แบบฝึกทักษะรวบยอดประวัติศาสตร์-ป4

แบบฝกปฏิบัติทักษะรวบยอด »ÃÐÇѵÔÈÒʵÏ ».4 ช้ันประถมศกึ ษาปท่ี 4 เฉฉบลบั ย ¡ÅÁ‹Ø ÊÒÃСÒÃàÃÕ¹ÃÙŒÊ§Ñ ¤ÁÈÖ¡ÉÒ ÈÒÊ¹Ò áÅÐÇ²Ñ ¹¸ÃÃÁ µÒÁËÅÑ¡ÊÙµÃ᡹¡ÅÒ§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢¹Ñé ¾é×¹°Ò¹ ¾·Ø ¸ÈÑ¡ÃÒª 2551 àÍ¡Ã¹Ô ·Ã ÊèÁÕ ËÒÈÒÅ ¤³ÐºÃóҸԡÒÃáÅмµŒÙ ÃǨ สาธติ นิจรมย ไชยวฒั น หลานฉิม กมล จนั ชลี อง พิมพค ร้ังที่ 4 สงวนลขิ สิทธ์ิตามพระราชบญั ญัติ รหสั สินคา 1433028 ชอ่ื ชัน้ เลขท่ี……………………………………………………………………………………………. ………………………. ……………………………….

สารบญั 1หนวยการเรยี นรทู ี่ 1 3หนวยการเรียนรูท ่ี 22 àÇÅÒáÅÐà˵¡Ø Òó 2 ¤ÇÒÁ໚¹ÁҢͧªÒµÔä·Â 3 แบบฝก การคดิ เรอ่ื ง 4 แบบฝกการคดิ เรอื่ ง 23 ● àÃÕ¹ÃàŒÙ Ãè×ͧª‹Ç§àÇÅÒ 5 ● ¡ÒõÑé§ÍҳҨѡÃÊØ⢷Ñ 24 ● ¡ÒÃẋ§ÂؤÊÁÑ·ҧ»ÃÐÇµÑ ÈÔ ÒʵÏ 6 ● ¡ÒÃàÁÍ× §¡Òû¡¤ÃͧÊÁÑÂÊâØ ¢·ÂÑ 25 ● ÂؤÊÁÑÂ㹡ÒÃÈÖ¡ÉÒ»ÃÐÇµÑ ÔÈÒʵÏä·Â 8 ● û٠Ẻ¡Òû¡¤ÃͧÊÁÂÑ ÊâØ ¢·Ñ 26 ● ËÅ¡Ñ °Ò¹·Ò§»ÃÐÇѵÈÔ ÒʵÏ 8 ● ¾²Ñ ¹Ò¡ÒôҌ ¹àÈÃÉ°¡¨Ô ÊÁÑÂÊâØ ¢·Ñ 27 9 ● ¾Í‹ ¢Ø¹ÈÃÕÍÔ¹·ÃÒ·µÔ  28 กจิ กรรมรวบยอดเรอื่ ง 10 ● ¾Í‹ ¢¹Ø ÃÒÁ¤Òí á˧ÁËÒÃÒª 29 ● ¡ÒÃÈ¡Ö ÉÒ¤Œ¹¤ÇŒÒ»ÃÐÇѵÔÈÒʵ÷ ÍŒ §¶Ôè¹ ● ¾ÃÐÁËÒ¸ÃÃÁÃÒªÒ·èÕ 1 คาํ ถามทา ทายการคิด กจิ กรรมพัฒนาทกั ษะศตวรรษที่ 21 กจิ กรรมรวบยอดเรอ่ื ง 30 กจิ กรรมสงเสริมคณุ ธรรม จรยิ ธรรม ● àÈÃÉ°¡¨Ô áÅÐÀÙÁ»Ô Þ˜ ÞÒÊÁÑÂÊØ⢷Ñ 32 Ẻ·´Êͺ»ÃШÒí ˹Nj ¡ÒÃàÃÕ¹÷ŒÙ Õè 1 ● ÀÙÁ»Ô ˜ÞÞÒ´ÒŒ ¹ÈÔÅ»ÇѲ¹¸ÃÃÁÊÁÂÑ ÊØ⢷ÂÑ 35 คําถามทา ทายการคิด 35 2เฉฉบลบั ย หนว ยการเรยี นรูที่ กิจกรรมพฒั นาทักษะศตวรรษที่ 21 36 กจิ กรรมสงเสริมคุณธรรม จรยิ ธรรม 37 ¡ÒõÑ駶èÔ¹°Ò¹áÅо²Ñ ¹Ò¡Òà Ẻ·´Êͺ»ÃШíÒ˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹÷ŒÙ èÕ 3 ¢Í§Á¹ØÉÂã¹´¹Ô á´¹ä·Â 12 แบบฝก การคดิ เรอ่ื ง ● ¡Òõ§éÑ ¶Ô¹è °Ò¹¢Í§Á¹ÉØ Â 13 ● ¾²Ñ ¹Ò¡ÒâͧÁ¹ÉØ Â 14 ● á¤ÇŒ¹âºÃҳ㹴Թᴹä·Â 15 16 กิจกรรมรวบยอดเรื่อง 18 ● ÊÒí ÃǨ¡Òõéѧ¶Ô蹰ҹ㹴Թᴹä·Â 18 คาํ ถามทาทายการคิด 19 กิจกรรมพฒั นาทกั ษะศตวรรษที่ 21 20 กิจกรรมสงเสรมิ คุณธรรม จรยิ ธรรม Ẻ·´Êͺ»ÃШÒí ˹‹Ç¡ÒÃàÃչ̷٠èÕ 2 ¢ŒÍÊͺ ¾²Ñ ¹ÒÈ¡Ñ ÂÀÒ¾áÅзѡÉСÒä´Ô ªØ´·èÕ 1 39 ¢ŒÍÊͺ ¾Ñ²¹ÒÈÑ¡ÂÀÒ¾áÅзѡÉСÒäԴ ªØ´·Õè 2 43

1 àÇÅÒáÅÐà˵¡Ø ÒóË¹Ç‹ ¡ÒÃàÃÂÕ ¹Ã·ŒÙ Õè 1 ทกุ คนสงั เกตไหมคะวา่ ในบันทึกทาง ประวัติศาสตร์ จะมกี ารอา้ งอิงชว่ งเวลา 2 ชว่ งเวลาทําใหเ้ ราร้วู ่า เอาไว้เสมอ รหู้ รอื ไมว่ ่าส่ิงเหลา่ นี้ เกิดเหตุการณอ์ ะไรบา้ ง มคี วามสาํ คัญอย่างไร ช่วงเวลาไหน วถิ ชี วี ิตคน เป็นอยา่ งไร 3 ใชแ่ ล้วคะ่ เม่อื เราร้แู ล้ววา่ แต่ละ เฉฉบลบั ย ช่วงเวลาเกดิ เหตุการณอ์ ะไรข้นึ บา้ ง เรากต็ อ้ งสืบคน้ หลักฐาน ทางประวตั ศิ าสตรเ์ พ่อื ใช้อ้างอิงวา่ เหตกุ ารณน์ นั้ ได้เกดิ ข้นึ จรงิ คะ่ 1

แบบฝึกการคดิ เร่อื ง เรียนร้เู ร่อื งช่วงเวลา อา นเหตกุ ารณแ ลว เลอื กคาํ ทกี่ าํ หนดไปเตมิ ใหส มั พนั ธก นั ช่วงเวลาต่าง ๆ 3 สหัสวรรษ 6 ทศวรรษ 5 สหสั วรรษ 1 ศตวรรษ 2 ทศวรรษ โรงเรยี นจดั งานฉลองเน่ืองในโอกาส คาํ ทขี่ ดี เสน ใตห มายถงึ ท่โี รงเรียนกอ่ ตง้ั มาครบ 60 ปี 6 ·ÈÇÃÃÉ…………………………………………………………………. เฉฉบลับย เม่ือ 20 ปีที่แลว้ โทรศพั ท์เคล่ือนท่ี คาํ ทข่ี ดี เสน ใตห มายถงึ มีราคาสงู เพราะเป็นนวัตกรรม 2 การส่ือสารทเี่ กดิ ข้ึนใหม่ 2 ·ÈÇÃÃÉ…………………………………………………………………. เป็นเวลากว่า 100 ปีแล้ว ท่สี มาคม คาํ ทข่ี ดี เสน ใตห มายถงึ แห่งน้ีไดจ้ ัดตัง้ โครงการชว่ ยเหลอื 1 ȵÇÃÃÉ…………………………………………………………………. เดก็ ด้อยโอกาส เม่ือ 5,000 ปีทีแ่ ลว้ โลกอย่ใู นยุคหิน คาํ ทข่ี ดี เสน ใตห มายถงึ ไม่มเี ทคโนโลยอี ยา่ งในปัจจุบนั 5 ÊËÑÊÇÃÃÉ…………………………………………………………………. พระพุทธศาสนาถอื กําเนิดข้ึนมา คาํ ทข่ี ดี เสน ใตห มายถงึ เกือบ 3,000 ปีแล้ว 3 ÊËÑÊÇÃÃÉ………………………………………………………………….

แบบฝึกการคิดเร่ือง การแบ่งยคุ สมยั ทางประวตั ศิ าสตร์ ศกึ ษาการแบง ยคุ สมยั ทางประวตั ศิ าสตร แลว เตมิ ขอ มลู ในแผนภมู ใิ หถ กู ตอ ง ยุคสมยั ทางประวัติศาสตร์ สมยั ก่อนประวัติศาสตร์ สมัยประวัติศาสตร์ ……………Â……§Ñ …ä…Á…Á‹ …µÕ……ÇÑ …Í…¡Ñ……É…Ã…ã…ª…Œ …………. ……………………Á…µÕ ……ÇÑ …Í…¡Ñ …É……Ã…ã…ª…Œ ………………. …………ؤ……Ë…¹Ô ……….. ยคุ โลหะ เฉฉบลับย …ใช……เ ค……ร…อ่ื …ง…ม…อื …ท……ท่ี …าํ …จ…า…ก……………Ë…Ô¹………. …ใช……เ ค……ร…อ่ื …ง…ม…อื …ท……ท่ี …าํ …จ…า…ก…………â…Å…Ë…Ð……. …Â……¤Ø …Ë……¹Ô …à…¡…Ò‹ ….. ยคุ หนิ ใหม่ ยคุ สํารดิ ………ؤ……àË……Å…ç¡…….. ลกั ษณะเคร่ืองมอื ลกั ษณะเคร่อื งมอื ลักษณะเคร่ืองมอื ลกั ษณะเคร่อื งมอื …㪅ˌ …¹…Ô …¡…Ð…à…·…Ò…Ð…Ë……Â…Ò…º……æ. ã…ª…àŒ …¤…Ã…è×Í……§…Á…Í× …Ë……¹Ô ……………. …à…¤…Ã…è×Í……§…Á…×Í…·……íÒ…¨…Ò…¡………. ¹……íÒ…à…Ë…Å…ç¡……Á…Ò…·……íÒ……………. …·…íÒ…à…¤…Ã……×èÍ…§…Á…×Í……ã¹……¡…Ò…Ã… ·……ÕèÁ…Õ¡……Ò…Ã…¢…Ñ´…ã…Ë…¤Œ……Á………… …Ê…íÒ…Ã…Ô…´……㪅Œµ……Ñ´…ä…Á…Œ ………… à…¤…Ã……×èÍ…§…Á…×Í……á…Å…Ð…Í……҅Džظ… …·…ºØ ……µ……´Ñ ……Ë…Ã…×Í……ʅѺ………… ã…ª…ŒÊ…Òí…Ë……ÅѺ…Å……Ò‹ …Ê…µÑ ……Ç… …… …¶…Ò…§…»……†Ò……¾…Ã…Ç…¹……´…Ô¹……… à…ª…‹¹……¨…Í……º……Á…Õ´………………… 3

แบบฝึกการคิดเร่อื ง ยคุ สมยั ในการศกึ ษาประวตั ศิ าสตรไ์ ทย อานเหตุการณแลวเตมิ ยคุ สมัยประวตั ศิ าสตรไ ทยใหสัมพนั ธกนั 1 พ่อขุนรามคาํ แหงมหาราช ทรงประดษิ ฐ์อักษรไทย ÊÁÑÂÊâØ ¢·ÑÂ…………………………………………………………………. 2 3 พระเจา้ ตากสินมหาราช สมเด็จพระนเรศวรมหาราช เป็นพระมหากษัตรยิ ์ ทรงกระทํายทุ ธหัตถี เพยี งพระองค์เดียว ÊÁÑÂÍÂظÂÒ…………………………………………………………………. ÊÁÂÑ ¸¹ºØÃÕ…………………………………………………………………. เฉฉบลบั ย 5 รชั กาลท่ี 5 ทรงปฏิรูปประเทศ 4 รชั กาลที่ 1 โปรดเกลา้ ฯ ใหท้ นั สมยั แบบตะวันตก ชาํ ระกฎหมายเกา่ แลว้ เรยี กวา่ …………Ê…Á…ÂÑ……Åѵ…¹……â¡……Ê…¹Ô …·……ŏ …ؤ……………. กฎหมายตราสามดวง »……ÅѺ……»…Åا…á……Å…Ð…»……¯…ÃÔ …Ù»……»…Ã…Ð…à…·……È…. ……Ê…Á…ÂÑ……Åѵ…¹……â…¡…Ê…¹Ô ……·…Ã…µ……Í…¹……µ…Œ¹……. 4 6 เปลี่ยนแปลงการปกครอง ครัง้ ย่งิ ใหญ่ เม่ือ พ.ศ. 2475 ……………Ê……Á…ÑÂ…»……Ã…Ð…ª…Ò…¸…»Ô ……äµ……Â…………….

