chapter 2 part 4 ตารางธาตุและธาตุหมู่หลัก

เ พิ่ ม เ ติ ม สมบัติของธาตุหมู่หลัก บ ท ที่ 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

ธาตุกึ่งโลหะ (Metalloids) ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ ห มู่ ห ลั ก ธาตกุ ง่ึ โลหะ คือ ธาตทุ ม่ี สี มบัตบิ างประการคลา้ ยโลหะ และมสี มบัตบิ างประการคลา้ ยอโลหะ ไดแ้ ก่ B (โบรอน) Si (ซลิ ิกอน) Ge (เจอรเ์ มเนยี ม) As (อารเ์ ซนิก) Sb (แอนตโิ มน)ี Te (เทลลูเรียม) Po (โพโลเนียม) At (แอสทาทนี ) บ ท ที่ 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

ธาตุหมู่ IA (โลหะแอลคาไล) ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ ห มู่ ห ลั ก Li บ ท ท่ี 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ Na K Rb Cs Fr

ธาตุหมู่ IA (โลหะแอลคาไล) ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ ห มู่ ห ลั ก สมบัติท่ีสาคัญของธาตุหมู่ IA 1. เปน็ ของแขง็ ทอี่ อ่ น ใชม้ ดี ตดั ได้ นาความร้อนและไฟฟ้าไดด้ ี 2. เมื่อเปรยี บเทยี บกบั ธาตอุ ื่นในคาบเดียวกัน 2.1 ธาตหุ มู่ IA มคี วามเปน็ โลหะมากทส่ี ดุ 2.3 ธาตหุ มู่ IA มคี ่า IE1 และ EN ตา่ ทส่ี ุด 2.2 ธาตุหมู่ IA มีขนาดอะตอมใหญท่ สี่ ดุ 2.4 ธาตหุ มู่ IA เป็นโลหะทเ่ี สยี อเิ ลก็ ตรอนไดง้ า่ ยทส่ี ดุ บ ท ท่ี 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

ธาตุหมู่ IA (โลหะแอลคาไล) ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ ห มู่ ห ลั ก สมบัติท่ีสาคัญของธาตุหมู่ IA 3. มีความหนาแน่นต่า ( Li, Na และ K หนาแนน่ น้อยกว่าน้า) 4. เม่ือรวมตัวกับอโลหะไดส้ ารประกอบไอออนิก ซง่ึ ธาตุหมู่ IA มีเลขออกซเิ ดชนั เท่ากับ +1 5. เปน็ โลหะท่ีวอ่ งไวในการเกดิ ปฏิกิริยามาก และควทาามปรฏอ้ กินริจยิ าานรวุนนแมรางกกบั--น-า้ -ห-ร>อื จไอึงตนอ้า้ ใงนเกอบ็ากไวาใ้ศนนใาห้ ม้ Hนั 2 บ ท ท่ี 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

ธาตุหมู่ IA (โลหะแอลคาไล) ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ ห มู่ ห ลั ก สารประกอบของธาตหุ มู่ IA ธาตหุ มู่ IA อยู่ในรูปของสารประกอบมากมาย เช่น LiCl, NaCl, KCl, NaNO3, KNO3, Na2SO4, NaHCO3 สารประกอบของธาตุหมู่ IA ในธรรมชาตทิ พ่ี บมากที่สุด คือ สารประกอบของโซเดยี ม เชน่ NaCl บ ท ที่ 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

สมบัติบางประการของสารประกอบของธาตุหมู่ IA 1. เม่อื หลอมเหลว หรือละลายน้า จะสามารถ • สารประกอบคารบ์ อเนต (CO32- ) นาไฟฟา้ ได้ เชน่ Na2CO3 K2CO3 2. มีจดุ หลอมเหลวและจุดเดอื ดสูง 3. ละลายนา้ ได้ดี เช่น • สารประกอบซลั เฟต (SO42-) เชน่ K2SO4 Na2SO4 ยกเวน้ สารประกอบคาร์บอเนต และฟอสเฟต ของ Li จะละลายนา้ ได้น้อย • สารประกอบคลอไรด์ (Cl- ) เช่น LiCl NaCl ------> Li2CO3 , Li3PO4 บ ท ท่ี 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

