนู ท่ีใหก้ ารช่วยเหลือเป็ นอยา่ งดี ขอบคณุ เพ่ือนๆท่ีช่วยสนบั สนุนใหก้ าลงั ใจตลอดจนคาแนะนาท่ีเป็นส่วนหน่ึงของ โครงงานคร้ังน้ีท่ีเป็นผใู้ หก้ าลงั ใจและใหโ้ อกาศศึกษาอนั มีคา่ อยา่ งยง่ิ คณุ คา่ และประโยชนจ์ ากการทาโครงงานประวตั ิศาสตร์ เรื่องประเพณีแต่งงานของมง้ ในคร้ังน้ีเป็นขอ้ มลู ท่ีมีความหมายอยา่ งยง่ิ ขอขอบคณุ ครูอาจารยแ์ ละเพ่ือนๆ ท่ีมีส่วนเกี่ยวขอ้ งทุก ทา่ น ทางคณะผจู้ ดั ทาพระขอขอบคุณ เป็นอยา่ ง ณ โอกาศน้ีดว้ ย

ค คานา รายงานเร่ือง ประเพณีงานแต่งของมง้ เล่มน้ีเป็นส่วนหน่ึงของโครงงานวิชา ประวตั ิศาสตร์ รหสั วชิ า ส 32103 เพือ่ ไดศ้ ึกษาหาความรู้โดยไดผ้ า่ นแหล่งความรู้ต่างๆ เช่น หนงั สือ หอ้ งสมุด เวบ็ ไซตต์ ่างๆ โดยโครงงานเลม่ น้ีมีเน้ือหาเกี่ยวกบั ประวตั ิความเป็นมา ข้นั ตอนประเพณี การแตง่ งานของมง้ วสั ดุอปุ กรณ์ของประเพณีการแต่งงานของมง้ ผจู้ ดั ทาคาดหวงั เป็นอยา่ งยงิ่ วา่ การจดั ทารายงานโครงงานเลม่ น้ีมีขอ้ มลู ท่ีเป็นประโยชน์ ตอ่ ผู้ ท่ีสนใจศึกษาในประเพณีการแต่งงานของมง้ เป็นอยา่ งดี หากผจู้ ดั ทาไดท้ าผิดพลาด ประการใด ก็ขอนอ้ มรับไวแ้ ละขออภยั มา ณ ที่น้ีดว้ ย คณะผู้จดั ทา นาย ชิษณุพงศ์ ประทุมเพชร เลขที่ 4 ช้นั ม.5/2 นายภูมิสิริ คะนนั ศรี เลขที่ 5 ช้นั ม.5/2 นางสาว พชั ราพร ซื่อสนั ติกลุ เลขที่ 7 ช้นั ม.5/2 นางสาว ศรสวรรค์ ไอดุ๋ง เลขที่ 15 ช้นั ม.5/2 นางสาว อาภสั รา วงอา้ ย เลขที่ 17 ช้นั ม.5/2

ง สารบัญ หน้า ก เร่ือง ข บทคดั ยอ่ ค กิตติกรรมประกาศ ง คานา สารบญั 1-3 3 บทท่ี 1 บทนา 4-6 - ที่มาและความสาคญั 6-8 - วตั ถุประสงคข์ องโครงงาน 8-10 บทท่ี 2 เอกสารท่ีเกยี่ วข้อง 10-11 เร่ืองที่ 1 ประเพณีงานแตง่ งานภาค เหนือ 11-12 เร่ืองท่ี 2 ประเพณีงานแตง่ งานภาค กลาง 12-13 เร่ืองที่ 3 ประเพณีงานแตง่ งานภาค อีสาน เรื่องท่ี 4 ประเพณีงานแตง่ งานภาค ใต้ 16 เรื่องท่ี 5 ประเพณีงานแตง่ งานของกระเหร่ียง 16 เร่ืองที่ 6 ประเพณีการแตง่ งานของเยา้ 17 บทท่ี 3 วิธดี าเนินการโครงงาน 17 1. กาหนดหวั ขอ้ ที่จะศึกษา 17 2. สืบคน้ และรวบรวมขอ้ มูล 3. ประเมินคณุ ค่าของหลกั ฐาน 19-34 4. นาขอ้ มูลมาวิเคราะห์ สังเคราะห์และจดั หมวดหมู่ 5. เรียบเรียงและนาเสนอ 35 บทที่ 4 ผลการดาเนินงานโครงงาน 35 ผลการดาเนินงาน บทที่ 5 สรุป อภิปรายผล และข้อเสนอแนะ สรุป ขอ้ เสนอแนะ

บรรณานุกรม จ ภาคผนวก ฉ 1. เคา้ โครงโครงงาน 2. เคา้ โครงโครงงาน

1 บทที่ 1 บทนา ท่มี าและความสาคญั มนุษยใ์ นสมยั ก่อนน้นั จะมีการอยกู่ นั เป็นกลมุ่ และในการใชช้ ีวิตของมนุษยก์ ็จะตอ้ งมี การสร้างครอบครัวเกิดข้ึนมาดงั น้นั มนุษยจ์ ึงมีการกาหนดแบบแผนต่างๆเกียวกบั ประเพณีการ แตง่ งานข้นึ มาและไดย้ ดื หลกั การเล่าน้ีมาต้งั แตส่ มยั อดีตสืบกนั มาจนั ถึงปัจจุบนั และการแต่งงานน้นั มนั มีความแตกตา่ งกนั ซ่ึงข้นึ อยกู่ บั ภมู ิภาคหรือแมแ้ ต่กล่มุ คนและชนเผา่ ต่างๆ การแตง่ งานคอื การที่ คู่ชายหญิง ไดท้ าตามขนบประเพณีหรือแบบแผนท่ีไดต้ ้งั ข้นึ ตาม กลุ่มหรือการจดั ตามแบบประเพณีของแตง่ ละพ้นื ที่และการแต่งงานในแตล่ ะภาคน้นั จะแต่งต่างกนั ออกไปหรืออาจคลา้ ยกนั น้นั กข็ ้นึ อยกู่ บั แตล่ ะพิธีกรรมน้นั ๆ และการแตง่ งานจะมีพิธีกรรมต่างๆที่ เกียวขอ้ ง อยา่ งเช่น ภาคเหนือ คือพธิ ีการแตง่ แบบลา้ นนา ภาคอีสาน คือ กินดอง ภาคใต้ คือพธิ ีการ แต่งงานแบบอิสลาม และภาคกลางคือ พิธีงานแตง่ แบบการมีการรถน้าสงั ข์ ภาคใต้ สาหรับ พธิ ีแตง่ งานในภาคใตข้ องไทย จะมีความแตกตา่ งไปจากภาคอื่น ๆ เน่ืองดว้ ยประชากรในภาคน้ีส่วนใหญม่ ีการนบั ถือศาสนาอิสลาม ทาใหพ้ ิธีแตง่ งานมีข้นั ตอนตาม ความเชื่อที่อา้ งอิงไปตามศาสนาอิสลาม ซ่ึงชาวมสุ ลิมหรือผนู้ บั ถือศาสนาอิสลาม จะมีพิธีการจดั งาน แตง่ งานที่แตกตา่ งกบั ภาคอ่ืน ๆ โดยชาวมสุ ลิมจะเรียกพธิ ีน้ีวา่ \"นิกะห\"์ ที่เป็นความสัมพนั ธ์ระหวา่ ง ชายและหญิง เป็นสิ่งท่ีทาให้มนุษยม์ ีความสูงส่ง เหนือสตั วโ์ ลกอื่น ๆ และเช่ือวา่ ความผกู พนั ระหวา่ งชายหญิง จะเป็นความผกู พนั ดว้ ยชีวติ สาหรับ เร่ืองของการแตง่ งายหรือการประกอบพิธีนิ กะหน์ ้นั ไดแ้ บ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ การแตง่ งานตามบทบญั ญตั ิของศาสนา และการแตง่ งานตาม ประเพณีท่ีปฏิบตั ิกนั ภาคกลาง พธิ ี แตง่ งานแบบไทยภาคกลาง ถือเป็นพธิ ีแต่งงานท่ีคุน้ เคยกนั อยเู่ ป็นอยา่ งดี เพราะโดยส่วนใหญ่แลว้ ความนิยมแต่งงานตามลาดบั แบบภาคกลางกนั อยแู่ ลว้ ซ่ึง ข้ึนตอนของพิธี การ ของพิธีแต่งงานแบบภาคกลาง จะเร่ิมตน้ จาก หนุ่มสาวคหู่ น่ึง ที่ตกลงปลงใจจะใชช้ ีวิตคู่ร่วมกนั และพร้อมที่จะเขา้ พิธีววิ าห์อยา่ งเป็นทางการ จะตอ้ งมีการตกลงสินสอด รวมถึงฤกษง์ านแตง่ งาน ท้งั น้ีกเ็ พอื่ ความเป็นสิริมงคลในการเริ่มตน้ ชีวติ คู่ ภาคอีสาน เป็นอีกหน่ึงวฒั นธรรมที่สืบทอดกนั มาอยา่ งยาวนาน โดยเรียกพธิ ีแต่งงาน ตามภาษาอีสานเรียกวา่ \"การกินดอง\" หมายถึง การกินเล้ียงเพื่อฉลองการเก่ียวดองเป็นครอบครัว เดียวกนั

2 ภาคเหนือ คือ แบบลา้ นนา หรือชาวเหนือเรียกวา่ \"ประเพณีการกินแขก\" หมายถึง การ เชิญผทู้ ี่เคารพนบั ถือ ญาติพีน่ อ้ ง เพื่อนบา้ นใกลเ้ คยี งเขา้ มาร่วมรับประทานอาหาร เนื่อง ในวนั งาน มงคลสมรสหรืองานแต่งงาน ซ่ึงอีกหน่ึงความหมาย คอื งานท่ีมีความใหญ่โต เชิญผคู้ นมาร่วมงาน เป็นจานวนมาก ท่ีเรียกอีกอยา่ งหน่ึงวา่ งานกินแขก และในภาคเหนือน้นั ยงั มีชนเผา่ อื่นท่ีมีประเพณีหรือขนบธรรมเนียมที่แตง่ ต่างกนั ในเรื่อง ของการแตง่ งานอยา่ ง เช่น พิธีการแตง่ งานของกระเหร่ียง คือ พธิ ีการยอ่ งสาวครบสามคืนแลว้ พิธี แต่งงานของชนเผา่ ลีซอน้นั เรียกวา่ “อดุ ูแ้ ถ่” หรือที่ภาษาชาวบา้ นเรียกวา่ “กินฟ้า” เป็นตน้ พธิ ีการแตง่ งานของชนเผา่ กระเหร่ียง จะมีลกั ษณะดงั น้ีเม่ือเป็นที่รับรู้แลว้ วา่ หญิงชาย รัก ชอบพอกนั พ่อแม่และญาติพ่ีนอ้ งของฝ่ายหญิงก็จะส่งคนไปหาฝ่ายชาย เพ่อื สอบถามให้แน่ใจวา่ ฝ่าย ชายรัก และยนิ ดีที่จะแต่งงานกบั ฝ่ายหญิงจริงหรือไม่ หากฝ่ายชายรักชอบพอกนั และยนิ ยอมท่ีจะ แตง่ งานกบั ฝ่ายหญิงก็จะมีการนดั หมายวนั เวลาทาพธิ ีแตง่ งานกนั ในเวลาน้นั (ตามหลกั ประเพณี กะเหรี่ยงฝ่ายหญิงจะตอ้ งเป็นฝ่ายไปขอฝ่ายชาย) เม่ือฝ่ายชายตกลงปลงใจวา่ จะแตง่ งานกบั ฝ่ายหญิงและนดั หมายวนั เวลาแต่ง งานท่ี แน่นอนแลว้ ฝ่ายชายกส็ ่งเถา้ แก่ ไปทาพิธีหมนั่ หมาย ฝ่ายหญิงก่อนวนั แต่งงานในพิธีฝ่ ายหญิงจะฆ่า ไก่ 2 ตวั ในการู่ทาอาหารเพ่ือเล้ียงรับรองเถา้ แก่ของฝ่ายชายและ วนั รุ่งข้ึนก็จะนดั หมายวนั เวลาที่ ฝ่ายชายและเพือ่ นๆ จะมาหาฝ่ายหญิงเพ่ือทาพธิ ีแต่งงานต่อไป พิธีการแต่งงานของมง้ กจ็ ะมีพธิ ีและขนบธรรมเนียมคือ ในช่วง 3-7วนั แห่งการฉลองปี ใหม่ หนุ่ม สาวจะยนื เป็นแถวอยคู่ นละขา้ งโดยโยนลูกบอลผา้ ใหแ้ ก่กนั การเล่นลกู ช่วงไมไ่ ดห้ มายถึงเป็นการ เก้ีวยพาราสีเพยี งอยา่ งเดียวยงั มีการนดั พบกนั ท่ี ลานสาวกอด ชายหนุ่มจะไปนดั พบฝ่ายหญิงสาวท่ี บา้ นแลว้ พากนั ไปท่ีลานกอดสาวเก้ียวพาราสี เม่ือพ่ึงพอใจกนั แลว้ ฝ่ายชาย ก่อนแลว้ ค่อยกาหนดวนั แต่งงาน คา่ สิน สอดฝ่ายหญิงประเป็นผกู้ าหนดมูลค่าประประมาณ 10000-15000 บาทเงินจานวนน้ี สามารถผอ่ นส่งไดโ้ ดยกาหนดการชาระเป็นปี ๆ ไป ถา้ ฝ่ายชายไมส่ ามารถนาเงินมาชาระได้ ผใู้ หญ่ ฝ่ายหญิงก็จะยดึ ลูกสาวคนื การแตง่ งานน้นั จะตอ้ งมีการจดั การเป็นขนั ตอนหรือพิธีกรรมต่างๆซ่ึงมีความสาคญั ในดา้ นต่างๆ การแตง่ งานน้นั จะตอ้ งมีกฎระเบียบตามกฏหมายหรือขอ้ ปฏิบตั ิตา่ งๆ การแตง่ งานจึงเป็นแบบแผนหรือขนบธรรมเนียม ในการสร้างครอบครัว เพื่อเป็นการ เริ่มตน้ การใชช้ ีวิตคนู่ ้นั เอง และการแตง่ งานมีการใช่กนั ในทุกชนชาติ หรือแมแ้ ตช่ นเผ่าต่างๆ รวมไป ถึงทุกๆศาสนา แต่ใหเ้ ป็นไปตามประเพณีของสังคม มีผใู้ หญ่ท้งั สองฝ่ายยอมรับและสงั คมตอ้ งรับรู้

