ความฉลาดทางดิจิทัล (DQ Digital intelligence Quotient) ของคนรุ่นใหม่ในทศวรรษที่21 (1)

ความฉลาดทางดิจิทัล (DQ: Digital intelligence Quotient) ของคนรุ่นใหม่ในทศวรรษที่21 จัดทำโดย นางสาวธนภรณ์ รัตนกาล รหัสนักศึกษา634186012 หมู่1 ปี2 สาขาการศึกษาปฐมวัย

คำนำ รายงานเล่มนี้เป็ นส่วนหนึ่งของรายวิชาPC62506 นวัตกรรม แลเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการสื่อสารการศึกษาและการเรียน รู้ ได้จัดทำขึ้นเพื่อศึกษาหาความรู้ ในเรื่องความฉลาดทางดิจิตัล (DQ: Digital Interlligence Quotient)ของคน รุ่นใหม่ศตวรรษที่21 และได้ศึกษาอย่างเข้าใจเพื่อเป็ น ประโยชน์แก่การเรียน หวังว่ารายงานเล่มนี้จะมีประโยชน์กับผู้ที่ กำลังจะศึกษาหรือหาข้อมูลเรื่องนี้ หากมี ข้อผิดพลาดประการ ใด ผู้จัดทำขอน้อมรับและขออภัยใน ณ ที่นี่ด้วย ผู้จัดทำ นางสาวธนภรณ์ รัตนกาล

สารบัญ หน้า เรื่อง 4 ความหมายความฉลาดทางดิจิทัล 5 ความสำคัญของความฉลาดทางดิจิทัล 6 ความเป็ นมาของพลเมืองดิจิทัล 7-10 ความฉลาดทางดิจิตัลประกอบด้วยทักษะ8ด้าน 11-16 8 ทักษะในการเป็ นพลเมืองดิจิทัล 17-18 แนวทางในการพัฒนาความฉลาดทางดิจิทัล 19 สรุปความรู้ความฉลาดทางดิจิทัล 20 บรรณานุกรม

ความหมายความฉลาดทางดิจิทัล (DQ: Digital Intelligence Quotient) คือ กลุ่มของความสามารถทางสังคม อารมณ์ และการรับรู้ ที่จะทำให้คนคนหนึ่งสามารถเผชิญกับความท้าทายบนเส้นทาง ของชีวิตในยุคดิจิทัล และสามารถปรับตัวให้เข้ากับชีวิตดิจิทัลได้ ความฉลาดทางดิจิทัลครอบคลุมทั้งความรู้ ทักษะ ทัศนคติและ ค่านิยมที่จำเป็ นต่อการใช้ชีวิตในฐานะสมาชิกของโลก ออนไลน์ กล่าวอีกนัยหนึ่งคือ ทักษะการใช้สื่อและการเข้า สังคมในโลกออนไลน์

ความสำคัญของความฉลาดทางดิจิทัล เด็กๆและเยาวชนในลักษณะของการสื่อสาร ที่รวดเร็ว อิสระ ไร้พรมแดน และไม่เห็น หน้าของอีกฝ่ าย ทำให้การรับรู้และการใช้ชีวิตของเด็กรุ่นใหม่ มีลักษณะที่แตกต่างจาก เจนเนอเรชั่นรุ่นก่อนๆ มาก ทักษะชีวิตใหม่ๆ ต้องได้รับการเรียนรู้และฝึกฝน เพื่อที่ เด็กที่เติบโตมาในยุคที่เต็มไปด้วยข้อมูลข่าวสารและเทคโนโลยีสามารถนำไปใช้ใน ชีวิต ประจำวัน การใช้ชีวิตของคนรุ่นใหม่ยังผูกติดกับเครือข่ายอินเทอร์เน็ตและสื่อ ออนไลน์ เกือบตลอดเวลา ไม่ว่า จะเป็ นการรับข่าวสาร ความบันเทิง หรือการซื้อขาย สินค้าและบริการ และการทำธุรกรรมการเงิน ในอดีต ตัวชี้วัดอย่าง IQ ได้ถูกนำมาใช้ พัฒนาระดับทักษะทางสติปัญญาของมนุษย์ ในขณะที่ EQ ได้นำมาศึกษาเพื่อพัฒนา ระดับทักษะความฉลาดทางอารมณ์ แต่ด้วยบริบททางสังคมที่เปลี่ยนไป ปัจจุบันทักษะ ความฉลาดทางปัญญาและทางอารมณ์ ไม่เพียงพอต่อสิ่งที่เยาวชนต้องเผชิญในโลก ไซเบอร์ ยิ่งไปกว่านั้น อินเทอร์เน็ตและอุปกรณ์ ดิจิทัล ถึงแม้จะเพิ่มความสะดวกสบาย แต่ก็แฝงด้วยอันตราย เช่นกัน ไม่ว่าจะเป็ น อันตรายต่อสุขภาพ การเสพติดเทคโนโลยี หากใช้งานสื่อดิจิทัลมากเกินไป หรือ อันตรายจากมิจฉาชีพออนไลน์

