2_SINIF_HAYAT_BİLGİSİ

D. Aşağıdaki ifadeleri okuyalım. 1. Aşağıdaki renklerden hangisi Doğruysa “D”, yanlışsa “Y” ya- bayrağımızda yoktur? zalım. A. kırmızı B. mavi (....... ) Bayrağımızın sembollerin- C. beyaz den biri de güneştir. 2. Kurtuluş Savaşı’nda Türk mil- (....... ) Her ülkenin milli marşı vardır. letine liderlik eden kimdir? (....... ) Bizim milli marşımız İstiklâl A. Mehmet Akif ERSOY B. Mustafa Kemal ATATÜRK Marşı’dır. C. Ziya GÖKALP (....... ) Kurtuluş Savaşı’nı kazanan 3. Aşağıdakilerden hangisi yur- Türk milleti özgürlüğüne dumuzun bağımsızlığını ifade kavuştu. etmez? (....... ) Milli marş ve bayrak zen- A. Bayrak ginliği ifade eder. B. İstiklâl Marşı (....... ) Bayrağımız kırmızı rengini C. Okul şehitlerimizin kanının ren- ginden almıştır. E. Noktalı yerlere uygun ifadeleri yazalım. şehitlerimizin bağımsızlık saygı 4. Pazartesi ve cuma günleri Bayrak ................. sembolüdür. okullarda İstiklâl Marşı töre- Bayrağımız rengini ................. ni düzenlenir. Bu törenlerde hangisini yapmamız yanlıştır? kanından almıştır. Vatanını seven herkes bayrağa A. Hazır ol vaziyetinde durma- lıyız. ve İstiklâl Marşı’na .................. göstermelidir. B. Bayrağa bakmalıyız. C. Arkadaşımızla konuşmalıyız. 100

ÜLKEMİZDE HAYAT Atatürk’ün Çocukluğu A. Atatürk aşağıdaki şehirlerin hangisinde doğmuştur? Boyayalım. Ankara İstanbul Selanik B. Atatürk’ün annesinin adı nedir? Boyayalım. Neriman Hanım Zübeyde Hanım Nazife Hanım C. Atatürk’ün babasının adı nedir? Boyayalım. Ali Rıza Bey Ömer Mete Bey Ali Emre Bey D. Atatürk’ün kızkardeşinin adı nedir? Boyayalım. Semiha Hanım Melahat Hanım Makbule Hanım 101

E. Aşağıdaki metni okuyalım. Soruları cevaplandıralım. Atatürk 1881 yılında Selanik’te dünyaya geldi. Kendisine Mustafa adı verildi. Babası Ali Rıza Bey, annesi Zübeyde Ha- nım’dır. Mustafa okul çağına gelince Mahalle Mektebi’nde öğrenime başladı. Sonra babasının isteğiyle Şemsi Efendi Mektebi’ne geçti. Bu sıra- da babasını kaybetti. Bir süre annesiyle birlikte dayısının çiftliğinde kaldı. Ardından Selanik’e dönerek ilkokulu bitirip ortaokula kaydoldu. Okuldaki matematik öğretmeninin ismi de Mustafa’ydı. Bir gün senin ismin de Mustafa, benimki de Mustafa. Bundan böyle senin adın Mustafa Kemal olsun, dedi. Kız kardeşi Makbule Hanım, Mustafa’nın ceviz oyunu, saklambaç ve daha bir çok değişik oyunlar oynadığını, çok hareketli olduğunu, çeşitli şakalar yaptığını anılarında ifade etmiştir. 1. Atatürk’e Kemal adını kim vermiştir? Cevap: ............................................................................................................ 2. Atatürk eğitim hayatına hangi okulda başladı? Cevap: ............................................................................................................ 3. Makbule Hanım’a göre Atatürk nasıl bir çocukmuş? Cevap: ............................................................................................................ 102

ÜLKEMİZDE HAYAT Milli Bayramlarımız A. Aşağıda kelimeleri karışık olarak verilmiş olan bayram isimlerini yazalım. Bayramı Cumhuriyet 1. ................................................................................................................................ Çocuk Egemenlik Ulusal 23 Bayramı ve Nisan 2. .............................................................................................................................. anma Gençlik 19 Spor ve Mayıs ve Bayramı Atatürk’ü 3. .............................................................................................................................. Ağustos Bayramı 30 Zafer 4. .............................................................................................................................. 103

B. Aşağıdaki olaylarla bu olayların gerçekleştiği tarihleri harfleri kul- lanarak eşleştirelim. Y 19 MAYIS Cumhuriyetin ilan edildiği tarihtir. O Atatürk’ün Samsun’a çıkarak Kurtuluş 30 Savaşı’nı başlattığı tarihtir. AĞUSTOS L Düşmanları yurdumuzdan attığımız, 23 Kurtuluş Savaşı’nı kazandığımız tarihtir. NİSAN E 29 EKİM Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açıldığı tarihtir. C.Aşağıdaki şiirde noktalı yerleri tamamlayalım. Şiiri deftere yazalım. 23 NİSAN Kucak dolusu .................... .................... elimizde Atatürk’e gönülden Koşalım .................... Bayram geldi coşalım 23 Nisan şiirleri Sevinelim .................... Armağandır Atam’a. bugün Bu bayram bizlere meydanlara bayraklar sevgiler Atamızdan .................... yürekten Sevinelim çocuklar .................... 23 Nisan. armağan Birkan SOYLU 104