3 ดว้ ยเช่นเดียวกนั ดว้ ยเหตุน้ีประเพณีการแตง่ งานจึงจาเป็นตอ้ งจดั ใหม้ ีพธิ ีกรรมตามข้นั ตอนของ ประเพณีไทย เริ่มต้งั แต่ การทาบทาม สู่ขอ หม้นั และแตง่ งานและการแต่งงานน้นั ไดบ้ ่งบอกถึงการ เป็นคสู่ ามีภรรยาและอยกู่ ินดว้ ยกนั จนแก่ชรา หรือมีการหยา่ ร้างกนั ไป ดงั น้นั พธี ีการแต่งงานในแตแ่ ละชนเผา่ หรือภูมิภาครวมไปถึงในแตล่ ะศาสนาก็จะมี ขนบธรรมเนียมขอ้ ปฎิบตั ิท่ีสืบทอดหรือสืบต่อกนั มา ซ่ึงเผา่ มง้ ก็มีพิธีการแต่งงานตามประเพณีหรือขนบธรรมเนียม ตามศาสนา ก็คือศาสนา คริสตแ์ ละการนบั ถือผีบรรพบุรุษ มีพิธีแตง่ งานแบบชาวคริสตใ์ นโบสถเ์ ป็นส่วนใหญ่ ส่วนมง้ ท่ีนบั ถือนบั ถือผบี รรพบุรุษ ส่วนใหญ่ก็จะจดั พธิ ีแตง่ งานกนั ในหมบู่ า้ นที่ตนอยโู่ ดยมีการปฏิบตั ิรตามแบบ แผนที่มีอยู่ และปัจจุบนั มง้ กม็ ีประเพณีการแตง่ งานท่ีเป็นเอกลกั ษณ์ด้งั เดิมจากบรรพบุรุษที่สืบทอด กนั มา ตามขนบธรรมเนียมประเพณี และในการทาพิธีการแต่งงานของมง้ น้นั ยงั ไมไ่ ดเ้ ป็นที่รู้จกั กนั อยา่ งแพร่หลายในประเพณีน้ียงั ไม่ไดเ้ ป็นที่รู้จกั กนั ดงั น้นั กล่มุ ของขา้ พเจา้ จึงมีความสนใจในการศึกษาเร่ืองประเพณีแตง่ งานของมง้ วัตถปุ ระสงค์ 1. ศึกษาหลกั ความเช่ือของประเพณีการแตง่ งานของมง้ 2. ศึกษาวธิ ีการข้นั ตอนของการแตง่ งานของมง้

4 บทที่ 2 เอกสารท่ีเกยี่ วข้อง จากการศึกษาโครงงานประวตั ิศาสตร์ เร่ือง การแต่งงานของมง้ พบวา่ มีเอกสารท่ีเก่ียวขอ้ งกบั โครงงาน ดงั น้ี 1.ประเพณีงานแตง่ งานภาค เหนือ 2.ประเพณีงานแตง่ งานภาค กลาง 3.ประเพณีงานแต่งงานภาค อีสาน 4.ประเพณีการแต่งงานภาค ใต้ 5.ประเพณีการแตง่ งานของกระเหร่ียง 6.ประเพณีการแต่งงานของเยา้ โดยมีรายละเอียดดงั น้ี 1.ประเพณีงานแต่งงานภาค เหนือ เร่ิมกนั ที่พิธีแตง่ งานของภาคเหนือ คือ แบบลา้ นนา หรือชาวเหนืเรียกว่า \"ประเพณี การกินแขก\" หมายถึง การเชิญผทู้ ่ีเคารพนบั ถือ ญาติพ่ีนอ้ ง เพ่อื นบา้ นใกลเ้ คยี งเขา้ มาร่วม รับประทานอาหาร เน่ือง ในวนั งานมงคลสมรสหรืองานแตง่ งาน ซ่ึงอีกหน่ึงความหมาย คือ งานท่ีมี ความใหญ่โต เชิญผคู้ นมาร่วมงานเป็นจานวนมาก ที่เรียกอีกอยา่ งหน่ึงวา่ งานกินแขก โดยมีลาดบั ข้นั ตอน ดงั น้ี 1.1 การแต่งงานแบบสู่ขอ หลงั จากที่ชายและหญิงมีความพงึ พอใจกนั ฝ่ายชายจะตอ้ งบอกพ่อแม่ และ ญาติพีน่ อ้ ง จดั การสู่ขอ และร่วมปรึกษาหารือระหวา่ งชายและหญิง หากไม่ขดั ขอ้ งก็ตก ลงนดั วนั หม้นั หมายพร้อมวนั แต่งงาน 1.2 พธิ ีการแต่งงาน หลงั จากที่ไดฤ้ กษย์ ามมาแลว้ ชายหญิงจะตอ้ งบอกญาติพี่นอ้ งและผทู้ ่ีให้ ความ เคารพใหม้ าร่วมงาน รวมท้งั จดั ขนั ปอกมือ หรือพานบายศรี และอาหาร สาหรับ ตอ้ นรับแขกและเครื่องสกั การะในบายศรี เมื่อพร้อมแลว้ ญาติทางฝ่ายเจา้ สาวจะให้ ผแู้ ทนถือขนั ขา้ วตอกดอกไมห้ รือพานดอกไม้ มาเชิญฝ่ายเจา้ บ่าวไปยงั บา้ นเจา้ สาว และ ฝ่ายเจา้ บ่าวพร้อมญาติผใู้ หญ่ก็จะต้งั ขบวนแห่ไปยงั บา้ นเจา้ สาว ซ่ึงในขบวนแห่จะ ประกอบดว้ ยดนตรีพ้ืนเมืองท่ีเนน้ ความสนุกสนาน มีเจา้ บ่าวถือดาบและหีบ ส่วนญาติ

5 ถือสิ่งของท่ีเตรียมมาท้งั หมดนาหนา้ ขบวน พอถึงบา้ นเจา้ สาวแลว้ ฝ่ายเจา้ สาวจะมีผแู้ ทน คอยปิ ดก้นั ประตูไม่ใหเ้ จา้ บา่ วเขา้ ไป ซ่ึงจะมีการก้นั ประตูโดยใชส้ ร้อยคอหรือเขม็ ขดั เงิน-ทอง บริเวณทางเขา้ จะมีเดก็ ๆ ญาติฝ่ายเจา้ สาวมาตกั น้าลา้ งเทา้ ใหเ้ จา้ บา่ ว หรือทา เป็นเชด็ เทา้ ใหบ้ ่าว ก่อนท่ีเจา้ บา่ วจะจ่ายเงินใหต้ ามสมควร จากน้นั ญาติฝ่ายเจา้ สาวจะเช้ือ เชิญญาติผใู้ หญ่ฝ่ายเจา้ บ่าวข้ึนมานง่ั ร่วมทา พิธี และจูงมือเจา้ บา่ วใหม้ านง่ั เคียงขา้ ง เจา้ สาว โดยใหห้ ญิงนงั่ ซา้ ย ชายนงั่ ขวา เอาขนั ปอกมือหรือพานบายศรีไวต้ รงกลาง แลว้ ใหเ้ จา้ บา่ วเอาแหวนหรือสร้อยสวมใส่ใหแ้ ก่เจา้ สาว จากน้นั ก็เชิญป่ ูอาจารยท์ าพิธีปัด เคราะห์เรียกขวญั เจา้ บา่ วเจา้ สาว ผกู มือ และกล่าวคาอวยพร ดว้ ยการทา พธิ ีฮ้องขวญั โดย ป่ ูอาจารย์ ซ่ึงคู่บา่ วสาวเขา้ ประจาโต๊ะพธิ ีการ หรือจุดพธิ ีการ โดยสวมมาลยั แลว้ สวม มงคลคู่ เพือ่ เป็นสิริมงคลแก่คู่บ่าวสาว โดยมีแขกมาร่วมทาพิธีเป็นสักขีพยานและอวยพร ส่วนผทู้ ี่ทาการเรียกขวญั จะท่องคาลา้ นนาเป็นภาษาทอ้ งถิ่นในทานองโบราณ หลงั จากท่ี ป่ ูอาจารยท์ าการเรียกขวญั เสร็จ แขกเหรื่อที่มาร่วมในงานจะอวยพรใหก้ บั คบู่ ่าวสาวโดย การผกู ดา้ ยสายสิญจน์ เมื่อเสร็จพธิ ีผกู ขอ้ มือแลว้ จากน้นั เจา้ ภาพจะเชิญค่ขู องญาติผใู้ หญ่ หรือแขกอาวุโสท่ีมีชีวิตแต่งงานราบรื่นและเจริญรุ่งเรือง มีลูกหลานเตม็ บา้ น ลูกหลาน เหล่าน้นั กเ็ จริญกา้ วหนา้ มีเกียรติปรากฏทว่ั ไป มาจูงเจา้ บา่ วเจา้ สาวเขา้ สู่ห้องหอตามฤกษ์ 1.3 พธิ จี ูงเข้าหอ เมื่อ จูงมือเขา้ ห้องหอแลว้ ใหเ้ จา้ บ่าวเจา้ สาวนงั่ บนเตียง หรือบนฟูกที่จดั ตกแต่งไว้ ใหห้ ญิงนงั่ ซา้ ย ชายนงั่ ขวา ใหท้ ้งั สองหนั หนา้ มาหาผใู้ หญท่ ี่จูงเขา้ ห้องเพื่อรับ โอวาท สัง่ สอนในการครองเรือน ใหร้ ักทะนุถนอมรักษาน้าใจ เสียสละซ่ึงกนั และกนั 1.4 การไหว้พ่อแม่ เมื่อ หนุ่มสาวอยู่กินกนั ได้ 3 วนั หรือ 7 วนั แลว้ จากน้นั จะพากนั ไป \"ไหวพ้ ่อ แม่\" ตลอดถึงญาติผใู้ หญฝ่ ่ายชายโดยคู่สามี-ภรรยาใหม่ จะช่วยกนั หาเคร่ืองสกั การะ อุปโภคและบริโภค เช่น เส้ือผา้ อาหารแหง้ ขนม ใหค้ รบบุคคลท่ีตนจะไหวต้ ามสมควร พร้อมท้งั มีพานดอกไม้ ธูปเทียน ไปเคารพกราบไว้ โดยมีความหมายวา่ ไปคารวะฝาก เน้ือฝากตวั เป็นลกู หลานในตระกูล และขอคาแนะนา

6 1.5 พธิ ีร่วมทาบุญตกั บาตรของคู่บ่าวสาว สาหรับพธิ ีร่วมกนั ทาบญุ ตกั บาตรของคบู่ า่ วสาวน้นั นิยมกระทากนั หลงั จาก ทาพธิ ีรับไหวเ้ สร็จเรียบร้อยแลว้ คอื เจา้ ภาพจะนิมนตพ์ ระมาสวดเจริญพทุ ธมนตแ์ ละรับ อาหารบิณฑบาต พระสงฆเ์ จริญพระพทุ ธมนตห์ รืออาสน์สงฆจ์ ดั ใหอ้ ยู่ทางซา้ ยของโต๊ะ บูชา ใหค้ ่บู า่ วสาวทาหนา้ ที่จุดธูปเทียนร่วมกนั เพราะถือว่าเป็นผทู้ ่ีสาคญั ท่ีสุดในงานใน การครองเรือน ตลอดถึงการขอศีลขอพรจากผใู้ หญใ่ หเ้ ป็นสิริมงคล ซ่ึงทางญาติผใู้ หญ่ อาจเตรียมทนุ ไวม้ อบให้ เพื่อสร้างครอบครัวตามฐานะของแต่ละทา่ น เรียกวา่ \"เงินขวญั ถงุ \" 1.6 พธิ ที าบุญสืบชะตา การ สืบชะตาของคู่บา่ วสาวน้นั เป็นเหมือนการเร่ิมตน้ ชีวิตใหม่ ทางลา้ นนา มีความเชื่อวา่ จะเป็นการดีเพื่อใหค้ บู่ ่าวสาวมีชาตะท่ีดียนื ยาวและมีความสุขตอ่ ไป ก่อนที่ จะทาการสืบชะตา เจา้ ภาพจะตอ้ งจดั เตรียมเคร่ืองพธิ ีกรรมหรือเคร่ืองบูชาตา่ ง ๆ ไว้ โดย นาเคร่ืองพิธีกรรมมารวมกนั ต้งั ไวต้ รงกลางที่ทาพิธี ทาเป็นกระโจมไม้ 3 ขา หรือทาเป็น สามสุ่มแบบปื น 3 กระบอก พงิ กนั หรือแบบขาหยง่ั ใหก้ วา้ งพอท่ีบ่าวสาวเขา้ มานง่ั ตรง กลางได้ ใชด้ า้ ยสายสิญจนโ์ ยงศีรษะติดกบั ขากระโจมท้งั 3 ขา เอาเงื่อนไปไวท้ ี่ตรงน้า พระพทุ ธมนตห์ นา้ พระพทุ ธรูป นิยมนิมนตพ์ ระสงฆ์ 7, 9 รูป และทาบญุ ถวายสังฆทาน ถวายเพล พร้อมกนั ทีเดียว 2.ประเพณีงานแต่งงานภาคกลาง พธิ ี แตง่ งานแบบไทยภาคกลาง ถือเป็นพธิ ีแต่งงานท่ีคุน้ เคยกนั อยเู่ ป็นอย่างดี เพราะโดย ส่วนใหญ่แลว้ ความนิยมแต่งงานตามลาดบั แบบภาคกลางกนั อยแู่ ลว้ ซ่ึง ข้ึนตอนของพธิ ีการ ของพธิ ี แต่งงานแบบภาคกลาง จะเริ่มตน้ จาก หนุ่มสาวคู่หน่ึง ท่ีตกลงปลงใจจะใชช้ ีวิตคู่ร่วมกนั และพร้อมที่ จะเขา้ พธิ ีววิ าหอ์ ยา่ งเป็นทางการ จะตอ้ งมีการตกลงสินสอด รวมถึงฤกษง์ านแต่งงาน ท้งั น้ีกเ็ พ่ือ ความเป็นสิริมงคลในการเริ่มตน้ ชีวติ คู่ ซ่ึงมีลาดบั พิธีการตามแบบฉบบั ภาคกลางดงั น้ี 2.1 พธิ สี งฆ์ พิธีการแรกเพ่ือสร้างความเป็นสิริมงคลในงานแต่งงานของคู่บ่าวสาว ซ่ึง เม่ือเสร็จพิธีสงฆแ์ ลว้ ลาดบั ต่อไป คือ พธิ ีการแห่ขบวนขนั หมา

