การควบคุมมอเตอร์ไฟฟ้า

1-1 หน่วยท่ี 1 สญั ลกั ษณ์อปุ กรณ์ในการควบคมุ เครือ่ งกลไฟฟ้า สาระที่ 1 งานตดิ ตงั้ ไฟฟ้า มาตรฐานที่ 1 เขยี น อ่านแบบ และประมาณการวสั ดุ แนวคิด/หลกั การ สญั ลกั ษณ์เป็นสงิ่ ทก่ี าหนดขน้ึ เพ่อื ใหแ้ ทนสง่ิ หน่งึ สงิ่ ใด เพอ่ื สดวกในการเขยี น การอ่านและการจา : ซง่ึ สญั ลกั ษณ์เหลา่ น้ี กาหนดขน้ึ มาตรฐานของ เยอรมนั (DIN) มาตรฐานของอเมรกิ นั (ANSI) มาตรฐาน ของ (IEC) เพ่อื นาไปเป็นสญั ลกั ษณ์ แทนอุปกรณ์ควบคุมเครอ่ื งกลไฟฟ้า สาระการเรียนรู้ 1. สญั ลกั ษณ์อุปกรณ์ควบคมุ 2. สญั ลกั ษณ์อุปกรณ์ควบคมุ ตามมาตรฐาน (DIN) 3. สญั ลกั ษณ์อุปกรณ์ควบคมุ ตามมาตรฐาน (ANSI) และ (IEC) ผลการเรียนร้ทู ่ีคาดหวงั 1. เขยี นสญั ลกั ษณ์ของอุปกรณ์ควบคุมทางไฟฟ้าตามมาตรฐาน (DIN) 2. เขยี นสญั ลกั ษณ์ของอุปกรณ์ควบคุมทางไฟฟ้าตามมาตรฐาน (ANSI) 3. เขยี นสญั ลกั ษณ์ของอุปกรณ์ควบคุมทางไฟฟ้าตามมาตรฐาน (IEC) 4. บอกชอ่ื สญั ลกั ษณ์ของอุปกรณ์ควบคมุ ทางไฟฟ้าได้ 5. จาแนกสญั ลกั ษณ์ของอุปกรณ์ควบคมุ ทางไฟฟ้าตามมาตรฐานต่างไได้

1-2 1. สญั ลกั ษณ์อปุ กรณ์ควบคมุ ในการทจ่ี ะศกึ ษาการทางานของวงจรไฟฟ้า ถา้ เขยี นอยใู่ นรปู ของอุปกรณ์จรงิ จะทาใหเ้ สยี เวลา มากดงั นนั้ ในการออกแบบ เขยี นแบบ และอ่านแบบของวงจร จงึ กาหนดใหอ้ ยใู่ นรปู สญั ลกั ษณ์ จะทาใหม้ ี ความสะดวกรวดเรว็ มากขน้ึ ซง่ึ สญั ลกั ษณ์มาตรฐาน ทใ่ี ชใ้ นการเดนิ สายไฟฟ้า ในการควบคุมมอเตอร์ ไดแ้ ก่ 1.1 DIN (Deutsches Institute Normung) ซง่ึ เป็นมาตรฐานการออกแบบของเยอรมนั 1.2 ANSI ( American National Standard Institute) ซง่ึ เป็นมาตรฐานการออกแบบของสหรฐั อเมรกิ า 1.3 IEC ( International Electrotechnical Commisision) ซง่ึ เป็นมาตรฐานสากลทางไฟฟ้านานาชาติ สาหรบั ประเทศไทยนนั้ ใชม้ าตรฐานเกอื บทุกมาตรฐาน ทงั้ น้กี เ็ พราะวา่ อุปกรณ์ไฟฟ้า หรอื เครอ่ื งจกั รกลบางอยา่ ง ไดม้ กี ารนาเขา้ มาจากหลายประเทศนนั่ เองแต่ในหนงั สอื เลม่ น้ใี ชส้ ญั ลกั ษณ์ DIN เป็นส่วนใหญ่ นอกจากน้ยี งั ไดเ้ ปรยี บเทยี บกบั สญั ลกั ษณ์ DIN และ ANSI ใหเ้ หน็ อกี ดว้ ย ดงั ตวั อยา่ งดงั รปู ท่ี 1-1 L1 L2 L3 F1 Fuse MC OL L3 K1 L2 M F3 3~ UVW M L1 3~ มาตรฐาน ANSI มาตรฐาน DIN รปู ท่ี 1-1 แสดงสญั ลกั ษณ์เปรยี บเทยี บระหว่างมาตรฐาน DIN และ ANSI

