tai-lieu-tu-hoc-toan-8

NGUY N CHÍN EM TÀI LI U T H C TOÁN 8

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 MỤC LỤC PHẦN I Đại số 1 CHƯƠNG 1 Phép nhân và phép chia đa thức 3 1 Nhân đa thức . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 A Lý thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 B Bài tập . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 2 Các hằng đẳng thức đáng nhớ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 A Lý thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 3 Phân tích đa thức thành nhân tử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 A Tóm tắt lý thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 B Phân loại các dạng toán và phương pháp giải . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 C Bài tập tự luyện . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 4 Chia đa thức. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 A Tóm tắt lý thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 B Phân loại các dạng toán và phương pháp giải . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 C Bài tập tự luyện . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 CHƯƠNG 2 Phân thức đại số 47 1 Tính chất cơ bản của phân thức, rút gọn phân thức. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 A Tóm tắt lý thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 B Ví dụ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 2 Các phép tính về phân thức . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 A Tóm tắt lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 B Các dạng toán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 C Bài tập tự luện . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 3 Một số phương pháp phân tích đa thức thành nhân tử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 A Phương pháp tách một hạng tử thành nhiều hạng tử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 B Phương pháp thêm và bớt cùng một hạng tử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 C Phương pháp hệ số bất định . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 D Phương pháp xét giá trị riêng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 E Bài tập . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 4 Tính chia hết của số nguyên . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 A Chứng minh quan hệ chia hết. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 B Tìm số dư . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 C Tìm điều kiện để chia hết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 D Bài tập . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang i/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 5 Tính chia hết đối với đa thức . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 A Tìm dư của phép chia mà không thực hiện phép chia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 B Sơ đồ Hoóc-ne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 C Chứng minh một đa thức chia hết cho một đa thức khác . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 D Bài tập . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 CHƯƠNG 3 Phương trình bậc nhất một ẩn 121 1 Khái niệm về phương trình. Phương trình bậc nhất. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 2 Phương trình tích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 3 Phương trình chứa ẩn ở mẫu thức . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 A Tóm tắt lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 B Các ví dụ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 C Bài tập tự luyện . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138 4 Giải bài toán bằng cách lập phương trình . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145 CHƯƠNG 4 Bất phương trình bậc nhất một ẩn 155 1 Liên hệ giữa thứ tự và phép cộng, phép nhân . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 A Tóm tắt lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 B Một số ví dụ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 2 Bất phương trình bậc nhất một ẩn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 A Tóm tắt lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 B Các dạng toán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 3 Phương trình chứa ẩn trong dấu giá trị tuyệt đối. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 A Tóm tắt lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 4 Bất phương trình chứa ẩn trong dấu trị tuyệt đối . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 A Tóm tắt lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 5 Bất phương trình tích. Bất phương trình thương . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177 6 Chuyên đề chứng minh bất đẳng thức . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 A Các tính chất của bất đẳng thức . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 B Các hằng bất đẳng thức . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 C Các phương pháp chứng minh bất đẳng thức . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 D Bất đẳng thức với số tự nhiên . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186 E Vài điểm chú ý khi chứng minh bất đẳng thức . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 D Áp dụng chứng minh bất đẳng thức vào giải phương trình . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189 7 Tìm giá trị nhỏ nhất, giá trị lớn nhất của một biểu thức. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209 A Giá trị nhỏ nhất, giá trị lớn nhất của một biểu thức . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209 B Tìm giá trị nhỏ nhất, giá trị lớn nhất của biểu thức chứa một biến. . . . . . . . . . . . . . 210 C Tìm giá trị nhỏ nhất, giá trị lớn nhất của biểu thức có quan hệ ràng buộc giữa các biến . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212 D Các chú ý khi tìm giá trị nhỏ nhất, giá trị lớn nhất của một biểu thức . . . . . . . . . . 214 E Bài toán cực trị với số tự nhiên . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang ii/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 PHẦN II Hình học 235 CHƯƠNG 1 Tứ giác 237 1 Tứ giác . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 A Tóm tắt lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 B Các dạng toán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 2 Hình thang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 A Tóm tắt lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 B Các dạng toán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 3 Dựng hình bằng thước và compa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248 A Bài tập . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250 4 Đối xứng trục . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 A Tóm tắt lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 B Các dạng toán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 C Bài tập tự luyện . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259 5 Hình bình hành . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 A Tóm tắt lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 B Các dạng toán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 C Bài tập tự luận . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264 6 Đối xứng tâm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269 A Lý thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269 B Bài tập . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270 7 Hình chữ nhật . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273 A Lý thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273 B Bài tập . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274 8 Hình thoi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280 A Tóm tắt lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280 B Các dạng toán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280 9 Hình vuông . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 A Tóm tắt lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 B Các dạng toán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 CHƯƠNG 2 Đa giác. Diện tích đa giác 295 1 Đa giác . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295 A Tóm tắt lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295 B Bài tập . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295 2 Diện tích của đa giác. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300 A Tóm tắt lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300 B Bài tập . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302 Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang iii/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 CHƯƠNG 3 Chuyên đề 321 1 Tìm tập hợp điểm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321 A Hai tập hợp bằng nhau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321 B Các tập hợp điểm đã học . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321 C Ví dụ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322 D Thứ tự nghiên cứu và trình bày lời giải bài toán tìm tập hợp điểm . . . . . . . . . . . . . . 324 E Phân chia các trường hợp trong bài toán tìm tập hợp điểm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325 F Bài tập . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327 2 Sử dụng công thức diện tích để thiết lập quan hệ về độ dài của các đoạn thẳng . . . . . . . . . . 338 A Các ví dụ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338 B Bài tập . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339 CHƯƠNG 4 Tam giác đồng dạng 347 1 Định lý Ta-lét. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347 A Lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347 B Bài tập . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350 2 Định lý Ta-lét đảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374 A Tóm tắt lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374 B Bài tập tự luyện . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375 3 Tính chất đường phân giác của tam giác . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381 A Tóm tắt lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381 B Bài tập tự luyện . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382 4 Các trường hợp đồng dạng của tam giác . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386 A Tóm tắt lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386 B Các dạng toán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386 Dạng 1. Trường hợp cạnh - cạnh - cạnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386 Dạng 2. Trường hợp cạnh - góc - cạnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387 Dạng 3. Trường hợp góc - góc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389 Dạng 4. Phối hợp các trường hợp cạnh - góc - cạnh và góc - góc . . . . . . . . . . . . . . . 396 Dạng 5. Dựng hình . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399 5 CÁC TRƯỜNG HỢP ĐỒNG DẠNG CỦA TAM GIÁC VUÔNG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403 A Các dạng toán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403 Dạng 1. Hai tam giác vuông đồng dạng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403 B Tỉ số các đường cao, tỉ số diện tích của hai tam giác đồng dạng . . . . . . . . . . . . . . . . 409 C Ứng dụng thực tế của tam giác đồng dạng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416 CHƯƠNG 5 Hình lăng trụ đứng. Hình chóp đều 419 Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang iv/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 1 Hình hộp chữ nhật . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419 A Tóm tắt lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419 B Các dạng toán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420 Dạng 1. Hình hộp chữ nhật. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420 Dạng 2. Diện tích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421 Dạng 3. Thể tích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426 Dạng 4. Các dạng khác . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427 CHƯƠNG 6 Đường thẳng và mặt phẳng trongkhông gian. Quan hệ song song 431 1 Hình lăng trụ đứng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431 A Tóm tắt lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431 B Bài tập . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432 2 Hình chóp đều. Hình chóp cụt đều . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434 A Tóm tắt lí thuyết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434 B Bài tập . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437 C Tính các đại lượng hình học bằng cách lập phương trình . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443 3 Toán cực trị hình học . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450 A Bài toán cực trị . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450 B Các bất đẳng thức thường dùng để giải toán cực trị. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452 C Các chú ý khi giải toán cực trị . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455 Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang v/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 PHẦN I ĐẠI SỐ Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 1/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 2/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 CHƯƠNG 1 PHÉP NHÂN VÀ PHÉP CHIA ĐA THỨC BÀI NHÂN ĐA THỨC A LÝ THUYẾT VÍ DỤ 1. Tính giá trị của biểu thức A = x4 − 17x3 + 17x2 − 17x + 20 tại x = 16.  LỜI GIẢI. Cách 1 Chú ý rằng x = 16 nên x − 16 = 0, do đó ta biến đổi để biểu thức chứa nhiều biểu thức dạng x − 16. A = x4 − 16x3 − x3 + 16x2 + x2 − 16x − x + 16 + 4 = x3(x − 16) − x2(x − 16) + x(x − 16) − (x − 16) + 4 = 4. Cách 2 Trong biểu thức A, ta thay các số 17 bởi x + 1, còn 20 bởi x + 4. A = x4 − x3(x + 1) + x2(x + 1) − x(x + 1) + x + 4 = x4 − x4 − x3 + x3 + x2 − x2 − x + x + 4 = 4. VÍ DỤ 2. Tìm ba số tự nhiên liên tiếp, biết rằng nếu cộng ba tích của hai trong ba số ấy, ta được 242.  LỜI GIẢI. Coi x − 1, x, x + 1 là ba số tự nhiên liên tiếp. Ta có x(x − 1) + x(x + 1) + (x − 1)(x + 1) = 242 ⇔ 3x2 − 1 = 242 ⇔ x2 = 81. Do x là số tự nhiên nên x = 9. Ba số tự nhiên cần tìm là 8; 9; 10. B BÀI TẬP 1. Nhân đơn thức với đa thức BÀI 1. Thực hiện phép tính 1 3xn · (6xn−3 + 1) − 2xn · (9xn−3 − 1). 2 5n+1 − 4.5n. Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 3/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 3 62 · 64 − 43 · (36 − 1).  LỜI GIẢI. 1 3xn(6xn−3 + 1) − 2xn(9xn−3 − 1) = 18x2n−3 + 3xn − 18x2n−3 + 2xn = 5xn. 2 5n+1 − 4.5n = 5.5n − 4.5n = 5n. 3 62 · 64 − 43(36 − 1) = (3.2)6 − (22)3(36 − 1) = 36 · 26 − 26 · 36 + 26 = 26. BÀI 2. Tìm x, biết 1 4(18 − 5x) − 12(3x − 7) = 15(2x − 16) − 6(x + 14). 2 5(3x + 5) − 4(2x − 3) = 5x + 3(2x + 12) + 1. 3 2(5x − 8) − 3(4x − 5) = 4(3x − 4) + 11. 4 5x − 3[4x − 2(4x − 3(5x − 2))] = 182.  LỜI GIẢI. 1 4(18 − 5x) − 12(3x − 7) = 15(2x − 16) − 6(x + 14) 72 − 20x − 36x + 84 = 30x − 240 − 6x − 84 156 − 56x = 24x − 324 156 + 324 = 24x + 56x 80x = 480 x = 6. 2 5(3x + 5) − 4(2x − 3) = 5x + 3(2x + 12) + 1 15x + 25 − 8x + 12 = 5x + 6x + 36 + 1 7x + 37 = 11x + 37 4x = 0 x = 0. 3 Ƅ Sưu tầm & biên soạn 2(5x − 8) − 3(4x − 5) = 4(3x − 4) + 11 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em 10x − 16 − 12x + 15 = 12x − 16 + 11 −2x − 1 = 12x − 5 5 − 1 = 12x + 2x 14x = 4 2 x= . 7 Trang 4/477

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 4 5x − 3[4x − 2(4x − 3(5x − 2))] = 182 5x − 3[4x − 2(4x − 15x + 6)] = 182 5x − 3[4x − 2(−11x + 6)] = 182 5x − 3[4x + 22x − 12] = 182 5x − 78x + 36 = 182 −73x = 182 − 36 x = −2. BÀI 3. Tính giá trị của các biểu thức 1 A = x3 − 30x2 − 31x + 1 tại x = 31. 2 B = x5 − 15x4 + 16x3 − 29x2 + 13x tại x = 14. 3 C = x14 − 10x13 + 10x12 − 10x11 + · · · + 10x2 − 10x + 10 tại x = 9.  LỜI GIẢI. 1 Vì x = 31 nên x − 31 = 0 do đó ta biến đổi A = x3 − 30x2 − 31x + 1 = x3 + x2 − 31x2 − 31x + 1 = x2(x − 31) + x(x − 31) + 1 = 1. 2 Vì x = 14 nên x − 14 = 0 do đó ta biến đổi B = x5 − 15x4 + 16x3 − 29x2 + 13x = x5 − 14x4 − x4 + 14x3 + 2x3 − 28x2 − x2 + 14x − x = x4(x − 14) − x3(14 − x) + 2x2(x − 14) + x(14 − x) − x = −x = −14. 3 Trong biểu thức C, ta thay các số 10 bởi x + 1. C = x14 − (x + 1)x13 + (x + 1)x12 − (x + 1)x11 + · · · + (x + 1)x2 − (x + 1)x + (x + 1) = x14 − x14 − x13 + x13 + x12 − x12 − x11 + · · · − x2 − x + x + 1 = 1. BÀI 4. Tính giá trị của biểu thức sau bằng cách thay số bởi chữ một cách hợp lý A = 1 · 1 − 1 · 650 − 4 + 4 2 651 105 3 315 · 651 105 315 651  LỜI GIẢI. Trang 5/477 ȍ GeoGebraPro Ƅ Sưu tầm & biên soạn Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 A = 1 · 1 − 1 · 650 − 4 + 4 2 651 105 3 315 · 651 105 315 651 = 2.315 + 1 · 1 − 3 · 3.651 + 650 − 4 + 4.3 315 651 315 651 315 · 651 315 Å 1 ã 1 −3 1 Å 1 ã 1 · 1 + 12 · 1 = 2+ · 4− −4· 315 615 315 651 315 651 315 1 a = 315 Đặt 1 . b = 651 Khi đó biểu thức có dạng A = (2 + a) b − 3a (4 − b) − 4ab + 12a = 2b + ab − 12a + 3ab − 4ab + 12a 2 = 2b = . 651 2. Nhân đa thức với đa thức BÀI 5. Thực hiện phép tính 1 A = (x − 1)(x5 + x4 + x3 + x2 + x + 1). 2 B = (x + 1)(x6 − x5 + x4 − x3 + x2 − x + 1).  LỜI GIẢI. 1 Ta có A = (x − 1)(x5 + x4 + x3 + x2 + x + 1) = (x6 + x5 + x4 + x3 + x2 + x) − (x5 + x4 + x3 + x2 + x + 1) = x6 − 1. 2 Ta có B = (x + 1)(x6 − x5 + x4 − x3 + x2 − x + 1) = (x7 − x6 + x5 − x4 + x3 − x2 + x) + (x6 − x5 + x4 − x3 + x2 − x + 1) = x7 + 1. BÀI 6. Tìm x, biết 1 (x + 2)(x + 3) − (x − 2)(x + 5) = 6. 