ÜLKEMİZDE HAYAT Dini Bayramlarımız A. Aşağıdaki bayram isimlerini uygun tablolara yazalım. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı Ramazan Bayramı 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı Kurban Bayramı 19 Mayıs Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı DİNİ BAYRAMLARIMIZ ................................................................................................................. ................................................................................................................. MİLLİ BAYRAMLARIMIZ ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. B. Aşağıdaki bulmacada dini bayramlarla ilgili kelimeler saklanmıştır. Kelimeleri bulup sarıya boyayalım. Noktalı yerlere yazalım. A K R A B A E L F E ÖM Ş ........................................ UÜÇ L NDGVÖL H İ E ........................................ Z İ Y A R E TÇUÖF S K ........................................ Ç PÖS E VG İ U P Ş A E ........................................ NE HD İ ÖP R SMŞ F R ........................................ GS A YG I UDOE P İ Z ........................................ LENSHARÇL I K R İ ........................................ Y A R D I ML A ŞMAÖU ........................................ 105

MİNİ TEST 9 1. Aşağıdakilerden hangisi dini 5. Dini bayramlarla ilgili aşağıda- bayram değildir? kilerden hangisi yanlıştır? A. Cumhuriyet Bayramı A. Bayramlarda dargınlar ba- B. Ramazan Bayramı rışır. C. Kurban Bayramı B. Küçüklere, büyükler tara- fından harçlık verilir. 2. Aşağıdakilerden hangisi dini C. Bayram evde yalnız geçirilir. bayramlarda yapılan etkinlik- 6. 1- Birlik Beraberlik lerden değildir? 2- Hoşgörü A. Yaşlıları ziyaret etmek 3- Sevgi, saygı B. Okulu ve sınıfı süslemek C. Büyükleri bayramlaşmak Dini bayramlarda en çok ön plana çıkanlar hangileridir? 3. 1- Şeker A. 1 - 2 B. 2 - 3 2- Meyve C. 1 - 2 - 3 3- Çikolata 7. Aşağıdaki bayramlardan han- 4- Çiçek gisi Atatürk’ün armağanı de- Dini bayramlarda bayramlaş- ğildir? maya gidilirken en çok götürü- A. Ramazan Bayramı len hediye hangileridir? B. Gençlik Bayramı A. 1 - 2 B. 3 - 4 C. Cumhuriyet Bayramı C. 1 - 3 8. 1- Elbise, ayakkabı alınır. 4. Bayramlarda aşağıdakilerden 2- Akrabalara gidilir. hangisinin olması hiç doğru 3- Evde temizlik yapılır. değildir? Yukarıdakilerden hangisi veya A. Dayanışma hangileri dini bayramlardan önce yapılan hazırlıklardır? B. Küslük A. Yalnız 1 B. 1 - 2 C. Yardımlaşma C. 1 - 3 106

ÜLKEMİZDE HAYAT Kültürel Mirasımız A. Aşağıda toplumumuzun genelinde kabul görmüş olan gelenek ve göreneklerimizin bulutunu boyayalım. Piknik Düğünler Maça Yapmak Gitmek Bayram Sünnet Lunapark’ta Ziyaretinde Töreni Eğlenmek Bulunmak Tiyatroya Kına Gecesi Özel Günlerde Gitmek Düzenlemek Yöresel Kıyafetler Giymek B. Aşağıda yurdumuzun çeşitli yerlerinde oynayan halk oyunlarından gör- seller verilmiştir. Noktalı yerlere halk oyunlarının isimlerini yazalım. 1. Horon ................... ................... 2. Halay 3. Zeybek ................... 4. Kafkas 5. Kaşık Oyunu ................... ................... 107

C. Aşağıda düğünlerle ilgili bilgiler verilmiştir. Doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y” yazalım. ( ...... ) Düğünden önce kına gecesi düzenlenir. ( ...... ) Düğünlere akrabalar, komşular, tanıdıklar davet edilir. ( ...... ) Düğünde yapılan bütün masraflar kız tarafınca yapılır. ( ...... ) Düğünler genellikle tiyatro salonlarında yapılmaktadır. ( ...... ) Düğüne gelen misafirlere ikramlarda bulunulur. ( ...... ) Kına gecesinde damadın eline kına yakılır ve etrafında dönüle- rek türküler söylenir. ( ...... ) Düğünlerde düğün arabasının önünü kesenlere şeker verilir. ( ...... ) Düğünlerde oyun havaları eşliğinde oyunlar oynanır. D. Aşağıdaki kıyafetleri inceleyelim. Yöresel kıyafetlerin yer aldığı res- min yanındaki kutuyu boyayalım. 108

