หน่วย 7 สารเสพติด

สาระการเรยี นรู้สุขศึกษาและพลศกึ ษา ชั้นมธั ยมศึกษาปีท่ี ๑ หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๗ สารเสพติด ครผู ้สู อน นายอทุ ัย สุขโสลาวรรณ์

ตวั ชีว้ ดั ๑. อธิบายลักษณะ อาการของผตู้ ิดสารเสพติดและการป้องกนั การตดิ สารเสพติด (พ ๕.๑ ม.๑/๒) ๒. อธิบายความสัมพันธข์ องการใชส้ ารเสพตดิ กับการเกิดโรคและ อุบตั ิเหตุ (พ ๕.๑ ม.๑/๓) ๓. แสดงวธิ กี ารชักชวนผอู้ ่ืนให้ลด ละ เลิก สารเสพตดิ โดยใชท้ ักษะ ตา่ ง ๆ (พ ๕.๑ ม.๑/๔)

ผงั สาระการเรยี นรู้

สารเสพตดิ สารเสพติดเมื่อเสพเข้าสู่ร่างกาย จะสง่ ผลกระทบต่อร่างกายทาให้ เกิดความผดิ ปกตทิ างรา่ งกาย จติ ใจ อารมณ์ และพฤติกรรม และยงั สง่ ผลกระทบ ตอ่ สภาพจิตใจ ทาใหข้ าดสติ เปน็ เหตุทาให้เกิดอุบัติเหตุไดง้ ่าย การมที ักษะทด่ี ีใน การชกั ชวนให้ผู้ท่ีเสพสารเสพติด ลด ละ เลกิ ซึง่ จะเป็นสิ่งท่ีทาให้ผ้ตู ิดสารเสพติด เชอ่ื

๑. ลักษณะอาการของผตู้ ดิ สารเสพติดและการป้องกนั สารเสพติด สารเสพติด หมายถึง สารหรือยาทอ่ี าจเป็นผลิตภณั ฑ์ธรรมชาติ หรือ จากการสงั เคราะห์ ซง่ึ เมอื่ เสพเข้าส่รู า่ งกายไมว่ ่าจะโดยการกิน ดม สบู ฉีด หรือด้วยประการใดๆ แลว้ จะทาใหเ้ กิดผลตอ่ ร่างกาย และจิตใจในลกั ษณะ สาคญั เช่น ตอ้ งเพม่ิ ขนาดการเสพขึน้ เรือ่ ย ๆ มีอาการอยากยาเมอ่ื ไม่ได้เสพ มี ความต้องการเสพท้ังรา่ งกายและ จติ ใจอยา่ งรุนแรงและตอ่ เนื่อง สขุ ภาพ โดยทัว่ ไปจะทรดุ โทรมลง

ประเภทของสารเสพติด แบง่ ได้หลายรปู แบบตามลกั ษณะต่าง ๆ ดงั นี้ ๑. แบง่ ตามแหลง่ ทเ่ี กดิ ซ่ึงจะแบง่ ออกเป็น ๒ ประเภท คือ ๑.๑ สารเสพติดธรรมชาติ (Natural Drugs) คอื สารเสพติดท่ผี ลิตมาจาก พชื เชน่ ฝนิ่ กระทอ่ ม กัญชา

๑.๒ สารเสพตดิ สงั เคราะห์ (Synthetic Drugs) คือ สารเสพ ตดิ ทผ่ี ลิตข้นึ ดว้ ยกรรมวิธีทางเคมี เชน่ เฮโรอนี (Heroin) แอมเฟตา มนี (Amphetamine)

๒. แบง่ ตามพระราชบญั ญัติยาเสพตดิ ใหโ้ ทษ พ.ศ. ๒๕๒๒ ซึ่งจะแบง่ ออกเป็น ๕ ประเภท คือ ประเภทท่ี ๑ ได้แก่ เฮโรอนี แอลเอสดี (Lysergic acid diethylamide : LSD) แอมเฟตามนี หรอื ยาบ้า ยาอี (Ecstacy) หรอื ยาเลิฟ (Love) ประเภทท่ี ๒ สารเสพติดประเภทน้ีสามารถนามาใชเ้ พ่อื ประโยชนท์ างการแพทยไ์ ด้ แต่ตอ้ งใช้ ภายใต้การควบคมุ ของแพทย์ และใชเ้ ฉพาะกรณที ่จี าเป็นเท่านัน้ ได้แก่ ฝิน่ มอรฟ์ ีน (Morphine) โคเคน (Cocaine) โคเดอนี (Codeine) และเมทาโดน (Methadone)