2 (3x + 2)(2x + 9) − (x + 2)(6x + 1) = (x + 1) − (x − 6). 3 3(2x − 1)(3x − 1) − (2x − 3)(9x − 1) = 0  LỜI GIẢI. 1 (x + 2)(x + 3) − (x − 2)(x + 5) = 6 (x2 + 5x + 6) − (x2 + 3x − 10) = 6 2x + 16 = 6 2x = −10 x = −5. Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 6/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 2 (3x + 2)(2x + 9) − (x + 2)(6x + 1) = (x + 1) − (x − 6) 3 (6x2 + 31x + 18) − (6x2 + 13x + 2) = 7 18x + 16 = 7 18x = −9 x = −1. 2 3(2x − 1)(3x − 1) − (2x − 3)(9x − 1) = 0 3(6x2 − 5x + 1) − (18x2 − 29x − 3) = 0 (18x2 − 15x + 3) − (18x2 − 29x − 3) = 0 14x = 0 x = 0. BÀI 7. Cho a + b + c = 0. Chứng minh rằng M = N = P với M = a(a + b)(a + c); N = b(b + c)(b + a); P = c(c + a)(c + b).  LỜI GIẢI.  + c = −b a   Vì a + b + c = 0 ⇒ b + c = −a  a + b = −c. Do đó M = a(a + b)(a + c) = a(−c)(−b) = abc (1). N = b(b + c)(b + a) = b(−a)(−c) = abc (2). P = c(c + a)(c + b) = c(−b)(−a) = abc (3). Từ (1), (2) và (3) suy ra M = N = P . BÀI 8. Chứng minh rằng các hằng đằng thức 1 (x + a)(x + b) = x2 + (a + b)x + ab. 2 (x + a)(x + b)(x + c) = x3 + (a + b + c)x2 + (ab + bc + ca)x + abc.  LỜI GIẢI. Thực hiện phép toán nhân đa thức biến đổi VT thành VP. BÀI 9. Cho a + b + c = 2p. Chứng minh hứng hằng đẳng thức 2bc + b2 + c2 − a2 = 4p(p − a).  LỜI GIẢI. Trang 7/477 ȍ GeoGebraPro Ƅ Sưu tầm & biên soạn Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 Ta có 4p(p − a) = 2p · (2p − 2a) = (a + b + c)(a + b + c − 2a) = (a + b + c)(b + c − a) = (b + c)2 − a2 = 2bc + b2 + c2 − a2. BÀI 10. Xét các ví dụ 53 · 57 = 32021, 72 · 78 = 5616. Hãy xây dựng quy tắc nhân nhẩm hai số có hai chữ số, trong đó các chữ số hàng chục bằng nhau, còn chữ số hàng đơn vị có tổng bằng 10.  LỜI GIẢI. Ta xét hai số ab và ac thỏa mãn b + c = 10. Khi đó (10a + b)(10a + c) = 100a2 + 10ac + 10ab + bc = 100a2 + 10a(b + c) + bc = 100a2 + 100a + bc = 100a(a + 1) + bc. Quy tắc: Nhân chữ số hàng chục với chữ số hàng chục thêm 1 rồi viết vào sau tích đó tích của hai chữ số đơn vị (tích này viết bằng hai chữ số ). BÀI 11. Cho biểu thức M = (x − a)(x − b) + (x − b)(x − c) + (x − c)(x − a) + x2. Tính M theo a, b, c 1 11 biết rằng x = a + b + c. 2 22  LỜI GIẢI. Ta có M = (x − a)(x − b) + (x − b)(x − c) + (x − c)(x − a) + x2 = (x2 − ax − bx + ab) + (x2 − bx − cx + bc) + (x2 − ax − cx + ac) + x2 = 4x2 − 2x(a + b + c) + (ab + bc + ac) (1). Theo giả thiết x = 1 1 + 1 ⇔ 2x = a +b+ c. a+ b c 2 22 Do đó thay vào (1) ta được M = 4x2 − 4x2 + ab + bc + ac = ab + bc + ac. BÀI 12. cho dãy số 1, 3, 6, 10, 15, · · · , n(n + 1) , · · · . Chứng minh rằng tổng hai số hạng liên tiếp của 2 dãy bao giờ cũng là số chính phương.  LỜI GIẢI. n(n + 1) Xét dãy số có số hạng tổng quát un = 2 (n − 1)n n(n + 1) n2 − n + n2 +n Theo giả thiết un−1 + un = 2 + 2 = 2 = n2. Vậy tổng hai số hạng liên tiếp của dãy bao giờ cũng là số chính phương. BÀI 13. cho a gồm 31 số 1, số b gồm 38 số 1. Chứng minh rằng ab − 2 chia hết cho 3.  LỜI GIẢI. Vì a gồm 31 số 1 nên số a chia cho 3 dư 1. vì b gồm 38 số 1 nên số b chia cho 3 dư 2. Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 8/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 a = 3n + 1 Đặt với m, n ∈ Z. Khi đó b = 3m + 2 ab − 2 = (3n + 1)(3m + 2) − 2 = 9mn + 6n + 3m + 2 − 2 = 3(mn + 2n + m)...3 BÀI 14. Số 350 + 1 có là tích của hai số tự nhiên liên tiếp không? (1)  LỜI GIẢI. (2) Vì tích của hai số tự nhiên liên tiếp là một số chẵn và có số tận cùng là 0, 2, 6. Do đó phần dư của tích của hai số tự nhiên liên tiếp chia cho 3 là 0 hoặc 2. Mặt khác 350 + 1 chia cho 3 dư 1. Từ (1) và (2) suy ra số 350 + 1 không thể là tích của hai số tự nhiên liên tiếp. BÀI 15. 1 Thực hiện phép tính A = (29 + 27 + 1)(223 − 221 + 219 − 217 + 214 − 210 + 29 − 27 + 1). 2 Số 232 + 1 có là số nguyên tố không?  LỜI GIẢI. 1 Ta có A = (29 + 27 + 1)(223 − 221 + 219 − 217 + 214 − 210 + 29 − 27 + 1) = 232 + 223 + 223 − 224 + 218 − 217 − 217 + 29 + 29 − 210 + 1 = 232 + 2.223 − 224 + 218 − 2.217 + 2.29 − 210 + 1 = 232 + 1.  232 + 1 ...(29 + 27 + 1)  2 Vì ...(223 − 221 + 219 − 217 + 214 − 210 + 29 − 27 + 1).  232 + 1 nên (232 + 1) không là số nguyên tố. Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 9/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 BÀI CÁC HẰNG ĐẲNG THỨC ĐÁNG NHỚ A LÝ THUYẾT Thực hiện phép nhân đa thức, ta được các hằng đẳng thức đáng nhớ sau 1. (a + b)2 = a2 + 2ab + b2. 2. (a − b)2 = a2 − 2ab + b2. 3. (a + b)(a − b) = a2 − b2. 4. (a + b)3 = a3 + 3a2b + 3ab2 + b3 = a3 + b3 + 3ab(a + b). 5. (a − b)3 = a3 − 3a2b + 3ab2 − b3 = a3 + b63 − 3ab(a − b). 6. (a + b)(a2 − ab + b2) = a3 − b3. 7. (a − b)(a2 + ab + b2) = a3 + b3. Ta cũng có (a + b + c)2 = a2 + b2 + c2 + 2ab + 2bc + 2ca. Tổng quát của các công thức 3 và 7, ta có hằng đẳng thức an − bn = (a − b)(an−1 + an−2b + an−3b2 − · · · − abn−2 + bn−1) với mọi số lẻ n. Tổng quát của các hằng đẳng thức 1, 2, 4, 5, ta có công thức newton. (xem chuyên đề Tính chia hết đối với số nguyên). VÍ DỤ 1. Chứng minh rằng 3599 viết được dưới dạng tích của hai số tự nhiên khác 1.  LỜI GIẢI. Ta có 3599 = 3600 − 1 = 602 − 12 = (60 + 1)(60 − 1) = 61.59 VÍ DỤ 2. Chứng minh rằng biểu thức sau viết dưới dạng tổng các bình phương của hai biểu thức x2 + 2(x + 1)2 + 3(x + 2)2 + 4(x + 3)2  LỜI GIẢI. Ta có x2 + 2(x + 1)2 + 3(x + 2)2 + 4(x + 3)2 = x2 + 2(x2 + 2x + 1) + 3(x2 + 4x + 4) + 4(x2 + 6x + 9) = x2 + 2x2 + 4x + 2 + 3x2 + 12x + 12 + 4x2 + 24x + 36 = 10x2 + 40x + 50 = (x2 + 10x + 25)(9x2 + 30x + 25) = (x + 5)2 + (3x + 5)2. VÍ DỤ 3. Cho x + y + z = 0 và xy + yz + zx = 0. Chứng minh rằng x = y = z.  LỜI GIẢI. Ta có (x + y + z)2 = x2 + y2 + z2 + 2xy + 2yz + 2zx ⇔ 0 = x2 + y2 + z2 ⇒ x = y = z(= 0). Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 10/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 VÍ DỤ 4. 1 Tính A = −12 + 22 − 32 + 42 − · · · − 992 + 1002. 2 Tính A = −12 + 22 − 32 + 42 − · · · + (−1)n.n2.  LỜI GIẢI. 1 Ta có A = −12 + 22 − 32 + 42 − · · · − 992 + 1002 = (22 − 12) + (42 − 32) + · · · + (1002 − 992) = 1 + 2 + 3 + 4 + · · · + 99 + 100 100 · · · 101 = = 5050. 2 2 Xét hai trường hợp • Nếu n là chẵn thì A = (22 − 12) + (42 − 32) + · · · + (1002 − 992) = 1 + 2 + 3 + 4 + · · · + (n − 1) + n n(n + 1) =. 2 • Nếu n là lẻ thì A = (22 − 12) + (42 − 32) + · · · + (1002 − 992) = 1 + 2 + 3 + 4 + · · · + (n − 1) −2 n = n(n − 1) − n2 2 = −n(n + 1) 2 ! Hai kết quả trên có thể viết chung trong một công thức (−1)n · n(n + 1) . 2 VÍ DỤ 5. Cho x + y = a + b (1) x2 + y2 = a2 + b2 (2) Chứng minh rằng x3 + y3 = a3 + b3. (3)  LỜI GIẢI. (4) Ta có x3 + y3 = (x + y)(x2 − xy + y2) ȍ GeoGebraPro Từ (1) suy ra (x + y)2 = (a + b)2. Tức là x2 + 2xy + y2 = a2 + 2ab + b2. Do x2 + y2 = a2 + b2 nên 2xy = 2ab, suy ra xy = ab. Thay các kết quả (1), (2), (4) vào (3), ta được x3 + y3 = (x + y)(x2 + y2 − xy) = (a + b)(a2 + b2 − ab) = a3 + b3. VÍ DỤ 6. Cho a + b = m, a − b = n. Tính ab và a3 − b3 theo m và n.  LỜI GIẢI. m−n m+n , . Cách 1. Từ a+b= m, a−b = n, ta tính được b = a= 22 m + n m−n m2 − n2 Do đó ab = · = ; 22 4 Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 11/477 Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 a3 − b3 = m+n 3 m − n 3 (m + n)3 − (m − n)3 = − 22 8 3m2n + n3 Rút gọn biểu thức trên, ta được . 4 Cách 2. Ta có 4ab = (a + b)2 − (a − b)2 = m2 − n2 nên ab = m2 − n2 . 4 Ta có a3 − b3 = (a − b)(a2 + ab + b2) = (a − b) (a + b)2 − ab = Å − m2 − n2 ã = n(3m2 + n2) = 3m2n + n3 n m2 . 4 44 1. Bài tập BÀI 16. Tính giá trị của các biểu thức. 632 − 472 4372 − 3632 a) ; b) . 2152 − 1052 5372 − 4632  LỜI GIẢI. 632 − 472 (63 − 47)(63 + 47) 16 · 110 1 1= = =; 2152 − 1052 (215 − 105)(215 + 105) 110 · 320 20 4372 − 3632 (437 − 363)(437 + 363) 74 · 800 4 2 = = = . 5372 − 4632 (537 − 463)(537 + 463) 74 · 1000 5 BÀI 17. So sánh A = 262 − 242 và B = 272 − 252.  LỜI GIẢI. A = (26 − 24)(26 + 24) và B = (27 − 25)(27 + 25) = (26 − 24)(26 + 24 + 2) > A. BÀI 18. Tìm x, biết 4(x + 1)2 + (2x − 1)2 − 8(x − 1)(x + 1) = 11.  LỜI GIẢI. Ta có 4(x2 + 2x + 1) + (4x2 − 4x + 1) − 8(x2 − 1) − 11 = 0. Rút gọn ta được 4x + 2 = 0 ⇔ x = −1. 2 BÀI 19. Rút gọn biểu thức: 1 2x(2x − 1)2 − 3x(x + 3)(x − 3) − 4x(x + 1)2; 2 (a − b + c)2 − (b − c)2 + 2ab − 2ac; 3 (3x + 1)2 − 2(3x + 1)(3x + 5) + (3x + 5)2; 4 (3 + 1)(32 + 1)(34 + 1)(38 + 1)(316 + 1)(332 + 1); 5 (a + b − c)2 + (a − b + c)2 − 2(b − c)2; 6 (a + b + c)2 + (a − b − c)2 + (b − c − a)2 + (c − a − b)2; 7 (a + b + c + d)2 + (a + b − c − d)2 + (a + c − b − d)2 + (a + d − b − c)2. Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 12/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020  LỜI GIẢI. 1 2x(2x − 1)2 − 3x(x + 3)(x − 3) − 4x(x + 1)2 = 2x(4x2 − 4x + 1) − 3x(x2 − 9) − 4x(x2 + 2x + 1) = x3 − 16x2 + 25x; 2 (a − b + c)2 − (b − c)2 + 2ab − 2ac = (a2 + b2 + c2 + 2ac − 2ab − 2bc) − (b2 + c2 − 2bc) + 2ab − 2ac = a2; 3 Đặt a = 3x + 5, b = 3x + 1. Biểu thức đã cho trở thành b2 − 2ba + a2 = (a − b)2 = 42 = 16. 