ÜLKEMİZDE HAYAT Ürettiklerimiz A. Aşağıdaki çocukların açıklamalarını okuyalım. Soruları cevaplandıralım. Ben Kütahya’da Ben Rize’de yaşıyorum. yaşıyorum. İlimizde Sabah kahvaltıda içtiğiniz insanların bir çay Rize’de yetiştirilir. bölümü halı İnsanlar ürettikleri çay- dokumacılığı yapar. dan elde ettikleri gelirle geçimlerini sağlarlar. Mert İlyas Ben Mersin’de yaşıyo- Ben Sinop’ta yaşıyorum. rum. İlimizde bir çok İlimizde balıkçılık geliş- sera vardır. Seralarda miştir. Balıkçılar tekne- sebze ve meyve yetiş- leriyle denize açılır ve tirilir. Üretilen ürünler yurdumuzun her böl- avladıkları balıkları kasalara doldurarak gesine gönderilir. Nuray satarlar. Serpil 1. Rize’de insanların çoğunluğu geçimini nasıl sağlarlar? 2. Mersin ilinde seralarda ne üretiliyor? 3. Sinop’ta yapılan ekonomik faaliyet nedir? 4. Kütahya ilinde yapılan ekonomik faaliyet nedir? 109

B. Yurdumuzda hayvancılık faaliyetleri önemli bir yer tutar. Aşağıdaki faaliyetlerle görselleri rakamları kullanarak eşleştirelim. 1 Balıkçılık 2 Küçük Baş Hayvancılık 3 Kümes Hayvancılığı 4 Arıcılık 5 Büyük Baş Hayvancılık C. Aşağıdaki bulmacada yurdumuzda üretimi yapılan ürünler verilmiştir. Bu ürünleri bulalım ve boyayalım. Tabloya yazalım. F I ND I K Z RÜ ÜRETTİKLERİMİZ YÖN E L Ş E A P 1. Ş MO B İ L Y A A 2. E Y L Ü L E K ÜM 3. KVHAL I ERU 4. E K İ L İ MH E K 5. RÖA R A B AÜZ 6. N G E M İ D B A L 7. 8. 110

ÜLKEMİZDE HAYAT Etkinliklerle Ülkemizde Hayat A. Bayrağımızla ilgili istenilen bilgileri yazalım. a. Bayrağımızdaki renkler: .................. .................. b. Bayrağımızdaki semboller: .................. .................. B. Aşağıdaki resimlerle açıklamaları eşleştirelim. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu, önderimiz. İstiklâl Marşımızın Şairi. C.Atatürk’ün Türk milletine armağan ettiği bayramların kutusunu boyayalım. Ramazan Bayramı Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı Kurban Bayramı Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı Cumhuriyet Bayramı 111

D. Yurdumuzda bir çok alanda üretim yapılmaktadır. Aşağıdaki tarım- sal ürünlerin kutusunu boyayalım. E. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y” yazalım. a ( ...... ) Dini bayramlarla, milli bayramların kutlanışı farklıdır. b ( ...... ) İstiklâl Marşı’mız ve bayrağımız yurdumuzun bağımsızlık sembolleridir. c ( ...... ) Her yıl 29 Ekim’de Zafer Bayramı kutlanır. d ( ...... ) Yurdumuzun her bölgesinde farklı yöresel halk oyunları oynanır. e ( ...... ) Marmara Denizi yurdumuzun tek denizidir. 112

Adı: ..................... Doğru: .......... Değerlendirme - 5 Soyadı: ..................... Yanlış: .......... 1. a. Takı takılır 4. Aşağıdaki denizlerden hangisi b. Pasta kesilir yurdumuzu çevreleyen deniz- c. Fotoğraf çektirilir lerden değildir? A. Karadeniz B. Kızıldeniz Yukarıdakilerden hangileri dü- C. Ege Denizi ğünlerde karşılaştığımız du- rumlardandır? 5. Aşağıda bayrağımızla ilgili verilen bilgilerden hangisi doğrudur? A. a - b A. Bayrağımız kırmızı zemin B. b - c üzerinde beyaz ay ve yıl- C. a - b - c dızdan oluşur. B. Bayrağımız beyaz zemin 2. : bal : makarna üzerinde kırmızı ay ve be- : pamuk : yün yaz yıldızdan oluşur. : yumurta : halı C. Bayrağımız kırmızı zemin üzerinde kırmızı ay ve be- Yukarıdakilerden hangileri hay- yaz yıldızdan oluşur. vanlardan elde edilen ürünlerdir? 6. a. Milli marşımız Ankara Mar- A. - - şı’dır. B. - - C. - - b. Milli marşımızın yazarı Mehmet Akif Ersoy’dur. 3. İlimizde otomobil yedek parçaları üreten fabrikalar vardır. Yukarıdaki ifadeler için hangisi doğrudur? Yukarıda belirtilen ilimizde han- A. a doğru, b yanlıştır. gi alanda üretim yapılmaktadır? B. a yanlış, b doğrudur. C. Her ikisi de doğrudur. A. Tarım B. Mobilya C. Sanayi 113