แบบฝึกการคดิ เร่ือง หลักฐานทางประวัตศิ าสตร์ อา นสถานการณ แลว จาํ แนกหลกั ฐานใหถ ูกตอ ง เพ่อื น ๆ อ่านช่ือ ตลอดทง้ั เดอื น พพิ ธิ ภณั ฑพ นื้ บา นชมุ ชนบวั บาน หลักฐานด้านลา่ ง แลว้ ช่วยผักบ้งุ และ จัดนิทรรศการ เพื่อเผยแพรประวัติความเปนมา พผ่ี กั กาดจําแนก ของชมุ ชน หลกั ฐานดว้ ยนะ ผูใหญบานขอใหผักบุง พี่ผักกาดจัดซุม ความรเู รอื่ งหลกั ฐานทางประวตั ศิ าสตรข องชมุ ชน บัวบาน โดยตองจําแนกหลักฐานเปนหมวดหมู เพื่อใหผูเยี่ยมชมศึกษาขอมูลไดอยางสะดวก และถูกตอ ง เฉฉบลับย พระพุทธรูปที่วดั บัวบาน หนงั สอื ''ปา้ บวั บุคคลสาํ คญั แหง่ ชุมชนบัวบาน'' เคร่ืองมือจบั ปลาของชาวประมง เจดยี ์ทรงระฆงั ทว่ี ดั บวั บาน นิทานพ้นื บ้านของชมุ ชนบวั บาน เพลงพ้นื บา้ นของชุมชนบวั บาน หลักฐานชน้ั ตน้ หลักฐานชน้ั รอง …•…¾……Ã…Ð…¾……Ø·…¸…Ã……Ù»…·……ÕèÇ…´Ñ …º…ÇÑ……º…Ò…¹……………… …•…Ë……¹…ѧ…Ê……Í× …\"…»……‡Ò…º…ÇÑ……º…ؤ……¤…Å……Ê…íÒ…¤…ÑÞ……… …•…à…¨…´……ÕÂ…·……Ã…§…Ã…Ð…¦……§Ñ …·…ÕèÇ…´Ñ……º…ÇÑ …º……Ò…¹……… ……á……Ë…‹§…ª…ØÁ……ª…¹…º…ÇÑ……º…Ò…¹……\"………………………… …•…à…¤……Ã…è×Í…§…Á…Í×……¨…Ѻ……»…Å…Ò…¢…Í……§…………………… •……¹……·Ô …Ò…¹……¾…¹é× …º……ÒŒ …¹…¢…Í…§…ª…ØÁ……ª…¹…º……ÇÑ …º…Ò…¹… ªÒÇ»ÃÐÁ§………………………………………………………………………… …•…à…¾…Å……§…¾…é¹× ……º…ŒÒ…¹……¢…Í…§…ª…ØÁ…ª…¹……º…ÇÑ …º……Ò…¹… 5

กริจวกบรยรมอดเร่อื ง การศึกษาคน้ คว้าประวัตศิ าสตร์ท้องถ่ิน อา นสถานการณแลวปฏิบัตกิ จิ กรรมตามข้นั ตอน ดังนี้ ในช่ัวโมงวิชาประวัติศาสตร คุณครูมอบหมายใหนักเรียน สืบคนความเปนมาของทองถ่ิน แลว นาํ เสนอในสปั ดาหถ ดั ไป หนนู า อยากชวยเพอื่ นๆ รวบรวมขอ มลู และทํากิจกรรมตามขั้นตอนที่ หนูนาวางแผนไว เฉฉบลบั ย 1. กําหนดหวั ขอในการสืบคนขอ มลู (µÑÇÍ‹ҧ¤Òí µÍº) ฉันจ✓ะกําชหมุ นชดนหขวั อขงอ ฉในันกมาปี รรสะบืวคัตนิคววาามเปน มาอยางไร ชมุ ชนของฉันมผี ูคนอาศัยอยูจาํ นวนเทาไร อน่ื ๆ ……………………………………………………………………………………………… เหตผุ ลทเ่ี ลอื กสบื คนขอ มลู ตามหวั ขอดงั กลา ว …྅…Ã…Ò…Ð…Ë…ÇÑ…¢……ÍŒ …·…èÕ…¡…Òí …Ë…¹……´…ã…Ë…Œ…¨…Ð…·……Òí …ã…Ë…·Œ ……Ã…Ò…º……àË……µ…¡Ø …Ò…Ã……³…µ……Ò‹ …§……æ……·…Õèà…¡…´Ô……¢…¹Öé …ã…¹……ª…ØÁ…ª…¹……µ…§Ñé …á……µ…‹ Í´Õµ¨¹¶§Ö »¨˜ ¨Øº¹Ñ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 6

2. วิเคราะหและตรวจสอบหลักฐาน แลวบนั ทึกขอ มลู หนูนาพบหลกั ฐานที่เกี่ยวข้องกับชุมชนของเราแลว้ เพ่อื น ๆ สืบค้นขอ้ มลู จากหลักฐาน แล้วบันทึกลงในตารางนะคะ หลักฐาน ขอ มลู ทไี่ ดจากการสืบคนหลักฐาน เฉฉบลับย รูปถา ยบานเรอื นรมิ แมน้ํา …¡…Ò…Ã…¤…Á……¹…Ò…¤……Á…¢…Í…§…¤……¹…ã…¹…ª…ØÁ……ª…¹……………….. เครอ่ื งมือจบั สัตวน้าํ …ã¹……Ê…Á……ÑÂ…¡…Í‹ ……¹…à…»…¹š ……¡…Ò…Ã…à…´…¹Ô …·……Ò…§…·……Ò…§…¹…Òéí .. …¼…ŒÙ¤…¹……Ê…Ã…ŒÒ…§…º……ÒŒ …¹…Ã…Ô…Á…¹…Òíé…à…¾……Ã…Ò…Ð…Ê…Ð…´…Ç……¡….. …ã¹……¡…Ò…Ã…à…´…Ô¹……·…Ò…§…ä…»……Á…Ò…Ë…Ò…Ê……Ù‹¡…ѹ………………….. …¡…Ò…Ã…Ê…Ã……ŒÒ…§…अ…Ã…è×Í…§…Á……Í× …´…Ñ¡……¨…Ѻ…Ê……ѵ…Ç…¹……íÒé …….. …á…Ê…´……§…ãË……àŒ …Ë…ç¹…Ç…Ò‹……ã…¹…Í……´…Õµ……¼…ŒÙ¤…¹……·…ÕèÍ……Â…‹Ù ….. …Ã…ÁÔ …¹…Ò…éí »……Ã…Ð…¡…Í…º…Í……Ò…ªÕ…¾…»…Ã…Ð…Á……§…à…¾…Í×è …¨…Ѻ……»…Å.. Ò …á…Å…Ð…Ê……ѵ…Ç…¹……íÒé …Í…×è¹……æ……Á…Ò…º……Ã…Ôâ…À…¤……á…Å…Ð…¢…Ò….Â. 3. เรยี บเรียงขอมลู แลวนําเสนอหนา ช้นั เรยี น เม่อื ได้ข้อมูลครบถว้ นแลว้ ให้เพ่ือน ๆ จัดทาํ ส่ือในรูปแบบทสี่ นใจ แล้วนํามา เลา่ ใหเ้ พ่อื น ๆ ฟังหนา้ ชั้นเรยี นนะคะ 7

คําถาม ท้าทายการคิด ตอบคําถามตอ ไปนี้ (µÑÇÍ‹ҧ¤íҵͺ) ชว่ งเวลาท่ปี รากฏใน …¡…Ò…Ã…Í……ÒŒ …§…Í…Ô§…ª…‹Ç…§…à…Ç…Å…Ò…ã…¹……º…ѹ…·……Ö¡…·……Ò…§…………………………. บนั ทึกทางประวัตศิ าสตร์ …»…Ã……Ð…Ç…µÑ …ÔÈ……Ò…Ê…µ……Ã… ª…Ç‹…Â……ã…Ë…ÃŒ …ٌDž‹Ò…à…Ë…µ……¡Ø …Ò…Ã…³……ʏ ……íÒ…¤…ÞÑ ……. …à…¡…Ô´…¢…ֹ酅à…Á…×èÍ…ã…´……·……Òí …ãË……àŒ Ã…Ò……·…Ã…Ò…º……¾…Ѳ……¹……Ò…¡…Ò…Ã…¢…Í……§. มีประโยชนอ์ ยา่ งไร …à…Ë…µ…Ø¡……Ò…Ã…³……µ …‹Ò…§……æ……º…¹……â…Å…¡…ä…´…ŒÍ……Â…‹Ò…§…¶……¡Ù …µ…ÍŒ……§………. ……………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………. กิจกรรม erLife Sakinllds CareLearning anSdkilIlnsnovationTIenfor Core S ubjects and 21st Centu mactiohnno,MloregydyTihaSe,kmiallenssd 21พัฒนาทักษะศตวรรษท่ี เฉฉบลับย Standards and Assessments Curriculum and Instruction Professional Development Learning Environments แบง กลุม สืบคน รปู ถา ยโบราณสถาน โบราณวตั ถใุ นชุมชน จดั ทาํ เปนโปสการด พรอ มเขียนคําบรรยายส้ัน ๆ ตดิ ภาพตวั อย่างผลงาน ¾Ãоط¸äÊÂÒʹ Ç´Ñ âÅ¡ÂÊ¸Ø ÒÃÒÁ ¨.¾Ãй¤ÃÈÃÕÍÂ¸Ø ÂÒ ¾Ãоط¸äÊÂÒʹ· èÕÇ´Ñ âÅ¡ÂÊ¸Ø ÒÃÒÁ Á¤Õ ÇÒÁÂÒÇ 42 àÁµÃ áÅÐʧ٠8 àÁµÃ ÁÕ¤ÇÒÁâ´´à´‹¹·Õè¾ÃÐàÈÕÂà «§èÖ ·íÒ໹š ´Í¡ºÑÇ«ŒÍ¹¡¹Ñ á·¹¾ÃÐࢹ (ËÁ͹) 8

กจิ กรรม ส่งเสริมคณุ ธรรม จรยิ ธรรม ดภู าพ สืบคนขอมูล แลว ตอบคําถาม วัดศรชี ุม จังหวัดสโุ ขทยั เฉฉบลับย (µÇÑ Í‹ҧ¤íҵͺ) สถานท่แี หงน้ีมคี วามสําคัญตอทองถิน่ อยา งไร ……1.……à…»…š¹…Ê……¶…Ò…¹……·…èÕà…¤…Ò…Ã…¾……Ê…Ñ¡…¡……Ò…Ã…Ð……ãË……¤Œ …¹……Â…Ö´…Á……Ñè¹…ã…¹…¡……Ò…Ã…·…íÒ…¤……Ç…Ò…Á…´…Õ….. ……2….…à…»…š¹…á……Ë…Å……§‹ …·…‹Í…§…à…·……èÕÂ…Ç…¢…Í…§…»……Ã…Ð…à…·…È……ä·……Â…………………………………………………. ……3…. …à…»…¹š …Ë……Å…Ñ¡……°…Ò…¹…Ê……íÒ…¤…ÞÑ ……·…Õ躅…Í…¡…à…Å……‹Ò…»…ÅЅDžѵ……ÈÔ …Ò…Ê……µ…Ã…Ê……Ø⢅·……ÑÂ………………. เพอื่ น ๆ มวี ธิ ีบํารงุ รกั ษาสถานทีน่ อี้ ยา งไร …1….……á…¨…Œ§…à…¨…ÒŒ …Ë…¹……ŒÒ…·…Õè¼……Œ´Ù …áÙ ……Å…ã…Ë…·Œ ……Ã…Ò…º…à…Á…×èÍ……¾…º……àË……ç¹…¼……·ŒÙ …íÒ…¼……Ô´…¡…®…………………. …2….……Ã…Ñ¡…É……Ò…¤…Ç…Ò…Á…Ê……Ð…Í…Ò…´……ä…Á…·‹ ……Ô駅¢…Â…Ð…à…Á…×Íè ……ä´……Œä»……à…Â…èÂÕ …Á……ª…Á……………………………. …3….……È…¡Ö …É……Ò…¢…ŒÍ…Á…ÅÙ……á…Å……Ѕ༅…Â…á…¾……Ã…‹¤…Ç…Ò…Á……Åٌͅ……‹Ò…§…¶…¡Ù …µ……ŒÍ…§………………………………. 9

Ẻ·´Êͺ 1»ÃШíÒ˹Nj ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ·Õè ตอนท่ี 1 วง ลอ มรอบตวั เลขหนา คาํ ตอบทถ่ี กู ตอ ง อานขอ ความแลวตอบคาํ ถามขอ 1 - 2 1 ไชโยพบตูแสดงเครื่องใชใน 4 ปราสาทหินพนมรุง สรางตอเติม พิพิธภัณฑของชุมชน ภายในมี กนั มาต้งั แตพุทธศตวรรษท่ี 15-18 ปลอ งแขนสํารดิ ขวานสาํ ริด และ ใบหอกสาํ ริด ชวงเวลาทข่ี ดี เสนใตต รงกบั ขอ ใด 1. พ.ศ. 1401 - 1800 จากขอ ความ เครอื่ งมอื ท่ีไชโยพบ 2. พ.ศ. 1501 - 1809 สันนิษฐานวาอยูในยคุ ใด 3. พ.ศ. 1499 - 1799 1. ยคุ หนิ เพราะมกี ารใชข วานลา สตั ว 4. พ.ศ. 1599 - 1899 2. ยุคสาํ ริด เพราะเครือ่ งมือทีพ่ บ 5 ชุมชนบัวตองพบหลักฐานท่ีไดรับ เฉฉบลบั ย หลอมจากทองแดงกับดบี กุ อทิ ธิพลจากเขมรโบราณ 3. ยคุ ประวตั ศิ าสตร เพราะเครอ่ื งมอื หลกั ฐานใดหมายถงึ ขอ ความทข่ี ดี เสน ใต ท่พี บใชประดษิ ฐต ัวอกั ษร 1. เรือกอและ 2. ปราสาทหิน 4. ยุคปจ จบุ ัน เพราะเครื่องมือทพ่ี บ 3. รูปปน สิงโต 4. แจกนั เซรามกิ เปนนวตั กรรมสมยั ใหม 6 ใครเลอื กใชหลักฐานทาง ประวัติศาสตรอยา งเหมาะสม 2 ไชโยควรปฏบิ ตั ติ อ หลกั ฐานทพี่ บอยา งไร 1. หมวิ เลอื กใชเ ฉพาะหลกั ฐานชน้ั รอง 1. ทาํ พิธีบูชาหลักฐานเหลา นน้ั 2. เหมยใชน ทิ านพนื้ บา นเพยี งอยา งเดยี ว 2. แอบหยิบมาตกแตง หอ งนอน 3. บมุ เนน รวบรวมหลกั ฐานจาก 3. ถา ยรูปแลวนําไปประกาศขาย 4. ศกึ ษาหลกั ฐานอยา งระมัดระวัง อินเทอรเ น็ตเทานน้ั 4. ผิงตรวจสอบหลักฐานจาก 3 ปเู ปต อ งการศกึ ษาพระราชประวตั ขิ อง พระมหากษตั รยิ  ควรศกึ ษาจากแหลง ใด หลายแหลง กอนนํามาใชงาน 1. นทิ านพนื้ บาน 2. ตาํ นาน 3. พงศาวดาร 4. นวนยิ าย 10

7 ใครเลอื กนาํ เสนอขอ มลู หลกั ฐานทาง 9 มนษุ ยในยุคหนิ ใหมเ ริ่มรูจ ัก ประวตั ิศาสตรท เ่ี กาแกท สี่ ุด การนําอาหารทะเลมารบั ประทาน 1. กุก ไกเลือกอักษรคนู ฟิ อรม จากขอ ความ หลกั ฐานใดทใ่ี ชส นบั สนนุ 2. มะลเิ ลอื กอนสุ าวรยี ป ระชาธิปไตย ขอ สนั นษิ ฐานดังกลาว 3. ปดู าํ เลอื กเครอ่ื งมอื หนิ ในถา้ํ ผแี มน 1. ลูกปดสจี ากอินเดีย 4. ลกู ศรเลอื กศลิ าจารกึ พอ ขนุ รามคาํ แหง 2. ลูกกลง้ิ ดนิ เผาและใยกญั ชา 3. ภาชนะดนิ เผาลายเรขาคณิต 8 ในละครเรือ่ งบุพเพสันนวิ าส 4. เบด็ ตกปลาทาํ จากกระดกู สตั ว พเก.ศศส. รุ2า2ง2ค5ยอนอดีตกลับไปยงั 10 ชุมชนใดมรี ะดบั ความเจริญสงู กวา ชมุ ชนอื่น ชว งเวลาทขี่ ดี เสน ใต ตรงกบั การศกึ ษา 1. ชุมชนเนนิ ทรายเริ่มเพาะปลูกพชื ประวัตศิ าสตรไทยในสมัยใด 2. ชุมชนเนนิ ดนิ ทาํ เครือ่ งปน ดนิ เผา 1. สมยั อยุธยา 3. ชมุ ชนเนนิ แกว นาํ เหลก็ มาทาํ อาวธุ 2. สมยั สุโขทัย 4. ชมุ ชนเนนิ หินใชต ัวอกั ษรบนั ทกึ เฉฉบลบั ย 3. สมยั รัตนโกสินทรตอนตน 4. สมัยอาณาจกั รรนุ แรก ๆ เร่อื งราว ตอนท่ี 2 ตอบคาํ ถามใหถ ูกตอ ง (µÇÑ Í‹ҧ¤íҵͺ) 1 เพราะเหตุใด การดาํ รงชวี ิตของมนษุ ยในอดีตจงึ พึ่งพาธรรมชาตเิ ปนหลัก …྅…Ã…Ò…Ð…¤……Ç…Ò…Á…Ã…ÙŒá……Å…Ð…à…·…¤……â¹……â…Å…Â…µÕ……‹Ò…§……æ……Â…§Ñ …ä…Á…¡‹……ŒÒ…Ç…Ë…¹……ÒŒ ……¨…§Ö …µ……ÍŒ …§…Í…Ò…È……ÑÂ…»……˜¨…¨…ÑÂ……………………. …¡…Ò…Ã…´……Òí …Ã…§…ª…ÕÇ…Ôµ……¨…Ò…¡……¸…Ã…Ã…Á…ª…Ò……µ…Ôà…»…¹š ……Ë…Å……Ñ¡……·…éѧ…´……ŒÒ…¹…Í…Ò……Ë…Ò…Ã……·…ÕèÍ……Â…ÍÙ‹ …Ò…È……ÑÂ……Â…Ò…Ã…Ñ¡……É…Ò…â…Ã…¤……. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2 การทมี่ นษุ ยประดิษฐต วั อกั ษรขึน้ ใชมปี ระโยชนอยา งไร …1…. ……·…íÒ…ã…Ë…ÁŒ……¹…ÉØ……Â…Ê……Ò…Á…Ò…Ã…¶……º…¹Ñ ……·…Ö¡…à…Ë……µ…Ø¡…Ò…Ã……³…·……èÕà…¡…Ô´……¢…¹éÖ ……྅…Íè× …ã…Ë…¤Œ……¹…Ã…Ø‹¹……Ë…Å……ѧ…ã…ªŒà…»……š¹…………. ËÅÑ¡°Ò¹ã¹¡ÒÃÈ¡Ö ÉÒ»ÃÐÇµÑ ÈÔ ÒʵÏ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …2….……ãª…àŒ …»…¹š……Ê…èÍ× …¡……Å…Ò…§…ã…¹…¡……Ò…Ã…µ…´Ô……µ…‹Í……Ê…Í×è …Ê……Ò…Ã…¡…ѹ…………………………………………………………………………………….. 11