7 2.2 พธิ ีการต้ังขบวนแห่ขันหมาก แห่ขันหมาก รับขันหมาก ในปัจจุบนั นิยมจดั พิธีหม้นั และพธิ ีแตง่ ในวนั เดียว ดงั น้นั จึงมีการรวบรัดเอา ขนั หมากหม้นั และ ขนั หมากแต่ง เขา้ ไวด้ ว้ ยกนั โดยจะท่ีมีท้งั ขนั หมากเอก และ ขนั หมากโท และเม่ือต้งั ขบวนขนั หมากเป็นท่ีเรียบร้อยแลว้ ส่วนใหญ่จะมีขบวนกลอง ยาวนาหนา้ เพื่อสร้างความครึกคร้ืน โดยข้นั ตอนน้ีตอ้ งใหเ้ จา้ สาวเตรียมตวั รอขนั หมาก บนบา้ น ส่วนเจา้ บ่าวกจ็ ะไปบริเวณท่ีจดั ขบวนขนั หมากเตรียมตวั รอฤกษเ์ คล่ือนขบวน มา บา้ นเจา้ สาว จากน้นั ขบวนขนั หมากกจ็ ะเตรียมตวั เขา้ ไปในบา้ น ซ่ึงจะตอ้ งผา่ นด่าน พิธีก้นั ประตทู ้งั 3 คือ ประตนู าก ประตูเงิน และประตทู อง โดยเจา้ บา่ วจะเตรียมซองไว้ เพอ่ื เป็นส่ิงแลกเปล่ียนขอผา่ นประตู หลงั จากน้ีถือเป็นพิธีการช่วงต่อไป 2.3 พธิ ีสู่ขอและพธิ นี บั สินสอด ข้นั ตอนต่อไป คือ การนาของจากขบวนขนั หมากมาจดั วางเรียงกนั จากน้นั เฒ่าแก่ฝ่ายชายจะเร่ิมการเจรจาสู่ขอ เมื่อตกลงยนิ ยอมยกลกู สาวให้ ผใู้ หญ่ฝ่ายเจา้ สาวจะ นาพานสินสอดออกมาเปิ ด เพอ่ื เขา้ สู่พธิ ีนบั สินสอด หลงั จากนบั สินสอดเสร็จเรียบร้อย แลว้ ผใู้ หญ่ท้งั สองฝ่ายจะช่วยกนั โปรยถว่ั งา ขา้ วเปลือก ขา้ วตอก ดอกไม้ ใบเงิน ใบทอง ที่บรรจุมาในพานขนั หมากเอกลงบนสินสอด แลว้ เขา้ สู่พธิ ีพธิ ีสวมแหวนหม้นั 2.4 พธิ ีหลง่ั น้าพระพุทธมนต์และประสาทพร บา่ ว สาวนง่ั ท่ีตงั่ เพ่ือทาพิธีรดน้าสังข์ ซ่ึงเจา้ สาวตอ้ งนง่ั ดา้ นซา้ ยของเจา้ บ่าว เสมอ ประธานในพธิ ีคลอ้ งพวงมาลยั สวมมงคลแฝดบนศีรษะของบ่าวสาว พร้อมกบั เจิม ท่ีหนา้ ผากมงคลแฝด จากน้นั ประธานหลง่ั น้าพระพทุ ธมนตแ์ ละประสาทพรใหบ้ ่าวสาว ตามดว้ ยพอ่ แม่ ญาติผใู้ หญ่ ผูร้ ่วมงานท่ีเป็นผใู้ หญ่ และเชิญแขกอ่ืน ๆ เขา้ รดน้าตามลาดบั ความอาวุโส 2.5 พธิ รี ับไหว้ หลงั เสร็จพธิ ีหลงั่ น้าพระพทุ ธมนตแ์ ละประสาทพรจะเป็น พธิ ีรับไหว้ หรือ พธิ ีไหวผ้ ใู้ หญ่ เพื่อเป็นการฝากเน้ือฝากตวั ของค่บู ่าวสาว ดว้ ยการกม้ กราบแลว้ จึงส่งพาน ธูปเทียนใหผ้ ใู้ หญ่ ทา่ นจะรับไหวแ้ ละผกู สายสิญจนท์ ่ีขอ้ มือคบู่ า่ วสาว พร้อมกบั ใหพ้ ร และใส่ซองเงิน หรือของมีค่าอยา่ งอื่นลงบนพานใหไ้ วเ้ ป็นเงินทนุ ในการสร้างครอบครัว

8 2.6 พธิ สี ่งตัวเข้าหอ เป็น พิธีสาคญั ในช่วงสุดทา้ ย โดยผใู้ หญ่จะนาเจา้ สาวมาส่งตวั เขา้ หอ ซ่ึง เจา้ บา่ วจะมารออยทู่ ี่หอ้ งหอก่อนแลว้ ส่วนสาคญั ของพธิ ีน้ีจะอยทู่ ี่คู่ผใู้ หญ่ท่ีจะมาทาพิธีปู ที่นอน ก่อนที่จะพาเจา้ บา่ วเขา้ มาในหอ้ งหอแลว้ เจิมหนา้ ผาก และนาตวั เจา้ สาวเขา้ มา โดยที่เจา้ สาวจะตอ้ งกราบพอ่ แมแ่ ละญาติผใู้ หญข่ องตวั เองเพ่อื เป็นการขอพร และเมื่อ เจา้ สาวเขา้ มาในหอ้ งแลว้ แม่เจา้ สาวตอ้ งเป็นคนพามามอบใหก้ บั เจา้ บา่ ว พร้อมพดู จาฝาก ฝังใหช้ ่วยดูแลลกู สาวดว้ ย จากน้นั จะกลา่ วใหโ้ อวาทเกี่ยวกบั การใชช้ ีวิตคู่ ในข้นั ตอนน้ี ธรรมเนียมบางทอ้ งถิ่นจะให้พ่อแมเ่ จา้ สาวเป็นผกู้ ล่าวก็สามารถทา ไดเ้ ช่นกนั 3.ประเพณีงานแต่งงานภาค อสี าน เป็นอีกหน่ึงวฒั นธรรมท่ีสืบทอดกนั มาอยา่ งยาวนาน โดยเรียกพธิ ีแต่งงานตามภาษา อีสานเรียกวา่ \"การกินดอง\" หมายถึง การกินเล้ียงเพอื่ ฉลองการเก่ียวดองเป็นครอบครัวเดียวกนั ซ่ึงมี ข้นั ตอน ดงั น้ี 3.1การสู่ขอ หลงั จากหนุ่มสาวมีความชอบพอกนั และตกลงท่ีจะอยใู่ ชช้ ีวิตคู่ร่วมกนั ฝ่ายชายจะเป็นฝ่ายบอกญาติผใู้ หญ่ของตนเอง ใหไ้ ปสู่ขอฝ่ายหญิงจากญาติผใู้ หญ่ เรียกวา่ การโอม 3.2พธิ แี ห่ขันหมาก หลงั จากท่ีมีการโอมสาว หรือการสู่ขอจากญาติผใู้ หญ่กนั แลว้ หลงั จากน้นั จะมีการตกลงค่าสินสอดทองหม้นั รวมท้งั ตอ้ งมีการกาหนดวนั แตง่ งานข้นึ ซ่ึงหลงั จาก ไดฤ้ กษว์ นั แตง่ งานมาเป็นที่เรียบร้อยแลว้ ฝ่ายเจา้ บา่ วและญาติ ๆ จะตอ้ งแห่ขนั หมาก เพอื่ ไปทาพธิ ีแตง่ งานท่ีบา้ นเจา้ สาว ซ่ึงการแห่ขนั หมากน้ีเป็นเหมือนการประกาศใหท้ กุ คนไดร้ ับรู้วา่ คู่บา่ วสาวกาลงั จะแต่งงานกนั พร้อมเชิญชวนใหม้ าร่วมแสดงความยนิ ดี โดยมีลาดบั ของขบวนแห่จะเริ่มตน้ หวั ขบวนเรียงไปทา้ ย คือ ญาติผใู้ หญ่ ผสู้ ูงอายุ และ เฒ่าแก่สู่ขอ จะเดินหนา้ พร้อมถือขนั เงินสินสอด ถดั จากน้นั คือ เจา้ บ่าว จากน้นั คือ ขบวนพาขวญั ที่ถือโดยหญิงสาวบริสุทธ์ิ, ขนั หมากพลู, ขนั เหลา้ ยา, ญาติพ่ีนอ้ ง และปิ ด ทา้ ยดว้ ยขบวนดนตรีพ้ืนบา้ น ป่ี แคน และกลอง เป็นตน้

9 3.3 วธิ กี ารแห่ขนั หมาก เร่ิม ตน้ ดว้ ยเจา้ โคตรหรือเฒ่าแก่ จะเป็นผถู้ ือขนั สินสอดในการสู่ขอ โดยมีเจา้ บ่าวเดิน ตามมา หลงั จากน้นั ใหน้ าพาขวญั , ขนั หมาก และขนั เหลา้ ที่ใชใ้ หห้ ญิงสาวบริสุทธ์ิ เป็น ผถู้ ือและเดินตามหลงั เจา้ บ่าว เม่ือถึงบา้ นฝ่ายหญิงแลว้ ผใู้ หญฝ่ ่ายหญิงจะออกมาตอ้ นรับ โดยก่อนที่เขา้ บา้ น ญาติท่ีอายนุ อ้ ยกวา่ ฝ่ายหญิงจะเป็นคนลา้ งเทา้ ใหเ้ จา้ บา่ ว และเฒ่าแก่ที่ ถือขนั สินสอด โดยจะลา้ งเทา้ บนหินลบั มีดที่ปูดว้ ยใบตอง และช่วยเชด็ เทา้ ให้ เพื่อแสดง ความเคารพ ซ่ึงก่อนจะพบกบั เจา้ สาว ฝ่ายเจา้ บ่าวจะพบประตเู งิน ประตทู อง จากบรรดา ญาติ ๆ ของฝ่ายหญิงก่อน ซ่ึงจะใหเ้ บิกทางดว้ ยเงินทองตามสมควร หลงั จากที่ฝ่ายประตู เงินประตูทองมาแลว้ เม่ือถึงฤกษด์ ีใหฝ้ ่ายชายมอบสินสอดใหก้ บั ผใู้ หญ่ฝ่ายหญิง โดย ฝ่ายเจา้ สาวจะตอ้ งมีการนบั สินสอด จากน้นั โปรยดว้ ยเมลด็ ขา้ วเปลือก ถวั่ และงาลงบน สินสอด แลว้ ขอพรใหเ้ งินทองน้ีงอกเงยเหมือนเมลด็ พนั ธุ์เหล่าน้ีดว้ ยเทอญ หลงั จากน้นั จึงเปิ ดขนั หมากละแจกเหลา้ กินกนั เป็น พิธี 3.4 พธิ ีสู่ขวญั ให้ เจา้ บ่าวและเพื่อนเจา้ บ่าวนงั่ อยทู่ างขวา และเจา้ สาวและเพอ่ื นเจา้ สาว นง่ั อยทู่ างซา้ ย จากน้นั เจา้ บ่าวและเจา้ สาวจะจบั พาขวญั ไวโ้ ดยใชแ้ ขนไขวก้ นั ซ่ึง “ประเพณีสู่ขวญั ” จะเริ่มตน้ พธิ ีโดยหมอสูตรหรือพราหมณ์ชาวบา้ นจะกลา่ วคาสวดคา ขวญั อวยพร เสร็จแลว้ หมอสูตรจะป้อนไขแ่ บง่ ให้เจา้ บา่ วและเจา้ สาวกินคนละคร่ึงใบ โดยใชม้ ือขวาป้อนไข่ทา้ วหรือฝ่ายชาย และมือซา้ ยป้อนไข่นางหรือฝ่ายเจา้ สาว เสร็จแลว้ กใ็ ชฝ้ ้ายผกู ขอ้ มือของคบู่ ่าวสาวพร้อมกบั อวยพร 3.5 การขอขมาญาตผิ ู้ใหญ่ หรือการสมนา เป็นการมอบส่ิงของเพอ่ื ขอบคุณญาติผใู้ หญข่ องท้งั สองฝ่าย ซ่ึงแต่ก่อนจะ เป็นการมอบผา้ ซิ่นและเส้ือสาหรับผหู้ ญิงใหญ้ าติผใู้ หญ่ที่เป็น ผหู้ ญิง และมอบผา้ โสร่ง และเส้ือผชู้ าย ใหก้ บั ญาติผใู้ หญ่ท่ีเป็นผชู้ าย หลงั จากที่ไดร้ ับของเป็นท่ีเรียบร้อยแลว้ จะมี การใหโ้ อวาทแก่บ่าวสาว เป็นอนั เสร็จพิธี 3.6 การปูที่นอน และการส่งตัวเข้าหอ เริ่ม ตน้ ดว้ ยการใหค้ รู่ ักท่ีเป็นญาติผใู้ หญ่ที่มีฐานะดี และยงั คงรักใคร่กนั ดี เป็นผปู้ ทู ี่นอนใหบ้ า่ วสาว โดยใหป้ ขู องผชู้ ายไวท้ างขาว ใหม้ ีตาแหน่งสูงกวา่ และของ ผหู้ ญิงปไู วท้ างซา้ ย ใหม้ ีตาแหน่งต่ากวา่ ฝ่ายชาย แลว้ ทาพิธีนอนเอาฤกษ์ จากน้นั คอ่ ยจูง