7. Kurtuluş Savaşı ....................... 11. Atatürk gerekli olmadıkça sa- önderliğinde kazanıldı. vaşa karşı olan bir liderdir. Yukarıdaki ifadede noktalı yere Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı’nı hangisi gelmelidir? başlatmasının nedeni hangisidir? A. Mehmet Akif ERSOY A. Yurdumuzun topraklarını B. Mustafa Kemal ATATÜRK genişletmek. C. İsmet İNÖNÜ B. Yurdumuzu işgalden kur- tarmak. 8. Her yıl 19 Mayıs’ta kutlanan C. Komşu ülkelerin topraklarını bayram hangisidir? ele geçirmek. A. Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı 12. Aşağıdakilerden hangisi tarım- B. Cumhuriyet Bayramı sal faaliyetle ilgilidir? C. Atatürk’ü Anma ve Gençlik A. Seracılık ve Spor Bayramı B. Seramikçilik C. Arıcılık 9. : Okullar süslenir. : Küsler barışır. 13. Ev temizlenir. : Eş, dost ziyaret edilir. Tatlılar yapılır. : Şiirler okunur. Yukarıdaki hazırlıklar aşağıdaki Yukarıdakilerden hangileri dini bayramlardan hangisinin ön- bayramlarda karşılaşılan du- cesinde yapılır? rumlardır? A. Cumhuriyet Bayramı A. - B. - B. Ramazan Bayramı C. - C. Zafer Bayramı 10. Kurtuluş Savaşı’nın başlatıldığı 14. Aşağıdaki tarihlerin hangisinde ilimiz hangisidir? milli bayram kutlaması yapılmaz? A. Samsun B. Ankara A. 30 EYLÜL B. 29 EKİM C. İzmir C. 23 NİSAN 114

ÜNİTE 6 DOĞADA HAYAT

KONULAR Bitkiler Nasıl Büyür? Bitkilerin Yararları Hayvanlar Neler İster? Doğal Unsurlar ve İnsan Geri Dönüşüm Doğa Olayları Doğal Afetler Yönümüzü Buluyoruz Dünya’nın Şekli ve Hareketleri Her Mevsim Çok Güzel Etkinliklerle Doğada Hayat

DOĞADA HAYAT Bitkiler Nasıl Büyür? A. Aşağıdaki yaşam döngüsünde noktalı yerlere uygun ifadeleri yazalım. Fasulye Çimlenme Çiçek Meyvesi Fasulye Tohum Bitkisi ......................................... ................. ................. ................. ......................................... 117

B. Aşağıda Orhan’ın bitkilerin nasıl büyüdüğüyle ilgili çalışmasını okuyalım. Bitkilerin büyümesi için gerekli olan ifadelerin bulutunu boyayalım. ORHAN’IN GÖZLEMİ Orhan, annesinden bir miktar fasulye tohumu aldı. Fasulye tohumlarını bir gün süreyle su bardağı içerisinde bekletti. Islanan tohumları içerisine pamuk koyduğu kavanoza yerleştirdi. Pamuk ıslanıncaya kadar kavanoza su döktü. Kavanozu, soğuk olmayan fakat karanlık bir dolaba koydu. Her gün tohumlar nemli kalsın diye kavanoza su ilave etti. Bir hafta sonra fasulye tohumları- nın çimlendiğini gördü. Çimlenen fasulyenin bir kaç gün sonra kökleri oluşmaya başladı. Orhan kökleri oluşan fasulyeyi kavanozdan çıkardı. Kavanozdan çıkardığı fasulyeyi saksıya dikti. Saksıyı ışık alabileceği pencerenin önüne koydu. Düzenli olarak sulamaya devam etti. Yeterli ışığı, ısıyı ve besini alan fasulye zamanla yaprak açtı Gübre Işık Soğuk Isı Hava Su Karanlık 118

DOĞADA HAYAT Bitkilerin Yararları A. Aşağıdaki resimleri inceyelim. Açıklamaları okuyalım. İfadelerden doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y” yazalım. KİRLİ HAVA TEMİZ HAVA a ( ..... ) Fabrika bacalarından çıkan gazlar havayı kirletir. b ( ..... ) Arabaların ve evlerin bacalarından çıkan gazlar temizdir. c ( ..... ) Ağaçlar havadaki tozları, gazları emer ve oksijen üreterek ha- vayı temizler. 119

B. Aşağıda bitkilerin yararları verilmiştir. Açıklamalarla, resimleri harf- leri kullanarak eşleştirelim. Bitkiler canlıların besin kaynağıdır. K Bitkiler çevreyi güzelleştirir ve insanla- J ra dinlenme ve eğlenme ortamı sunar. Bitkiler kirli havayı emerek temizler N Bitkiler kökleriyle toprağı tutar, top- S rak kayması ve seli engeller Özellikle ormanlar bir çok hayvanın E yuvasıdır. Ağaçlardan kağıt, kağıtlardan defter, İ kitap üretimi yapılır. Bitkilerin insanlar için bir çok yararı vardır. Bu O nedenle çevremize çiçekler ve ağaçlar dikmeliyiz. 120

DOĞADA HAYAT Hayvanlar Neler İster ? A. Aşağıdaki hayvanları yaşam alanlarına göre sınıflandıralım. KARADA SUDA HEM SUDA HEM YAŞAYANLAR YAŞAYANLAR KARADA YAŞAYANLAR B. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y” yazalım. a ( ...... ) Hayvanların yaşamlarını sürdürebilmesinde su yeterlidir. b ( ...... ) Suda yaşayan hayvanların suya ihtiyacı yoktur. c ( ...... ) Kışın toprağın içinde yaşamlarını sürdüren hayvanlar vardır. d ( ...... ) Besin, hayvanlar için çok önemlidir. e ( ...... ) Hayvanlar kendi besinlerini kendileri üretirler. f ( ...... ) Hayvanların su ve besin dışında havaya da ihtiyacı vardır. 121