1-3 2.สญั ลกั ษณ์อปุ กรณ์ควบคมุ ตามมาตรฐาน DIN เซอรก์ ิตเบรกเกอร์ หวดู สญั ญาณ โหลดเบรกสวทิ ช์ 3 ขั ้ ว Push button 1NO 1NC เครอ่ื งปลดวงจร 3 ขวั้ มฟี ิวส์ เคร่อื งปลดวงจร 3 ขวั้ Limit switch คอนแทคเตอรช์ นดิ 3 ขวั้ โอเวอร์โหลดรเี ลย์ Timer โอเวอร์โหลดรเี ลยม์ ี reset คอนแทคปิดชนดิ จา่ ยไฟเขา้ รีเลย์ 1NO,1NC รเี ลยต์ งั้ เวลา Timer Signal lamp คอนแทคปิดชนดิ ตดั ไฟออก Timer คอนแทคเปิดชนดิ จ่ายไฟเขา้ Timer คอนแทคเปิดชนดิ ตดั ไฟออก ทางานด้วยเทา้ ทางานด้วยแรงดนั หรอื กด ทางานแบบลอ๊ คทางเดยี ว ทางานแบบลอ๊ ค ทางานแบบลอ๊ คไดท้ งั้ สองดา้ น

สญั ลกั ษณ์อปุ กรณ์ควบคุมตามมาตรฐาน DIN 1-4 I> คอนแทคปกตเิ ปดิ I< กระแสเกนิ คอนแทคปกตปิ ิด กระแสต่า คอนแทคปรบั ได้ 2 ทาง กระแสวงิ่ กลบั ทาง I> แอมป์มเิ ตอร์ A สวติ ช์ความดนั P โวลทม์ เิ ตอร์ V แรงดันตา สวติ ชป์ ่มุ กดหน้าสมั ผสั คา้ ง V U< สวติ ชล์ กู ลอย Q สวติ ชอ์ ุณหภูมิ T แม่เหลก็ ไฟฟ้าทางานด้วยคอยล์ สวติ ช์จากดั ระยะ LM ลกั ษณะเขยี นแบบอกี อยา่ งหน่ึง สวทิ ชค์ วบคมุ การไหล F ทางานด้วยมอื รเี ลย์ ทางานด้วยการกดลง ทางานด้วยการดงึ ขน่ึ ทางานด้วยการหมุน ทางานด้วยการผลกั หรอื กด

1-5 3.สญั ลกั ษณ์อปุ กรณ์ควบคมุ ตามมาตรฐาน ANSI สญั ลกั ษณ์อปุ กรณ์ควบคมุ ตามมาตรฐาน IEC เซอรก์ ติ เบรกเกอร์ เซอรก์ ติ เบรกเกอร์ โหลดเบรกสวติ ช์ 3 ขั ้ ว โหลดเบรกสวติ ช์ 3 ขั ้ ว เครอ่ื งปลดวงจร 3 ขวั้ มฟี ิวส์ เครอ่ื งปลดวงจร 3 ขวั้ มฟี ิวส์ เครอ่ื งปลดวงจร 3 ขวั้ เครอ่ื งปลดวงจร 3 ขวั้ Push button 1NO 1NC Push button 1NO 1NC สวติ ชล์ กู ลอย สวติ ชล์ ูกลอย สวติ ชค์ วามดนั สวติ ชค์ วามดนั สวติ ชจ์ ากดั ระยะ สวติ ชจ์ ากดั ระยะ LM สวติ ชค์ วบคมุ การไหล สวติ ชค์ วบคมุ การไหล F Signal lamp Signal lamp

