หน่วยที่ 5

1 หน่วยท่ี 5 งานบริการและซ่อมเคร่ืองใช้ไฟฟ้าทใี่ ช้มอเตอร์ 5.1 งานบริการและซ่อมเคร่ืองซกั ผา้ 5.2 งานบริการและซ่อมเครื่องป๊ัมน้า 5.3 งานบริการและซ่อมเครื่องปั่นน้าผลไม้ สาระสาคัญ เครื่องใช้ไฟฟ้ามีบทบาทสาคญั ในชีวิตประจาวนั ส่วนใหญ่จะเป็ นเครื่องทุ่นแรง หรือ อานวยความสะดวก เพอ่ื ใหผ้ ใู้ ชม้ ีความสะดวกสบาย มีเวลาพกั ผอ่ น หรือไปทางานอ่ืน ๆ ได้ สมรรถนะอาชีพ 1. แสดงความรู้เกี่ยวกบั หลกั การทางานของเครื่องใชไ้ ฟฟ้าที่ใชม้ อเตอร์ 2. แสดงความรู้เกี่ยวกบั การซ่อมบารุงเคร่ืองใชไ้ ฟฟ้าที่ใชม้ อเตอร์ เนื้อหาสาระการจัดการเรียนรู้ หน่วยท่ี 5 งานบริการและซ่อมเคร่ืองใช้ ไฟฟ้าทใี่ ช้มอเตอร์ 5.1 งานบริการและซ่อมเคร่ืองซักผ้า 5.1.1 เครื่องซกั ผา้ แบบก่ึงอตั โนมตั ิ 5.1.2 เครื่องซกั ผา้ แบบอตั โนมตั ิ 5.2 งานบริการและซ่อมเครื่องป๊ัมนา้ 5.2.1 ชนิดของปั๊มน้าตามหลกั การทางาน 5.2.2 ขนาดของป๊ัมน้า 5.2.3 การเลือกใชป้ ั๊มน้า 5.2.4 การตรวจสอบหาสาเหตุขอ้ บกพร่องและการซ่อมเคร่ืองปั๊มน้า 5.3 งานบริการและซ่อมเครื่องป่ันนา้ ผลไม้ 5.3.1 โครงสร้างของเคร่ืองป่ันน้าผลไม้ 5.3.2 หลกั การทางานของเคร่ืองป่ันน้าผลไม้ 5.3.3 การตรวจสอบหาสาเหตุขอ้ บกพร่องและการซ่อมเคร่ืองปั่นน้าผลไม้ 5.3.4 การเลือกเครื่องป่ันน้าผลไมใ้ ชง้ าน

ช่ือเรื่อง ใบงานท่ี 11 หน่วยที่ 5 สอนคร้ังที่ 14 วชิ า 20104 - 2110 งานซ่อมเครื่องใช้ไฟฟ้า คาบรวม 56 ช่ือหน่วย งานบริการและซ่อมเครื่องใช้ไฟฟ้า จานวนคาบ 4 ทใ่ี ช้มอเตอร์ เร่ือง การตรวจสอบและซ่อมบารุงรักษาเคร่ืองซักผ้า แบบกง่ึ อตั โนมัติ จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. ตรวจสอบหาสาเหตุขอ้ บกพร่องของเคร่ืองซกั ผา้ แบบก่ึงอตั โนมตั ิได้ 2. ซ่อมบารุงรักษาเครื่องซกั ผา้ แบบก่ึงอตั โนมตั ิได้ เคร่ืองมือและอุปกรณ์ 1. เครื่องมือประจาตวั 1 ชุด (คีม, ไขควงปากแบน, ไขควงฟิ ลลิป, ไขควงทดสอบไฟ, หวั แร้ง, ตะกว่ั บดั กรี, คทั เตอร์ และมลั ติมิเตอร์พร้อมกระเป๋ าใส่เคร่ืองมือ) 2. แคลม้ มิเตอร์ 3. ชุดฝึกเครื่องซกั ผา้ แบบ 2 ถงั .TP1 TP2 TP3 TP4 TP5 ภาพที่ 11.1 แสดง วงจรชุดฝึ กเคร่ืองซักผ้าแบบ 2 ถงั