C. Bazı hayvanlar etle, bazı hayvanlar otla, bazı hayvanlar ise hem etle, hem otla beslenir. Aşağıdaki hayvanları beslenme türlerine göre sınıflandıralım. ETLE OTLA ETLE VE OTLA BESLENELER BESLENENLER BESLENENLER 122

DOĞADA HAYAT Doğal Unsurlar ve İnsan A. Aşağıdaki resimleri inceleyelim. Noktalı yerlere “doğal unsur”, “yapay unsur” yazalım. 123

B. Aşağıdaki bulmacadaki kelimeleri bularak boyayalım. Bu kelimeler içerisinde yer alan doğal unsurları tabloya yazalım. O R MA N Y E ÜMA DOĞAL UNSURLAR ÖHZÜY L H EA K 1. B İ NA E GÖ L R V 2. Ş SMEÜL E V K A 3. E Z S A LONZ E R 4. L E B L E B İ ÖTY 5. AU İ NDEN İ ZU L Ü H A V UZ Ş NM EOTUYZT İ I N ÖE K Ö P R ÜÖ İ G K A F E S ĞÖDAĞ C. Aşağıdaki cümlelerdeki noktalı yerlere uygun ifadeleri yazalım. sulama balıkçılık ulaşım yaşam 1. Doğa olayları insanların ................................ biçimlerini etkiler. 2. Deniz kıyısında olan yerleşim yerlerinde ................................ yapıl- ması doğaldır. 3. Dağlık bölgelerde ................................ oldukça zordur. 4. Su kaynaklarına yakın tarım alanlarında ................................ imkânı gelişmiştir. 124

DOĞADA HAYAT Geri Dönüşüm A. Aşağıdaki maddelerden geri dönüşümü olanların bulutunu boyayalım. Çorap Eski Kitap Makas Tencere Pil Plastik Ağaç Havuç Şişe Yaprakları Cam Tahta Meyve Defter Bardak Kabukları B. Aşağıdaki ifadeleri okuyalım. Doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y” yazalım. a ( ...... ) Bazı atık maddelerin doğada yok olması uzun zaman alır. b ( ...... ) Bütün atıkları aynı kutuya atmalıyız. c ( ...... ) Plastik maddeler geri dönüşümü olan maddelerdir. d ( ...... ) Atık kağıtlar geri dönüşüm işlemlerine tabi tutularak yeni- den kullanılabilir. e ( ...... ) Geri dönüşüm aynı zamanda para tasarrufu sağlar. 125

MİNİ TEST 10 1. a. Yeşil alanların azaltılması 4. Aşağıdaki atıklardan hangisi b. Erozyonla mücadele edilmesi çevreyi kalıcı olarak kirletir? c. Deterjan atıklarının suya ka- rışması A. Meyve kabukları B. Ağaç yaprakları Yukarıdakilerden hangileri çev- C. Pet şişeler re kirliliğinin nedenleridir? A. a - b B. a - c C. b - c 5. Aşağıdakilerden han- gisi yandaki atık kutu- 2. Aşağıdakilerden hangisi geri dönüşüm sembolüdür? METAL suna atılmalıdır? A. A. Kırık camlar B. Eski çelik tencere C. Kullanılmış yoğurt kabı B. 6. Kağıt atıklarını geri dönüşüme kazandırdığımızda hangisinden tasarruf sağlamış olur? C. A. Petrolden B. Doğal gazdan C. Ormanlardan 3. Geri dönüşümü nasıl sağlaya- 7. Aşağıdakilerden hangi- biliriz? sini yandaki atık kutu- A. Atıkları biriktirerek. B. Atıkları yakarak. PLASTİK suna atmamız yanlış C. Atıkları ayrıştırarak. olur? A. Cam kavanoz B. Naylon poşet C. Pet şişe 126

DOĞADA HAYAT Doğa Olayları A. Aşağıdaki sembolleri inceleyelim. Noktalı yerlere doğa olaylarının ismini yazalım. Rüzgârlı Bulutlu Yağmurlu Güneşli Parçalı Bulutlu Sisli Kar Yağışlı Gök Gürültülü 127

B. Aşağıda doğa olaylarının açıklaması verilmiştir. Terimlerle açıklama- ları eşleştirelim. yağmur Bulutların yeryüzüne inmesiyle oluşan hava 1 ....... olayıdır. rüzgâr Bulutlardaki su damlalarının yeryüzüne in- 2 ....... mesi olayıdır. sis Havanın yer değiştirmesiyle oluşan hava 3 ....... olayıdır. kar Su damlalarının buz haline gelerek yeryü- 4 ....... züne inmesi olayıdır. dolu Su damlalarının hafif sertleşerek yeryüzü- 5 ....... ne inmesi olayıdır. C. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. Doğruysa “D”, yanlışsa “Y” yazalım. 1. (.......) Sisli havalarda görüş mesafesi azalır. 2. (.......) Yağmurlu havalarda dışarı çıkarken şemsiyeyi evde bırak- malıyız. 3. (.......) Dolu yağışı sebze ve meyvelere zarar verir. 4. (.......) Rüzgârlı havalarda mecbur kalmadıkça dışarı çıkmamalıyız. 5. (.......) Doğa olaylarının zararlarından önlem alarak kurtulamayız. 128