10 เจา้ บา่ วและเจา้ สาวเขา้ เรือนหอ และใหโ้ อวาทในการอยรู่ ่วมกนั เป็นอนั เสร็จพิธีแต่งงาน ตามขนบธรรมเนียมของภาคอีสาน 4.ประเพณีงานแต่งงานภาค ใต้ สาหรับ พธิ ีแต่งงานในภาคใตข้ องไทย จะมีความแตกตา่ งไปจากภาคอ่ืน ๆ เนื่องดว้ ย ประชากรในภาคน้ีส่วนใหญ่มีการนบั ถือศาสนาอิสลาม ทาใหพ้ ธิ ีแตง่ งานมีข้นั ตอนตามความเชื่อที่ อา้ งอิงไปตามศาสนาอิสลาม ซ่ึงชาวมุสลิมหรือผนู้ บั ถือศาสนาอิสลาม จะมีพธิ ีการจดั งานแตง่ งานที่ แตกต่างกบั ภาคอ่ืน ๆ โดยชาวมสุ ลิมจะเรียกพิธีน้ีวา่ \"นิกะห\"์ ท่ีเป็นความสมั พนั ธร์ ะหว่าง ชายและ หญิง เป็นส่ิงที่ทาใหม้ นุษยม์ ีความสูงส่ง เหนือสัตวโ์ ลกอื่น ๆ และเชื่อวา่ ความผกู พนั ระหวา่ งชาย หญิงจะเป็นความผกู พนั ดว้ ยชีวติ สาหรับ เร่ืองของการแต่งงายหรือการประกอบพิธีนิกะห์น้นั ได้ แบง่ ออกเป็น 2 ประเภท คอื การแตง่ งานตามบทบญั ญตั ิของศาสนา และการแต่งงานตามประเพณีที่ ปฏิบตั ิกนั สาหรับการแบง่ ออกเป็น 2 ประเภทน้นั เพ่ือใหม้ ีความแตกตา่ งกนั เพราะการแตง่ งานของ ชาวมสุ ลิม บางคนผสมผสานวฒั นธรรมชุมชนเขา้ ไป เช่น การแห่ เจา้ สาวเขา้ มสั ยดิ โดยมีตน้ กลว้ ย ตน้ น้าออ้ ยนาหนา้ ขบวน หรือการมีขนมหวานอยา่ งการแตง่ งานแบบไทยน้นั เป็นการแตง่ งานแบบ ของมสุ ลิมที่ไม่ใช่อิสลาม เพราะการแตง่ งานแบอิสลามน้นั เป็นบทบญั ญตั ิมากกวา่ 1,400 ปี และ หา้ มเสริมเติมแต่งหลกั การที่มีอยเู่ ป็นอยา่ งอื่น 4.1การสู่ขอ ประเพณี การแต่งงานในศาสนาอิสลามเริ่มจากการสู่ขอ โดยมีเง่ือนไขวา่ ตอ้ งสู่ขอสตรีท่ีสามารถแต่งงานไดด้ ว้ ยเทา่ น้นั หมายถึงหญิงท่ีไม่ไดอ้ ยูร่ ะหวา่ ง อิดดะฮ (อยใู่ นช่วงสามเดือนแรกของการหยา่ ร้าง) หรือหญิงสามีตาย (ซ่ึงตอ้ งรอจนครบสี่เดือน กบั สิบวนั เสียก่อนจึงจะสู่ขอได)้ เมื่อฝ่ายหญิงตอบตกลงและกาหนด “มะฮรั ” คือเงินที่ ฝ่ายชายมอบใหฝ้ ่ายหญิงเป็นที่เรียบร้อยแลว้ กต็ อ้ งหาวนั แต่งงานตามสะดวก วนั แตง่ งาน เจา้ บ่าวจะตอ้ งยกของหม้นั หรือมะฮรั มาท่ีบา้ นเจา้ สาว หรือนดั วะลียแ์ ละพยานท้งั สอง ฝ่ายไปเจอกนั ท่ีมสั ยดิ ก็ได้ นอกจากน้ี ยงั มีการกาหนดวนั แต่งงาน เนื่องจากความเชื่อของ ศาสนาอิสลามไม่เช่ือในเร่ืองโชคชะตา จึงไม่นิยมดูฤกษย์ ามก่อนแตง่ งาน และมีขอ้ หา้ ม ไมใ่ หเ้ ชื่อเร่ืองดวงดาวและโชคชะตาต่าง ๆ อีกดว้ ย ดงั น้นั ชาวมสุ ลิมจึงไม่มีฤกษว์ นั แตง่ งาน นอกจากความสะดวกท้งั สองฝ่ายเทา่ น้นั

11 4.2 คากล่าวทใี่ ช้ในพธิ นี กิ ะห์ คา เสนอของวะลีย์ คอื คากล่าวของผปู้ กครองฝ่ายเจา้ สาวเพอื่ ใหเ้ จา้ บา่ ว ยอมรับการแตง่ งานคร้ังน้ี ซ่ึงเป็นการตอบรับระหวา่ งชายหญิง หลงั จากน้นั จะมีการอ่าน คมั ภีร์อลั กุรอาน เป็น บทท่ีวา่ ดว้ ยการครองเรือนใหบ้ า่ วสาวฟัง เพียงแคน่ ้ีก็เสร็จสมบรู ณ์ 4.3การเลยี้ งฉลองการแต่งงาน หลงั แต่งงานสามารถจดั งานเล้ียงฉลองได้ เรียกวา่ \"วะลีมะฮ\" ซ่ึงจดั เล้ียงท่ี บา้ น สโมสร หรือโรงแรมก็ได้ ตามสะดวก การเล้ียงฉลองอาจไม่ตอ้ งทาในวนั เดียวกบั วนั นิกะหก์ ็ได้ แตก่ ารเล้ียงฉลองน้นั ตอ้ งไม่เกิน 2 วนั เพราะอิสลามเคร่งครัดในเรื่องของ งานเล้ียงท่ีฟ่ มุ เฟื อย โดยมีคากล่าวไวว้ า่ \"งานเล้ียงที่เลวที่สุดคอื งานเล้ียงนิกะห์ และเล้ียง เฉพาะคนรวย\" เพราะศาสนาอิสลามเชื่อวา่ ทุกคนเท่าเทียมกนั ไมม่ ีการแบง่ ช้นั วรรณ 5.ประเพณงี านแต่งงานของกระเหร่ียง 5.1 สู่ขอ (เอาะ เฆ) เร่ืองราวของการสู่ขอมีลกั ษณะดงั น้ีเม่ือเป็นที่รับรู้แลว้ วา่ หญิงชาย รักชอบ พอกนั พอ่ แม่และญาติพีน่ อ้ งของฝ่ายหญิงก็จะส่งคนไปหาฝ่ายชาย เพ่ือสอบถามให้ แน่ใจวา่ ฝ่ายชายรัก และยนิ ดีท่ีจะแต่งงานกบั ฝ่ายหญิงจริงหรือไม่ หากฝ่ายชายรักชอบ พอกนั และยนิ ยอมที่จะแตง่ งานกบั ฝ่ายหญิงก็จะมีการนดั หมายวนั เวลาทาพธิ ีแต่งงานกนั ในเวลาน้นั ตามหลกั ประเพณีกะเหร่ียงฝ่ายหญิงจะตอ้ งเป็นฝ่ายไปขอฝ่ายชาย 5.2 การหม้ันหมาย (เตอะ โหล่) เมื่อฝ่ ายชายตกลงปลงใจวา่ จะแต่งงานกบั ฝ่ายหญิงและนดั หมายวนั เวลาแตง่ งานท่ีแน่นอนแลว้ ฝ่ายชายก็ส่งเถา้ แก่ ไปทาพิธีหมนั่ หมาย ฝ่ายหญิงก่อนวนั แตง่ งานใน พิธีฝ่ายหญิงจะฆ่าไก่ 2 ตวั ในการู่ทาอาหารเพื่อเล้ียงรับรองเถา้ แก่ของฝ่ ่ายชายและ วนั รุ่งข้ึนกจ็ ะนดั หมายวนั เวลาท่ี ฝ่ายชายและเพือ่ นๆ จะมาหาฝ่ายหญิงเพ่ือทาพิธีแตง่ งาน ต่อไป 5.3 หมู่แรกทาพธิ ี (เทาะ เตาะ) เทาะเตาะ คือหมูตวั แรกที่ใชฆ้ ่าในพิธีแตง่ งาน และจะนาเน้ือหมมู าเอาไว้ เป็นเครื่องบชู าเพ่ือขอเทวดามาอวยพรเจา้ บา่ วเจา้ สาวและผรู้ ่วมงานทุกคน เมื่อถึงเวลา

12 ออกเดินทางไปสู่หมบู่ า้ นเจา้ สาว เถา้ แก่ของเจา้ บา่ วและเพ่อื นเจา้ บ่าวจะลงไปอยพู่ ร้อม กนั ที่พกั หนา้ หมู่บา้ นและจะปูเสื่อเพ่ือนงั่ ปรึกษาหารือกนั จากน้นั เถา้ แก่จะทาพิธีรินเหลา้ และอธิฐานขอพร เม่ือเสร็จพิธีกจ็ ะออกเดินทางโดยมีเจา้ บ่าวและเพอื่ นๆของเจา้ บา่ วร่วม เดิน ทางกนั อยา่ งพร้อมเพรียงกนั เม่ือเดินทางมาถึงบา้ นเจา้ สาวเพอ่ื นบา้ นของเจา้ สาวก็ จะคอยตอ้ นรับโดยจะให้ ไปพกั ที่พกั ชว่ั คราวบริเวณหนา้ บา้ น เพอ่ื ทาพธิ ีด่ืมเหลา้ เสร็จ พิธีดื่มหวั เหลา้ (เหลา้ ขวดแรกท่ีใชด้ ่ืมในพธิ ี) หลงั จากน้นั ก็จะข้นึ ไปสู่บา้ นเจา้ สาวเพ่ือ พกั ผอ่ น และดื่มเหลา้ พร้อมกบั ขบั ลานาโตต้ อบกนั ระหวา่ งเพอ่ื นเจา้ บา่ วที่เป็นคนตา่ ง ถ่ิน และเพ่ือนเจา้ สาวท่ีเป็นคนต่างถิ่น และเพ่อื นเจา้ สาวที่เป็นคนในถิ่น ในขณะเดียวกนั น้ี ญาติพี่นอ้ งของเจา้ สาวก็จะทาการฆ่าหมูเพอ่ื ทาอาหารสาหรับ เล้ียงตอ้ นรับแขกท่ีมาใน งานทุกคน รวมถึงเพ่ือนเจา้ บ่าวที่มาจากตา่ งถ่ินมารับประทานอาหารร่วมกนั เสร็จแลว้ ก็ จะเป็นเวลาส่วนตวั ของแตล่ ะคน ท่ีจะพกั ผอ่ นนอนหลบั หรือเยย่ี มเยยี นเพ่อื นบา้ นอื่นๆ และขบั ลานาโตต้ อบกนั ซ่ึงบางคนบางกลมุ่ กู ็จะเที่ยวขบั ลานาตลอดคืนเลยก็มี 5.4 ไก่ขอพรระหว่างเดินทางกลบั (ชอ โจ่ ลอ) ฝ่ายหญิงกจ็ ะทาการฆา่ ไก่ 2 ตวั ตม้ ใหส้ ุกแลว้ ห่อใหเถา้ แก่และเพื่อนของ เจา้ บา่ วนากลบั ไปเพ่อื เป็น อาหารเมื่อออกจากหมู่บา้ นของเจา้ สาวซ่ึงระหวา่ งทาง จะหยดุ อยขู่ า้ งทางเถา้ แก่จะทาพธิ ีถวายอาหารแด่เทพยดาเพื่อเป็นการอวยพรแก่ ผรู้ ่วมเดินทาง ใหไ้ ดร้ ับความปลอดภยั จากภยั อนั ตรายท้งั หลาย และกลบั ถึงบา้ นโดยสวสั ดิภาพจากน้นั ทกุ คนที่มาดว้ ยกนั จะตอ้ งช่วยกนั กินไก่กบั ขา้ วใหห้ มดพอกลบั ถึงบา้ นแลว้ ทุกคนกจ็ ะ มารวมกนั ตวั กนั ตรงจุดหนา้ บา้ นของเจา้ บา่ ว ก่อนท่ีจะแยกยา้ ยกนั กลบั บา้ นของตน แลว้ เถา้ แก่กจ็ ะทาพิธีดื่มหวั เหลา้ อีคร้ังเป็น คร้ังสุดทา้ ย วนั รุ่งข้ึนวนั หน่ึงเพือ่ นบา้ นทุกคนจะ หยดุ งาน ซ่ึงถือเป็นขอ้ หา้ มเรียกขอ้ หา้ มน้ีวา่ ดึ เทาะ โค่ เบลการผกู ขวญั ร่วมกนั ระหวา่ ง เจา้ บา่ วและเจา้ สาว (กี่ ฆึ จือ)หลงั จากอยรู่ ่วมกนั นานสามวนั สามคืนแลว้ พอ่ แมข่ อง เจา้ บ่าวและเจา้ สาวจะ ทาพธิ ีผกู ขวญั ให้ โดยจะผกู ร่วมกันระหวา่ งเจา้ บ่าวและเจา้ สาว ซ่ึง การผกู ขวญั ร่วมกนั น้ีมีความหมายวา่ ท้งั สองคนไดก้ ลายเป็นหน่ึงอนั เดียวกนั แลว้ ต้งั แต่ บดั น้ีเป็นตน้ ไป