ลาดบั ข้นั การปฏบิ ัติ 1. การทดลองท่ี 1 หลกั การทางานของภาค WASH 1.1 ตรวจสอบสภาพชุดฝึกเครื่องซกั ผา้ แบบ 2 ถงั พร้อมท้งั เปิ ดสวติ ช์อาการเสียท้งั หมด ใหพ้ ร้อมในการทดลอง 1.2 ขณะยงั ไม่จ่ายไฟต้งั เวลาการซักตาแหน่งที่ 15 วดั ค่าความต้านทานตามตาราง การทดลองท่ี 11.1 พร้อมท้งั บนั ทึกผลการทดลอง ตารางการทดลองที่ 11.1 จุดทดสอบ ผลการทดสอบ (โอห์ม) L และ N L และ TP3 L และ TP4 TP3 และ TP5 TP4 และ TP5 1.3 สูบน้าเขา้ ถงั ซกั ประมาณ ½ ถงั จ่ายไฟฟ้ากระแสสลบั 220 โวลต์ ต้งั เวลาการซกั ตาแหน่งที่ 15 1.4 วดั ค่ากระแสและแรงดนั ไฟฟ้าตามตารางการทดลองท่ี 11.2 พร้อมท้งั บนั ทึกผล การทดลอง ตารางการทดลองที่ 11.2 จุดทดสอบ ผลการทดสอบ รายการทดสอบ L(SUPPLY) และ L กระแสไฟฟ้า ( A ) L และ N แรงดนั ไฟฟ้า ( V ) TP3 และ TP5 TP4 และ TP5 กาลงั ไฟฟ้า ( W ) P = E*I 1.5 ปรับป่ ุม DRAIN SELECTOR ไปที่ตาแหน่ง DRAIN เพ่ือระบายน้าออกจากถงั ซกั สู่ถงั เก็บ

สรุปผลการทดลอง ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 2. การทดลองท่ี 2 หลกั การทางานของภาค SPIN 2.1 ตรวจสอบสภาพชุดฝึกเคร่ืองซกั ผา้ แบบ 2 ถงั พร้อมท้งั เปิ ดสวติ ช์ท้งั หมดให้พร้อม ในการทดลอง 2.2 ขณะยงั ไม่จ่ายไฟต้งั เวลาในการป่ันตาแหน่งที่ 5 วดั ความต้านทานตามตาราง การทดลองท่ี 11.3 พร้อมท้งั บนั ทึกผลการทดลอง ตารางการทดลองที่ 11.3 จุดทดสอบ ผลการทดสอบ(โอห์ม) L และ N L และ TP1 TP1 และ TP2 TP2 และ TP5

2.3 จ่ายไฟฟ้ากระแสสลบั 220โวลต์ ต้งั เวลาในการปั่นตาแหน่งท่ี 5 2.4 วดั ค่ากระแส และแรงดนั ไฟฟ้าตามตารางการทดลองท่ี 11.4 พร้อมท้งั บนั ทึกผล การทดลอง ตารางการทดลองที่ 11.4 จุดทดสอบ ผลการทดสอบ Door SW. รายการทดสอบ L(SUPPLY) และ L กระแสไฟฟ้า (A) L และ N ปิ ด แรงดนั ไฟฟ้า (V) TP1 และ TP5 TP2 และ TP5 กาลงั ไฟฟ้า (W) กระแสไฟฟ้า (A) P = E*I L(SUPPY) และ L เปิ ด แรงดนั ไฟฟ้า (V) L และ N กาลงั ไฟฟ้า (W) TP1 และ TP5 TP2 และ TP5 P = E*I สรุปผลการทดลอง ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