ประเภทท่ี ๔ คอื สารเคมีทใ่ี ช้ในการผลิตสารเสพตดิ ใหโ้ ทษ ประเภทท่ี ๑ หรือประเภทท่ี ๒ สารเสพติดประเภทนไี้ มม่ กี ารนามาใช้ประโยชนใ์ นการบาบดั โรคแตอ่ ยา่ งใด และมบี ทลงโทษกากับไวด้ ว้ ย ได้แก่ นา้ ยาอาเซตกิ แอนไฮไดรด์ (Acetic Anhydride) และอาเซตลิ คลอไรด์ (Acetyl Chloride) ซ่ึงใชใ้ นการ เปลี่ยนมอรฟ์ ีนเปน็ เฮโรอนี สารซูโดอีเฟดรีน (Pseudoephedrine) ซึง่ สามารถใช้ในการผลติ ยาบา้ ได้ และวตั ถุออกฤทธต์ิ ่อจิตประสาทอีก ๑๒ ชนิด ที่ สามารถนามาผลติ ยาอีและยาบา้ ได้

ประเภทที่ ๓ สารเสพติดประเภทน้ีเป็นสารเสพติดใหโ้ ทษทม่ี ีสารเสพติดประเภท ท่ี ๒ ผสมอยดู่ ว้ ย มปี ระโยชน์ทางการแพทย์ การนาไปใชเ้ พื่อจดุ ประสงค์อนื่ หรือเพอ่ื เสพตดิ จะมีบทลงโทษกากบั ไว้ ไดแ้ ก่ ยาแก้ไอท่ีมีโคเดอนี ยาแกท้ ้องเสยี ที่มฝี นิ่ ผสม อยดู่ ้วย ยาฉดี ระงบั ปวดตา่ ง ๆ เชน่ มอร์ฟีน เพทิดนี (Pethidine) ซง่ึ สกัดมาจากฝ่นิ

ประเภทที่ ๕ เปน็ สารเสพตดิ ให้โทษท่ไี มไ่ ด้เขา้ ข่ายอยู่ในสารเสพตดิ ประเภทท่ี ๑ ถงึ ๔ ได้แก่ ทกุ ส่วนของพชื กัญชา ทุกสว่ นของพชื กระทอ่ ม เห็ด ขค้ี วาย

๓. แบ่งตามการออกฤทธิ์ต่อจติ ประสาท ซึ่งแบ่งออกเป็น ๔ ประเภท คอื ๓. ๑ สารเสพติดประเภทกดประสาท ไดแ้ ก่ ฝิน่ มอรฟ์ ีน เฮโรอนี สารระเหย และยากล่อมประสาท ๓.๒ สารเสพตดิ ประเภทกระตนุ้ ประสาท ไดแ้ ก่ แอมเฟตามนี กระท่อม และโคเคน ๓.๓ สารเสพตดิ ประเภทหลอนประสาท ได้แก่ แอลเอสดี ดเี อม็ ที (DMT) และเหด็ ข้คี วาย ๓.๔ สารเสพตดิ ประเภทออกฤทธ์ิผสมผสาน กลา่ วคอื อาจกดประสาท กระตุ้นประสาทหรอื หลอน ประสาทไดพ้ ร้อม ๆ กัน เชน่ กญั ชา

๑.๑ ลกั ษณะของผตู้ ดิ สารเสพตดิ สารเสพติดมีส่วนประกอบของสารพษิ ทเี่ ป็นอันตรายต่อรา่ งกายและส่งผลกระทบ ต่อจติ ใจผทู้ ต่ี ิดสารเสพติดจงึ มีลกั ษณะอาการและพฤตกิ รรมท่แี ปลกไปจากคนปกติ ลักษณะผตู้ ดิ สารเสพติด มดี งั น้ี ลกั ษณะของผู้ตดิ สารเสพติด ๑. ลกั ษณะทางพฤตกิ รรม มคี วามรับผิดชอบน้อยลง ไมม่ รี ะเบยี บวนิ ัย ปฏิเสธความผิดพลาดของ ๒. ลกั ษณะทางความคิด ตนเอง และมกั กลา่ วโทษวา่ ผ้อู ่ืนทาผดิ อาจทาผิดกฎหมาย หรือก้าวรา้ ว ถงึ ขน้ั ทารา้ ยผอู้ ื่นหรอื แมแ้ ต่บดิ ามารดาของตนเองได้ มคี วามคดิ วนเวยี นในขอบเขตจากดั คดิ เรอ่ื งเดิม ๆ ซา้ ๆ ดว้ ยเหตุผลเดิม ไมพ่ ยายามหาคาตอบ ขอ้ ยุติ หรือทางออกในปญั หาทีเ่ กิดข้ึน