DOĞADA HAYAT Doğal Afetler A. Aşağıda harfleri karışık olarak verilmiş olan kelimeleri bulalım. Bulma- cada bulup sarıya boyayalım. P E D E RM I ĞÇ H E Y E LAN YN I GAN E S L EÇ I ĞH PÜ YD RMY B V E EAUAE S A P T RNL E C R K ÜGE L NE İ Ç I İ H ÖM L R N D Ç B. Aşağıdaki cümleleri uygun ifadelerle tamamlayalım. a. ................................ can ve mal kaybına ne- insanları den olan bir doğal afettir. yaşam toprak b. Doğal afetlerin zararlı etkilerini ................. deprem ............... alarak azaltmak mümkündür. Japonya önlem c. Doğal afetler konusunda .............................. .. bilinçlendirmek çok önemlidir. d. Ağaçlandırma çalışmaları yaparak sel ve ................................ kaymasının zararları azaltılabilir. e. ................................ Dünyanın en çok dep- rem olan ülkesidir. f. Deprem anında kapalı bir alandaysak ...... .......................... üçgeni oluşturmalıyız. 129

C. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. Bu cümleleri uygun tablolara yazalım. Hızla dışarı çıkmalıyız. DEPREMDEN ÖNCEKİ HAZIRLIKLAR Sakin olmalıyız. ....................................................... ....................................................... Deprem çantası hazırlan- ....................................................... malıdır. ....................................................... Pencerelerden uzak dur- ....................................................... malıyız. Yaşam üçgeni oluşturma- ....................................................... lıyız. DEPREM ESNASINDA YAPILACAKLAR Evler sert zemin üzerine yapılmalıdır. ....................................................... Açık bir alanda beklemeliyiz. ....................................................... Sağlam olmayan binalar ....................................................... güçlendirilmelidir. DEPREM SONRASI YAPILACAKLAR Depreme dayanıklı evler ....................................................... yapılmalıdır. ....................................................... Tatbikatlar yapılmalıdır. ....................................................... 130

DOĞADA HAYAT Yönümüzü Buluyoruz A. Aşağıdaki şekil üzerinde noktalı yerlere ana yönleri ve noktalı yer- lere uygun ifadeleri yazalım. .......... kuzeyi batı doğu güney .......... .......... a. Güneş’in doğduğu yöne .......... denir. .......... b. Güneş’in battığı yöne .......... denir. c. Kuzey’in tersi olan yöne ............... denir. d. Sırtımız güneyi gösterirken önümüz ............... gösterir. B. Aşağıdaki görselde Güneş, ağacın olduğu yerden doğmaktadır. Gör- sele göre soruları cevaplandıralım. KÖPRÜ a. Emre’nin batısında ne vardır? ............................. EV Emre b. Emre’nin güneyinde ne vardır? BAKKAL AĞAÇ ............................. c. Köprü, Emre’nin hangi yönündedir? ............................. 131

MİNİ TEST 11 C. Aşağıdaki resme göre soruları cevaplandıralım. UĞUR CEMİL Kuzey Batı Doğu SİNEM KAAN Güney AYŞE SUAT TANER SUNA 1. Kaanların evinin güneyinde 4. Suatların evinin kuzeyinde hangi arkadaşının evi vardır? hangi arkadaşının evi vardır? A. Uğur B. Cemil C. Taner A. Sinem B. Taner C. Kaan 2. Uğurların evinin doğusunda 5. Aşağıdaki çocuklardan hangisi- hangi arkadaşının evi vardır? nin doğusunda ev yoktur? A. Sinem B. Cemil C. Kaan A. Taner B. Kaan C. Cemil 3. Ayşe, Sinem’in evine gitmek is- 6. Kaan evden çıkıp batıya doğru tiyor. Ayşe hangi yönde yürü- yürüdüğünde karşısına hangi melidir? arkadaşının evi çıkar? A. Batı B. Doğu C. Kuzey A. Cemil B. Sinem C. Taner 132

DOĞADA HAYAT Dünya’nın Şekli ve Hareketleri A. Aşağıdaki görselleri inceleyelim. Dünyamızın şekline benzeyenlerin kutusunu boyayalım. B. Aşağıdaki ifadeler doğruysa “D”, yanlışsa “Y” yazalım. 1. (.......) Dünya’mızın şekli düzdür. 2. (.......) Dünya’mızın şekli yuvarlaktır. 3. (.......) Dünya’mız küre şeklindedir. 4. (.......) Dünya’mız üçgen şeklindedir. 5. (.......) Dünya’mızın yarısı yuvarlak, yarısı düzdür. 133

C. Aşağıdaki görseli inceleyelim. Görseli doğru ifade eden cümlenin ku- tusunu boyayalım. Dünya, Güneş’in etrafında döner. Güneş, Dünya’nın etrafında döner. Dünya kendi etrafında döner. D. Aşağıdaki görseli inceleyelim. İfadelerden doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y” yazalım. a.(.......) Dünya’nın iki hareketi vardır. b.(.......) Dünya, kendi etrafında döner. c.(.......) Dünya’nın kendi etrafında dönmesi sonucunda mevsimler oluşur. d.(.......) Dünya kendi etrafındaki dönüşünü 24 saatte tamamlar. e.(.......) Dünya’nın kendi etrafında dönmesi sonucunda gece ve gündüz oluşur. 134