4 Nhân biểu thức đã cho với 3 − 1, ta được 364 − 1. Giá trị của biểu thức là 1 (364 − 1). 2 5 (a + b − c)2 + (a − b + c)2 − 2(b − c)2 = (a2 + b2 + c2 + 2ab − 2ac − 2bc) + (a2 + b2 + c2 − 2ab + 2ac − 2bc) − 2(b2 + c2 − 2bc) = 2a2; 6 (a + b + c)2 + (a − b − c)2 + (b − c − a)2 + (c − a − b)2 = (a2 + b2 + c2 + 2ab + 2ac + 2bc) + (a2 + b2 + c2 − 2ab − 2ac + 2bc) + (a2 + b2 + c2 − 2ab + 2ac − 2bc) = 4(a2 + b2 + c2); 7 (a + b + c + d)2 + (a + b − c − d)2 + (a + c − b − d)2 + (a + d − b − c)2 = [(a + b) + (c + d)]2 + [(a + b) − (c + d)]2 + [(a + c) − (b + d)]2 + [(a + d) − (b + c)]2 = 2(a + b)2 + 2(c + d)2 + (a + c)2 + (b + d)2 + (a + d)2 + (b + c)2 − 2(ad + bc + ac + bd) = 4(a2 + b2 + c2 + d2). BÀI 20. Cho x + y = 3. Tính giá trị của biểu thức A = x2 + 2xy + y2 − 4x − 4y + 1.  LỜI GIẢI. Ta có A = (x + y)2 − 4(x + y) + 1 = 32 − 4 · 3 + 1 = −2. BÀI 21. Cho a2 + b2 + c2 = m. Tính giá trị của biểu thức sau theo m. A = (2a + 2b − c)2 + (2b + 2c − a)2 + (2c + 2a − b)2.  LỜI GIẢI. Đặt x = a + b + c thì A = (2x − 3c)2 + (2x − 3b)2 + (2x − 3a)2 = (4x2 − 12xc + 9c2) + (4x2 − 12xb + 9b2) + (4x2 − 12xa + 9a2) = 12x2 − 12(a + b + c) + 9(a2 + b2 + c2) = 12x2 − 12x2 + 9m = 9m. Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 13/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 BÀI 22. Hãy viết các số sau đây dưới dạng tích của hai số tự nhiên khác 1. a) 899; b) 9991.  LỜI GIẢI. 1 899 = 900 − 1 = 302 − 12 = (30 − 1)(30 + 1) = 29 · 31; 2 9991 = 10 000 − 9 = 1002 − 32 = (100 − 3)(100 + 3) = 97 · 103. BÀI 23. Chứng minh rằng hiệu sau đây là một số gồm toàn các chữ số như nhau. 77782 − 22232  LỜI GIẢI. Ta có 7 7782 − 2 2232 = (7 778 − 2 223)(7 778 + 2 223) = 5 555 · 10 001 = 55 555 555. BÀI 24. Chứng minh các hằng đẳng thức: 1 (a + b + c)2 + a2 + b2 + c2 = (a + b)2 + (b + c)2 + (c + a)2; 2 x4 + y4 + (x + y)4 = 2(x2 + xy + y2)2.  LỜI GIẢI. 1 Ta có (a + b + c)2 + a2 + b2 + c2 = (a2 + b2 + c2 + 2ab + 2bc + 2ca) + (a2 + b2 + c2). (a2 + 2ab + b2) + (b2 + 2bc + c2) + (c2 + 2ca + a2) = (a + b)2 + (b + c)2 + (c + a)2; 2 Ta có x4 + y4 + (x + y)4 = x4 + y4 + (x2 + y2 + 2xy)2 = 2(x4 + y4 + x2y2 + 2x3y + x2y2 + 2xy3) = 2(x4 + y4 + 2x2y2 + 2x3y + 2xy3) = 2(x2 + xy + y2)2. BÀI 25. Cho a2 − b2 = 4c2. Chứng minh hằng đẳng thức (5a − 3b + 8c)(5a − 3b − 8c) = (3a − 5b)2.  LỜI GIẢI. (3a − 5b)2 = 9a2 + 25b2 − 30ab = 25a2 + 9b2 − 30ab − 16(a2 − b2) = (5a)2 + (3b)2 − 2 · (5a)(3b) − 16 · 4c2 = (5a − 3b)2 − (8c)2 = (5a − 3b − 8c)(5a − 3b + 8c). BÀI 26. Chứng minh rằng nếu (a2 + b2)(x2 + y2) = (ax + by)2 với x, y khác 0 thì a = b . xy  LỜI GIẢI. (a2 + b2)(x2 + y2) = (ax + by)2 ⇔ a2x2 + b2y2 + a2y2 + b2x2 = a2x2 + b2y2 + 2abxy ⇔ a2y2 − 2abxy + b2x2 = 0 ⇔ (ay − bx)2 = 0 ⇔ ay − bx = 0 ⇔ a = b với x, y = 0. xy Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 14/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 BÀI 27. Chứng minh rằng nếu (a2 + b2 + c2)(x2 + y2 + z2) = (ax + by + cz)2 với x, y, z khác 0 thì abc = =. xyz  LỜI GIẢI. (a2 + b2 + c2)(x2 + y2 + z2) = (ax + by + cz)2 ⇔ (a2y2 − 2abxy + b2x2) + (a2z2 − 2acxz + c2x2) + (b2z2 − 2bcyz + c2y2) = 0 ⇔ (ay − bx)2 + (az − cx)2 + (bz − cy)2 = 0 ⇔ ay − bx = 0, az − cx = 0, bz − cy = 0 ⇒ a = b = c với x, y, z = 0. xyz BÀI 28. Cho (a + b)2 = 2(a2 + b2). Chứng minh rằng a = b.  LỜI GIẢI. Ta có (a + b)2 = 2(a2 + b2) ⇔ a2 + 2ab + b2 = 2a2 + 2b2 ⇔ 0 = a2 − 2ab + b2 ⇔ 0 = (a − b)2 ⇔0=a−b ⇔a=b BÀI 29. Chứng minh rằng a = b = c nếu có một trong các điều kiện sau: 1 a2 + b2 + c2 = ab + bc + ca; 2 (a + b + c)2 = 3(a2 + b2 + c2); 3 (a + b + c)2 = 3(ab + bc + ca).  LỜI GIẢI. 1 a2 + b2 + c2 = ab + bc + ca ⇔ 2a2 + 2b2 + 2c2 = 2ab + 2bc + 2ca ⇔ (a2 − 2ab + b2) + (b2 − 2bc + c2) + (c2 − 2ca + a2) = 0 ⇔ (a − b)2 + (b − c)2 + (c − a)2 = 0 ⇔ a − b = 0, b − c = 0, c − a = 0 Suy ra a = b = c. 2 (a + b + c)2 = 3(a2 + b2 + c2) ⇔ a2 + b2 + c2 + 2ab + 2bc + 2ca = 3a2 + 3b2 + 3c2 ⇔ ab + bc + ca = a2 + b2 + c2 theo câu a) suy ra a = b = c. 3 theo câu b) (a + b + c)2 = 3(a2 + b2 + c2) = 3(ab + bc + ca). Suy ra a2 + b2 + c2 = ab + bc + ca, theo câu a) a = b = c. Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 15/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 BÀI 30. Hãy viết các biểu thức sau dưới dạng tổng của ba bình phương: 1 (a + b + c)2 + a2 + b2 + c2; 2 2(a − b)(c − b) + 2(b − a)(c − a) + 2(b − c)(a − c).  LỜI GIẢI. 1 (a + b + c)2 + a2 + b2 + c2 = (a2 + b2 + c2 + 2ab + 2bc + 2ca) + (a2 + b2 + c2) = (a2 + 2ab + b2) + (a2 + 2ab + b2) + (b2 + 2bc + c2) = (a + b)2 + (a + b)2 + (b + c)2; 2 Đặt x = a − b, y = b − c, x = c − a thì biểu thức trở thành −2xy − 2xz − 2yz = x2 + y2 + z2 − (x + y + z)2 = (a − b)2 + (b − c)2 + (c − a)2. BÀI 31. Tính giá trị của biểu thức a4 + b4 + c4, biết rằng a + b + c = 0 và: a) a2 + b2 + c2 = 2; b) a2 + b2 + c2 = 1.  LỜI GIẢI. (a2 + b2 + c2)2 , Theo công thức a4 + b4 + c4 = 2 ta có a) a4 + b4 + c4 = 22 = 2; b) a4 + b4 + c4 = 12 = 1 2 . 22 BÀI 32. Cho a + b + c = 0. Chứng minh a4 + b4 + c4 bằng mỗi biểu thức: (1) 1 2(a2b2 + b2c2 + c2a2); 2 2(ab + bc + ca)2; (2) (a2 + b2 + c2)2 (3) 3. 2  LỜI GIẢI. 1 Bình phương hai vế của a + b + c = 0, được a2 + b2 + c2 + 2(ab + bc + ca) = 0 ⇔ a2 + b2 + c2 = −2(ab + bc + ca) Bình phương hai vế của (1), được a4 + b4 + c4 + 2(a2b2 + b2c2 + c2a2) = 4 [a2b2 + b2c2 + c2a2 + 2abc(a + b + c)] = 4(a2b2 + b2c2 + c2a2) Suy ra a4 + b4 + c4 = 2(a2b2 + b2c2 + c2a2) 2 Bình phương hai vế của (1), được a4 + b4 + c4 + 2(a2b2 + b2c2 + c2a2) = 4(ab + bc + ca)2 Từ (2) suy ra 2(ab + bc + ca)2 = a4 + b4 + c4 + 2(a2b2 + b2c2 + c2a2) 2 Từ (3) và câu a) suy ra a4 + b4 + c4 = 2(ab + bc + ca)2. 3 Bình phương hai vế của (1), chia cho 2, được (a2 + b2 + c2)2 = 2(ab + bc + ca)2 = a4 + b4 + c4. 2 BÀI 33. Chứng minh rằng các biểu thức sau luôn luôn có giá trị dương với mọi giá trị của biến: Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 16/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 c) 2x2 + 2x + 1. a) 9x2 − 6x + 2; b) x2 + x + 1;  LỜI GIẢI. 1 9x2 − 6x + 2 = (3x)2 − 2 · 3x + 1 + 1 = (3x − 1)2 + 1 > 0; 2 x2 +x +1 = x2 +2 · 1 + 1 + 3 = Å + 1 ã2 + 3 > 0; x x 2 44 24 3 2x2 + 2x + 1 = x2 + (x2 + 2x + 1) = x2 + (x + 1)2 > 0. BÀI 34. Tìm giá trị nhỏ nhất của các biểu thức: a) A = x2 − 3x + 5; b) B = (2x − 1)2 + (x + 2)2.  LỜI GIẢI. 3 ã2 1 A = x2 − 3x + 5 = x2 − 2 · 3 + 9 + 11 = Å − + 11 11 x x . 2 44 24 4 11 3 Giá trị nhỏ nhất của là A = khi x = . 42 2 B = (2x − 1)2 + (x + 2)2 = 5x2 + 5 5. Giá trị nhỏ nhất của là B = 5 khi x = 0. BÀI 35. Tìm giá trị lớn nhất của các biểu thức: a) A = 4 − x2 + 2x; b) B = 4x − x2.  LỜI GIẢI. 5. 1 A = 4 − x2 + 2x = 5 − (x2 − 2x + 1) = 5 − (x − 1)2 4. Giá trị lớn nhất của biểu thức là A = 5 khi x = 1. 2 B = 4x − x2 = 4 − (x2 − 2 · 2x + 2) = 4 − (x − 2)2 Giá trị lớn nhất của biểu thức là B = 4 khi x = 2. BÀI 36. Chứng minh rằng: 1 Nếu p và p2 + 8 là các số nguyên tố thì p2 + 2 cũng là số nguyên tố. 2 Nếu p và 8p2 + 1 là các số nguyên tố thì 2p + 1 cũng là số nguyên tố.  LỜI GIẢI. 1 Xét p = 3k + 1, (k nguyên) thì p2 + 8 ... 3, là hợp số. Xét p = 3k + 2 thì p2 + 8 ... 3, là hợp số. Vậy p = 3k, mà p là số nguyên tố nên p = 3. Khi đó p2 + 2 = 11, là số nguyên tố. 2 Xét p = 3k + 1, (k nguyên) thì 8p2 + 1 ... 3, là hợp số. Xét p = 3k + 2 thì 8p2 + 1 ... 3, là hợp số. Vậy p = 3k, mà p là số nguyên tố nên p = 3. Khi đó 2p + 1 = 7, là số nguyên tố. BÀI 37. Chứng minh các số sau là hợp số Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 17/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 a) 999991. b) 1000027.  LỜI GIẢI. 1 Ta có 999991 = 1000000 − 9 = 10002 − 32 = 1003 · 997 nên là hợp số. 2 Ta có 1000027 = 1003 + 33 ... 100 + 3 nên là hợp số. BÀI 38. Thực hiện phép tính: 1 (x − 2)3 − x(x + 1)(x − 1) + 6x(x − 3). 2 (x − 2)(x2 − 2x + 4)(x + 2)(x2 + 2x + 4).  LỜI GIẢI. 1 Ta có A = (x − 2)3 − x(x + 1)(x − 1) + 6x(x − 3) = x3 − 6x2 + 12x − 8 − x3 + x + 6x2 − 18x = −5x − 8. 2 Ta có B = (x − 2)(x2 − 2x + 4)(x + 2)(x2 + 2x + 4) = (x + 2)(x2 − 2x + 4) · (x − 2)(x2 + 2x + 4) = (x3 + 8)(x3 − 8) = x6 − 64. BÀI 39. Tìm x biết: 1 (x − 3)(x2 + 3x + 9) + x(x + 2)(2 − x) = 1. 2 (x + 1)3 − (x − 1)3 − 6(x − 1)2 = −10.  LỜI GIẢI. 1 Ta có (x − 3)(x2 + 3x + 9) + x(x + 2)(2 − x) = 1 ⇔ x3 − 33 + x(4 − x2) = 1 ⇔ x = 7. 2 Ta có (x + 1)3 − (x − 1)3 − 6(x − 1)2 = −10 ⇔ 6x2 + 2 − 6(x2 − 2x + 1) = −10 ⇔ x = −1. 2 BÀI 40. Rút gọn các biểu thức: 1 (a + b + c)3 − (b + c − a)3 − (a + c − b)3 − (a + b − c)3. 2 (a + b)3 + (b + c)3 + (c + a)3 − 3(a + b)(b + c)(c + a).  LỜI GIẢI. Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 18/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 1 Ta có (a + b + c)3 − (b + c − a)3 − (a + c − b)3 − (a + b − c)3 = [a + (b + c)]3 − [(b + c) − a]3 − [a − (b − c)]3 − [a − (b − c)]3 = 6(b + c)2a + 2a3 − 2a3 − 6a(b − c)2 = 24abc. 2 Ta có (a + b)3 + (b + c)3 + (c + a)3 − 3(a + b)(b + c)(c + a) = 2a3 + 2b3 + 2c3 + 3(a2b + ab2 + a2c + ac2 + b2c + bc2) − 3(a2b + ab2 + a2c + ac2 + b2c + bc2 + 2abc = 2(a3 + b3 + c3 − 3abc). BÀI 41. Chứng minh các hằng đẳng thức: 1 (a + b + c)3 − a3 − b3 − c3 = 3(a + b)(b + c)(c + a). 2 a3 + b3 + c3 − 3abc = (a + b + c)(a2 + b2 + c2 − ab − bc − ca).  LỜI GIẢI. 1 Ta có (a + b + c)3 − a3 − b3 − c3 = [(a + b + c)3 − a3] − [b3 + c3] = (b + c)[(a + b + c)2 + a(a + b + c) + a2] − (b + c)(b2 − bc + c2) = (b + c)(3a2 + 3ab + 3ac + 3bc) = 3(a + b)(b + c)(c + a). 2 Ta có a3 + b3 + c3 − 3abc = (a + b)3 + c3 − 3ab(a + b + c) = (a + b + c)[(a + b)2 − c(a + b) + c2 − 3ab] = (a + b + c)(a2 + b2 + c2 − ab − bc − ca). BÀI 42. Cho a + b + c = 0. Chứng minh a3 + b3 + c3 = 3abc.  LỜI GIẢI. Từ giả thiết a + b + c = 0 ⇒ c = −(a + b), thay vào đẳng thức cần chứng minh ta được a3 + b3 − (a + b)3 = −3ab(a + b) ⇔ −3ab2 − 3a2b = −3ab2 − 3a2b Vậy ta có điều phải chứng minh. BÀI 43. Cho x + y = a và xy = b. tính giá trị của các biểu thức sau theo a và b. a) x2 + y2. b) x3 + y3. c) x4 + y4. d) x5 + y5.  LỜI GIẢI. Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 19/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 1 Ta có x2 + y2 = (x + y)2 − 2xy = a2 − 2b. 2 Ta có x3 + y3 = (x + y)3 − 3xy(x + y) = a3 − 3ab. 3 Ta có x4 + y4 = (x2 + y2)2 − 2x2y2 = (a2 − 2b)2 − 2b2 = a4 − 4a2b + 2b2. 4 Ta có x5 + y5 = (x3 + y3)(x2 + y2) − x2y2(x + y) = (a3 − 3ab)(a2 − 2b) − b2a = a5 − 2a3b − 3a3b + 6ab2 − ab2 = a5 − 5a3b + 5ab2 BÀI 44. 1 Cho x + y = 1. Tính giá trị của biểu thức x3 + y3 + 3xy. 2 Cho x − y = 1. Tính giá trị của biểu thức x3 − y3 − 3xy.  LỜI GIẢI. 1 Ta có x3 + y3 + 3xy = (x + y)3 − 3xy(x + y) + 3xy = 1 − 3xy + 3xy = 1. 2 Ta có x3 − y3 − 3xy = (x − y)3 + 3xy(x − y) − 3xy = 1 + 3xy − 3xy = 1. BÀI 45. Cho a + b = 1. Tính giá trị của biểu thức M = a3 + b3 + 3ab(a2 + b2) + 6a2b2(a + b).  LỜI GIẢI. Ta có M= (a + b)3 − 3ab(a + b) + 3ab[(a + b)2 − 2ab] + 6a2b2(a + b) = 1 − 3ab + 3ab − 6a2b2 + 6a2b2 = 1. BÀI 46. 1 Cho x + y = 2 và x2 + y2 = 10. Tính giá trị của biểu thức x3 + y3. 2 Cho x + y = a và x2 + y2 = b. Tính giá trị của biểu thức x3 + y3 theo a, b.  LỜI GIẢI. 1 Từ giả thiết ta có x + y = 2và (x + y)2 − 2xy = 10 suy ra xy = −3 nên x3 + y3 = (x + y)3 − 3xy(x + y) = 26. 2 Từ giả thiết ta có x + y = avà (x + y)2 − 2xy = b suy ra xy = a2 − b nên x3 + y3 = (x + y)3 − 2 3ab − a3 3xy(x + y) = . 2 BÀI 47. 1 Nếu số n là tổng của hai số chính phương thì 2n cũng là tổng của hai số chính phương. 2 Nếu số 2n là tổng của hai số chính phương thì n cũng là tổng của hai số chính phương. 3 Nếu n là tổng của hai số chính phương thì n2 cũng là tổng của hai số chính phương. 4 Nếu mỗi số m và n đều là tổng của hai số chính phương thì tích mn cũng là tổng của hai số chính phương.  LỜI GIẢI. Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 20/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 1 Giả sử n = a2 + b2 (a, b ∈ N). Khi đó 2n = 2a2 + 2b2 = (a + b)2 + (a − b)2. 2 Giả sử 2n = a2 + b2 (a, b ∈ N). Khi đó a2 + b2 Å a + b ã2 Å a − b ã2 n= = + . 22 2 Vì a2 + b2 là số chẵn nên a và b cùng tính chẵn, lẻ. Do đó, a + b và a − b đều là số nguyên. 22 3 Giả sử n = a2 + b2 (a, b ∈ N). Khi đó n2 = (a2 + b2)2 = (a2 − b2)2 + (2ab)2. 4 Giả sử m = a2 + b2, n = c2 + d2. Khi đó, mn = (a2 + b2)(c2 + d2) = a2c2 + a2d2 + b2c2 + b2d2 = (ac + bd)2 + (ac − bd)2. BÀI 48. Mỗi số sau là bình phương của số tự nhiên nào? a) A = 99 . . . 9 00 . . . 0 25. b) B = 99 . . . 9 8 00 . . . 0 1. nn nn c) C = 44 . . . 4 88 . . . 8 9. d) D = 11 . . . 1 22 . . . 2 5. n n−1 n n+1  LỜI GIẢI. 1 Đặt a = 99 . . . 9 ta có 10n = a + 1. Do đó, n A = (a · 10n) · 100 + 25 = a(a + 1) · 100 + 25 = 100a2 + 100a + 25 = (10a + 5)2 = (99 . . . 9 5)2. n−1 2 Đặt a = 99 . . . 9 ta có 10n = a + 1. Do đó, n B = 99 . . . 9 ·10n+2 + 8 00 . . . 0 1 = a(a + 1) · 100 + 80(a + 1) + 1 nn = 100a2 + 180a + 81 = (10a + 9)2 = (99 . . . 9)2. n+1 3 Đặt a = 11 . . . 1 ta có 10n = 9a + 1. Do đó, n C = 4a · 10n + 8a + 1 = 4a(9a + 1) + 8a + 1 = 36a2 + 12a + 1 = (6a + 1)2 = (66 . . . 6 7)2. n−1 Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 21/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 4 Đặt a = 11 . . . 1 ta có 10n = 9a + 1. Do đó, n D = a · 10n+2 + 20(10a + 1) + 5 = a(900a + 100) + 200a + 25 = 900a2 + 300a + 25 = (30a + 5)2 = (33 . . . 3 5)2. n BÀI 49. Chứng minh rằng các biểu thức sau là số chính phương: a) A = 11 . . . 1 − 22 . . . 2. b) B = 11 . . . 1 + 44 . . . 4 +1. 2n n 2n n  LỜI GIẢI. Đặt a = 11 . . . 1 ta có 10n = 9a + 1. n 1 A = 11 . . . 1 − 22 . . . 2 = 11 . . . 1 00 . . . 0 −2 · 11 . . . 1 = a(9a + 1) + a − 2a = (3a)2. 2n n nn n 2 B = 11 . . . 1 + 44 . . . 4 +1 = a(9a + 1) + a + 4a + 1 = (3a + 1)2. 2n n BÀI 50. 1 Cho a = 11 . . . 1, b = 1 00 . . . 0 5. Chứng minh rằng ab + 1 là số chính phương. n n−1 2 Cho một dãy số có số hạng đầu là 16, các số hạng sau là số tạo thành bằng cách viết chèn số 15 vào chính giữa số hạng liền trước: 16, 1156, 111556, . . . Chứng minh mọi số hạng của dãy đều là số chính phương.  LỜI GIẢI. 1 Ta có 9a + 1 = 10n, b = 10n + 5 = 9a + 6. Do đó ab + 1 = a(9a + 6) + 1 = 9a2 + 6a + 1 = (3a + 1)2. 2 Ta cần chứng minh mọi số có dạng A = 11 . . . 1 55 . . . 5 6 đều là số chính phương. Thật vậy, đặt n n−1 11 . . . 1 = a thì 10n = 9a + 1nên n A = 11 . . . 1 ·10n + 55 . . . 5 6 = a(9a + 1) + 5a + 1 = (3a + 1)2. n n−1 BÀI 51. Chứng minh rằng ab + 1 là số chính phương với a = 11 . . . 1 2, b = 1 11 . . . 1 4. nn  LỜI GIẢI. Ta nhận thấy b = a + 2 nên ab + 1 = a(a + 2) + 1 = (a + 1)2. BÀI 52. Chứng minh với mọi số tự nhiên a, tồn tại số tự nhiên b sao cho ab + 4 là số chính phương.  LỜI GIẢI. Với mọi số tự nhiên a, ta chọn b = a + 4 khi đó ab + 4 = a(a + 4) + 4 = (a + 2)2. Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 22/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 BÀI 53. Cho a là số gồm 2n chữ số 1, b là số gồm n + 1 chữ số 1, c là số gồm n chữ số 6. Chứng minh a + b + c + 8 là số chính phương.  LỜI GIẢI. Đặt k = 11 . . . 1. Khi đó, n a = 11 . . . 1 = 11 . . . 1 00 . . . 0 + 11 . . . 1 = k(9k + 1) + k = 9k2 + 2k 2n n n n b = 11 . . . 1 = 10k + 1; n+1 c = 66 . . . 6 = 6k. n Suy ra a + b + c + 8 = 9k2 + 2k + 10k + 1 + 6k = (3k + 2)2. BÀI 54. Chứng minh rằng biểu thức sau không là lập phương của một số tự nhiên 10150 + 5 · 1050 + 1.  LỜI GIẢI. Ta có 1050 3 < 10150 + 5 · 1050 + 1 < 10150 + 3 · 1050 2 + 3 · 1050 + 1 = (1050 + 1)3. Vây 10150 + 5 · 1050 + 1 không là lập phương của một số tự nhiên. BÀI 55. Chứng minh rằng tích ba số nguyên dương liên tiếp không là lập phương của một số tự nhiên.  LỜI GIẢI. Giả sử ba số nguyên liên tiếp là n − 1, n, n + 1. Ta có (n − 1)3 < (n − 1)n(n + 1) = n(n2 − 1) = n3 − n < n3 Từ đó ta thấy (n − 1)n(n + 1) không là lập phương của một số tự nhiên. 1 11 . . . 1 − 33 . . . 3 00 . . . 0 là lập phương của một số tự nhiên. BÀI 56. Chứng minh rằng số A = n nn 3  LỜI GIẢI. ĐỀ BÀI CÓ VẤN ĐỀ BÀI 57. Chia 27 quả cân có khối lượng 10, 20, 30, . . . , 270 gam thành ba nhóm có khối lượng bằng nhau.  LỜI GIẢI. Trước hết ta thấy n + (n + 5) + (n + 7) = 3n + 12 = A; (n + 1) + (n + 3) + (n + 8) = 3n + 12 = A; (n + 2) + (n + 4) + (n + 6) = n + 12 = A. Áp dụng nhận xét trên vào chia chín quả cân 10, 20, 30, . . . , 90 thành ba nhóm như trên, khối lượng các nhóm đều bằng nhau. Làm tương tự cho hai nhóm 100, 110, 120, . . . , 1800 và 190, 200, 210, . . . , 270. Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 23/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 BÀI 58. Chia 18 quả cân có khối lượng 12, 22, 32, . . . , 182 gam thành ba nhóm có khối lượng bằng nhau.  LỜI GIẢI. Trước hết ta thấy n2 + (n + 5)2 = 2n2 + 10n + 25 = A + 12; (n + 1)2 + (n + 4)2 = 2n2 + 10n + 17 = A + 4; (n + 2)2 + (n + 3)2 = 2n2 + 10n + 13 = A. Áp dụng các đẳng thức trên: Lần thứ nhất, chia sáu quả cân 12, 22, . . . , 62 thành ba phần: A + 12, A + 4, A. Lần thứ hai, chia sáu quả cân 72, 82, . . . , 122 thành ba phần: B, B + 12, B + 4. Lần thứ ba, chia chín quả cân 132, 142, . . . , 182 thành ba phần: C + 4, C, C + 12. Nhóm thứ nhất gồm các phần: A + 12, B, C + 4. Nhóm thứ hai gồm các phần: A + 4, B + 12, C. Nhóm thứ ba gồm các phần: A, B + 4, C + 12. Khối lượng mỗi nhóm đều bằng A + B + C + 16. BÀI 59. Chia 27 quả cân có khối lượng 12, 22, 32, . . . , 272 gam thành ba nhóm có khối lượng bằng nhau.  LỜI GIẢI. Trước hết ta thấy n2 + (n + 5)2 + (n + 7)2 = 3n2 + 24n + 74 = A + 18; (n + 1)2 + (n + 3)2 + (n + 8)2 = 3n2 + 24n + 74 = A + 18; (n + 2)2 + (n + 4)2 + (n + 6)2 = 3n2 + 24n + 56 = A. Áp dụng các đẳng thức trên ta chia các quả cân thành ba nhóm như sau Nhóm thứ nhất gồm các phần: A, B + 18, C + 18. Nhóm thứ hai gồm các phần: A + 18, B, C + 18. Nhóm thứ ba gồm các phần: A + 18, B + 18, C. Khối lượng mỗi nhóm đều bằng A + B + C + 36. Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 24/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 BÀI PHÂN TÍCH ĐA THỨC THÀNH NHÂN TỬ A TÓM TẮT LÝ THUYẾT Phương pháp Để phân tích đa thức thành nhân tử, ta thường dùng các phương pháp Đặt nhân tử chung: AB + AC = A(B + C). Dùng các hằng đẳng thức đáng nhớ. Nhóm hạng tử: việc nhóm các hạng tử một cách thích hợp nhằm làm xuất hiện dạng hằng đẳng thức hoặc xuất hiện nhân tử chung mới. Tách hạng tử. Thêm bớt hạng tử. Đặt ẩn phụ. Phối hợp nhiều phương pháp. Trong phạm vi bài viết này sẽ trình bày ba phương pháp đầu. Bốn phương pháp còn lại sẽ trình bày ở nội dung sau. B PHÂN LOẠI CÁC DẠNG TOÁN VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢI VÍ DỤ 1. Phân tích đa thức sau thành nhân tử x4 + x3 + 2x2 + x + 1.  LỜI GIẢI. x4 + x3 + 2x2 + x + 1 = x4 + x3 + x2 + x2 + x + 1 Cách 1: = x2(x2 + x + 1) + (x2 + x + 1) = (x2 + x + 1)(x2 + 1). Cách 2: x4 + x3 + 2x2 + x + 1 = (x4 + 2x2 + 1) + (x3 + x) = (x2 + 1)2 + x(x2 + 1) = (x2 + 1)(x2 + x + 1). VÍ DỤ 2. Cho a + b + c = 0. Rút gọn biểu thức M = a3 + b3 + c(a2 + b2) − abc.  LỜI GIẢI. Trang 25/477 ȍ GeoGebraPro Ƅ Sưu tầm & biên soạn Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 M = a3 + b3 + c(a2 + b2) − abc = a3 + b3 + a2c + b2c − abc = (a3 + a2c) + (b3 + b2c) − abc = a2(a + c) + b2(b + c) − abc = a2(−b) + b2(−a) − abc = −ab(a + b + c) = 0. Vậy M = 0. VÍ DỤ 3. 1 Phân tích đa thức sau thành nhân tử a3 + b3 + c3 − 3abc. 2 Phân tích đa thức sau thành nhân tử bằng cách áp dụng câu a) (x − y)3 + (y − z)3 + (z − x)3.  LỜI GIẢI. 1 a3 + b3 + c3 − 3abc = (a + b)3 − 3a2b − 3ab2 + c3 − 3abc = (a + b)3 + c3 − 3ab(a + b + c) = (a + b + c) (a + b)2 − c(a + b) + c2 − 3ab(a + b + c) = (a + b + c) a2 + 2ab + b2 − ac − bc + c2 − 3ab = (a + b + c) a2 + b2 + c2 − ab − ac − bc . 2 Đặt a = x − y, b = y − z, c = z − x thì a + b + c = 0. Do đó theo kết quả của câu a) ta có a3 + b3 + c3 − 3abc = 0 ⇒ a3 + b3 + c3 = 3abc ⇒ (x − y)3 + (y − z)3 + (z − x)3 = 3(x − y)(y − z)(z − x). ! Cần nhớ kết quả của câu a) để vận dụng vào giải toán để được kết quả nhanh nhất. VÍ DỤ 4. Phân tích đa thức sau thành nhân tử 1 (a + b + c)3 − a3 − b3 − c3; 2 8(x + y + z)3 − (x + y)3 − (y + z)3 − (z + x)3.  LỜI GIẢI. 1 Áp dụng nhiều lần công thức (a + b)3 = a3 + b3 + 3ab(a + b), ta có (a + b + c)3 − a3 − b3 − c3 = [(a + b) + c]3 − a3 − b3 − c3 = (a + b)3 + c3 + 3(a + b)c(a + b + c) − a3 − b3 − c3 = a3 + b3 + 3ab(a + b) + c3 + 3(a + b)c(a + b + c) − a3 − b3 − c3 Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 26/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 = 3(a + b)(ab + ac + bc + c2) = 3(a + b)[a(b + c) + c(b + c)] = 3(a + b)(b + c)(c + a). 2 Đặt x + y = a, y + z = b, z + x = c thì a + b + c = 2(x + y + z). Đa thức đã cho có dạng (a + b + c)3 − a3 − b3 − c3. Áp dụng kết quả của câu a), ta được 8(x + y + z)3 − (x + y)3 − (y + z)3 − (z + x)3 = 3(x + 2y + z)(x + y + 2z)(2x + y + z). ! Cần nhớ kết quả của câu a) để vận dụng vào giải toán để được kết quả nhanh nhất. VÍ DỤ 5. Phân tích đa thức sau thành nhân tử P = x2(y − z) + y2(z − x) + z2(x − y).  LỜI GIẢI. Khai triển hai hạng tử cuối rồi dùng phương pháp nhóm các hạng tử để làm xuất hiện nhân tử chung y − z. P = x2(y − z) + zy2 − xy2 + xz2 − yz2 = x2(y − z) + yz(y − z) − x(y2 − z2) = x2(y − z) + yz(y − z) − x(y − z)(y + z) = (y − z)(x2 + yz − xy − xz) = (y − z)[x(x − y) − z(x − y)] = (y − z)(x − y)(x − z). VÍ DỤ 6. Xét hằng đẳng thức (x + 1)3 = x3 + 3x2 + 3x + 1. Lần lượt cho x bằng 1, 2, 3, . . ., n rồi cộng từng vế n đẳng thức trên để tính giá trị của biểu thức S = 12 + 22 + 32 + · · · + n2.  LỜI GIẢI. Từ hằng đẳng thức đã cho, ta có 23 = (1 + 1)3 = 13 + 3 · 12 + 3 · 1 + 1 33 = (2 + 1)3 = 23 + 3 · 22 + 3 · 2 + 1 43 = (3 + 1)3 = 33 + 3 · 32 + 3 · 3 + 1 ... (n + 1)3 = n3 + 3 · n2 + 3 · n + 1 Cộng từng vế n đẳng thức trên rồi rút gọn, ta được (n + 1)3 = 13 + 3(12 + 22 + 32 + · · · + n2) + 3(1 + 2 + 3 + · · · + n) + n. Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 27/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 Do đó 3(12 + 22 + 32 + · · · + n2) = (n + 1)3 − 3n(n + 1) − (n + 1) 2 3S = (n + 1)[(n + 1)2 − 3n − 1] 2 n 3S = (n + 1)(n2 + ) 2 1 3S = n(n + 1)(2n + 1). 2 1 Vậy S = n(n + 1)(2n + 1). 6 C BÀI TẬP TỰ LUYỆN BÀI 1. Phân tích thành nhân tử a) (ab − 1)2 + (a + b)2; b) x3 + 2x2 + 2x + 1; c) x3 − 4x2 + 12x − 27; d) x4 − 2x3 + 2x − 1; e) x4 + 2x3 + 2x2 + 2x + 1.  LỜI GIẢI. 1 (ab − 1)2 + (a + b)2 = a2b2 − 2ab + 1 + a2 + 2ab + b2 = (a2b2 + a2) + (b2 + 1) = a2(b2 + 1) + (b2 + 1) = (b2 + 1)(a2 + 1). 2 x3 + 2x2 + 2x + 1 = (x3 + 1) + (2x2 + 2x) = (x + 1)(x2 − x + 1) + 2x(x + 1) = (x + 1)(x2 + x + 1). 3 x3 − 4x2 + 12x − 27 = (x3 − 27) − (4x2 − 12x) = (x − 3)(x2 + 3x + 9) − 4x(x − 3) = (x − 3)(x2 + 3x + 9 − 4x). = (x − 3)(x2 − x + 9). 4 x4 − 2x3 + 2x − 1 = (x4 − 1) − (2x3 − 2x) = (x2 − 1)(x2 + 1) − 2x(x2 − 1) = (x2 − 1)(x2 + 1 − 2x) = (x − 1)(x + 1)(x − 1)2 = (x + 1)(x − 1)3. Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 28/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 5 x4 + 2x3 + 2x2 + 2x + 1 = (x4 + 2x3 + x2) + (x2 + 2x + 1) = x2(x2 + 2x + 1) + (x + 1)2 = x2(x + 1)2 + (x + 1)2 = (x + 1)2(x2 + 1). BÀI 2. Phân tích thành nhân tử b) x4 + 2x3 − 4x − 4; a) x2 − 2x − 4y2 − 4y; d) (1 + 2x)(1 − 2x) − x(x + 2)(x − 2); c) x2(1 − x2) − 4 − 4x2; e) x2 + y2 − x2y2 + xy − x − y.  LỜI GIẢI. 1 x2 − 2x − 4y2 − 4y = (x2 − 4y2) − (2x + 4y) = (x + 2y)(x − 2y) − 2(x + 2y) = (x + 2y)(x − 2y − 2). 2 x4 + 2x3 − 4x − 4 = (x4 − 4) + (2x3 − 4x) = (x2 − 2)(x2 + 2) + 2x(x2 − 2) = (x2 − 2)(x2 + 2x + 2). 3 x2(1 − x2) − 4 − 4x2 = x2 − x4 − 4 − 4x2 = x2 − (x2 + 2)2 = (x − x2 − 2)(x + x2 + 2). 4 (1 + 2x)(1 − 2x) − x(x + 2)(x − 2) = 1 − 4x2 − x(x2 − 4) = 1 − 4x2 − x3 + 4x = (1 − x3) − (4x2 − 4x) = (1 − x)(1 + x + x2) + 4x(1 − x) = (1 − x)(x2 + 5x + 1). 5 x2 + y2 − x2y2 + xy − x − y = (x2 − x) + (y2 − x2y2) + (xy − y) = x(x − 1) + y2(1 − x2) + y(x − 1) = x(x − 1) − y2(x − 1)(x + 1) + y(x − 1) = (x − 1)[x − y2(x + 1) + y] = (x − 1)[(x − y2x) − (y2 − y)] = (x − 1)[x(1 − y2) − y(y − 1)] = (x − 1)[x(1 − y)(1 + y) + y(1 − y)] = (x − 1)(1 − y)(x + xy + y). BÀI 3. Chứng minh rằng 1993 − 199 chia hết cho 200.  LỜI GIẢI. Ta có 1993 − 199 = 199 · (1992 − 1) = 199 · (199 + 1) · (199 − 1) = 198 · 199 · 200 ... 200. Vậy 1993 − 199 chia hết cho 200. Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 29/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 BÀI 4. Tính giá trị của biểu thức sau, biết x3 − x = 6 A = x6 − 2x4 + x3 + x2 − x.  LỜI GIẢI. Ta có A = x6 − 2x4 + x3 + x2 − x = (x6 − 2x4 + x2) + (x3 − x) = (x3 − x)2 + (x3 − x) = 62 + 6 = 42. BÀI 5. Phân tích thành nhân tử 1 a(b2 + c2 + bc) + b(c2 + a2 + ac) + c(a2 + b2 + ab); 2 (a + b + c)(ab + bc + ca) − abc; c*) a(a + 2b)3 − b(2a + b)3.  LỜI GIẢI. 1 a(b2 + c2 + bc) + b(c2 + a2 + ac) + c(a2 + b2 + ab) = ab2 + ac2 + abc + bc2 + ba2 + abc + ca2 + cb2 + abc = (ab2 + abc + ba2) + (ac2 + abc + ca2) + (bc2 + abc + cb2) = ab(b + c + a) + ac(c + b + a) + bc(c + a + b) = (a + b + c)(ab + bc + ca). 2 (a + b + c)(ab + bc + ca) − abc = (a + b)(ab + bc + ca) + c(ab + bc + ca) − abc = (a + b)(ab + bc + ca) + abc + c(bc + ca) − abc = (a + b)(ab + bc + ca) + c2(a + b) = (a + b)(ab + bc + ca + c2) = (a + b)[(ab + ac) + (bc + c2)] = (a + b)[a(b + c) + c(b + c)] = (a + b)(b + c)(c + a). c*) a(a + 2b)3 − b(2a + b)3 = a[(a + b) + b]3 − b[a + (a + b)]3 = a[(a + b)3 + 3b(a + b)2 + 3b2(a + b) + b3] − b[a3 + 3a2(a + b) + 3a(a + b)2 + (a + b)3] = a(a + b)3 + 3ab(a + b)2 + 3ab2(a + b) + ab3 − ba3 − 3ba2(a + b) − 3ab(a + b)2 − b(a + b)3 = (a − b)(a + b)3 + 3ab(a + b)(b − a) + ab(b − a)(b + a) = (a − b)(a + b)[(a + b)2 − 3ab − ab] = (a − b)(a + b)(a2 − 2ab + b2) = (a − b)(a + b)(a − b)2 = (a + b)(a − b)3. Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 30/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 BÀI 6. Phân tích thành nhân tử 1 ab(a + b) − bc(b + c) + ac(a − c); 2 a(b2 + c2) + b(c2 + a2) + c(a2 + b2) + 2abc; 3 (a + b)(a2 − b2) + (b + c)(b2 − c2) + (c + a)(c2 − a2); 4 a3(b − c) + b3(c − a) + c3(a − b).  LỜI GIẢI. 1 ab(a + b) − bc(b + c) + ac(a − c) = ab(a + b) − b2c − bc2 + a2c − ac2 = ab(a + b) + (a2c − b2c) − (ac2 + bc2) = ab(a + b) + c(a2 − b2) − c2(a + b) = ab(a + b) + c(a − b)(a + b) − c2(a + b) = (a + b)(ab + ac − bc − c2) = (a + b)[(ab − bc) + (ac − c2)] = (a + b)[b(a − c) + c(a − c)] = (a + b)(b + c)(a − c). 2 a(b2 + c2) + b(c2 + a2) + c(a2 + b2) + 2abc = ab2 + ac2 + bc2 + ba2 + c(a2 + b2 + 2ab) = (ab2 + a2b) + (ac2 + bc2) + c(a + b)2 = ab(a + b) + c2(a + b) + c(a + b)2 = (a + b)(ab + c2 + ac + bc) = (a + b)[(ab + ac) + (bc + c2)] = (a + b)[a(b + c) + c(b + c)] = (a + b)(b + c)(c + a). 