˹Nj ¡ÒÃàÃÂÕ ¹Ã·ŒÙ èÕ 2 ¡Òõ§Ñé ¶Ôè¹°Ò¹áÅо²Ñ ¹Ò¡Òà ¢Í§Á¹ØÉÂ㏠¹´¹Ô á´¹ä·Â 1 แควน้ โบราณในดนิ แดนไทย เคยมีมนษุ ย์ตัง้ หลกั แหลง่ ตงั้ แต่ สมยั ประวตั ศิ าสตรแ์ ลว้ นะ 2 ใชแ่ ล้ว เพราะหลายพ้ืนท่ี มรี อ่ งรอยหลกั ฐานเคร่อื งมือ เคร่ืองใช้ โบราณสถาน และ โบราณวตั ถุ ทําใหเ้ รารู้ว่า เฉฉบลับย พ้ืนท่นี ัน้ เคยมมี นษุ ย์อาศัยอยู่ ตั้งแต่อดตี อยา่ งไรละ่ 12

แบบฝึกการคิดเร่อื ง การต้งั ถ่ินฐานของมนษุ ย์ อา นขอ ความแลว พจิ ารณาความถกู ตอ ง หากไมถ กู ตอ งใหแ กไ ขใหถ กู ตอ ง มนษุ ยย์ ุคหินเกา่ ร้จู ักการ แกไ ขเปน สร้างบ้าน ปลกู พชื และ เลยี้ งสตั วเ์ พ่ือเป็นอาหาร Á……¹…ÉØ……… ……¤Ø …Ë…Ô¹……à…¡…‹Ò…Í…Ò…È……ÑÂ…Í…Â……µÙ‹ …Ò…Á……………. à…¾……§Ô …¼…Ò……á…Å…Ð……à¡……ºç …¢…Í…§……»…†Ò……Å…‹Ò…Ê……ѵ…Ç… ………. ถกู ตอ ง ✓ ไมถ กู ตอ ง à¾Í×è ໹š ÍÒËÒÃ………………………………………………………………………………. สมยั กอ่ นมนษุ ยต์ ง้ั ชมุ ชนอยู่ แกไ ขเปน เฉฉบลบั ย รมิ แมน่ ้ํา เพราะมแี หลง่ อาหาร ………………………………………………………………………………. และเดนิ ทางสะดวก ………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………. ✓ ถูกตอ ง ไมถูกตอง แกไ ขเปน มนษุ ยส์ มยั กอ่ นประวตั ศิ าสตร์ ทําเคร่ืองมือเคร่อื งใช้ Á……¹…ÉØ………ʏ ……Á…ÑÂ…¡……Í‹ …¹…»……ÅЅDžѵ……ÔÈ…Ò…Ê……µ…Ã…… ……. ไวส้ ําหรับการคา้ ขาย Ê……Ã…ÒŒ …§…Ê…Ã……Ã…¤…à…¤…Ã……×èÍ…§…Á…×Í……अ…Ã…è×Í…§…ã…ª…äŒ …Ç…Œ ……. Ê……Òí …Ë…Ã…Ñº……¡…Ò…Ã…´……íÒ…Ã…§…ª…ÕÇ…Ôµ………અ‹¹……ã…ª…ŒÅ…‹Ò…Ê……ѵ…Ç.  ถูกตอง ✓ ไมถ ูกตอ ง ชมุ ชนทใ่ี ช้เคร่ืองมอื เหลก็ แกไ ขเปน มีพัฒนาการมากกวา่ ชุมชน ………………………………………………………………………………. ที่ยังใช้เคร่ืองมือหิน ………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………. ✓ ถกู ตอง ไมถ ูกตอง มนษุ ย์ยคุ หินอาศัยอยตู่ าม แกไ ขเปน เพิงผา ถ้าํ เพ่ือปอ้ งกัน อันตรายจากภตู ผีปีศาจ Á……¹…ÉØ……… …¤Ø……Ë…¹Ô ……Í…Ò…È…ÂÑ……Í…Â…µ‹Ù ……Ò…Á…à…¾…§Ô …¼……Ò……. ¶……éíÒ……྅…×Íè …»…͇……§…¡…ѹ……ͅѹ…µ……Ã…Ò…Â…¨……Ò…¡………………. ถกู ตอง ✓ ไมถ ูกตอ ง Ê……µÑ …Ç…»……Ò† …á…Å……Ð…À…ÂÑ ……¸…Ã…Ã…Á…ª…Ò……µ…Ô ……………………. 13

แบบฝึกการคิดเร่อื ง พฒั นาการของมนษุ ย์ เขยี นแผนผงั เกย่ี วกบั พฒั นาการของมนษุ ยต ามหวั ขอ ทก่ี าํ หนด การดาํ รงชวี ติ ของมนษุ ย์ยคุ หนิ (µÑÇÍÂÒ‹ §¤Òí µÍº) แหลง ทอี่ ยอู าศยั แหลง อาหาร …Í…Ò…È…ÑÂ……Í…Â…µÙ‹……Ò…Á…¶……éíÒ…á…Å……Ð………….. …à…¡…ºç …¢…Í……§…»…†Ò…á……Å…Ð…Å……‹Ò…Ê…µÑ ……Ç… ….. à¾§Ô ¼Ò………………………………………………………….. ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. เครอ่ื งมอื เครอ่ื งใช ภมู ปิ ญ ญา …Ê…Ã…ŒÒ…§…à…¤…Ã……è×Í…§…Á…×Í……à…¤…Ã…è×Í…§……㪅Œ ….. • ·Í¼ŒÒ………………………………………………………….. …¨…Ò…¡…Ë……Ô¹…¡……Ð…à·……Ò…Ð……………………….. …•……·…íÒ…à…¤…Ã……×èÍ…§…»……¹œ˜ …´…¹Ô……à…¼…Ò……….. ÁÕÅÒÂà¢Õ¹ÊÕäÇŒ 㪌เฉฉบลบั ย ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. การดํารงชวี ติ ของมนษุ ย์ยคุ โลหะ แหลง ทอี่ ยอู าศยั แหลง อาหาร …Í…Ò…È…ÑÂ……à»……š¹…Ë……Å…¡Ñ …á……Ë…Å……‹§………….. »……Å…¡Ù …¾……ת…á…Å……Ð…à…Å…éÂÕ …§…Ê……µÑ …Ç………….. …Ã…Œ¨Ù …Ñ¡……¡…Ò…Ã…Ê…Ã……ÒŒ …§…º…ÒŒ …¹………………….. ໹š ÍÒËÒÃ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. เครอื่ งมอื เครอ่ื งใช ภมู ปิ ญ ญา …¹…Òí …à…Ë…Å……¡ç …á……Å…Ð…á…Ã…‹Á……Ò…·…Òí ………….. Ã…ÙŒ¨……Ñ¡…¡…Ò…Ã……µ…Ô´……µ…‹Í…¤……ŒÒ…¢…Ò…Â………….. …अ…Ã…×èÍ…§…Á……Í× …à…¤…Ã…è×Í……§…ã…ªŒ……………….. ¡……ºÑ …ª…ØÁ……ª…¹…µ……Ò‹ …§…¶…Ôè¹……………………….. ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. 14

แบบฝึกการคิดเร่ือง แควน้ โบราณในดนิ แดนไทย เติมชอื่ แควนโบราณในดนิ แดนไทย และหลกั ฐานทเ่ี กย่ี วของกับแควนนั้น วดั พระธาตหุ รภิ ญุ ชยั (µÇÑ ÍÂÒ‹ §¤íҵͺ) อาณาจกั ร ËÃÔÀØÞªÑÂ………………………………………………… หลกั ฐานทสี่ าํ รวจพบ เชน …¾……Ã…Ð…¸…Ò…µ……ØË…Ã…ÔÀ……ØÞ……ª…ÑÂ……¨….Å……Òí …¾…¹Ù…………………. ปราสาทหนิ พมิ าย อาณาจกั ร ¢ÍÁ………………………………………………… หลกั ฐานทส่ี าํ รวจพบ เชน …»……Ã…Ò…Ê…Ò…·……Ë…¹Ô……¾…ÔÁ……Ò…Â……¨….¹……¤…Ã…Ã……Ò…ª…Ê…ÁÕ …Ò…. อาณาจกั รวดั พระปฐมเจด…·ยี … Ç…Ò…Ã……Ç…´…Õ ……………………เ…ฉฉ…บล…บั ย หลกั ฐานทส่ี าํ รวจพบ เชน …¾……Ã…Ð…»…°……Á…à…¨…´…Õ…Â… …¨….¹……¤…Ã…»……°…Á…………………. พระปรางคส ามยอด 15 อาณาจกั ร ÅÐâÇŒ………………………………………………… หลกั ฐานทสี่ าํ รวจพบ เชน …¾……Ã…Ð…»…Ã……Ò…§…¤…Ê…Ò……Á…Â…Í……´……¨….Å……¾…º……ÃØ …Õ ………. วดั พระมหาธาตวุ รมหาวหิ าร อาณาจกั ร …µ…Ò…Á……¾…Ã…Å……§Ô …¤… …………………… หลกั ฐานทส่ี าํ รวจพบ เชน …»……Ã…Ð…µ…ÔÁ……Ò…¡…Ã…Ã…Á……Ã…Ù»…¾……Ã…Ð…Ç…ÔÉ……³……Ø …………….

กรจิวกบรยรมอดเร่อื ง สํารวจการต้ังถ่ินฐานในดนิ แดนไทย อา นสถานการณแลวปฏบิ ตั กิ จิ กรรมตามขน้ั ตอน ดงั น้ี ปุยเปนตัวแทนนักเรียนเขารวม แขงขันโครงงานประวัติศาสตร และจับ สลากไดห วั ขอ “การตง้ั ถนิ่ ฐานของมนษุ ย สมัยกอนประวัติศาสตรในดินแดนไทย” ปุยอยากใหเพ่ือน ๆ ชวยทําโครงงานน้ี หนอ ยนะ จะไดม คี วามรเู พมิ่ เตมิ วา มนษุ ย สมยั กอ นประวตั ศิ าสตรต ง้ั ถน่ิ ฐานอยา งไร เฉฉบลบั ย 1. กําหนดประเดน็ ท่ีสนใจ (µÇÑ Í‹ҧ¤íҵͺ) ปยุ ควรกําหนดประเดน็ ที่ตอ งการสบื คนวาอยางไรบาง …●…Ë……Å…Ñ¡…°……Ò…¹…á……Ê…´…§……¡…Ò…Ã…µ……Ñ駅¶…Ôè¹……°…Ò…¹…¢…Í……§…Á…¹……ÉØ ……ʏ……Á…ÂÑ……¡…Í‹ …¹……»…Ã…Ð…Ç……ѵ…ÔÈ…Ò……Ê…µ…Ã…… .. ÁÕÍÐäúŒÒ§…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …●…¾……Ѳ……¹…Ò…¡……Ò…Ã…¢…Í…§…ª…ØÁ……ª…¹…Ê……Á…ÂÑ …¡……Í‹ …¹……»…Ã…Ð…Ç…µÑ……ÔÈ…Ò…Ê……µ…Ã…Á……ÅÕ …Ñ¡…É……³……Ð…à»……¹š …Í……Â…‹Ò…§…ä…Ã.. 2. รวบรวมขอ มลู จากแหลง ตา ง ๆ แหลงสบื คนขอมลู ไดแก…Ë……ŒÍ…§…Ê…Á……´Ø ……Í…Ô¹…à…·…Í……Ã…à…¹…çµ……………………………………………. ÊÑÁÀÒɳ¼ ÙÃŒ ŒÙ ¾Ô¾Ô¸À³Ñ ±…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. หลกั ฐานทใี่ ชอ า งองิ ไดแ ก …Ê……Á…´Ø ……À…Ò…¾…¤……Ç…Ò…Á…Ã……ŒÙअ…Ã…è×Í…§…Á……Í× …à…¤…Ã…è×Í……§…㪅¢Œ…Í……§…….. Á……¹…ÉØ……… ……¤Ø …Ë…Ô¹……à…¡…Ò‹ ……º…·……¤…Ç…Ò…Á……ã¹……àÇ……ºç …ä«……µ… ……………………………………………………………………….. 16

3. บนั ทึกขอมูลตามทก่ี ําหนด ยคุ พฒั นาการ ตวั อย่าง ยคุ หลักฐานที่พบ หินเกา่ ยุค • ÁÕ¤ÇÒÁ໹š Í‹ÙàÃÕº§Ò‹  ÍÒÈÑÂÍ‹٠•• à¤Ã×èͧÁ×ÍË¹Ô ºÃÔàdzŋØÁáÁ¹‹ éÒí ⢧ หนิ ใหม่ â¤Ã§¡Ãд١Á¹ÉØ Â·èÕ¶íéÒ¾ÃÐ µÒÁ¶Òéí ¨.¡ÒÞ¨¹ºÃØ Õ • à¤Ãè×ͧÁÍ× ËÔ¹·Õè¶Òéí ËÅѧâçàÃÕ¹ • ´íÒçªÕ¾´ÇŒ ¡ÒÃà¡ºç ¢Í§»†Ò ¨.¡ÃкèÕ • ãªŒË¹Ô ·íÒ໹š à¤Ã×èͧÁÍ× ÅÒ‹ ÊѵǏ • àÃèÔÁèŒÙ Ñ¡à¾ÒлÅÙ¡ àÅÂÕé §ÊѵǏ • à¤Ã×èͧ»¹˜œ ´¹Ô à¼Ò·èÕºŒÒ¹à¡Ò‹ ÊÃÒŒ §·ÕèÍÂÍ‹Ù ÒÈÑ ¨.¡ÒÞ¨¹ºÃØ Õ • ¾Ñ²¹Òà¤Ãè×ͧÁÍ× à¤Ã×èͧ㪌ãËŒÁÕ • ËÁÍŒ ÊÒÁ¢Ò ¢ÇÒ¹ËÔ¹¢Ñ´ ¨.¾Ñ§§Ò • à¹¹Ô ËÍ·ºèÕ ÒŒ ¹â¤¡¾¹Á´Õ ¨.ªÅºÃØ Õ ¤ÇÒÁᢧç áç ·¹·Ò¹¡Ç‹Òà´ÁÔ ยคุ • ÁÕÃÐàºÕºẺἹ㹡ÒôíÒà¹¹Ô •• ¡ÅͧÁâËÃз¡Ö ¨.ʧ¢ÅÒ เฉฉบลับย สํารดิ »ÅÍŒ §á¢¹ÊíÒÃÔ´·ÕèºÒŒ ¹àªÕ§ ยคุ เหล็ก ªÕÇÔµÁÒ¡¢Öé¹ Á¼Õ ŒÙ¹Òí ªØÁª¹ ¨.Í´Ø Ã¸Ò¹Õ • ÃÍ‹ §ÃÍÂÊÁÑÂÊÒí ÃÔ´ Í.¾¹Á·Ç¹ • Á¾Õ ¸Ô Õ¡ÃÃÁ㹡Òý˜§È¾ ¨.¡ÒÞ¨¹ºØÃÕ • ÊÃÒŒ §ÊÃäÀ ÁÙ »Ô Þ˜ ÞÒ àª¹‹ ¡Ò÷ͼҌ •• ¹Òí àËÅç¡ÁÒ·Òí à¤Ãè×ͧÁÍ× à¤Ã×èͧ㪌 •• Á´Õ àËÅ¡ç ·èÕà¹¹Ô ÍâØ Å¡ ¨.¹¤ÃÃÒªÊÁÕ Ò µ´Ô µ‹Í¡ÑºªØÁª¹Í×è¹ à¾èÍ× áÅ¡ ÃÍ‹ §ÃͶÅاàËÅ¡ç Í.¾¹Á·Ç¹ ¨.¡ÒÞ¨¹ºØÃÕ à»ÅÕè¹ʧèÔ ¢Í§¨Òí ໹š 㹪ÕÇÔµ • â¤Ã§¡Ãд١Á¹ÉØ Â ؤàËÅ¡ç ¨.áÁ‹Î‹Í§Ê͹ 4. ตรวจสอบขอ มูล เรยี บเรียง และนําเสนอขอมลู เม่อื บนั ทกึ ขอ้ มลู แลว้ เราจะตอ้ งนําไปตรวจสอบกบั หลกั ฐานและขอ้ มลู อ่นื ๆ เพ่อื ความถกู ตอ้ ง แลว้ นําขอ้ มลู ไปเผยแพรใ่ หผ้ อู้ ่นื ไดท้ ราบดว้ ยนะคะ 17