สมบัติบางประการของสารประกอบของธาตุหมู่ IA 4. สารประกอบของธาตุหมู่ IA ตอ่ ไปนี้ เมือ่ ละลายน้า สารละลายจะมี สมบตั เิ ปน็ เบส สารประกอบซลั ไฟด์ เชน่ Na2S สารประกอบออกไซด์ เชน่ NaO สารประกอบไฮไดรด์ เชน่ NaH LiH บ ท ท่ี 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

ประโยชนข์ องธาตหุ มู่ IA 3. ใช้ Na บรรจใุ นทอ่ โพลิเอทลิ นี สาหรบั ใชแ้ ทนสาย เคเบลิ อะลมู เิ นยี มหรอื ทองแดง เพราะเบากวา่ 1. Cs (ซเี ซียม) ใช้ทาโฟโตเซลลท์ เี่ ปล่ยี นสญั ญาณ ถกู กวา่ และมปี ระสทิ ธภิ าพดกี วา่ แสงไปเปน็ สญั ญาณไฟฟา้ เพราะ Cs สามารถเสยี 4. Li และ Na ใชใ้ นการเตรยี มสารอนิ ทรยี ห์ ลายชนดิ อิเล็กตรอน ไดง้ ่ายกวา่ โลหะหมู่ IA ตัวอน่ื ๆ เชน่ เตตระเอทิลเลด เตรยี มจากเอทลิ คลอไรด์ เชน่ ทใ่ี ชใ้ นเครอื่ งวัดความเข้มแสงในกลอ้ งถา่ ยรูป ทาปฏิกริ ิยากบั โลหะผสมระหวา่ งโซเดยี มกับตะกว่ั 2. ใช้ Na (โซเดยี ม) และ K (โพแทสเซยี ม) ทาหน้าทถ่ี า่ ยเทความรอ้ นจาก 5. Na ใชก้ ารเตรยี มโซเดยี มเปอรอ์ อกไซด์ เคร่ืองปฏกิ รณป์ รมาณู ซงึ่ ใชท้ าสารฟอกสี บ ท ที่ 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

ธาตุหมู่ IIA (โลหะแอลคาไลน์ เอริ ์ท) ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ ห มู่ ห ลั ก Be (เบริลเลียม) บ ท ท่ี 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ Mg (แมกนีเซียม) Ca (แคลเซียม) Sr (สทรอนเชยี ม) Ba (แบเรยี ม) Ra (เรเดยี ม)

ธาตหุ มู่ IIA (โลหะแอลคาไลน์ เอิรท์ ) ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ ห มู่ ห ลั ก สมบัติท่ีสาคัญของธาตุหมู่ IIA 1. เปน็ ของแขง็ มคี วามหนาแนน่ มากกว่าธาตุหมู่ IA จงึ มคี วามแขง็ มากกว่า 2. เป็นโลหะ แตน่ อ้ ยกว่าธาตหุ มู่ IA เมอ่ื เปรียบเทียบในคาบเดยี วกัน 3. นาความรอ้ นและไฟฟ้าได้ดี แต่นอ้ ยกวา่ ธาตุหมู่ IA ในคาบเดียวกัน 4. มคี า่ IE1 และ EN ต่า แต่สงู กว่าธาตหุ มู่ IA 5. มจี ดุ หลอมเหลวและจดุ เดอื ดสงู กวา่ ธาตุหมู่ IA ในคาบเดียวกัน เพราะมีพนั ธะโลหะท่แี ขง็ แรงกวา่ 6. เสยี อเิ ลก็ ตรอนไดง้ า่ ย (ตวั รดี วิ ซท์ ี่ดี) แต่ไม่ดเี ทา่ กบั ธาตหุ มู่ IA ในคาบเดียวกนั บ ท ที่ 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

ธาตุหมู่ IIA (โลหะแอลคาไลน์ เอริ ์ท) ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ ห มู่ ห ลั ก สมบัติท่ีสาคัญของธาตุหมู่ IIA 7. เม่ือรวมตัวกับอโลหะจะไดส้ ารประกอบไอออนิก ซึ่งธาตุหมู่ IIA มเี ลขออกซเิ ดชนั เทา่ กบั +2 8. ธาตุหมนู่ ีส้ ามารถทาปฏิกริ ยิ ากับน้า และสารอื่นไดห้ ลายชนิด เนื่องจากเป็นธาตทุ ี่ว่องไว และความว่องไวเพมิ่ ขึน้ เม่อื เลขอะตอมเพมิ่ ข้นึ บ ท ท่ี 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