3. การทดลองที่ 3 การวเิ คราะห์อาการเสียของภาค WASH 3.1 ตรวจสอบสภาพชุดฝึ กเครื่องซกั ผา้ แบบ 2 ถงั พร้อมท้งั เปิ ดสวิตช์ท้งั หมดให้พร้อม ในการทดลอง 3.2 ขณะยงั ไม่จ่ายไฟต้งั เวลาในการซักตาแหน่งท่ี 15 วดั ความตา้ นทานตามตาราง การทดลองท่ี 11.5 พร้อมท้งั บนั ทึกผลการทดลอง ตารางการทดลองที่ 11.5 ปิ ดสวติ ช์อาการเสีย จุดทดสอบ ผลการทดสอบ(โอห์ม) S2 L และ N S3 TP3 และ TP5 S5 TP4 และ TP5 L และ N TP3 และ TP5 TP4 และ TP5 L และ N TP3และTP5 TP4และTP5 3.3 สูบน้าเขา้ ถงั ซกั ประมาณ ½ ถงั จ่ายไฟฟ้ากระแสสลบั 220โวลต์ ต้งั เวลาในการซัก ตาแหน่งท่ี 15 3.4 วดั ค่ากระแสแรงดันไฟฟ้า ตามตารางการทดลองท่ี 11.6 พร้อมท้ังบันทึกผล การทดลอง หมายเหตุ : ในการปิ ดสวติ ชอ์ าการเสียท่ี 3และ5 ใชเ้ วลาในการทดสอบใหส้ ้นั ท่ีสุด ตารางการทดลองที่ 11.6 ปิ ดสวติ ช์อาการเสีย รายการทดสอบ จุดทดสอบ ผลการทดสอบ กระแสไฟฟ้า (A) L(SUPPLY) และ L S2 แรงดนั ไฟฟ้า (V) L และ N TP3 และ TP5 กระแสไฟฟ้า (A) TP4 และ TP5 S3 แรงดนั ไฟฟ้า (V) L(SUPPLY) และ L L และ N TP3 และ TP5

ตารางการทดลองที่ 11.6 (ต่อ) จุดทดสอบ ผลการทดสอบ ปิ ดสวติ ช์อาการเสีย รายการทดสอบ TP4 และ TP5 กระแสไฟฟ้า (A) L(SUPPLY) และ L S5 แรงดนั ไฟฟ้า (V) L และ N TP3 และ TP5 TP4 และ TP5 3.5 ปรับป่ ุม DRAIN SELECTOR ไปตาแหน่ง DRAIN เพือ่ ระบายน้าออกจากถงั ซกั ผา้ สู่ถงั เกบ็ สรุปผลการทดลอง ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

4. การทดลองท่ี 4 การวเิ คราะห์อาการเสียของภาค SPIN 4.1 ตรวจสอบสภาพชุดฝึกเคร่ืองซกั ผา้ แบบ 2 ถงั พร้อมท้งั เปิ ดสวติ ช์ท้งั หมดให้พร้อม ในการทดลอง 4.2 ขณะยงั ไม่จ่ายไฟต้งั เวลาในการปั่นตาแหน่งท่ี 5 วดั ความต้านทานตามตาราง การทดลองท่ี 11.7 พร้อมท้งั บนั ทึกผลการทดลอง ตารางการทดลองที่ 11.7 ปิ ดสวติ ช์อาการเสีย จุดทดสอบ ผลการทดสอบ S1 L และ N S4 L และ TP1 S6 TP1 และ TP2 TP2 และ TP5 L และ N L และ TP1 TP1 และ TP2 TP2 และ TP5 L และ N L และ TP1 TP1 และ TP2 TP2 และ TP5 4.3 จา่ ยไฟฟ้ากระแสสลบั 220โวลต์ ต้งั เวลาในการป่ันตาแหน่งท่ี 5 4.4 วัดค่ากระแสและแรงดันไฟฟ้าตามตารางการทดลองท่ี 11.8 พร้อมบันทึกผล การทดลอง หมายเหตุ : ในการปิ ดสวติ ชอ์ าการเสียท่ี 4 ใชเ้ วลาในการทดสอบใหส้ ้นั ที่สุด ตารางการทดลองท่ี 11.8 ปิ ดสวติ ช์อาการเสีย รายการทดสอบ จุดทดสอบ ผลการทดสอบ กระแสไฟฟ้า (A) L(SUPPLY) และ L S1 แรงดนั ไฟฟ้า (V) L และ N TP1 และ TP5 TP2 และ TP5