13 6.ประเพณกี ารแต่งงานของเย้า 6.1 การเลือกคู่ครอง (หล่อเอ๊าโกว่) เม่ือ เริ่มเป็นหนุ่มเป็นสาว อายปุ ระมาณ 15 ปี ข้นึ ไป ก็เริ่มจะหาคู่ครอง ใน การเลือกคคู่ รองน้นั เผา่ เม่ียน ฝ่ายชายจะเป็นฝ่ายเขา้ หาฝ่ายหญิง หนุ่มสาวเม่ียนมีอิสระใน การเลือกค่คู รอง หนุ่มอาจจะเขา้ ถึงหอ้ งนอนเพยี งคืนเดียว หรือไปมาหาสู่อยเู่ รื่อย ๆ ถา้ ทางฝ่ายสาวไม่ขดั ขอ้ งกย็ อ่ มไดเ้ สรี ในการเลือกคู่ของเมี่ยนมีขอบเขตอย่เู พยี ง 2 กรณี เท่าน้นั คือ ควรแตง่ กบั คนต่างแซ่ หรือบางทีคนแซ่เดียวกนั ถา้ ชอบพอกนั ก็สามารถอนุ โรมไดไ้ ม่เขม้ งวดมากนกั แต่ท่ีเขม้ งวด คือ ดวงของหนุ่มสาวท้งั สองตอ้ งสมพงษก์ นั โดยทว่ั ไปแลว้ พ่คี วรจะแตง่ ก่อนนอ้ ง หากนอ้ งจะทาการแตง่ ก่อนพ่ี กต็ อ้ งจ่ายค่าทาขวญั ใหก้ บั พ่ีท่ียงั ไม่ไดแ้ ต่งงาน เม่ือท้งั สองฝ่ายมีความรักต่อกนั ฝ่ายชายจะเป็นฝ่ายไปบอก พอ่ แม่หรือเครือญาติมาติดต่อสู่ขอตามประเพณีต่อไป 6.2 การสู่ขอ (โท้นิน่ แซง) เม่ือหนุ่มตกลงปลงใจจะแตง่ งานกบั สาวใดแลว้ ฝ่ายชาย จะตอ้ งหาใครไป สืบถามเพ่ือ ขอทราบวนั เดือน ปี เกิดของฝ่ายหญิง ถา้ พอ่ แม่ฝ่ายหญิงยนิ ยอมบอกก็ แสดงวา่ พวกเขายอมยกให้ หลงั จากน้นั กจ็ ะนาเอาวนั เดือน ปี เกิด ของหนุ่มสาวคู่น้นั ไปใหผ้ ชู้ านาญเร่ืองการผกู ดวงผชู้ านาญผกู ดวง จะดูวา่ ท้งั คมู่ ีดวงสมพงศก์ นั หรือไม่ ถา้ ดวงไม่สมพงศก์ นั ฝ่ายชายจะไมม่ าสู่ขอ พร้อมแจง้ หมายเหตุใหฝ้ ่ายหญิงทราบ เม่ือดู แลว้ ถา้ เกิดดวงสมพงศก์ นั พอ่ แม่จึงจดั การใหล้ ูกไดส้ มปรารถนา เร่ิมดว้ ยการส่งส่ือไป นดั พอ่ แมฝ่ ่ายสาววา่ ค่าพรุ่งน้ีจะส่งเถา้ แก่มาสู่ขอลูกสาว แลว้ พอ่ แม่ฝ่ายหญิงจะตอ้ งจดั ขา้ วปลาอาหารไวร้ ับรอง ระหวา่ งท่ีด่ืมกินกนั น้นั เถา้ แก่ก็จะนากาไลเงินหน่ึงคู่ มาวาง ไวบ้ นสารับ เม่ือเวลาดื่มกินกนั เสร็จ สาวเจา้ เขา้ มาเกบ็ ถว้ ยชาม หากสาวเจา้ ตกลงปลง ใจกบั หนุ่มกจ็ ะเกบ็ กาไลไว้ หากไมช่ อบก็จะคนื กาไลใหเ้ ถา้ แก่ ภายใน 2 วนั เถา้ แก่จะ รออยดู่ ูใหแ้ น่ใจแลว้ วา่ สาวเจา้ ไมค่ นื กาไลแลว้ เถา้ แก่จึงนดั วนั เจรจา เม่ือถึงเวลาซ่ึงวนั เดินทางไปน้ีสาคญั มาก เพราะมีขอ้ หา้ ม และความเชื่อในการเดินทางหลายอยา่ ง เช่น ขณะเดินทาง ระหวา่ งทางหากพบคนกาลงั ปลดฟื นลงพ้นื สตั วว์ ่งิ ตดั หนา้ ไมก้ าลงั ลม้ คนลม้ ฯลฯสิ่งเหล่าน้ี คือ สิ่งท่ีส่อไปในทางที่ไมด่ ีจะไม่มีโชคตามความเช่ือแตถ่ า้ ไม่ พบสิ่งเหล่าน้ี ระหวา่ งทางกส็ ามารถเดินทางไปบา้ นฝ่ายหญิงได้ และถา้ ไปถึงบา้ นฝ่าย หญิง แลว้ พบสาวเจา้ กาลงั กวาดบา้ น หรือพบคนกาลงั เจาะรางไม้ หรือเตรียมตวั อาบน้า

14 อยู่ พอ่ แมข่ องฝ่ายชายกจ็ ะเลิกความคิดท่ีจะไปสู่ขอเหมือนกนั เพราะเชื่อวา่ เป็นสิ่งไมด่ ี จะทาใหค้ ูบ่ า่ วสาวตอ้ งลาบาก เม่ือพอ่ แม่ฝ่ายชายเดินทางไปถึงบา้ นฝ่ายหญิงโดยไม่ได้ พบอุปสรรคใด ๆ แลว้ ครอบครัวของฝ่ายชายจะตอ้ งนาไก่ 3 ตวั ไก่ตวั ผู้ 2 ตวั และไก่ ตวั เมีย 1 ตวั แลว้ นาไก่ตวั ผู้ 1 ตวั มาปรุงอาหาร เพือ่ เป็นการสู่ขอ แลว้ ร่วมกนั รับประทาน พ่อแมฝ่ ่ายหญิงจะเชิญญาติอยา่ งนอ้ ย 2-3 คน มาร่วมเป็นพยาน ระหวา่ งท่ี รับประทานอาหารกนั อยนู่ ้นั ก็เริ่มเจรจาค่าสินสอดตามประเพณี ซ่ึงส่วนใหญ่ ค่า สินสอดจะกาหนดเป็นเงินแท่งมากกวา่ หรือบางคร้ังอาจจะใชเ้ งินก็ไดต้ ามฐานะ สาหรับไก่อีก 2 ตวั หลงั จากฆ่าแลว้ จะนามาเซ่นไหวบ้ รรพบุรุษของตระกูลท้งั สองฝ่าย เพอ่ื เป็นการแจง้ ใหบ้ รรพบรุ ุษท้งั สองฝ่ายใหร้ ับรู้ในการหม้นั พร้อมท้งั ฝ่ายชายจะมอบ ดา้ ยและผา้ ทอหรืออุปกรณ์ในการปักชุดแต่งานไวใ้ ช้ สาหรับงานพิธีแตง่ ใหก้ บั ฝ่าย หญิง เพ่ือใชป้ ักชุดแตง่ งาน เจา้ สาวจะตอ้ งปักชุดแตง่ งานใหเ้ สร็จจากอุปกรณ์ที่ฝ่ายชาย เตรียมไวใ้ นตอน หม้นั และเจา้ สาวจะไมท่ างานไร่ จะอยบู่ า้ นทางานบา้ นและปักผา้ ประมาณ 1 ปี ส่วนเจา้ บา่ วตอ้ งเตรียมอาหารที่จะใชเ้ ล้ียงแขกและทาพธิ ีกรรมเช่น หมู ไก่ และจดั เตรียมเครื่องดนตรี จดั บคุ คลท่ีจะเขา้ ทาพธิ ีกรรมทางศาสนา และอปุ กรณ์ การจดั งานทวั่ ไป หลงั จากหม้นั แลว้ บ่าวสาวจะอยดู่ ว้ ยกนั ที่บา้ นฝ่ายใดกไ็ ดแ้ ลว้ แต่จะ ตกลงกนั 6.3 พธิ แี ต่งงานใหญ่ (ต่ม ช่ิง จา) พธิ ีน้ีเป็นพิธีใหญ่ซ่ึงจะตอ้ งใชค้ า่ ใชจ้ ่ายสูง คนท่ีจดั พิธีใหญ่น้ีส่วนมาก จะเป็นผทู้ ี่มีฐานะดี จะใชเ้ วลาในการทาพธิ ี 3 คืน 3 วนั ซ่ึงจะตอ้ งใชเ้ วลาเตรียมงานกนั เป็นปี คอื ตอ้ งเล้ียงหมู เล้ียงไก่ไวใ้ หพ้ อกบั การเล้ียงแขก 6.3.1 วันแรก ฝ่ายเจา้ บ่าวจะจดั คนไปรับเจา้ สาวต้งั แต่ก่อนเชา้ โดยจะมีคน เตรียมบรรเลงเพลงประกอบไปดว้ ย ฝ่ายเจา้ บา่ วจะจดั เตรียมสถานที่โดย การจดั มา้ นง่ั เป็นวงกลมไว้ และขบวนของเจา้ สาวน้นั จะมี 1 คน ถือปลาย ผา้ เชด็ หนา้ เพอื่ จูงมือเจา้ สาวซ่ึงอาจเป็นนอ้ งของเจา้ สาว ส่วนนอ้ งชาย ของเจา้ สาวอีก คนหน่ึง จะทาหนา้ ที่แบกสัมภาระของเจา้ สาวที่จะตอ้ ง นามาใชใ้ นบา้ นเจา้ บา่ ว อีกคนจะมีหนา้ ท่ีกางร่มใหเ้ จา้ สาว เพ่อื นเจา้ สาว แตล่ ะคนจะแตง่ ตวั ดว้ ยชุดชนเผา่ เตม็ ยศเช่นกนั เมื่อขบวนของเจา้ สาว

15 มาถึง จะยงั ไมไ่ ดน้ งั่ จะใหย้ นื อยกู่ ลางวงก่อน โดยจะมีเพอื่ นเจา้ สาวสอง คนคอยยนื ลอ้ มรอบเจา้ สาว วงดุริยางค์ จะเล่นดนตรีวนท้งั 3 คน แลว้ จะ แห่สอดแทรกเขา้ ไปรอบ ๆ เจา้ สาว และทาความเคารพโดย คานบั 3 คร้ัง ฝ่ายเจา้ สาวจะโคง้ คานบั ตอบ 3 คร้ังเช่นเดียวกนั จะคานบั ท้งั หมด 4 รอบ จึงจะหยดุ ระหวา่ งน้นั ฝ่ายตอ้ นรับจะนาเอาน้าชา เหลา้ บุหรี่มาเพือ่ เป็น การตอ้ นรับ และขอบคุณแขกท่ีมาร่วมงาน จากน้นั กน็ าน้าร้อนที่ได้ เตรียมไวเ้ พ่อื ใหแ้ ขกลา้ งหนา้ พอแขกลา้ งหนา้ เสร็จ จะเอาผา้ เชด็ หนา้ ท่ี ตวั เองลา้ งเอากลบั ไปบา้ น พร้อมกบั วางเงินไวใ้ นถาดจะเท่าไหร่ก็ไดเ้ พ่ือ เป็นธรรมเนียม เสร็จแลว้ ก็ร่วมรับประทานอาหารท่ีไดจ้ ดั ไว้ ระหวา่ งน้นั เจา้ บา่ วกบั เจา้ สาวจะยกน้าชาเหลา้ ไปใหแ้ ขกรอบงาน พอมอบใหแ้ ขก แลว้ เม่ือแขกด่ืมเสร็จจะวางเงินไวใ้ นถาด เท่าไหร่กไ็ ดเ้ พ่อื เป็นธรรมเนียม จากน้นั จะแยกกนั ไปผกั ผอ่ นตามที่พกั ที่ทางฝ่ายเจา้ บา่ วไดจ้ ดั ไว้ ส่วน เจา้ สาวจะยงั ไมไ่ ดเ้ ขา้ ไปในบา้ นของเจา้ บ่าว โดยฝ่ายเจา้ บา่ วจะทาเพงิ พกั ใหก้ บั เจา้ สาว ที่พกั ของเจา้ สาวน้นั จะนิยมสร้างห่างจากบา้ นเจา้ บา่ ว ประมาณ 20 เมตร จนกวา่ จะถึงฤกษท์ ่ีไดก้ าหนดเอาไว้ คอื วนั พรุ่งน้ี 6.3.2 วันทีส่ อง เจา้ สาวจะตอ้ งต่ืนนอนแต่เชา้ มืดเพื่อเตรียมตวั ทาพธิ ีตาม ข้นั ตอน แลว้ เขา้ บา้ นเจา้ บ่าว การเขา้ มาในบา้ นน้นั จะตอ้ งเขา้ ทางประตู ใหญ่ พอเสร็จพิธีกรรมอะไรแลว้ ก็มีการด่ืมกินกนั ทว่ั ไป 6.3.3 วันที่สาม จะเป็นการกินเล้ียงส่วนใหญ่จะฉลองอยา่ งเดียวจะไมค่ ่อยมี พิธีกรรม อะไรมาก นอกจากการบรรเลงตนตรี เป่ าป่ี ตีกลองใหง้ าน สนุกสนานรื่นเริง กลางคนื เจา้ บ่าวเจา้ สาวจะออกมายกน้าชาใหก้ บั แขก ท่ีมาร่วมงานก็เป็นอนั วา่ เสร็จพธิ ี

16 บทที่ 3 วิธีการดาเนนิ งาน การจดั ทาโครงงานประวตั ิศาสตร์ เร่ืองปี ใหมม่ ง้ สมาชิกลุ่มไดใ้ ชว้ ิธีการตามข้นั ตอน ประวตั ิศาสตร์5ข้นั ตอน ดงั น้ี 1.กาหนดหวั ข้อท่ีจะศึกษา -สมาชิกในกลุม่ ไดป้ ระชุมหาลือและออกความคดิ เห็นจึงไดพ้ บประเด็นท่ีเหมาะสม และ จะศึกษาคือประเพณีแตง่ งานของมง้ ข้นั ตอนการแตง่ งานของมง้ และหลกั ความเช่ือ -สมาชิกลุ่มไดจ้ ดั ทาเคา้ โครงโครงงานและนาไปใหค้ รูท่ีปรึกษาตรวจสอบและให้ คาแนะนา -สมาชิกกลุม่ ไดว้ างแผนรวบรวมขอ้ มูลจากหนงั สือที่เกี่ยวขอ้ งและจดั ทารูปเล่ม โครงงาน 2.สืบค้นและรวบรวมข้อมูล - คน้ ควา้ ขอ้ มลู เกี่ยวกบั ประเพณีการแต่งงานของมง้ จานวน 3 เวบ็ ดงั น้ี - https://sites.google.com/site/prapenee4/chn-phea-mng - https://wedding.kapook.com/view77552.html?fbclid=IwAR27o3VF0- %20%20%20vAfbxel1qSqdDB-N0qLwkyLUA7t0__ydbSPTy500o8XmpA15g - http://www.openbase.in.th/node/650 - คน้ ควา้ ขอ้ มลู เก่ียวกบั ประเพณีแต่งงานของมง้ จากหนงั สือ 3 เล่มดงั น้ี - วฒั นาธรรมทางประวตั ิศาสตร์เอกลกั ษณ์และภูมิปัญญาจงั หวดั เพชรบูรณ์ ได้ ศึกษาเก่ียวกบั ประเพณีการแตง่ งานของมง้ - สารานุกรมไทยสาหรับเยาวชนจงั หวดั เชียงรายศึกษาเกี่ยวกบั ประเพณี ของมง้ และข้นั ตอนในการจดั งานแต่งงานของมง้ - วฒั นธรรม พฒั นาการทางประวต้ ิศาสตร์เอกลกั ษณ์และภมู ิปัญญาจงั หวดั แม่ฮ่องสอนศึกษาการแต่งงานของกระเหร่ียงและการงแต่งงานของเยา้