ธาตุหมู่ IIA (โลหะแอลคาไลน์ เอริ ์ท) สารประกอบของธาตุหมู่ IIA เนอ่ื งจากธาตหุ มู่ IIA เปน็ ธาตทุ ว่ี อ่ งไวในการทาปฏกิ ริ ยิ า สามารถรวมตวั กับอโลหะเกิด สารประกอบไดห้ ลายชนดิ ในธรรมชาติ จึงไมพ่ บในรปู ของธาตอุ สิ ระ CaCO3 , MgSO4 , MgCl2 , BaCl2 , CaHPO4 , Ba(NO3)2 บ ท ท่ี 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

สมบัติบางประการของสารประกอบของธาตุหมู่ IIA 1. สารประกอบของธาตหุ มู่ IIA จะเปน็ สารประกอบไอออนกิ 2. มีจดุ หลอมเหลวและจุดเดือดสูง 3. เมื่อหลอมเหลว หรือเปน็ สารละลายจะสามารถนาไฟฟ้าได้ 4. สารประกอบของหมู่ IIA ทีเ่ กดิ จากการรวมตัวกับไอออนท่ีมี ประจุ -1 สว่ นใหญจ่ ะละลายนา้ ได้ดี แตส่ ารประกอบของหมู่ IIA ท่ีเกิดจากการรวมตวั กบั ไอออนท่มี ปี ระจุ -2 หรอื -3 จะไมล่ ะลายนา้ บ ท ท่ี 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

ประโยชน์ของธาตุหมู่ IIA • Mg + Al ใชท้ าส่วนประกอบของเคร่อื งบิน เพราะมนี า้ หนักเบา • Mg ใชท้ าไส้หลอดไฟแฟลตถ่ายรปู • Be + Cu ใชท้ าสว่ นประกอบของเรือเดินทะเล • CaSO4 ใชใ้ นอตุ สาหกรรมปนู ปลาสเตอร์ • Sr(NO3)2 ใช้ทาพลุ, ดอกไมเ้ พลงิ สีแดง • Ba(NO3)2 ใชท้ าพลุ, ดอกไม้เพลงิ สเี ขียว • Mg(OH)2 ใช้เป็นส่วนผสมในยาสีฟนั และใชเ้ ปน็ ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร บ ท ที่ 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

ธาตุหมู่ 7A (VIIA) ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ ห มู่ ห ลั ก F (ฟลอู อรนี ) บ ท ท่ี 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ Cl (คลอรนี ) Br (โบรมนี ) I (ไอโอดีน) At (แอสทาทนี )

ธาตุหมู่ VIIA สมบตั สิ าคัญทข่ี องธาตุหมู่ VIIA 1. ธาตุในหมนู่ ้ี กา๊ ซ ของเหลว ของแขง็ มที ง้ั 3 สถานะ บ ท ที่ 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

ธาตุหมู่ VIIA สมบัติสาคัญท่ขี องธาตุหมู่ VIIA 2. ธาตแุ ฮโลเจนทกุ ชนดิ เปน็ พิษ F2 เปน็ แกส๊ พิษอย่างแรง , Cl2 เปน็ แก๊สพิษมีกล่ินฉุนจดั 3. ธาตทุ กุ ตัวเป็นอโลหะ ไมน่ าไฟฟา้ ทุกสถานะ 4. โมเลกุลของธาตแุ ฮโลเจน ประกอบด้วย 2 อะตอม (diatomic molecule) F2 Cl2 Br2 I2 5. มจี ดุ เดือด จุดหลอมเหลวตา่ เพราะแรงยึดเหนี่ยวระหว่าง แรงแวนเดอวาลส์ เปน็ แรงยดึ เหนย่ี วระหวา่ ง โมเลกลุ ของธาตุแฮโลเจนเป็นแรงแวนเดอวาลส์ โมเลกลุ ท่ไี มม่ ขี วั้ กบั ไมม่ ขี วั้ แรงนมี้ คี า่ นอ้ ย แต่จะมากขนึ้ เมอื่ สารมมี วลโมเลกลุ เพมิ่ ขน้ึ 6. IE , EN สงู และมีคา่ สูงสดุ เมอ่ื เทียบกบั ธาตุในคาบเดียวกนั บ ท ท่ี 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