ตารางการทดลองที่ 11.8 (ต่อ) จุดทดสอบ ผลการทดสอบ ปิ ดสวติ ช์อาการเสีย รายการทดสอบ L(SUPPLY) และ L กระแสไฟฟ้า (A) L และ N S4 แรงดนั ไฟฟ้า (V) TP1 และ TP5 TP2 และ TP5 กระแสไฟฟ้า (A) L(SUPPLY) และ L L และ N S6 แรงดนั ไฟฟ้า (V) TP1 และ TP5 TP2 และ TP5 สรุปผลการทดลอง ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

ช่ือเรื่อง ใบงานที่ 12 หน่วยที่ 5 สอนคร้ังท่ี 15 วชิ า 20104 - 2110 งานซ่อมเคร่ืองใช้ไฟฟ้า คาบรวม 60 ชื่อหน่วย งานบริการและซ่อมเคร่ืองใช้ไฟฟ้า จานวนคาบ 4 ทใ่ี ช้มอเตอร์ เร่ือง การตรวจสอบและซ่อมบารุงรักษาเคร่ืองป่ัน นา้ ผลไม้ จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. ตรวจสอบหาสาเหตุขอ้ บกพร่องของเคร่ืองป่ันน้าผลไมไ้ ด้ 2. ซ่อมบารุงรักษาเครื่องปั่นน้าผลไมไ้ ด้ เคร่ืองมือและอปุ กรณ์ 1. เคร่ืองมือประจาตวั 1 ชุด (คีม, ไขควงปากแบน, ไขควงฟิ ลลิป, ไขควงทดสอบไฟ, หวั แร้ง, ตะกว่ั บดั กรี, คทั เตอร์ และมลั ติมิเตอร์พร้อมกระเป๋ าใส่เครื่องมือ) 2. เครื่องปั่นน้าผลไม้ ลาดับข้นั การปฏิบัติ 1. ทดสอบการทางานของเคร่ืองปั่นน้าผลไม้ ก่อนทาการถอดชิ้นส่วน 1.1 กดสวติ ชป์ ระมาณ 3 วนิ าทีสังเกตการณ์ทางานของเครื่อง (ตวั เปล่า) 1.1.1 การหมุน (ชา้ – เร็วปกติหรือไม)่ 1.1.2 เสียงดงั ผดิ ปกติหรือไม่ 1.1.3 หมุนหรือไม่ 1.2 กรณีที่มีหลายระดับให้กดทดสอบทุกระดบั (ช่วงส้ัน ๆ) ถ้ามีอาการจากการที่ ทดสอบ ปกติ ผดิ ปกติ ดงั น้ี ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

1.3 ตรวจสอบชิ้นส่วนอุปกรณ์ประกอบมีชิ้นส่วนใดชารุดหรือไม่ ชารุด ไม่ชารุด ดงั น้ี ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 2. การตรวจสอบ 2.1 การตรวจสอบสายไฟเคร่ืองป่ันน้าผลไม้ ใหใ้ ชม้ ลั ติมิเตอร์วดั ที่เตา้ เสียบโดยต้งั ยา่ น วดั ไวท้ ่ี Rx1 แลว้ กดสวติ ช์ตวั ใดตวั หน่ึงแลว้ ทาการวดั ดงั ภาพที่ 12.1 ภาพท่ี 12.1 แสดงการตรวจสอบสายไฟเครื่องป่ันนา้ ผลไม้ ผลการวดั ถา้ เขม็ มิเตอร์ “วดั คา่ ได”้ แสดงวา่ สายไฟที่อยภู่ ายใน “ไม่ขาด” ถา้ เขม็ มิเตอร์ “วดั ค่าไมไ่ ด”้ แสดงวา่ สายท่ีอยภู่ ายใน “ขาด” ผลการทดลอง ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

3. ถอดส่วนประกอบของเครื่องปั่นน้าผลไม้ 3.1 ถอดโถแกว้ ออกจากฐานต้งั โถโดยการหมุนทวนเข็มนาฬิกาเพ่ือคลายเกลียวออก แลว้ ยกโถแกว้ ข้ึน ดงั ภาพที่ 12.2 ภาพท่ี 12.2 แสดงโถแก้วของเคร่ืองปั่นนา้ ผลไม้ 3.2 ฝาปิ ดจะมีล็อกยึดกบั จุกยึด ดงั น้นั เม่ือบิดจุกยดึ ใหต้ รงกบั ล็อกก็จะสามารถถอดจุก ยดึ ออกจากฝาปิ ดได้ 3.3 ใหถ้ อดใบมีดออกจากฐานต้งั โถ ดงั ภาพที่ 12.3 ภาพท่ี 12.3 แสดงการถอดใบมดี ออกจากฐานต้งั โถ