ความเป็ นพลเมืองดิจิทัล (Digital Citizenship) คือ พลเมืองผู้ใช้งานสื่อดิจิทัลและสื่อสังคม ออนไลน์ที่เข้าใจบรรทัดฐานของการปฏิบัติตนให้ เหมาะสมและมีความรับผิดชอบในการใช้เทคโนโลยี โดยเฉพาะอย่างยิ่งการดิจิทัลเป็ นการสื่อสารที่ไร้ พรมแดน

ทักษะความฉลาดทางดิจิทัล (8 Skills of Digital Intelligence Quotient) ความฉลาดทางดิจิตัลประกอบด้วยทักษะ 8 ด้าน

Digital Identity: ความสามารถในการสร้างและใช้ประโยชน์ จากตัวตนทั้งออนไลน์และออฟไลน์โดยยังเคารพกับตัวตนของตัว เองเป็ นสำคัญ Digital Use: ความสามารถในการใช้เทคโนโลยีโดยที่มีความ สมดุล พอดี และอยู่ในความเป็ นพลเมือง ซึ่งก็คือการเคารพใน เรื่องกาลเทศะต่างๆ Digital Safety: ความสามารถในการเข้าใจและบริหารความ เสี่ยงด้านดิจิทัลต่างๆ ด้วยการใช้เทคโนโลยีอย่างมีความรับผิดชอบ และมีจรรยาบรรณ Digital Security: ความสามารถในการรับรู้ หลีเหลี่ยว และ การรับมือกับภัยด้านดิจิทัลต่างๆ เพื่อป้ องกันข้อมูล อุปกรณ์ และ ระบบต่างๆ

Digital Emotional Intelligence:ความสามารถ ในการรับรู้ เข้าใจ และแสดงออกทางด้านความรู้สึกผ่าน การปฏิสัมพันธ์ในช่องทางดิจิทัล Digital Communication:ความสามารถในการสื่อสาร กับผู้อื่นโดยใช้เทคโนโลยี Digital Literacy:ความสามารถในการค้นหา อ่าน วิเคราะห์ แยกแยะ สร้าง ประยุกต์ และแลกเปลี่ยน ข้อมูล สื่อ และเทคโนโลยีต่างๆ Digital Rights:ความสามารถในการเข้าใจและส่งเสริม สิทธิมนุษยชนรวมทั้งกฏหมายต่างๆ ในการใช้เทคโนโลยี

แสกนเลย !! 8 ทักษะแห่งโลกดิจิตอล



1. ทักษะในการรักษาอัตลักษณ์ที่ดี 2. ทักษะในการรักษาข้อมูลส่วน ของตนเอง (Digital Citizen ตัว (Privacy Management) Identity) ความสามารถในการ มีดุลพินิจในการบริหารจัดการข้อมูล สร้างและบริหารจัดการอัตลักษณ์ที่ดี ส่วนตัว โดยเฉพาะการแชร์ข้อมูล ของตนเองไว้ได้อย่างดีทั้งในโลก ออนไลน์เพื่อป้ องกันความเป็ นส่วน ออนไลน์และโลกความจริง ตัวทั้งของตนเองและผู้อื่น

3. ทักษะในการคิดวิเคราะห์มี 4. ทักษะในการจัดสรรเวลาหน้าจอ วิจารณญาณที่ดี (Critical (Screen TimeManagement) Thinking) ความสามารถในการ ความสามารถในการบริหารเวลาใน วิเคราะห์แยกแยะระหว่างข้อมูลที่ถูก การใช้อุปกรณ์ยุคดิจิทัล รวมไปถึง ต้อง และข้อมูลที่ผิด ข้อมูลที่มี การควบคุมเพื่อให้เกิดสมดุลระหว่าง เนื้อหาดีและข้อมูลที่เข้าข่ายอันตราย โลกออนไลน์ และโลกภายนอก ข้อมูลติดต่อทางออนไลน์ที่น่าตั้งข้อ สงสัยและน่าเชื่อถือได้