คาํ ถาม ท้าทายการคิด ตอบคาํ ถามตอไปน้ี (µÑÇÍ‹ҧ¤Òí µÍº) หลกั ฐานท่ีแสดงพฒั นาการ …Ë…Å……¡Ñ …°…Ò…¹……àË……Å…Ò‹ …¹……ÁéÕ …¼Õ ……Å…´…Õµ……‹Í…¤……¹…ä…·…Â…………………………. ของอาณาจกั รโบราณ …Ë…Å……Ò…Â…´…ŒÒ…¹………અ¹‹ ……à…»…š¹……á…Ë……Å…§‹ …È…¡Ö……É…Ò…¤……Ç…Ò…Á…Ã…ŒÙ…………. …á…Å……Ð…à»……š¹…á……Ë…Å…§‹……·…‹Í…§…à…·……ÕèÂ…Ç…à…ª…§Ô …DžѲ……¹…¸…Ã……Ã…Á……………. ในดนิ แดนไทย มีผลดีตอ่ …·…èÕÊ……§‹ …à…Ê…Ã…ÔÁ……ãË……»Œ …Ã…Ð…ª…Ò…ª……¹…Á…ÃÕ……Ò…Â…ä…´…Œ …á…Å…Ð……à»……š¹…………. คนไทยในปัจจุบนั อย่างไร …á…Ë……Å…§‹ …Í…Ò…Ã…Â……¸…Ã…Ã…Á……·…Õè¡……‹Í…ã…Ë…Œà…¡…´Ô ……¤…Ç…Ò…Á…À……ÁÙ …Ôã…¨…………. 㹪ҵÔä·Â……………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………. 21ก1พ.จิ ฒั กกราํ นรหมนาดทปกั รษะเดะน็ศทตสี่ วนรใจรษที่ Life Sakinllds CareerLearning anSdkilIlnsnovationTIenfor Core S ubjects and 21st Centu mactiohnno,MloregydyTihaSe,kmiallenssd เฉฉบลบั ย Standards and Assessments Curriculum and Instruction Professional Development Learning Environments แบงกลุม สืบคน ขอมูล และจดั ทําตารางเปรยี บเทยี บพฒั นาการของมนุษย ยุคกอ นประวตั ิศาสตร และยคุ ประวตั ิศาสตร เพอ่ื นๆ อาจเปรยี บเทยี บพฒั นาการ ของมนษุ ยใ์ นประเดน็ ต่าง ๆ เช่น ● การสรา้ งทอี่ ยอู่ าศยั ● แหลง่ อาหาร ● เครอ่ื งมอื เครอ่ื งใช้ ● การสรา้ งสรรคภ์ มู ปิ ญั ญา เมอ่ื จดั ทาํ ตารางเปรยี บเทยี บเสรจ็ แลว้ นํามาแลกเปลย่ี นกบั กลมุ่ อน่ื เพอ่ื ตรวจสอบความถกู ตอ้ งดว้ ยนะครบั 18

กจิ กรรม ส่งเสรมิ คณุ ธรรม จริยธรรม ดภู าพอาณาจักรโบราณในดินแดนไทย แลวตอบคาํ ถาม (µÇÑ ÍÂÒ‹ §¤Òí µÍº) เฉฉบลบั ย ● ภาพนค้ี อื พระธาตหุ รภิ ญุ ไชย ● เปน หลกั ฐานสาํ คญั ของอาณาจกั ร ËÃÔÀÞØ äªÂ……………………………………………………………………………………………………. ● ฉนั มคี วามภาคภมู ใิ จอาณาจกั รแหง นี้ เพราะ …Ê……¶…Ò…¹…·……Õèá…Ë……§‹ …¹…ÁÕé……¤Õ …Ç…Ò…Á……Ê…Òí …¤…ÞÑ……µ……Í‹ ………. ·……ÍŒ …§…¶……èÔ¹……¤…Í×………à…»…¹š ……»…ªÙ …¹……ÂÕ …Ê…¶……Ò…¹…·……Õèअ…Ò…Ã…¾……Ê…Ñ¡…¡…Ò……Ã…Ð…¢…Í…§…¾……Ø·…¸……È…Ò…Ê…¹……¡Ô …ª…¹……á……Å…Ð…à…»…¹š……·…Õè……. »……Ã…Ð…´……ÉÔ …°…Ò……¹…¾……Ã…Ð…º…Ã…Á……Ê…Ò…Ã…ÕÃ……Ô¡…¸…Ò…µ……¢Ø …Í…§…¾……Ã…Ð…¾……Ø·…¸…à…¨…ŒÒ………………………………………………………………………. ● การปฏบิ ตั ติ นทเ่ี หมาะสมตอ หลกั ฐานนี้ คอื …1….…à…¤…Ò…Ã……¾…Ê…Ñ¡……¡…Ò…Ã…Ð…Í……Â…Ò‹ …§…¶……¡Ù …µ…ÍŒ……§……………. 2. ÃÑ¡ÉÒ¤ÇÒÁÊÐÍÒ´……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3……. …ä…Á…‹Å…Ð…à…Á…´Ô……Ë…Ã…×Í……·…Òí …Å…Ò……Â…à…Á…×èÍ…Á……âÕ Í……¡…Ò…Ê…ä…»…à…Â…ÕèÂ……Á…ª…Á…………………………………………… 19

Ẻ·´Êͺ 2»ÃШÒí ˹Nj ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ·èÕ ตอนที่ 1 วง ลอ มรอบตวั เลขหนา คาํ ตอบทถ่ี กู ตอ ง อา นขอ ความแลว ตอบคาํ ถามขอ 1- 2 1 ขณะขดุ ดนิ เพอื่ ปลกู ตน ไม โตง พบ 3 มีขอสันนิษฐานวาศูนยกลางของ ขวานหนิ คลา ยกบั เครอ่ื งมอื ของมนษุ ย แควน ลงั กาสกุ ะอยทู จ่ี งั หวดั ปต ตานี ยคุ หนิ เกา ทเี่ คยเหน็ ในหนงั สอื เรยี น เฉฉบลบั ย ส่ิงใดสนบั สนนุ ขอสนั นิษฐานดงั กลาว โตงควรจดั การกบั หลักฐานที่ขดุ พบ 1. ซากเมอื งโบราณยะรงั อยางไรจึงจะเหมาะสม 2. ประตมิ ากรรมพระวิษณุ 1. เกบ็ ไปจุดธปู เทียนบูชา 3. ธรรมจักรกับกวางหมอบ 2. นําไปทําเปน ที่ทบั หนงั สือ 4. ซากเรือโบราณของพอ คาเปอรเซีย 3. แจง เจาหนา ท่ีใหม าตรวจสอบ 4. นาํ ไปขายท่รี านรบั ซ้อื วตั ถโุ บราณ 4 หลกั ฐานใดเกย่ี วขอ งกบั อาณาจกั รละโว 1. ถวยชามสังคโลก 2 หากพสิ จู นไดว า หลกั ฐานที่โตง ขดุ พบ 2. ศลิ าจารึกวัดศรีชุม เปน เคร่ืองมือของมนุษยยุคหินเกา 3. ตาํ นานจามเทววี งศ ขอใดกลาวถูกตองเก่ยี วกับชุมชน 4. พระปรางคส ามยอด ของโตง 5 แหลง โบราณคดหี ลายแหง พบสงิ่ ของ 1. ชมุ ชนของโตง เคยมมี นษุ ยอ าศยั อยู่ เคร่ืองใชท ่ีมาจากตางแดน ใชห นิ ทําเคร่ืองมอื สาํ หรบั ลา สัตว 2. ชุมชนของโตง เคยเปน เหมือง จากขอความ สามารถอธบิ ายแหลง ถา นหินขนาดใหญ ชุมชนในดินแดนไทยไดต ามขอใด 1. ถกู ปกครองโดยชาวตา งชาติ 3. คนในชุมชนของโตงนิยมนาํ 2. มีการตดิ ตอกบั ชุมชนภายนอก กอนหนิ มาประดบั บา นเรอื น 3. บานเมอื งเกิดสงครามบอยครงั้ 4. ชุมชนของโตงเปนแหลง ผลติ และ 4. มกี ารสบื ทอดความรจู ากบรรพบรุ ษุ สง ออกครกหนิ มาตงั้ แตส มยั โบราณ 20

6 ขอ ใดไมสมั พันธก นั 9 เชา วันนมี้ ีผูแ จง วา พบเครอื่ งมอื 1. เชียงใหม - โยนก หนิ กะเทาะในชุมชนบานนกขม้นิ 2. ลาํ พนู - หริภุญชยั เปน จํานวนมาก 3. สกลนคร - ทวารวดี 4. นครศรธี รรมราช - ตามพรลิงค จากขอ ความ ใครสรปุ ขอ มลู ไดใ กลเ คยี ง ท่ีสุด 7 ปจ จยั ใดทาํ ใหชมุ ชนพฒั นาไดอ ยาง รวดเร็ว 1. ดาวสรุปวานาจะมคี นลืมเอาไว 1. การนับถือผีบรรพบุรุษ 2. ชติ สรปุ วา ผูสรางนาจะเปน คนไทย 2. การทําหตั ถกรรมจกั สาน 3. แพรสรปุ วาเปน หนิ ทเ่ี กิดตาม 3. การเลยี้ งสตั วไวเปน อาหาร 4. การรบั อารยธรรมภายนอก ธรรมชาติ 4. ตอ สรปุ วา ในชมุ ชนนเ้ี คยมคี นอาศยั 8 ศาสนาอิสลามเริ่มเขามาในดินแดน ไทยจากคนกลมุ ใด อยูต งั้ แตสมัยหนิ 1. บาทหลวง 2. ชา งแกะสลัก 10 ปจ จยั ใดไมเ กยี่ วขอ งกบั การตงั้ ถนิ่ ฐาน 3. พอคา มุสลิม ของมนษุ ย 4. ชางปก ผาสา หรี 1. แหลงอาหาร เฉฉบลบั ย 2. การนบั ถือศาสนา 3. ความปลอดภยั จากสตั วรา ย 4. ความอดุ มสมบรู ณข องทรพั ยากร ตอนท่ี 2 ตอบคําถามตอ ไปนีใ้ หถกู ตอ ง (µÑÇÍÂÒ‹ §¤Òí µÍº) 1 เครอื่ งมือเคร่ืองใชข องมนุษยย ุคกอนประวัติศาสตร มปี ระโยชนอ ยางไร …à»……¹š …Ê……Ô觅¨…Òí …à…»…¹š……ã…¹…¡…Ò……Ã…´…Òí …Ã…§…ª…Õ…Ç…Ôµ……à…ª…‹¹……ãª…àŒ…»…š¹……҅ͅDžظ……ã¹……¡…Ò…Ã…Å……Ò‹ …ʅѵ……Ç… Ë……Ã…×Í…à…»……¹š …………………. …à…¤…Ã…è×Í…§……Á…Í× …¢…Ø´……´…Ô¹……྅…×èÍ…¡…Ò……Å྅…Ò…Ð…»……Å…Ù¡……á…Å……Ð…º…Ò…§…Ê……Ç‹ …¹…¹……íÒ…Á…Ò…·……íÒ…à…»…š¹……अ…Ã…×èÍ…§…ã…ª…Œ ã…¹………………. ¤ÃÑÇàÃ×͹ áÅÐà¤Ãè×ͧ»ÃдѺ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2 เหตุใดบรเิ วณดนิ แดนไทยจงึ มีการต้ังแควน โบราณกระจดั กระจายอยูท่วั ไป …྅…Ã…Ò…Ð……´…Ô¹……á…´……¹…ä…·…Â……·…Ø…¡…À…ÙÁ……ÔÀ…Ò…¤……Á…Õ¤……Ç…Ò…Á……Í…Ø´…Á……Ê…Á……º…ÙÃ……³……¢…Í…§…·……ÅѾ……Â…Ò…¡……Ã…¸…Ã…Ã……Á…ª…Ò…µ….Ô …¤…Ç…Ò…Á……àË……Á…Ò…Ð…Ê……Á…´…ÒŒ…¹……À…ÁÙ ……»Ô …Ã…Ð…à…·…È……À……ÁÙ …ÍÔ …Ò…¡……Ò…È……¨…§Ö …à…Ë…Á……Ò…Ð…á…¡…¡‹……Ò…Ã…µ…§éÑ…¶……èÔ¹…°……Ò…¹…¢…Í…§……¼…¤ŒÙ …¹…. ã¹Í´Õµ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 21

˹Nj ¡ÒÃàÃÂÕ ¹Ã·ŒÙ èÕ 3 ¤ÇÒÁ໹š ÁҢͧªÒµäÔ ·Â วนั น้ีพวกเรามาทศั นศึกษา ที่อุทยานประวัติศาสตร์สโุ ขทยั ทั้งศลิ ปกรรมทส่ี ะทอ้ นผา่ น โบราณสถาน และโบราณวตั ถุ รวมท้งั การประดิษฐต์ วั อกั ษรไทย ไว้เป็นมรดกใหค้ นรนุ่ หลงั ได้ใช้ในการดาํ รงชีวติ เฉฉบลับย 22

แบบฝึกการคดิ เร่อื ง การต้งั อาณาจกั รสุโขทยั วเิ คราะหผ ลดที เี่ กดิ จากเหตกุ ารณท างประวตั ศิ าสตรข องอาณาจกั รสโุ ขทยั เหตุการณ์ ผลดีต่อแผ่นดนิ ไทย พ่อขนุ ผาเมืองเจา้ เมอื งราด มีการตั้งอาณาจักรแรก เป็นพระสหายกบั อย่างอิสระ ช่ือวา่ อาณาจักร พอ่ ขุนบางกลางหาว สุโขทยั พ่อขุนบางกลางหาวเป็น พระองคเ์ ป็นกษัตรยิ ์ เฉฉบลับย ปฐมกษตั รยิ ์ของอาณาจักร พระองค์แรกทาํ ให้แผน่ ดนิ สุโขทยั ไทยรุ่งเรอื งตอ่ มา ผ้นู ําไทยรว่ มมอื กนั ขบั ไล่ เกดิ ความร่วมมือกันเพ่ือ อํานาจของเขมรออกไป ขบั ไลอ่ ํานาจของขอม ไดส้ าํ เร็จ ออกจากดนิ แดน ทํากิจกรรมเสร็จแลว้ ผลดั กนั เล่า เหตุการณก์ ารตั้งอาณาจกั รสุโขทยั ใหค้ นอ่ืน ๆ ฟังดว้ ยนะคะ 23