๓. ลกั ษณะทางความรสู้ กึ ลักษณะของผูต้ ิดสารเสพติด ๔. ลกั ษณะทางบคุ ลกิ ภาพ จดั การกับความรสู้ กึ ของตนเอง หมกมนุ่ อยู่กบั ความรู้สกึ ใดความร้สู ึกหน่งึ เปน็ เวลานาน ๆ ซึ่งมักเปน็ ความรสู้ ึกในแงท่ ีไ่ ม่ดหี รือในแง่ลบ ๕. โลกทัศนข์ องผู้ติด สารเสพตดิ มจี ติ ใจออ่ นไหว คลอ้ ยตามหรือเช่อื คนอ่ืนง่าย จิตใจไม่ม่ันคง มักติดเพือ่ นเพราะอยู่ คนเดยี วไม่ค่อยได้ ตอ้ งพึ่งคนอ่นื หรอื พึง่ พากลมุ่ ไม่กลา้ แสดงออก ขีอ้ าย ชอบแยก ตนเองจากผู้อนื่ ผู้ทตี่ ิดสารเสพตดิ มักจะมีโลกทศั นส์ ่วนตวั ของตน รสู้ ึกว่าเข้ากับคนรอบขา้ งไมไ่ ด้ เป็นคนไมม่ จี ดุ หมายในชีวิต

๑.๒ อาการของผ้ตู ิดสารเสพติด อาการผดิ ปกติทางร่างกาย ๑) ตาโรย ประกายตาไมแ่ จ่มใสและอาจมีนํ้าตาไหล ๙) มักใส่เสอื้ แขนยาวเพ่อื ปกปดิ รอยเข็มฉดี ยาและ ๒) น้าํ มกู ไหลคล้ายคนเป็นหวดั รอยกรดี แขน ๓) เหงื่อออกมาก กล่ินตวั เหม็น ๑๐) มือส่นั ตวั สน่ั ๔) ริมฝปี ากเขยี วคลา้ํ แห้งแตก ๑๑) เสยี การทรงตัว หกล้มงา่ ย ๕) พดู จาสบั สน ๑๒) มักแต่งกายและมรี า่ งกายสกปรก ๖) มีรอยเขม็ ฉีดยาหรือรอยกรีดบรเิ วณแขน ๗) มคี ราบเหลอื งสกปรกตามนิ้วมือ ๑๓) มีรอยผื่นแดงทป่ี ากและจมูก ๘) น้าํ หนกั ตวั ลดลงมาก ผอมโซ ๑๔) มอี าการไอเรอ้ื รงั ๑๕) มีอาการชาตามมือ แขน ขา

๑.๓ การปอ้ งกนั การตดิ สารเสพตดิ วัยรุ่น วัยเรียน เป็นช่วงวัยหัวเลี้ยวหัวต่อของชีวิต เป็นวัย อยากรู้ อยากลอง รักพวกพ้อง รักเพ่ือน เชื่อเพื่อน ซ่ึงจากลักษณะ ดังกล่าวอาจนาวัยรุ่นเข้าสู่วงจรของการใช้สารเสพติดได้ ซ่ึงสารเสพติดที่ มักใช้ในวัยรุ่น ได้แก่ บุหรี่ ซึ่งเป็นสารเสพติดท่ีไม่ผิดกฎหมาย หาซื้อได้ ง่าย จงึ ระบาดมากในกลุม่ วัยรุ่นท่ีมีความเชื่อท่ีผิดคิดว่าการสูบบุหร่ีเป็นส่ิง ที่โก้เก๋ ทาให้โตเป็นผู้ใหญ่ เพื่อน ๆ และสังคมให้การยอมรับ รวมท้ังการ ถูกชักชวนจากเพื่อนหรือรุ่นพี่ทาให้ไม่กล้าปฏิเสธ และความอยากรู้อยาก ลอง ทาให้มีโอกาสติดบุหรี่ได้ง่ายและนาไปสู่การใช้สารเสพติดท่ีรุนแรง มากข้ึนตอ่ ไป