1-6 แบบฝึกหดั ท่ี 1 จงเขยี นสญั ลกั ษณ์อปุ กรณ์ควบคมุ ตามมาตรฐาน DIN เซอร์กติ เบรกเกอร์ หวดู สญั ญาณ โหลดเบรกสวทิ ช์ 3 ขั ้ ว Push button 1NO 1NC เครอ่ื งปลดวงจร 3 ขวั้ มฟี ิวส์ เคร่อื งปลดวงจร 3 ขวั้ Limit switch คอนแทคเตอร์ชนดิ 3 ขวั้ โอเวอร์โหลดรเี ลย์ Timer โอเวอร์โหลดรเี ลยม์ ี reset คอนแทคปดิ ชนดิ จ่ายไฟเขา้ รเี ลย์ 1NO,1NC รเี ลยต์ งั้ เวลา Timer Signal lamp คอนแทคปดิ ชนดิ ตดั ไฟออก Timer คอนแทคเปิดชนดิ จ่ายไฟเขา้ Timer คอนแทคเปิดชนดิ ตดั ไฟออก ทางานดว้ ยเทา้ ทางานดว้ ยแรงดนั หรอื กด ทางานแบบลอ๊ คทางเดยี ว ทางานแบบลอ๊ ค ทางานแบบลอ๊ คไดท้ งั้ สองดา้ น

1-7 แบบฝึกหดั ท่ี 2 จงเขยี นสญั ลกั ษณ์อปุ กรณ์ควบคุมตามมาตรฐาน DIN คอนแทคปกตเิ ปิด กระแสเกนิ คอนแทคปกตปิ ิด กระแสต่า คอนแทคปรบั ได้ 2 ทาง กระแสวง่ิ กลบั ทาง สวติ ชค์ วามดนั แอมป์ มเิ ตอร์ สวติ ชป์ ุ่มกดหนา้ สมั ผสั คา้ ง โวลทม์ เิ ตอร์ สวติ ชล์ กู ลอย แรงดนั ตา สวติ ชอ์ ณุ หภมู ิ แมเ่ หลก็ ไฟฟ้าทางานดว้ ยคอยล์ สวติ ชจ์ ากดั ระยะ ลกั ษณะเขยี นแบบอกี อย่างหนง่ึ สวทิ ชค์ วบคุมการไหล รเี ลย์ ทางานดว้ ยมอื ทางานดว้ ยการกดลง ทางานดว้ ยการดงึ ขน่ึ ทางานดว้ ยการหมนุ ทางานดว้ ยการผลกั หรอื กด

1-8 แบบฝึกหดั ท่ี 3 จงเขยี นสญั ลกั ษณ์ควบคุมมาตรฐาน DIN และ มาตรฐาน EIC เซอรก์ ติ เบรกเกอร์ เซอรก์ ติ เบรกเกอร์ โหลดเบรกสวติ ช์ 3 ขั ้ ว โหลดเบรกสวติ ช์ 3 ขั ้ ว เครอ่ื งปลดวงจร 3 ขวั้ มฟี ิวส์ เครอ่ื งปลดวงจร 3 ขวั้ มฟี ิวส์ เครอ่ื งปลดวงจร 3 ขวั้ เครอ่ื งปลดวงจร 3 ขวั้ Push button 1NO 1NC Push button 1NO 1NC สวติ ชล์ กู ลอย สวติ ชล์ กู ลอย สวติ ชค์ วามดนั สวติ ชค์ วามดนั สวติ ชจ์ ากดั ระยะ สวติ ชจ์ ากดั ระยะ สวติ ชค์ วบคุมการไหล สวติ ชค์ วบคุมการไหล Signal lamp Signal lamp