แบบฝึกการคดิ เร่ือง การเมืองการปกครองสมยั สโุ ขทยั ดภู าพแลว ตอบคาํ ถาม (á¹Ç¤Òí µÍº) 1 พอ ขนุ รามคาํ แหงมหาราช ทรงสรางความมนั่ คง ใหอาณาจกั รสโุ ขทัยดวยวธิ ี …¼…¡Ù …Á……µÔ …Ã…¡……ºÑ …¾……Ã…Ð…Ê…Ë…Ò……Â…Í…Ò…³……Ò…¨…Ñ¡…Ã…à…¾……Í×è …¹…º……ÒŒ …¹……ä…´…ጠ…¡….‹ …¾…Í‹ …¢……ع…§…íÒ…à…Á…Í×……§…á……Å…Ð…¾…Þ……Ò…Á……ѧ…Ã…Ò…Â………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. 2 ผปู กครองอาณาจกั รสโุ ขทยั มคี วามใกลช ดิ กบั ราษฎร จึงเรยี กการปกครองสมัยนีว้ าเปน แบบ เฉฉบลับย ¾ ‹Í»¡¤ÃͧÅÙ¡……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. 3 พอขุนรามคําแหงมหาราชทรงใหแขวนกระด่ิงไว ……หàã¾Ë……น……×èÍ»Œ า……¨Ãป……ÐÐ……รªª……ะÒíÒ……ตê……ูวй……งั ¤……เ·……พÇèÕà……Òอื่´……Á……×Í´……´……ÇŒ Ã……Œͅ…¾……¹……ÃÁ……ÐÒ……ÍÊ……§……èѹ¤……¡à……ÍÃ……§……Ð……´……§èÔ ……Ã……ÍŒ…………§……·……Ø¡……¢………… …….. ……………………………………………………………………………………………………………. 4 สุโขทัยในสมัยพระมหาธรรมราชาท่ี 1 รับแนวคิด ธรรมราชาและปกครองโดยใชห ลัก …·…È……¾…Ô¸……Ã…Ò…ª…¸…Ã……Ã…Á…Ë……Ã…×Í……Ë…Å…Ñ…¡…¸…Ã…Ã……Á……1…0………»…Ã……Ð…¡…Ò…Ã…. …Ê…íÒ…Ë…Ã……Ѻ…¾……Ã…Ð…Ã…Ò…ª…Ò…¼…ÙŒ»……¡…¤…Ã……Í…§…á…¼……¹‹ …´……¹Ô ……………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. 24

แบบฝึกการคิดเร่อื ง รปู แบบการปกครองสมยั สโุ ขทยั อา นแผนผงั รปู แบบการปกครองของสโุ ขทยั ตามทกี่ าํ หนด แลวเติมขอมลู ใหส มบูรณ ศรสี ชั นาลยั เมาะตะมะ เชยี งทอง นครชุม สุโขทยั สองแคว 43 2 1 สระหลวง ชมุ พร เฉฉบลับย นครศรีธรรมราช 1 ลเ…áม…กั Å…อื ษÐ…งณà…ห»…ะล¹š…ว……àÈ»ง……ช¹Ù……¹š ……อ่ืÂÈ……ว¡¹…Ù…า …Å…Â……Ò…¡…Ê…§……Å…âØ·……¢…Ò…Ò…·…§……§…¡…ÑÂ…Ç…Ò………ѲÅ……»………¹……¡……¸……¤…Ã………Ã…Ã……Í…Á………§…... 2 (µÑÇÍÂÒ‹ §¤Òí µÍº) ผูปกครอง ¾ÃÐÁËÒ¡ÉµÑ Ãԏ……………………………………………………………………………… เมืองลกู หลวง ประกอบดว ย …………………………………………………….. ทิศเหนอื …àÁ……×Í…§…È……Ã…ÕÊ…ªÑ …¹…Ò…Å……ÂÑ ………………….. ทิศใต àÁ×ͧÊÃÐËÅǧ………………………………………………………………. ทศิ ตะวนั ออก à…Á……Í× …§…Ê…Í…§……á…¤…Ç………………… ทศิ ตะวันตก ¹¤ÃªØÁ………………………………………………… 3 4 เมืองพระยามหานคร เมอื งออกหรือเมอื งประเทศราช เชน …à…Á……Í× …§…અՅ…§…·…Í……§…(…µ……Ò…¡…)……………….. เชน …à…Á…Í×……§…¹…¤……Ã…È…Ã…Õ¸…Ã……Ã…Á…Ã…Ò…ª……………….. àÁ×ͧªØÁ¾Ã……………………………………………………………………………… àÁ×ͧàÁÒеÐÁÐ……………………………………………………………………………… ลกั ษณะ ……Á…ÕÍ…íÒ…¹……Ò…¨…»……¡…¤…Ã…Í……§…µ…¹……à…Í…§…. ลกั ษณะ …¶……Ç…Ò…Â…à…¤…Ã……è×Í…§…º…Ã……Ã…³…Ò……¡…Ò…Ã……. …á…µ……‹¢…éÖ¹…µ……Ã…§…µ…‹Í……Ê…âØ …¢…·…ÑÂ………………………………… …á…Ê…´……§…¤…Ç…Ò…Á……Í…Í‹ …¹……¹…ŒÍ…Á……µ…Í‹……Ê…Øâ…¢…·…ÑÂ………… 25

แบบฝึกการคดิ เร่ือง พฒั นาการดา้ นเศรษฐกจิ สมยั สโุ ขทยั ชว ยพาลงิ ขา มแมน าํ้ ไปกนิ กลว ย โดยระบายสขี อนไมท เี่ กย่ี วขอ งกบั พฒั นาการ ดา นเศรษฐกจิ สมยั สโุ ขทยั เฉฉบลบั ย มีการยกเวน ภาษจี ังกอบ สินคาท่ีซอ้ื จากจนี คือบวย เคร่อื งสงั คโลกเผาในเตาเซรามกิ สนิ คา สงออกสําคญั คอื เคร่ืองสงั คโลก ปสาน คือชื่อเรยี กดา นเก็บอากร มกี ารคา ขายทางทะเลกับจีน อินเดยี อาชพี หลักของราษฎรคือเกษตรกรรม สินคาท่คี า ขายภายในคือหนงั สัตว 26

แบบฝึกการคดิ เร่ือง พอ่ ขนุ ศรอี นิ ทราทติ ย์ (µÑÇÍÂÒ‹ §¤íҵͺ) ดูภาพแลว ตอบคาํ ถาม พระบรมราชานสุ าวรยี พอขุนศรีอินทราทติ ย เฉฉบลบั ย ต้งั อยูทว่ี ดั คุงวารี อาํ เภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทยั 27 พระราชกรณียกิจทีส่ ําคัญ …•…Ã……Ç‹ …Á…¡……ºÑ …¾……Í‹ …¢…¹Ø……¼…Ò…à…Á…Í×……§…µ…Í‹……Ê…¢ŒÙ …ºÑ ……äÅ……Í‹ …Òí …¹…Ò…¨……¢…Í…Á……ä´……ÊŒ …Òí …à…Ã…¨ç ……………. ·Ã§Ê¶Ò»¹Ò¡ÃاÊØ⢷ÑÂ໹š ÃÒª¸Ò¹Õ•…………………………………………………………………………………………………………………………………………. ÊÌҧ¤ÇÒÁÁèѹ¤§ã˺Œ ŒÒ¹àÁÍ× §•…………………………………………………………………………………………………………………………………………. ·Ã§µéѧÃҪǧȏ¾ÃÐÃÇ‹ §•…………………………………………………………………………………………………………………………………………. พระราชกรณียกจิ ของพระองคมีผลดีตอ คนไทย ปจ จบุ นั อยางไร ……¾…Ã……Ð…Í…§…¤……·…Ã…§……Ê…¶…Ò……»…¹……Ò…Í…Ò…³……Ò…¨…Ñ ¡……Ã…ä…·…Â……à»……š¹……¤…Ã…éÑ §……á…Ã…¡……. ……·…Òí …ã…Ë…àŒ…¡…´Ô……¾…Ѳ……¹……Ò…¡…Ò…Ã…á……Å…Ð…À…ÁÙ……»Ô …Þ˜ ……Þ……Ò…·……Õèà…»…¹š ……á…º…º……Í…Â…Ò‹…§……. ……ãË……ŒÃ…Ò…ª…¸…Ò…¹……Õä·……Â…à…Ã…è×Í…Â…Á……Ò…¨…¹…¶……§Ö …·…Ø¡……Ç…¹Ñ …¹……éÕ …………………………………….

แบบฝึกการคิดเร่อื ง พอ่ ขนุ รามคาํ แหงมหาราช ดูภาพแลวสรปุ ผลงานสาํ คัญตามทก่ี าํ หนด (µÑÇÍÂÒ‹ §¤Òí µÍº) ผลงานสําคัญ ด้านการปกครอง …●…¡……Ò…Ã…»…¡……¤…Ã…Í…§…á……º…º……¾…Í‹ ……»…¡…¤……Ã…Í…§…Å……Ù¡… …●…á……¢…Ç…¹…¡……Ã…Ð…´…è§Ô …ä…Ç…Œ ã…Ë…ŒÃ……Ò…É…®…Ã……Ã…ŒÍ…§…·……¡Ø …¢… …●……¢…Â…Ò…Â…Í…Ò…³……Ò…à…¢…µ…ä…»……Í…Â…Ò‹ …§…¡……Ç…ÒŒ …§…¢…Ç…Ò…§… พระบรมราชานุสาวรยี  ด้านความสมั พนั ธก์ ับเพ่อื นบา้ น พอขนุ รามคาํ แหงมหาราช เฉฉบลบั ย ตง้ั อยทู ่ีอุทยานประวัติศาสตรสุโขทัย …●…Ê……Ã…ŒÒ…§…¤…Ç…Ò…Á……Ê…ÁÑ …¾……ѹ……¸…·…Ò…§…¡……Ò…Ã…·…µÙ………… ……¡……ºÑ …Í…Ò…³……Ò…¨…Ñ¡……Ã…ã…¡…Å…Œà…¤…ÂÕ ……§………………………… จงั หวดั สุโขทยั …●…Ê……‹§…·…µÙ……ä»……à…¨…Ã…¨…Ò…·…Ò……§…¡…Ò…Ã…¤…ŒÒ…¡……ºÑ …¨…¹Õ……… ด้านเศรษฐกจิ …●…Ê……Ã…ÒŒ …§…à…µ…Ò…à…¼…Ò…à…¤…Ã……è×Í…§…Ê…§Ñ…¤……â…Å…¡……………… …●…Ê……Ã…ÒŒ …§…·…Òí……¹…º…¡……¹éÑ …¹……íéÒ…………………………………… …●…Â……¡…à…Å…¡Ô …¡……Ò…Ã…à…¡…纅҅ͅ¡……Ã…¡…Ò…Ã…¤……ŒÒ……………… ดา้ นสงั คมและวัฒนธรรม …●…¹……ÁÔ …¹……µ…¾……Ã…Ð…Ê…§…¦……Á …Ò…Ê…§Ñè…Ê……Í…¹…………………… ……»……Ã…Ð…ª…Ò…ª…¹……ã¹……Džѹ…¸…Ã…Ã……Á…Ê…Ç…¹……Ð………………… …●…»……Ã…Ð…´…ÔÉ……°…ŏ …Ò……Â…Ê…×Í…ä…·……Â……………………………… 28

แบบฝึกการคิดเร่ือง พระมหาธรรมราชาท่ี 1 ดภู าพแลว บันทกึ ผลงานสําคัญตามท่ีกําหนด (µÇÑ ÍÂÒ‹ §¤Òí µÍº) ผลงานสาํ คัญ ด้านการเมืองปกครอง …Ê…Ã…ÒŒ …§…¤…Ç……Ò…Á…Á…èѹ……¤…§…ã…Ë…ÍŒ……Ò…³…Ò…¨……Ñ¡…Ã……………… …â´……Â…ã…ª…¾Œ …Ã…Ð…¾……Ø·…¸……È…Ò…Ê…¹……Ò……………………………… ………………………………………………………………………………… พระบรมราชานเุ สาวรีย เฉฉบลับย พระมหาธรรมราชาที่ 1 (ลิไทย) 29 ตงั้ อยทู ่ีบา นหนองชาง อําเภอศรสี ชั นาลัย จังหวดั สโุ ขทัย ดา้ นศาสนา …●…¾……Ã…Ð…Ã…Ò…ª…¹…¾…Ô …¹…¸……ˏ …¹…§Ñ……Ê…Í× …………………………… äµÃÀÙÁ¾Ô ÃÐÃÇ‹ §………………………………………………………………………………… …●…Ê……Ã…ÒŒ …§…¾…Ã……Ð…¾…Ø·……¸…ª…Ô¹…Ã…Ò…ª……………………………… ดา้ นความสัมพนั ธก์ บั เพ่ือนบา้ น ●……ã…ª…ŒÈ…Ò…Ê……¹…Ò…à…»…š¹…Ê……×èÍ…¡…Å……Ò…§…ã¹……¡…Ò…Ã…à…¨…Ã…ÔÞ…… ……Ê…ÑÁ……¾…ѹ……¸…ä…Á…µ……Ã…Õ¡…ºÑ ……྅…Íè× …¹……º…ÒŒ …¹………………… ●……Ê…§‹……¾…Ã…Ð…Ê…§……¦…ä…»…à…¼…Â……á…¼……¾‹ …Ã…Ð…¾……Ø·……¸…-…… ÈÒʹÒã¹ÅÒŒ ¹¹Ò…………………………………………………………………………………

กริจวกบรยรมอดเร่ือง เศรษฐกิจและภูมิปัญญาสมัยสุโขทัย อานสถานการณแ ลว ปฏบิ ัติกิจกรรมตามข้ันตอน ดงั น้ี พนื้ ฐานทางเศรษฐกจิ ของอาณาจกั รสโุ ขทยั คอื การทาํ เกษตรกรรม แตพ นื้ ทบ่ี างสว นของอาณาจกั รสโุ ขทยั เปน ทรี่ าบเชงิ เขามคี วามลาดชนั ไมส ะดวกในการเกบ็ นาํ้ ไวใ ช นอกจากน้ี ศรสี ชั นาลยั สโุ ขทยั อตุ รดติ ถ ต้งั อยบู รเิ วณลุมแมน ํา้ ยมและแมน ํ้านา น เปนท่รี าบลมุ แมน า้ํ น้าํ จึง ทว มขงั การเพาะปลูกไมไ ดผ ลดี เฉฉบลบั ย 1. พจิ ารณาปญหาจากสถานการณ (µÇÑ ÍÂÒ‹ §¤Òí µÍº) จากสถานการณด งั กลา ว ปญ หาของอาณาจกั ร สุโขทัยคือขอ ใด ✓ การเพาะปลกู ไมไดผ ลดี อาณาจักรสุโขทัยมีความแหง แลง อาณาจกั รสโุ ขทัยมีดนิ ท่ีไมอ ดุ มสมบูรณ 30