6. ทักษะในการบริหารจัดการข้อมูล 5. ทักษะในการรับมือกับการ ที่ผู้ใช้งานมีการทิ้งไว้บนโลกออนไลน์ คุกคามทางโลกออนไลน์ (Digital Footprints) ความ (CyberbullyingManagement) สามารถในการเข้าใจธรรมชาติของการใช้ ความสามารถในการรับรู้ และรับมือ ชีวิตในโลกดิจิทัล ว่าจะหลงเหลือร่อยรอย การคุกคามข่มขู่บนโลกออนไลน์ได้ ข้อมูลทิ้งไว้เสมอ รวมไปถึงเข้าใจพลลัพธ์ อย่างชาญฉลาด ที่อาจเกิดขึ้น เพื่อการดูแลสิ่งเหล่านี้อย่าง มีความรับผิดชอบ

7. ทักษะในการรักษาความ 8. ทักษะในการใช้เทคโนโลยี ปลอดภัยของตนเองในโลกออนไลน์ อย่างมีจริยธรรม (CybersecurityManagement) ความสามารถในการป้ องกันข้อมูลด้วย (Digital Empathy) การสร้างระบบความปลอดภัยที่เข้มแข็ง ความสามารถในการเห็นอก และป้ องกันการโจรกรรมข้อมูลหรือ เห็นใจ และสร้างความสัมพันธ์ที่ การโจมตีทางออนไลน์ได้ ดีกับผู้อื่นบนโลกออนไลน์

แสกนเลย !! 8ทักษะจำเป็ นเพื่อก้าวสู่ความเป็ น \"พลเมืองดิจิทัล\"

แนวทางในการพัฒนาความฉลาดทางดิจิทัล ขั้นตอนที่ 1 : ปรับมุมมอง กรอบความคิด “สร้างความรู้สึกสนุกเมื่อได้เจออะไรใหม่ๆ ไม่กลัวโง่” นี่เป็ นจุดเริ่มต้นไม่ว่าคุณจะอายุเท่าไรก็ตาม เพราะคนเราต่างมักจะใช้ความเคยชินตีกรอบความคิด เวลา ที่ต้องทำหรือเจออะไรใหม่ๆ จะมองไปในทางเป็ นไปไม่ได้เอาไว้ก่อน ซึ่งกลายเป็ นการสร้าง “ขีด จำกัด” ของตนเองขึ้นมา ขั้นตอนที่ 2 : เพิ่มทักษะความสามารถ เมื่อเรามีใจที่พร้อมแล้ว สิ่งต่อไปที่ต้องทำคือ การพัฒนาทักษะความสามารถ ในยุคดิจิทัลเทคโนโลยีนี้ ทักษะหรือความสามารถอันดับต้นๆ ที่ควรมีคือ ความเร็ว ความว่องไว และ สายสัมพันธ์ (Speed, Agility and Relationship) ยิ่งคุณมีความเร็วในการตามข้อมูลข่าวสารที่เป็ นประโยชน์กับตัวเองได้ทันเวลา มีการลงมือทำและตอบ สนองที่ว่องไว และมีสายสัมพันธ์สร้างเป็ นเครือข่ายที่กว้างขวาง จะสามารถทำให้เราใช้ประโยชน์จาก ดิจิทัลเทคโนโลยีได้อย่างเต็มที่ ซึ่งจะเห็นตัวอย่างทักษะความสามารถเหล่านี้มีชัดเจนในกลุ่มนักธุรกิจ ออนไลน์ทั้งหลายนั่นเอง

แนวทางในการพัฒนาความฉลาดทางดิจิทัล(ต่อ) ขั้นตอนที่ 3 : หาประสบการณ์ลองใช้ มันจะไม่เห็นผลอะไรเลย ถ้าไม่มีการลงมือทำ ขอให้คุณลองหาประสบการณ์ใช้ดิจิทัลเทคโนโลยี ซึ่งคุณ สนใจที่เป็ นประโยชน์กับตนเอง เพื่อใช้กับทั้งเรื่องส่วนตัวหรือเรื่องงาน ลองเลือกสิ่งที่ใกล้ตัวคุณมากที่สุดก่อน เพื่อสร้างความคุ้นเคย ลองผิด ลองถูก ถามคนรอบข้าง เพื่อ ทำให้เกิดความเข้าใจและใช้ได้คล่องมากขึ้น ขั้นตอนที่ 4 : เรียนรู้ต่อเนื่อง เมื่อคุณได้รู้จักการใช้ดิจิทัลเทคโนโลยีที่คุณสนใจแล้ว ขอให้ขยายขอบเขตการเรียนรู้ของตนเองออกไป อย่างต่อเนื่อง แล้วหาวิธีผสมผสาน การใช้ประโยชน์ของดิจิทัลเทคโนโลยีเหล่านี้เข้าด้วยกัน