ธาตุหมู่ VIIA สมบตั สิ าคญั ที่ของธาตหุ มู่ VIIA 7. ละลายได้ดีในตัวทาละลายอนิ ทรยี ์ซ่ึงไม่มขี ัว้ เชน่ คาร์บอนเตตระคลอไรด์ (CCl4) , เฮกเซน (C6H14), เบนซนี (C6H6) 8. มีเลขออกซเิ ดชนั หลายคา่ แต่ในสารประกอบส่วนใหญธ่ าตุแฮโลเจน มีเลขออกซิเดชนั เท่ากับ -1 9. ในหมูเ่ ดียวกนั ความวอ่ งไว ในการทาปฏิกริ ิยาลดลงจากบนลงล่าง บ ท ที่ 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

ธาตุหมู่ VIIA สารประกอบของธาตุหมู่ VIIA 1. สามารถเกิดไดท้ ้ัง สารประกอบไอออนิกและสารประกอบโคเวเลนต์ สารประกอบไอออนกิ สารประกอบโคเวเลนต์ KBr PCl5 HCl MgCl2 CaF2 HBr บ ท ที่ 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

ธาตุหมู่ VIIA สารประกอบของธาตุหมู่ VIIA 2. ธาตุหมู่ VIIA เกิดสารประกอบท่มี เี ลขออกซิเดชันไดห้ ลายค่า 3. สารประกอบออกไซด์และสารประกอบซลั ไฟดข์ องธาตหุ มู่ VIIA เม่อื ละลายน้ามีสมบตั ิเปน็ กรด เช่น Cl2O Br2O บ ท ที่ 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

ประโยชน์ของธาตุหมู่ VIIA 1. ฟลูออรนี ใชเ้ ตรียมสารประกอบฟลอู อโรคาร์บอน 4. คลอรนี ใชใ้ นการเตรยี มสารตา่ งๆ เชน่ เชน่ ฟรีออน ใช้ในเคร่ืองทาความเย็น , เทฟลอน (CF2=CF2) เคลือบภาชนะหงุ ตม้ • ใชฆ้ า่ เชอื้ จุลินทรีย์ในสระว่ายนา้ และในนา้ ประปา 3. ไอโอดนี ปอ้ งกนั โรคคอพอก • NaOCl ใช้ในการฟอกสกี ระดาษใหข้ าว ทิงเจอร์ไอโอดนี (ไอโอดีนละลายในเอทานอล) • NaClO3 ใชเ้ ป็นยากาจัดวัชพชื ใชเ้ ปน็ ยาฆา่ เชอื้ โรค 5. โบรมนี ใช้เตรียมสารประกอบเอทิลีนไดโบรไมด์ เตมิ ในน้ามนั เพอื่ หยดุ การสะสมตะก่ัวในเคร่ืองยนต์ นอกจากนยี้ ังใช้ทาสีย้อมผ้า ฟิลม์ ถ่ายรปู (AgBr) บ ท ที่ 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

ก๊าซเฉื่อยหรือก๊าซมีตระกูล ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ ห มู่ ห ลั ก He (ฮีเลยี ม) กา๊ ซเฉ่ือย (Inert gas) เป็นธาตทุ มี่ ีสถานะเปน็ กา๊ ซ Ne (นีออน) ในธรรมชาติจะไม่ทาปฏิกริ ิยากบั ธาตุอนื่ Ar (อารก์ อน) 1 โมเลกลุ มี 1 อะตอม Kr (ครปิ ตอน) (เป็นแกส๊ อะตอมเดีย่ ว) Xe (ซีนอน) Rn (เรดอน) บ ท ท่ี 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

ประโยชน์ของก๊าซเฉื่อย 1. Helium ----> Balloon, Deep sea diving, 2. ใชบ้ รรจุในหลอดนีออน He ให้แสงสชี มพู Ne ให้แสงสีแดงสม้ Ar ใหแ้ สงสีมว่ ง Xe ใหแ้ สงสีน้าเงนิ บ ท ที่ 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

ประโยชน์ของก๊าซเฉ่ือย บ ท ท่ี 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ

ประโยชน์ของก๊าซเฉ่ือย • อารก์ อน ใช้บรรจใุ นหลอดไฟฟ้าแบบมีไสแ้ ทนอากาศ • คริปตอน ใชใ้ นหลอดไฟแฟลช , ใช้ในเลเซอรบ์ างชนิด และใชใ้ น หลอดสตรอโบสโคป บ ท ที่ 2 : อ ะ ต อ ม แ ล ะ ส ม บั ติ ข อ ง ธ า ตุ