2. พิจารณาสาเหตุทที่ าํ ใหเกดิ ปญหา สาเหตขุ องปญหาที่พบ คือ …1…. …·…èÕµ……§Ñé …¢…Í…§…Í…Ò……³…Ò…¨…Ñ¡……Ã…Ê…Øâ…¢…·……ÑÂ…à…»…š¹…·……èÕÅ…Ò…´……ä…Á…‹Ê……Ð…´…Ç…¡………………. 㹡ÒÃà¡ºç ¹éÒí……………………………………………………………………………………………………………………………. …2….…º…Ò…§…Ê……‹Ç…¹…à…»…¹š ……·…èÕÃ…Ò…º……Å…ØÁ‹ …Ã……Ѻ…¹…éíÒ…¨……Ò…¡…À…àÙ…¢…Ò……·…Òí …ã…Ë…¹Œ……Òéí …·…Ç‹ …Á…¢……§Ñ . 3. สืบคน แนวทางในการแกปญ หา เฉฉบลบั ย แนวทางทีอ่ าณาจักรสุโขทัยใชแ กปญหา คือ …●……ã…ª…ŒÃ…Ð…º…º……ª…Å…»…Ã……Ð…·…Ò…¹……¤…Ç…º……¤…ÁØ …¹……éíÒ…à…Ã…ÕÂ…¡…Ç…Ò‹……Ê…Ã……Õ´…À…§…Ê…… ………. …●……Ê…Ã……ŒÒ…§…½…Ò…Â…·……´…¹……éíÒ…¢……´Ø …¤…Å……Í…§…Ê…‹§…¹……íéÒ…¢……Ø´…º…Í‹……á…Å…Ð……Ê…Ã…Ð…¹…íéÒ………. àÃÕÂ¡Ç‹Ò µÃоѧ……………………………………………………………………………………………………………………………. 4. พจิ ารณาผลจากการแกป ญหา ผลจากการแกป ญ หาของอาณาจกั รสุโขทัย คือ …Á…Õ¹……éíÒ…äÇ……Œ ã…ª…àŒ ¾……Ò…Ð…»…Å……Ù¡…á……Å…Ð…¤……Ç…º…¤……ÁØ …¹…íÒé…·……èÕ·…Ç‹……Á…¢…ѧ…ã…Ë…ŒÍ…Â……‹Ù ã…¹………. …Ê…À……Ò…Ç…Ð…»…¡……µ…Ô …·…Òí …ã…Ë…Œà…È……Ã…É…°……¡…¨Ô …¢…Í…§…Ê……Ø⢅…·…ÑÂ…à…µ……Ôº…â…µ…ä…´……¨Œ …Ò…¡……. …¡…Ò…Ã…·……Òí …à…¡…É……µ…Ã…¡……Ã…Ã…Á…à…»…š¹……Ë…Å……¡Ñ …Ê……§‹ …¼…Å……ãË……ŒÃ…Ò…É…®……Ã……………………. …Á…¼Õ……Å…¼…Å……µÔ …ä…Ç…Œ ã…ª…Œ ã…¹…¡……Ò…Ã…¤…ÒŒ …¢…Ò…Â……á……Å…Ð…´…íÒ…Ã……§…ª…ÕÇ…Ôµ……………………………. 31

กริจวกบรยรมอดเร่อื ง ภมู ปิ ญั ญาดา้ นศลิ ปวฒั นธรรมสมยั สโุ ขทยั อานสถานการณแลวปฏิบตั กิ ิจกรรมตามข้นั ตอน ดังนี้ วันน้ีคุณครูพานักเรียนไปชมนิทรรศการ “ภูมิปญญาสมัย สโุ ขทยั ” หนนู าสงั เกตเหน็ ภาพสง่ิ ตา ง ๆ ในสมยั สโุ ขทยั มที งั้ โบราณ สถานและโบราณวัตถุ หนูนาจึงตองการทราบขอมูลของสิ่งเหลานี้ เพ่อื ไปบอกเลา ใหค นอ่ืนไดฟ ง กข เฉฉบลบั ย ง ค จ หนนู าอยากทราบขอ้ มลู ของภาพเหลา่ นี้ เพ่อื น ๆ ชว่ ยหนนู าสบื คน้ หน่อยนะ 32

2. สบื คนขอมูลตามประเด็นทก่ี ําหนด แลว บอกวธิ อี นรุ ักษ หนนู าอยากใหเ้ พ่อื นๆ นําภาพไปสบื คน้ ในประเดน็ ดงั น้ี 1. ช่อื ภมู ปิ ัญญาสมยั สโุ ขทยั 2. คณุ คา่ ของภมู ปิ ัญญาสมยั สโุ ขทยั เม่อื ไดข้ อ้ มลู แลว้ บนั ทกึ ลงในตารางนะคะ ภาพ ช่ือภมู ปิ ญ ญา (á¹Ç¤Òí µÍº) คณุ คา ของภมู ปิ ญ ญา • ãªàŒ »¹š ËÅ¡Ñ °Ò¹ª¹Ñé µ¹Œ ·Ò§»ÃÐÇµÑ ÈÔ ÒʵÏ • ໹š âºÃÒ³ÇµÑ ¶·Ø ÕèàÅÒ‹ àÃè×ͧÊÁÂÑ ÊâØ ¢·Ñ ก ÈÔÅÒ¨ÒÃÖ¡ËÅÑ¡·èÕ 1 • ¨ÒÃÖ¡´ŒÇÂÅÒÂÊ×Íä·Â«è§Ö ໚¹µŒ¹áºº ¢Í§ÍÑ¡ÉÃä·Âã¹»¨˜ ¨ØºÑ¹ • ໹š µÑÇÍ¡Ñ É÷Õ辋͢¹Ø ÃÒÁ¤Òí á˧ ข ÅÒÂÊÍ× ä·Â ÁËÒÃÒª·Ã§»ÃдÔÉ°¢é¹Ö เฉฉบลับย • ໹š ÃÒ¡°Ò¹ÀÒÉÒ»ÃШÒí ªÒµäÔ ·Â ã¹»¨˜ ¨Øº¹Ñ ค ਴Տ·Ã§¾Ø‹Á¢ŒÒǺԳ± • ਴Տ·Ã§´Í¡ºÇÑ µÁÙ ÊзŒÍ¹ àÍ¡Å¡Ñ É³¢ ͧÈÅÔ »ÐÊÁÑÂÊâØ ¢·Ñ • ໹š Áô¡·Ò§ÈÔŻзÕèÁÃÕ Ò¡°Ò¹¨Ò¡ ¾Ãоط¸ÈÒʹÒÀÒÂãµÃŒ »Ù ẺÈÅÔ »Ð ง ¾Ãоط¸Ã»Ù »Ò§ÅÅÕ Ò ÊÁÑÂÊâØ ¢·Ñ·èÕÍ͡Ẻä´ÍŒ ÂÒ‹ § ÍÍ‹ ¹ªÍŒ §´§ÒÁ จ à¤Ãè×Í§Ê§Ñ ¤âÅ¡ • ໹š ¡ÒÃÊÃÒŒ §ÊÃäÀ ÙÁÔ»˜ÞÞÒ Ëѵ¶¡ÃÃÁà¤Ãè×ͧ»˜œ¹´Ô¹à¼Ò à¾×Íè ໹š Ê¹Ô ¤ŒÒʧ‹ ÍÍ¡·èÕÊÒí ¤ÑޢͧÊØ⢷Ñ 33

3. บอกวิธอี นรุ ักษภูมปิ ญ ญาสมัยสโุ ขทยั (µÇÑ Í‹ҧ¤Òí µÍº) วธิ ีอนรุ กั ษภมู ปิ ญ ญาสมัยสุโขทัย …•……ª…Ç‹ …Â…¡…¹Ñ……´…áÙ …Å……Ã…Ñ¡…É……Ò…ä…Á…¢‹…Õ´……ࢅՅ…¹…Ë……Ã…×Í…·……Òí …Å…Ò…Â…â…º…Ã…Ò…³……Ê…¶……Ò…¹……⺅…Ã…Ò…³…Ç…µÑ……¶…Ø .. ·èÕ໹š ÀÁÙ »Ô Þ˜ ÞÒÊÁÂÑ ÊâØ ¢·ÑÂ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …•……༅…Â…á…¾……Ã…¤‹ …Ç…Ò…Á……Ã…ŒÙ ã…Ë…¡Œ …ºÑ……྅…Í×è …¹……æ……á…Å……Ð…¤…¹…ã…¹……¤…Ã…Í…º……¤…Ã…ÑÇ…………………………………….. …•……㪅ÀŒ …Ò…É……Ò…ä…·…Â…ã…Ë…¶Œ……¡Ù …µ……ÍŒ …§…à…¾…Íè×……à»……¹š …¡…Ò…Ã…Í……¹…ÃØ …Ñ¡…É……À …Ò…É……Ò…ä·……Â………………………………….. 4. เขยี นคาํ ขวญั รณรงคการอนุรกั ษภ มู ปิ ญญาสมยั สุโขทยั ลงในกรอบ แลว ตกแตง ใหส วยงาม (µÑÇÍÂÒ‹ §¤íҵͺ) เฉฉบลบั ย ÃÑ¡ªÒµÔ ÃÑ¡¤ÇÒÁ໚¹ä·Â ËÇÁÁ×ÍËÇÁ㨠ãªÀŒ ÒÉÒä·ÂãËŒ¶¡Ù µÍŒ § 34

คําถาม ท้าทายการคดิ ตอบคําถามตอไปน้ี (µÑÇÍ‹ҧ¤Òí µÍº) “...เม่ือชัว่ พอ่ ขุนรามคําแหง …Á…ÕÍ……ÊÔ …Ã…Ð…ã…¹…¡……Ò…Ã…»…Ã…Ð……¡…Í…º……Í…Ò…ª…Õ¾……………………………………. เจา้ เมอื งบเ่ อา จกอบในไพร่ …´…Òí…Ã…§…ª…Õ…Ç…Ôµ…Í……Â…Ò‹ …§…à…»…š¹……Ê…Ø¢……»……Ã…Ð…¡…Í……º…Í…Ò…ª…Õ¾……ä…´…Œ ……. ลทู่ าง ใครจกั ใคร่ค้าช้าง ค้า …à…Ê…Ã…Õ …ä…Á…à‹ …¡…纅À……Ò…É…Õ…·…Òí……ãË……àŒ È……Ã…É……°…¡…Ô¨…Ê……Á…ÂÑ ……Ê…Øâ…¢…·…ÑÂ…. …Ê…Á……ÑÂ…¾……Í‹ …¢…¹Ø …Ã…Ò……Á…¤…íÒ…á……Ë…§…Á……¤Õ …Ç…Ò…Á……ਅÅ…ÔÞ…Ã……Ø‹§…àÃ……×Í…§…. ใครจักใครค่ า้ มา้ คา้ …·…éÑ…§…¡…Ò…Ã…¤…ÒŒ……À…Ò…Â…ã…¹…á……Å…Ð…¡……Ò…Ã…¤…ŒÒ…¡……ºÑ …´…¹Ô……á…´……¹…………. ใครจักใครค้าเงินค้าทอง ค้า...” ÀÒ¹͡……………………………………………………………………………………………………. ข้อความดังกล่าวแสดงถึง ……………………………………………………………………………………………………. วิถีชวี ติ ของคน สมยั สุโขทัยอย่างไร 21ก1พ.จิ ัฒกกราํ นรหมนาดทปักรษะเดะ็นศทตีส่ วนรใจรษท่ี erLife Sakinllds CareLearning anSdkilIlnsnovationTIenfor Core S ubjects and 21st Centu mactiohnno,MloregydyTihaSe,kmiallenssd Standards and Assessments เฉฉบลบั ย Curriculum and Instruction Professional Development Learning Environments แบง กลมุ เลอื กสบื คน ขอ มลู เกย่ี วกบั ภมู ปิ ญ ญาสมยั สโุ ขทยั แลว จดั ทาํ เปน บตั รคาํ เพือ่ ใชเ ลน เกมปรศิ นาคําทาย ขนั้ ตอนการเล่นเกม 1. แตล ะกลมุ ทาํ บตั รคาํ กลมุ ละ 5 คาํ เชน ตระพงั สรดี ภงส เครอ่ื งสงั คโลก จกอบ เปนตน 2. กลมุ ทไ่ี ดท ายจะตอ งสมุ จบั สลากใหก ลมุ ทเ่ี หลอื ตอบ หาก จับไดชื่อกลุมใดกลุมนั้นจะตองอธิบายคําท่ีอยูในบัตรให ถกู ตองมากทสี่ ุด 3. กลมุ ที่อธบิ ายคําไดมากท่สี ุดจะเปน ฝา ยชนะ 35

กิจกรรม ส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม อา นเร่ืองทีก่ าํ หนด แลว ตอบคําถาม อาณาจักรสุโขทัยภายใตการปกครองของพระมหาธรรม- ราชาที่ 1 (ลไิ ทย) เปน ยคุ สมยั ทพี่ ระพทุ ธศาสนามคี วามเจรญิ รงุ เรอื ง สูงสุด พระองคทรงเปนกษัตริยท่ีไดสรางสรรคภูมิปญญาทาง ศาสนาไวมากมาย ทสี่ ําคัญคือ ทรงพระราชนิพนธหนังสอื ไตรภูมิ พระรว ง และทรงปกครองบา นเมอื งโดยใชหลักทศพธิ ราชธรรม หลักทศพธิ ราชธรรม ประกอบดว ย ● ทาน (การให) ● ศลี (การประพฤติด)ี ● ปริจาคะ (เสียสละประโยชนสว นตนเพ่ือสวนรวม) ● อาชชวะ (ความซอื่ สตั ย สุจรติ ) ● มทั ทวะ (ความสุภาพ) ● ตบะ (ความเพียรพยายาม) ● อโกธะ (ความไมโ กรธ) เฉฉบลับย ● อวหิ งิ สา (การไมเบยี ดเบยี นผูอ ่ืน) ● ขนั ติ (ความอดทน) ● อวโิ รธนะ (การตัง้ มนั่ อยูในส่งิ ท่ดี งี าม) หลกั ทศพธิ ราชธรรม แมจ้ ะเปน็ หลกั ธรรมทพี่ ระมหากษตั รยิ ์ ถอื ปฏบิ ตั ิ แตไ่ ดส้ อดแทรกคณุ ธรรมทเี่ ราสามารถนํามา ปรบั ใชก้ บั ชวี ติ ประจาํ วนั ไดอ้ ยา่ งเหมาะสมคะ่ (µÇÑ ÍÂÒ‹ §¤Òí µÍº) นกั เรยี นจะนําคุณธรรมจากหลกั ทศพิธราชธรรมมาปรบั ใชก บั ตนเองอยา งไร …©…ѹ…¨…Ð…Á……¤Õ …Ç…Ò…Á…à…¾…Õ…Â…Ã…¾…Â……Ò…Â…Ò…Á…ã…¹…¡……Ò…Ã…àÃ…ÕÂ……¹…á…Å……Ð…µ…Ñ§é …ã…¨…Í…‹Ò…¹……Ë…¹……ѧ…Ê…Í× ……á…Å…Ð…Á……Õ¤…Ç…Ò…Á…Ê……ÀØ …Ò…¾……………….. …¹…Í…º……¹…ŒÍ…Á……µ…Í‹ …¼……ŒÙ ã…Ë…Þ……‹ ¹……Í…¡…¨…Ò…¡……¹…éÕ …©…¹Ñ …¨……Ð…Á…Õ¤…Ç…Ò…Á……«…è×Í…Ê…µÑ ……Â…Ê…ب…Ã……Ôµ…â…´…Â…¡……Ò…Ã…¾…´Ù …á……µ…¤‹……Ç…Ò…Á…¨…Ã…Ô§……….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 36