3 Nhận thấy b2 − c2 = −[(a2 − b2) + (c2 − a2)] nên (a + b)(a2 − b2) + (b + c)(b2 − c2) + (c + a)(c2 − a2) = (a + b)(a2 − b2) − (b + c)[(a2 − b2) + (c2 − a2)] + (c + a)(c2 − a2) = (a + b)(a2 − b2) − (b + c)(a2 − b2) − (b + c)(c2 − a2) + (c + a)(c2 − a2) = (a − c)(a2 − b2) + (a − b)(c2 − a2) = (a − c)(a − b)(a + b) + (a − b)(c − a)(c + a) = (a − b)[(a − c)(a + b) − (a − c)(c + a)] = (a − b)(a − c)(b − c). 4 Nhận thấy c − a = −[(b − c) + (a − b)] nên a3(b − c) + b3(c − a) + c3(a − b) = a3(b − c) − b3[(b − c) + (a − b)] + c3(a − b) Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 31/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 = a3(b − c) − b3(b − c) − b3(a − b) + c3(a − b) = (b − c)(a3 − b3) − (a − b)(b3 − c3) = (b − c)(a − b)(a2 + ab + b2) − (a − b)(b − c)(b2 + bc + c2) = (b − c)(a − b)(a2 + ab + b2 − b2 − bc − c2) = (b − c)(a − b)[(a2 − c2) + (ab − bc)] = (b − c)(a − b)[(a − c)(a + c) + b(a − c)] = (b − c)(a − b)(a − c)(a + b + c). BÀI 7. Phân tích thành nhân tử 1 (a + b + c)3 − (a + b − c)3 − (b + c − a)3 − (c + a − b)3; 2 abc − (ab + bc + ca) + (a + b + c) − 1.  LỜI GIẢI. 1 Đặt a + b − c = x, b + c − a = y, c + a − b = z. Khi đó x + y + z = a + b − c + b + c − a + c + a − b = a + b + c. Áp dụng hằng đẳng thức (x + y + z)3 − x3 − y3 − z3 = 3(x + y)(y + z)(z + x). Ta có (a + b + c)3 − (a + b − c)3 − (b + c − a)3 − (c + a − b)3 = 3(a + b − c + b + c − a)(b + c − a + c + a − b)(c + a − b + a + b − c) = 3 · 2b · 2c · 2a = 24abc. 2 abc − (ab + bc + ca) + (a + b + c) − 1 = abc − ab − bc − ca + a + b + c − 1 = abc − bc − ab + b − ca + c + a − 1 = bc(a − 1) − b(a − 1) − c(a − 1) + (a − 1) = (a − 1)(bc − b − c + 1) = (a − 1)[c(b − 1) − (b − 1)] = (a − 1)(b − 1)(c − 1). BÀI 8. Chứng minh rằng trong ba số a, b, c tồn tại hai số bằng nhau, nếu a2(b − c) + b2(c − a) + c2(a − b) = 0.  LỜI GIẢI. a2(b − c) + b2(c − a) + c2(a − b) = a2b − a2c + b2c − b2a + c2(a − b) = (a2b − ab2) − (a2c − b2c) + c2(a − b) = ab(a − b) − c(a − b)(a + b) + c2(a − b) Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 32/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 = (a − b) ab − ac − bc + c2 = (a − b) [b(a − c) − c(a − c)] = (a − b)(a − c)(b − c). Theo giả thiết a2(b − c) + b2(c − a) + c2(a − b) = 0 nên a − b = 0 a = b (a − b)(a − c)(b − c) = 0 ⇔ a − c = 0 ⇔ a = c  b − c = 0 b = c. Vậy trong ba số a, b và c tồn tại hai số bằng nhau. BÀI 9. Chứng minh rằng nếu a2 + b2 = 2ab thì a = b.  LỜI GIẢI. Ta có a2 + b2 = 2ab ⇔ a2 − 2ab + b2 = 0 ⇔ (a − b)2 = 0 ⇔ a − b = 0 ⇔ a = b. Vậy nếu a2 + b2 = 2ab thì a = b. BÀI 10. Chứng minh rằng nếu m = a + b + c thì (am + bc)(bm + ca)(cm + ab) = (a + b)2(b + c)2(c + a)2.  LỜI GIẢI. Ta có am + bc = a(a + b + c) + bc = a(a + b) + ac + bc = a(a + b) + c(a + b) = (a + b)(a + c). Tương tự bm + ca = (b + c)(b + a) và cm + ab = (c + a)(c + b). Khi đó (am + bc)(bm + ca)(cm + ab) = (a + b)(a + c)(b + c)(b + a)(c + a)(c + b) = (a + b)2(b + c)2(c + a)2. BÀI 11. Cho a2 + b2 = 1, c2 + d2 = 1, ac + bd = 0. Chứng minh rằng ab + cd = 0.  LỜI GIẢI. Do a2 + b2 = 1 và c2 + d2 = 1 nên ab + cd = ab · 1 + cd · 1 = ab(c2 + d2) + cd(a2 + b2) = abc2 + abd2 + cda2 + cdb2 = (abc2 + cdb2) + (abd2 + cda2) = bc(ac + bd) + ad(bd + ac) = (ac + bd)(bc + ad) = 0 (do ac + bd = 0). BÀI 12. Xét hằng đẳng thức (x + 1)2 = x2 + 2x + 1. Lần lượt cho x = 1,n rồi cộng từng vế n đẳng thức trên để tính giá trị của biểu thức S = 1 + 2 + 3 + · · · + n. Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 33/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020  LỜI GIẢI. Từ hằng đẳng thức đã cho, ta có 22 = (1 + 1)2 = 12 + 2 · 1 + 1 32 = (2 + 1)2 = 22 + 2 · 2 + 1 42 = (3 + 1)2 = 32 + 2 · 3 + 1 ... (n + 1)2 = n2 + 2 · n + 1. Cộng từng vế n đẳng thức trên rồi rút gọn, ta được (n + 1)2 = 12 + 2(1 + 2 + 3 + · · · + n) + n. Do đó 2(1 + 2 + 3 + · · · + n) = (n + 1)2 − (n + 1) 2S = (n + 1)[(n + 1) − 1] 2S = (n + 1)n S= n(n + 1) . 2 Vậy S = n(n + 1) . 2 BÀI 13. (*) Phân tích thành nhân tử 1 a(b + c)2(b − c) + b(c + a)2(c − a) + c(a + b)2(a − b); 2 a(b − c)3 + b(c − a)3 + c(a − b)3; 3 a2b2(a − b) + b2c2(b − c) + c2a2(c − a); 4 a(b2 + c2) + b(c2 + a2) + c(a2 + b2) − 2abc − a3 − b3 − c3; 5 a4(b − c) + b4(c − a) + c4(a − b).  LỜI GIẢI. 1 Ta có c − a = − [(b − c) + (a − b)]. Khi đó a(b + c)2(b − c) + b(c + a)2(c − a) + c(a + b)2(a − b) = a(b + c)2(b − c) − b(c + a)2 [(b − c) + (a − b)] + c(a + b)2(a − b) = a(b + c)2(b − c) − b(c + a)2(b − c) − b(c + a)2(a − b) + c(a + b)2(a − b) = (b − c) a(b + c)2 − b(c + a)2 − (a − b) b(c + a)2 − c(a + b)2 = (b − c) a(b2 + 2bc + c2) − b(c2 + 2ac + a2) − (a − b) b(c2 + 2ac + a2) − c(a2 + 2ab + b2) = (b − c)(ab2 + ac2 − bc2 − ba2) − (a − b)(bc2 + ba2 − ca2 − cb2) = (b − c) c2(a − b) − ab(a − b) − (a − b) a2(b − c) − bc(b − c) = (b − c)(a − b)(c2 − ab) − (a − b)(b − c)(a2 − bc) = (b − c)(a − b)(c2 − ab − a2 + bc) = (b − c)(a − b) [(c − a)(c + a) + b(c − a)] = (a − b)(b − c)(c − a)(c + b + c). Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 34/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 2 Ta có c − a = − [(b − c) + (a − b)]. Áp dụng công thức (x + y)3 = x3 + 3xy(x + y) + y3. Ta được a(b − c)3 + b(c − a)3 + c(a − b)3 = a(b − c)3 − b [(b − c) + (a − b)]3 + c(a − b)3 = a(b − c)3 − b (b − c)3 + 3(b − c)(a − b)(a − c) + (a − b)3 + c(a − b)3 = (a − b)(b − c)3 − 3b(b − c)(a − b)(a − c) − (b − c)(a − b)3 = (a − b)(b − c) (b − c)2 − 3b(a − c) − (a − b)2 = (a − b)(b − c) b2 − 2bc + c2 − 3ab + 3bc − a2 + 2ab − b2 = (a − b)(b − c) −2bc + c2 − 3ab + 3bc − a2 + 2ab = (a − b)(b − c) (c2 − a2) − (2bc − 2ab) + (3bc − 3ab) = (a − b)(b − c) [(c − a)(c + a) − 2b(c − a) + 3b(c − a)] = (a − b)(b − c)(c − a)(c + a − 2b + 3b) = (a − b)(b − c)(c − a)(a + b + c). 3 Ta có b − c = − [(a − b) + (c − a)]. Khi đó a2b2(a − b) + b2c2(b − c) + c2a2(c − a) = a2b2(a − b) − b2c2 [(a − b) + (c − a)] + c2a2(c − a) = a2b2(a − b) − b2c2(a − b) − b2c2(c − a) + c2a2(c − a) = (a − b)b2(a2 − c2) − (c − a)c2(b2 − a2) = (a − b)b2(a − c)(a + c) − (a − c)c2(a − b)(a + b) = (a − b)(a − c) b2a + b2c − c2a − c2b = (a − b)(a − c) [a(b − c)(b + c) + bc(b − c)] = (a − b)(a − c)(b − c)(ab + ac + bc). 4 a(b2 + c2) + b(c2 + a2) + c(a2 + b2) − 2abc − a3 − b3 − c3 = a(b2 + c2 − 2bc − a2) + b(c2 + a2 + 2ac − b2) + c(a2 + b2 − 2ab − c2) = a (b − c)2 − a2 + b (c + a)2 − b2 + c (a − b)2 − c2 = a(b − c − a)(b − c + a) + b(c + a − b)(c + a + b) + c(a − b − c)(a − b + c) = (a − b + c) [−a(b − c + a) + b(a + b + c) + c(a − b − c)] = (a − b + c)(−ab + ac − a2 + ab + b2 + bc + ac − bc − c2) = (a − b + c) (ac + bc − c2) − (a2 + ab − ac) + (ab + b2 − bc) = (a − b + c) [c(a + b − c) − a(a + b − c) + b(a + b − c)] = (a − b + c)(a + b − c)(b + c − a). 5 Ta có c − a = − [(b − c) + (a − b)]. Khi đó a4(b − c) + b4(c − a) + c4(a − b) Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 35/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 = a4(b − c) − b4 [(b − c) + (a − b)] + c4(a − b) = a4(b − c) − b4(b − c) − b4(a − b) + c4(a − b) = (b − c)(a4 − b4) − (a − b)(b4 − c4) = (b − c)(a2 − b2)(a2 + b2) − (a − b)(b2 − c2)(b2 + c2) = (b − c)(a − b)(a + b)(a2 + b2) − (a − b)(b − c)(b + c)(b2 + c2) = (a − b)(b − c) (a + b)(a2 + b2) − (b + c)(b2 + c2) = (a − b)(b − c) a3 + ab2 + ba2 − bc2 − cb2 − c3 = (a − b)(b − c) (a3 − c3) + b2(a − c) + b(a2 − c2) = (a − b)(b − c) (a − c)(a2 + ac + c2) + b2(a − c) + b(a − c)(a + c) = (a − b)(b − c)(a − c)(a2 + b2 + c2 + ab + ac + bc). BÀI 14. (*) Chứng minh rằng nếu a3 + b3 + c3 = 3abc và a, b, c là các số dương thì a = b = c.  LỜI GIẢI. Theo ví dụ 3 ở nội dung này. Ta có a3 + b3 + c3 − 3abc = (a + b + c)(a2 + b2 + c2 − ab − ac − bc). Do đó nếu a3+b3+c3 = 3abc thì (a+b+c)(a2+b2+c2−ab−ac−bc) = 0 hay a2+b2+c2−ab−ac−bc = 0 (do a, b, c là các số dương nên a + b + c > 0). a2 + b2 + c2 − ab − ac − bc = 0 ⇔ 2a2 + 2b2 + 2c2 − 2ab − 2ac − 2bc = 0 ⇔ (a − b)2 + (b − c)2 + (c − a)2 = 0  − b = 0  a a = b   ⇔ b−c=0 ⇔ b=c  c − a = 0 c = a ⇔ a = b = c. Vậy nếu a3 + b3 + c3 = 3abc và a, b, c là các số dương thì a = b = c. BÀI 15. (*) Chứng minh rằng nếu a4 + b4 + c4 + d4 = 4abcd và a, b, c, d là các số dương thì a = b = c = d.  LỜI GIẢI. a4 + b4 + c4 + d4 = 4abcd ⇔ a4 + b4 + c4 + d4 − 4abcd = 0 ⇔ a4 − 2a2b2 + b4 + c4 − 2c2d2 + d4 + 2a2b2 − 4abcd + 2c2d2 = 0 ⇔ (a2 − b2)2 + (c2 − d2)2 + 2(ab − cd)2 = 0 a2 − b2 = 0  = ±b a   ⇔ c2 − d2 = 0 ⇔ c = ±d  ab − cd = 0 ab = cd Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 36/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 ⇔ a = b = c = d (do a, b, c và d là các số dương). Vậy nếu a4 + b4 + c4 + d4 = 4abcd và a, b, c, d là các số dương thì a = b = c = d. BÀI 16. (*) Bằng phương pháp tương tự ở ví dụ 6 và bài tập trên. Hãy tính giá trị của biểu thức S3 = 13 + 23 + 33 + · · · + n3.  