ขลุ่ยเบื้องต้น

ขลุ่ยเพยี งออ  ประวัตคิ วามเปน็ มาของขลยุ่  องค์ประกอบของขลุ่ย  วิธปี ฏิบตั ิขลยุ่ เพยี งออเบ้อื งตน้

ประวตั ิความเปน็ มาของขลุ่ย • เป็ นเครื่องดนตรีโบราณของไทยชนิดหน่ึง สนั นิษฐานว่า อาจจะเกิดข้ึนก่อนหรือในสมยั กรุงสุโขทยั เป็ นราชธานี ร่วม สมยั กบั เคร่ืองดนตรีประเภท กลอง ฆอ้ ง กรับ พิณเพียะ แคน ขลุ่ย ป่ี ซอ และกระจบั ปี่ แต่มีหลกั ฐานชดั เจนปรากฏ ในกฎมนเฑียรบาลสมยั พระบรมไตรโลกนาถ (พ.ศ. 1991-2031) แห่งกรุงศรีอยธุ ยาวา่ ห้ามร้องเพลงหรือเป่ าขลุ่ย เป่ าป่ี สี ซอ ดีดกระจบั ปี่ ดีดจะเข้ ตีตะโพนในเขตพระราชฐานก่อนท่ีจะมาเป็ นขลุ่ยอยา่ งท่ีปรากฏรูปร่างในปัจจุบนั ขลุ่ยไดผ้ า่ น การวิวฒั นาการมาเป็นระยะเวลายาวนาน มาจากป่ี ออ้ ซ่ึงตวั ป่ี หรือเลาทาจากไมร้ วกท่อนเดียวไม่มีขอ้ และมีลิ้นซ่ึงทาดว้ ย ไมอ้ อ้ ลาเล็กสาหรับเป่ าให้เกิดเสียง หลงั จากน้นั จึงปรับเปลี่ยนรูปร่าง และวิธีเป่ าจนกลายมาเป็ นขลุ่ยอยา่ งท่ีเรียกกนั ใน ปัจจุบนั น้ีวา่ เป็นขลุ่ยเพียงออ

ขลยุ่ เพยี งออ ขลุ่ยเพียงออ เป็ นเครื่องดนตรีไทย ประเภทเคร่ืองเป่ าชนิดไม่มีลิ้น ทาจากไมร้ วกปลอ้ งยาวๆ ดา้ นหน้าเจาะรูเรียงกนั สาหรับ ปิ ดเปิ ด เพื่อเปล่ียนเสียง ตรงทเ่ี ป่ าไม่มีล้ินแตม่ ีดาก ซ่ึงทาดว้ ยไมอ้ ุดเหลาเป็นท่อนกลมๆยาวประมาณ 2 นิ้ว สอดลงไปอุดท่ีปากของขลุ่ย แลว้ บากดา้ นหน่ึงของดากเป็นช่องสี่เหลี่ยมเลก็ ๆ เราเรียกวา่ ปากนกแกว้ เพือ่ ใหล้ มส่วนหน่ึงผา่ นเขา้ ออกทาให้เกิดเสียงขลุ่ยลมอีกส่วน จะเขา้ ไปปลายขลุ่ยประกอบกบั นิ้วท่ีปิ ดเปิ ดบงั คบั เสียงเกิดเป็ นเสียงสูงต่าตามตอ้ งการใตป้ ากนกแก้วลงมาเจาะ 1 รู เรียกว่า รูน้ิวค้า เวลาเป่ าตอ้ งใช้หัวแม่มือค้าปิ ดเปิ ดที่รูน้ี บางเลาด้านขวาเจาะเป็ นรูเยื่อ ปลายเลาขลุ่ยมีรู 4 รู เจาะตรงกนั ขา้ มแต่เหลื่อมกนั เล็กน้อย ใช้สาหรับร้อยเชือกแขวนเก็บหรือคลอ้ งมือจึงเรียกว่า รูร้อยเชือก รวมขลุ่ยเลาหน่ึงมี 14 รู ดว้ ยกนั รูปร่างของขลุ่ยเมื่อพิจารณาแล้ว จะเป็ นเคร่ืองดนตรีท่ีเก่าแก่ที่สุดชนิดหน่ึง จากหลกั ฐานที่พบขลุ่ยในหีบศพภรรยาเจา้ เมืองไทย ที่ริมฝั่งแม่น้าฮวงเหอ ซ่ึงมีหลกั ฐาน จารึกศกั ราชไวไ้ ม่ต่ากว่า 2,000 ปี ปัจจุบนั ขลุ่ยมีราคาสูง เน่ืองจากไมร้ วกชนิดท่ีทาขลุ่ยมีน้อยลงและใช้เวลาทามากจึงใช้วตั ถุอื่นมา เจาะรูซ่ึงรวดเร็วกวา่ เช่น ไมเ้ น้ือแขง็ ไมไ้ ผ่ ไมช้ ิงชนั ไมพ้ ยงุ บางคร้ังอาจทาจากทอ่ พลาสตกิ แตค่ ุณภาพเสียงไม่ดีเทา่ ขลุ่ยไม้ ขลุ่ยใชเ้ ป่ าในวงเครื่องสายไทย วงมโหรี และในวงปี่ พาทยไ์ มน้ วม วงปี่ พาทยด์ ึกดาบรรพ์

ตวั อย่าง การเป่าขล่ยุ เพยี งออ

องคป์ ระกอบขลุ่ยเพียงออ

การฝกึ ปฏบิ ตั ขิ ลุ่ยเพยี งออเบ้อื งตน้

การวางน้วิ

เสยี งโด • ปดิ นิ้วทุกรูและเปา่ ด้วยลมเบา ดงั ภาพ • ตวั อยา่ งเสยี ง

เสยี งเร • เปิดรูลา่ งหนึ่งรู ดังภาพ • ตัวอย่างเสยี ง

เสยี งมี • เปดิ รลู า่ งสองรู ดงั ภาพ • ตวั อย่างเสยี ง

เสยี งฟา • เปดิ รลู า่ งสามรู ดงั ภาพ • ตวั อย่างเสียง

เสยี งซอล • เปิดรลู ่างสี่รู ดงั ภาพ • ตวั อยา่ งเสียง

เสียงลา • เปดิ รลู ่างสีร่ ู รบู นหนึ่งรู (ห้าร)ู ดังภาพ • ตวั อยา่ งเสียง

เสยี งที • เปิดรูลา่ งสี่รู รบู นสองรู (ปิดเฉพาะรบู นสุด และรนู ้วิ ค้า) ดังภาพ • ตัวอยา่ งเสียง

เสียงโด (สงู ) • ปดิ รบู นหนง่ึ รู (เปดิ รนู ้ิวคา้ ) ดังภาพ • ตวั อยา่ งเสยี ง

ตวั อยา่ ง การฝกึ ไล่เสยี งขลุ่ยเพยี งออ

การฝึกปฏบิ ัตขิ ล่ยุ เพียงออ เพลงลาวครวญ สองช้นั