17 3.ประเมนิ คณุ ค่าของหลกั ฐาน -กล่มุ ของเราไดไ้ ปศึกษาคน้ ควา้ หาขอ้ มูลแลว้ นาขอ้ มลู ท่ีไดม้ าเรียบเรียงใหมแ่ ละ คดั เลือกโดยการประเมินคณุ ค่าของหลกั ฐานและพจิ ารณารายละเอียดทกุ ๆข้นั ตอนอยา่ งละเอียดซ่ึง ใชเ้ หตุผลในการตีความจนนาไปสู่ขอ้ เทจ็ จริงของประเพณีแต่งงานของมง้ 4.นาข้อมูลมาวิเคราะห์ สังเคราะห์และจัดหมวดหมู่ -นาขอ้ มูลท่ีไดศ้ ึกษาท้งั หมดมาวิเคราะห์และตีความกลมุ่ ของเราไดไ้ ดน้ าขอ้ มลู ที่ไดจ้ าก แหลง่ ศึกษามาวิเคราะห์ขอ้ มูลหลกั ฐานอีกคร้ัง 1. ความเป็นมาของประเพณีแต่งงานของมง้ 2. ศึกษาความเชื่อของประเพณีการของแตง่ งานมง้ 3. ศึกษาข้นั ตอนของประเพณีแต่งงานของมง้ 3.1 แจง้ การสู่ขอ 3.2 พธิ ีเรียกขวญั ฝ่ายหญิง 3.3 การดูฤกษย์ าม 3.4 เตรียมอุปกรณ์ท่ีสาคญั ในการไปแต่งงาน 3.5 พิธีเรียกคา่ เล้ียงดูใหป้ ูยา่ 3.6 พธิ ีการรับสินสอด (ค่าน้านม) 3.7 พธิ ีบนโตะ๊ ใหญ่ 3.8 พธิ ีส่งเจา้ บ่าวและเจา้ สาวกลบั บา้ น 5.เรียบเรียงและนาเสนอ -สมาชิกกลมุ่ ไดน้ าขอ้ มูลท้งั หมดที่ไดม้ าวเิ คราะห์ สังเคราะหแ์ ละเรียบเรียงมาจดั ทาเป็น รูปเล่ม -สมาชิกกลุม่ ไดจ้ ดั ทารูปแบบการนาเสนอดว้ ย PowerPoint

18 ตารางการปฏบิ ตั งิ าน ผรู้ ับผิดชอบ ระยะเวลา ลาดบั วธิ ีการดาเนินงาน 1 การต้งั ประเดน็ ท่ีจะศึกษา -กาหนดหัวขอ้ เรื่องท่ีจะศึกษา -จดั ทาเคา้ โครงโครงงานและขอคาแนะนาจาก สมาชิกกลุม่ 16 ม.ค 65 ครูที่ปรึกษา -การจดั การวางแผนการทางาน 2 รวบรวมขอ้ มูล -คน้ ควา้ จากหนงั สือและเวบ็ ไซตต์ ่างๆ สมาชิกกล่มุ 17 ม.ค-28 ม.ค 65 3 ประเมินคุณคา่ ของขอ้ มลู -การนาขอ้ มูลท่ีไดจ้ ากหนงั สือและเวบ็ ไซต์ ตา่ งๆมาเรียบเรียงใหมโ่ ดยการประเมินคณุ คา่ สมาชิกกลุ่ม 29 ม.ค-10 ก.พ 65 4 การวเิ คราะห์ตีความหลกั ฐานของขอ้ มูล -นาขอ้ มลู ที่ไดจ้ ากหนงั สือและเวบ็ ไซตท์ ี่ได้ สมาชิกกลมุ่ 11 ก.พ-25 ก.พ 65 จากการศึกษาคน้ ควา้ มาวิเคราะห์และตีความ -ทาการเรียบเรียงขอ้ มูลใหม่อีกคร้ัง 5 การนาเสนอ -จดั ทารูปเลม่ โครงงานประวตั ิศาสตร์ สมาชิกกลุม่ 26 ก.พ 65 -จดั ทารูปแบบการนาเสนอ

19 บทที่4 ผลการดาเนนิ โครงงาน จากการศึกษา ประเพณีการแตง่ งานมง้ โดยการจดั ทาโครงงานคร้ังน้ีสมาชิกผจู้ ดั ทาได้ ศึกษาคน้ ควา้ ขอ้ มูลต่างๆ ซ่ึงมีขอ้ มูลหลกั ท่ีสาคญั และเกี่ยวขอ้ งกบั ประเพณีมง้ ไดพ้ บวา่ มีขอ้ มลู เกี่ยวกบั ประเพณีการแต่งงานมง้ ดงั น้ี 1. ความเป็ นมาของประเพณแี ต่งงานของม้ง ประเพณีการแต่งงานของมง้ น้นั มีการสืบทอดกนั มาต้งั แต่สมยั รุ่นทวดป่ ูย่าตายาย ทาให้ สะทอ้ นเห็นใหเ้ ห็นวิถีชีวติ ความเชื่อและความศรัทธาของชาวมง้ โดยการแตง่ งานของมง้ น้นั กค็ อื การ ที่ฝ่ายชายไปสูข้ อฝ่ายหญิงคลา้ ยๆกบั การแตง่ งานของคนไทยแตช่ าวมง้ น้นั มีข้นั ตอนและพธิ ีกรรม มากกวา่ การแต่งงานของคนไทย และอีกส่ิงหน่ึงที่ต่างกนั โดยสินเชิงเลยก็คอื คา่ สินสอดเพราะการ แตง่ งานของมง้ น้นั จะมีความโบราณมาก 2. ศึกษาความเชื่อของประเพณกี ารของแต่งงานม้ง ชาวมง้ น้นั มีประเพณีและพิธีกรรมในการดาเนินชีวติ โดยจะมีการนบั ถือ ศาสนาพทุ ธหรือศริสตศ์ าสนากต็ อ้ งแลว้ แต่ตามประเพณีที่ชาวมง้ เล้ียงผแี ละชาวมง้ มีการนบั ถือวิญญาณบรรพบุรุษ สิ่งศกั ด์ิสิทธ์ิเกี่ยวกบั ธรรมชาติสิ่งแวดลอ้ มที่อยบู่ นฟ้า ในลาน้าโดยที่ ยงั ยดึ ถือเหนี่ยวแน่นไมเ่ คยเสื่อมคลาย ซ่ึงชาวมง้ น้นั มีการนบั ถือผแี ละเป็นเครื่องยดึ เหนี่ยว ในการใชช้ ีวติ ชาวมง้ จะมีความเช่ือในการนบั ถือผีเพียงอยา่ งเดียวและเหน่ียวแน่นไม่เส่ือม คลาย

20 ซ่ึงเผา่ มง้ ก็มีพธิ ีการแตง่ งานตามประเพณีหรือขนบธรรมเนียม ตามศาสนา ก็ คอื ศาสนาคริสตแ์ ละการนบั ถือผีบรรพบรุ ุษ มีพิธีแตง่ งานแบบชาวคริสตใ์ นโบสถเ์ ป็นส่วน ใหญ่ ส่วนมง้ ที่นบั ถือนบั ถือผบี รรพบุรุษ ส่วนใหญ่กจ็ ะจดั พธิ ีแต่งงานกนั ในหม่บู า้ นที่ตนอยู่ โดยมีการปฏิบตั ิรตามแบบแผนท่ีมีอยู่ และปัจจุบนั มง้ กม็ ีประเพณีการแตง่ งานท่ีเป็น เอกลกั ษณ์ด้งั เดิมจากบรรพบุรุษที่สืบทอดกนั มา ตามขนบธรรมเนียมประเพณี และในการ ทาพธิ ีการแตง่ งานของมง้ น้นั ยงั ไม่ไดเ้ ป็นที่รู้จกั กนั อยา่ งแพร่หลายในประเพณีน้ียงั ไม่ได้ เป็นท่ีรู้จกั กนั ความเช่ือในการแต่งงานของชาวมง้ เป็นการแตง่ งานเพ่ือสืบเช้ือสายและรักษา วฒั นธรรมตา่ งๆใหด้ ารงไวแ้ ละสืบทอดถา้ หากไมห่ ลงเหลือวฒั นธรรมเอาไว้ วฒั นธรรม ของชาวมง้ ก็จะถูกลบเลือนและหายไปจากประวตั ิศาสตร์ในที่สุดเพราะเหตนุ ้ีชาวมง้ จึงมี การแตง่ งานเกิดข้ึนเพอื่ สืบสารวฒั นธรรมและรักษาไวเ้ พอ่ื ที่จะไดส้ ืบทอดต่อๆกนั ไป 3. ศึกษาข้ันตอนของประเพณีแต่งงานของม้ง ไก่หมนุ รอบศีรษะ 3 รอบ หรือ หรื่อข๊า เมื่อฝ่ายชายและฝ่ายหญิงรู้จกั กนั และเกิดรักกนั ท้งั 2 คนอยากใชช้ ีวิต ร่วมกนั ฝ่ายชายและฝ่ายหญิงจะกลบั มาบา้ นของตนเอง และฝ่ายชายคอ่ ยมาพาฝ่าย หญิงจากบา้ นของฝ่าย

21 หญิง โดยผา่ นประตูผีบา้ นของฝ่ายหญิง เพราะคนมง้ ถือและเป็นวฒั นธรรมของ คนมง้ หลงั จากที่ฝ่ายชายและฝ่าย หญิงกลบั มาถึงบา้ นของฝ่ายชาย พ่อ แม่ของฝ่ายชายจะเอาแมไ่ ก่มาหมนุ รอบศีรษะ ท้งั สองคน 3 รอบเรียกวา่ “ หรือข๊า ” เป็นการตอ้ นรับคนท้งั สองเขา้ บา้ นซ่ึงฝ่ายชาย ตอ้ งแจง้ ใหญ้ าติทางฝ่ายหญิงทราบภายใน 24 ชว่ั โมง โดยจดั หาคน 2 คน เพื่อไป แจง้ ขา่ วใหพ้ ่อแมแ่ ละญาติทางฝ่ายหญิงทราบ วา่ ตอนน้ีบุตรชายของเราไดพ้ า บตุ รสาวของทา่ นมาเป็นลูกสะใภข้ องเราแลว้ ทา่ นไมต่ อ้ งเป็นห่วงบตุ รสาว โดยคน ท่ีไปแจง้ ข่าวน้นั คนมง้ เรียกว่า แม่โก๊ง 3.1 แจ้งการสู่ขอ พ่อ แม่ฝ่ายหญิงจะแจง้ ใหท้ างฝ่ายชายวา่ ทราบวา่ อีก 3 วนั ให้ “ แม่โกง๊ ” มาใหม่ น้นั หมายถึงวา่ พ่อ แม่ทางฝ่ายหญิงตอ้ งการจดั งานแต่งงาน สมยั ก่อนคนมง้ มกั จะอยกู่ ินดว้ ยกนั ก่อนสองถึง3เดือนหรืออาจจะเป็นปี แลว้ ค่อยมาจดั งานแต่ง แต่ ปัจจุบนั น้ีสังคมเปลี่ยนไปตามยคุ เทคโนโลยี ทาใหก้ ารจดั งานแตง่ งานของคนมง้ ได้ กาหนดจดั งานแตง่ งานภายใน 3 วนั เป็นท่ีนิยมกนั ในปัจจุบนั 3.2 พธิ ีเรียกขวัญฝ่ ายหญิง เรียกขวญั ลูกสะใภ้โดยการใช้ไก่

22 เม่ือเชา้ วนั ท่ีสามจะมีการทาพิธีเรียกขวญั ลกู สะใส้โดยจะมีการฆา่ ไก่ และหมู(จะฆา่ ไก่อยา่ งเดี๋ยวก็ไดแ้ ลว้ แตฐ่ านะ ของผชู้ าย) ทาพธิ ีรับขวญั และผชู้ ายก็ จะเชิญเพ่ือนๆมาร่วมแสดงความยนิ ดีดว้ ย ในการทาพธิ ีเรียกขวญั น้นั เพ่ือท่ีจะบง่ บอกถึงสิ่งศกั ด์ิสิทธท์ ่ีอยใู่ นบา้ นของฝ่ ายชายไดร้ ับรู้วา่ มีสมาชิกเพิม่ ใหมอ่ ีกคน 3.3 การดูฤกษ์ยาม เวลาวนั ข้นึ 15 ค่าชาวมง้ จะถือวา่ เป็นฤกษย์ ามงามดีไมว่ า่ จะทาอะไรก็ ดีแต่ถา้ เป็นวนั ขา้ งแรมจะถึงวา่ เป็นฤกษท์ ่ีไม่ดีและการจดั งานแต่งงานของมง้ น้นั จะ ไม่นิยมทาพิธีตา่ งๆในวนั ขา้ งแรมเพราะจะถือวา่ มนั ไมด่ ีเพราะฉะน้นั ฝ่ายชายจึงมี การมาทาพธิ ีการแต่งงานในวนั ขา้ งข้ึน 3.4 เตรียมอปุ กรณ์ทีส่ าคญั ในการไปแต่งงาน หลงั จากที่ฝ่ายชายบอกครอบครัวฝ่ายหญิงแลว้ กจ็ ะกลบั บา้ นมาเตรียม ตวั ในการทาพิธีฝ่ายชายจะตอ้ งไปหาคนเพ่ือจะมาช่วยงานแตง่ ของฝ่ายชายและคนที่ อยใู่ นพธิ ีที่จะจดั ข้ึนบนโตะ๊ น้นั จะตอ้ ง หาเพื่อนเจา้ บ่าว 1คน เพ่ือนเจา้ สาว1 คน แม่ โกง๊ ทางฝ่ายชาย 2 คนโดย2คนน้ีจะมี 1คนที่ถือร่มสีดาและไปช่วยฝ่ายเจา้ บ่าว ปรึกษาหาร้ือเมือไปถึงที่บา้ นของเจา้ สาวและตอ้ งหาญาติพ่ีนอ้ งไปช่วยงานแต่งและ เตรียม เหลา้ แกว้ เหลา้ เลก็ ๆ สาหรับท่ีจะนามาใชใ้ นพธิ ีกรรม รู ปเจ้ าบ่ าวแบกผ้ าห่ มเพ่ือนเจ้ าบ่ าวแบกก๊ วย