Ẻ·´Êͺ 3»ÃШÒí ˹‹Ç¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒ·Ù èÕ ตอนที่ 1 วง ลอ มรอบตวั เลขหนา คาํ ตอบทถี่ กู ตอ ง อานขอ ความแลว ตอบคําถามขอ 1 - 2 1 สมัยสุโขทัยไดมีการสรางสรรค 4 พอ ขุนรามคาํ แหงมหาราชโปรด ภมู ปิ ญ ญาหลายดา น เพอื่ ใชอ าํ นวย ใหแขวนกระดิง่ ไวที่หนาประตูวัง ความสะดวกในการดาํ เนินชวี ิต จากขอ ความ หากราษฎรชาวสุโขทยั จากขอความ ขอใดเปน ภูมปิ ญ ญาท่ี ไปสนั่ กระดงิ่ แสดงวา เกดิ เหตกุ ารณใด สรา งขนึ้ เพอ่ื ใชใ นการทาํ เกษตรกรรม 1. มกี ารเรียกประชุมหมบู า น 1. เตาทุเรยี ง 2. มีเรอื่ งเดอื ดรอนจึงมารอ งทกุ ข 2. ตระพงั และสรีดภงส 3. เปน สญั ญาณแจงขา วศึกสงคราม 3. พระพุทธรปู ปางลลี า 4. เปน การบอกเวลาเมอื่ ถงึ ฤดเู กบ็ เกยี่ ว 4. เจดียท รงพุมขา วบิณฑ 5 ขอ ใดไมเ กยี่ วขอ งกับการแบงเขต เฉฉบลับย 2 ภมู ปิ ญ ญาในขอ ใดทส่ี รา งขน้ึ เพอ่ื สอน ใหร าษฎรสุโขทยั มศี ลี ธรรมอันดีงาม การปกครองในสมยั สโุ ขทัย 1. ลายสอื ไทย 1. เมอื งลกู หลวง 2. เสาเสมาธรรมจกั ร 2. เมอื งจตสุ ดมภ 3. พงศาวดารเชยี งแสน 3. เมืองประเทศราช 4. หนงั สือไตรภูมิพระรวง 4. เมอื งพระยามหานคร 3 เราควรปฏบิ ตั ติ นอยา งไรเมอ่ื มโี อกาส ไปชมอุทยานประวัติศาสตรส โุ ขทัย 6 สมัยใดทพี่ ระพุทธศาสนาในสุโขทยั 1. จารึกชอื่ ตนเองไวบ นฐานพระ มคี วามเจรญิ รงุ เรอื งสงู สุด 2. นําสนุ ัขจรจัดไปปลอ ยในอทุ ยาน 1. สมยั พระยาลิไทย 3. จดบนั ทกึ ขอ มลู ทมี่ คั คเุ ทศกอ ธบิ าย 2. สมยั พอขุนงาํ เมือง 4. เก็บชน้ิ สวนโบราณสถานไปขาย 3. สมัยพอขุนศรอี ินทราทติ ย 4. สมยั พอ ขนุ รามคาํ แหงมหาราช 37

7 การปกครองแบบพอ ปกครองลูกใน 9 เม่อื ถึงรุงสาง อําแดงแสงจะไปทาํ สมยั สโุ ขทยั มีผลอยา งไร ธุระทีป่ สาน 1. ราษฎรมีภาษาไทยใช จากขอ ความ อาํ แดงแสงนา จะไปทาํ 2. ราษฎรมีอสิ ระในการคา ขาย อะไรทปี่ สาน 3. กษตั รยิ ก บั ราษฎรมคี วามใกลช ดิ กนั 1. เกบ็ พชื ผักผลไม 4. ขนุ นางไมร งั แกและเอาเปรยี บราษฎร 2. แลกเปลยี่ นซ้ือขายสนิ คา 3. ชมการเผาเครือ่ งสังคโลก 8 “พอ ขนุ รามคาํ แหงมหาราชทรง 4. ทําบุญรักษาศลี ในวันธรรมสวนะ ใหข ุดคลองและสระนาํ้ ไวทั่วไป ในสุโขทยั ” 10 จากขอความ ขอใดไมใชจุดมุงหมาย จากขอความ การขดุ สระนา้ํ ทวั่ เมอื ง ในการพระราชนิพนธห นงั สอื ไตรภมู ิ พระรว ง สโุ ขทัยมวี ัตถุประสงคตามขอ ใด 1. ใชเปน ตาํ ราตัดสนิ คดีความ 1. แกป ญหาการขาดแคลนนาํ้ 2. เทศนาโปรดพระราชมารดา 2. ใชเปนเสน ทางการคมนาคม 3. อบรมใหราษฎรเกรงกลวั บาป เฉฉบลบั ย 3. ใชเ พาะเลย้ี งพันธปุ ลาน้ําจดื 4. เพอ่ื ใหร าษฎรอยรู วมกันอยา ง 4. ปองกันขา ศึกลอบโจมตเี มือง สงบสขุ ตอนท่ี 2 ตอบคาํ ถามตอไปนีใ้ หถ ูกตอ ง (µÇÑ Í‹ҧ¤íҵͺ) 1 สง่ิ สาํ คัญที่สดุ ที่ทาํ ใหอ าณาจกั รสุโขทัยกอ กําเนดิ ข้ึนไดคอื อะไร เพราะเหตุใด …Ê…§Ôè …Ê…Òí …¤…ÞÑ …·……Õè·…Òí …ã…Ë…ÍŒ …Ò…³…Ò…¨…Ñ¡…Ã…Ê…âØ…¢…·…ÑÂ…¡…Í‹…¡……Òí …à¹…´Ô…¢…¹éÖ……ä´…¤Œ……Í× …¤…Ç…Ò…Á…¡…Å……ÒŒ Ë……Ò…Þ……¤…Ç…Ò…Á…àÊ……ÂÕ …Ê…Å…Ð…á……Å…Ð…¤…Ç…ÒÁ…. …Ê…Ò…Á…Ò…Ã…¶…¢…Í…§…¼…¹ŒÙ …Òí …à…¾…Ã…Ò…Ð…¼…¹ŒÙ …Òí…¢…Í…§…ä…·…Â…ä…´…Œ ã…ª·Œ……Ñ駅ʅ҅Á…Ê…§èÔ …¹…éÕ …Ã…Ç‹ …Á…¡…ºÑ …¤…Ç…Ò…Á…Ê…Ò…Á…¤Ñ……¤…¢Õ …Í…§…º…Ã…Ã…¾…º…ÃØ…ØÉ……ä·……Â. …Ê…¶…Ò…»…¹…Ò…Í…Ò…³……Ò¨…Ñ…¡…Ã…Ê…âØ ¢…·……ÑÂ…à»……š¹…Ã…Ò…ª…¸…Ò…¹…Õä…´…Œ·…ÕèÊ…Ø´……………………………………………………………………………………………. 2 เพราะเหตใุ ดภูมิปญญาดานภาษาไทยจึงมคี ุณคา จนถึงปจ จุบนั …྅Å҅ЅÀ…Ò…É……Ò…ä·…Â……à»…š¹……À…Ò…É…Ò…»…Ã…Ð…¨…íÒ…ª…Ò…µ…Ôä…·…Â……à…»…š¹…À…Ò…É……Ò…¢Í……§…¤…¹…ä…·…Â……à»……š¹…Ê…ÑÞ……Å…Ñ¡…É…³……á…Ê…´…§…¤……Ç…ÒÁ…. …à»…š¹……ä·……Â……Á…Õ¾…Ѳ……¹…Ò…¡…Ò…Ã…¨…Ò…¡…¡…Ò…Ã…»……Åд……ÔÉ…°…Å…Ò…Â…Ê……×Í…ä·……Â…ã¹……Ê…Á…ÑÂ…¾……‹Í…¢…ع…Ã…Ò…Á…¤…íÒ…á…Ë……§…¨……¹…à»……š¹…Í…Ñ¡…É……Ã. …ä·…Â……·…Õè ã…ª…Œº…¹Ñ …·…Ö¡……àË…µ……Ø¡…Ò…Ã…³… …á…ŅЅ㪅͌ …Ò‹…¹…à…¢…ÕÂ…¹…¢…Í…§…¤……¹…ä·……Â…ã¹……»…˜¨…¨…غ…ѹ……………………………………………………….. 38

¢ÍŒ Êͺ ¾²Ñ ¹ÒÈ¡Ñ ÂÀÒ¾áÅз¡Ñ ÉСÒä´Ô ชือ่ นามสกุล………………………………………………………………….. ………………………………………………………………….. 1ª´Ø ·èÕ ชั้น ป.4/……………………. เลขที่ ……………………. โรงเรียน ………………………………………………………………….. ตอนท่ี 1 วง ลอ มรอบตวั เลขหนา คาํ ตอบทถ่ี กู ตอ ง 1 ขอใดไมส มั พันธก นั 5 ระหวา งรอผลผลติ ทางการเกษตร 1. ชาวสุเมเรียน - อกั ษรล่มิ มนุษยสมัยกอ นทํากิจกรรมใด 2. ชาวอยี ปิ ต - อกั ษรไฮโรกลฟิ ก 1. ทําพิธีบชู าธรรมชาติ 3. ชาวอนิ เดยี - ศลิ าจารกึ เขานอ ย 2. ออกไปเทีย่ วท่ีชมุ ชนอ่ืน 4. พอขนุ รามคาํ แหงมหาราช - 3. ทําเครอื่ งปน ดินเผาไวใชงาน ลายสอื ไทย 4. นอนหลบั ในถา้ํ ไมออกไปไหน 2 ยุคหนิ เกา : เครอื่ งมอื หนิ กะเทาะ 6 กรงุ ศรอี ยธุ ยาเปนราชธานีต้งั แต พ.ศ. 1893 - พ.ศ. 2310 ยุคโลหะ : ………………. ควรเตมิ ขอ ใด ขอ ความดังกลาวตรงกับสหัสวรรษใด เฉฉบลับย 1. อักษรคนู ิฟอรม 2. ปลองแขนสาํ ริด 1. สหสั วรรษท่ี 2 - 3 3. พระพทุ ธรูปปางมารวิชยั 2. สหสั วรรษท่ี 1 - 2 4. เบด็ ตกปลาทาํ จากกระดูกสตั ว 3. สหสั วรรษที่ 19 - 23 3 ขอ ใดไมใชพ ัฒนาการของมนษุ ยย ุค 4. สหัสวรรษที่ 18 - 22 หนิ เกา 1. ใชเ ครือ่ งมือหินกะเทาะ 7 ใครใชห ลกั ฐานอธิบายประวตั พิ ระปฐม 2. เรรอ นไปตามแหลง อาหาร เจดยี ไดถูกตอง 3. เกบ็ ของปา และลา สัตวเพ่ือยังชพี 1. วนิ ใชเคร่ืองปน ดนิ เผาบา นเชยี ง 4. นําใยกญั ชามาทอเปน เคร่ืองนงุ หม 2. รนิ ใชต ํานานพระยากง พระยาพาน 4 หลักฐานในขอใดอธิบายการประกอบ 3. พิณใชตํานานพระธาตกุ องขาวนอ ย อาชพี ของคนสมัยกอนไดชดั เจนทีส่ ุด 4. อนิ ใชหนังสอื เลา เรือ่ งเมอื งบางกอก 1. ลกู ปด โบราณ 2. ไซดักปลา 3. พระพุทธรูป 4. หนังสือพมิ พ 39

8 ขอ ใดไมถ กู ตอ งเกย่ี วกบั แควน หรภิ ญุ ชยั 12 มขี อสันนิษฐานวาศนู ยก ลางของ 1. มีศนู ยก ลางอยูท่ีเมืองลําพนู ทวารวดี อยบู ริเวณลมุ แมน ํ้า 2. ใชภาษามอญโบราณในศิลาจารึก เจาพระยาตอนลา ง 3. มตี าํ นานสาํ คญั คอื ตาํ นาน จากขอความ หลักฐานใดสามารถใช จามเทววี งศ สนบั สนุนขอ สนั นิษฐานดังกลาวได 4. มโี บราณสถานสาํ คญั คอื พระปฐมเจดยี  1. เจดยี เหลยี่ มเวยี งกุมกาม 9 โอคตองเขียนเรยี งความเรื่องแควน 2. ธรรมจักรกบั กวางหมอบ โยนกสง เขา ประกวดในสปั ดาหว ชิ าการ 3. เครอื่ งปน ดนิ เผาบานเชยี ง 4. เตาทเุ รียงและเคร่ืองสงั คโลก จากขอความ หากโอค ตอ งการขอ มลู 13 การเรียนรคู วามเปนมาของชาติไทยใน ของแควนโยนก ควรเดนิ ทางไปยัง สถานท่ีใด อดีตมีผลดอี ยางไร 1. เวยี งกมุ กาม 2. เวยี งปา เปา 1. ทําใหผ ูศึกษามีวิชาอาคม 3. เวยี งจนั ทน 4. เวยี งคูบวั 2. ทาํ ใหเ กิดความภาคภมู ิใจ เฉฉบลับย 10 คาํ วา โถโลโปตี ในบนั ทกึ ของจีน 3. ทําใหมผี ูเคารพนับถอื มากขึน้ หมายถึงแควน ใด 4. ทําใหเ ศรษฐกจิ ไทยเจริญรงุ เรอื ง 1. แควนตามพรลิงค 14 ขอ ใดไมใชงานศิลปกรรมสมยั สโุ ขทยั 2. แควน หรภิ ญุ ชยั 1. ปราสาทหินพมิ าย 3. แควน ลังกาสกุ ะ 2. พระพทุ ธรปู ปางลลี า 4. แควนทวารวดี 3. เจดยี ท รงพมุ ขา วบณิ ฑ 11 การสรางปราสาทในภาคอีสานไดรับ 4. เจดยี ท ว่ี ัดเจดยี เ จ็ดแถว อทิ ธพิ ลจากศลิ ปะขอม 15 ขอใดไมถ ูกตองเกย่ี วกบั การปกครอง ราชธานสี มยั สุโขทยั สถาปต ยกรรมขอใดเก่ียวของกับ 1. เมอื งหลวงเปน ท่ีประทับของกษตั รยิ  ขอ ความดงั กลา ว 1. พระปฐมเจดยี  2. เมืองลกู หลวงต้ังอยรู อบราชธานีทั้ง 4 ทิศ 2. ปราสาทหนิ พนมรงุ 3. เมอื งประเทศราชสรางข้นึ เพอ่ื ใช 3. มสั ยดิ กลางปต ตานี 4. ซากเมอื งโบราณยะรงั เลย้ี งชาง 4. เมอื งพระยามหานครมอี ํานาจ 40 ปกครองตนเองแตข น้ึ ตรงตอ สโุ ขทยั

16 ขอใดไมใชสนิ คาทีข่ ายทป่ี สาน 18 1. 2. พระราชกรณียกิจของบุคคลในภาพที่ สง ผลตอ การสอ่ื สารของคนไทยมาจนถงึ ปจ จบุ นั ตรงกับขอ ใด 3. 1. ประดษิ ฐล ายสอื ไทย 2. สรางตระพังและสรดี ภงส 3. พระราชนิพนธไตรภูมิพระรว ง 4. ประดิษฐเตาเผาเครอื่ งสังคโลก 4. 19 พระปรางคว ดั พระศรรี ตั นมหาธาตเุ ชลยี ง สะทอ นใหเ หน็ วา กอ นสโุ ขทัยเปน เฉฉบลบั ย ราชธานมี ชี นชาติใดเรอื งอาํ นาจอยกู อ น 1. ชนชาติจาม 17 สมัยพระยาลิไทย ราษฎรสุโขทัย 2. ชนชาตขิ อม มกั ไปวัดเพ่ือปฏิบัติศาสนกิจในวัน 3. ชนชาติมอญ ธรรมสวนะ 4. ชนชาติละวา 20 ใครมีสวนชวยอนุรักษภูมิปญญาสมัย จากขอ ความ สงิ่ ทรี่ าษฎรสโุ ขทยั ปฏบิ ตั ิ สโุ ขทัย ในวนั ธรรมสวนะ ตรงกบั ขอ ใด 1. ปปู ระกาศขายพระพุทธรปู ปางลลี า 1. ขุดลอกคลองทายวัด 2. บูมเก็บกระเบ้อื งวดั ศรีชุมไปประดบั 2. รักษาศีลและฟง เทศน บา น 3. ศกึ ษาวธิ ีเดินเรือสาํ เภา 3. นัทปนขึ้นไปถายรปู บนพระบรม- 4. จัดการละเลน ภายในวัด ราชานุสาวรีย 4. ดาวศกึ ษาขอ มลู เตาทเุ รยี งแลว นาํ ไป เขียนบทความเผยแพรความรู 41