DOĞADA HAYAT Dünya’nın Şekli ve Hareketleri A. Aşağıdaki görseli inceleyelim. Görseli doğru ifade eden cümlelerin ku- tusunu boyayalım. Dünya iki şekilde dönme hareketi yapar. Güneş, Dünya’nın etrafında döner. Dünya sadece Güneş’in etrafında döner. Dünya, kendi etrafında dönme hareketi yapar. Güneş hareketli, Dünya hareketsizdir. Dünya, Güneş’in etrafında dönme hareketi yapar. 135

B. Aşağıdaki çocuğun sorusuna göre uygun kutuları boyayalım. Dünya’nın Bir gün oluşur. Güneş’in etrafında Bir yıl oluşur. dönmesinin sonuçları Gece ve gündüz oluşur. nelerdir? Mevsimler oluşur. Depremler oluşur. C. Aşağıda zamanla ilgili ifadeler ve sayılar verilmiştir. İfadelerle sayıları eşleştirelim. 24 saat 1 hafta 28 gün 1 mevsim 7 gün Şubat 12 ay 1 gün 3 ay 1 ay 30 gün 1 yıl 136

DOĞADA HAYAT Her Mevsim Çok Güzel A. Aşağıdaki resimlerin altına B. Aşağıdaki cümleleri okuyalım. mevsimlerin isimlerini yazalım. Noktalı yerlere mevsim isimle- rini yazalım. ................................. ................................. a. En sıcak mevsimdir ................................. ........................................ ................................. b. Ağaçların çiçek açtığı bir mevsimdir. ........................................ c. En soğuk mevsimdir. ........................................ d. Kış mevsiminden önceki mevsimdir. ........................................ e. Yaprakların sarardığı mevsimdir. ........................................ f. Bol su içmemiz gereken mevsimdir. ........................................ g. Suların donduğu mevsimdir. ........................................ h. Yağmurların en fazla yağdığı mevsimdir. ........................................ ı. Hayvanların kış uykusundan uyandığı mevsimdir. ........................................ i. H avaların yavaş yavaş soğuma- ya başladığı mevsimdir. ........................................ 137

GÖKYÜZÜNÜ GÖZLEMLİYORUM 1. Toprağın canlanmaya başladığı A. Aşağıdaki resimleri inceleyelim. kuzuların melediği mevsimdir. Gök cisimlerini işaretleyelim. Yukarıda bahsedilen mevsim hangisidir? A. İlkbahar B. Sonbahar C. Yaz B. Aşağıdaki ifadeleri okuyalım. 2. Gündüz vakti yıldızları niçin gö- Doğruysa “D”, yanlışsa “Y” ya- remeyiz? zalım. A. Çünkü onlar gündüz vakti başka yerlere giderler. ( ..... ) Dünyamızdan baktığımız- B. Çünkü yıldızlar gündüz vakti da mavi renkte görünen ışık vermezler. alana gökyüzü denir. C. Çünkü Güneşin ışığı daha parlak olduğu için yıldızlar ( ..... ) Güneş,Ay ve yıldızlar görünmezler. gök cisimleridir. 3. “Derelerin, nehirlerin suları iyice ( ..... ) Gece gökyüzüne baktığı- azalır. Denizlerin suları ısınır.” mızda Güneş’i görürüz. Yukarıdaki durumlar hangi ( ..... ) Ay, Dünya’mızdan hep mevsimde gerçekleşir? aynı şekilde görülür. A. Yaz B. İlkbahar ( ..... ) Güneş, Dünya’mızı ısıtır C. Sonbahar ve aydınlatır. 4. Bilim adamları gökyüzünü aşağı- dakilerden hangisiyle incelerler? A. Dürbün B. Mercek C. Teleskop 138

DOĞADA HAYAT Etkinliklerle Doğada Hayat A. Aşağıdaki sorunun cevabı olan ifadelerdeki rakamları kutuların içine yazalım. Işık İnsan 6 Sergi 75 BİTKİLER BÜYÜRKEN NEYE Isı Hava İHTİYAÇ DUYAR? 4 1 Bulut Su 2 3 B. Aşağıdaki resimlerin altına hangi doğal afet olduğunu yazalım. FIRTINA SEL YANGIN ....................... ....................... ....................... ÇIĞ ....................... ....................... ....................... DEPREM TOPRAK 139 KAYMASI

C. Aşağıdaki görsele göre noktalı yerlere uygun ifadeleri yazalım. Kuzey Batı Doğu Güney a. İnek, koyunun ..................................... . b. Keçi, koyunun ..................................... . c. Koyun, hindinin ........................................ . d. At, koyunun ............................................. . D. Aşağıdaki atıkları ayrıştıralım. Ayrıştırmayı numaraları kullanarak yapalım. 1 Cam şişe 7 Kağıt parçaları 2 Plastik poşet 8 Anahtar KAĞIT CAM METAL PLASTİK 3 Şurup şişesi 9 Kullanılmış defter 4 Tencere 10 Eskimiş çaydanlık 5 Şampuan kabı 11 Gazoz şişesi 6 Eski gazete 12 Plastik tabak 140