23 จากน้นั ทางฝ่ายเจา้ บ่าวเตรียมของและอปุ กรณ์ในการทาพธิ ี และก่อนที่ จะตอ้ งทาพธิ ีสิ่งที่ขาดไม่ไดเ้ ลยกค็ อื ไก่ท่ีฆ่าแลว้ น้ามาตม้ ใหส้ ุกและเจา้ บ่าวจะตอ้ ง แบกผา้ ห่ม 1 ผนื ใหก้ บั ตวั ของเจา้ บา่ วเอง ส่วนเพ่ือนเจา้ บ่าวน้นั ก็จะแบกกว๊ ยและหา ร่มใหก้ บั เพอ่ื นเจา้ บา่ วคนท่ีจะช่วยเจา้ บา่ วไปทาพธิ ีบนโต๊ะและถา้ ถึงบา้ นเจา้ สาว จะตอ้ งถือร่มไปดว้ ยซ่ึงเจา้ บา่ วจะตอ้ งหาหมู 1ตวั เพือ่ ท่ีจะฆ่าใหค้ รอบครัวของฝ่าย เจา้ สาว ร่ มสีดา ดว้ ยความเชื่อของเชา้ มง้ แลว้ ร่มสีดาเป็นร่มที่จะกางเงินกางทองและไก่ ที่ฆา่ แลว้ ตม้ สุกทางฝ่ายของเจา้ บา่ วจะนามากินระหวา่ งตอนเที่ยงก่อนถึงบา้ นของ เจา้ สาวและทางฝ่ายครอบครัวเจา้ สาวกต็ อ้ งไปหาพ่อส่ือมาอีก 3 คน โดยที่พ่อสื่อท้งั 3 คนน้ีจะตอ้ งหามาเพ่ือมาช่วยปรึกษาและทาพธิ ีบนโต๊ะทางครอบครัวของฝ่าย หญิงจะตอ้ งบอกญาติพี่นอ้ งว่า ลูกสาวจะมาทาพิธีแตง่ งานทางบา้ นวนั ไหนบา้ งเพอื่ จะไดห้ าคนมาช่วยงานแตง่ ของลกู สาว ไก่สุก

24 พอฝ่ายเจา้ บา่ วมาถึงบา้ นฝ่ายเจา้ สาวแลว้ แม่โก๊ง ก็จะใหพ้ ่อกบั แมข่ อง ฝ่ายเจา้ สาวมานง่ั แม่โกง๊ กจ็ ะนาไก่ตวั 2 ที่ทางฝ่ายชายเตรียมมาไปตม้ ใหส้ ุกแลว้ นาไปใส่จาน 4 ใบฝ่ายเจา้ บ่าวน้นั จะหยบิ เน้ือไก่ท่ีสุกแลว้ มาใหพ้ ่อกบั แมข่ องฝ่าย เจา้ สาวคนละชิ้นแลว้ ฝ่ายเจา้ บ่าวจะมายนื ต่อหนา้ พอ่ กบั แมข่ องทางฝ่ายเจา้ สาวและ นง่ั คกุ เข่าเทา่ จานวนพ่นี อ้ งของฝ่ายหญิงแม่โกง๊ ก็จะบอกกบั พ่อกบั แมข่ องฝ่ายหญิง วา่ ไก่ที่นามาน้นั เป็นของฝ่ายชายแมโ่ ก๊งจะบอกใหพ้ ่อและแมข่ องฝ่ายหญิงรับเหลา้ จากฝ่ายชายและกินเน้ือไก่ท่ีฝ่ายชายน้นั เตรียมมาให้ ส่วนไก่ที่พอ่ แมข่ องฝ่ายหญิง เตรียมใหน้ ้นั กจ็ ะมีการอวยพรใหก้ บั ฝ่ายชายและฝ่ายหญิง คาอวยพรจากพ่อและแม่ ของฝ่ายหญิงน้นั กจ็ ะเป็นคาอวยพรท่ีดีที่สุด เพราะถา้ หากชีวติ ของฝ่ายหญิงและฝ่าย ชายจะดีหรือไม่ดีกต็ อ้ งข้นึ อย่กู บั คาอวยพรของพอและแม่ของฝ่ายหญิง 3.5พธิ เี รียกค่าเลีย้ งดใู ห้ป่ ูย่า(ปู้ ก๊ง เหย่อ จ๋ือ) แมโ่ กง๊ 1คนจะทาหนา้ ที่เป็นส่ือกลางระหวา่ งฝ่ายชายและฝ่ายหญิง เพื่อที่จะมารับฟังวา่ ฝ่ายหญิงตอ้ งการค่าเล้ียงดูเท่าไหร่ใหก้ บั ป่ ยู า่ และก็ตายาย ระหวา่ งท่ีตกลงค่าเล้ียงดูใหก้ บั ป่ ยู า่ ตายายน้นั ก็จะมีการริมเหลา้ ใหก้ บั ญาติของฝ่าย ชายและฝ่ ายหญิงจนตกลงกนั ไดว้ า่ พอใจจะจ่ายเป็นเงินจานวน 700-800หลงั จากน้นั ฝ่ายชายก็จะใหแ้ มโ่ กง๊ นาเงินไปใหต้ ากบั ยายของฝ่ายหญิงแลว้ ถามวา่ พอใจกบั จานวนเงินน้ีหรือไม่ ถา้ ป่ ยู า่ ตายายของฝ่ายหญิงรักแลว้ ก็จะรินเหลา้ ใหก้ บั ญาติของ ฝ่ ายหญิงและฝ่ ายชายอีกคร้ ัง พิธีเรียกค่าเลีย้ งดใู ห้ป่ ูย่า(ปู้ ก๊ง เหย่อ จื๋อ)

25 3.6 พธิ ีรับค่าสินสอด แม่โก๊ง จะถามญาติฝ่ายชายวา่ จะใหค้ า่ สินสอดกบั ฝ่ายหญิงเป็นจานวน เทา่ ไหร่ ระหวา่ งที่ถามค่าสินสอดอยนู่ ้นั แม่โก๊ง ของทางฝ่ ายหญิงจะรินเหลา้ ใหก้ บั แมโ่ กง๊ ของฝ่ายชาย แลว้ แม่โก๊ง ของฝ่ายชายจะถามดว้ ยเพลงซอวา่ จะเอาภาชนะอะ มารับคา่ สินสอดหลงั จากน้นั ญาติของฝ่ายชายกจ็ ะร้องเพลงซอต่อไป พิธีรับค่าสินสอด จากน้นั ญาติทางของฝ่ายหญิงจะเอาภาชนะมารับค่าสินสอด คือ กระดง้ ที่มีขนาดเลก็ และมีผา้ สีขาวรองไวร้ ะหวา่ งที่ญาติของฝ่ายหญิงจะไปรับสินสอดญาติ ของฝ่ายหญิงน้นั จะมีการร้องเพลงซอไปดว้ ย ถา้ รอบท่ีหน่ึงญาติของฝ่ายหญิงไม่ ยอมเอากระดง้ ไปรับสินสอดญาติของฝ่ ายชายจะตอ้ งร้องเพลงซออีกคร้ังซ่ึงนบั วา่ เป็นรอบท่ีสามและก็จะมีการรินเหลา้ ใหก้ นั อีกคร้ัง เอากระด้งมาวางบนโต๊ะเพ่ือที่จะรับค่าสินสอด

26 จากน้นั เป็นคร้ังที่สามญาติของฝ่ายหญิงก็จะยอมเอากระดง้ มาวางบน โตะ๊ เพื่อที่จะรับคา่ สินสอด ในรอบน้ีฝ่ายชายจะมีกนั จ่ายเงินใหแ้ ม่โกง๊ ของฝ่ายหญิง คนละ 50-100 บาทจากน้นั แม่โกง๊ รับเงินหมดแลว้ กจ็ ะมีการรินเหลา้ ใส่ในแกว้ เลก็ ๆที่อยใู่ นกระดง้ จานวน 4 แกว้ วางทอ่ นเงิน 3-4 แท่ง(แลว้ แต่ถานะของฝ่ายชาย วา่ มีมากหรือนอ้ ยแต่ไม่ควรนอ้ ยกวา่ 3-4แทง่ )หลกั จากน้นั แมโ่ กง๊ ของฝ่ายหญิงก็จะ ยกกระดง้ ไปใหพ้ ่อกบั แมข่ องฝ่ายดูวา่ พอใจหรือยงั ถา้ หากพ่อของฝ่ายหญิงยงั ไม่ พอใจกจ็ ะมีการด่ืมเหลา้ แลว้ รินเหลา้ ใส่แกว้ ใหม่และบอกใหแ้ ม่โกง๊ นากลบั ไปให้ ญาติกบั แม่โก๊ง ของฝ่ายชายรับเหลา้ ไปดื่มแลว้ แม่โก๊ง ทางฝ่ายชายจะมีการนาเงิน จากฝ่ายชายจานวน 12,00-15,00 บาท และนาเงินไปนบั ต่อหนา้ ญาติของท้งั 2 ฝ่าย และใหญ้ าติของฝ่ายหญิงนบั เงินอีกคร้ังหลงั จากน้นั กจ็ ะวางเงินลงในกระดง้ จากน้นั ใหแ้ ม่โก๊ง ของฝ่ายหญิงยกกระดง้ ไปใหพ้ อ่ และแมข่ องฝ่ายหญิงวา่ พอใจกบั เงินจานวนน้ีหรือไมถ่ า้ หากพ่อของฝ่ายหญิงใหย้ กกลบั และกล่าววา่ พอใจแลว้ กจ็ ะ เป็นการจบพธิ ีของการรับค่าสินสอดจากน้นั ทางฝ่ายหญิงจะตอ้ งฆ่าหมู 1 ตวั เพ่ือท่ีจะตอนรับญาติพีน่ อ้ งของฝ่ายชาย 3.7 พธิ ีบนโต๊ะ พิธีบนโต๊ะ พิธีบนโตะ๊ น้ีฝ่ายชายจะตอ้ งมีการฆ่าหมู 1 ตวั เพ่ือท่ีจะตอ้ งใชท้ าพธิ ี บนโตะ๊ การทาพิธีบนโต๊ะน้นั ทางครอบครัวของฝ่ายหญิงจะตอ้ งเชิญญาติเฉพาะ ผชู้ ายท่ีจะมาอยบู่ นโตะ๊ ใหค้ รบกบั จานวนเกา้ อ้ีท่ีจดั เอาไวใ้ นการทาพธิ ีแม่โก๊ง ท้งั หมด 5 คนจะตอ้ งนง่ั อยทู่ ่ีหวั

27 โตะ๊ เพ่ือที่จะมีการเชิญญาติมานง่ั เกา้ อ้ีเรียงต้งั แตแ่ ม่โกง๊ ที่อยหู่ วั โต๊ะมาซ่ึงจะมีการดื่มเหลา้ โดยมีเหลา้ อยขู่ า้ งหนา้ คนละ 2 จ่อ หลงั จากน้นั ก็จะการดื่มเหลา้ เป็นรอบๆ ด่ืมเหล้าเป็ นรอบๆ รอบของการข้ึนโต๊ะโดยรอบที่สองจะเป็นรอบบนโตะ๊ รอบท่ีสามคือ รอบรอแสงสวา่ งรอบที่สี่รอบของมิตรภาพ รอบที่หา้ รอบของการทาบุญ รอบที่หก คือรอบขอบุญ โดยรอบของบญุ เจา้ บ่าวและเพื่อนเจา้ บา่ วจะตอ้ งคุกเขา่ ต่อหนา้ ผใู้ หญ่ และญาติพีน่ อ้ งในบา้ นของฝ่ายหญิง รูปคุกเข่า หลงั จากน้นั ฝ่ายชายและฝ่ายหญิงจะตอ้ งรินเหลา้ ใส่แกว้ 2 จ่อ แลว้ นาไปใหพ้ ่อแม่ และญาติพีน่ อ้ งของครอบครัวฝ่ายหญิงแลว้ พูดกบั พ่อแม่ญาติพน่ี อ้ ง ของฝ่ายหญิงวา่ ไดพ้ าฝ่ายหญิงไปอยดู่ ว้ ยแลว้

28 จากน้นั พ่อแมแ่ ละญาติพ่นี อ้ งของฝ่ายหญิงกจ็ ะพดู ตกั เตือนกบั ฝ่ายชาย วา่ พาคนของเขาไปแลว้ จะตอ้ งดูแลดีๆหลงั จากน้นั จะเป็นการอวยพรใหก้ บั ฝ่ายชาย และฝ่ายหญิงใหใ้ ชช้ ิวติ อยา่ งมีความสุข รักกนั จนแก่เฒ่า รับคาอวยพรญาติ \\ แม่ววั นมวัว (หน่างู่หมี่งู่) การทาพธิ ีและดื่มเหลา้ บนโต๊ะกจ็ ะเหลือรอบสุดทา้ ยของวนั น้นั โดยมี ช่ือเรียกวา่ แม่ววั นมววั (หน่างหู่ ม่ีงู่) ซ่ึงการดื่มเหลา้ รอบสุดทา้ ยจะมีการเปล่ียนเขา ท่ียาว 1 อนั และที่ส้ัน 1 อนั และจะด่ืมต้งั แตพ่ ่อสื่อท้งั 5 คน จนไปถึงญาติคน สุดทา้ ยจากน้นั ก็จะนาไปเก็บ เพอ่ื ที่จะ