3.4 จากน้นั ให้ ทาการถอดนอตออกจากใตฐ้ านเคร่ือง ตามภาพท่ี 12.4 ภาพท่ี 12.4 ก. ภาพท่ี 12.4 ข. ภาพที่ 12.4 ค. ภาพท่ี 12.4 แสดงการถอดนอตออกจากใต้ฐานเคร่ือง

ข้อควรระวงั การถอดส่วนประกอบของเคร่ืองป่ันนา้ ผลไม้ - ตรวจสอบใหแ้ น่ใจวา่ เคร่ืองป่ันน้าผลไมไ้ ม่ไดต้ อ่ อยกู่ บั แหล่งจ่ายไฟฟ้า - ก่อนทาการถอดชิ้นส่วนของเคร่ืองปั่นน้าผลไมใ้ หบ้ นั ทึกหรือทาเคร่ืองหมายเสียก่อน - ขณะถอดชิ้นส่วนประกอบของเคร่ืองปั่นน้าผลไมใ้ ห้ระวงั การแตกหกั หรือบิดงอของ ชิ้นส่วนตา่ ง ๆ 4. การตรวจสอบขดลวดฟิ ลด์ ภาพที่ 12.5 แสดงการตรวจสอบขดลวดฟิ ลด์ 4.1 ผลการทดลอง............................................................................................................ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 5. การตรวจสอบขดลวดอาร์เมเจอร์ ภาพที่ 12.6 แสดงการตรวจสอบขดลวดอาร์เมเจอร์ จากภาพที่ 12.6 การตรวจวดั อาร์เมเจอร์ทาไดโ้ ดยใชม้ ลั ติมิเตอร์วดั ต้งั ยา่ นวดั ไวท้ ่ี Rx1 แลว้ วดั ที่แปรงถ่าน พร้อมกบั หมุนอาร์เมเจอร์ตามเขม็ นาฬิกา

5.1 ผลการทดลอง............................................................................................................ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 6. การประกอบเคร่ืองปั่นน้าผลไม้ สาหรับการประกอบเคร่ืองป่ันน้าผลไมใ้ ห้ประกอบ ยอ้ นกลบั ตามข้นั ตอนการถอดเครื่องปั่นน้าผลไม้ 7. ทดลองเครื่องป่ันน้าผลไมซ้ ่ึงเม่ือใชง้ านไดก้ ็ทาความสะอาดและเก็บเคร่ืองมือเพ่ือเตรียม นาเสนอผลการปฏิบตั ิงานต่อไป แตถ่ า้ ใชง้ านไม่ไดใ้ หท้ าการตรวจซ่อมใหม่จนกวา่ จะใชง้ านได้ ข้อควรระวงั 1. ใหร้ ะวงั การร่ัวของกระแสไฟฟ้าลงโครงของเครื่องป่ันน้าผลไม้ 2. ก่อนที่จะจ่ายไฟใหก้ บั เครื่องปั่นน้าผลไมต้ อ้ งใหอ้ าจารยผ์ คู้ วบคุมตรวจดูทุกคร้ัง ข้อเสนอแนะ 1. ตรวจสอบ ซ่อมอุปกรณ์ท่ีชารุดของเคร่ืองปั่นน้าผลไมก้ ่อนการใชง้ านทุกคร้ัง 2. ตรวจสอบวงจร จุดต่อสาย สายไฟ ก่อนทดสอบการทางานของวงจร 3. ตรวจสอบการร่ัวของกระแสไฟฟ้าท่ีโครงของเคร่ืองป่ันน้าผลไมท้ ุกคร้ังที่จ่ายไฟ สรุปผลการทดลอง ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................





แผนทคี่ วามคดิ งานบริการและ

ะซ่อมระบบไฟฟ้าทใี่ ช้มอเตอร์










227