DOĞADA HAYAT Değerlendirme -6 1. Aşağıdaki çocuklardan hangisi- 4. Aşağıdaki canlılardan hangisi nin davranışı doğrudur? doğanın kirlenmesinin sorum- A. Çöplerimi lusudur? A. Hayvanlar ayrıştırarak atarım. B. Bitkiler C. İnsanlar B. Mutfakta artan yağları 5. ........ çığ sel lavaboya dökerim deprem C. Parktaki çiçekleri topla- DOĞAL AFET yıp anneme götürürüm. Yukarıdaki çiçekte noktalı yere 2. Aşağıdakilerden hangisi en kısa hangisi gelmelidir? sürede doğaya karışır? A. Toprak Kayması A. B. Trafik kazası C. Hastalık B. C. 3. Aşağıdakilerden hangisi doğa 6. I. Meyve kabukları dostu enerji türüdür? II. Pet şişe A. Petrol enerjisi III. Ağaç yaprakları B. Kömür enerjisi IV. Naylon poşet C. Rüzgâr enerjisi Yukarıdakilerden hangileri ka- lıcı kirliliğe neden olur? A. I - III B. II - IV C. III - IV 141

7. Toprağın canlanmaya başladığı 11. Atatürk, padişaha kuzuların melediği mevsimdir. Düşmana karşı durmuş. Yurdumuzu kurtarmış Yukarıda bahsedilen mevsim Bu vatanı kurmuş. hangisidir? Yukarıdaki şiir okulda kutlanan A. İlkbahar B. Sonbahar özel günlerin hangisinde okun- malıdır? C. Yaz A. Hayvanları Koruma Günü 8. Binalar sağlam yapılmalıdır. B. İlköğretim Haftası Tatbikatlar yapılmalıdır. C. Cumhuriyet Bayramı Yukarıdaki önlemler hangi do- 12. Çöp yerine doğaya atılan pil, ğal afet içindir? poşet, şişe gibi atıklar hangisi- nin kirlenmesine neden olur? A. Çığ B. Deprem C. Sel A. Hava kirliliği 9. Güneş’in ............... yöne batı, B. Toprak kirliliği ............... yöne doğu diyoruz. C. Işık kirliliği Noktalı yerlere sırasıyla hangi- 13. Yerde yaprak sarı sarı, leri gelmelidir? Yağmur coşturdu suları. A. battığı, tepede Tepelere sisler indi B. doğduğu, battığı Ne şirindi, ne şirindi. C. battığı, doğduğu Yukarıdaki dörtlükte hangi 10. Bilinçli tüketici aşağıdakilerden mevsimden bahsedilmektedir? hangisini yapmaz? A. Ürünlerin son kullanım ta- A. Sonbahar B. Kış rihine bakar. B. Açıkta satılan besinleri almaz. C. İlkbahar C. İhtiyacı olmadığı halde am- balajını beğendiği ürünü alır. 14. Aşağıdaki doğal afetlerin han- gisinin oluşumunda insanların etkisi oldukça fazladır? A. Fırtına B. Yangın C. Deprem 142

MİNİ TESTLER CEVAP ANAHTARI MİNİ TEST - 1 1 - C 2 - C 3 - A 4 - B 5 - C 6 - A 7 - A 8 - C MİNİ TEST - 2 1 - C 2 - B 3 - C 4 - A 5 - B 6 - C 7 - A 8 - C MİNİ TEST - 3 1 - C 2 - A 3 - B 4 - C 5 - B 6 - A 7 - C 8 - C MİNİ TEST - 4 1 - C 2 - B 3 - A 4 - C 5 - B 6 - A 7 - B MİNİ TEST - 5 1 - B 2 - B 3 - B 4 - A 5 - C 6 - B 7 - C MİNİ TEST - 6 1 - B 2 - C 3 - A 4 - C 5 - B 6 - A 7 - C 8 - A MİNİ TEST - 7 1 - B 2 - C 3 - C 4 - B 5 - A 6 - B 7 - C MİNİ TEST - 8 1 - B 2 - C 3 - B 4 - A 5 - B 6 - C 7 - A 8 - A MİNİ TEST - 9 1 - A 2 - B 3 - C 4 - B 5 - C 6 - C 7 - A 8 - C MİNİ TEST - 10 1 - B 2 - B 3 - C 4 - C 5 - B 6 - C 7 - A MİNİ TEST - 11 1 - C 2 - B 3 - A 4 - A 5 - C 6 - B 143

DEĞERLENDİRME CEVAP ANAHTARI Değerlendirme 1 1-B 2-B 3-A 4-C 5-B 6-C 7-C 8-B 9 - B 10 - A 11 - B 12 - C 13 - C 14 - A 15 - B Değerlendirme 2 1-C 2-B 3-B 4-C 5-C 6-A 7-A 8-B 9-C 10 - B 11 - A 12 - C 13 - C Değerlendirme 3 1-C 2-B 3-A 4-A 5-C 6-C 7-A 8-B 9 - C 10 - A 11 - A 12 - C 13 - B 14 - A Değerlendirme 4 1-B 2-C 3-A 4-C 5-B 6-C 7-C 8-B 9 - B 10 - A 11 - B 12 - C 13 - B 14 - C Değerlendirme 5 1-C 2-A 3-C 4-B 5-A 6-B 7-B 8-C 9 - B 10 - A 11 - B 12 - A 13 - B 14 - A Değerlendirme 6 1-A 2-A 3-C 4-C 5-A 6-B 7-A 8-B 9-C 10 - C 11 - C 12 - B 13 - A 14 - B NOTLAR 144