สรุปความรู้ความฉลาดทางดิจิทัล เทคโนโลยีที่เกิดขึ้นทำให้ทุกอย่างเปลี่ยนแปลงและพัฒนาไปอย่างรวดเร็ว ทำให้คนในยุคดิจิทัล สะดวกสบายในการติดต่อสื่อสารมากขึ้น จึงทำให้เกิดทักษะชีวิตใหม่ ๆ เกิดขึ้นมากมายดังที่กล่าวมา ข้างต้น เช่น ทักษะความฉลาดทางดิจิทัลที่ประกอบด้วยทักษะการแสดงตัวตนบนโลกดิจิทัล ทักษะการใช้ เครื่องมือและสื่อดิจิทัล ทักษะความปลอดภัยทางดิจิทัล ทักษะความมั่นคงปลอดภัยทางดิจิทัล ทักษะ ความฉลาดทางอารมณ์บนโลกดิจิทัล ทักษะการสื่อสารดิจิทัล ทักษะการรู้ดิจิทัล ทักษะสิทธิทางดิจิทัล เป็ นต้น ซึ่งเป็ นทักษะที่นักศึกษาครูในยุคดิจิทัลจำเป็ นจะต้องมีนอกจากนี้ทักษะดังกล่าวจะเป็ นทักษะที่เชื่อมโยงไปสู่ การเป็ นพลเมือง 4.0 หรือพลเมืองดิจิทัล ซึ่งการเป็ นพลเมืองดิจิทัล คือ ทักษะในการรักษาอัตลักษณ์ที่ดี ของตนเอง ทักษะการคิดวิเคราะห์มีวิจารณญาณที่ดีทักษะในการรักษาความปลอดภัยของตนเองในโลก ไซเบอร์ ทักษะในการรักษาข้อมูลส่วนตัว ทักษะในการจัดสรรเวลาหน้าจอ ทักษะในการบริหารจัดการ ข้อมูลที่ผู้ใช้งานมีการทิ้งไว้บนโลกออนไลน์ ทักษะในการรับมือกับการกลั่นแกล้งบนโลกไซเบอร์ ทักษะ การใช้เทคโนโลยีอย่างมีจริยธรรม ซึ่งนักศึกษาวิชาชีพครูจะต้องเรียนรู้พัฒนาและฝึกฝน ให้มีความพร้อม กับการรับมือในการที่จะเป็ นพลเมือง 4.0 และใช้ชีวิตสังคมดิจิทัลและนำไปใช้ทำงานในการเป็ นครูผู้สอน ในอนาคตได้อย่างมีประสิทธิภาพนั่นเอง

บรรณานุกรม สถาบันสื่อเด็กและเยาวชน. (2561). การจัดทำ Fact Sheet‘ความฉลาดทางดิจิทัล’ (Digital Intelligence : DQ) และการศึกษาการรังแก กันบนโลกไซเบอร์ของวัยรุ่น. กรุงเทพมหานคร : สถาบันสื่อเด็กและ เยาวชน Yuhyun Park. (2016). 8 digital skills we must teach our children. Retrieved March 8, 2017, https://www.weforum.org/agenda/2016/06/8-digital-skills-we-must-teach our-children Yuhyun Park. (2016). 8 digital life skills all children need - and a plan for teaching them. Retrieved Janury 22, 2019 from https://www.weforum.org/agenda/2016/09/8-digitallife-skills-all-children-need- and-a-plan-for-teaching-them? utm_content=buffer4422b&utm_medium=social&utm_source=facebook.com&utm_campaign=buffer. Project DQ. (2017). Digital Intelligence (DQ). Retrieved Janury 22, 2019 from https://www.projectdq.org สถาบันสื่อเด็กและเยาวชน. (2561). ความฉลาดทางดิจิตอล (Digital Intelligence: DQ) และการศึกษาการรังแกกันบนโลกไซเบอร์ของวัย รุ่น. สืบค้นเมื่อ 21 เมษายน 2562, จาก http://cclickthailand.com/contents/research/A2.-final.pdf. สถาบันสื่อเด็กและเยาวชน. (2562). การพัฒนาพลเมือง MILD จุดเน้นตามช่วงวัย. สืบค้นเมื่อ 21 เมษายน 2562, จาก http://cclickthailand.com/ชุดความรู้สำหรับครู/ความรู้/การพัฒนาพลเมือง-midl-จุดเน้นตามช่วงวัย. ปณิตา วรรณพิรุณ. (2560). “ความฉลาดทางงดิจิทัล,” พัฒนาเทคนิคศึกษา. 29 (102), 12-20