LỜI GIẢI. Từ hằng đẳng thức (x + 1)4 = x4 + 4x3 + 6x2 + 4x + 1, ta có 24 = (1 + 1)4 = 14 + 4 · 13 + 6 · 12 + 4 · 1 + 1 34 = (2 + 1)4 = 24 + 4 · 23 + 6 · 22 + 4 · 2 + 1 44 = (3 + 1)4 = 34 + 4 · 33 + 6 · 32 + 4 · 3 + 1 ... (n + 1)4 = n4 + 4 · n3 + 6 · n2 + 4 · n + 1. Cộng từng vế n đẳng thức trên rồi rút gọn, ta được (n + 1)4 = 14 + 4 · (13 + 23 + · · · + n3) + 6 · (12 + 22 + · · · + n2) + 4(1 + 2 + · · · + n) + n = 1 + 4S3 + 6S2 + 4S1 + n. n(n + 1) S2 = 1 1)(2n + Ta đã biết S1 = , n(n + 1). Do đó 2 6 4S3 = (n + 1)4 − 1 − n − n(n + 1)(2n + 1) − 2n(n + 1) 4S3 = (n + 1)[(n + 1)3 − 1 − n(2n + 1) − 2n] 4S3 = (n + 1)[(n + 1)3 − (2n + 1)(n + 1)] 4S3 = (n + 1)2(n2 + 2n + 1 − 2n − 1) n2(n + 1)2 S3 = . 4 Vậy S3 = n2(n + 1)2 . 4 Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 37/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 BÀI CHIA ĐA THỨC A TÓM TẮT LÝ THUYẾT Với A(x), B(x), Q(x) và R(x) là các đa thức. Ta có Đa thức A(x) được gọi là chia hết cho đa thức B(x) khác đa thức 0 nếu tồn tại đa thức Q(x) sao cho A(x) = B(x) · Q(x). Người ta chứng minh được rằng: Với mọi cặp đa thức A(x) và B(x), trong đó B(x) = 0, tồn tại duy nhất cặp đa thức Q(x) và R(x) sao cho A(x) = B(x) · Q(x) + R(x). Trong đó R(x) = 0 hoặc bậc của R(x) nhỏ hơn bậc của B(x). - Nếu R(x) = 0 thì A(x) chia hết cho B(x). - Nếu R(x) = 0 thì A(x) không chia hết cho B(x). Khi đó Q(x) là thường và R(x) là dư của phép chia A(x) cho B(x). B PHÂN LOẠI CÁC DẠNG TOÁN VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢI VÍ DỤ 1. Cho hai đa thức A = 3xn−1y6 − 5xn+1y4 và đơn thức B = 2x3yn. 1 Tìm số tự nhiên n để đa thức A chia hết cho đơn thức B. 2 Tìm thương A : B trong trường hợp đó.  LỜI GIẢI. 1 Điều kiện để đa thức A chia hết cho đơn thức B là  − 1 ≥ 3  ≥ 4 n n   n + 1 ≥ 3  n≥4 ⇔ n = 4.  n≤4 6 ≥ n ⇔ n≥2⇔   4 ≥ n   4 ≥ n Vậy với n = 4 thì đa thức A chia hết cho đơn thức B. 2 Với n = 4 thì A = 3x3y6 − 5x5y4 và B = 2x3y4. Khi đó A : B = (3x3y6 − 5x5y4) : (2x3y4) = 3 y2 − 5 x2. 22 VÍ DỤ 2. Xác định các số hữu tỉ a và b để đa thức x3 + ax + b chia hết cho đa thức x2 + x − 2.  LỜI GIẢI. Cách 1: Đặt tính chia Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 38/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 x3 + ax + b x2 + x − 2 − x3 − x2 + 2x x−1 − x2 + (2 + 1a) x +b x2 + x −2 (3 + 1a) x + (−2 + 1b) Để chia hết thì đa thức dư phải bằng 0 với mọi giá trị của x nên a + 3 = 0 a = −3 ⇔ b − 2 = 0 b = 2. Vậy với a = −3, b = 2 thì đa thức x3 + ax + b chia hết cho đa thức x2 + x − 2, thương là x − 1. Cách 2: (Phương pháp hệ số bất định) Đa thức bị chia có bậc ba và đa thức chia có bậc hai nên thương là một đa thức bậc nhất, hạng tử bậc nhất là x3 : x2 = x. Gọi thương của phép chia là x + c, ta có x3 + ax + b = (x2 + x − 2)(x + c) x3 + ax + b = x3 + (c + 1)x2 + (c − 2)x − 2c. Do hai đa thức trên bằng nhau nên   = −1 c + 1 = 0 c   c − 2 = a ⇔ a = −3   − 2c = b b = 2.  Vậy với a = −3, b = 2 thì đa thức x3 + ax + b chia hết cho đa thức x2 + x − 2, thương là x − 1. Cách 3:(Phương pháp xét giá trị riêng) Gọi thương khi chia đa thức x3 + ax + b cho đa thức x2 + x − 2 là Q(x), ta có x3 + ax + b = (x2 + x − 2)Q(x) = (x − 1)(x + 2)Q(x). Vì đẳng thức đúng với mọi x nên lần lượt cho x = 1, x = −2, ta được 1+a+b=0 a + b = −1 a = −3 ⇔⇔ − 8 − 2a + b = 0 − 2a + b = 8 b = 2. Vậy với a = −3, b = 2 thì đa thức x3 + ax + b chia hết cho đa thức x2 + x − 2, thương là x − 1. C BÀI TẬP TỰ LUYỆN Chia đơn thức cho đơn thức BÀI 1. Thực hiện phép tính a) 812 : 46; b) 276 : 92; 915 · 253 · 43 c) .  LỜI GIẢI. 310 · 506 Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 39/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 1 812 : 46 = (23)12 : (22)6 = 236 : 212 = 224. 2 276 : 92 = (33)6 : (32)2 = 318 : 34 = 314. 915 · 253 · 43 (32)15 · (52)3 · (22)3 330 · 56 · 26 320 · 1 · 1 320 3= = = =. 310 · 506 310 · (2 · 52)6 310 · 26 · 512 1 · 1 · 56 56 BÀI 2. Chứng minh rằng biểu thức sau không âm với mọi giá trị của biến A = (−15x3y6) : (−5xy2).  LỜI GIẢI. Ta có A = (−15x3y6) : (−5xy2) = 3x2y4. Vì x2 ≥ 0 với mọi số thực x và y4 ≥ 0 với mọi số thực y nên 3x2y3 ≥ 0 với mọi x, y. Vậy biểu thức A = (−15x3y6) : (−5xy2) không âm với mọi giá trị của biến. BÀI 3. Chứng minh rằng giá trị của biểu thức sau không phụ thuộc vào giá trị của biến y (x = 0; y = 0) B = 2 x2y3 : Å 1 ã + 2x(y − 1)(y + 1). − xy 33  LỜI GIẢI. Với x = 0; y = 0, ta có B = 2 x2y3 : Å 1 ã + 2x(y − 1)(y + 1) − xy 33 = −2xy2 + 2x(y2 − 1) = −2xy2 + 2xy2 − 2x = −2x. Vậy giá trị của biểu thức B không phụ thuộc vào giá trị của biến y. BÀI 4. Tìm số tự nhiên n để đơn thức A = 4xn+1y2 chia hết cho đơn thức B = 3x3yn−1.  LỜI GIẢI. Để đơn thức A chia hết cho đơn thức B thì n+1≥3 n≥2 ⇔ ⇔ 2 ≤ n ≤ 3. 2≥n−1 n≤3 Mà n ∈ N nên n = 2 hoặc n = 3. Vậy với n = 2 hoặc n = 3 thì đơn thức A chia hết cho đơn thức B. Chia đa thức cho đơn thức BÀI 5. Thực hiện phép tính 1 Å 1 a2x4 + 4 ax3 − 2 ã : Å 2 ã ax2 − ax2 ; 2 33 3 2 4 Å3 − ã + (12x2 − 3x) : (−3x) − (2x + 1). x 1 4  LỜI GIẢI. ã Å ã −3 ax2 Å 1 a2x4 4 ax3 2 ax2 − 2 ax2 1 + − : = − 2x + 1. 2 33 34 Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 40/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 2 4 Å3 − ã + (12x2 − 3x) : (−3x) − (2x + 1) = 3x − 4 − 4x + 1 − 2x − 1 = −3x − 4. x 1 4 BÀI 6. Thực hiện phép tính rồi tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức A = (9xy2 − 6x2y) : (−3xy) + (6x2y + 2x4) : (2x2).  LỜI GIẢI. A = (9xy2 − 6x2y) : (−3xy) + (6x2y + 2x4) : (2x2) = −3y + 2x + 3y + x2 = x2 + 2x = x2 + 2 · x · 1 + 12 − 12 = (x + 1)2 − 1. Vì (x + 1)2 ≥ 0 với mọi x nên (x + 1)2 − 1 ≥ −1 hay A ≥ −1 với mọi x. Do đó giá trị nhỏ nhất của biểu thức A bằng −1 khi x = −1. BÀI 7. Tìm số tự nhiên n để đa thức A = 7xn−1y5 − 5x3y4 chia hết cho đơn thức B = 5x2yn.  LỜI GIẢI. Xét thương A : B = 7 xn−1−2y5−n − xy4−n = 7 xn−3y5−n − xy4−n. 55 Để đa thức A chia hết cho đơn thức B thì  − 3 ≥ 0  ≥ 3 n n   5 − n ≥ 0 ⇔ n ≤ 5 ⇔ 3 ≤ n ≤ 4.  4 − n ≥ 0 n ≤ 4 Do n ∈ N nên n = 3 hoặc n = 4. Vậy với n = 3 hoặc n = 4 thì đa thức A chia hết cho đơn thức B. Chia đa thức cho đa thức BÀI 8. Rút gọn biểu thức [(x3 + y3) − 2(x2 − y2) + 3(x + y)2] : (x + y).  LỜI GIẢI. [(x3 + y3) − 2(x2 − y2) + 3(x + y)2] : (x + y) = [(x + y)(x2 − xy + y2) − 2(x + y)(x − y) + 3(x + y)2] : (x + y) = x2 − xy + y2 − 2(x − y) + 3(x + y) = x2 − xy + y2 − 2x + 2y + 3x + 3y = x2 − xy + y2 + x + 5y. BÀI 9. Chia các đa thức Trang 41/477 ȍ GeoGebraPro Ƅ Sưu tầm & biên soạn Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 ȍ GeoGebraPro 1 (3x4 − 2x3 − 2x2 + 4x − 8) : (x2 − 2); 2 (2x3 − 26x − 24) : (x2 + 4x + 3); 3 (x3 − 7x + 6) : (x + 3).  LỜI GIẢI. 1 3x4 − 2x3 − 2x2 + 4x − 8 x2 − 2 − 3x4 + 6x2 3x2 − 2x + 4 − 2x3 + 4x2 + 4x 2x3 − 4x 4x2 −8 − 4x2 +8 0 Vậy (3x4 − 2x3 − 2x2 + 4x − 8) : (x2 − 2) = 3x2 − 2x + 4. 2 2x3 − 26x − 24 x2 + 4x + 3 − 2x3 − 8x2 − 6x 2x − 8 − 8x2 − 32x − 24 8x2 + 32x + 24 0 Vậy (2x3 − 26x − 24) : (x2 + 4x + 3) = 2x − 8. 3 x3 − 7x + 6 x + 3 − x3 − 3x2 x2 − 3x + 2 − 3x2 − 7x 3x2 + 9x 2x + 6 − 2x − 6 0 Vậy (x3 − 7x + 6) : (x + 3) = x2 − 3x + 2. BÀI 10. Xác định hằng số a sao cho +a x−3 1 4x2 − 6x + a chia hết cho x − 3; 4x + 6 2 2x2 + x + a chia hết cho x + 3; 3 x3 + ax2 − 4 chia hết cho x2 + 4x + 4.  LỜI GIẢI. 1 Xét phép chia 4x2 − 6x − 4x2 + 12x 6x +a − 6x + 18 (18 + 1a) Để 4x2 − 6x + a chia hết cho x − 3 thì a + 18 = 0 ⇔ a = −18. Vậy với a = −18 thì 4x2 − 6x + a chia hết cho x − 3. Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 42/477 Th.s Nguyễn Chín Em

Tự học Toán 8 Năm học 2019-2020 2 Xét phép chia 2x2 + x +a x+3 − 2x2 − 6x 2x − 5 − 5x +a 5x + 15 (15 + 1a) Để 2x2 + x + a chia hết cho x + 3 thì a + 15 = 0 ⇔ a = −15. Vậy với a = −15 thì 2x2 + x + a chia hết cho x + 3. 3 Giải tương tự câu a), câu b) ta được a = 3. . BÀI 11. Xác định hằng số a sao cho + a 2x − 3 1 10x2 − 7x + a chia hết cho 2x − 3; 5x + 4 2 2x2 + ax + 1 chia cho x − 3 dư 4; 3 ax5 + 5x4 − 9 chia hết cho x − 1.  LỜI GIẢI. 1 Xét phép chia 10x2 − 7x − 10x2 + 15x 8x +a − 8x + 12 (12 + 1a) Để 10x2 − 7x + a chia hết cho 2x − 3 thì a + 12 = 0 ⇔ a = −12. Vậy với a = −12 thì 10x2 − 7x + a chia hết cho 2x − 3. 2 Giải tương tự câu a) ta được a = −5. 3 Giải tương tự câu a) ta được a = 4. BÀI 12. Xác định các hằng số a, b sao cho + b x2 − 4 1 x4 + ax + b chia hết cho x2 − 4; x2 + 4 2 x4 + ax3 + bx − 1 chia hết cho x2 − 1; 3 x3 + ax + b chia hết cho x2 + 2x − 2.  LỜI GIẢI. 1 Xét phép chia x4 + ax − x4 + 4x2 4x2 + ax +b − 4x2 + 16 ax + (16 + 1b) Để x4 + ax + b chia hết cho x2 − 4 thì đa thức dư ax + b + 16 phải đồng nhất 0. Do đó a = 0, b = −16. Vậy với a = 0, b = −16 thì x4 + ax + b chia hết cho x2 − 4. Ƅ Sưu tầm & biên soạn Trang 43/477 ȍ GeoGebraPro Th.s Nguyễn Chín Em