ตอนที่ 2 ตอบคาํ ถามตอ ไปน้ี (µÇÑ ÍÂÒ‹ §¤Òí µÍº) 1 เวลามีความสําคญั กบั การดาํ เนินชีวติ ของคนเราอยา งไรบาง …•…º……Í…¡……ãË……àŒ Ã……Ò…Ã…ŒÙÇ…‹Ò…à…Ë…µ……¡Ø …Ò…Ã……³……ã…´…à…¡…´Ô……¢…Ö¹é ……¡…Í‹ …¹……Ë…Å……ѧ………………………………………………………………… …•…·……Òí …ã…Ë…àŒ…Ã…Ò…·……Ã…Ò…º……àË……µ……¡Ø …Ò…Ã…³……µ ……‹Ò…§…æ……Ç……Ò‹ …à¡……Ô´…¢…ֹ酅à…Á…×Íè ……ã´………………………………………………………… …•…·……Òí …ã…Ë…àŒ…Ã…Ò…à…¢…ÒŒ …ã…¨…¤……Ç…Ò…Á…Ê……ÑÁ…¾……ѹ…¸……¢…Í…§…à…Ë…µ……Ø¡…Ò…Ã……³……µ…Ò‹ …§……æ……………………………………………………… 2 ยกตัวอยา งโบราณสถานหรือหลักฐานท่พี บในทอ งถ่นิ พรอมบอก ความสําคัญ …·…ÍŒ …§……¶…Ôè¹…·……Õè©……¹Ñ …Í…Ò…È……ÂÑ …Í…Â……Á‹Ù …ËÕ ……Å…¡Ñ …°……Ò…¹…·……Ò…§…»…Ã……Ð…Ç…µÑ …ÈÔ……Ò…Ê…µ……Ã…¤ …Í×……Å……¡Ù …¡…Å……§Ôé …´…¹Ô……༅…Ò…á…º……º… …µ…‹Ò…§……æ……«……§Öè …à…ª…×èÍ…Ç…Ò‹ …à…»……š¹…à…¤…Ã……×èÍ…§…Á…×Í……㪅…ŒÊ…íÒ…Ë……ÅѺ…·……íÒ…Å…Ç……´…Å…Ò…Â……º…¹……¼…ÒŒ……·……íÒ…ã…Ë…ÃŒ……ŒÇÙ …‹Ò…Ê…Á……ÑÂ… …¡…‹Í…¹……Á…¡Õ……Ò…Ã…·……Í…¼…ÒŒ…à…¾……èÍ× …·……íÒ…à»……š¹……अ…Ã…è×Í…§……¹…§‹Ø …Ë……Á‹ …á……Å…ÇŒ …………………………………………………………………… เฉฉบลบั ย 3 พระราโชบายในการสรางความม่ันคงของพระมหาธรรมราชาที่ 1 มอี ะไรบาง …•…ã…ª…¾Œ ……Ã…Ð…¾…Ø…·…¸…È……Ò…Ê…¹……Ò…à…»…¹š ……Ê…è×Í…¡……Å…Ò…§…à…¨…Ã……ÔÞ……Ê…ÑÁ…¾……ѹ……¸…ä…Á…µ……Ã…Õ¡…ºÑ……à…¾…×èÍ……¹…º……ŒÒ…¹………………… …•…º……Ã…ÔË……Ò…Ã…Ã…Ò…ª…¡……Ò…Ã…á…¼……‹¹…´……Ô¹…µ……Ò…Á……Ë…Å…Ñ¡……¸…Ã…Ã…Á……·……Ò…§…¾…Ã……Ð…¾…Ø·……¸…È……Ò…Ê…¹……Ò…………………………… …•…à…Ê……´…¨ç …ä…»……»…Ã…Ð……·…Ѻ………ѧ…Ë……ÑÇ…à…Á…×Í…§……µ…Ò‹ …§……æ……à…¾…×èÍ……Ê…Ã…ŒÒ…§…¤……Ç…Ò…Á……Á…Ñè¹……¤…§……………………………………… 42

¢ÍŒ Êͺ ¾²Ñ ¹ÒÈ¡Ñ ÂÀÒ¾áÅз¡Ñ ÉСÒä´Ô ชือ่ นามสกุล………………………………………………………………….. ………………………………………………………………….. 2ª´Ø ·Õè ชน้ั ป.4/……………………. เลขที่ ……………………. โรงเรียน ………………………………………………………………….. ตอนท่ี 1 วง ลอ มรอบตวั เลขหนา คาํ ตอบทถี่ กู ตอ ง 1 หลกั ฐานใดทพ่ี บแลว สามารถยืนยันได 4 ขอ ใดเปน หลกั ฐานชนั้ รองที่ใชอธิบาย วา เปน หลกั ฐานยุคประวัตศิ าสตร ความเปนมาของทองถิ่น 1. ศลิ าจารึก 1. พระพุทธรปู ทองคํา 2. ขวานหนิ ขดั คม 2. รูปถา ยเหตกุ ารณส าํ คัญ 3. ตา งหูและกาํ ไลหิน 3. เคร่ืองมือในการทาํ การเกษตร 4. ภาชนะดินเผาลายเรขาคณิต 4. หนังสอื ประวัตบิ ุคคลสําคัญของ ทองถิ่น 2 สมยั ธนบุรอี ยูในชวงพุทธศตวรรษใด 1. พทุ ธศตวรรษท่ี 22 5 ขอเชิญรวมงาน ฉลองกึง่ ศตวรรษ เฉฉบลบั ย 2. พทุ ธศตวรรษที่ 23 การกอตั้งโรงเรยี นบานพานพลอย 3. พทุ ธศตวรรษท่ี 24 4. พทุ ธศตวรรษท่ี 25 ขอความที่ขดี เสน ใตหมายถึงขอ ใด 1. 10 ป 2. 40 ป 3 เคนตองการจดั นิทรรศการเรอื่ ง 3. 50 ป 4. 100 ป พัฒนาการของมนษุ ยยคุ ประวตั ิศาสตร 6 ใครเลือกใชหลกั ฐานอธิบายความรูได อยางเหมาะสม หลกั ฐานใดเกยี่ วของกับเรือ่ งท่ีเคน 1. น้าํ ใสใชห ลกั ฐานทเ่ี ขยี นข้ึนเอง ตอ งการนาํ เสนอ 2. องอาจเนนหลกั ฐานท่ีเปนรปู ภาพ 1. เครอ่ื งมอื หนิ ในถ้ําผแี มน 3. ปานรวไี มเ ลือกใชหลักฐานชั้นตน 2. จดหมายเหตลุ า ลูแบร 4. ม่ิงขวัญใชหลักฐานจากหลายแหลง 3. ปลอ งแขนสาํ รดิ ทีเ่ ปนหลักฐานชน้ั ตน 4. ใบหอกสําริด 43

7 ขอ ใดไมใชลักษณะการดาํ รงชวี ิตของ 11 อาณาจักร ………………. ขยายอํานาจ มนษุ ยย คุ กอ นประวตั ิศาสตร เขาสูทวารวดี ทําใหทวารวดีเส่ือม 1. มวี ิถชี วี ติ เรียบงาย อํานาจลง 2. เรร อ นไปตามแหลงอาหาร 3. ใชเ ทคโนโลยีในการเพาะปลกู จากขอ ความ ควรเตมิ ขอ ใดลงในชอ งวา ง 4. อาศยั ธรรมชาติในการดาํ รงชวี ิต 1. ลา นนา 8 หลกั ฐานในขอใด ไมเ กีย่ วขอ งกับการ 2. ศรวี ชิ ยั อธิบายแควน โบราณในดนิ แดนไทย 3. ลานชาง 1. พระปรางคส ามยอด 4. ขอมโบราณ 2. สวนลอยแหง บาบิโลน 12 หยกรวบรวมขอ มลู เกย่ี วกบั แควน 3. ซากเมืองโบราณยะรัง 4. ศลิ าจารึกทป่ี ราสาทเขานอย โบราณในดนิ แดนไทยเพอื่ ใชเ ขยี น เรยี งความ 9 ขอใดสะทอนพัฒนาการชุมชนดา น เฉฉบลับย การปกครอง จากขอ ความ ขอ มลู ใดทหี่ ยกไมส ามารถ นาํ มาเขียนเรยี งความได 1. การเลยี้ งสุนขั 1. ละโวเ ปน แควน โบราณทางภาคเหนอื 2. การมีผนู าํ ชุมชน 2. พญามงั รายเปน ผสู รา งเมอื งเชยี งใหม 3. การทําพิธีกรรมฝงศพ 3. แควนโยนกมีศูนยกลางอยูที่เมือง 4. การนําใยกญั ชามาทอผา 10 เหตผุ ลใดทําใหม นษุ ยต ้งั ถ่ินฐานอยู เงนิ ยาง เชยี งแสน 4. ตาํ นานจามเทววี งศท าํ ใหท ราบความ บริเวณดินแดนไทยต้งั แตสมยั กอ น ประวตั ิศาสตร เปน มาของแควนหริภุญชัย 1. ดนิ แดนไทยมฝี นตกตลอดท้ังป 13 อาณาจักรตามพรลิงคม ีพฒั นาการ 2. ดนิ แดนไทยมีแหลง แรธาตสุ ําคญั โดดเดน ในเร่อื งใดมากท่ีสุด 3. ดนิ แดนไทยมปี ระเพณที หี่ ลากหลาย 4. ดนิ แดนไทยมีทรัพยากรอุดม 1. เปน เมืองทาการขนสง ทางบก 2. เปนศนู ยร วมศลิ ปกรรมนานาชาติ สมบูรณ 3. เปน แหลงเรยี นรกู ารทําหัตถกรรม 4. เปน ศนู ยก ลางการตดิ ตอ จากภายนอก 44

14 การปกครองแบบธรรมราชา ทาํ ใหร วู า 18 วันน้ีคุณครูพานักเรียนไป ทศั นศกึ ษาทอี่ ทุ ยานประวตั ศิ าสตร กษตั ริยอ ยูในฐานะใด สโุ ขทยั 1. เปนผทู รงธรรม 2. เปน ผูมคี าถาอาคม จากขอ ความ ใครปฏบิ ตั ติ นไมเ หมาะสม ระหวางทัศนศกึ ษา 3. เปนผแู สดงธรรมเทศนา 1. นาํ้ ชาชว ยเก็บขยะ 4. เปนผูไมน บั ถือศาสนาใด 2. นา้ํ มนตถ ายรูปโบราณสถาน 15 ขอ ใดเปน คุณคาของศิลาจารกึ หลักที่ 1 3. นํ้าตาลเกบ็ อิฐเกา ไปเปน ทรี่ ะลกึ 1. เปน จารกึ ทมี่ ีหลายภาษา 4. นํ้าใสต้ังใจฟงมคั คเุ ทศกบรรยาย 2. ใชแสดงอํานาจของกษัตรยิ  3. เปน แทนหนิ ท่ีสรางตามศลิ ปะจนี 19 ขอใดไมถ ูกตอ งเกย่ี วกับการปกครอง 4. ใหขอ มลู เก่ียวกบั อาณาจักรสุโขทยั สมัยสโุ ขทยั 1. สมยั พระยาลไิ ทยนาํ พระพทุ ธ 16 พทุ ธสถานทีส่ รา งขึน้ ตามคตคิ วามเชอื่ ศาสนามาเปนสวนสาํ คัญในการ ทางพระพทุ ธศาสนาลทั ธิลงั กาวงศใน บรหิ ารบานเมอื ง เฉฉบลับย สมัยสุโขทัยคือขอ ใด 2. การปกครองแบบพอ ปกครองลูก 1. พระเจดยี ช างลอ ม เกิดข้นึ สมัยพระมหาธรรมราชาที่ 4 2. ปราสาทหนิ พนมรงุ 3. พอขุนรามคาํ แหงมหาราชทรง 3. วดั พระศรีรตั นศาสดาราม ชนชา งชนะขนุ สามชนเจา เมอื งฉอด 4. พระปรางคว ดั ไชยวัฒนาราม 4. การแยงชิงอาํ นาจภายในเปน สาเหตุ หนง่ึ ทีท่ ําใหอาณาจักรสโุ ขทยั เสื่อม 17 สโุ ขทยั แกป ญ หาดา นการ อาํ นาจลง ชลประทานดว ยการสรา งตระพงั และสรดี ภงส 20 สนิ คา ใดทจ่ี นี นาํ มาขายใหก บั อาณาจกั ร ขอความท่ีขดี เสนใตหมายถึงส่ิงใด สุโขทัย 1. ถนนและสะพาน 2. สระนํ้าและทํานบกนั้ นา้ํ 1. บวยเคม็ มะพราว 3. คูเมืองและบอ เลี้ยงปลา 2. เคร่อื งเทศ เขากวาง 4. ทงุ นาและเคร่ืองกรองนํ้า 3. ผา ไหม เคร่ืองถว ยชาม 4. งาชาง ตน ไมเ งินตนไมทอง 45

ตอนที่ 2 ตอบคาํ ถามตอ ไปน้ี (µÇÑ Í‹ҧ¤íҵͺ) 1 ยกตัวอยางขอความท่ีมีการใชคําบอกเวลา “ทศวรรษ” “ศตวรรษ” และ “สหัสวรรษ” …•…¢……Í…à…ª…ÞÔ ……Ã…Ç‹ …Á…§…Ò……¹…á……Ê…´…§……Ê…Ô¹……¤…ÒŒ …ͅص……Ê…Ò……Ë…¡…Ã……Ã…Á…¤……Ã…Ñ駅……Ô觅ãË……Þ……‹ ã…¹…Ã……Í…º…·……È……Ç…Ã…Ã…É……… …•…ª…Ò……Ç…Â…Øâ…Ã…»……¤…Œ¹……¾…º……·…Ç…»Õ……Í…à…Á…Ã……Ô¡…Ò…à…Á…×Íè……5……È……µ…Ç……Ã…Ã…É……·…Õèá……Å…ŒÇ………………………………………………… …•…¾……Ã…Ð…¾……Ø·……¸…È…Ò…Ê……¹…Ò…Á……ÕÍ…Ò…Â……Øà¡……×Í…º……3……Ê…Ë……ÊÑ …Ç…Ã……Ã…É……á…Å…ÇŒ……………………………………………………………… 2 บอกลักษณะสําคัญของแควนโบราณที่นกั เรยี นสนใจมาพอสังเขป …á…¤……Ç…¹Œ …Å……Ð…âÇ…ÁŒ……¤Õ …Ç…Ò…Á……Í…´Ø……Á…Ê……Á…º…ÃÙ……³……á……Å…Ð…Ê…Ð…´……Ç…¡…µ……Í‹ …¡……Ò…Ã…à…´…¹Ô …·……Ò…§……྅…Ã…Ò…Ð…Á……áÕ …Á……¹‹ …Òíé … …äË……Å…¼……‹Ò…¹…Ë……Å…Ò…Â……Ê…Ò…Â……·……Òí …ã…Ë…ŒÁ……Õ¡…Ò…Ã…µ……Ô´…µ……‹Í…¤……ŒÒ…¢…Ò…Â……¡…Ѻ…µ……‹Ò…§…¶……èÔ¹……à…»…š¹……»…˜¨……¨…ÑÂ…Ê……Òí …¤…ÑÞ…… เฉฉบลบั ย …·…íÒ…ã…Ë……Œá…¤……Ç…¹Œ …Å……Ð…âÇ……äŒ ´……ÃŒ …Ѻ……Ç…²Ñ ……¹…¸……Ã…Ã…Á…¨……Ò…¡…À……Ò…Â…¹……Í…¡………………………………………………………………… 3 บอกวิธอี นุรักษภ ูมิปญ ญาดา นการใชภาษาไทยมา 3 วธิ ี • ¾Ù´ÍÍ¡àÊÕ§ÀÒÉÒä·Âã˪Œ Ѵਹ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… • à¢Õ¹¤Òí ã˶Œ Ù¡µŒÍ§µÒÁµÇÑ ÊС´……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …•…Í……¹…ÃØ……Ñ¡…É……À…Ò…É……Ò…ä·……Â…â…´……Â…à…¢…ÒŒ …Ã…‹Ç……Á…»……Ã…Ð…¡…Ç…´……¡…Ò…Ã……á…µ……‹§…â…¤…Å…§……¡…Å…Í……¹……………………………… 46