29 ไดน้ าไปใชท้ าพิธีรอบถดั ไปส่วนของพ่อสื่อท้งั 5 คน ถา้ หากอยากไดบ้ ญุ ก็สามารถ ท่ีจะยน่ื ใหก้ บั พ่อแม่ของฝ่ายหญิงไดด้ ว้ ย กินข้าวรอบสุดท้ายของพิธีบนโต๊ะ รอบสุดทา้ ยจะมีการกินขา้ วและจะจบพธิ ีในวนั น้นั พ่อส่ือของฝ่าย หญิงท่ีอยหู่ วั โตะ๊ สุดจะมีการตกั ขา้ ว 1 ชอ้ น และเน้ีอ 1 ชิ้น ท่ีครอบครัวฝ่ายหญิง เตรียมไวใ้ หท้ กุ คนบนโต๊ะ โดยทกุ คนจะถือชอ้ นและมีขา้ วอยใู่ นมือมีเน้ืออีก 1 ชิ้น ทุกคนจะซอเพลงเพ่อื ที่จะขอแมโ่ ก๊ง ท้งั 5 คน กบั นอ้ งชายของฝ่ายหญิง ถา้ บา้ น ไหนไมม่ ีนอ้ งชายกส็ ามารถหาคนมาเป็นนอ้ งชายของฝ่ายหญิงได้ (ตอ้ งเป็นแซ่ เดียวกนั )กจ็ ะบอกใหท้ กุ คนบนโต๊ะคว่าชอ้ นลงแลว้ ทกุ คนก็กินขา้ วบนโตะ๊ ก็จะถือ วา่ เสร็จพธิ ีในวนั น้นั และรอวนั รุ่งข้นึ จะทาพิธีส่งเจา้ บา่ วและเจา้ สาวกลบั บา้ น 3.8 พธิ ีส่งเจ้าบ่าวเจ้าสาวกลบั บ้าน พธิ ีส่งเจา้ บ่าวเจา้ สาวกลบั บา้ นจะมีการฆา่ ไก่ 3 ตวั ไก่ตวั ท่ี 1 เป็นตวั เมีย จะมีการแบง่ คร่ึงตวั ให้เจา้ ใหเ้ จา้ สาวกินคนเดียวเท่าน้นั ส่วนอีกคร่ึงตวั น้นั จะแบง่ ไว้ ใหก้ บั แม่ของเจา้ สาว การแบ่งคร่ึงไก่หมายถึงจากน้ีชีวิตของลกู สาวกบั แมแ่ บง่ กนั คนละคร่ึงแลว้ และไก่อีก 2 ตวั จะใหญ้ าติและคนท่ีช่วยงานฝ่ายเจา้ บ่าวกินระหวา่ ง ท่ีกลบั บา้ น

30 ไก่อีก 2 ตัวที่จะให้ญาติที่มาช่วยงานกินระหว่างกลบั บ้านเจ้าบ่าว ผอู้ าวุโสของฝ่ายเจา้ บา่ วและฝ่ายเจา้ ฝ่ายละ 2 คนกบั ผจู้ ดั การ 1 คนจะมี หนา้ ท่ีในการดูแลงานในขณะทาพิธีมอบเจา้ สาวใหก้ บั เจา้ บา่ วไปดูแล รักษา และ คมุ้ ครองเจา้ สาว หลงั จากน้นั เป็นข้นั ตอนของการอบรมสัง่ สอนเจา้ สาวและเจา้ บา่ ว เร่ืองของพฤติกรรม การดูแลกนั และกนั สอนใหท้ ้งั 2 คนรักกนั และมีไรใหฟ้ ังกนั และกนั ก่อนท่ีเจา้ บ่าวเจา้ สาวจะกลบั บา้ นก็จะมีการมอบของใหก้ บั คู่ท่ีแต่งงานใหม่ ประกอบไปดว้ ย 3.8.1 ชุดเจา้ บา่ ว 2-3 ชุด (แลว้ แต่พอ่ กบั แมข่ องเจา้ สาววา่ มีมากหรือนอ้ ย) ชุดแต่งงานม้งผ้ชู าย(จะเลือกแบบไหนกไ็ ด้) 3.8.2 ชุดเจา้ สาว 3-5 ชุด (แลว้ แตพ่ อ่ กบั แมข่ องเจา้ สาววา่ มีมากหรือนอ้ ย)

31 ชุดแต่งงานม้งผ้หู ญิง(จะเลือกแบบไหนกไ็ ด้) 3.8.3 ชุดเคร่ืองประดบั มง้ ห่วงคอ ห่ วงคอม้ ง 3.8.4 เงิน 2000 บาท โดยแยกเป็น 2 ส่วน คือ ส่วนที่ 1 สาหรับนาไปต้งั ตวั ส่วนท่ี 2 เป็นคา่ ตอบแทนของเจา้ บา่ วไม่วา่ จะเป็นหมูหรือไก่และค่าอาหาร

32 3.8.5 ไมก้ วาดของพ่อเจา้ สาว พ่อของเจา้ สาวมอบใหเ้ จา้ สาวเพ่อื ที่จะใหเ้ จา้ สาว นาไปทาความสะอาดบา้ น (ไมก้ วาดใหแ้ ต่เจา้ สาว) รู ปแบบของไม้ กวาดที่พ่ อเจ้ าสาวจะให้ เจ้ าสาว 3.8.6 ผ้าห่มและเงินทไ่ี ด้จากญาติพนี่ ้อง ก่อนที่เจา้ บา่ วและเจา้ สาวจะออกจากบา้ นเพื่อที่จะกลบั ไปท่ีบา้ นของ เจา้ บ่าว เจา้ บา่ วและเจา้ สาวก็ไปบอกละพ่อแม่และญาติพ่ีนอ้ งทกุ คนของฝ่ายเจา้ สาว ซ่ึงจะถูกสั่งใหน้ ง่ั คกุ เขา้ เพอื่ ทดสอบวา่ เจา้ บา่ วจะมีความอดทนแคไ่ หน ชาวมง้ เช่ือ วา่ ถา้ หากไม่ทาอยา่ งน้ี เจา้ บา่ วจะไม่รักเจา้ สาวจริง และอีกอยา่ งคอื การแสดงความ เคารพต่อพ่อแม่ของเจา้ สาว หลงั จากน้นั ก็จะเดินออกจากบา้ นโดยที่เจา้ บ่าวจะแบก ผา้ ห่ม1ผนื ที่ไดจ้ ากญาตินากลบั บา้ นและจากน้นั ก็จะเป็นการเสร็จ

33 นงั่ คุกเข่าเพ่ือทดสอบความอดทนของเจ้าบ่าว หลงั จากพธิ ีเสร็จพธิ ีของการส่งเจา้ บ่าวกบั เจา้ สาว ก่อนท่ีจะกลบั บา้ น เจา้ บา่ วจะใหค้ นมาร่วมงานแต่งบางส่วนกลบั บา้ นเพ่ือนท่ีจะเตรียมหมูและทาพธิ ีตอ่ ท่ีบา้ นฝ่ายชายตอ่ หมทู ี่เตรียมรอเจ้าบ่าวเจ้าสาวกลับมาทาพิธีต่อท่ีบ้าน 3.9 พธิ ีขอบคุณพ่อสื่อกบั ญาตพิ นี่ ้อง หลงั จากท่ีทาพธิ ีแต่งงานที่บา้ นเจา้ สาวเสร็จก็ตอ้ งกลบั ไปทาพิธีดื่ม เหลา้ ท่ีบา้ นฝ่ายชายต่อ ซ่ึงฝ่ายชายจะใหแ้ ม่โก๊ง กบั ญาติพี่นอ้ งไปอยบู่ นโต๊ะเพือ่ ด่ืม เหลา้ เป็นรอบๆ และใชอ้ ุปกรณ์เดิมคือแกว้ ที่นาไปทาพธิ ี 2 ใบ มารินเหลา้ ใหพ้ ่อสื่อ 2 คนท่ีไปช่วยงานในคร้ังน้นั และญาติพ่ีนอ้ งทุกคน จากน้นั ทุกคนที่อยบู่ นโตะ๊ กจ็ ะ เร่ิมด่ืมรอบท่ี 1 คือ รอบข้ึนโตะ๊ รอบท่ี 2 คือ รอบอยบู่ นโตะ๊ และรอบที่ 3 คือ รอบ

34 ขอบคุณญาติพนี่ อ้ งกบั แม่โก๊ง ท้งั 2 คน ท่ีช่วยงานและช่วยปรึกษาหาลือ หลงั จาก น้นั เจา้ บ่าวก็จะตอ้ งคกุ เขา้ เพื่อขอบคณุ และจะเป็นการดื่มเหลา้ กบั กินขา้ วคร้ังสุดทา้ ย ของงานและกจ็ ะเป็นการถือว่าเสร็จพธิ ีประเพณีการแตง่ งานของมง้ คกุ เข่าขอบคุณหลังจากกลับบ้าน (ไปทาพิธีบ้านฝ่ ายชาย)

35 บทท่ี 5 สรุป อภปิ รายผล และข้อเสนอแนะ 1.สรุปและอภปิ รายผล จากการศึกษาคน้ ควา้ และรวบรวมขอ้ มูลเกี่ยวกบั ประเพณีงานแต่งของชนเผา่ มง้ ใน หนงั สือและอินเตอร์เน็ต ทาใหใ้ นกลุ่มไดผ้ ลท่ีจะไดร้ ับ คือ การศึกษาประวตั ิความเป็นมาของงาน แตง่ มง้ รวมถึง ศึกษาความเช่ือของประเพณีแต่งงานและข้นั ตอนในการแต่งงานของมง้ จากการท่ีได้ ศึกษาแลว้ พบวา่ ประเพณีแต่งงานมง้ น้นั ก็มีความสาคญั อยา่ งยงิ่ ต่อการใชช้ ีวติ คขู่ องชาวมง้ ซ่ึงมี ความซบั ซอ้ นที่ไมม่ ากนกั และมีความโดดเด่นในดา้ นตา่ งๆ ต้งั แต่ข้นั ตอนของการสู่ขอคือการที่ฝ่าย หญิงจะจดั การแต่งงานข้ึนภายใน 3 วนั เรียกขวญั ฝ่ายหญิงคือการท่ีฝ่ายชายไดร้ ับสมาชิกเพม่ิ อีกคน การดูฤกษย์ ามที่มีมาแต่ชา้ นานคอื นิยมแต่งงานวนั ข้ึน 15ค่าไม่นิยมแตง่ งานตอนวนั ขา้ งแรม และการ เตรียมอุปกรณ์ไปแตง่ งานคือผา้ ห่ม ร่มสีดาและมีการเตรียมเหลา้ แกว้ เหลา้ และไก่สุกสาหรับ พธิ ีกรรมและพิธีรีบสินสอดจะมีการถามวา่ ใหค้ า่ สินสอดเท่าไรและจะมีการถามดว้ ยเพลงซอ พิธีบน โตะ้ คอื การการเชิญญาติเฉพาะผชู้ ายมาตามจานวนเกา้ อ้ีโดยมี่แม่โกง๊ เป็นผทู้ าพธิ ีและข้นั ตอนสุดทา้ ย คอื การคุกเข่าต่อญาติๆและกลบั บา้ นของฝ่ายชาย ประเพณีและวฒั นธรรมการแต่งงานของมง้ น้นั มีเอกลกั ษณ์โดเด่นและมีสาคญั เป็นอยา่ ง มากไมว่ า่ จะเป็นการเป็นอยขู่ องชีวิต ท้งั ดา้ น ศาสนาความเชื่อของชาวมง้ ต้งั แต่สมยั บรรพบรุ ุษ ตาม ขนบธรรมเนียมของมง้ จนถึงรุ่นลกู รุ่นหลาน และปัจจุบนั 2. ข้อเสนอแนะ จากที่สมาชิกกลมุ่ ไดจ้ ดั ทาและศึกษาเก่ียวกบั ประเพณีการแต่งงานของมง้ แลว้ ไดเ้ ห็น เคร่ืองแตง่ กายในงานแตง่ งานของมง้ น้นั มีความสวยงาม คณะกลุ่มจึงมีความคดิ วา่ ในคร้ังหนา้ ควร ศึกษาดงั น้ี 1.ศึกษาเก่ียวกบั เคร่ืองแต่งกายในงานแตง่ มง้ 2.ศึกษาเก่ียวกบั อาหารในงานแตง่ งานมง้

บรรณานุกรม นายวชิ ยั พยคั มโส. วฒั นาธรรมทางประวตั ิศาสตร์เอกลกั ษณ์และภมู ิปัญญาจงั หวดั เพชรบูรณ์. พิมพค์ ร้ัง ท่ี 1. ลาดพร้าว : โรงพมิ คุรุสภาลาดพร้าว. 2543. นายวิชยั พยคั มโส. วฒั นาธรรมทางประวตั ิศาสตร์เอกลกั ษณ์และภมู ิปัญญาจงั หวดั แม่ฮ่องสอน. พิมพค์ ร้ัง ท่ี 1. ลาดพร้าว: โรงพิมคุรุสภาลาดพร้าว. 2542. นายวชิ ยั พยคั มโส. สารานุกรมไทยสาหรับเยาวชนจงั หวดั เชียงราย.พิมพค์ ร้ัง ที่ 1. ลาดพร้าว: โรงพิมคุรุสภาลาดพร้าว. 2544. เว็บไซร์ - https://sites.google.com/site/prapenee4/chn-phea-mng คน้ หาวนั ที่ 29 ม.ค. – 10 ก.พ. 65 - https://wedding.kapook.com/view77552.html?fbclid=IwAR27o3VF0- %20%20%20vAfbxel1qSqdDB-N0qLwkyLUA7t0__ydbSPTy500o8XmpA15g คน้ หา วนั ที่ 29 ม.ค. – 10ก.พ. 65 - http://www.openbase.in.th/node/650 คน้ หาวนั ที่ 29 ม.ค. – 10ก.พ. 65

ภาคผนวก

จ



เค้าโครงโครงงานแต่งงานม้ง เค้าโครงโครงงานแต่งงานม้ง